VERS Magazine 2020/2021 by VERS

HET MAGAZINE VOOR NIEUWE BEELDMAKERS

47 28

10 56

VOORWOORD

DE NIEUWE WERELD Tekst Gwyneth Sleutel Beeld Josephine Hoendervangers en allesverwoestende aard- of zeebe-

Nog altijd is de situatie onzeker, maar één ding

ving met een kracht van magnitude 9.

staat vast: de Nederlandse filmindustrie zal

De aardkorst barst open en gebouwen

nooit meer dezelfde zijn.

brokkelen af. De weersomstandigheden zijn extreem en we schuilen in een supermarkt. Er

Als makers zijn we voortdurend bezig met het

lijkt een storm op komst te zijn, maar het enige

creëren van nieuwe werelden, maar nu zijn we

wat we zien is een dikke mistbank. Wie of wat

zelf in een nieuwe wereld beland. Een wereld

bevindt zich in de dikke dauw dampen van de

waar onzekerheid, chaos en anarchie zeker

mist? Zijn het bloeddorstige wezens die met

nog aanwezig zijn, maar waar we ook nieuwe

hun vlijmscherpe gehoor klaarstaan om de-

initiatieven en goede ontwikkelingen zien.

gene die geluid maakt te pakken? We moeten

Voorbij alle monsters en het natuurgeweld

stil zijn én onze blik afwenden, want wie kijkt

gaan apocalyptische films eigenlijk altijd over

bezwijkt. Verhalen doen zich de ronde. Worden

de vraag wat het betekent om mens te zijn.

we overgenomen door een kudde intellectuele

Door karakters in extreme situaties te plaat-

apen die jacht maakt op de mensheid of is er

sen vertellen de films ons iets over de wereld

sprake van een zombieuitbraak, waarbij uit-

waarin we leven. Ze vertellen ons over so-

gemergelde levende doden zich vergrijpen aan

ciaal-maatschappelijke kloven bijvoorbeeld

het laatste beetje mensenvlees. De situatie in

omtrent klassenverschillen of discriminatie.

de supermarkt escaleert en onzekerheid, chaos

Wat gaat COVID-19 de filmwereld leren?

en anarchie overheersen. Dit jaar staat VERS Magazine in het teken van Dit was zo ongeveer hoe ik me de Apocalyps

‘De nieuwe wereld’. We gaan niet janken over

voorstelde. De realiteit bleek anders. Gevoch-

hoe moeilijk het allemaal wel niet is, maar we

ten om mensenvlees werd er niet, wel om

kijken samen met een nieuwe garde talent-

wc-rollen. En vergeet niet de rooftocht op pak-

volle makers vooruit. Welke kansen biedt deze

ken pasta en zo ongeveer alles wat houdbaar

nieuwe wereld ons? En welke nieuwe idealen

is. Ik wil niet zeggen dat ik liever oog in oog

zijn er ontstaan? Ondanks dat we de toekomst

had gestaan met een zombie, maar deze nieu-

niet kunnen voorspellen, kunnen we hem als

we werkelijkheid was het ook niet helemaal.

beeldmakers wel bevragen, bekritiseren en

Ik had verhalen nodig om in te vluchten. Maar

zelf een beetje mooier maken. Juist nu.

zoals we zagen aankomen, werd ook de verhalenproductie stopgezet. Film- en dramapro-

Gwyneth Sleutel

ducties werden tot nader orde opgeschort en in

Hoofdredacteur VERS redactie

rap tempo moest er een protocol voor de audiovisuele sector uit de grond worden gestampt.

versfilmentv.nl/magazine

Eindredactie Lysette Rindertsma, Josephine Hoendervangers Hoofdredactie Gwyneth Sleutel 7

INTERVIEW

DE VERTELWERELDEN VAN ESTHER DUYSKER Schrijver Esther Duysker is de afgelopen jaren naast theater ook in het schrijven voor film gedoken. Geen onverstandige keuze: met inmiddels een Gouden Kalf op zak voor BULADÓ (Eché Janga, 2020) laat ze zien dat haar schrijftalent verder gaat dan één vertelwereld. Hoe heeft zij de verschillen tussen de theater- en filmwereld ervaren en welk geluid wil ze in beide werelden laten horen? Tekst Josephine Hoendervangers Beeld Nataša Lops

‘WAAROM WAS MIJN HOOFDPERSONAGE WIT?’

ze nodig had. ‘Op het eiland schreef ik een ver-

Duysker schrijft over de verschillende bele-

het verlies van zijn vader. Eenmaal terug in

vingswerelden van mensen met verschillende

Nederland had IJswater Films belangstelling

afkomsten, leeftijden en persoonlijke erva-

voor het verhaal. Toen ik daar aan tafel zat en

ringen, waarbij ze zich niet laat vangen door

voor de zoveelste keer de vraag kreeg waarom

één bepaalde vertelvorm. Vroeger kon ze zich

mijn hoofdpersonage wit was, sloeg ik het roer

nog uit het veld laten slaan door de gezette

om. Dat was echt een sleutelmoment voor mij.

kaders. Zo vond ze het lastig om tijdens haar

Vanaf toen ben ik gaan schrijven vanuit mijn

opleiding, waar een witte cultuur heerste,

eigen persoonlijke ervaringen: het verlies van

een balans te vinden tussen haar eigen weg

mijn moeder, maar ook mijn dubbele culturele

inslaan en het voldoen aan de verwachtingen.

identiteit.’ Ook in Buladó worden de persoon-

Duysker: ‘Op de schrijversopleiding van de

lijke thema’s van Duysker verder ontdekt: in

HKU had ik het vaak zwaar, maar ik wist toen

de film worstelt het elfjarige meisje Kenza, dat

niet goed waarom. Met terugwerkende kracht

op een autosloperij in de binnenlanden van

begrijp ik nu wat er niet goed zat. Ik kon me-

Curaçao woont, met de verschillende manie-

zelf niet herkennen in de verhalen die we be-

ren waarop haar vader en opa met de dood

handelden, maar ik was ook nog te voorzichtig

omgaan. ‘De kracht van theater en film is dat

om van de klassieke stukken af te wijken en

al die belevingswerelden voor iedereen, zo-

bijvoorbeeld stukken van Afro-Amerikaanse

wel jong als oud en zwart als wit, herkenbaar

schrijvers te kiezen.’

worden.’

Toen ze in een periode belandde waarin ze niet

Voor Duysker draait het afgelopen jaar om

meer zeker was van haar passie als schrijver,

bewustwording van de ánder. ‘Ik denk dat we

vertrok ze voor een half jaar naar een Caribisch

door Covid-19 gedwongen zijn om écht reke-

eiland. Daar vond ze gelukkig de inspiratie die

ning te houden met elkaar. Dat er tijdens deze

haal over een jongetje dat moest dealen met

crisis een massale support is ontstaan voor

wat er moet gaan ko-

Black Lives Matter, heeft daar volgens mij veel

men. Dat maakt het vanaf

mee te maken. Iedereen had de tijd en aan-

het begin meer een gezamenlijk pro-

dacht om te kijken naar hun eigen gedrag in

ces dan bij film.’

de sociale maatschappij en werd zich zo meer bewust van de beleving van de ander.’

‘DE BEELDTAAL IN FILM HEEFT ZIJN EIGEN UNIEKE WERKING’

Bij het schrijfproces voor film kreeg Duysker niet te maken met de koers van een gezelschap en hun vaste acteurs, maar wel met de verwachtingen van bijvoorbeeld een omroep

De verschillende belevingswerelden van men-

of fonds. ‘Eché en ik zaten maandenlang op

sen met verschillende achtergronden komen

mijn kantoor te schrijven. Na al die maanden

zowel voor in toneelstukken van Duysker

gingen we met de producent, dramaturg en de

(Othello, A Raisin in the Sun) als in haar films

omroep om tafel. Dat vond ik een heel kwets-

(Dag, BULADÓ). Beide vertelvormen hebben

baar moment; voor mijn gevoel hadden ineens

wel hun eigen aandachtspunten. ‘In theater

‘onbekende’ mensen wat te zeggen over iets

wordt het verhaal natuurlijk volledig gestuurd

wat eerst alleen van ons was. Zo heeft zowel

door dialoog, waardoor je personages bijvoor-

film als theater voordelen wat betreft creatie-

beeld gevoelens en metaforen in tekst en liever

ve vrijheid en verwachtingen.’

nog in subtekst wil laten uitspreken. Dat vind ik het uitdagende verschil met film: daar kan

Esther Duysker grijpt alle kansen die ze krijgt

je spelen met de kracht van beeldtaal, wat zijn

met enthousiasme aan. Een kinderboek met

eigen unieke werking heeft.’ Duysker merkte

kunstenaar Brian Elstak, een kinderhoorspel

ook veel verschil tussen theater en film in de

in de Hortus, een toneelstuk en misschien wel

samenwerking tussen de verschillende partij-

een vervolg op BULADÓ: ze blijft meerdere

en: ‘Een toneelgezelschap dient een vierjarig

vertelwerelden onderzoeken. ‘Op dit moment

plan in bij een fonds, waarin de thema’s wor-

pluk ik gewoon mijn vruchten van alle kansen

den uiteengezet die het gezelschap wil gaan

die ik krijg en hoop ik dat het vertellandschap

behandelen. Hierdoor is het voor zowel de

zich verder in een meer pluriforme richting zal

scenaristen, regisseurs als de acteurs duidelijk

blijven ontwikkelen.’

GROOT INTERVIEW

IN GESPREK MET ANIMATIEREGISSEUR FLOOR ADAMS ‘ER LIJKT MEER MOGELIJK NU WE ALLEMAAL IN HETZELFDE SCHUITJE ZITTEN’ Een nieuwe wereld, nieuwe kansen. En in de wereld van animatie zijn die eindeloos. Of toch niet? We spreken erover met de prijswinnende regisseur Floor Adams. Zij maakte animaties voor documentaires, MTV, de Volkskrant en Zembla en oogstte het afgelopen jaar veel lof én awards voor de film Mind My Mind. Tekst Noa Johannes Beeld StudioVeen

ALS ANIMATIEREGISSEUR KUN JIJ COMPLEET NIEUWE WERELDEN CREËREN VOL EINDELOZE MOGELIJKHEDEN. WAAR BEGINT DIE REIS? ‘Altijd met een idee. Vanuit een wens, een irritatie of bijvoorbeeld de nieuwsgierigheid naar menselijk gedrag. Zelfs bij projecten die ik in opdracht deed, moest ik een bepaald maatschappelijk belang, urgentie of nieuwsgierigheid voelen. Waarom doen we wat we doen, waar komen onze keuzes vandaan? Dat intrigeert mij. Zo is Mind My Mind ook ontstaan. Ik gaf animatieles aan jongeren met autisme, waardoor ik dacht dat ik er wel een goed beeld van had of het op zijn minst zou herkennen. Tot ik verliefd werd op iemand met autisme en dat niet direct doorhad. Hij trouwens ook niet; hij wist wel dat er iets ‘anders’ aan hem was, maar de diagnose kreeg hij pas nadat wij elkaar leerden kennen. In de tussentijd wist hij zich echter wel heel goed aan z’n omgeving aan te passen, terwijl er in zijn hoofd ontzettend veel gebeurde.

