VRIENDENMAGAZINE JULI- SEPT 2018 # 03
Redactioneel
Inhoudsopgave
Beste Vrienden,
03
Greatest Landscapes
De wereld is heel groot in dit zomernummer van het Vriendenmagazine. We gaan van Den Haag via Australië en Amerika naar de maan en weer terug naar Den Haag. We duiken in het verleden en blikken vooruit naar de toekomst, zelfs naar een toekomst die waarschijnlijk nog een heel eind weg is. We hebben het over haaien en koralen, over muziek en over stenen, over oorlog maar ook over vrede. Over feesten en festivals in Den Haag, maar ook over menselijke kolonies in de ruimte. We vertellen over wat er te zien is in het Museon en Omniversum, maar ook over wat onze bezoekers juist niet krijgen te zien. Wat is het verhaal achter zo’n mooi tentoonstellings affiche van het Museon? Hoe ziet zo’n prachtige Omniversumfilm er eigenlijk uit als je niet naar het scherm kijkt maar naar de projector?
04
Feest aan Zee
05
Just Peace
06
Klare lijn
08
De maan aanraken
09
America’s Music
14
Een leven in Indië
16 Recensie Great White Shark 18
Het belang van echte voorwerpen
19
Omniversum filmweetje
20
Agenda Museon
Veel leesplezier,
22
Filmoverzicht Omniversum
Hub Kockelkorn
23
Berichten van het Bestuur
Greatest Landscapes Foto: Ingo Arndt / National Geographic
Eind juni opent het Museon de deuren voor Greatest Landscapes, een nieuwe foto tentoonstelling in samenwerking met National Geographic. In dit artikel zoomen we in op één van de in totaal tachtig te bewonderen foto’s. De foto, gemaakt door Ingo Arndt, is een luchtopname van een deel van het Great Barrier Reef nabij Australië. Met een oppervlakte van 70 miljoen voetbal velden is het Great Barrier Reef de grootste levende structuur ter wereld. Het rif biedt onderdak aan een enorm aantal dieren en planten. Het is de kraamkamer van het leven in zee en dus het begin van een lange voedsel keten. Maar het rif verkeert in serieuze problemen. Door de opwarming van het zee water zijn grote delen de laatste tijd afge storven. Daarnaast wordt het zeewater steeds zuurder, veroorzaakt doordat de mens steeds meer C02 produceert. Opgeloste kalk Dit CO2 uit de lucht wordt opgenomen door het water, waar het wordt omgezet in kool
zuur. Koralen en schelpdieren wonen in ‘huisjes’ van kalk, maar kalk lost op in zuur water. Doordat de zeeën steeds zuurder worden, wordt het koraal van het Great Barrier Reef ernstig bedreigd. De staat van het koraal verraadt de gezondheid van de zeeën. De nood waarin het koraal verkeert, laat zien wat de regionale gevolgen zijn van de wereld wijde klimaatverandering. Goed nieuws Er is gelukkig ook goed nieuws te melden. Begin mei van dit jaar ontdekte een team Australische wetenschappers de reden waar om sommige koralen beter in staat zijn om zich te wapenen tegen de oceaanverzuring. Met behulp van nieuwe onderzoeksapparatuur kon men inzoomen tot op de moleculaire huis houding van het koraal. Hierdoor werd duidelijk dat de ‘sterkere’ koralen hun kalkniveau zelf kunnen bijstellen. Deze ontdekking is mogelijk een doorbraak in de poging om het o zo belangrijke Great Barrier Reef te herstellen. Diederik Veerman
Feest aan Zee
04 05
Kijken naar het plastiglomeraat in One Planet (Foto: Ebbert Olierook)
Precies tweehonderd jaar geleden bouwde Jacobus Pronk het eerste badhuis op Scheveningen: een klein, houten huisje met vier badkuipen met zeewater. Zo ontstond de eerste badplaats van Nederland. Sinds 1818 groeide het vissersdorp uit tot de badplaats zoals we die nu kennen. Op het vasteland van Noordwest-Europa is Den Haag de enige grote stad aan zee. Een historische binnenstad en elf kilometer strand vormen een unieke combinatie die nóg bekender mag worden. Feest aan Zee zet Scheveningen, het strand en de zee een jaar lang in de spotlights en Den Haag feest mee met festivals, exposities en voorstellingen. Grote publiekstrekkers zijn de finish van de Volvo Ocean Race, Vlaggetjes dag en het internationale vuurwerkfestival. Mooie stad achter de duinen Veel Haagse musea programmeren exposities die aansluiten bij het thema. Het Museon doet mee met een educatief programma en een speurtocht. Voor de groepen 5 en 6 van Haagse basisscholen is er de museumles … mooie stad achter de duinen. Deze les, en
