ที่ปรึกษากองบรรณาธิการ บรรณาธิการบริหาร บรรณาธิการบทความ บรรณาธิการบทความออนไลน์ บรรณาธิการศิลปกรรม บรรณาธิการภาพ พิ สูจน์อักษร
อ.ถมทอง ทองนอก อาสา งามกาละ สุธิดา วุฒิกร จักษณา อุตราศรี พิ ชญา ใจสุยะ เก็จมณี ทุมมา ตติยา ตราชู
บทความ ภาพ นางแบบ ศิลปกรรม พิ สูจน์อักษร
กิตติธัช วนิชผล ธัญชนก ชนะการณ์ สิริมา อินทวงศ์ ชนิสรา หน่ายมี ธันตวัน เจียมเจริญ อนุรักษ์ ทุมมา วนัสนันท์ อันตรี นอบดา พู ลเพชร อาภาภัทร คงมานะชาญ ปาณัสม์ จันทร์กลาง พิ ทยุตม์ สงเดช
1
“พวกแกไม่มีใครที่อยากเข้ าใจบ้ างเหรอ” ค� ำ ถามที่ อ าจารย์ ท่ า นหนึ่ ง ถามพวกเรากอง บรรณาธิการหลังจากพยายามคิดว่าเราจะท�ำนิตยสารฉบับ นี ้ออกมาอย่างไร และเพื่อใคร จนในที่สดุ เราก็ได้ ค�ำตอบที่ เป็ นจุดเริ่ มต้ นของนิตยสารยูงทองฉบับนี ้ “หรื อ พวกเราต้ อ งเริ่ ม ตัง้ แต่ เ รื่ อ งความเข้ า ใจ ไปเลย” อี ก หนึ่ ง เหตุผ ลส� ำ คัญ คื อ สัง คมปั จ จุบัน เต็ ม ไปด้ วยความแตกต่างหลากหลาย บางครัง้ ความไม่เข้ าใจก็ อาจท�ำให้ เกิดปั ญหาที่น�ำไปสูก่ ารทะเลาะกันได้ โดยเฉพาะ กับวัยรุ่ นอย่างเราที่อาจพูดได้ ว่าโลกออนไลน์ กลายเป็ น ส่ว นหนึ่ง ของชี วิ ต เราไปแล้ ว และสื่ อ สัง คมออนไลน์ ใ น ปั จจุบนั ก็ทงรวดเร็ ั้ วและกว้ างขวาง จนเราอาจจะไม่มีทางรู้ ได้ เลยว่าสิง่ ที่เราสือ่ สารออกไปจะกระทบจิตใจของใครบ้ าง ความเข้ าอกเข้ าใจกันจึงเป็ นสิ่งที่กองบรรณาธิการเห็นถึง ความส�ำคัญ และอยากน�ำเสนอเรื่ องเหล่านี ้ให้ กบั เพื่อนๆ ที่ เป็ นวัยรุ่นได้ เข้ าใจ เพราะพวกเรา ‘เคย’ ไม่เข้ าใจมาก่อน แต่เมื่อเรา อยากลองท�ำ เราจึงพยายามที่จะท�ำความเข้ าใจ แม้ วา่ เรา จะเกิดความสับสนขึ ้นมาบ้ างในระหว่างการท�ำงาน แต่นนั่ ก็ท�ำให้ เราเข้ าใจมุมมองเกี่ยวกับ Empathy ได้ กว้ างขึ ้น พวกเราอยากน� ำ เสนอเรื่ อ ง Empathy ให้ กับ ทุกคนได้ ร้ ู เราจึงตังใจที ้ ่จะหยิบยกเรื่ องนี ้มาน�ำเสนอผ่าน มุมมองของคนรุ่นใหม่ ที่หวังจะน�ำเสนอทังสาระ ้ และความ บันเทิง ที่เมื่อทุกคนอ่านจนจบแล้ ว จะได้ เห็นภาพสะท้ อน ของ Empathy และ ‘เข้ าใจ’ มันได้ ด้วยตัวเอง ในระหว่างการท�ำงานของเรา ได้ มกี ารแพร่ระบาด ของเชื ้อไวรัส COVID-19 ขึ ้น ท�ำให้ แผนการด�ำเนินงานทีเ่ รา วางเอาไว้ ต้องเปลี่ยนแปลงไป ความล่าช้ าและติดขัดจึง
เกิดขึ ้น ทางกองบรรณาธิการจึงต้ องคิดและตัดสินใจกันอยู่ พักใหญ่วา่ ‘ยูงทอง’ ฉบับนี ้จะเป็ นอย่างไรต่อไป และในที่สดุ จากที่เราตังใจจะคั ้ มแบ็คยูงทองฉบับนี ้ ด้ วยการเป็ นยูงทอง ฉบับสุดท้ ายที่ตีพิมพ์เป็ นรู ปเล่ม ตอนนีม้ นั กลับกลายเป็ น ยู ง ทองฉบั บ แรกที่ เ ข้ าสู่ รู ป แบบออนไลน์ อ ย่ า งเต็ ม ตั ว ไปเสียแล้ ว เราจึงตัง้ ใจจะเพิ่มมุมมองเกี่ ยวกับ COVID-19 เข้ าไปด้ วย เพื่อหวังจะบันทึกประวัติศาสตร์ ครัง้ นี ้เอาไว้ เช่น ในคอลัมน์ ‘Love Sex & Quarantine’ ที่จะท�ำให้ เพื่อนๆ ได้ เข้ าใจปั ญหาความสัมพันธ์ และเซ็กส์ ที่เกิดในช่วงกักตัวอยู่ บ้ านได้ มากขึ ้น และนอกจากนี ้เรายังอยากให้ หลายๆ คนมอง ความรัก และเซ็กส์ของวัยรุ่นเป็ นเรื่ องธรรมดา เพื่อให้ เพื่อนๆ เข้ าใจ และกล้ าที่จะคุยเรื่ องนี ้ได้ อย่างเปิ ดเผยมากขึ ้น พวกเรากองบรรณาธิการเคยคิดกันไว้ ว่า ยูงทอง ฉบับนี ้ก็เป็ นฉบับที่ 55 หรื อเราจะมาสายตลก (หัวเราะ) แต่ ด้ วยสไตล์ของพวกเรา พอได้ ดภู าพรวมอีกทียงู ทองฉบับนี ้มี เนื ้อหาหนักๆ อยูเ่ ต็มไปหมดเสียแล้ ว หวังว่าทุกคนจะเดินไปพร้ อมกับเรา ลองมองสิง่ เก่า ด้ วยมุมมองที่แตกต่าง และสนุกไปกับการ ‘เข้ าใจ’ สิง่ ใหม่ๆ ด้ วยกัน
จากธีมของเล่มในครัง้ นี ้คือ ‘Empathy’ หรื อ ‘ความเข้ าอกเข้ าใจ’ เราจึงอยากน�ำเสนอ เรื่ องนี ้ผ่านประโยค “Put yourself in someone’s shoes” ผ่านไอเดียการใช้ รองเท้ าหลายๆ สไตล์ เป็ นองค์ประกอบในภาพ เพื่อจะสือ่ สารว่าความเข้ าอกเข้ าใจก็คงเหมือนกับการที่เราได้ ลองสวม รองเท้ าของคนอื่น และได้ มองสิง่ ต่างๆ ผ่านมุมมองของพวกเขาดูบ้าง และด้ วยการแพร่ระบาด ของ COVID-19 เราจึงเพิ่มบริ บทที่สื่อถึงสถานการณ์นี ้เข้ าไป ผ่านความเงียบเหงาในช่วงที่เรา ต้ องกักตัว จนออกมาเป็ นภาพปกที่ทกุ คนได้ เห็นกัน
2
ด้ วยความเคารพ อาสา งามกาละ บรรณาธิการบริ หาร
เพราะ Empathy ไม่ใช่แค่เห็นอกเห็นใจ
ฉันต้องการแค่ใครสักตัว
เมื่อลองเข้าใจโลกของผู้อ่น ื ผ่านเทคโนโลยี อยากกินชาไข่มุก ปิ้งย่าง ชาบู หมูกระทะ มันผิดหรือไง
7 14 18 26
Death Stranding แม้โลกจะขวางกาย แต่ใจยัง คงสื่อถึงกันเสมอ
28
Love, Sex & Quarantine
30
Horoscopes
38
4
10 ปี empathy
12
Empathic Design เมื่อการออกแบบต้องใช้หัวใจ
15
เพี ยงแค่อยากเข้าใจ... พ่ อลูกคูจ ่ ิน ้ แห่งวงการเกมมิง ่
22
เสวนา(em)pathy
27
Meme culture
29
Eighth Grade โลกของเด็กยุคโซเชียล
34
คนไม่มี empathy ผิดไหม
3
10
ปี EMPATHY
2010 แผ่นดินไหวเฮติ
เหตุ ก ารณ์ นี ไ้ ด้ คร่ า ชี วิ ต คน นับแสน และท�ำให้ ชาวเฮติจ�ำนวนมาก กลายเป็ นคนไร้ บ้าน ประชาชน รัฐบาล และองค์ ก รทั่ ว โลกร่ ว มกั น ช่ ว ยเหลื อ ประเทศเฮติ และส่ ง ที ม กู้ ภั ย ที ม ช่วยเหลือทางการแพทย์ รวมถึงกลุม่ คน บางส่วนที่เลือกไปเป็ นอาสาสมัครลงพื ้น ที่ชว่ ยเหลือผู้ประสบภัย
หลังจากที่โลกของเราได้ ขึ ้นทศวรรษใหม่ในปี ค.ศ.2020 หลายคนอาจมี ความคิดที่อยากจะลืมเรื่ องราวจากปี ก่อน ๆ ทิ ้งไปแล้ วเริ่ มต้ นใหม่อีกครัง้ เพราะมอง ว่าอดีตนันมี ้ แต่เรื่ องไม่ดี แต่หากย้ อนกลับไปดูแล้ ว ในเรื่ องร้ ายนันก็ ้ มีมมุ ที่ดีอยู่ มุมที่ แสดงให้ เห็นว่ามนุษย์เราไม่ได้ เลวร้ ายไปหมด แล้ วนี่ก็คือ 10 ปี กบั เหตุการณ์ที่แสดง ให้ วา่ มนุษย์นนยั ั ้ งมี Empathy กับคนอื่นๆ ในโลก
2011 อาหรับสปริง
การประท้ วงเพือ่ ต่อต้ านรัฐบาล ในประเทศตูนิเซียเกิ ดขึน้ ภายหลังการ ตายของชายขายผักผลไม้ Mohamed Bouazizi ซึง่ จุดไฟเผาตัวเองเพื่อชี ้ให้ เห็น ถึ ง การทุ จ ริ ต ในการเมื อ งและระบบ ราชการ หลังเจ้ าหน้ าที่รัฐกลัน่ แกล้ งเขา โดยการยึ ด รถเข็ น เป็ นประจ� ำ โดย เหตุการณ์ ประท้ วงในตูนิเซียก่อให้ เกิ ด 'อาหรั บ สปริ ง ’ (Arab Spring) หรื อ เหตุก ารณ์ ป ระชาชนประท้ ว งต่ อ ต้ า น รั ฐ บ า ล ทั่ ว ป ร ะ เ ท ศ ที่ อ ยู่ ใ น แ ถ บ ตะวันออกกลาง
2019 ลอบวางเพลิงเกียวอนิ
หลังเกิดเหตุลอบวางเพลิงสตูดิโอเเอนิเมชันเกียวโตหรื อเกียวอนิ ซึง่ เป็ นผู้ สร้ างอนิเมะอย่าง The Melancholy of Harahi Suzumiya แฟนๆ ก็ได้ สร้ างแฮชแท็ก #PrayforKyoAni เพื่อเป็ นการให้ ก�ำลังใจและบริ จาคเงินเพื่อส่งต่อให้ กบั สตูดโิ อ ก่อน ทางสตูดโิ อจะเปิ ดรับบริ จาคด้ วยตัวเอง โดยได้ ยอดรวมทังหมดประมาณ ้ 9 ร้ อยล้ าน บาท ซึง่ เงินทังหมดถู ้ กยกให้ กบั ญาติและครอบครัวของผู้เสียชีวิตในเหตุการณ์นี ้ 4
2012 'Girl' Scout
กลุ่ ม เนตรนารี หญิ ง (Girl Scout) ในเมืองเดนเวอร์ รัฐโคโลราโด สหรั ฐ อเมริ กา ยอมรั บ ให้ Bobby Montoya เด็กหญิงข้ ามเพศเข้ าร่วมกลุม่ แม้ ตอนแรกหัวหน้ ากลุม่ จะปฏิเสธเพราะ เพศสภาพที่ยงั เป็ นผู้ชายของ Montoya โดยกลุม่ เนตรนารี ของรัฐโคโลราโดกล่าว ว่า หากเจ้ าตัวและครอบครัวบอกว่าเป็ น ผู้หญิ ง กลุ่มเนตรนารี ก็ต้อนรั บเธอเข้ า กลุม่ ในฐานะเนตรนารี ซึง่ มีทงค� ั ้ ำชื่นชม และต่อต้ านจากการตัดสินนี ้
2018 ประท้วงกราดยิง
เหตุการณ์ กราดยิงที่โรงเรี ยน มาร์ จอรี ในรั ฐ ฟลอริ ดา ผลั ก ดั น ให้ นั ก เรี ย นทั่ ว สหรั ฐ อเมริ ก าพากั น เดิ น ประท้ วงต่อต้ านความรุ นแรงจากอาวุธ ปื น และเรี ย กร้ องให้ ก ฎหมายควบคุม อาวุธปื นในประเทศมีความรัดกุมมากยิ่ง ขึ น้ หลัง จากมี เ หตุ ก ารณ์ ก ราดยิ ง ใน โรงเรี ยนเกิดขึ ้นซ� ้ำแล้ วซ� ้ำเล่า
2013 ปลูกถ่ายหูเทียม