Die ‘binnenwereld’ leek me een interessant

oud-leerlingen met allerlei vragen over liefde,

gegeven voor een film en ik ging op onderzoek

seksualiteit en overprikkeld raken. Al hun in-

uit.’

put, research en mijn eigen ervaringen smol-

HOE LEIDDE DAT TOT JE HOOFDPERSONAGE?

ten samen tot mijn hoofdpersoon: Chris.’

personage neerzetten zoals je die wel va-

DAAR MOET JE VERVOLGENS EEN WERELD OMHEEN BOUWEN. HOE DOE JE DAT?

ker ziet in films. Ik bestookte daarom mijn

‘Ik bedenk wat ik nodig heb om mijn verhaal

‘Ik wilde geen stereotypisch, über-autistisch

te vertellen, de beelden moeten in dienst staan

ties en kaders. Net zoals bij het indelen van je

van het scenario dat verandert, waarbij zowel

ruimtes. Wil ik bijvoorbeeld dat m’n personage

de kijkers die weinig animatie zien als de kij-

ergens in het verhaal een modelvliegtuigje uit

kers die weinig weten van autisme, mee kun-

het raam gooit, dan moet er een bovenverdie-

nen gaan met de belevingen van Chris. Dan

ping komen. Bezoekt z’n date Chris thuis, maar

blijf ik dus weg van experimentele uitstapjes

wil hij niet dat zijn date zijn modelvliegtuigjes

en afleidende stijlkeuzes die het verhaal laten

ziet, dan moeten zijn hobbykamer en slaapka-

zwabberen. Zo ontstaan er vanzelf restric-

mer gescheiden zijn.’

INTERVIEW

SPEELT TOEGANKELIJKHEID ALTIJD EEN BELANGRIJKE ROL IN JE WERK?

hoe meer het risico bestaat dat ze lege hulzen

‘Dat is een goede vraag, daar denk ik as we

tussen de grafische stijl en het kunnen maken

speak namelijk veel over na, haha! Ik vind het

van die connectie.’

in ieder geval belangrijk dat mijn films de kijkers kunnen raken en aan het denken zetten. En dat ze zich kunnen identificeren met de personages. Ik wil een minimalistische stijl, maar hoe abstracter ik mijn personages maak,

worden. Dus streef ik naar een goede balans

MIND MY MIND BEVAT OOK SCÈNES DIE ZICH IN HET HOOFD VAN CHRIS AFSPELEN: EEN VOLLEDIG NIEUWE WERELD. HOE WERKT HET DAN MET DIE RESTRICTIES?

VERS MAGAZIINE

‘ WAAR TREK IK DE LIJN TUSSEN EEN ECHTE WERELD EN EEN FANTASIEWERELD?’

‘Dat was een grotere uitdaging. Ik wilde in het verhaal iemand die de informatieverwerking van Chris kon visualiseren, een figuurtje in zijn hoofd dat hem hielp en waarmee de kijker zich kon verbinden. Om te vatten hoe alles werkt in het hoofd van iemand met autisme, las ik stapels boeken en sprak ik wetenschappers. Maar voor die binnenwereld zat ik ook met beslissingen als: moet het er heel ‘hersenachtig’ uitzien of als een kantoor? Moet dat figuurtje aan een tafel van hersenmateriaal zitten of een gewoon bureau? Waar trek ik de lijn tussen een echte wereld en een fantasiewereld? Ik koos er uiteindelijk voor om meer de echte wereld aan te houden, omdat ik niet wilde dat de film er te cartoonachtig uit zou gaan zien. Zou het allemaal te magisch ogen, of te ver van de echte wereld staan, dan zou het publiek een extra vertaalslag moeten maken tijdens het kijken. Dat wilde ik niet. Als ik nu naar de film kijk, lijken alle oplossingen heel logisch en praktisch in elkaar te vallen. Maar het kostte zo’n vijftien volle schetsboeken en soms ook gewoon een intuïtief onderbuikgevoel om daar te komen.’

WAT DOE JE ALS JE VASTLOOPT IN JE KEUZEMOGELIJKHEDEN? ‘Ik kan goed sparren met mijn man. En sommige keuzes kan ik alleen oplossen in beeld. Dan ga ik storyboarden en grijp ik telkens terug naar het scenario. Daarnaast bedenk ik voortdurend wat past bij de personages en wat ik als maker wil overbrengen. Natuurlijk is ook het budget leidend voor waar ik uitkom. Je kan in animatie in principe alles creëren wat je wilt. Je kan zelfs levenloze voorwerpen vermenselijken. Maar je moet natuurlijk wel de financiële middelen hebben om alles te visualiseren zoals je dat voor ogen hebt. Hoe complexer de animatie, hoe duurder. En daarnaast zit er een extra prijskaartje aan camera-effecten, stemacteurs, lichten kleureffecten, de lengte van je film: allemaal factoren die ervoor zorgen dat er een plafond zit aan je vorm, stijlkeuzes en uitwerking.’

WELKE SUBSIDIES ZIJN ER EIGENLIJK VOOR ANIMATIEFILMS? ‘Iedere gemeente of provincie heeft zo z’n eigen subsidies en cultuurfondsen voor artistieke projecten. En afhankelijk van de inhoud van je animatiefilm, kun je ook voor andere potjes in aanmerking komen. Zo diende ik bijvoorbeeld voor Mind My Mind ook een aanvraag in bij een fonds gericht op psychische gezondheid. Ze bleken niets met films te doen, maar het is het proberen waard. Daarnaast heb je natuurlijk ook het Filmfonds waar je een aanvraag kunt indienen voor verschillende stadia van je project. En je hebt natuurlijk meerdere regelingen voor beginnende makers. Ieder fonds heeft z’n eigen regels. En je hebt nooit één fonds die je project volledig dekt, ook daar zitten plafonds aan.’

ZORGT DE HUIDIGE PANDEMIE VOOR EXTRA PLAFONDS? ‘Wat de protocollen betreft, weet ik het niet precies. Er zijn natuurlijk studio’s dichtgegaan en heropend met allerlei maatregelen. En er is veel onzekerheid rondom de toekomstige gevolgen. Maar mij persoonlijk beperkt het

INTERVIEW

–nog– niet. Het is alleen wel onduidelijk hoe alles verloopt zodra ik vanaf begin 2021 in productie wil: spreek ik de animatoren vooral via Zoom? Wat doen we als de animaties worden ingekleurd? En hoe en waar vinden de viewings plaats? Maar dit soort situaties vallen natuurlijk reuze mee als je het afzet tegen de uitdagingen voor de liveactionwereld. Voor animatie kan je in principe vanaf je zolder doorwerken. Al ligt dat voor de grote Amerikaanse animatiestudio’s vast ook weer anders.’

BIEDT DEZE NIEUWE SITUATIE OOK NIEUWE KANSEN? ‘Er gaat natuurlijk niets boven het grote witte doek, daar zie ik mijn eigen films het liefst. En het is fijn om op een festival andere filmmakers te ontmoeten en samen de filmliefde te beleven. Maar dat die festivals nu online of hybride plaatsvinden, heeft ook voordelen. Een festival waar je normaal niet naartoe zou kunnen, kun je nu gewoon vanuit huis bijwonen. En films en seminars zijn breder toegankelijk. Daarnaast vernam ik dat Netflix nu zes animatie features per jaar gaat maken. Er zal dus in ieder geval meer animatiecontent komen, een mooi toekomstbeeld. Ik merk bovendien dat de pandemie het makkelijker maakt om internationale contacten aan te halen of warm te houden. Doordat we allemaal in hetzelfde schuitje zitten, voelt iedereen ‘dichterbij’ en lijkt er meer samenwerking mogelijk. De kansen liggen misschien ook gelijker: doordat we meer vanuit huis werken zijn er, afhankelijk van eventuele subsidievoorwaarden, meer internationale teamsamenstellingen mogelijk. Er gebeurt natuurlijk een hoop en veel verdrietigs, maar dat we met z’n allen even zijn komen stil te staan, heeft voor mij persoonlijk ook een fijne kant.’

WAT IS DIE FIJNE KANT DAN? ‘Minder het gevoel hebben dat je iets mist. Of een schuldgevoel dat je ergens niet bij bent. Aan Mind My Mind heb ik vanaf het prille begin tot de release tien jaar gewerkt. En daarna kwamen natuurlijk nog de festivals en de gekte rondom de Oscar buzz… Ik had last van keuzestress, want wat doe ik wel en wat niet. En na de release in Nederland kreeg ik dagelijks mails met reacties van kijkers en verzoeken voor Q&A’s. Dat was natuurlijk heel mooi, maar ik had geen manager, regelde alles zelf en ik vond het moeilijk om ‘nee’ te zeggen. En zo denderde ik door terwijl mijn reserves op waren. Komt nog bij dat ik vorig jaar zomer mijn ADHD-diagnose kreeg. Voor de pandemie had ik wel medicatie, maar geen tijd voor psycho-educatie of verdieping. Afgelopen periode gaf me veel inzicht in mijn manier van denken en handelen. Dat was confronterend, maar ook een opluchting. Ik realiseer me nu waarom ik het fijn vind om in m’n eentje te werken en hoe belangrijk het is dat ik mezelf niet opfok, niet meer van mezelf én ook alleen dat van anderen vraag dan wat nodig is. En m’n nieuwe geluiddempende koptelefoon: wat een verademing!’