het busvervoer, wordt tot eind 2018 gratis aangeboden. De leerlingen ontdekken wat de duinen precies zijn, hoe ze ontstaan en waar mensen de duinen voor gebruiken. In de les en de bijbehorende opdrachten staan de thema’s water, verdediging en recreatie centraal. Ontdek de zee Voor het familiepubliek is er een speurtocht, gericht op jonge kinderen, rond het thema Ontdek de Zee. De speurtocht gaat op de eerste etage langs verschillende collectie stukken die met de zee te maken hebben. Bijvoorbeeld de vogelvlucht met zeevogels, diverse modellen van Noordzeevissen en het plastiglomeraat. De route komt ook langs Duurzaam Ontwikkelingsdoel 14 in One Planet. Naast de schelpencollectie die de kinderen hier bekijken, staat op een duurzame manier omgaan met oceanen hier centraal. Sandra Harmsen
Meer info: www.feestaanzee.nl
Just Peace Museon tijdens het Just Peace Festival (Foto: Ebbert Olierook)
Den Haag ademt vrede en recht. Niet voor niets houden hier meer dan tweehonderd internationale organisaties zich met dit thema bezig. Onze stad krijgt wereldwijd erkenning als plaats waar gewerkt wordt aan een betere wereld. De ambitie van Just Peace is om te bouwen op dit fundament met als doel om vrede en recht in de harten en het handelen van onze inwoners, ondernemers en organisaties een belangrijke plaats te geven. Het Museon is een van de twaalf Haagse instellingen die dit platform voor vrede & recht vormgeven. Begonnen in 2013 als ‘een leuk festival’ op de Grote Markt ter viering van het honderdjarig bestaan van het Vredespaleis, groeit Just Peace nu door naar volwassenheid in 2020. Maande lijkse debatten, open dagen en natuurlijk het jaarlijkse Just Peace Festival rond de Inter nationale Dag van de Vrede van de VN doen het goed, maar de partners willen meer. Ze willen Hagenaars in beweging krijgen om gezamenlijk het thema invulling te geven. Dat kan in de vorm van debatten, cultuur en sport. Vrede en recht is namelijk een thema dat de
regenboog vult van een serieus gesprek tot en met een vredesloop. Het raakt iedereen en is in allerlei disciplines uit te werken. Thuis, op het werk, in de stad en in de wereld. Het jaarlijkse hoogtepunt is het Just Peace Festival, dat in 2017 circa 40.000 bezoekers trok. Met meer financiële armslag en dus een bredere programmering en betere marketing is een groei naar 200.000 mensen in 2020 mogelijk. In oktober van dit jaar is Just Peace betrokken bij One Young World, het evene ment dat 1.500 jongeren naar de stad brengt. Hun thema ’building a better world’ past perfect bij Just Peace. In 2020 gebruiken wij het 75-jarig bestaan van de VN om Den Haag als ‘Vredeshoofdstad’ te presenteren. Een grandioos feest voor de stad en haar inwoners staat in de planning, waarbij wij internationale bezoekers meer dan welkom heten. Maarten Okkersen
Meer info: www.justpeacethehague.com
Klare lijn
06 07
Tijdens de fotoshoot (Foto: Ebbert Olierook)
Veel bezoekers worden op onze tentoon stellingen geattendeerd door het zien van de poster. Maar hoe komt zo’n affiche tot stand? Lang voor de opening van een nieuwe tentoonstelling vinden er al voor bereidingen plaats om een reclamebeeld vorm te geven. De afdeling Communicatie & Marketing kijkt daarbij naar verschillende aspecten. Er worden vragen gesteld als: wat is de kerninhoud, op welk bezoekersprofiel richten wij ons en wat is de emotie die moet worden overgebracht? In oktober opent de nieuwe familietentoonstelling Reizen in de ruimte, op weg naar een nieuwe aarde. Het verhaal achter de ’visual’ bij deze expositie. Fotoshoot Wij werken met vaste vormgevers die gespecialiseerd zijn in reclamebeelden. Er zijn belangrijke factoren waar ze rekening mee houden voor het ontwerp. Het moet aan sluiten bij de huisstijl van het Museon; denk daarbij aan typografie en het gebruik van bepaalde beeldmerken en kleuren. Daarnaast wordt bepaald wat de boodschap moet zijn. Bij Reizen in de Ruimte ontstond er, na over leg met de inhoudelijk verantwoordelijke programmamanager, een lijst met criteria waaraan het ontwerp diende te voldoen.