นัก วิ ท ยาศาสตร์ จ ากมหาลัย วิ ท ยาลัย คอร์ เ นล ได้ ส ร้ างหู เ ที ย มซึ่ ง เหมือนจริงและปลูกถ่ายได้ โดยพิมพ์จาก เครื่ อ งพิ ม พ์ ส ามมิ ติ ด้ ว ยเจลที่ ท� ำ จาก คอลลาเจนผสมกับเซลล์หขู องวัว ก่อนใช้ เวลาสามเดือนในการเพาะให้ กระดูกอ่อน งอกขึ ้นมาแทนที่คอลลาเจน โดยทังหมด ้ นี ้ออกแบบมาเพื่อผู้ป่วยที่สญ ู เสียหูจาก อุบตั เิ หตุ โรคมะเร็ง หรื อเด็กที่มีภาวะใบ หูเล็กแต่ก�ำเนิด (Microtia) ทีส่ ง่ ผลให้ เกิด ปั ญหาทางการได้ ยิน
2015 สมรสเพศเดียวกัน
2014 การุณยฆาต
รั ฐ สภาประเทศเบลเยี ย มได้ ผ่ า นกฎหมายการุ ณ ยฆาตที่ จ ะน� ำ ไป บังคับใช้ กับผู้ป่วยเด็กในทุกช่วงอายุที่ ไม่มีทางรักษาหาย (terminally ill) โดย กฎหมายระบุวา่ ผู้ป่วยต้ องอยูใ่ นอาการ สาหัสและได้ รับความยินยอมจากพ่อแม่ โดยก่อนหน้ านันเมื ้ อ่ ปี ค.ศ 2002 ประเทศ เบลเยี ย มได้ ผ่ า นการออกกฎหมาย การุณยฆาตส�ำหรับผู้ใหญ่มาก่อนแล้ ว
ไอร์ แ ลนด์ เ ป็ น ประเทศแรกที่ ผ่ า นกฎหมายสมรสระหว่ า งบุ ค คล เพศเดียวกัน ด้ วยการโหวตของประชาชน กว่า 1.2 ล้ านคน โดยมีผ้ โู หวตเห็นด้ วย 62 เปอร์ เ ซ็ น ต์ และไม่ เ ห็ น ด้ วย 38 เปอร์ เ ซ็ น ต์ โดยก่ อ นหน้ านั น้ มี โ บสถ์ คาทอลิกและองค์กรคริ สเตียนรณรงค์ให้ ประชาชนต่อต้ านกฎหมายนี ้ อ้ างว่าการ แต่งงานควรเกิดขึ ้นเฉพาะชายและหญิง เท่านัน้
2016 สายด่วนจับโกง
2017 คอนเสิร์ตหลังระเบิด
คอนเสิร์ตการกุศล One Love Manchester จัดขึ ้นโดยศิลปิ นหญิง Ariana Grande ทีเ่ มืองแมนเชสเตอร์ ประเทศสหราชอาณาจักร ภายหลังเกิดเหตุการณ์ระเบิด ระหว่างคอนเสิร์ตของเธอในเมืองแมนเชสเตอร์ คอนเสิร์ตมีศลิ ปิ นมากมายมาร่วมให้ ก�ำลังใจชาวเมือง โดยรายได้ ทงั ้ หมดจากการขายบัตรและการบริ จาคมอบให้ กับ กองทุน We Love Manchester Emergency Fund เพื่อช่วยเหลือผู้บาดเจ็บและญาติ ผู้เสียชีวิตจากเหตุการณ์ดงั กล่าว
ประชาชนในประเทศสิงคโปร์ สามารถโทร.แจ้ ง สายด่ว นขององค์ ก ร ป้องกันอาชญากรรมแห่งชาติ (National Crime Prevention Council; NCPC) ใน เรื่องกลโกงและหลอกลวงได้ โดยประธาน องค์ ก รอย่า ง ถัง เกี ย้ นหุ้น (Tan Kian Hoon) กล่า วว่า เป็ น ทางเลื อ กส�ำ หรั บ การกระจายข่ า วสารเรื่ อ งกลโกงและ หลอกลวง เพราะคนบางกลุม่ อาจเข้ าไม่ ถึงอินเทอร์ เน็ต ท�ำให้ การรับรู้ ในเรื่ องนี ้ อาจล่าช้ ากว่าคนอื่นๆ ในสังคม 5
ภาพ เก็จมณี ทุมมา 6
เพราะ
EE pp aa tt hh
m m yy
ไม่ใช่แค่เห็นอกเห็นใจ เรื่อง จักษณา อุตราศรี ภาพ ธันตวัน เจียมเจริ ญ ‘Empathy’ หากดูความหมายตามพจนานุกรมหรื อเสิร์ชหาบนอินเทอร์ เน็ต เรา จะพบว่ามันหมายถึง ‘การเอาใจใส่’ หรื อ ‘ความเห็นอกเห็นใจ’ แต่ในความเป็ นจริ งแล้ ว ความหมายเหล่านัน้ ก็เป็ นเพียงค�ำสันๆ ้ ที่ไม่ครอบคลุมกับความหมายที่แท้ จริ งของ Empathy ดังนัน้ เพือ่ ค้ นหาและท�ำความเข้ าใจความหมายและแง่มมุ ต่างๆ ของ Empathy มากยิง่ ขึ ้น นิตยสารยูงทองจึงได้ พดู คุยกับ สมภพ แจ่มจันทร์ นักจิตวิทยาของ KNOWING MIND ศูนย์บริ การการปรึกษาเชิงจิตวิทยาและส่งเสริ มสุขภาวะ ซึง่ เป็ นองค์กรเอกชนที่ มุ่งให้ ผ้ คู นมีสขุ ภาพจิตที่ดีและสามารถรับมือกับปั ญหาในชีวิตได้ โดยอาศัยวิธีการทาง จิตวิทยา 7
“สุดท้ายแล้วเราก็ไม โลกแบบไหนแล้ ว เจ ความตั้งใจในการเข กรอบความคิดเราก
สมภพ แจ่มจันทร์ นั ก จิ ต วิ ท ยาของ KNOWING MIND ศู นย์ บ ริ ก าร การปรึกษาเชิงจิตวิทยาและส่งเสริมสุขภาวะ ที่ ม าและความหมายของ Empathy เริ่ มแรก คุณสมภพพาเราย้ อน กลับมาที่จดุ เริ่ มต้ นของค�ำ ซึง่ ก็ท�ำให้ ได้ ร้ ู ว่า Empathy เป็ นค�ำที่เพิ่งเกิดขึ ้นมาไม่ นานนี ้เอง “ค�ำว่า Empathy จริ งๆ เป็ นค�ำ ใหม่มาก ถามว่าใหม่แค่ไหน เพิ่งมีมาสัก ประมาณเมื่อ 100 ปี นี่เอง ก่อนหน้ านี ้ไม่ เคยมีมาก่อน” พร้ อมอธิบายว่ารากศัพท์ ของค�ำนัน้ มาจากค�ำในภาษาเยอรมัน อย่าง Einfühlung (ไอฟูลอง) และถูกใช้ ในเชิ ง สุ น ทรี ยะ “ความหมายของ Einfühlung คือเราสามารถรับรู้ อารมณ์ ความรู้สกึ รับรู้ความเคลือ่ นไหวได้ จากสิง่ ต่างๆ ที่อยูน่ อกตัว เราอาจจะเห็นท้ องฟ้า เห็ น มั น เคลื่ อ นไหว รู้ สึ ก ว่ า มั น ก� ำ ลั ง เคลื่อนที่ หรื อเห็นภาพวาดเชิง Abstract แล้ ว เห็ น ว่ า มัน เคลื่ อ นไหวได้ อัน นี ค้ ื อ 8
Einfühlung” แม้ จ ะฟั ง ดูไ ม่ไ ด้ เ กี่ ย วข้ อ งกับ ความหมายในปั จจุบันของ Empathy แต่ เ นื่ องจากค� ำ มี การพั ฒ นาและ เปลี่ ย นแปลงมาเรื่ อ ยๆ ท้ า ยที่ สุด แล้ ว Einfühlung ก็กลายมาเป็ น Empathy ใน ปั จจุบนั ส่วนความหมายของ Empathy ในมิตเิ ชิงจิตวิทยา เขาบอกกับเราว่าเป็ น ความสามารถในการเข้ าถึงความรู้ สึก อารมณ์ ของผู้อื่น “ท�ำไมถึงจะต้ องเป็ น ‘ความสามารถ’ และท� ำไมถึงใช้ ค�ำว่า ‘การเข้ าถึ ง ’ เพราะ Empathy มี หลากหลายระดับ จะบอกว่า ‘รับรู้’ ก็ไม่ใช่ เสี ย ที เ ดี ย ว” ก่ อ นจะยกตั ว อย่ า งให้ เห็นภาพ “ถ้ าเราเห็นคนหนึ่งร้ องไห้ เรา อาจจะรับรู้วา่ เขาเศร้ าก็ได้ แต่เราก็เข้ าไม่ ถึง เพราะเราสัมผัสไม่ได้ กบั ความเศร้ า ของเขา เราแค่คาดเดา แค่คิดเอาว่าเขา น่าจะเศร้ าอยู่ แบบนี ้ไม่ใช่ Empathy แต่ Empathy คือการเข้ าถึง คือการรับรู้ได้ ถงึ ความเศร้ าของเขา” ความสามารถในการเข้ าถึงนี ้ หากไม่ได้ รับการฝึ กฝน หรื อใช้ บ่อยๆ ตัวเราก็จะ ค่อยๆ ห่างจากความสามารถนี ้ไป
ม่รู้อยู่ดีว่าอีกฝ่ายมอง จออะไรมาบ้ า ง และ ข้าใจอีกฝ่ ายโดยไม่มี ่ งอุดมคติ” ก็ยง ั เป็นเรือ
ด้ า นที่ อิ น มากหน่ อ ย มัน ไม่ ต รงกลาง เสียทีเดียว ทุกคนมี bias (อคติ) กับคนที่ เป็ นเพื่อนเราหรื อที่เราสนิท มันก็เอียงมา ด้ าน Sympathy หน่อย เอียงไปทางจะไป อินกับเขา แต่กบั คนที่เราไม่ได้ ร้ ูจกั คนที่ อาจจะประสบความทุก ข์ ย ากในชี วิ ต แหละ แต่เราไม่ได้ ร้ ูจกั เขา ความรู้สกึ เรา ค ว า ม แ ต ก ต่ า ง ข อ ง ก็ อาจจะห่างเหินหน่อย มันก็ เป็ นเรื่ อง Empathy และ Sympathy ธรรมชาติ” ในขณะเดี ย วกัน เราก็ มัก จะ สั บ สนกั น ระหว่ า ง Empathy กั บ Sympathy เนื่องจากสองค�ำนีม้ ีความ หมายใกล้ เคียงกันมาก ภาษาไทยแทบ จะให้ ความหมายของสองค�ำนีท้ บั ซ้ อน กันด้ วยซ� ้ำ คุ ณ ส ม ภ พ อ ธิ บ า ย ค ว า ม แตกต่างของสองค�ำนี ้ผ่านสเปกตรัม “ถ้ า เปรียบเทียบเป็ นสเปกตรัม ปลายสุดด้ าน หนึ่ง คื อ การไม่รับรู้ อะไรเลย คื อ ความ เฉยชา ความห่าง ไม่รับรู้ไม่วา่ ใครจะรู้สกึ ยังไง แต่ปลายสุดอีกด้ านหนึง่ คือการจม กับความรู้ สึกของเขาไปด้ วย ถ้ าจะพูด ภาษาจิตวิทยาก็คือ Sympathy คือเรา รู้สกึ อินมากๆ เราจมไปกับความรู้สกึ ของ เขาและรู้สกึ ร่วมไปกับเขา แต่ Empathy จะอยู่ระหว่างกลาง มันไม่ห่าง แต่มนั ก็ ไม่ได้ จม มันเป็ นจุดที่เราพอจะมีระยะ ห่างให้ เราท�ำความเข้ าใจอีกฝ่ ายหนึง่ ได้ ” ก่อนจะเน้ นย� ้ำอีกครัง้ ถึงความแตกต่าง ของ Empathy และ Sympathy โดยยึด เอาจุดยืนของคน ว่าถ้ ารั บรู้ โดยไม่เอา เรื่ องราวของตัวเราเองไปปะปนจะเป็ น Empathy แต่ถ้าเริ่ มปะปนจะกลายเป็ น Sympathy ทันที แต่ในความเป็ นจริงนันไม่ ้ มใี คร อยู่กึ่งกลางได้ ตลอด “บางทีมนั ก็เอนไป ทางด้ านที่หา่ งเหิน บางทีมนั ก็เอนไปทาง
กรอบของเขา กรอบของ เรา นอกจากการเข้ าถึ ง อารมณ์ ค ว า ม รู้ สึ ก แ ล้ ว E m p a t h y ยั ง มี ความหมายในแง่ที่คนเราต้ องการเข้ าใจ โลกของอีกคนหนึง่ ผ่านมุมมองหรือกรอบ ความคิดของเขา โดยไม่มีกรอบความคิด ของเราเข้ าไปยุ่งเกี่ยวด้ วย ซึ่งหลายต่อ หลายครัง้ ก็มคี นพยายามเอาสุภาษิต Put yourself in someone’s shoes (เอา ตัวเองไปสวมรองเท้ าคนอืน่ ) มาเชื่อมโยง กับความหมายนี ้ ซึ่งคุณสมภพบอกว่า เป็ นความพยายามที่ดี แต่ก็ไม่ถกู ต้ องซะ ทีเดียว “เหมือนกับว่าถ้ าเราจะไปสวม รองเท้ า ของเขา มัน ก็ ต้ อ งเอาเท้ า เรา เข้ าไปสวม ถูกไหม มันเหมือนเราต้ องไป มีประสบการณ์ร่วมกับเขาก่อน เราถึงจะ เข้ าใจ ซึง่ ไม่ใช่” แล้ วจึงพูดเสริมอีกว่า ท้ ายที่สดุ แล้ ว Empathy ก็ยงั เป็ นการรับรู้ของแต่ละ ฝ่ ายอยู่ เราไม่ร้ ู อยู่ดีว่าอีกฝ่ ายมองโลก แบบไหน เจออะไรมาบ้ าง และความตังใจ ้ ในการเข้ าใจอีกฝ่ ายโดยไม่มีกรอบความ คิดจึงยังเป็ นเรื่ องอุดมคติ เพราะในทาง ปฏิบตั ิ คนเราไม่ได้ อยูก่ งึ่ กลางได้ ตลอด
