Archeologsiche Bureaunderzoek “De Botterzaal” te Monnickendam 14
Historische kaarten Een andere belangrijke bron van informatie is het historisch kaartmateriaal. Op basis van oude kaarten kan een beeld gegeven worden van hoe de bebouwing evolueerde door de eeuwen heen, maar met dien verstande dat de draad slechts opgepikt kan worden vanaf het moment dat de eerste kaarten voor het gebied verschenen, m.a.w. vanaf de 16de eeuw. Afwezigheid van bebouwing in de kaarten is overigens geen garantie dat er geen bebouwing heeft gestaan op het moment van opname. Vooral in de beginperiode tekenden cartografen vaak slechts de grotere nederzettingen en belangrijke beeldbepalende bouwwerken als kerken, kloosters en kastelen in. Gedetailleerde kaarten zijn pas vanaf de 19e eeuw voorhanden. Afbeelding 6: Uitsnede van de kaart van Jacob van Deventer van omstreeks 1575. De onderzoekslocatie ligt binnen de blauwe cirkel.
Een eerste representatieve kaart met betrekking op Monnickendam en de onderzoekslocatie is die van Jacob van Deventer omstreeks 1575 (afbeelding 6). De drie hoofdassen, waarvan eerder al spreke, namelijk de Kerkstraat, het Zuideinde en het Noordeinde, zijn hier reeds vollop bebouwd. Echter is het niet duidelijk om wat voor soort bebouwing het gaat en of er op de achtergelegen terreinen stallingen of andere bouwwerken aanwezig zijn. Op afbeelding 7 zien we een uitsnede van de kaart van Monnickendam van Blaeu, omstreeks 1652, verschenen in ‘Het Tooneel der Steden’. Op deze kaart wordt de bebouwing nauwgezet weergegeven. De stadsuitleg van 1573, ten westen van de onderzoekslocatie, is echter nog geheel onbebouwd. Het huizenblok tussen de huidige