Hoe komt zo’n affiche eigenlijk tot stand? Vanuit de gedachte dat participatie van meisjes in bèta en techniek belangrijk is, hebben we voor een tienermeisje als rolmodel gekozen. Wij wilden een astronaut in een technisch geloofwaardig pak tonen, met een positieve uitstraling. Het publiek moest een vrolijk gevoel krijgen bij het aanschouwen van de poster. Prikkeling van de fantasie over hoe het is om mee te gaan op reis naar een nieuwe planeet, was essentieel. Vervolgens is er met het model, een visagiste, twee fotografen en de vormgever een fotoshoot georganiseerd. Daarna was het de beurt aan de vormgever om extra elementen zoals het Museon- en sponsorlogo’s, de titel en datum in de juiste typografie aan te brengen. Lezers die onze posters door de jaren heen hebben bekeken, weten dat het Museon zich op een sterke communicatieve en bovendien kunstzinnige manier profileert. Een ‘klare lijn’ om trots op te zijn! Rob de Winter
De maan aanraken
08 09
Jack Schmitt verzamelt maanstenen. (Foto: NASA)
Heb je er wel eens van gedroomd de maan aan te kunnen raken? In het Museon kan het echt. In de André Kuiperszaal staat sinds kort een vitrine met een maansteen, verzameld tijdens de laatste maanmissie van NASA. In december 1972 begonnen de astronauten Gene Cernan, Ron Evans en Jack Schmitt aan de tot nu toe laatste reis naar de maan. Eén van hen, Schmitt, was geoloog. Voordat hij aan zijn ruimtereis begon leidde hij andere astronauten op voor geologisch veldwerk. Dr. Rock, zoals zijn bijnaam luidde, was de eerste wetenschapper op de maan. 75 uur op de maan Twee van de drie astronauten landden in de vallei van Taurus-Littrow, een geschikte plek voor geologisch onderzoek. Hier bleven ze drie dagen en drie nachten, 75 uur in totaal, en verkenden de omgeving. Ze verzamelden maanstenen, deden experimenten en maakten
foto’s. In totaal zeventien uur brachten ze buiten de maanlander door. Met hun maan wagen legden ze ruim dertig kilometer af. De maan in stukjes Ze namen 110,4 kilogram maanstenen mee terug naar de aarde om te onderzoeken, maar ook om ze aan de mensen op onze planeet te laten zien. De maansteen in het Museon mag je zelfs aanraken! Dat kan maar op tien plaatsen op de wereld. Deze aanraakstenen zijn allemaal stukjes van een steen die oor spronkelijk ruim acht kilogram woog en op zo’n zestig meter van de maanlander werd verzameld. Het was de allergrootste steen die de astronauten mee naar de aarde brachten. Hij is naar schatting tussen de 3,6 en 3,9 miljard jaar oud. Het materiaal waaruit deze maansteen bestaat, wordt maanzeebasalt met een hoog titaniumgehalte genoemd. Jacinta Moons & Hub Kockelkorn
America’s Music Singer-songwriter Aloe Blacc
Muziek speelt bij veel mensen een grote rol in het leven. Achtergrondmuziek in huis, muziek op de telefoon terwijl je wacht op de bus of muziek wanneer je in de disco staat en waar je goed op kunt dansen. Muziek verblijdt en verbindt ons op manieren zoals niets anders dat kan. In de nieuwe groot beeldfilm America’s Music gaat singer-song writer Aloe Blacc, bekend van zijn hits Hello World en Wake me up, in de voetsporen van Louis Armstrong op een muzikale roadtrip langs Amerikaanse steden. Tijdens deze reis verkennen we onder andere de jazz in New Orleans, de blues in Chicago en de Motown-muziek in Detroit. Tot slot maken we een omweg via Nashville voor de country muziek en Memphis voor de rock ’n roll. Uiteraard ontbreken de Cubaanse invloeden in Florida niet. Een swingende reis door de geschiedenis van de Amerikaanse muziek.
Blues en jazz In de negentiende eeuw stonden de zuidelijke staten van Amerika bekend om hun grote katoenproductie. Afrikaanse slaven werden gedwongen om onder zware omstandig heden te werken op de velden om de grote
Louis Armstrong bracht een revolutie in de jazz teweeg vraag naar katoen bij te houden. Deze slaven uitten hun gevoelens over deze harde realiteit vaak door middel van liederen. Dit werd de basis voor een nieuwe muziekvorm: de blues.