รั บ ฟั ง อย่ า งไรโดยไม่ ไ ป เ ป ลี่ ย น ก ร อ บ ค ว า ม คิ ด คนอื่น เพราะไม่สามารถอยูก่ งึ่ กลางได้ ตลอดเวลา บ่อยครัง้ จึงเกิดปั ญหาในการ รับฟั งผู้อื่นตามมา โดยที่เรามักอยากจะ เปลี่ยนกรอบความคิดของอีกฝ่ ายให้ ตรง กับกรอบความคิดของตัวเองเมื่อมีการ สนทนาหรื อการโต้ เถียงเกิดขึ ้น เห็นได้ ชดั จากความขัดแย้ งเรื่องการเมืองและความ เชื่อต่างๆ ในปั จจุบนั ในจุดนี ้ คุณสมภพบอกกับเรา ว่าต้ องดูจดุ มุ่งหมายในใจของเราว่าเรา อยากจะรับฟั งเขาจริงๆ หรื อไม่ หรื อเพียง แค่อยากเปลี่ยนแปลงความคิดของเขา อย่างเดียวกันแน่ “มันตังต้ ้ นทีจ่ ดุ มุง่ หมาย เราจะกระโจนเข้ าไปรั บฟั งเขาเนี่ ย จุด มุ่งหมายของการไปฟั ง การไปพูดคุยใน ครัง้ นี ้คืออะไรกันแน่ ถ้ าเพื่อให้ เข้ าใจเขา เราก็เก็บส่วนของเรา แต่ถ้าเพื่อให้ เขา รับรู้มมุ อื่นบ้ าง ก็จ�ำเป็ นต้ องเปิ ดเผยของ เรา แต่จะเปิ ดเผยของเราในแง่ไหนให้ เขา เข้ าใจนันก็ ้ เป็ นอีกเรื่ องหนึง่ “ถ้ า คิ ด ว่ า ตัง้ ใจจะเข้ า ใจเขา อันนี ้ต้ องวางของเราลงก่อน เพือ่ ไปฟั งเขา ว่า เออ เขาคิดยังไง ที่มาที่ไปที่เขาคิด แบบนี ้มันเกิดจากประสบการณ์แบบไหน มุมมองแบบไหน เขาเจออะไรมาบ้ าง และ ก็ต้องวางของตัวเองลง แต่วางลงในแบบ ที่ร้ ูตวั ว่าเราก็มีของเรา” “สุดท้ าย เขาจะเข้ าใจเราหรื อ ไม่เข้ าใจเรา เขาจะเปลี่ยนหรื อไม่เปลี่ยน เราก็ไปคาดการณ์เขาไม่ได้ ”
9
บทบาทของ Empathy ใน กับสิง่ ที่เขาต้ องการ” สังคม ในระดับประเทศ เขามองว่าใน ปั จจุบนั สังคมไทยเรามี Empathy น้ อย เมื่อ Empathy คือกระบวนการ มาก เห็นได้ ในช่องแสดงความคิดเห็น ท� ำ ค ว า ม เ ข้ า ใ จ อี ก ฝ่ า ย โ ด ย ว า ง บนเฟซบุ๊กที่เวลามีขา่ วสารปรากฏขึ ้นมา กรอบความคิ ด ของเราลง เพื่ อ เข้ า ใจ ก็จะมีความคิดเห็นสองด้ านเสมอ และ ประสบการณ์ มุมมองและความคิดของ เมื่อมีความคิดเห็นใดไม่ถกู ใจหรื อไม่ตรง ผู้อนื่ มันจึงมีบทบาทในสังคม ตังแต่ ้ ระดับ กับฝ่ ายใดฝ่ ายหนึง่ ก็จะเกิดความขัดแย้ ง ความสัม พัน ธ์ ข องคนสองคนไปจนถึ ง และการปะทะกันทางด้ านความคิด ระดับประเทศ โดยคุณสมภพชี ใ้ ห้ เห็น “มันอาจจะมีถูกผิดในแง่ของ ความส� ำ คัญ ของ Empathy ในระดับ หลักการอยูบ่ ้ างในเรื่องทีถ่ กเถียง แต่ทเี่ รา ความสัมพันธ์ ละเลยไปก็คือแง่ความรู้สกึ ว่า เออ เราไม่ “ มั น ( E m p a t h y ) เ ป็ น พร้ อมที่จะเข้ าใจหรอก คนที่มาคุยกับเรา องค์ ป ระกอบส� ำ คั ญ เลยล่ ะ ในความ คนที่มาถกเถียงกับเรา ว่าจริ งๆ แล้ วเนี่ย สัมพันธ์ เพราะถ้ าไม่เข้ าใจกัน เราก็จะอยู่ เขาคิดแบบนี ้เพราะอะไร รู้สกึ ยังไงอยูก่ นั กันได้ แบบไม่ลงตัว เหมือนถ้ าเราคิดเอา แน่ แต่ก็เป็ นเรื่ องที่ยากที่จะเข้ าใจเพราะ เองว่ า อี ก ฝ่ ายหนึ่ ง เขาจะรู้ สึ ก ยั ง ไง เราเองก็มีอารมณ์ด้วย เราเองก็เป็ นหนึง่ ต้ องการอะไร เวลาอยู่ร่วมกับเขา เราก็ ในผู้เล่นด้ วย ดังนัน้ ถ้ าจะเข้ าใจ ก็ต้อง อาจจะท�ำในสิง่ ที่ตรงกันข้ ามหรื อขัดแย้ ง ถอนตัว เองออกมาเพื่ อ ที่ จ ะพยายาม เข้ าใจคนแต่ละฝ่ ายว่า จริ งๆ แล้ ว อะไรที่ น�ำตัวเขามาอยู่จุดๆ นี ้ ที่ท�ำให้ เขารู้ สึก แบบนี ้” ซึง่ ก็เป็ นการวนกลับไปค�ำถาม เดิมก่อนหน้ านันว่ ้ า จุดมุง่ หมายของการ ถกเถียงครัง้ นันคื ้ ออะไร หากจุดมุง่ หมาย คื อ เพื่ อ เปลี่ ย นแปลงความคิ ด แต่ก าร ถกเถี ย งไม่ช่ ว ยเปลี่ ย นแปลงความคิ ด เป็ นเพียงการแสดงจุดยืนทางความคิด หรื อเพื่อความสะใจ สิ่งที่ท�ำอยู่ก็อาจจะ ไม่ตอบโจทย์
10
แล้ ว เราจะได้ อ ะไรจากการ เข้าใจคนอื่น? ถึ ง จุ ด นี ้ ผ้ ู อ่ า น ค ง ส ง สั ย ว่านอกจากได้ ทำ� ความเข้ าใจมุมมองของ ผู้อนื่ ท�ำให้ อยูร่ ่วมกับผู้อนื่ ได้ กระบวนการ Empathy ยัง ให้ อ ะไรกับ ผู้ที่ พ ยายาม ท�ำความเข้ าใจผู้อื่นอีกบ้ าง “การที่เราใช้ ทกั ษะนี ้เรื่ อยๆ มัน ท�ำให้ เราไวต่อความรู้สกึ ซึง่ ก็อาจจะช่วย ให้ เราไวต่อความรู้ สกึ ของตัวเราเองด้ วย คือจริ งๆ พอเรารับรู้ ไม่วา่ จะข้ างในหรื อ ข้ างนอกมันก็เป็ นการใช้ ทกั ษะ คุยกันอยู่ เนี่ย พี่สามารถรับรู้ได้ วา่ คนที่ก�ำลังคุยกับ พี่ร้ ู สึกเศร้ านะ ในขณะเดียวกัน เวลาพี่ รู้สกึ เศร้ า พี่ก็อาจจะไวมากขึ ้นในการรับรู้ ความรู้สกึ ตัวเอง เพราะการรับรู้ความรู้สกึ เป็ นสิ่งที่เราฝึ กฝนอยู่เรื่ อยๆ การเข้ าใจ ความรู้ สกึ จึงสะท้ อนกลับมาให้ เข้ าใจใน ตัวเองเหมือนกัน” นอกจากจะไวและรั บ รู้ ความ รู้ สกึ ของตัวเองได้ เร็ วขึ ้น เขายังกล่าวอีก ว่า การมี Empathy ยังท�ำให้ เข้ าใจความ ต้ องการของตัวเราเองอย่างแท้ จริ งว่าเรา ต้ องการอะไร และความต้ องการนันตอบ ้ โจทย์หรื อไม่ เป็ นการทบทวนตัวเองว่า เราคิดอย่างไร รู้ สกึ อย่างไรและต้ องการ อะไร
ข้อจ�ำกัดของ Empathy ฟั งดูเหมือนว่า Empathy มีแต่ จะส่งผลให้ เกิดเรื่ องดีๆ กับคนที่ฝึกฝน ทักษะนี ้ ทังท� ้ ำให้ เข้ าใจมุมมองคนอื่น เข้ าใจความรู้ สกึ ของตัวเองมากขึ ้น และ ยังช่วยทบทวนความต้ องการของตัวเรา เองอี ก ด้ ว ย แต่ ใ นความเป็ น จริ ง แล้ ว Empathy เองก็มีข้อจ�ำกัดอยูเ่ ช่นกัน ซึง่ ข้ อจ�ำกัดที่วา่ นัน่ คือเราไม่สามารถเข้ าใจ มุ ม มองคนคนหนึ่ ง ได้ ทั ง้ หมดและไม่ สามารถเข้ าใจคนหมูม่ ากได้ ด้วยเงื่อนไข เรื่ องความหลากหลาย คุ ณ ส ม ภ พ เ ป รี ย บ เ ที ย บ Empathy ว่าเป็ นดัง่ Spotlight “เวลาจะ เข้ า ใจคนที่ อ ยู่กับ เรา มัน เข้ า ใจได้ ไ ม่ ทังหมดหรอก ้ มันเข้ าใจเป็ นส่วนๆ เหมือน ถ้ าจะเข้ า ใจคนหมู่ม ากพร้ อมกัน มัน เข้ าใจไม่ได้ เพราะทุกคนมีความรู้สกึ และ ความต้ องการที่หลากหลาย ดังนันมั ้ นจึง เป็ น Spotlight ก็ คื อ พี่ จ ะเข้ าใจคน กลุ่ม หนึ่ ง พี่ อ าจจะเข้ า ใจได้ ที ล ะส่ว น เพราะแต่ละคนก็ มีความรู้ สึกนึกคิดไม่ เหมือนกัน” “ในแง่หนึ่ง การพยายามที่จะ เข้ าใจมันมี bias (อคติ) ในตัวมันเอง ว่า เราอยากเข้ าใจใครและไม่อยากเข้ าใจ ใคร เรารู้ อยู่แ ล้ ว ว่ า ไอ้ ก ลุ่ม นี เ้ นี่ ย มัน คิดเห็นไม่เหมือนกับเรา มีทศั นะทางการ เมืองไม่ตรงกัน เราไม่อยากจะคุยตังแต่ ้ แรกแล้ ว นี่คือ bias แต่เราพร้ อมจะเห็น อกเห็นใจคนที่คดิ เหมือนเรา อยากจะไป คุยกับคนกลุม่ นี ้ พร้ อมจะเข้ าใจคนกลุม่ นี ้ นี่ คื อ สิ่ ง ที่ อ าจจะเกิ ด ขึ น้ ได้ ใ นเรื่ อ ง Empathy เพราะมันมี bias เพราะเราไม่ พร้ อมที่จะเข้ าใจคนทุกคน เราเลือกที่จะ เข้ าใจคนบางคนทังรู้ ้ ตวั และไม่ร้ ูตวั ” คุณ สมภพพูด ก่อนยกตัวอย่างว่าคนหน้ าตา
ดี แต่งตัวดี กับคนทีด่ สู กปรกมอมแมมมา ถามทาง เราก็อาจจะให้ ค�ำตอบกับคน แรก แต่เลือกอยูห่ า่ งจากอีกคนหนึง่ โดย ทังหมดนี ้ เ้ ป็ นเรื่ องธรรมชาติที่คนเราจะ คัดกรองบุคคลที่จะท�ำความเข้ าใจก่อน ซึง่ นับเป็ นข้ อจ�ำกัดของ Empathy แล้ วยัง เสริ ม ว่ า การเลื อ กบุค คลที่ จ ะท� ำ ความ เข้ าใจนันก็ ้ อาจน�ำไปสู่ Sympathy หรื อ อินไปกับความรู้สกึ ของอีกฝ่ าย ถ้ าอีกฝ่ าย เป็ นบุคคลทีส่ นิทสนมหรือมีความใกล้ ชดิ กับเรา นอกจากนั น้ หากพยายาม ท�ำความเข้ าใจคนอืน่ มากเกินไป ก็อาจจะ สามารถละเลยความรู้ สึกของตัวเองได้ เช่นกัน “ในเรื่องของ Empathy ถ้ าเราต้ อง