‘ DE PANDEMIE MAAKT HET MAKKELIJKER INTERNATIONALE CONTACTEN AAN TE HALEN OF WARM TE HOUDEN’

AFSTUDEERFILMS

Sporen van water en olie Will e m de Ko o ning

poren van water en olie volgt filmmaker Melle van Maanen in een zoektocht naar zijn familiegeschiedenis die nauw

verbonden is met het Nederlandse koloniale verleden. Aan de hand van een voice-over wordt er gereflecteerd op deze geschiedenis en de positie waarin Melle zich bevindt. Hoewel hij niet verantwoordelijk is voor het verleden van zijn familie dringt het zich wel aan hem op en is hij gedwongen zich ertoe te verhou-

‘ ER MOETEN NOG VEEL VERHALEN VERTELD WORDEN OVER DE ZWARTE KANT VAN DE KOLONIALE GESCHIEDENIS’

den.

BOBBIE WAGENAAR - REGISSEUR

ENNE?! Hog eschool voor de Kunste n U tre c ht

anneer Puck uit het niets door haar vriendin gedumpt wordt, is zij vastberaden haar terug te win-

nen. Ze zoekt de hulp van een Youtube goeroe die haar stap voor stap vertelt hoe zij dit moet doen. De adviezen volgt ze religieus op, totdat ze zich realiseert dat deze niet altijd succes garanderen. Werkt het dan toch niet om jezelf geforceerd terug te vinden voor iemand anders?

JULIËTTE SARTORIUS - REGISSEUR

‘ HET IS OKÉ OM NIET GELIJK OKÉ TE ZIJN’

VERS MAGAZIINE

Luka AKV | St. Jo o st

et de stad als speeltuin gaat Luka het avontuur aan met Bas. Luka is energiek en impulsief en heeft een

angststoornis. Bas en Luka zijn elkaars tegenpolen. Door hun gemeenschappelijke hobby groeien ze naar elkaar toe maar door haar impulsiviteit komt Luka in een situatie terecht waar ze zelf nog niet klaar voor is.

ROELIE POST - REGISSEUR

‘ DOOR HET MAKEN VAN DEZE FILM LEERDE IK MIJZELF BETER BEGRIJPEN’

AFSTUDEERFILMS

Harmonia Ned e rlandse F ilmac ade mie

erwijl Philine een plekje probeert te bemachtigen in de meest prestigieuze boot van haar universiteitsroeivereni-

ging, dringt een mysterieuze stem haar universiteitscampus binnen. De stem is op zoek naar eenheid en verbondenheid in een wereld waarin iedereen, gevangen in isolement, zijn individuele doelen nastreeft.

THOM LUNSHOF - REGISSEUR

‘ MET HARMONIA WIL IK DE BIJNA ONZICHTBARE DRUK VAN EEN GENERATIE TASTBAAR MAKEN’

INTERVIEW

ZARA DWINGER: DE VERBORGEN WERELD VAN EEN TIENER Een periode vol gevoelens van verwarring, interne worstelingen en extreme ups-and-downs. Zo omschrijft regisseur en scenarist Zara Dwinger de pubertijd. Gefascineerd door het complexe puberbrein werd het een prominent thema in haar films. Maar hoe vertaal je als volwassen filmmaker de innerlijke wereld van een tiener? Tekst Elisa van Wijk Beeld Luke van Veen

llereerst door je eigen pubertijd als in-

films Liv en Yulia & Juliet: ‘Met de camera pro-

spiratiebron te gebruiken. Voor Zara

beer ik te verbeelden hoe ik me destijds zelf

was het niet de makkelijkste periode.

voelde. Het nauwere kader draagt daaraan bij:

‘Als puber kon ik erg impulsief zijn en deed ik

het geeft een meer benauwend en claustrofo-

dingen zonder na te denken. Zo eindigde ik als

bisch gevoel dan het reguliere 16:9 kader. Dit

dertienjarige in m’n pantertopje in Paradiso’,

weerspiegelt voor mij een veelvoorkomend

vertelt Zara. De eerste keer uitgaan, je eerste

sentiment wat tieners ervaren: ze voelen zich

liefde, je eerste slok alcohol: het gebeurt bijna

opgesloten in hun eigen emotionele wereld.’

allemaal in je pubertijd. Tegelijkertijd schom-

Ook gebruikt ze close-up shots om zo dichterbij

melen emoties alle kanten op. Zara lacht: ‘Ik

de karakters te komen. ‘Tieners ervaren de we-

herinner me dat een vriendin van mij een

reld anders dan volwassenen. De wereld om je

jongen versierde waar ik verliefd op was. Ik

heen doet er minder toe, als je innerlijk bijna

ging vervolgens dramatisch op een bankje lig-

ontploft van emoties.’

gen en naar de sterren staren, verdronken in mijn eigen melodrama. In al mijn films zitten

OPSTAND IN ROZE

de emoties die ik in mijn tienerjaren ook heb

Om de emoties van haar karakters nog meer

gevoeld, zoals eenzaamheid en het gevoel van

kracht bij te zetten, speelt Zara in haar films

vastzitten.’

met droomwerelden. ‘Ik ben niet zo geïnte-

INGESLOTEN WERELD

resseerd in de werkelijkheid: ik zet liever een droomwereld neer. Kleur speelt daarbij een

Zara’s nieuwste film A Holiday From Mourning

belangrijke rol. Het intense kleurgebruik in

ging dit jaar in première bij het Nederlands

mijn films geeft de interne belevingswereld

Film Festival. Opvallend in haar nieuwste

van het hoofdpersonage weer. Hoe intenser

film is het toegepaste 4:3 kader dat ook aan-

het kleurgebruik, hoe heviger de emotie’. Dit

houdend terug te zien is in haar voorgaande

is bijvoorbeeld te zien in Zara’s film Yulia &

Juliet (2018), waarin twee meisjes in een jeugdinrichting verliefd op elkaar worden. Als de hoofdpersonen afscheid nemen omdat de één de jeugdinrichting mag verlaten, verkleurt de kamer waarin ze staan helemaal roze. Dit versterkt het hartstochtelijke bitterzoete moment wat ze ervaren voordat ze elkaar kwijtraken. Dezelfde kleur komt terug in het opvallende uiterlijk van de karakters: meerdere hoofdpersonen uit Zara’s films hebben roze haar. Voor Zara is het maakbare uiterlijk een aanduiding van de zoektocht naar identiteit. ‘En gekleurd haar is natuurlijk de ultieme rebelse puberactie. Het blijft een gemiste kans dat ik daar zelf niet meer mee geëxperimenteerd heb. Bovendien was ik lang niet zo cool als mijn personages.’

EERDER SCHREEUWEN DAN PRATEN Zara laat haar hoofdpersonages niet veel praten. ‘Tieners worstelen eerder in hun eentje en er zijn bepaalde dingen die ze nooit hardop zouden zeggen.’ Ze bereidt haar veelal jonge acteurs uitgebreid voor op de emoties die ze wil zien tijdens de opnames. ‘Vaak zitten ze zelf nog op school. Voor hen is het lastiger de knop om te zetten en een bepaalde emotie op te roepen. We bespreken het verhaal en

aan luchtigere films.’ Je moeder! is een van

bouwen een vertrouwensband op. Daarnaast

haar nieuwe projecten, geselecteerd voor het

doen we oefeningen waarbij ze uit hun schulp

Cinekid Script LAB. Het is een tragikomedi-

kunnen komen. Het vereist wel vaker gekke

sche roadmovie, verteld vanuit het oogpunt

oefeningen dan bij het werken met volwasse-

van een tienjarig meisje dat ontvoerd wordt

nen. Op de set van Yulia & Juliet wilde ik dat

door haar vervreemde moeder. Klaar met de

Sara Luna Zori die Yulia speelt, gillend in haar

tienerwereld is ze overigens nog niet, al is het

kamer staat, overmeesterd door haar emoties.

maar omdat we allemaal een beetje tiener blij-

Op de draaidag rende ik met Sara gillend vier

ven. Zara: ‘Ook al worstel ik nu niet meer met

trappen op en af. Nog schreeuwend rende

dezelfde dingen als in mijn tienerjaren, schrik

ze vervolgens de set op, waar de crew direct

ik soms van hoe weinig je eigenlijk verandert

klaarstond om te draaien.’

als mens. Natuurlijk ben je wijzer en zelfverze-

TOEKOMST

kerder en de groei die je meemaakt blijft voortgaan, maar in essentie blijven we hetzelfde.’

Zara focust zich inmiddels op ander soort

En zowel hopend als vertrouwend kan men na

projecten: ‘Ik merk dat ik na een periode van

de tienerjaren de wereld nog altijd situationeel

zware coming-of-age films meer behoefte heb

als roze ervaren.

COLUMN

MIDDENSTANDERS Randy Oost is scenarist en won in 2017 de AVROTROS Scenarioprijs met zijn afstudeerfilm Sirene. Na vele Nederlandse projecten vertrekt hij binnenkort naar Berlijn om daar zijn skills uit te breiden aan de schrijfopleiding Serial Eyes. Voor VERS schrijft hij over de kracht van onwetendheid, de zoektocht naar de waarheid en hoe verhalen een brug kunnen slaan tussen deze twee onmogelijke menselijke opgaven. Tekst Randy Oost Beeld Gigi van Grevenbroek

k vermoed dat onze samenleving naar de

onze wereld er onlangs een nieuwe bijgekre-

klote gaat doordat we niet meer durven

gen: filterbubbels. Grote groepen mensen ont-

toe te geven dat we dingen niet weten. Dat

wikkelen in rap tempo radicaal andere visies

weet ik niet zeker, en ik wil ook niet gelijk al

op de realiteit en lijken steeds minder in staat

ontmaskerd worden als hypocriet, dus laat ik

elkaar ergens in het midden te ontmoeten. Ter-

het een hypothese noemen.

wijl we juist in dat midden het samen leven uit het woord samenleving doen.