10 11
Gospelkoor in America’s Music
De blues heeft een sterke invloed gehad op vrijwel alle Amerikaanse popmuziek en de jazz. De eerste populaire jazzstijl ontstond in New Orleans rond 1900. Een van de bekendste pioniers in New Orleans was Louis Armstrong (1901 – 1971). Armstrong bracht een revolutie teweeg in de jazz en werd een van de grote muzikale iconen van de twintigste eeuw. In America’s Music volgt Aloe Blacc de voet sporen van Louis Armstrong van New Orleans tot Chicago en laat zien hoe groot zijn invloed op de jazz en andere Amerikaanse muziek vormen was. Latin Veel ritmische beats van samba, rumba, mambo, tango en salsa hebben een grote invloed op de populaire muziek, het meest nog op de jazz. Deze invloed werd bekend als de Latin of Spanish Tinge. Terwijl de Latin Tinge
decennialang talloze muzikanten heeft beïn vloed, hebben Latijns-Amerikaanse artiesten in de eenentwintigste eeuw de Latin Tinge in een nieuw jasje gegoten door toevoeging van onder meer Europese elektronische muziek, Jamaicaanse reggae en Amerikaanse hiphop. Hoewel de Latijns-Amerikaanse muziek zich blijft ontwikkelen, blijven de elementen uit het verleden behouden. Country Aangetrokken door de opkomende industrie trokken veel arbeiders uit de Appalachen naar Georgia en Tennessee om in fabrieken te werken. Ze namen hun ‘Hillbilly-muziek’ mee, die Schotse en Ierse muziek uit de achttiende en negentiende eeuw combineert met muzikale invloeden van West-Afrikaanse slaven wier ‘banjar’ een voorloper was van de banjo. Door de komst van grote country radioshows,
Swing in America’s Music
Elvis’ muziek hielp bij de waardering van de AfroAmerikaanse cultuur zoals de bekende Grand Ole Opry, nam de populariteit een grote vlucht. Tegenwoordig is countrymuziek nog steeds een van de popu lairste muziekstijlen met verschillende sub genres zoals folk, bluegrass en countrypop. Rock and roll Toen bevrijde slaven zich over de Verenigde Staten verspreidden om een nieuw leven op te bouwen, kwamen de West-Afrikaanse tradities steeds meer in aanraking met de Europese muzikale tradities. Dat is het moment waarop rock and roll zich begon te ontwik
kelen met invloeden van rhythm and blues, jazz en country. Kenmerkend voor rock and roll-liedjes waren de gedurfde gitaarriffs, beats en teksten. Het genre kreeg op sociaal en cultureel vlak pas echt invloed met de komst van Elvis Presley. Elvis, voor altijd bekend als de King of Rock and Roll, groeide op met gospelkoren. Zijn muziek hielp bij de acceptatie en waarde ring van de Afro-Amerikaanse cultuur. De Amerikaanse muziek is het resultaat van een versmelting van verschillende culturen die samenkwamen om nieuwe geluiden en muzikale vormen te creëren. Swingend in je stoel op een muzikale roadtrip? Kom dan naar America’s Music, vanaf 3 juli exclusief te zien in Omniversum. Simone de Graaff
12 13
Jon Batiste & Dr. John in New Orleans, beeld uit de film America’s Music
Een leven in Indië
14 15
Het bruidspaar met de getuigen in het “Oud-Friesche hoekje” in Soekaboemi. (Foto: Museon)
In het Friesch Dagblad verscheen onlangs een reeks bijdragen van het Museon. Centraal daarin stonden voorwerpen uit de museumcollectie die een relatie hebben met Friesland. We willen ze ook de lezers van dit magazine niet onthouden. Het Museon beheert in Nederland de grootste collectie tekeningen en voorwerpen uit de interneringskampen in Zuidoost-Azië. Deze collectie bevat veel persoonlijke verhalen, die vaak al beginnen in de periode voor de Tweede Wereldoorlog en eindigen met de onzekere periode na de Japanse capitulatie en uiteindelijk het vertrek naar Nederland. Een van die verhalen is dat van de Friezin Jo van der Werf.