พยายามที่ จ ะเข้ า ใจคนอื่ น ตลอดเวลา บางที พ อน� ำ้ หนัก มัน มาก เราอาจจะ ละเลยตัวเองไปก็ได้ โดยที่เราไม่เข้ าใจ ตัวเอง เพราะเราพยายามไง พยายามที่ จะต้ องเข้ าใจคนอื่น...ต้ องเข้ าใจคนอื่น บางทีตอนนันเราไม่ ้ ไหว เราก็เหนื่อย เรา อยากพัก เราอยากดูแลตัวเอง ไม่อยาก จะสนใจใคร” “ดังนันมั ้ นก็จะต้ องบาลานซ์กนั ระหว่างตัวเราเองกับคนอื่นเหมือนกัน”
11
Empathic Design
เรื่อง พิชญา ใจสุยะ
เมื่อการออกแบบต้องใช้หัวใจ
ช่วงชีวิตประจ�ำวันของผู้คนจ�ำนวนไม่น้อยอาจต้ องประสบพบเจอกับปั ญหาอันเกิดจากการออกแบบที่ ‘ไม่พอดี’ กับ ความต้ องการ หรื อไม่สามารถตอบสนองการใช้ ชีวิตได้ อย่างเต็มที่ ไม่วา่ จะเป็ นสะพานลอยที่สงู ชันจนต้ องกุมขมับ และไม่ร้ ูวา่ ระหว่างเดินข้ ามถนนข้ างล่างกับใช้ สะพานลอยข้ างบนอะไรจะอันตรายกว่ากัน หรื อพื ้นทางเดินในโรงภาพยนตร์ ที่มีลวดลาย ชวนสับสน สามารถก้ าวพลาดกันได้ งา่ ยๆ ดังนันการออกแบบด้ ้ วย ‘ความเข้ าใจ’ จึงส�ำคัญ การออกแบบด้ วยความเข้ าใจหรื อ Empathic design คือ การออกแบบที่ ค�ำนึงถึงความต้ องการที่ แท้ จริ งของ กลุม่ เป้าหมาย ผ่านการค้ นคว้ า สังเกต เก็บข้ อมูล หรื อการสัมภาษณ์ โดยความต้ องการนันอาจเป็ ้ นได้ ทงสิ ั ้ ง่ ที่กลุม่ เป้าหมายรู้ตวั และไม่ร้ ูตวั นักออกแบบจึงมีหน้ าที่ค้นหาความต้ องการนันให้ ้ เจอแล้ วหาวิธีตอบสนองให้ ดีที่สดุ เท่าที่จะท�ำได้ เช่นการออกแบบ เหล่านี ้ ที่ตงใจออกแบบเพื ั้ ่อกลุม่ เป้าหมาย ไปดูกนั ดีกว่าว่ามีอะไรน่าสนใจบ้ าง และผู้ที่ใช้ งานจริ งมีความคิดเห็นอย่างไร "บางทีกใ็ ช้ ผา่ นแอปพลิเคชัน่ ส่วนใหญ่จะเป็ นแบบนัน้ ก็จะบรรยายตอนที่เห็นท่าทาง เช่น ก�ำลังท�ำอะไรประมาณนี ้ ส่วนตอนมีคนพูดก็พดู ปกติ ดีนะ มันรู้ เรื่ องกว่า" - กฤติมา ลอย (นักศึกษา, 19 ปี)
โต๊ะเลกเชอร์มือซ้าย
โต๊ ะเลกเชอร์ ส่วนใหญ่จะมีที่วางแขนอยู่ด้าน ขวา ท�ำให้ ผ้ ถู นัดซ้ ายใช้ งานไม่สะดวก จึงมีคนออกแบบ โต๊ ะเลกเชอร์ ส�ำหรับผู้ถนัดซ้ ายขึ ้นมา
"มีโต๊ ะแบบนี ้ในห้ องบรรยายวิชาเคมี มหาวิทยาลัย เชียงใหม่ โต๊ ะจะวางอยูซ่ ้ ายสุดของแต่ละแถว มีก็ดีนะ รู้สกึ จด อะไรง่ายขึ ้น แต่มนั อยูต่ รงริ มๆ ห้ องเลย อาจไกลไปหน่อย เลย คิดว่ายอมนัง่ โต๊ ะธรรมดาดีกว่า อยากอยู่ตรงกลาง (หัวเราะ) แล้ วโต๊ ะก็ไม่ได้ มีทุกห้ อง เท่าที่เคยเรี ยนนะ มีแต่ห้องเคมี" ศุภิสรา มาไกล (นักศึกษา, 21 ปี)
เสียงบรรยายภาพ
หรือ Audio Description เป็ นการเพิ่มเสียงบรรยายถึงองค์ประกอบต่างๆ ที่ ต้ องมองเห็นด้ วยตา ซึง่ ช่วยเสริ มให้ ผ้ พู ิการทางสายตาเข้ าใจ เรื่ องราวของภาพยนตร์ ซีรี่ส์ หรื อโทรทัศน์เหมือนกับคนทัว่ ไป
Universal Design คือการออกแบบส�ำหรับรองรับการใช้ งานของทุก กลุ่มคนในสังคม ไม่ว่าจะแตกต่างกันด้ วยอายุ สมรรถภาพทางร่ างกาย หรื อ ความพิการ เช่น ทางลาด หรื อทางขึ ้นและที่นงั่ บนรถโดยสารสาธารณะส�ำหรับ ผู้พิการ เป็ นต้ น
ทางลาดส�ำหรับผู้พิการ
"ทางลาดตรงทางเชื่อม cover way ทุกที่ไม่คอ่ ยดีเลย รถเข็นวีลแชร์ ล้มบ่อย เพราะทางลาดชันเกินไป ตรงโรงอาหาร สังคมสงเคราะห์ (SC) มันจะมีทางขึ ้นเล็กๆ ส�ำหรับวีลแชร์ เวลา ขึ ้น รถเข็นจะยกหน้ าทุกครัง้ เลย ต้ องให้ คนอื่นช่วยตลอด มี วันหนึง่ ฝนมันตก ทางขึ ้นลื่นมาก แล้ ววีลแชร์ ก็ยกหน้ าขึ ้น แต่ โชคดีที่ไปกับเพื่อนเลยจับไว้ ได้ ทนั ตอนนี ้ทางขึ ้นยังเหมือนเดิม ไม่ได้ รับการแก้ ไขเลย” "แต่ทางส�ำหรั บวีลแชร์ ที่มหาวิทยาลัยเราดีที่สุดใน ประเทศไทยแล้ วนะ ถ้ าออกไปข้ างนอกเราจะไม่สามารถใช้ วีลแชร์ ส�ำหรับเดินทางได้ สกั เท่าไหร่ เพราะทางไม่ได้ ออกแบบ มาเพื่อวีลแชร์ แต่ในมหาวิทยาลัยสามารถใช้ ชีวิตได้ อย่างปกติ ส่วนทางลาด มหาวิทยาลัยก็ปรับปรุงไปหลายจุดแล้ ว เหมือน ตอนนี ้ก�ำลังอยูในช่วงเวลาปรับปรุง" - บี (นักศึกษา)
"ส�ำหรับวีลแชร์ ขึ ้นได้ เหมือนกับคนทัว่ ไป แต่สงิ่ ที่ตดิ ก็คือ ความเป็ นรถประจ�ำทาง ที่ส่วนใหญ่ไม่ค่อยใช้ อุปกรณ์ นิรภัยกับเรา เพราะว่าต้ องรี บออกรถ คนในรถก็เยอะ ถ้ ามัวแต่ มาจัด อุป กรณ์ นิ ร ภัย ให้ เ รา บางที ก็ ท� ำ ให้ ก ารเก็ บ เงิ น ของ กระเป๋ ารถเมล์ ช้ า แต่ถ้ า รถเที ย บฟุต ปาธได้ ทางลาดจะมี ความชันที่พอดี ได้ มาตรฐาน รถวีลแชร์ ลงเองได้ นอกนันก็ ้ ปกติ รอนาน รอจนรากงอก ขับซิง่ เบรกหัวทิ่ม ถ้ าวันไหนคนเยอะก็ อึดอัดเลย (หัวเราะ)" - เอ (นักศึกษา)
ทางขึ้นและที่นั่ง
ส�ำหรับผู้พิการ ของรถประจ�ำทางสาย 510
13
ฉันต้องการแค่ใครสักตัว เรื่อง เก็จมณี ทุมมา ภาพ pexels.com
บางครัง้ ชีวิตเราอาจไม่ได้ ต้องการใครสักคน แต่เป็ น ‘ใครสักตัว’ ใช่แล้ ว เราก�ำลังจะพูดถึงความสัมพันธ์ระหว่างคนกับ สัตว์ หากย้ อนกลับไปในอดีต มนุษย์เลี ้ยงสัตว์เพื่อใช้ ในการ ด�ำรงชีวิต เพื่อการบริ โภคและใช้ งาน ดังนันความผู ้ กพันจึงไม่ ลึกซึ ้งมากนัก ต่อมาสัตว์หลายชนิดมีบทบาทเปลี่ยนไป ได้ รับ การปฏิบตั ิที่แตกต่างจากเดิม เช่น มีการตังชื ้ ่อให้ ได้ อยู่ร่วม ชายคาเดียวกันกับมนุษย์ มีฐานะเป็ น ‘เพือ่ น’ มากกว่าเป็ นเพียง แค่สตั ว์เลี ้ยง ความผูกพันลึกซึ ้งมากขึ ้นจนเปรียบเสมือนสมาชิก ในครอบครัว คนเราเลี ย้ งสัต ว์ ด้ ว ยหลากเหตุผ ล แม้ สัต ว์ จ ะไม่ สามารถพูดปลอบใจ หรื อช่วยเราแก้ ปัญหาได้ แต่มนั เป็ นที่ พึ่งพาทางใจชัน้ ดี และให้ บางสิ่งบางอย่างกับเราโดยที่เรา ไม่ ร้ ู ตัว ...อาจเป็ น ความรั ก ความเป็ น ผูก พัน หรื อ กระทั่ง ความเห็นอกเห็นใจ จากบทความ ‘สัตว์เลี ้ยงช่วยส่งเสริ มพัฒนาการทาง สังคมและอารมณ์ของเด็กได้ หรือไม่’ ในเชียงใหม่สตั วแพทยสาร ของ อ.ดร.แสงเดื อ น ยอดอัญ มณี ว งศ์ กล่ า วถึ ง พัฒนาการระดับที่ 6 ของเด็ก ว่าการได้ เลี ้ยงสัตว์และมี ความผู ก พัน ที่ ลึ ก ซึ ง้ กั บ สัต ว์ ท� ำ ให้ เด็ ก เกิ ด ความ เห็นอกเห็นใจสัตว์เลี ้ยง สามารถคิดเปรี ยบเทียบ กระทัง่ ยอมเสียสละความสะดวกสบาย บางอย่างของตัวเองเพือ่ สัตว์เลี ้ยงทีร่ ักได้ ซึง่ สิง่ นันมั ้ กเป็ นการคิดหรื อการกระท�ำที่ ไม่ได้ อยูภ่ ายใต้ เงื่อนไขที่ผ้ ใู หญ่แนะน�ำ โดย
14
ในขันนี ้ ้แม้ สตั ว์เลี ้ยงจะไม่สามารถช่วยเด็กคิดหรื อตัดสินใจได้ แต่มกั จะคอยอยูใ่ กล้ เสมือนเป็ นแหล่งสนับสนุนทางจิตใจ ความรักที่มอบให้ สตั ว์เลี ้ยง ท�ำให้ คนเรามองโลกด้ วย สายตาที่เปลีย่ นไป เห็นอกเห็นใจเพื่อนต่างสายพันธุ์มากขึ ้น ซึง่ อาจน�ำไปสู่การเห็นอกเห็นใจเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน สอดรับกับ งานวิจยั ของ Beth Daly and L.L. Morton ที่ตีพิมพ์ในวารสาร Anthrozoös ในปี 2006 พบว่าเด็กที่มีสตั ว์เลี ้ยงและมีความ ผูกพันกับสัตว์เลี ้ยงสูง จะมีความเห็นอกเห็นใจมากกว่าเด็กที่ เลี ้ยงสัตว์แต่ความผูกพันกับสัตว์น้อย มองผิ ว เผิ น อาจคิ ด ว่ า มนุ ษ ย์ เ ป็ นฝ่ ายให้ ความ เห็ น อกเห็ น ใจฝ่ ายเดี ย ว แต่ แ ท้ จริ ง แล้ วสั ต ว์ เ ลี ย้ งเองก็ เห็นอกเห็นใจเราเช่นกัน ยามที่คนรู้สกึ เศร้ า สัตว์เลี ้ยงก็มกั กลับ เข้ ามาคลอเคลียถูกเวลา อย่างกับรู้วา่ เจ้ าของต้ องการก�ำลังใจ งานวิจัยเกี่ ยวกับพฤติกรรมการช่วยเหลือผู้อื่นของสัตว์ ของ Emily Sanford จากมหาวิทยาลัย John Hopkins ระบุวา่ เธอ ได้ ทดสอบปฏิกิริยาทางสังคมของสุนขั โดยให้ เจ้ าของสุนขั นัง่ อยูใ่ นห้ องเล็กๆ เพื่อรับค�ำสัง่ ให้ ร้องไห้ หรื อฮัมเพลง พบว่า สุนขั ที่ เห็นเจ้ าของร้ องไห้ จะรี บผ่านประตูเข้ าไปหา เจ้ าของมากกว่าสุนขั ที่เห็นเจ้ าของฮัมเพลง การเห็ น อกเห็ น ใจซึ่ ง กั น และกั น น�ำไปสู่สายสัมพันธ์ อนั งดงาม มนุษย์ช่วยเหลือ สัตว์ในส่วนที่สตั ว์ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ ในขณะที่ สัตว์สามารถเจาะทะลุก�ำแพงความรู้ สึกของเราที่ มนุ ษ ย์ ค นอื่ น ไม่ ส ามารถท� ำ ได้ เข้ ามาสื่ อ สาร ความรู้สกึ กับเราได้ อย่างน่ามหัศจรรย์
เพี ยงแค่อยากเข้าใจ...