Vroeger waren we en masse overtuigd van onze onwetendheid, wat een mens enigszins

De afgelopen jaren hebben activisten aan de

bescheiden houdt. Toegegeven, we werden

flanken een onmisbare rol gespeeld in het be-

ook onder de duim gehouden door religieuze/

spreekbaar maken van pijnlijke sociale vraag-

politieke leiders van allerlei pluimage, maar

stukken, die vaak al veel te lang lagen te etteren

ergens in de periode waarin we ons kerkbe-

in de schaduw. Maar in een samenleving die in

zoek terugschroefden en ons Twitter-gebruik

toenemende mate uit elkaar wordt getrokken

opvoerden, lijken we ook onze bescheidenheid

door mensen die er heilig van overtuigd zijn

aan straat gezet te hebben. En of dat laatste

dat de groep aan de overkant gestoord/achter-

nou echt nodig was?

lijk/kwaadaardig/laf is, is het juist het midden dat versterkt moet worden. Misschien is het

Vergeleken met daily life in de Industriële Re-

naïviteit of ijdelheid (of beide), maar ik geloof

volutie, de bronstijd, of het Paleozoïcum, is

dat verhalen de potentie hebben om mensen

het gemiddelde mensenleven anno 2020 zo

de wereld op eenzelfde manier te laten zien

slecht nog niet, maar desalniettemin kennen

en dat dat niet alleen krachtig en helend kan

we existentiële dreigingen. Naast het gevaar

zijn maar ook van levensbelang. Ik denk echter

van kernwapens en klimaatverandering heeft

dat dit enkel lukt wanneer we als verhalenver-

tellers dat middengebied durven op te zoeken,

kan dat we zelfbewust zijn geworden, je weet

waar het steeds dunbevolkter raakt en waar

niet wat donkere energie en donkere materie

de nieuwe taboes te vinden zijn. Onze groot-

zijn, waar alle anti-materie is gebleven, en je

ste potentiële kracht als verhalenvertellers

hebt geen idee hoe het universum überhaupt

ligt volgens mij niet bij het activisme aan de

is ontstaan (een eventueel antwoord biedt

flanken, maar bij het vanuit het midden naar

trouwens geen soelaas: zowel het ontstaan

elkaar toetrekken van die bubbels.

van tijd in de big bang-theorie als de eeuwigdurende beweging van de big crunch zijn on-

Vind je dit onzinnig omdat je jezelf heel pro-

bevattelijk voor ons).

gressief (of conservatief) acht en je inderdaad zo’n andere groep meent te herkennen die je ge-

Dus, besef je iets vaker dat je geen idee hebt (en

stoord/achterlijk/kwaadaardig/laf vindt, dan

geef dat ook eens toe op Twitter). Dit werkt om-

is er een simpele, universele oplossing: zie in

dat het waar is en de waarheid werkt, inder-

hoe ongelooflijk weinig je weet. Niet alleen

daad, bevrijdend. Het is ook geen reden om bij

weet je niets van de diepste beweegredenen

de pakken neer te gaan zitten, want één van de

en hartstochten van een ander, je kent die van

meest betekenisvolle dingen die we als men-

jezelf hoogstwaarschijnlijk ook niet. Je hebt

sen proberen te doen, is die onmetelijk com-

daarbij geen enkel idee wat de betekenis van

plexe waarheid beetje bij beetje leren kennen.

de geschiedenis is; wat nu een enorme tragedie

En dat kunnen we gelukkig niet alleen doen

lijkt, kan uiteindelijk een broodnodig obstakel

door het beoefenen van wetenschap, maar

zijn gebleken. Nog los van dat alles weet je al

ook door het vertellen van een verhaal dat

helemaal niks over de aard van het bestaan: je

resoneert in het hart van de ontvanger, zoals

weet niet waar leven vandaan komt, hoe het

alleen een diepe waarheid dat kan.

FOTO-ESSAY

FOTO-ESSAY DRESS TO IMPRESS Tekst & Beeld Maan Limburg

rood bakken gaat niet zonder meel, een film maken gaat niet zonder kostuumontwerper. Als een soort dokter Frankenstein gaan zij te werk: met uiterste precisie brengen zij de karakters tot leven.. In Nederland ontbreekt het ons niet aan talent op het gebied van kostuumontwerp. En toch was er veertig jaar lang geen Gouden Kalf voor beste kostuumontwerp. Hoog tijd dus om aandacht aan deze makers te schenken. We lichten drie kostuumontwerpers uit wiens kostuums tot voor kort meer bekendheid genoten dan de bedenkers hiervan. Want wie denkt bij Alles is Liefde bijvoorbeeld niet aan de gigantische cadeauverpakking waar Carice van Houten in gehuld was? Deze creatie staat op naam van Monica Petit die ook de kostuumontwerpen verzorgde voor onder andere televisieseries als Hollands Hoop en Ja Zuster Nee Zuster. Voor Margriet Procee zegt kleding meer dan de gesproken mensen taal kan doen. Haar ontwerp begint altijd met historisch onderzoek en is pas klaar wanneer de gekozen acteur het kledingstuk omhangt. In verschillende genres heeft zij naam gemaakt, denk aan Rundskop, Michiel de Ruyter en De slag om de Schelde. Alette Kraan mocht dit jaar voor het eerst het Gouden Kalf voor Beste Kostuumontwerp in ontvangst nemen voor haar ontwerpen voor Mi Vida. Eerder maakte ze kostuumontwerpen voor onder andere Oorlogswinter, Bloed, Zweet en Tranen en De Heineken ontvoering.

ALETTE KRAAN

VERS MAGAZIINE

FOTO-ESSAY

MARGRIET PROCEE

MONICA PETIT

DUO-INTERVIEW

MAG IK (WEER)? Een pandemie en massale anti-racismeprotesten: scenarist Sarah Offringa (Ares, All Stars & Zonen) en regisseur Dwight Fagbamila (FEMI, Babatunde) hadden grootse verwachtingen voor dit jaar, maar dat de wereld zó op z’n kop zou staan had niemand voorzien. En nu? Tekst Maan Meelker Beeld Ellard Vasen

egin 2020, een eeuwigheid geleden, ging Dwight Fagbamila vol goede moed de draaiperiode van zijn zelfgeschreven debuutspeelfilm FEMI in. Ook Sarah Offringa ging lekker, want met haar writersroom Winchester McFly had ze de primeur om de eerste Nederlandse Netflix-productie Ares te schrijven, een serie die sinds januari online te bekijken is. Maar toen werd alles anders. De opnames van FEMI strandden net als vele andere producties in de anderhalvemetersamenleving, terwijl Ares juist extra bekijks trok door de bingewatch-honger van de thuisblijvers. Het was ook het jaar waarin racisme, een thema dat zowel in FEMI als Ares een rol speelt, massaal onder de aandacht kwam door de globale anti-racismeprotesten. Reflecterend op dit bewogen jaar, bespreken Sarah en Dwight de vraag wie welk verhaal mag vertellen en of dat er nog toe doet nu het maken van films misschien nooit meer gaat zijn wat het ooit was.

VRIJHEID ‘Tijdens mijn opleiding aan de AKV|St.Joost heb ik fictiefilms leren maken vanuit een documentair vertrekpunt’, vertelt Dwight. ‘Dat houdt in dat mijn werk gaat over hele persoonlijke verhalen die zijn gegrepen uit de realiteit, maar niet één op één autobiografisch zijn.’ Zo zette Dwight in zijn afstudeerfilm Babatunde (2015) elementen uit zijn vaderloze jeugd in Brabant om tot een filosofische misdaadfilm. ‘En omdat ik mijn films zelf schrijf en regisseer, heb ik veel vrijheid. Die ruimte om zelf keuzes te maken is voor mij wel essentieel.’ Alles zelf beslissen gaat moeilijk als je deel uitmaakt van een collectief. Dat kan Sarah, die haar writersroom deelt met zes andere scenaristen, beamen. ‘Die vrijheid heb ik inderdaad minder, want bij ons is er altijd sprake van overleg. Het varieert per project met hoeveel scenaristen we tegelijk aan een project werken, maar bij een grote serie als Ares werken we heel intensief

SARAH: ‘ WE VONDEN DAT WE DAAR WÉL EEN SERIE OVER KONDEN MAKEN, JUIST OM WIE WE ZIJN’

VERS MAGAZIINE

samen. Dan is één van ons de hoofdschrijver,

te vertellen is een horrorserie met elementen

een soort eindredacteur, die voor dat project de

van een psychologische thriller, over een ge-

kapitein is van het team. De rest schrijft dan

heim Amsterdams genootschap en de vraag

één of twee afleveringen onder supervisie van

op welke kosten de elite zo rijk en machtig is

die hoofdschrijver. Je schrijft dus eerder er-

geworden. ‘Mensen zeggen vaak, joh dat was

gens aan mee dan dat het echt jouw project is.’

toen, daar hoeven we nu onze excuses niet

Maar kunst maken draait ook om experimen-

meer voor aan te bieden. Daarom wilden we

teren. Zo schreef Sarah tijdens de intelligente

een manier vinden om inzichtelijk te maken

lockdown op eigen houtje een korte found-

hoe de daden van toen nog steeds een plek

footage horrorfilm, Exhibit #8. Ook Dwight wil

hebben in de huidige maatschappij,’ legt Sarah

zijn opties openhouden: ‘Nu maak ik persoon-

uit.

lijke films, maar ik zie het ook wel voor me dat ik daar ooit totaal van af zal stappen.’