Trouwen met de handschoen In november 1927 verlooft Jo zich met Aad Suijker uit Schiedam, die als ondercommissaris bij de politie in Indië werkt. Ze heeft hem leren kennen toen hij op verlof was in Nederland. Jo is dan 22 jaar. Nog voor hun huwelijk moet Aad terug naar Soekaboemi op West-Java. Ze besluiten ‘met de handschoen’ te trouwen, iets dat in de koloniale tijd heel gebruikelijk was. Op 24 juli 1928 trouwt Jo – aan de arm van haar zwager Johan – in Bolsward voor de wet met Aad. Drie maanden later vertrekt ze naar Soekaboemi. Jo komt terecht in een omgeving die totaal anders is dan het vertrouwde Nederland, maar lijkt goed haar draai te kunnen vinden. Zij en Aad vormen een hecht paar, vinden allebei steun in het geloof en beleven gezelligheid bij de katholieke ‘pingpong-club’. Jo heeft wat spullen uit Friesland laten verschepen en geeft die in huis direct een bijzondere plek. Ze maakt er een foto van
Bronzen gedenkpenning, ontworpen door kunstenaar Titus Leeser in 1947. (Foto: Museon)
die ze naar huis stuurt. Op de achterkant van schrijft ze: “Het oud-Friesche-hoekje in onze serre. De stoelsieklok, de penteekening van oud Bolsward en vooral de doek (jullie wel bekend) doen het goed op de violet gekleurde muur”. Weinig begripvol De oorlog en de daaropvolgende Indonesische onafhankelijkheidsstrijd gooien hun leven overhoop. Jo zit drie jaar gevangen in inter neringskamp Brastagi op Sumatra, gescheiden van Aad. Daar werkt ze als verpleegster en in de keuken. In 1946 keren ze tijdelijk terug naar Nederland en vestigen zich in Sneek. Door de Japanse bezetting zijn ze alles kwijtgeraakt: huis, vermogen, papieren. Nederland is door de Duitse bezetting echter ook berooid en ontwricht. Dit maakt de mensen weinig begripvol. Het kost bijvoorbeeld veel moeite om weer de beschikking te krijgen over een
geboortewijs en een trouwakte – er komt zelfs een rechtbank aan te pas. In deze periode verwerft Jo een bronzen penning die de Vereniging voor Penningkunst aan nieuwe leden geeft. Het is een eerbetoon aan de Nederlandse vrouwen in de Japanse interneringskampen. Aan de achterzijde van de penning staat een afbeelding van twee palmbomen en het gedèk, de gevlochten omrastering van de kampen. Eromheen staat de tekst: ‘Hulde aan de Nederlandse vrouwen in de Japanse concentratiekampen’. Het biedt gerepatrieerden iets van de erkenning die ze zo missen. In 1947 moet Aad terug naar Indië, gevolgd door Jo, maar na de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië komen ze samen voorgoed terug naar Nederland. Gert-Jan van Rijn
Recensie Great White Shark
Wat vinden bezoekers van de films in Omniversum en de tentoonstellingen in het Museon? Elk kwartaal doet een bezoeker verslag. Deze keer bezocht Miranda van Alphen samen met haar zoon Jasper de film Great White Shark in Omniversum. “Is de grote witte haai het monster dat de mens moet vrezen?”, is de openingsvraag die gesteld wordt in Great White Shark, de nieuwe film van Omniversum. Dit indrukwekkende oer beest heeft de dinosaurussen overleefd en leeft wijdverspreid in alle grote oceanen van de wereld van de Atlantische oceaan tot de Grote Oceaan. In de zee staat de grote witte haai bovenaan de voedselketen en heeft hij alleen de orka te vrezen. De grote vijand blijkt echter de mens te zijn. Volgens de makers van de film is de grote witte haai nu bedreigd doordat er in het verleden op grote schaal op
16 17
werd gevist vanwege de vinnen voor de soep. Inmiddels is de grote witte haai gelukkig een beschermde soort. Vijand van de mens? De grote witte haai heeft dus de mens als vijand, maar is dit wederzijds en moet de mens het dier zien als de grote, bloeddorstige vijand bij een rustig stukje zwemmen aan bijvoorbeeld de Californische kust? De makers van de film laten zien dat er uitgebreid onder zoek wordt gedaan naar onder andere leef gebied, gedrag en intelligentie van het dier. Daaruit blijkt dat de haai op z’n tijd best een lekkere zeehond of zeeleeuw lust, maar dat mensen met de juiste kennis zelfs op kleine afstand van een haai kunnen zwemmen zonder in die enorme bek met scherpe tanden te verdwijnen.