พ่ อลูกคู่จิ้นแห่งวงการเกมมิ่ง เรื่อง เก็จมณี ทุมมา
บางคนอาจเคยตังค� ้ ำถามว่า “ท�ำไมพ่อแม่ไม่เคยเข้ าใจฉันเลย” ซึง่ ความไม่เข้ าใจนัน้ อาจเป็ นไปได้ ตงแต่ ั ้ ความไม่เข้ าใจ ที่เกิดจากความแตกต่างของอายุ ไลฟ์ สไตล์ ความชอบ หรื อแม้ แต่บางอย่างที่ลกู ไม่ได้ มองว่าเป็ นปั ญหา แต่พอ่ แม่กลับมองว่า เป็ นปั ญหา เช่นเดียวกับ ‘พ่อหนุย่ ’ (ศราวุธ มะเส อายุ 53 ปี ) ที่เคยไม่เข้ าใจ ‘อาร์ ม’ (นันทวุธ ไตรสิริโชค อายุ 21 ปี ) ลูกของเขาที่ ติดเกม ทว่าวันนี ้กลายเป็ นพ่อลูกที่เล่นเกมด้ วยกันมานาน 9 ปี ถึงขนาดเคยช่วยกันจนติด 10 อันดับของคนที่มีคะแนนสูงที่สดุ ใน เกม Nostale ซึง่ เป็ นเกมแนว MMORPG หรื อเกมออนไลน์แนวสวมบทบาท ซึง่ เคยได้ รับความนิยมเมื่อหลายปี ก่อน
15
ย้ อนกลับไปช่วงที่อาร์ มติดเกมมากที่สดุ คือก่อนจะเข้ า ม.1 เขาจะเล่นเกมหลังกลับมา จากโรงเรี ยนทุกวัน เล่นจนดึก เริ่ มเล่น 4 โมงเย็นเล่นจบ 4 ทุม่ เรี ยกได้ วา่ เล่นจนแม่ไม่ให้ เล่น ต้ อง แอบยกคอมพิวเตอร์ ไปเล่นในที่มืดชันสองของบ้ ้ าน จนแม่ตามขึ ้นไปฟาด หรื อวันไหนได้ ไปนอน บ้ านญาติแล้ วเอาโน้ ตบุ๊กไป ก็จะเล่นยาวถึงตีหนึง่ ในขณะที่แม่วา่ พ่อหนุย่ พ่อของอาร์ ม ซึง่ ไม่เคยเล่นเกมมาก่อนและไม่เข้ าใจว่าท�ำไม ลูกถึงเอาแต่เล่นเกม กลับเลือกที่จะลองเข้ าไปเล่นเกมเดียวกับลูกเพราะอยากเข้ าใจ อยากรู้จกั เพื่อนๆ ในเกมของลูกว่าเป็ นอย่างไร และอยากรู้วา่ ทักษะต่างๆ ที่ลกู อาจได้ จากเกมคืออะไร
“จุดเริม ่ ต้นในการเล่นเกมคืออยากรู้ว่า ลูกไปเล่นในนัน ้ แล้วเป็นยังไง เลยเข้าไปเล่นดู” ตอนเริ่ มเข้ าสูว่ งการเกมเมอร์ พ่อหนุ่ยแอบดูคอมฯ ของอาร์ ม แล้ วดาวน์โหลดมาหัด เล่นเองโดยไม่ได้ บอก เขาหัดเล่นไปทีละนิด เก็บเลเวลหรื อผ่านด่านต่างๆ เองโดยไม่ใช้ ทางลัด เลย จนเลเวล 50-60 ทังที ้ ่ปกติแล้ วคนเล่นเกมจะมีวิธีอพั เลเวลทางลัด ซึง่ ท�ำได้ ตามเงื่อนไขหรื อ ช่วงเวลาพิเศษต่างๆ พอลูกรู้วา่ พ่อแอบมาเล่นก็ตกใจกับเลเวลของพ่อ เพราะรู้ดีวา่ พ่อคงต้ องใช้ เวลาทังวั ้ นไปกับการ ‘ตีมอน’ เพื่อให้ มาถึงเลเวลนี ้ หลังจากนันจึ ้ งตัดสินใจเข้ าไปสอนวิธีลดั ให้ และกลายเป็ นโอกาสให้ ทงสองเริ ั้ ่ มเข้ าหากัน
Elemental (อิเลเมนทอล) คือชื่อตัวละครในเกมตัวแรกที่อาร์ มตังให้ ้ พอ่ ส่วนตัวละคร ของอาร์ มชื่อว่า Finale (ฟิ นนาเล) เมื่ออยูใ่ นเกม อาร์ มกับพ่อหนุย่ จะไม่เรี ยกกันด้ วยชื่อจริ ง พ่อ หนุย่ จะเรี ยกอาร์ มว่า ‘ฟิ น’ และอาร์ มก็จะเรี ยกพ่อว่า ‘เล’ ทังคู ้ เ่ ป็ นที่ร้ ูจกั ในเกม เพราะมี ‘แฟมิลี่’ หรื อกลุม่ ในเกมเป็ นของตัวเอง โดยอาร์ มเป็ นหัวหน้ าแฟมิลี่ พ่อหนุย่ เป็ นรองหัวหน้ า คนในเกม มักจะเรี ยกอาร์ มว่า ‘พี่ฟิน’ และเรี ยกพ่อหนุ่ยว่า ‘พี่เล’ แต่หลังจากคนในเกมรู้วา่ พ่อหนุ่ยมีอายุ เลยเปลี่ยนจากเรี ยกพี่เลเป็ น ‘ลุงเล’ และลุงเลเป็ นที่ร้ ูจกั มากขึ ้นก็เมื่อเลเวลสูง และพาสมาชิกใน แฟมิลี่เก็บเลเวลทุกวัน
"ด้วยความที่เราก็เป็นที่รู้จักในเกม แล้วพ่อก็เป็นทีร่ ู้จักอีกคน เขาไม่รู้ว่าเรากับพ่อเป็นอะไรกัน เหมือนรู้แค่ว่าเป็นเพื่อนกัน จุดพีคก็คือมีข่าวลือว่า เรากับพ่อจิ้นกัน! เป็นผัวเมียกัน! งงม๊ากก (หัวเราะ)”
16
ช่วงหนึ่งอาร์ มคิดจะเลิกเล่นเกมเพราะเข้ ามัธยมและมีกิจกรรมที่โรงเรี ยนมากขึ ้น จึง เริ่ มจะเล่นน้ อยลง แต่พอ่ หนุย่ ก็ยงั คงเล่นต่อไป ตอนนัน้ คนในบ้ านก็เริ่ มปรับตัวกับพ่อ อย่างแม่ ก็จะรู้วา่ ห้ ามกวนพ่อเล่นเกม ถึงขันที ้ ่อาม่าเคยเรี ยกอาร์ มไปว่า ในฐานะที่ท�ำพ่อติดเกม แต่พอ่ หนุย่ ก็ไม่สนและเป็ นเกมเมอร์ ตอ่ ไป เมือ่ ถามว่า ท�ำไมลูกเลิกเล่นแล้ วพ่อยังเล่นอยู่ ก็ได้ คำ� ตอบว่า
”เล่นเพื่อเก็บของ ไว้รอลูกกลับมาเล่น“ เมื่อไม่นานมานี ้เกมที่พอ่ ลูกเล่นด้ วยกันได้ ปิดตัวลง ถามว่าพ่อหนุย่ รู้สกึ เศร้ าไหม ก็ได้ ค�ำตอบว่า “ก็มีบ้างนะ เพราะว่าสร้ างตัวนานจนเทพไปแล้ ว (หัวเราะ)” และการเล่นเกมก็เป็ น โอกาสให้ ได้ ใช้ เวลากับลูก พร้ อมบอกด้ วยว่าการเล่นเกมท�ำให้ ได้ เจอกับเพือ่ นใหม่ทมี่ หี ลากหลาย ช่วงอายุ ตังแต่ ้ อายุใกล้ กนั ไปจนต่างกันนับ 40 ปี กม็ ี หลังจากเกมปิ ดตัวไปเขาก็ยงั ติดต่อกับเพือ่ น ในเกมอยูบ่ ้ าง บางคนยังชวนไปเล่นเกมใหม่อยูเ่ ลย ทางฝั่ งอาร์ ม การที่พอ่ มาเล่นเกมด้ วยท�ำให้ ร้ ูสกึ เหมือนมีเพื่อนในเกมที่อยูใ่ นชีวิตจริ ง เพราะส�ำหรับเขา การเล่นเกมเหมือนการมีสงั คมที่เข้ าใจ คุยกันรู้ เรื่ อง การเล่นเกมบางครัง้ ยัง ท�ำให้ ได้ รับการนับถือ พอกดเข้ าเกมก็จะมีคนมาทักทาย และแม้ ตอนนี ้แม่ยงั ไม่ได้ เข้ าใจอาร์ ม มาก แต่อย่างน้ อยก็ไม่วา่ แล้ ว เพราะไม่ใช่แค่อาร์ มคนเดียวที่เล่นเกม แต่พอ่ ก็เล่นด้ วย
ความพยายามท�ำทุกวิถีทางเพื่อเข้ าไปเรี ยนรู้ สิ่งที่เคยคิดว่าไม่ดีของพ่อหนุ่ย บวกกับ การเปิ ดใจต้ อนรับพ่อทีเ่ คยไม่เข้ าใจตัวเองของอาร์ ม ท�ำให้ ตลอดระยะเวลาทีท่ งคู ั ้ ช่ ว่ ยกันอัพเลเวล ตัวละครในเกม กลับท�ำให้ สายสัมพันธ์ของพวกเขาอัพเลเวลตามไปด้ วยอย่างไม่ร้ ูตวั ค�ำตอบของบางค�ำถามที่เราไม่เข้ าใจกัน อาจได้ มาจากการลองยอมเปิ ดใจเข้ าไปใน โลกของอีกฝ่ ายเพื่อเรี ยนรู้และท�ำความเข้ าใจค�ำถามด้ วยตัวเอง... ภาพเดิมๆ หรื อสิง่ ที่เราเคยคิด จากการมองจากภายนอกอาจเปลี่ยนไป เมื่อเราได้ เข้ าไปมองจากภายในจริ งๆ
17
เมื่อลองเข้าใจโลกของผู้อ่น ื ผ่านเทคโนโลยี เรื่อง จักษณา อุตราศรี ในปั จจุบนั เทคโนโลยีได้ เข้ ามามีบทบาทและช่วยอ�ำนวยความสะดวกอย่างมากในชีวิตของมนุษย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในด้ านการสานสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์ การสื่อสาร หรื อแม้ กระทัง่ การให้ ความบันเทิงต่างๆ บางครัง้ การพบเจอกับผู้คนกลุม่ คน ใหม่ๆ ในโลกใบนี ้ผ่านสือ่ สังคมออนไลน์ และการเข้ าไปยังอีกโลกหนึง่ หนึง่ ผ่านอุปกรณ์สร้ างภาพเสมือนจริ ง ก็ท�ำให้ เกิดค�ำถามที่ ว่า เทคโนโลยีเหล่านี ้ได้ จะสามารถช่วยให้ มนุษย์พฒ ั นาทักษะ ‘Empathy’ อันเป็ นทักษะที่ชว่ ยเข้ าถึงความรู้สกึ และความต้ องการ พร้ อมกับเข้ าใจถึงกรอบความคิดของผู้อื่นได้ บ้างหรื อไม่