HET GROTE ONBEKENDE

WIE VERTELT WELK VERHAAL? Dat die ambitie van Sarahs team werd uitgevoerd door alleen maar witte schrijvers, kwam

‘Zit dat persoonlijke coming-of-age motief

onder vuur te liggen. Want, zo klonk de kritiek,

uit Babatunde ook in FEMI?’ vraagt Sarah.

slaat het niet de plank mis om juist in een ver-

‘Ja, zeker. Heel kort samengevat gaat de film

haal over de hedendaagse perceptie van het

over een jongen die zichzelf vervloekt bij een

koloniale verleden alleen het witte perspectief

Nigeriaanse voodoopriester. Maar het onder-

te laten gelden? Hoe kijkt Sarah hier zelf naar?

liggende kernthema is eenzaamheid en de

‘Ik denk,’ vertelt ze, ‘dat we als filmwereld

zoektocht naar identiteit. Zelf ben ik die zoek-

de verantwoordelijkheid moeten nemen om

tocht ook aangegaan. Het is niet voor niets

mensen aan het woord te laten die nooit die

dat de hoofdpersoon een Brabantse donkere

kans hebben gekregen. Sommige verhalen zijn

jongen is, opgevoed door zijn Nederlandse

niet aan ons, als witte makers, om te vertellen,

moeder. Zijn Nigeriaanse vader moest hij

want dat kunnen we ook niet. Daarom gaat

missen, net zoals ik. Toen mijn ouders in mijn

Ares, hoe wij het zien, ook niet over hoe het is

vroege jeugd gingen scheiden emigreerde

voor mensen van kleur om te leven met syste-

mijn vader naar Londen, waardoor ik weinig

matisch racisme.’

van zijn, of onze, cultuur heb meegekregen. Dus ik heb dat deel zelf moeten onderzoeken,

De vraag aan wie het is om hierover films te

net zoals het hoofdpersonage uit mijn film.

maken blijkt Dwight ook bezig te houden. ‘Ik

En vanuit Nederland onderzoek doen naar on-

ben dan wel van kleur, maar ik heb zelf ook ge-

derwerpen die nauwelijks in de westerse ge-

twijfeld of het wel aan mij was om een film te

schiedenisboeken staan, zoals Nigeriaanse ge-

maken over extern racisme, hoe het is om elke

schiedenissen, vraagt om extra inspanning’.

dag bejegend te worden door racistische mensen. Ik heb zelf, vreemd genoeg als ik de ver-

Een ander onderwerp dat notoir onderbelicht

halen om me heen hoor, tot nu toe vrij weinig

is binnen de geschiedschrijving, is het Neder-

expliciet racisme meegemaakt in mijn leven

landse koloniale verleden, wat een centraal

en daar ben ik heel erg dankbaar voor. Maar

thema binnen Ares is. Sarah: ‘We wilden een

daarom ben ik misschien niet degene die dat

serie maken over witte schuld. Hoe gaat de Ne-

verhaal echt kan vertellen.’

derlandse maatschappij om met zijn koloniaal verleden en de prijs die is betaald voor wat we

Hoe benader je een zwaar en gevoelig thema

de “Gouden Eeuw” noemen?’ De vorm om dit

als racisme dan wel? Sarah: ‘Bij Ares leggen we

‘ DUS NU ZEG IK; PRIMA ALS JULLIE NOG IEMAND NODIG HEBBEN OM JE DIVERSITEITSQUOTA TE HALEN, LET’S GO, I’LL MAKE IT WORK ’

‘ALS IEMAND SERIEUS GELOOFT DAT IK NIET MEER BEN DAN EEN EXCUUSVROUW, DAN IS HET EERDER JAMMER VOOR DIE PERSOON DIE ZO DENKT. IK WEET WEL BETER ’

DUO-INTERVIEW

de nadruk op de witte schuld, zoals hoe we in

toekenning van het Filmfonds, met een vroe-

de hedendaagse Nederlandse maatschappij

ge versie van het verhaal. De aanvraag kwam

heel veel profiteren van het kolonialisme en

niet verder dan de tweede ronde, waarna

het slavernijverleden, maar niet bereid zijn

Dwight besloot om het afgewezen plan met

om het leed aan de keerzijde ervan te erken-

scenarist Kim Kokosky Deforchaux door te

nen. We vonden dat we daar wél een serie over

ontwikkelen tot een speelfilm. FEMI gaat naar

konden maken, juist om wie we zijn als witte

verwachting in 2021 in première. ‘Ik had laatst

Nederlanders.’ Dwight vult aan: ‘Ik snap zeker

de allereerste versie van het plan teruggele-

wat Sarah zegt en heb op een andere manier

zen. Dat was echt zo slecht dat ik me er nu voor

wel hetzelfde. Ik ben dan niet degene die iets

schaam. Met terugwerkende kracht denk ik

kan zeggen over extern racisme, maar ik kan

nu; misschien had het Filmfonds me destijds

wel iets zeggen over geïnternaliseerd racis-

naar de tweede ronde laten gaan omdat ik

me: het minderwaardigheidscomplex dat je

én niet uit de Randstad kom én omdat ik van

kan krijgen als je niet wit bent in Nederland.

kleur ben.’

Dat is in mijn film uiteindelijk het verhaal geworden. Want dat is wel iets waar ik actief

Is dat niet gekmakend om telkens te moe-

ervaring mee heb. Ik denk dat ik de film dan

ten twijfelen aan de intenties van anderen?

ook heb geschreven voor jongens die worste-

Dwight en Sarah zitten er gelukkig niet zo

len met de zoektocht naar zichzelf, hoe cliché

mee. Dwight: ‘Als zoiets gebeurt denk ik fine

dat ook klinkt. En dan voornamelijk jongens

by me, want ik mag nu een film maken die wél

van kleur in Nederland. Eigenlijk, als ik eerlijk

goed is.’ Daar is Sarah het mee eens. ‘Ik heb

ben, zou het heel fijn zijn geweest als deze film

daar het afgelopen jaar eigenlijk een totale

een aantal jaar geleden zou zijn gemaakt, op

ommezwaai in gemaakt, waardoor ik anders

het moment dat ik zelf in die worsteling zat.

naar mijn positie ben gaan kijken. Want als je

Maar hopelijk slaat de film ook bij een breder

bepaalde verhalen wilt vertellen, moet je je

publiek aan en kunnen mensen ervan genie-

ook kunnen inleven. En wat dat betreft heb je

ten en leren.’

als vrouw in bepaalde gevallen een perspec-

KANSEN PAKKEN EN SCHIJT HEBBEN

tief dat mannen misschien minder hebben. En als iemand serieus gelooft dat ik niet meer

Sarah vindt herkenning in Dwight’s woor-

ben dan een excuusvrouw, dan is het eerder

den: ‘Zonder seksisme gelijk te willen stellen

jammer voor die persoon die zo denkt. Ik weet

aan racisme, herken ik me wel in wat Dwight

wel beter. Ik laat ze wel zien wat ik kan.’ Wat

zegt over dat verschil tussen intern en ex-

dat betreft is zelfvertrouwen dus een belang-

tern. Ik heb voor mijn gevoel nooit heel actief

rijke eigenschap binnen een filmwereld in

of heel expliciet nadelen gehad van het feit

beweging. ‘Precies’, zegt Dwight knikkend. ‘Ik

dat ik een vrouw ben. Wel heb ik vaker mee-

probeer er ook niet te veel mee bezig te zijn en

gemaakt dat ik bij projecten word gevraagd,

me vooral te focussen op mijn eigen doelen. Zo

omdat de producent een quotum moet halen.

zat er uiteindelijk wel potentie in dit plan en

In het begin ging ik me daar heel erg tegen

heeft het Filmfonds dat goed gezien, anders

verzetten: ik vond het een vervelend idee dat

was FEMI er nooit gekomen. Dus nu zeg ik: pri-

ik niet om mijn kunde was binnengehaald,

ma als jullie nog iemand nodig hebben om je

maar om mijn geslacht.’ Die opmerking doet

diversiteitsquota te halen, let’s go, i’ll make it

Dwight denken aan het lange proces dat voor-

work. Op dit moment wil ik gewoon net als Sa-

afging aan FEMI. Zo was hij enkele jaren ge-

rah niets liever dan weer aan de slag gaan met

leden in de running voor de One Night Stand

mooie dingen maken.’

DWIGHT: ‘ IK BEN DIE ZOEKTOCHT NAAR IDENTITEIT ZELF OOK AANGEGAAN’

HET BESTUUR

IN DE WERELD VAN VERS Het bestuur van VERS bestaat uit jonge filmprofessionals die zich vrijwillig inzetten voor de vereniging. Samen met de achterban creëren zij de wereld voor de makers van morgen. In welke Nederlandse films zagen zij een nieuwe wereld?

MEREL BOOLEMAN

LEON VAN KLINK

Voorzitter

Hoofd marketing & communicatie

Lang Leve de Koningin (1995) omdat dit de film

Drama Girl (2019): omdat fictie en non-fictie

was die mij op jonge leeftijd al liet inzien

steeds meer in elkaar verweven zullen lijken.

dat een eigen (film)wereld creëren ook tot de mogelijkheden behoorde.

STERRE DE JONG Coördinator VERS Avonden

NYNKE BONNEMA

Ze noemen me Baboe (2020) omdat ik erg

Secretaris

benieuwd ben naar meer verhalen van kleur

Het boek De meeste mensen deugen (2019) van

en films gebouwd uit archiefmateriaal.

Rutger Bregman, wie gaat hier een film over maken?

SYLVIE VAN DEN BROEK & COLIN VAN DRIE Coördinatoren VERS Awards

EMA CVRKOTA

Buladó (2020) omdat een nieuwe wereld om

Penningmeester

nieuwe verhalen vraagt.

Ober (2006) van Alex van Warmerdam, omdat de personages in opstand komen tegen hun

GWYNETH SLEUTEL

onderdanigheid en de metavertelling laat

Coördinator VERS redactie

zien dat je volledig kunt losbreken van alle

Antonia (1995) omdat het mij een wereld van

regeltjes.

sterke vrouwelijke karakters liet zien waar we vandaag de dag nog altijd van kunnen leren.

AFSTUDEERFILMS

Ich Bin Fluß Hog e sc ho o l vo o r de Kunste n Ut re cht

e Donau maakt een reis van het Zwarte Woud naar de Zwarte Zee en komt onderweg de mens tegen, soms als

vriend en soms als vijand. In deze korte documentaire groeit de Donau uit van kleine stroom tot machtige rivier. De Donau is niet alleen een levensader in het landschap van Oost-Europa maar is ook een verbinder van culturen en de brug tussen verleden, heden en toekomst. In dit intieme portret leren we

‘ IK WIL DE KIJKER EEN ANDER PERSPECTIEF BIEDEN OP DE NATUUR EN ONZE (MENSELIJKE) RELATIE MET DEZE NATUUR’

de Donau en zijn omgeving vanuit een uniek perspectief kennen; door de ogen en oren van de rivier zelf.

RASHEL VAN DER SCHAAF - REGISSEUR 47

AFSTUDEERFILMS

Martin Malibu Ko n ink lijke Acade mie van B e e lde nde Kunste n

n het voorjaar van 2019 ben ik, samen met

documentaire over hoe dit fictieve personage

mijn oude schoolvriend Marnix, begonnen

mijn vriend langzaam overnam.

met het creëren van een personage geba-

seerd op de regio waar we allebei opgegroeid

LINUS KROPP - REGISSEUR

zijn: Westfriesland. De regio staat bekend om haar stugge en eigenwijze karakter. Bij veel Westfriezen bestaat dan ook de overtuiging anders te zijn dan de rest van Nederland. We noemden dit personage ‘Martin Malibu’. Tijdens het creëren van het personage merkte ik hoe mijn vriend Marnix zich steeds meer als Martin begon te gedragen, met alle gevolgen van dien. Een project wat begon als een film over een fictief personage, eindigde in een

‘ MET Z’N ALLEN BEWANDELEN WE DE SMALLE GRENS TUSSEN FICTIE EN REALITEIT’

VERS MAGAZIINE

Waarom bleef je niet voor mij? N ed e r landse Filmac ade mie

ier kinderen die tijdens de basisschool een ouder verloren aan zelfmoord, vertellen over de reis die zij aflegden

vanaf het moment dat zij het nieuws hoorden. De documentairemaakster, die hetzelfde meemaakte, stelt de vragen die niemand destijds aan haar durfde te stellen.