Ik zou graag meer willen weten over het onderzoek naar de intelligentie van dit mooie beest Liever wat meer feitjes De film levert, zoals altijd met de films in het Omniversum, prachtige natuurbeelden en ik ervaar het altijd als heel bijzonder om, als in een helicoptervlucht, over het land en de zee te glijden. De film is zeer informatief en het antwoord op de openingsvraag wordt zeker gegeven. De beroemde film Jaws van regisseur Steven Spielberg uit 1975 was dus, zo blijkt, in de verste verte niet natuurgetrouw. Toch had
ik graag nog wat meer willen weten over de onderzoeken naar bijvoorbeeld de intelligentie van dit mooie beest. Hierdoor heb ik de film Great White Shark als wat oppervlakkig ervaren. Zoon Jasper (14) is het daarmee eens en zegt: “Ik vond de film erg interessant, maar naar mijn mening kunnen ze nog wat meer feitjes vertellen over dit prachtige beest. Al met al vond ik Great White Shark echter een leuke, interessante film die ook goed in elkaar zit.” Als bonus bij de film is er voor de kinderen een haaienspeurquiz in Omniversum, waar mee een haaienposter verdiend kan worden. Miranda van Alphen
Het belang van echte voorwerpen
18 19
In de tentoonstelling over Ru Paré (foto: Ebbert Olierook)
Op 14 juni was het zover. In aanwezigheid van leerlingen van de Nutsschool Zorgvliet werd Maansteen nummer 70215,266 door oud-wethouder Karsten Klein naar de Satellietenzaal van het Museon gebracht. Daar heeft deze bijzondere steen een perma nente plek gekregen. De steen, die circa 25 gram weegt, is mee genomen tijdens de missie van de Apollo 17 in 1972. De astronauten Eugene Cernan en Harrison Schmitt deden drie dagen lang metingen op de maan en verzamelden maan stenen om die later op aarde te onderzoeken en aan het publiek te laten zien. Wij hebben het geluk om één van deze maanstenen in bruikleen te krijgen. De wethouder is hem persoonlijk bij NASA gaan ophalen. En er is nog iets bijzonders: je mag de steen aanraken! Er zijn maar tien exemplaren wereldwijd die aangeraakt mogen worden en één ervan ligt nu in het Museon. Nu wordt mij vaak de vraag gesteld waarom een museum dat wetenschapscommunicatie als doel heeft, belang hecht aan collectie. Is
een afbeelding niet voldoende om het verhaal te vertellen? Dan wijs ik op de meerwaarde van echte voorwerpen: die zeggen zoveel meer dan een kopie of plaatje. Het zijn juist de authentieke voorwerpen, zoals de huishoude lijke apparaten die we kennen uit ons vroegere dagelijkse leven die sensatie opwekken. Of neem de bonkaarten uit de Tweede Wereld oorlog in de expositie over de verzetsheldin Ru Paré of de geprepareerde bijen in de expositie Alles Zoemt, die zoveel meer zeggen dan alleen tekst of beeld. Hoe vaak kom ik niet mensen tegen die zich het oude Museum voor het Onderwijs in de Hemsterhuisstraat nog herinneren en onder de indruk waren geraakt van het verhaal van de Inuit in Groenland vanwege de opgezette zeehond en de huiden waarvan kleding is gemaakt? Nee, een science museum zonder collectie is een kille bedoening. Echte voorwerpen spreken meer tot de verbeelding dan replica’s. Kom dus gauw naar het Museon om die maansteen aan te raken; je waant je even helemaal ‘in space’. Marie Christine van der Sman Directeur Museon
Omniversum filmweetje
Een filmrol heeft een lengte van 4,5 kilometer
Een film in Omniversum gaat met een snel heid van honderd meter per minuut door de projector. Een film van drie kwartier heeft dus een lengte van 4,5 kilometer. Hij weegt honderd kilogram. IMAX maakt gebruik van het grootste filmframe. Elk filmbeeldje is tien keer zo groot als dat van een gewone bioscoopfilm en wordt vijf honderd keer vergroot.
Agenda Museon
20 21
Tentoonstellingen
Activiteiten voor kinderen
One Planet Onze permanente tentoonstelling over onze wereld en de eerlijke verdeling van voedsel, water en energie en aanvaarding van verschil len in culturele identiteit.
