Pandemiczna izolacja naszych dzieci -jak pomóc współczesnym nastolatkom.

Pandemiczna izolacja naszych dzieci - jak pomóc współczesnym nastolatkom.

Nikt z nas nie zakładał, że współczesny świat kiedykolwiek się zatrzyma. Żyjąc w nieustannym pędzie, pogodni za sukcesem, lepszą pracą, czy wymarzonymi studiami, wielu z nas zatracało z oczu codzienność. I tu pojawiła się pandemia, która na chwilę wstrzymała świat. Covid-19 okazał się tragiczny nie tylko ze względu na to, jak ogromne żniwo ludzkich istnień zebrał, ale uwypuklił również problemy emocjonalne, z którymi zmaga się współczesny człowiek. Ograniczenia wynikające z próby zahamowania rozprzestrzeniającego się wirusa sprawiły, że zostały naruszone dotychczas znane zasady współżycia społecznego i relacji międzyludzkich. Nagle okazało się, jak istotnym aspektem w naszym życiu jest dotyk i fizyczny kontakt z drugim człowiekiem. Zobaczyliśmy, jak ciężko żyje się, gdy zostajemy tego dotyku pozbawieni, poprzez izolację. Wszystkie znane dotychczas interakcje zostały zastąpione kontaktem on-line. Dziś już wiemy, że Święta i spotkania z rodziną za pośrednictwem aplikacji Zoom czy Skype, nie są wystarczające. Okazały się jedynie potęgować samotność.

Dorośli potrafią tę sytuację zracjonalizować i zrozumieć konieczność zastosowania się do nowych zasad, ze względu na dobro wyższe. Jednym udało się to bardziej, innym mniej,

ponieważ każdy z nas jest jednostką indywidualną i inaczej reaguje na zmiany w otaczającej go rzeczywistości.

Największe piętno pandemia odcisnęła na dzieciach i nastolatkach, ponieważ ich dotąd bezpieczny świat zadrżał w posadach. Czy wiemy, jak radzą sobie nasze dzieci? Co czują oddzieleni od tak dobrze znanej im grupy rówieśniczej, jak pozbawieni kontaktu z kolegami i koleżankami postrzegają sami siebie? Jak widzą siebie w grupie? Myślę, że większość rodziców zmaga się z pytaniem, jak ta pandemiczna sytuacja wpłynie na przyszłość ich dzieci? W dodatku tak trudną, gdyż wiedza i światopogląd naszych dzieci, kształtowane są w UK (czyli w systemie dla nas nowym, odmiennym od tego, co znamy z edukacji w Polsce), gdzie z każdej strony docierają do nich sprzeczne komunikaty płynące z prasy, telewizji czy social mediów. Myślę, że dość jasno widzimy, jak naszych młodych dorosłych zaczyna przerastać współczesny świat. I to właśnie ten wniosek powinien być dla rodziców sygnałem do tego, by pomóc dziecku w poznaniu jego predyspozycji, osobowości i kondycji emocjonalnej.

O pomoc w zrozumieniu tej kwestii poprosiliśmy Wiolettę Bartnik - psycholożkę, psychoterapeutkę, międzynarodową konsultantkę Profi Competence Test współpracującą z Victoria Clinic w Manchesterze.

Czy pandemia wpłynęła na nastolatków w tak negatywny sposób? Jeśli tak, dlaczego ta grupa została dotknięta najmocniej?

Pandemia tylko wzmogła to, co w życiu nastolatka jest niezwykle trudne, a więc okres dojrzewania. To wtedy w życiu dziecka zachodzi bardzo wiele zmian związanych z jego potrzebami, motywacją, psychiką i relacjami międzyludzkimi. COVID-19 okazał się kolejną zmianą, z którą młodzi dorośli muszą sobie poradzić. Specjalna grupa badawcza, której członkowie stanowią przedstawiciele różnych dziedzin, rozpoczęła badania nad wpływem obostrzeń związanych z koronawirusem na mózg osób w wieku nastoletnim. Prof.