MILOU GEVERS - REGISSEUR

‘ MENSEN DURVEN NIET MET KINDEREN TE PRATEN OVER ZELFMOORD. IK WILDE DAT IEMAND MIJ DE VRAGEN HAD GESTELD DIE IK NU AAN DEZE KINDEREN STEL’

AFSTUDEERFILMS

Akasha A KV | St. Joost

ideokunst en documentaire zijn ge-

waarin confrontatie met eigen obstakels en

combineerd om een filmische erva-

weerstand plaatsvindt.

ring te bieden welke bestaat uit wer-

kelijke personages en emoties. Je stapt in de

STIJN PRUIJSEN - REGISSEUR

huid van een jonge man die deelneemt aan een ayahuasca ceremonie. Het psychoactieve plantmedicijn uit de Amazone activeert een droomachtige staat waarin hij door zijn onderbewuste reist. Door een bijna-dood ervaring wordt hij geconfronteerd met zijn grootste angsten. Wanneer hij zich hieraan over weet te geven ervaart hij een staat van verlichting. Door te verbinden met zijn point of view, word je meegenomen op je eigen innerlijke reis

‘ WAT NIET IN WOORDEN UIT TE DRUKKEN VALT, MOET JE ZELF ERVAREN!’

TWEELUIK

DE REGIE TERUG IN HANDEN Afgelopen mei werd het COVID-19 protocol voor de Nederlandse audiovisuele sector gepresenteerd. Regisseurs Edson da Conceicao en Marit Weerheijm konden zich sindsdien weer op set begeven voor het realiseren van hun films. De veranderingen in de planning in combinatie met de frustratie over het protocol resulteerde in een uitdagende tijd. Hoe zijn deze twee makers, de één gevestigde maker en de ander redelijk nieuw in de industrie, met deze veranderingen omgegaan? Beeld Guy Verbeek

EDSON DA CONCEICAO Tekst Valerie Hoffman

Vorig jaar studeerde hij af aan de filmacademie met de twee korte films Mania (2019) en Porfotto (2019), waarna laatstgenoemde werd genomineerd voor een studenten-Oscar. Edson’s laatste film Laatste rit (2020), over een taxichauffeur wiens laatste rit in een Rotterdamse achterstandswijk een onverwachte wending krijgt, werd geselecteerd voor KORT! 2020.

VERS MAGAZIINE

EEN NOODGEDWONGEN VERBETERING

son via portofoon van buitenaf contact met ze

Bij het draaien van Laatste rit merkte Edson

had om aanwijzingen te geven in plaats van

meteen dat er veel was veranderd door de

dat hij face to face met ze kon communiceren,

pandemie. Allereerst in het scenario: oor-

zoals hij gewend is.

spronkelijk zou de hoofdrol in de film vervuld worden door een oudere dame, maar midden

Toch maakte de crew het beste van een moei-

in de casting werd bekend dat ouderen in de

lijke situatie: ‘We hielden een lijst bij wie zich

risicogroep voor het virus vielen. Het scena-

het beste aan de regels hield; volgens mij stond

rio moest worden herschreven met een jong

de geluidsman op één’, vertelt Edson. ‘Zo werd

persoon in de hoofdrol, waar drie extra weken

er een soort wedstrijd van gemaakt, wat ieder-

voor nodig waren. Er moest goed worden ge-

een motiveerde.’

keken naar wat de verandering van het hoofdpersonage zou betekenen voor het plot. Het

DE GEVOLGEN VOOR DE FILMINDUSTRIE

concept werd iets veranderd, maar niet ten

Door de coronamaatregelen zal de film van

koste van het verhaal. Sterker nog, volgens Ed-

Edson minder bezoekers krijgen wanneer deze

son heeft deze noodgedwongen keuze tot meer

in première gaat: mensen gaan al minder naar

diepgang in het verhaal geleid.

de bioscoop uit voorzichtigheid, en als ze wél gaan, zullen er maximaal dertig mensen per

De extra tijd door de lockdown ziet Edson pro-

screening zijn. ‘De KORT!-première is vaak een

ductioneel gezien ook als iets positiefs: ‘Door

goed moment om te netwerken en jezelf als

de maatregelen werden we genoodzaakt om

net beginnende maker in de kijker te spelen.

meer tijd te nemen voor alles, waardoor er

Hiertoe is nu helaas geen mogelijkheid.’ Toch

meer rust werd gecreëerd.’ Een groot deel van

ziet Edson ook hieraan een positieve kant: ‘Ge-

de film speelt zich af in de auto en normaal

lukkig ben ik sowieso heel slecht in netwer-

gesproken zou de hele crew daar tegelijkertijd

ken, dus dat scheelt’, vertelt hij lachend.

aan de slag gaan. Vanwege de kleine ruimte was dit nu niet mogelijk. Nu ging camera

Ook waren dit jaar veel films door de lockdown

eerst het shot bepalen, daarna was licht aan

niet op tijd klaar om mee te doen aan bijvoor-

de beurt en vervolgens ging geluid alles op-

beeld de Gouden Kalf competitie van het Ne-

zetten. Ondertussen was Edson zelf in een an-

derlands Film Festival, waaronder de korte

dere ruimte aan het repeteren met de acteurs.

film van Edson. Dit zou kunnen betekenen dat

Hierdoor duurde alles vier keer zo lang, maar

de concurrentie voor beginnende filmmakers

er werd ook zorgvuldiger gewerkt.

volgend jaar juist groter zal zijn.

Een ander groot verschil op de set is dat er nu

BLIK OP DE TOEKOMST

een heuse safety manager rondloopt die mee-

Edson merkt dat iedereen voorzichtig is gewor-

kijkt of alles volgens de veiligheidsregels van

den met het opstellen van contracten omdat

het RIVM verloopt. Dit betekent vooral dat er

men een tweede golf niet uitsluit. Dit maakt

een stuk minder contact is onderling. Je mag

vooruit plannen erg lastig. Voorlopig denkt hij

niet langer met vijf man gezellig achter de mo-

dan ook dat we vooral gewend moeten raken

nitor zitten, er worden geen knuffels meer ge-

aan ‘de nieuwe situatie’. Nadrukkelijk films

geven aan het einde van de draaidag en er vin-

maken over deze periode doet hij liever niet.

den geen wrap party’s meer plaats. Voor een

‘Laten we zeggen dat als dit over twee jaar

regisseur als Edson, die normaal gesproken erg

voorbij is, mensen over tien jaar over dit on-

close is met zijn acteurs, was dit soms wel even

derwerp niet meer begrijpen.’

lastig. De acteurs zaten nu in de taxi terwijl Ed-

TWEELUIK

Ondanks de onzekere tijd heeft Edson vertrouwen in de toekomst. ‘Hopelijk denken we over twee jaar: “O ja, is dat alweer zolang gelden?”’ Tot die tijd denkt Edson dat deze nieuwe manier van werken een nieuwe gewenning moet worden in de filmindustrie. Kleinere filmsets waar, onder het strenge oog van de safety manager, dan misschien minder lichamelijk contact toegestaan is, maar waar er voor alles en iedereen ook meer aandacht en tijd beschikbaar is.

MARIT WEERHEIJM Tekst Benne van Woestijne

Marit Weerheijm kon zich na de lockdown en enkele commerciële klussen weer storten op de discipline waarin ze als regisseur tot dusver zo excelleert: de korte film. Voor Marit, die vorig jaar nog een Gouden Kalf won met haar korte film En Route, was het echter een close call of haar nieuwste productie überhaupt wel gemaakt kon worden. ‘Acht dagen voordat ik moest draaien, kreeg mijn huisgenoot ineens klachten. Ik moest dus afwachten wat haar uitslag zou zijn. Uit het niets staat zo je hele film ineens op losse schroeven.’ De huisgenoot testte negatief, maar vervolgens voelt ook de gaffer van de film zich niet zo lekker. Ook hij moest zich toen laten testen, terwijl de tijdsdruk steeg. ‘Kijk, bij zulke problemen bel je normaal gesproken meteen de producent, maar die had er toen ook niet meteen een oplossing voor.’ Dat was afwachten dus, en ondertussen last minute een nieuwe gaffer zoeken. Gelukkig bleek uiteindelijk ook de gaffer coronavrij en kon er alsnog gedraaid worden met het team dat Marit voor ogen had.

DE NIEUWE SITUATIE Voor Marit was het heel leuk om weer een korte film te kunnen regisseren na de lockdown . ‘Wel werkt het als regisseur momenteel heel anders. Door de maatregelen moet je opeens rekening houden met zaken waar je normaal gesproken nooit over na hoeft te denken, zoals het bewaren van afstand of het tellen van de mensen in een ruimte. Af en toe is dat heel vervelend, omdat ik juist zo veel mogelijk met de acteurs bezig wil zijn. Toch zorgden de maatregelen bij ons niet per se voor een andere werksfeer of een verminderde concentratie. Weet je wat het is: mensen passen zich supersnel aan! We geloofden er allemaal in dat we ons aan de maatregelen moesten houden. Samen met de coronamanager op de set hebben we uiteindelijk overal heel goed omheen kunnen werken.’ Marits nieuwe film gaat over een jong meisje dat in een klimaatdepressie zit. Kon ze dat verhaal wel filmen zoals ze dat voor ogen had? ‘Ja, absoluut. Het concept voor deze film hadden Saar (Ponsioen, red.) en ik al een hele tijd

klaarliggen, nog vóór de lockdown inging. Gek genoeg bleek dit dan ook de perfecte corona film. We konden namelijk filmen met een kleine crew, en draaiden veelal buiten. Het verhaal gaat bovendien over een meisje dat zich juist afsluit van iedereen, waarmee we goed binnen de corona restricties konden filmen. Ik heb honderd procent zeker de film kunnen maken die ik wilde maken.’