VR และวิดีโอเกมกับการเข้าถึงจิตใจผู้อื่น หากมองในแง่ดีวา่ เทคโนโลยีช่วยสร้ างความสามารถในการเข้ าถึงความรู้สกึ ความต้ องการ พร้ อมกับท�ำความเข้ าใจ ทัศนคติและกรอบความคิดที่คนหนึง่ มีอยูไ่ ด้ ตัวอย่างหนึง่ ที่ปรากฏขึ ้นก็คือการใช้ เทคโนโลยี Virtual Reality (VR) หรื อการจ�ำลอง โลกเสมือนครบ 360 องศา ผ่านการใช้ อปุ กรณ์ตา่ งๆ อาทิ แว่นตา อุปกรณ์ควบคุมการเคลื่อนไหวที่มาในรูปแบบถุงมือ หรื อตัว ควบคุมแบบแท่งจับและตัวตรวจจับการเคลื่อนไหว ซึง่ ช่วยให้ เห็นภาพพร้ อมสามารถออกท่าทางได้ ในโลกเสมือนจริ งนี ้ ความพยายามที่จะใช้ เทคโนโลยี VR มาช่วยให้ ผ้ คู นได้ เข้ าถึงและเข้ าใจคน กลุ่มหนึ่ง เห็นได้ จากหนังสันความยาว ้ 12 นาที ในปี ค.ศ.2018 เรื่ อง 1000 Cut Journey ที่ ก�ำกับโดย Courtney Cogburn ผู้ช่วยศาสตราจารย์ จากวิทยาลัย สังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยโคลัมเบีย (Columbia School of Social Work) และ Jeremy Bailenson อาจารย์และผู้อ�ำนวยการ Virtual Human Interaction Lab ของมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ ด ออกฉายครัง้ แรกที่เทศกาลหนัง Tribeca ที่นิวยอร์ กใน ปี เดียวกัน โดยมีเนื ้อหาเกี่ยวกับการเหยียดชาติพนั ธุ์ในสหรัฐอเมริ กา ผู้ชมจะได้ มอง ภาพ : www.imdb.com โลกและใช้ ชีวิตผ่าน Michael Sterling ตัวเอกของเรื่ อง เด็กผิวสีผ้ ตู ้ องพบเจอกับการ หนังสัน้ เรื ่อง 1000 Cut Journey เลือกปฏิบตั ใิ นสังคมที่เขาอาศัยอยูต่ งแต่ ั ้ เด็กจนโต VRChat ที่แม้ หลายคนอาจบอกว่าเป็ นวิดีโอเกม แต่ความจริ ง โปรแกรมนี ้ มีลกั ษณะเป็ นห้ องสนทนารวมที่ให้ คนแปลกหน้ าได้ มาพบเจอกันในโลกเสมือนจริ ง พร้ อมให้ ผ้ เู ล่นตังอวตาร ้ (Avartar) เป็ นแทนตัวผู้เล่น จะเป็ นตัวการ์ ตนู เป็ นสิ่งของ หรื อสัตว์ประหลาดก็แล้ วแต่ใจ เมื่อไม่มีรูปลักษณ์ในโลกความจริ งเข้ ามาเกี่ยวข้ อง ผู้คนจึงเปิ ดใจในการรั บฟั งผู้อื่นมากขึน้ แม้ จะเริ่ มต้ นด้ วยความตลกขบขันจาก พฤติกรรมและตัวละครที่ตงเป็ ั ้ นอวตาร มันก็อาจน�ำไปสูป่ ระเด็นหนัก การแลกเปลีย่ น ประสบการณ์ตา่ งๆ จากผู้คนมากมาย เช่น คลิปวิดีโอของช่องยูทปู Syrmor ที่มีชื่อว่า ภาพ : https://www.youtube.com/watch?v=jk8qz889Mok ‘สาวอนิเมะหูหนวกใน VR เล่าเรื่ องการถูกกลัน่ แกล้ ง’ (Deaf Anime Girl In VR Talks คลิ ปวี ดีโอเกี ่ยวกับผู้พิการทางการได้ยินพูดคุยผ่าน About Getting Bullied) โดยผู้เล่าก็พดู คุยด้ วยภาษามือจริงๆ พร้ อมกับมีคนคอยแปล ภาษามื อใน vrchat ภาษามือให้ กบั ผู้อยูใ่ นกลุม่ สนทนา 18
จากสมัยก่อนวิดีโอเกมยังไม่ได้ มีรายละเอียดและลงลึกไปถึงการสร้ าง เนื ้อเรื่ อง เป็ นเพียงเทคโนโลยีที่มนุษย์ใช้ เพื่อเล่นฆ่าเวลาเท่านัน้ แต่ในปั จจุบนั วิดีโอ เกมมี ค วามหลากหลายมากยิ่ งขึน้ มี ตัง้ แต่เล่นเพื่ อความสนุกสนานอย่า งเดี ยว เล่าเรื่ องคล้ ายกับภาพยนตร์ เรื่ องหนึง่ แต่ผ้ เู ล่นสามารถเลือกทิศทางของภาพยนตร์ เรื่ องนี ้ได้ จนมาถึงถ่ายทอดประสบการณ์และเหตุการณ์ให้ ผ้ เู ล่นได้ ร่วมรับรู้และรู้สกึ ไปกับเกม ซึ่งอย่างหลังอาจมี ส่วนอย่างมากในการช่วยเสริ มสร้ างความเข้ าใจ บุคคลอื่นในสังคมที่เราอยูก่ นั มากยิ่งขึ ้น ยกตัวอย่างเช่นเกม That Dragon, Cancer ของ Ryan และ Amy Green ที่ท�ำร่วมกับทีมผู้พฒ ั นา Numinous Games โดยเป็ นเกมแนวผจญภัยสไตล์ pointand-click หรื อเกมที่ใช้ เมาส์ในการเล่น เกมนี ้ออกวางจ�ำหน่ายในปี ค.ศ.2016 โดย เนื ้อเรื่ องของเกมนี ้น�ำมาจากเรื่ องจริ งของครอบครัว Green ซึง่ Joel ลูกชายของ ครอบครัวต่อสู้กบั เจ้ าโรคร้ ายอย่างมะเร็งทีก่ ำ� ลังกัดกินหลังได้ รับการวินจิ ฉัยจากแพทย์ ว่าเป็ นโรคมะเร็ งขันร้ ้ ายแรงในวัยเพียง 12 เดือนและจากไปในปี ค.ศ.2014 ด้ วยวัย เพียง 4 ขวบ ครอบครัวเองของ Joel ได้ มีสว่ นร่วมในการพัฒนาเกมด้ วย เนื่องจากคูส่ ามี ภรรยาทังสองต่ ้ างท�ำงานอยูใ่ นอุตสาหกรรมวงการเกม Ryan ผู้เป็ นพ่อ ออกแบบดีไซน์ ตัวเกม ส่วนผู้เป็ นแม่ Amy รับหน้ าที่ในการเขียนบท โดยในช่วงพัฒนาเกม That Dragon, Cancer ก็ได้ มีการเก็บภาพระหว่างการพัฒนาเกม ก่อนน�ำฟุตเทจเหล่านัน้ มาเรี ยบเรี ยง กลายเป็ นสารคดี Thank You for Playing ออกมาให้ รับชม
ภาพ : jonhillman.bandcamp.com
เกม that dragon, Cancer
หรื อจะเป็ นเกม This War of Mine ของทีมผู้พฒ ั นา 11 bit studios จากประเทศโปแลนด์ที่เปิ ดตัวในในปี ค.ศ.2014 ซึง่ เลือกสวนกระแสเกมแนวสงครามที่มกั จะเลือกน�ำเสนอมุมมองของทหารหรื อผู้น�ำประเทศ แต่ผ้ พู ฒ ั นากลุม่ นี ้เลือกน�ำเสนอกลุม่ คนที่เราอาจหลงลืมไปเมื่อสงครามปะทุขึ ้น นัน่ คือกลุม่ ประชาชนที่ต้องเอาตัวรอดจากสงคราม ซึง่ ผู้พฒ ั นาได้ รับแรงบันดาลใจใน การสร้ างเกมนี ้จากสภาพความเป็ นอยูแ่ ละความโหดร้ ายต่างๆ ที่ชาวบอสเนียต้ องเผชิญ ในการปิ ดล้ อมเมืองซาราเยโวในปี ค.ศ. 1992–1996 ระหว่างช่วงสงครามบอสเนีย เพือ่ เน้ นย� ้ำถึงความโหดร้ ายของสงครามและผลทีเ่ กิดกับประชาชน ตอนเริ่ม เกมนันจึ ้ งเปิ ดมาด้ วยโควทของนักเขียนผู้มีชื่อเสียงอย่าง Ernest Hemingway ว่า ‘ใน สงครามยุคใหม่...คุณจะตายราวกับหมาโดยไร้ ซงึ่ เหตุผล’ (In modern war…you will die like a dog for no good reason) เพราะผู้เล่นจะเป็ นเพียงประชาชนและมนุษย์ธรรมดาคนหนึง่ เท่านัน้ ไม่ใช่ ยอดมนุษย์ ดังนันทุ ้ กการกระท�ำในเกมสามารถส่งผลต่อสถานการณ์ อารมณ์ และ จิตใจของตัวละครที่ควบคุมอยู่ ยกตัวอย่างเช่น หากผู้เล่นฆ่าคนบริ สทุ ธิ์ขณะออกไป หาอาหารและเศษซากอุปกรณ์เพื่อใช้ สร้ างของ หรื อเลือกขโมยอาหารจากบ้ านสามี ภรรยาแก่ชราคู่หนึ่ง เมื่อกลับไปบ้ านหลังนัน้ ก็จะพบว่าพวกเขาตายเพราะความ อดอยาก และตัวละครที่ได้ รับรู้เรื่ องนี ้จะอยูใ่ นสภาวะโศกเศร้ าทันที จากทังหมดนี ้ ้ท�ำให้ ได้ เห็นว่า หลายฝ่ ายได้ พยายามใช้ เทคโนโลยีเพื่อดึงให้ มนุษย์ได้ ฝึกฝนทักษะ ‘Empathy’ ที่ช่วยในการรับรู้และเข้ าใจถึงความต้ องการและ แนวคิดของผู้อื่นในสังคมที่มนุษย์อยูร่ ่วมกัน
ภาพ : www.thisisgamethailand.com
เกม this war of mine
19
คุยกันมากแต่เข้าใจกันน้อยลง ในขณะเดียวกัน ก็มีกลุม่ คนที่กงั ขาว่าทักษะการรับรู้ และเข้ าใจผู้อื่นอย่าง ‘Empathy’ จะได้ รับผลกระทบจากเทคโนโลยีที่ชว่ ยมนุษย์ในการสือ่ สาร ไม่วา่ จะเป็ น สื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) หรื อของใช้ ที่ขาดไม่ได้ อย่างโทรศัพท์มือถือ แม้ จ ะมี ค วามเห็ น ว่ า การมี อ ยู่ข องสื่ อ สัง คมออนไลน์ ช่ ว ยในเรื่ อ งการ ปฏิสมั พันธ์กบั คนหมูม่ าก ท�ำให้ ผ้ ใู ช้ งานเข้ าใจในตัวเอง พร้ อมฝึ กฝนทักษะการเข้ าใจ ผู้อนื่ แต่กระนัน้ การ ‘พูดคุยแลกเปลีย่ น’ กันตลอดเวลาผ่านเครือข่ายสือ่ สังคมออนไลน์ เช่น Facebook, Twitter และ Instagram หรื อส่งข้ อความหากันผ่านโทรศัพท์มือถือ กลับท�ำให้ ผ้ ใู ช้ บางส่วนเมื่อถึงเวลาต้ องพูดคุยแบบเห็นหน้ ากันในชีวิตจริ ง กลับไม่ สามารถเริ่ มต้ นบทสนทนาได้ อ้ างอิงจากเวทีพดู TED TALK ของ Sherry Turkle อาจารย์สายสังคมศึกษา ทางวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยี และผู้เขียนหนังสือในเรื่องเทคโนโลยีกบั ความสัมพันธ์ ของมนุษย์ ในหัวข้ อ มี ‘เพือ่ น’เยอะ แต่เหมือนอยูค่ นเดียว? (Connected, but alone?) ปี ค.ศ.2012 ซึง่ เธอยกค�ำพูดของวัยรุ่ นชายอายุ 18 ปี คนหนึง่ ที่ใช้ วิธีสง่ ข้ อความกับ ทุกอย่าง เขาบอกกับเธอว่า
“วันหนึ่ง แต่ไม่ใช่ตอนนี้นะ ผมอยากรู้วิธีเริ่มต้นบทสนทนา” (…someday, someday, but not certainly not now, I would like to learn how to have a conversation)
ภาพ : fauxels - www.pexels.com
ในสายตาคนส่วนใหญ่มองว่าการส่งข้อความ เป็ นตัวเลือกทีด่ ีกว่าพูดคุย
20