Eveline Crone z Uniwersytetu Erazma w Rotterdamie, uczelni będącej gospodarzem projektu wyjaśnia: „Celem naszych badań jest sprawdzenie, czy kryzys związany z pandemią wpływa nie tylko na zdrowie psychiczne nastolatków, ale także na sposób, w jaki młode osoby reagują na potrzeby innych. Prace badawcze cały czas trwają, ale pierwsze wyniki wskazują, że podczas izolacji nastolatkowie wkładali więcej trudu niż zazwyczaj, w to, by zrozumieć punkt widzenia innych osób – w naszej dziedzinie nazywa się to »przyjmowaniem społecznej perspektywy«".Wynika z tego, że współczesna młodzież czuje się zagubiona w otaczającym ją świecie?

Dokładnie. W dodatku nie ma do kogo udać się po rozwiązanie problemu. Rodzice wzrastali w zupełnie innych warunkach, bez dostępu do social mediów. Obecnie życie nastolatków, to w dużej mierze portale społecznościowe, które jednak stanowią uzupełnienie relacji z rówieśnikami w grupie, np.ze szkoły. Kontakty międzyludzkie przenoszą się więc ze świata realnego, w wirtualny. To z kolei sprawia, że dorosłym trudniej jest dotrzeć do dzieci, zbadać ich potencjał, pomóc w problemach i odpowiednio młodych ukierunkować.

Co w takim razie może w tym pomóc? Jakim narzędziem dysponujemy jako rodzice?

Doskonałym narzędziem, służącym do analizy mocnych stron oraz obszarów rozwoju, zainteresowań, umiejętności czy cech osobowości nastolatków, jest Test PCT Profi Competence.

Proszę powiedzieć nam coś więcej. Czym jest ten test?

Autorzy testu tworząc narzędzie Profi Competence Test zebrali funkcjonujące na rynku teorie i badania oraz własne ponad dziesięcioletnie doświadczenie pracy psychologicznej, socjologicznej, szkoleń, terapii oraz coachingów. Tworząc narzędzie osadzili je na solidnych i stałych teoriach psychologii tworząc wielowymiarowy test do szerokiego badania osobowości jednostki. Badanie Profi Competence Test pozwala na bardzo szczegółowy opis stanowiący o tym, jaka badana osoba jest, jaką ma osobowość. Cechy mierzone za pomocą PCT pozwalają zaobserwować najbardziej typowe dla badanego myśli oraz odczucia. Dodatkowo PCT pozwala określić samoocenę uogólnioną jak również komponenty wpływające na samoocenę.

Przedstawia pani ocenę testu z perspektywy specjalisty. Mnie jednak ciekawi, w czym test może pomóc nastolatkom?

Pomaga on w samodzielnym podejmowaniu decyzji u młodzieży. Dla psychologa stanowi narzędzie, które umożliwia zdiagnozowanie osoby na poziomie wielu wymiarów i podwymiarów. W Polsce jest to popularny program, z których korzystają szkoły.

Czym są wspomniane przez panią, wymiary i podwymiary, na poziomie których odbywa się diagnoza?

Test oparty jest na 6 wymiarach: ja w relacji, ja we współpracy, ja w szkole, ja i moje emocje, ja i moja samoocena, ja w działaniu. Dodatkowo istnieje 31 podwymiarów, które badają reakcje, zachowania, postawy, przekonania, mocne strony oraz obszary do rozwoju.

Jakie obszary jest w stanie zbadać test?

Test PCT Profi Competence może być wykorzystany w celu pomocy w wyborze zawodu, ścieżki kształcenia czy w procesie doradczym, a także w celu zbadania predyspozycji i wyznaczania indywidualnych planów działań oraz wyboru stażu, czy praktyk.

Skupmy się więc na wymiarze tak istotnym, kiedy mówimy o nastolatkach, a więc: ja i moja samoocena. Co, jeśli wynik okaże się wysoki lub odwrotnie?

Jeśli wynik osoby badanej plasuje się na poziomie niskim, badany zaniża swoją wartość w tym, jak sam siebie postrzega. Skupia się na własnych porażkach i nie dostrzega własnych pozytywnych stron. Badany nie jest pewien, jak chce ukierunkować swoje życie, a podejmowanie decyzji stanowi dla niego bardzo trudny i stresujący proces. Wynik wysoki zaś, dotyczy osób, które są świadome siebie, spójne wewnętrznie. Mają silne poczucie mocy sprawczej swoich działań i czują się akceptowane. Co ważne, akceptują też same siebie.