KLEINE ONHANDIGHEDEN Veranderingen aan het script waren voor Marit gelukkig niet nodig. Toch was het op de set af en toe jammer dat er afstand moest worden bewaard. Marit: ‘Het zorgt voor kleine onhandigheden. Ik hou ervan om heel erg met elkaar een film te maken. Die intimiteit vind ik tijdens het filmen juist zo fijn om te hebben, maar ik kon daar nu helaas veel minder op inzetten. Afstand houden voelt bij het regisseren onnatuurlijk, omdat ik vaak even de acteur bij me wil nemen om aanwijzingen te geven. Als regisseur was ik bovendien mijn mimiek kwijt: als de camera opgestart werd, kon ik geen aanwijzingen meer geven met mijn gezicht, want daar zat natuurlijk een mondkapje voor. Ik merkte toen pas dat ik normaal gesproken heel veel gebruik maak van mijn mimiek bij het regisseren. Ook ben ik iemand die bij het wrappen iedereen een knuffel wil geven, om ze te bedanken voor hun inzet. Dat soort dingetjes kunnen momenteel niet, wat natuurlijk jammer is. Voor mij is de menselijkheid in dit vak altijd erg belangrijk geweest. Ik wil dan ook niet dat dit voortaan meer op afstand moet gaan gebeuren, dat lijkt me vreselijk.’

BLIK OP DE TOEKOMST Gaat corona een blijvende impact houden op hoe films in Nederland gemaakt worden? ‘Nee, ik verwacht van niet. Dat was nu al niet het geval, althans voor mij. Ik heb me bij het maken van deze film aan de protocollen gehouden, en toch kon ik met mijn team bij elkaar zijn en de film maken die ik voor ogen had. Daarnaast heb ik nog niemand om me heen echt hard zien vallen, gelukkig. Ik zie veel van mijn collega’s heel creatief omgaan met deze periode en de mogelijkheden die ze daarin hebben als maker. Het geloof is er dus bij mij dat iedereen zich hieraan kan aanpassen, en hoe dan ook heel mooie dingen kan blijven maken.

BINGEWATCHEN

BINGEWATCHEN MET… MICHAEL MIDDELKOOP Nu we massaal gedwongen meer thuis zitten, bingen we erop los. Schrijver/regisseur Michael Middelkoop (Netflix & Chill, Vakkenvullers) deed dit echter al voor het zo gewoon was. Door een bizar ongeluk in zijn slaap lag hij op 12-jarige leeftijd 12 weken lang in bed. Per week gingen er tien films doorheen en zag hij zowat alle horror-, actie- en comedyfilms die de jaren ‘90 rijk (en arm) was. Inmiddels maakt hij zelf werk dat zijn kijkers maar wat graag bingen. En in tijden dat je telefoon al je aandacht opeist, vindt hij dat misschien wel het grootst denkbare compliment. Samen bingen we vijf van zijn favoriete fragmenten aller tijden. Tekst Loeke de Waal Beeld Tim Faber

01. FRANK T.J. MACKEY’S CATHARSIS IN MAGNOLIA (1999) Wat? Tom Cruise’s dating goeroe Frank T.J. Mackey confronteert de vader die

hem in de steek liet. De scène aan het bed in het ziekenhuis is de catharsis van één van de vele personages in Paul Thomas Andersons film over mensen op zoek naar liefde, vergeving en betekenis in de San Fernando Valley. Duur: 3 min. 26 sec. ‘Ik was zestien jaar toen ik deze film voor het eerst zag en ik ga je eerlijk zeggen: ik moest janken. Hij breekt en je voelt de pijn en woede die hij op zijn vader afvuurt. De scène is gedraaid en gesneden alsof je als kijker ook aan dat bed zit. Het is moeilijk om naar te kijken en daarom ook zo mooi. Het feit dat regisseur Paul Thomas Anderson, na de estafette die de film hiervoor is, zo op de rem trapt en juist op dit moment inzoomt is heel knap gedaan. Anderson is uiteindelijk een belangrijke inspiratiebron geworden. Hij werkt minimalistisch en is niet bang stijl en vorm in te zetten om zijn verhaal te vertellen. In die combinatie maak je waar film voor bedoeld is. 1999 is sowieso mijn favoriete filmjaar; toen kwamen de beste films uit de moderne filmgeschiedenis uit. Magnolia is de eerste film die ik ooit zag die over dit soort serieuze en emotionele dingen ging en die me ook echt raakte. Ik kijk Magnolia zeker eens per jaar.’

BINGEWATCHEN

VERS MAGAZIINE

02. CONFRONTATIE VAN STEREOTYPEN IN DO THE RIGHT THING (1989) Wat? Mookie (Spike Lee) confronteert Pino (John Turturro), zijn racistische collega bij pizzeria Sals, over zijn veelvuldig gebruik van het n-woord. Na

het gesprek volgt een opeenvolging van verschillende racistische stereotypen die direct in de camera worden uitgesproken door de bewoners van een straat in Brooklyns Bedford-Stuyvesant. Duur: 3 min. 34 sec. ‘Ondanks dat ik niet opgroeide in een Amerikaanse achterbuurt, ken ik de spanningen, vooroordelen en stereotypen die rondgaan tussen verschillende groepen in zo’n buurt heel goed. Spike Lee wist in deze film hetgeen wat ik zelf meemaakte met humor, zelfspot en kritiek naar alle partijen neer te zetten, zonder moraliserend te zijn. En humor is sowieso de beste manier om iets bespreekbaar te maken, denk ik. Het doet wel pijn hoe relevant deze scène dertig jaar na dato nog is. Ik heb zelf soortgelijke gesprekken gevoerd met mensen en ik zou willen dat we ze vaker zouden hebben. Zeker dit jaar, met zoveel haat online. Blijkbaar moeten we eerst door een heftige storm van polarisatie, om daarna, hopelijk, weer gesprekken te voeren zoals in deze scène gebeurt. Maar dat zie ik ook wel gebeuren. In ieder geval in de manier waarop we nu verhalen vertellen.’

03. SNOOP KOOPT EEN SPIJKERPISTOOL (THE WIRE, SEIZOEN 4, AFL. 1, 2006) Wat? Snoop (Felicia Pearson), ‘soldaat’ voor een drugsdealer, bezoekt een ij-

zerwarenwinkel en laat zich bij de koop van een spijkerpistool adviseren door een medewerker. Waar hij haar vertelt over alle kwaliteiten van zijn duurste model, luistert zij aandachtig met het oog op haar eigen plannen. Duur: 3 min.

‘The Wire is de allerbeste serie ooit, punt. Dat mag in hoofdletters. Als iemand nu aan mij vraagt welke serie ze echt moeten kijken, dan geef ik altijd hetzelfde antwoord. Ondanks dat het over drugs en de ghetto gaat, is het vooral een mooie en steengoede serie over de moderne maatschappij en hoe het kapitalisme steekt. Dat zie je ook in deze scène, die daarbij ook nog heel grappig is. Ze maken gebruik van het klassieke misverstandmodel: twee mensen voeren een gesprek, waarbij de ene het bekijkt vanuit positie A en de ander vanuit positie B en toch loopt het gesprek door. Dit voorbeeld is extra mooi, omdat ze iets van elkaar willen. Aan de ene kant heb je een straatrat die de gekste manier zoekt om iemand te doden en aan de ander kant staat een typische Americana verkoper die zijn duurste tool aan de man probeert te brengen. Zolang er met geld gezwaaid wordt, stelt hij geen vragen, hoewel hij een vermoeden krijgt wat ze ermee van plan zijn. De humor van de scène zit vooral ook in het feit dat ze zichzelf heel serieus nemen. Maar goed, ik kan de hele dag over The Wire praten.’

BINGEWATCHEN

VERS MAGAZIINE

04. OPENINGSSCÈNE VAN COMING TO AMERICA (1988) Wat? De rijke prins Akheem Joffer (Eddie Murphy) van het Afrikaanse Zamunda wordt op de ochtend van zijn 21e verjaardag zoals altijd tot in de

puntjes verzorgd en geholpen in het wassen, tandenpoetsen én naar de wc gaan. Duur: 6 min. 25 sec. ‘De openingsscène van een film is net zo belangrijk als de eerste zin van een boek. Wat is de uitnodiging waarmee je mij als kijker verleidt om verder te kijken? Om deze eerste zeseneenhalve minuut moet ik al zo hard lachen. Ik heb om volledige films minder gelachen dan tijdens deze eerste minuten. Het koningsritueel dat je te zien krijgt, zit vol grappen en oneliners. En de humor zit er ook hier in dat niemand beseft dat ze grappig zijn; iedereen is bloedserieus. Ik zag die film voor het eerst op jonge leeftijd. Mijn moeder vond het een hele leuke film en liet die aan me zien. Na jaren van tekenfilms en animaties, is dit - met Home Alone - één van de eerste films met échte mensen, waar ik enorm om moest lachen. Ik kijk de opening nog altijd vaak terug, omdat het in korte tijd alles vertelt wat je moet weten over dit karakter en de film.’

05. LIVE WITH MY DAD (TIM AND ERIC AWESOME SHOW, GREAT JOB!) Wat? In de komische sketchshow (met regelmatige gastoptredens van o.a. Bob Odenkirk, John C. Reilly and Jeff Goldblum) zingt een man van middelbare leeftijd, die met zijn vader in een appartement met één slaapkamer woont, een lied over al hun ontzettend spannende avonturen. Duur: 1 min. ‘Ik raak graag verdwaald op Youtube. Tijdens één zo'n doorkliktocht kwam ik terecht bij Adult Swim, de volwassen tak van tekenfilmzender Cartoon Network. Er ging een wereld van alternatieve komedie voor me open. Tussen alles sprongen de sketches van Tim (Heidecker) & Eric (Wareheim) er voor mij het meest uit. Het is voor mij de Twin Peaks van komedie: je snapt het niet, het is bijna te weird, maar je kan niet stoppen met kijken. Ze gebruiken allemaal dingen die we kennen van tv of internet, maar verpakken het in een compleet ongrijpbaar verhaal vol vreemde karakters. En hoe meer je kijkt, hoe meer je beseft hoe invloedrijk Tim & Eric zijn geweest voor internet humor en memes die nu mainstream zijn. Je kan de serie dan ook niet in één fragment vatten, maar dit voorbeeld vangt wel de essentie van waar zij goed in zijn. Ze nemen een fenomeen waar mensen ongemakkelijk mee zijn, namelijk masculiniteit en kwetsbaarheid, dat ze vervolgens verpakken in een lo-fi visueel jasje en een karaoke sing-a-long, met amateurs en non-acteurs. Is dit echt of niet?’