Turkle ยังได้ เขียนบทความความแสดงความคิดเห็นลงใน The New York Times เมื่อปี 2015 ในชื่อ Stop Googling. Let’s Talk หรื อหยุดใช้ กเู กิลแล้ วมาคุย กันเถอะ พร้ อมอ้ างอิงงานวิจยั ของ PEW research center ที่ส�ำรวจการใช้ โทรศัพท์ มือถือของคนอเมริ กา แล้ วพบว่า 89 เปอร์ เซ็นต์ยอมรับว่ามีการใช้ โทรศัพท์มือถือ ระหว่างการเข้ าสังคม (ในโลกจริ ง) และไม่ได้ ร้ ู สึกดีที่ท�ำอย่างนันเลย ้ ส่วนอีก 82 เปอร์ เซ็นต์ระบุวา่ พวกเขารู้ดวี า่ การใช้ โทรศัพท์มือถือในลักษณะนันท� ้ ำให้ การสนทนา แย่ลง อีกงานวิจยั ที่เธออ้ างอิงคือของ Sara Konrath ของมหาวิทยาลัยมิชิแกนใน ปี ค.ศ.2010 ที่สำ� รวจเกี่ยวกับทักษะเข้ าใจผู้อื่นของนักศึกษามหาวิทยาลัย แล้ วพบว่า ความเข้ าใจในผู้อื่นของนักศึกษาในปั จจุบนั ลดลงถึง 40 เปอร์ เซ็นต์เมื่อปี ค.ศ.1979 อีกทังความสามารถในการอ่ ้ านสีหน้ าและความต้ องการคนก็ลดน้ อยลงไป เธอยังน�ำงานวิจยั ข้ างต้ นไปเชื่อมโยงงานวิจยั ของ Yalda T. Uhls ในปี 2014 ที่จดั ตังแคมป์ ้ ให้ เด็กเลิกใช้ เครื่ องมือสื่อสารทุกชนิด และเมื่อผ่านไป 5 วัน เด็กทุกคน สามารถอ่านสีหน้ าและความรู้สกึ ได้ ดีขึ ้น Turkle จึงมีความคิดเห็นว่ามนุษย์นนยั ั ้ งควรมีการพูดคุยกันซึง่ หน้ าอยูแ่ ละ ควรจะน�ำเอาบทสนทนาแบบเห็นหน้ าค่าตากันกลับมาให้ ได้ เธอไม่ได้ บอกให้ เลิกใช้ โทรศัพท์มือถือไปเลย แต่ให้ ใช้ อย่างระมัดระวังแทน ซึง่ ก็มีบางคนโต้ แย้ งกับแนวคิดนี ้ เพราะมองว่าเป็ นแนวคิดแบ่งสองด้ าน (Dualism) เกินไป
ในส่วนเครื อข่ายสังคมออนไลน์ Facebook และ Instagram นัน้ ถูกน�ำไป เชื่อมโยงกับการหลงใหลในตนเอง (Narcissism) อันเป็ นขัวตรงข้ ้ ามกับ Empathy เนื่องจากธรรมชาติของเฟซบุ๊กและอินสตราแกรมท�ำให้ ผ้ ใู ช้ งานบางคนรู้ สกึ ถึงการ ยอมรับผ่านยอดไลก์และยอดแชร์ ที่ได้ รับจากผู้อื่น จนสามารถกระท�ำบางสิ่งเพื่อให้ ได้ รับยอดไลก์และยอดแชร์ จากผู้อ่ืนโดยไม่ได้ คิดถึงผลกระทบ ยกตัวอย่างกรณีที่ใน ปี 2019 พิพธิ ภัณฑ์อนุสรณ์เอาชวิตซ์ (Auschwitz Memorial) ต้ องออกมาขอร้ องผ่าน Twitter ให้ ผ้ คู นหยุดถ่ายรูปเดินทรงตัวบนรางรถไฟเข้ าค่ายกักกันและเคารพสถานที่ มากขึ ้นพิพิธภัณฑ์อนุสรณ์ ขณะที่เครื อข่ายสังคมออนไลน์อย่าง Twitter แม้ จะได้ ชื่อว่ามีสว่ นช่วยใน การขับเคลื่อนสังคม โดยเฉพาะเรื่ องการเมือง ที่ช่วยให้ ผ้ คู นรับข่าวสารเร็ วขึ ้น รู้ทนั เหตุการณ์ทเี่ กิดขึ ้นจากผู้ใช้ งานด้ วยกันเอง แต่การรับข่าวสารใน Twitter ก็กลับเป็ นการ รับข่าวสารที่ตรงกับความเชื่อดังเดิ ้ มของแต่ละผู้ใช้ งานเป็ นหลัก ซึง่ อาจส่งผลให้ เกิด ปรากฏการณ์ห้องเสียงสะท้ อน (Echo Chamber) หรื อหากแปลให้ เข้ าใจง่าย ก็คือ กะลาที่ครอบอยู่ เมื่อรับรู้แต่สงิ่ ที่ถกู ใจ ไม่เปิ ดรับสิง่ อื่นที่นอกเหนือไปจากนัน้ ความ สามารถในการเข้ าใจทัศนะผู้อนื่ อาจลดลงและมนุษย์อาจปฏิเสธความคิดของคนอืน่ ๆ ในสังคม พร้ อมไม่พยายามท�ำความเข้ าใจอีกฝ่ ายได้ อย่างกรณีของแอปพลิเคชัน Vine ทีเ่ ป็ นแอปพลิเคชันรูปแบบเครือข่ายสังคม ออนไลน์ ที่ให้ ผ้ ูใช้ งานได้ ถ่ายคลิปวีดีโอก่อนอัพโหลดและแชร์ ในเครื อข่ายสังคม ออนไลน์อื่นๆ โดยความยาวของคลิปถูกจ�ำกัดไว้ 6 วินาทีเท่านัน้ ผู้ใช้ งานจึงต้ องหา วิธีท�ำให้ คลิปของตนเองมีความน่าสนใจมากพอให้ ผ้ อู ื่นกดเข้ ามารับชม ส่งผลให้ ผ้ ใู ช้ หลายคนเลือกท�ำสิง่ ที่อนั ตรายกับตัวเองหรื อผู้อื่นเพียงเพื่อให้ มีคนมารับชมวีดโี อของ ตัวเอง จนเกิดประโยค 'Do it for the vine' หรื อท�ำไปเพียงเพื่อถ่ายคลิป Vine อัน เป็ นการแสดงให้ เห็นถึงการขาดทักษะ Empathy อย่างมาก หลังจากแอปพลิเคชัน Vine เลิกพัฒนาไป ก็มี TikTok แอปพลิเคชันจากประเทศจีน เข้ ามาแทนที่ โดยใน แอปนี ้ ความยาวของคลิปวีดีโอไม่ถกู จ�ำกัด มีเนื ้อหาคลิปวิดีโอที่หลากหลาย พร้ อม กับมีลกู เล่นและเอฟเฟกต์ให้ เลือกใช้ จึงสามารถตีตลาดไปยังหลายประเทศได้ ไม่ยาก แต่ก็มีบางส่วนที่เริ่ มแสดงให้ เห็นถึงการขาดทักษะ Empathy ดูได้ จากกรณีขา่ วของ นักเรี ยนมัธยมชายจากรัฐมินนิโซตาสองคนที่ได้ ถ่ายท�ำคลิปวีดีโอล้ อเลียนเหตุการณ์ ฆ่าล้ างเผ่าพันธุ์ชาวยิว โดยตัดต่อภาพพื ้นหลัง ให้ พวกเขาขึ ้นรถไฟเพือ่ ไปยังค่ายกักกัน เอาชวิตซ์ จนเกิดการวิพากษ์ วิจารณ์ขึ ้น
ภาพ : https://lewis.gsu.edu/social-media-request/facebookapplication-icon-147413/
แอปพลิ เคชันสือ่ สังคมออนไลน์ทีไ่ ด้รบั ความนิ ยม
ภาพ : www.timesofisrael.com
ชายวัยรุ่ นสองคนเล่นมุกส่งคนไปรมแก๊ สใน แอปพลิ เคชัน tiktok
จะเห็นว่า ความสัมพันธ์ระหว่าง Empathy กับเทคโนโลยีในชีวิตประจ�ำวัน นัน้ มีทงในแง่ ั้ ทมี่ นุษย์พยายามใช้ เทคโนโลยีเพือ่ ให้ ผ้ คู นเข้ าใจความรู้สกึ และความคิด ของผู้อื่น และแง่ที่หากมนุษย์ใช้ เทคโนโลยีและอุปกรณ์การสื่อสารซึง่ มาพร้ อมการ เชื่อมต่อกับเครื อข่ายสังคมออนไลน์มากเกินไป ก็อาจส่งผลให้ มนุษย์มีแนวคิดที่ยดึ ตนเองเป็ นหลักมากกว่าค�ำนึงถึงคนอื่น ทังหมดนี ้ ้...ก็แล้ วแต่วา่ มนุษย์ซงึ่ เป็ นผู้ใช้ จะเลือกให้ เป็ นอย่างใดเท่านัน้ 21
เอมพา
เสวนา (EM) pa t hy เรื่อง อาสา งามกาละ
22
EMP
Empathy ส�ำหรับคุณคืออะไร? ถ้ าสิง่ ที่ได้ อา่ นในคอลัมน์ก่อนหน้ านี ้อาจยังเข้ าใจยากไปหน่อย เราจะพาคุณไปส�ำรวจมุมมองเรื่ อง Empathy ในตัวเอง ผ่านการเสวนาพาทีกบั เพื่อนๆ 15 คน ที่เราคัดเลือกมาแล้ ว การสะท้ อนเรื่ องของ Empathy ผ่านการพูดคุยกันแบบนี ้ อาจท�ำให้ คณ ุ เข้ าใจค�ำค�ำนี ้มากขึ ้นก็ได้
PATHY แพร (21) @pitchapachot
เราเข้ าใจนะว่าการตัดสินใจของเรา ถ้ าใช้ ตรรกะมอง มันอาจจะประหลาด แต่อยากให้ ลองมองในบริ บทของเราดู ว่าเรามีเหตุจ�ำเป็ น เราถึงตัดสินใจแบบนัน้ เรา เองก็เคยไม่เข้ าใจคนอื่นเวลาเอาความคิดเราไปตัดสินเหมือนกัน แต่พอลองมองในมุม ของคนนันก็ ้ กลายเป็ นว่าถ้าเจอเหตุการณ์ เดียวกัน เราอาจจะท�ำแบบเขาก็ได้ว่ะ ไม่แน่
สตังค์ (20)
@thanuntang
เราอยากซิว่ ไปเรี ยนคณะที่อยากเรี ยน แต่ที่บ้านไม่ยอม เพราะมองว่าเป็ นการ เสียเวลา และสิ ้นเปลืองเงิน ส�ำหรับตัวเราคิดว่า เสียเวลาไป 1 ปี ก็ยงั ดีกว่าเสียเวลาไป ทัง้ ชี วิตกับสิ่ งทีต่ วั เองไม่ถนัด
เตย (20) @gutoei_jtm
เป็ นคนกลัวการพูดต่อหน้ าคนเยอะๆ ถึงแม้ จะเป็ นแค่การพรี เซนต์งานหน้ าชัน้ เราจะตืน่ เต้ นมากและพูดไม่ร้ ูเรื่ อง เพื่อนก็ไม่เข้ าใจว่าท�ำไมต้ องตืน่ เต้ นขนาดนัน้ เรารู้สกึ ว่าเป็ นตัวถ่วงของกลุม่ แต่จริงๆ แล้ วเราเคยมีเรื่องฝังใจตอนเด็กๆ เลยกลัวการแสดงออก ต่อหน้ าคนเยอะๆ ทังที ้ ่ตอนเด็ก เราเป็ นเด็กกล้ าแสดงออก เป็ นเด็กกิจกรรม บางทีเราก็ อยากให้ เขาเข้ าใจเราในเรื่ องนี ้บ้ าง เราไม่ได้อยากตื ่นเต้น ไม่ได้อยากเป็ นตัวถ่วงใน งานกลุ่ม
@p.aniz
แม่ชอบว่าเราเป็ นคนขี ้เกียจ วันๆ เอาแต่นอน ทังๆ ้ ทีจ่ ริ งแล้วเราเหนือ่ ยจาก การเรี ยนและท�ำงานไปด้วยพร้อมๆ กัน ต้ องเจอทังความกดดั ้ นเรื่ องที่ต้องสอบให้ ผา่ น และต้ องเป็ นที่รองรับอารมณ์ของลูกค้ าเวลาท�ำงาน
ติส (21)
@nrefwptxcatstory
เคยไม่เข้ าใจคนอื่นว่าท�ำไมถึงมองว่าเราจะท�ำบางอย่างไม่ได้ เพียงเพราะ เราเป็ นผู้หญิง หรื อมองที่เพศ ท�ำไมถึงยังมองคนด้ วยความแตกต่าง มันบัน่ ทอนจิตใจ กันมากเลยนะ เพราะสุดท้ายมันก็อยู่ทีค่ วามสามารถอยู่ดี 23