Doceniają swoje kompetencje i są pewne własnych możliwości. W tym aspekcie test PCT Profi Competence bada to, czy młodzież postrzega siebie w pozytywny sposób. Ocenie też zostaje poddana ich moralność, okazywanie uczuć innym, poziom więzi z najbliższymi, a także to czy badany postrzega siebie jako osobę atrakcyjną .

Czy test może zbadać skłonności do depresji?

W pewien sposób tak, ponieważ inny z podwymiarów - depresyjność - mierzy skłonność do

wchodzenia w smutny nastrój, czy łatwość popadania w przygnębiający nastrój bez względu na okoliczności. Wynik wysoki jest charakterystyczny dla osób, które mają tendencję do tego, by dopatrywać się winy w sobie. Wynik niski opisuje osoby, które nie mają skłonności do nostalgii i nie czują się źle z powodu samotności, ponieważ wiedzą, że tego typu uczucia są naturalne i zminne.

Co jeszcze test może wykazać? Jaki potencjalny wynik otrzyma badany?

Jak widać na przykładach, które wcześniej przytoczyłam, nie otrzymamy prostej odpowiedzi.

Kolejnym, dobrym przykładem cechy, którą test może zbadać, postrzeganie samego siebie.

Często obraz ten jest zupełnie odmienny od tego, jak widzą nastolatka dorośli. Jeśli młody dorosły zmaga się z kompleksami związanymi ze swoim wyglądem, czy też wagą, będzie to stanowiło dla niego problem nawet wtedy, gdy otoczenie uważa go za atrakcyjnego i mądrego. Test może uwypuklić aspekty, na których warto się skupić i nad którymi należy pracować. Jest wielokierunkowy.

Czy może pani powiedzieć, jak z perspektywy terapeuty wygląda praca z nastolatkiem w momencie, gdy w jednym badanym wymiarze osoba poddana testowi otrzyma wynik na poziomie wysokim, natomiast inny wymiar będzie plasował się na poziomie niskim?

To bardzo cenne pytanie, bowiem każdy obszar badany w teście, może dać wyniki różne od siebie. Jeśli mamy wysoki wynik liderstwa a niski wynik w samoocenie, to prace z terapeutą należy rozpocząć od odbudowania pewności siebie, która potem będzie procentowała odpowiednim odbiorem wśród współpracowników.

Jaki jeszcze istotny aspekt, w pani ocenie, jest w stanie zbadać test?

Chociażby umiejętność kontrolowania siebie, panowanie nad własnymi emocjami. Jest to niezwykle istotne w sytuacjach zawodowych i pracy pod presją czasu, która czeka nastolatki.

Rozpoczęliśmy naszą rozmowę mówiąc o problemach, z którymi po pandemii przyszło mierzyć się nastolatkom.

W jaki sposób test, o którym rozmawiamy może pomóc w rozwiązaniu tych problemów i jednocześnie pomóc przy odkryciu predyspozycji zawodowych?

Kształtowanie się zainteresowań zawodowych jest zależny od różnych czynników, w tym od indywidualnych predyspozycji nastolatka ale także od norm grupowych, wzorców zachowań czy wzorców hierarchii wartości obowiązujących w grupach rówieśniczych. Pandemia wyeliminowała ten aspekt, a rodzice i psycholodzy powinni pomóc nastolatkom w lepszym poznaniu siebie.

Test pomaga przygotować młodych do wejścia na rynek pracy?

Ważną grupą czynników społecznych są trendy i wymagania na rynku edukacyjnym i na rynku pracy, więc tak - poniekąd test odkrywa, w jakim zakresie nastolatek może się do tego przygotować. Wśród uwarunkowań i zainteresowań zawodowych kluczowe miejsce zajmują czynniki związane z obrazem siebie. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że wysokość i stałość samooceny warunkuje wiele zachowań i istotnie wpływa na motywację.

Kolejnym czynnikiem z tej grupy są osobiste potrzeby i wartości, które ukierunkowują młodą

osobę i są podstawą do przekonania czym warto jest się zajmować zawodowo i pozazawodowo, jak należy dysponować własnymi zasobami w kontekście wyborów.

Czemu powinniśmy sięgnąć po Test PCT Profi Competence? Na jakie najważniejsze pytanie odpowiada?