BRIEF

LIEFDE AAN DE SECTOR Tekst Gwyneth Sleutel Beeld Luke van Veen

et is inmiddels al een tijdje geleden dat je mâ&#x20AC;&#x2122;n hart veroverde. Wanneer de vonk precies oversloeg weet ik niet meer, maar dat deze liefde voor eeuwig is dat voelde ik meteen. Je raakt me, ontroert me, verwondert en inspireert me. Jij zet me aan het denken. Jij bent er altijd wanneer ik je nodig heb: of ik nou moet ontladen, wil ontspannen of moet ontsnappen. Door jou kan ik me een voorstelling maken van werelden die voor mij onbekend zijn en van tijden nog ver voordat ik werd geboren. Door jou hoor ik de bominslagen van de Tweede Wereldoorlog, ruik ik het ziltige zeewater dat klotst tegen de flanken van de vloot en proef ik de friszoete smaak van een awara vrucht. Zonder dat ik het direct ervaar zet jij mijn zintuigen op scherp. Jij leerde mij de complexiteit van menselijke relaties en mede dankzij jou besef ik dat zelfs de grootste klootzak een kwetsbare kant heeft en de hardste en meest meedogenloze moordenaar een hart. Jij hebt me gemaakt tot de mens die ik nu ben en hoe ik naar de wereld kijk. Toch vraag ik me steeds meer af of jouw blik op de wereld, wel de mijne isâ&#x20AC;Ś In mijn tienerjaren leerde je me dat, als ik als vrouw gezien wil worden, ik mijn veelkleurige trui moest inwisselen voor een maagdelijk wit jurkje en mijn comfortabele flats voor hakken. Het liefst zo hoog en puntig mogelijk, zodat mijn benen langer zouden lijken. Dat is namelijk waar de mannelijke blik begint, toch? Van de benen naar de schaamstreek, en van de borsten

naar het gezicht. Mijn naam was verder niet belangrijk, waarschijnlijk ook te moeilijk om uit te spreken. En mijn gesprekken deden ook niet ter zake. Naast dat ik vrouw ben, ben ik namelijk ook van gemixte achtergrond. Jij leerde me dat mijn plaats ergens op de achtergrond was, daar in de schaduw van een ander. Decoratie van het beeld of toch om aan een quota te voldoen? Lieve filmindustrie, ik hou van jou, maar ik vraag me af of jij mij wel echt kent. Ik voel afstand, herken me niet altijd in jou. Je ziet me wel, hoort me aan, maar of je me écht begrijpt en vertegenwoordigt, dat weet ik niet. Ik heb het hier niet over aantallen: een minimum van twee vrouwen met een naam of een bepaald percentage personages met biculturele achtergrond. Voor mij gaat het over een structurele verandering in het denken, het ontwikkelen en het maken. Inclusiviteit is in mijn beleving niet iets dat pas na afloop van het ontwikkelingsproces komt; of er met de haren bij gesleept moet worden omdat we iets zinnigs willen zeggen onder het kopje ‘diversiteit’ dat ergens onderaan de ontwikkelings- of productieaanvraag bungelt. Het is iets dat voorafgaat aan het maakproces en ook tijdens impact en distributie nog meespeelt. En als het naast kleur ook gaat over gender, sociale klasse, generatie en nog zoveel meer zaken, is inclusiviteit dan geen beter woord? Het lijkt misschien een klein verschil in bewoording, maar om elkaar echt te begrijpen moeten we eerst dezelfde taal spreken. Een taal waarin iedereen zich welkom voelt. Ik weet best dat je elkaar in een goede relatie niet hoort te veranderen, maar wat zou het toch mooi zijn als ik en met mij vele anderen zich meer in jou gaan herkennen. Dat je openstaat voor onze visies. Want ik ben er zeker van dat ik als liefhebber en dramaturg niet de enige ben die haar visie met je wil delen. Laat ons een bijdrage leveren aan een stukje bewustwording, hoe moeilijk dat misschien ook is. Want natuurlijk weet ik ook echt niet alles en ik besef dat dit geen makkelijke thema’s zijn, maar als je je openstelt zal je nog meer harten veroveren dan je eerder al deed. En is dat, lieve filmwereld, niet wat je het liefste wilt? Wij zijn er klaar voor. Jij ook?

HOOP VOOR DE TOEKOMST

DE NIEUWE WERELD VOLGENS FILMMAKERS Zij zijn de toekomst voor het Nederlandse audiovisuele landschap: de nieuwe makers. Maar hoe zien zij de toekomst van het landschap eigenlijk voor zich wanneer er zoveel niet zeker is? Talentregelingen worden vervangen, producties worden uitgesteld vanwege nieuwe maatregelen en budgetten worden gekort. Toch houdt de nieuwe maker hoop, en delen zij hun perspectief voor de toekomst. Beeld Gigi van Grevenbroek

BRITT SNEL - SCENARIST

zich aangesproken kan voelen door

CHRIS PETERS - ACTEUR

'In deze onzekere tijden mag het be-

waardevolle verhalen (en dat overal

‘Om te kunnen ontdekken wat ons

lang van talentontwikkeling niet

de bioscopen overeind blijven).’

uniek maakt, moeten onze makers

vergeten worden. Zonder een aanwas

de ruimte krijgen om risico’s te kun-

van eigenzinnige en frisse makers

nen nemen. Ik zou dus willen dat de

sterft de Nederlandse filmindustrie.'

Nederlandse filmwereld daarin meer vertrouwen zou krijgen.’

PERLA VITA BEERENS - SCENARIST ‘Kleur! Ik hoop dat er ruimte gemaakt wordt voor meerdere diverse makers met authentieke verhalen.’

TOBIAS CORNELISSEN - EDITOR

KURT PLATVOET - REGISSEUR

'Ik hoop dat er de komende tijd films

Ik hoop dat iedereen dit ellendige jaar

gemaakt kunnen worden met verfris-

kan omzetten in films gemaakt met

sende perspectieven, met ruimte voor

liefde en lef, zodat het nog ergens

eigenzinnigheid en dat elke doelgroep

goed voor is geweest.

HYO KAAG - REGISSEUR

Iedereen mag er zijn, iedereen mag

Voor de nieuwe filmwereld hoop ik

acteren en iedereen verdient gelijke

op een sterke, verbonden sector die

kansen. No Tokenism’

krachtige verhalen vanuit verschillende maatschappelijke perspectieven biedt.

SINEM KAVUS - ACTRICE 'Geef mij een filmwereld met meer vrouwelijke, kleurrijke energie en verhalen, zowel van voor en achter de schermen, waarin we ons veilig voelen om kwetsbaar te zijn, maar ook

SOPHIE VAN DE POL - REGISSEUR

rauw en lelijk durven zijn en buiten de

'Meer

vastgeroeste kaders durven te filmen'

stimulering voor jonge makers om

RAVI SANDBERG - REGISSEUR

ruimte,

mogelijkheden

ook buiten de gebaande paden en het

"Ik hoop dat alle ervaringen die we

stramien van competities hun eigen

opdoen tijdens deze bizarre periode

verhaal te kunnen vertellen'

mogen leiden tot nieuwe inzichten en uiteindelijk positieve effecten zullen hebben op ons makerschap in de toekomst."

MARIA PHILIPS - REGISSEUR “Dit is het laatste jaar van KORT!

COEN BALKESTEIN - PRODUCENT

(waar ik gelukkig nog aan mee heb

'Nederlandse Animatie is een rijzen-

mogen doen). Ik hoop dat er komend

de ster aan de horizon. Haar gouden

jaar weer een nieuwe plek voor talen-

stralen fonkelen tegen een helder-

tonwikkeling ontstaat. Zodat er ruim-

blauwe nacht. Laten we haar pad vol-

te blijft om te ontwikkelen en door te

gen en bestuderen'.

groeien als jonge filmmaker.

ZOE LOVE SMITH - ACTRICE ‘Ik hoop te zien dat de bestaande norm verandert in een inclusieve norm, een toekomst waarin er op geen manier wenkbrauwen worden opgetrokken als er allerlei verschillende kleuren (in elk opzicht) te zien zijn in de beste films en series omdat we dat normaal hebben gemaakt.

COLOFON

HOOFDREDACTIE Gwyneth Sleutel

EINDREDACTIE Josephine Hoendervangers / Lysette Rindertsma

VORMGEVING & COVER ILLUSTRATIE StudioVeen - studioveen.com

WOORD Josephine Hoendervangers / Valérie Hoffmann / Noa Johannes / Maan Meelker / Randy Oost / Gwyneth Sleutel / Loeke de Waal / Elisa van Wijk / Benne van de Woestijne

BEELD Tim Faber / Gigi van Grevenbroek / Maan Limburg - maanlimburg.com / Nataša Lops / StudioVeen - studioveen.com / Ellard Vasen - ellardvasen.nl / Bo van Veen - bovanveen.com / Luke van Veen - lukevanveen.com / Guy Verbeek- whataguy.nl

ONLINE REDACTIE Raffaella Allegra / Gigi van Grevenbroek / Valérie Hoffmann / Kayleigh de Hoogt / Leon van Klink / Ylene Lugtenborg / Anne Posthuma / Wouter Springer / Annelieke Vleugel / Loeke de Waal / Elisa van Wijk / Benne van de Woestijne

VERS BESTUUR Nynke Bonnema / Merel Booleman / Sylvie van den Broek / Ema Cvrkota / Colin van Drie / Sterre de Jong / Leon van Klink / Gwyneth Sleutel / Marieke van de Velde

DUKKERIJ Gewadrupo – gewa.be

MET DANK AAN Beeld en Geluid / Merel Booleman / DSV Mediapolis / Milou Gevers / Linus Kropp / Thom Lunshof / Het Nederlands Film Festival / NPO-fonds / Roelie Post / Stijn Pruijsen / Juliëtte Sartorius / Rashel van der Schaaf / ScriptAcademy / Maureen Sleutel / Bobbie Wagenaar / VEVAM Fonds / VOCAS

VERSMAGAZINE.NL 68