Middeleeuws Weekend In het weekend van 14 & 15 juli zijn er véél extra activiteiten met als thema middel eeuwse ambachten. Neem een kijkje in de middeleeuwse keuken, bouw een kasteel, maak een middeleeuws boekje, verwonder je bij de middeleeuwse apotheek, ontmoet een echte ridder en meer! zaterdag 14 & zondag 15 juli
Ridders & Kastelen – een nieuwe kijk op de Middeleeuwen Het is tijd voor een nieuwe kijk op deze periode! t/m 2 september De onderduikkinderen van ‘Tante Zus’ - Ru Paré, schilderes en verzetsheldin (1896-1972) Deze onafhankelijke vrouw redde tijdens de Duitse bezetting het leven van 52 Joodse kinderen. t/m 16 september Nederland zoemt – een wilde bijen expositie Leer meer over het leven van de bij en hoe we deze bedreigde dieren kunnen helpen. t/m augustus National Geographic - Greatest Landscapes Adembenemende vergezichten en prachtige panorama’s van de meest bijzondere plekken op aarde. vanaf 28 juni
Maak je eigen schild met familiewapen Ga aan de slag met verf en kwasten en beschilder een houten schild of maak een middeleeuws boekje met middeleeuwse kleuren en motieven. Maak een draak, klavertje vier, prinses of iets heel anders… vanaf 6 jaar / kosten € 3,zomervakantie elke di, woe, do & zo 11.30 – 15.00 uur Wat ZOEMT daar? Weet jij het verschil tussen een hommel en een bij? Wat is een bijendans? Kunnen bijen ‘behangen en metselen’? Ontdek het allemaal in de tentoonstelling Nederland Zoemt – een wilde bijen expositie! Kruip zelf in de huid van de bij en kom sjouwen met stuifmeel, vind de weg in een bloem en leer de bij via een ‘bijenlint’ van opdrachten goed kennen. zomervakantie dagelijks 11.00 – 17.00 uur
Verwacht: Groene Camera Winnaars van de Groene Camera 2018 Vanaf 27 september Reizen in de Ruimte, op weg naar een nieuwe aarde Hoe overleef je op een andere planeet, een nieuwe aarde? Vanaf 20 oktober
One Planet in de spotlights Rond 12.00 en 14.30 uur trakteren we onze bezoekers op afwisselende activiteiten in de tentoonstelling One Planet. Kom snoepen van insecten, je verwonderen over koraal, laat je haren overeind zetten of speel het duurzaamheidsraadspel! De activiteiten wisselen per dag. Laat je verrassen! zomervakantie elke di, woe, do & zo 12.00 uur en 14.30 uur
Ridders & Kastelen (Foto: Ebbert Olierook)
Middeleeuwse apotheek voor al uw kwaaltjes een oplossing! Stinkende adem? Drink een kopje saliethee. Brandwond? Neem wat wijnruit. Oorpijn? Snipper een uitje. Voor ieder kwaaltje of pijntje heeft de middeleeuwse kruidendokter een natuurlijk middeltje! Maak na afloop je eigen kruidenzakje met een kruid naar keuze. zomervakantie elke di, woe, do & zo 13.00 – 13.45 uur
Activiteiten voor volwassenen
Kleur je eigen glas-in-loodraam in Ga creatief aan de slag met papier, schaar, kleurpotlood en krijt en maak zo je eigen glas in lood kleurplaat. Hang hem tijdens je bezoek op bij de speciale tentoonstellingswand. Zo kan iedereen jouw kunstwerk bewonderen! dagelijks 11.00 – 16.30 uur
11 september Beelden uit het Haags theaterleven in de 20e eeuw door kunsthistorica en docente kunst geschiedenis Anne Marie Boorsma
Dinsdagmiddagpresentaties Gratis voor Vrienden of met geldig toegangs bewijs voor het Museon 13.30-16.00 uur 4 september Greatest Landscapes van National Geographic en Peter Muller door natuurspecialist en beroepsfotograaf Peter Muller
Meer informatie op www.museon.nl
Filmoverzicht Omniversum
22 23
Great white shark Great white shark laat de kracht en de schoonheid zien van dit iconische roofdier dat bovenaan de oceanische voedselketen staat. Nog nooit kwam je zo dichtbij.
America’s Music Singer-songwriter Aloe Blacc volgt de voetsporen van Louis Armstrong in een rondreis langs Amerikaanse steden waar hij op zoek gaat naar de roots van de Amerikaanse muziek.
Oceans Ontdek de wonderlijke wereld van de oceanen in de film Oceans, our blue planet van de BBC. De spectaculaire wereld die zich onder de golven bevindt, wordt op grandioze wijze in beeld gebracht.