Na jedno z najprostszych i najważniejszych w procesie dojrzewania każdego człowieka: jaki jestem? To pytanie zawiera w sobie wiele innych, pomniejszych pytań. Dotyczy także tego, czy mogę się zmienić, czy też pewne cechy charakteru są trwałe? Czy charakter i wyznawane wartości mają wpływ na wybór zawodu i pracy? To, jacy jesteśmy zależy od naszej osobowości, czyli zespołu stałych i zmiennych cech psychofizycznych, które są związane ze wszystkimi działaniami, doznaniami i potrzebami osoby na poziomie fizjologicznym, charakteru, intelektu i duchowym. Osobowość kształtuje się w okresie dzieciństwa oraz młodości, poprzez wpływ świata zewnętrznego w procesie socjalizacji. Istotną rolę odgrywają tu również cechy wrodzone. Duży wpływ mają doświadczenia, kontakty z osobami ważnymi dla danego człowieka, role społeczne, a także wydarzenia powtarzające się lub wyjątkowo silne (traumy).

W rezultacie kształtowania się osobowości człowiek osiąga zdolność przetwarzania napływających informacji, dzięki czemu tworzy sobie obraz świata i siebie.

Dostrzegam już aspekty, w których test może pomóc nastolatkom. Proszę powiedzieć, czy uważa pani, że jest cenny dla rodziców?

Oczywiście. Dzięki wynikom testu rodzice mają możliwość poznania mocnych stron i obszarów do rozwoju swojego dziecka. Określają one wiele aspektów, takich jak: nastawienie do nauki, współpracy, działania, czy budowania relacji. Test mierzy także poziom wybranych emocji wpływających na efektywne funkcjonowanie młodzieży. PC Profi Competence jest pomocny w budowaniu świadomości potencjału osoby młodej i w wyznaczaniu indywidualnego kierunku rozwoju. Kompetencje i możliwości dziecka oraz praca nad jego emocjami, zawsze powinna być efektem wspólnym, wynikającym ze współpracy nastolatka z rodzicami, a także nauczycielami, którzy jak wiemy mają status autorytetu w UK. Test PCT Profi Competence jest zatem cenny w pracy psychologa i terapeuty.

Jak przekonać do niego nastolatka?

W pierwszej rozmowie z nastolatkiem ważne jest wzbudzenie zaufania do psychologa, m.in przez deklarację poufności, do której zobowiązuje psychologa kodeks etyczno-zawodowy.

Jednocześnie łatwo wyobrazić sobie sytuacje, w której psycholog będzie zmuszony zasygnalizować uczniowi konieczność zwolnienia go z zachowania tajemnicy i podzielenia się informacjami z rodzicem, dla jego własnego dobra. Może tego wymagać zapewnienie bezpieczeństwa w sytuacji, gdy z jakichś powodów jest ono zagrożone (np . przez zachowania autodestrukcyjne, kontakt z niebezpiecznymi substancjami czy osobami).

A co jeśli w nastolatku zakorzeniony jest negatywny obraz psychologa?

Aby otworzyć młodzież na pracę ze specjalistą i zmotywować go do niej, warto przezwyciężyć negatywny stereotyp psychologa, wiążący się z obawą o posądzenie, że skoro „mam kontakt z psychologiem, to coś jest ze mną nie w porządku". Ważne jest podkreślenie, że kondycja ludzka i wynikające z niej problemy powodują, że każda osoba miewa w życiu

okresy, w których wymaga wsparcia psychicznego, nieraz także specjalistycznego. Poziom tego przekazu powinien być dostosowany do wieku odbiorcy.

Czy chciałaby pani podsumować dzisiejszą rozmowę?

Jak powiedział Milton Ericson: „Szczęście to zdolność wykorzystania tego co zostało ci dane". Testy PCT Profi Competence pomagają odkryć to, co jest w nastolatkach, ułatwia dostrzeżenie ich potencjału. Wykorzystanie ludzkich zdolności to czynnik który ma kluczowe znaczenie w rozwoju i postępie, zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i społecznym oraz cywilizacyjnym. Praca nad dostrzeżeniem potencjału dziecka, jak i szukanie sposobów na rozwiązanie jego problemów, pozwoli nam lepiej poznać nasze dzieci. Poznać, dostrzec i rozwinąć to, co w nich ukryte.

Zapraszam na konsultację Wioletta Bartnik Victoria Clinic 109 Corporation Street M4 4DX Manchester