Jerusalem Adembenemende beelden laten je zien waarom deze stad heilig is voor miljarden mensen en hoe bijzondere archeologische vondsten ons helpen een beeld te vormen van Jeruzalems verleden.
A beautiful planet Vanuit het International Space Station zijn adembenemende beelden van onze aarde gefilmd. Grijp je kans om voor even astro naut te zijn en leer meer over de plek die we ons ‘thuis’ noemen.
Dinosaurs, Giants of Patagonia Deze prehistorische dieren spreken nog altijd tot de verbeelding. Dinosaurs - Giants of Patagonia brengt niet alleen de prehistorische dieren weer tot leven, maar ook de overweldigende landschappen van miljoenen jaren geleden.
Deze programmering is onder voorbehoud van wijzigingen. Kijk voor actuele films en draai tijden altijd even op de website.
Berichten van het Bestuur Jaarvergadering De jaarvergadering van de Vrienden vond plaats op 21 april jl. Bij deze vergadering werden het (financiële) jaarverslag over 2017 en de begroting voor 2018 goedgekeurd. Daarnaast werden Peter Schreuder (penning meester) en Marjan Engels (portefeuille communicatie) herbenoemd. Het verslag van de vergadering is t.z.t. te vinden op de websites van het Museon en Omniversum. Hieronder een aantal belangrijke besluiten: Nieuwe lidmaatschapsvariant Naast de huidige twee lidmaatschapsvarianten ‘Vriend tot 18 jaar’ en ‘Vriend’ introduceert de Vereniging van Vrienden de variant ‘Gezin’. Zo wordt recht gedaan aan de behoefte om als gezin te participeren. Tarieven: • Vriend tot 18 jaar: € 17,50 • Vriend: € 25,00 • Gezin: € 50,00. Relatie met Museon en Omniversum In het relatie met het Museon en Omniversum volgt de Vereniging van Vrienden een nieuwe koers. De beide directeuren, Marie Christine van der Sman en Berend Reijnhoudt, en de voorzitter van de Vrienden hebben hiervoor een intentieverklaring getekend. Hierin werd afgesproken dat het Museon en Omniversum: • vanuit hun professionele communicatie kennis het voortouw nemen bij de werving van nieuwe leden en het onderhouden en uitbouwen van de contacten met de Vrienden; • waar mogelijk, actiever leden zullen gaan werven; • het voortouw nemen bij het aanbieden van activiteiten om meer inhoud aan het lid maatschap van de Vereniging van Vrienden te geven.
Nieuwe voorzitter De bestuurstermijn van de huidige voorzitter Dick van der Krogt loopt in april 2019 af. Hij opteert na enkele termijnen niet meer voor een nieuwe termijn. Hebt u belangstelling of weet u een kandidaat die hiervoor in aan merking zou kunnen komen neem dan s.v.p. contact met de huidige voorzitter op: • telefoon: 06 4287 0400 • e-mail: dickvanderkrogt@hotmail.com) Verzoek Ben je Vriend van het Museon en Omniversum en heb je ook een Museumjaarkaart? Dan is het financieel gunstig voor het Museon als je bij de ingang je Museumjaarkaart laat zien. Het Museon ontvangt dan per bezoeker € 6,00. Support Museon and Omniversum and enjoy all extras by becoming a Friend You can become a Friend of Museon and Omniversum, giving you and one guest for instance unlimited free access to this amazing museum of science and culture and a discount for entry to Omniversum and a free Virtual Reality Ride. See websites www.museon.nl or www.omniversum.nl. Become a Friend by sending an email to vvv@museon.nl, stating your name, address including zipcode and emailadress. Alternatively, you can just sign up at the Shop or Cash Desk of both Museon and Omniversum.
Colofon Redactie: Marjan Engels, Simone de Graaff, Christine Gündisch, Jennifer de Haas, Sandra Harmsen, Hub Kockelkorn en Frits van Rhijn E-mail redactie: cgundisch@museon.nl Ontwerp: Wout de Vringer Druk: Mail Succes ISSN: 2214-1634
Omniversum President Kennedylaan 5, 2517 JK Den Haag 0900-6664837 www.omniversum.nl Museon Stadhouderslaan 37, 2517 HV Den Haag 070-3381338 www.museon.nl
Duinen en gele woestijnpopulieren vlakbij de Tarim, een deels opgedroogde rivier in het noordwesten van China. (Foto: George Steinmetz / National Geographic)