เอมพาต
ปอนด์ (22)
เสวนา นิว (21)
@new_tawasin ครัง้ หนึ่งท�ำงานวิจยั คนในกลุ่มมีทงหมด ั้ 5 คน ทุกคนต้ องช่วยกันท�ำงาน ผมเลยเป็ นคนจับสลากแบ่งงานให้ เพื่อน แต่มีเพื่อนคนหนึง่ แย้ งว่ามันไม่ยตุ ธิ รรม เพราะ เขาได้ สว่ นที่คิดว่าตัวเองต้ องท�ำเยอะ เลยไม่ยอมท�ำ และคิดว่าผมมีอคติ แกล้ งให้ เขา ได้ บทที่ต้องท�ำงานเยอะ แต่จริ งๆ ที่ต้องแบ่งงานเพราะผมอยากให้ งานไปได้ เร็ ว และที่ ใช้ การจับสลากเพราะคิดว่ายุตธิ รรมกับทุกคน ก็พยายามอธิบายนะ จนสุดท้ ายผมต้ อง รับส่วนนันมาท� ้ ำเอง แต่กลายเป็ นเขาหาว่าผมประชดเขา ทัง้ ทีผ่ มพยายามจะไม่มีปญ ั หา เพือ่ ให้งานในกลุ่มเดิ นต่อไป
ดาว (20)
@waddlexstar
เวลาเราโมโหก็ จะพูด จาไม่ค่อ ยดี ใ ส่แฟน ออกแนวประชด แฟนเราก็ จ ะ อารมณ์เสียมากแล้ วก็หงุดหงิดกลับ จริ งๆ ไม่ได้ ตงใจจะท� ั้ ำเลย แต่ที่ท�ำไปเพราะน้ อยใจ ที่เขาไม่คอ่ ยมีเวลาให้ ...แค่อยากให้สนใจกันบ้างเฉยๆ
เบล (20) @ariyn.b
อยากให้ เข้ าใจว่า จริ งๆ ตอนเราท�ำงาน เราไม่ได้ จริ งจังเกินไป...แค่หน้าเรานิ่ ง
ยุ้ย (20)
@yuiyaxx
เวลาที ่ท�ำงานแล้วเราเงี ยบคื อเราไม่ อยากมี ปัญหากับเพื ่อน เพราะเพื่อน ชอบออกความคิดเห็นแย้ งกัน แล้ วก็ทะเลาะกัน บางทีออกความคิดเห็นไปเพื่อนก็ไม่เอา เราเลยอยูท่ �ำงานเงียบๆ ดีกว่า
น�้ำตาล (21) @namtalllllll_
มีคนคิดว่าเราเปลี่ยนไป ไม่เหมือนเดิม มันก็อาจจะจริ งที่เราไม่เหมือนเดิม แต่เราอยากให้ เขารู้ ว่าที่เราเปลี่ยนไปก็ด้วยเหตุผลหลายอย่าง ทังสภาพสั ้ งคม และ สภาพแวดล้ อมทีเ่ ราอยู่ บทเรียนในอดีตต่างๆ ผลักให้ เราต้ องเดินไปข้ างหน้ า เวลาเปลีย่ น อะไรๆ ก็ต้องเปลี่ยน เราก็ยงั ไม่เข้ าใจว่าเขาคิดว่าเราเปลี่ยนไปยังไงนะ เราไม่รู้ว่าเรา เปลีย่ นไป หรื อไม่ได้เป็ นไปในแบบทีเ่ ขาคาดหวังให้เราเป็ นกันแน่ 24
า ตวัน (21) @tuntuntc
ช่วงมัธยมปลาย เราท�ำทีมกับเพื่อนแข่งจรวดขวดน� ้ำ แล้ วต้ องถ่ายรูปตัวอย่าง จรวดในแต่ละรุ่น ครัง้ นันเราไม่ ้ ได้ ถ่าย มีเพื่อนถ่ายให้ พอวันต่อมาเลยขอดูรูปในโทรศัพท์ เพื่อนในกลุม่ พอเราดูรูปแล้ วก็ร้ ูสกึ ว่ารูปมันชัดมาก เลยถามว่าโทรศัพท์รุ่นอะไร ท�ำไมมัน ถ่ายชัดดีจงั เพราะเป็ นยี่ห้อเดียวกับของเรา แต่ของเราไม่ชดั เท่าของเขา เพื่อนเลยบอก ว่า ใช้ ข องเพื่ อ นอี ก คนหนึ่ง ถ่ า ย เขาไม่ไ ด้ ใ ช้ โ ทรศัพ ท์ ข องเขาถ่ า ย แล้ ว หลัง จากนัน้ เขาก็ไม่พดู กับเราอีกเลย เราพยายามถามเขานะ ว่าโกรธเราเรื่ องอะไร ถามเพื่อนสนิทเขา จนสุดท้ายก็พอรู้เรื ่องว่า เหมื อนเขาจะคิ ดว่าเราไปท�ำเหนือใส่เขา ว่าโทรศัพท์เรารุ่นดีกว่าเขา จนถึงวันนี ้ก็ยงั งงอยูว่ า่ ท�ำไมเขาถึง โกรธเราขนาดนัน้ แต่ก็อยากให้ เขาเข้ าใจว่า เราสงสัยจริ งๆ ถึงได้ถามไป ไม่ได้มีเจตนาจะไปโชว์เหนืออะไรเลย กล้ องเราไม่ดีจริ งๆ เลยอยากรู้วา่ โทรศัพท์ที่ถ่ายมันรุ่นอะไร
ใบเตย (20)
@bbaiaitoeyy
อยากให้ ที่บ้านเข้ าใจว่าถึงจะดูเล่นๆ ไม่ได้ อ่านหนังสือเรี ยน ไม่ได้ ขยันมาก แต่ทกุ วันนีก้ ็พยายามเรี ยนอย่างเต็มทีอ่ ยู่นะ
เตอร์ (19) @peter_sloth
เพื่อนชอบมองว่าเราเป็ นคน ‘อะไรก็ได้ ’ เวลาจะท�ำอะไรเลยไม่เคยคิดถาม ความรู้สกึ เรา ถึงสุดท้ายเราจะตอบว่า ‘ยังไงก็ได้’ แต่ก่อนจะท�ำถามเราหน่อยก็ดีนะ
ชาร์ม สวิฟต์ (20)
@ch_armm
เราโสด โสดมา 20 ปี จะ 21 ปี แล้ ว โสดจริ ง ๆ โสดมาตลอดชีวิตตังแต่ ้ เกิดมา แล้ วคือไม่ได้ ล้อเล่น โสดแบบโสดสนิท ไม่ได้ กั๊กใครไว้ เลย เลิกว่าเราซุ่มกิ๊กไว้ ได้ เเล้ ว คนชอบบอกว่าหน้ าอย่างเรา ต้ องผ่านมาเยอะ คือ...มันไม่จริ งเว้ ย เราเป็ นผ้าขาวยับที ่ พับไว้อ่ะ นึกออกป่ ะ มันแค่ยบั แต่มนั ยังเป็ นสีขาวอยู่ โอเคนะ แงๆ
ฟ้า (22) @leciel_so
เรามีทงช่ ั ้ วงที่ Productive และช่วง Energy Saving เราไม่ได้ พลังเยอะตลอดนะ ไม่อยากให้ใครเฟลไปกับเรานะ เวลาทีเ่ ราดาวน์กบั ตัวเอง
25
Entertainment
........ ........ อยากกิน . . . . . . . . ชาไข่มุก ปิ้งย่าง ชาบู หมูกระทะ . . . . . . . . มันผิดหรือไง ........ : เมื่อความเข้าอกเข้าใจอยู่ในเรื่องบันเทิง
เรื่อง สุธิดา วุฒิกร
ท�ำไมพระเจ้ าต้ องท�ำให้ กันนะ ถ้ าสุขภาพเราดีอยูแ่ ล้ ว เราจ�ำเป็ น ส�ำหรับคนรักสุขภาพ บางทีศกึ อาหารอร่ อยๆ มีแคลอรีเยอะกัน จะต้ องผอมเพรี ย วประดุ จ ไม้ จิ ม้ ฟั น ระหว่ า งจิ ต ใจครั ง้ นี อ้ าจจะเป็ นสิ่ ง ที่ ผ่าครึ่งซีกจริ งๆ เหรอ เอาชนะได้ ไม่ยากนัก แต่ไม่ใช่ส�ำหรับฉัน นะ... เคยเป็ นไหม ตอนที่เครี ยดๆ วัน มามาก หรื อตอนอ่านหนังสือสอบ อยูด่ ีๆ ร่างกายมันก็โหยหาน� ้ำตาล ภาพชานมสี นวลหอมหวานทีม่ กี ้ อนเม็ดแป้งทีเ่ ราเรียก กันว่าไข่มกุ ล่องลอยอยูใ่ นแก้ ว จูๆ่ ก็ลอย เข้ ามาเบี่ยงเบนความสนใจจากสิ่งที่เรา ก�ำลังท�ำอยู่ แกร๊ มันไม่ไหวเว้ ย... นี่ยงั ไม่นบั รวมชาบู หมูกระทะ กับสารพัดบุฟเฟ่ ต์นะ ลองนึกดูสวิ า่ คนที่ ท�ำงานมาเหนื่อยๆ แล้ วได้ กลิ่นเนื ้อย่าง หรื อน� ้ำซุปหอมๆ โชยผ่านจมูกตอนเดิน ผ่านร้ าน แน่นอนว่าท้ องที่หิวจนไส้ กิ่วมัน ต้ องเรี ยกร้ องให้ เราเดินเข้ าไปต�ำอยูแ่ ล้ ว แต่ ปั ญหาก็ คื อ ฉั น ก� ำ ลั ง ลด น� ้ำหนักอยูน่ ะ่ สิ… ว่าแต่เราจะลดน� ้ำหนักไปท�ำไม
...... 26
แต่ถ้าเราคุมอาหาร สุขภาพเรา ก็จะดีไปตลอดเลยนะ แก แต่ท้องของฉันมันร�่ ำร้ องหา บุฟเฟ่ ต์ ใจแข็งไว้ ดิวะ เพื่ออนาคตของ แกเองนะเว้ ย… หลายคนก็คงมีแหละ โมเมนต์ ทีต่ ้ องมานัง่ เถียงกับตัวเองแบบนี เถี ้ ยงไป เถียงมาจนท้ องมันร้ องออกมาว่า… หิวหิว เหมือนฉันบ้างไหมเธอ ทุกครั้งที่ได้เจอ อยากกินทั้งน้้น มันบด บด อยู่ตรงนี้ ครีมสด สด ข้าวร้อนๆ ปลาหมึกบด ทนไม่ไหวอะ หิวจนโอด หิวจนโอด...
(โปรดอ่านด้ วยท�ำนองเพลง ยังโสด)
ที่ทงไม่ ั ้ แคร์ รูปร่ างสัดส่วนและมีการกิน เป็ นงานอดิเรก ใช่คะ่ อิฉนั แพ้ ตงแต่ ั ้ ยงั ร้ องเพลง ท่อนแรกไม่จบด้ วยซ� ้ำ โปรดเมตตาผู้มีรสนิยมชมชอบ อาหารพลังงานสูงอย่างอิฉนั ด้ วย หิวค่ ะ
.. .. .. .. ..
...... ...... . . . . . . Meme Culture ...... เรื่อง สุธิดา วุฒิกร
หลายคนอาจจะเคยประสบ ปั ญหากับสถานการณ์ แบบนี ้ ที่ไม่ร้ ู จะ อธิบายคุณพ่อคุณแม่ที่รักถึงความหมาย ของค�ำว่า ‘Meme’ ได้ อย่างแจ่มแจ้ งว่าคือ อะไรกันแน่ วันนี ้ยูงทองเลยจะขออาสา พาทุกคนมาบอกเล่าถึงวัฒนธรรม Meme ในอินเทอร์ เน็ต รวมถึงพาไปเข้ าใจอีก มุมมองที่หลายคนอาจไม่เคยเข้ าใจมา ก่อนด้ วย ค� ำ ว่า Meme (อ่า นว่า ‘มี ม ’ ไม่ใช่ ‘มีมี’ หรื อ ‘เมเม่’) ถูกใช้ เป็ นครัง้ แรก ในปี ค .ศ.1976 ด้ ว ยบริ บ ทวิ ช าการใน หนังสือของ Richard Dawkins ที่ชื่อว่า ‘The Selfish Gene’ ด้ วยค�ำว่า ‘Mimeme’
ซึ่งมาจากรากศัพท์ ภาษากรี กที่แปลว่า ‘สิง่ ทีถ่ กู เลียนแบบ’ ต่อมาค�ำนี ้ได้ ถกู ย่อลง มาให้ เหลือเพียงแค่ Meme ส�ำหรับความหมายของ Meme ในบริ บทบนโลกอินเทอร์ เน็ต โดยทัว่ ไป มักจะหมายถึงภาพ วิดีโอ หรื อสิ่งอื่น ที่ ถู ก แชร์ กั น อย่ า งแพร่ ห ลายเพื่ อ ความ สนุกสนาน โดยทัว่ ไปแล้ ว Meme มักจะ เป็ นสิ่งที่สามารถสื่อถึงอารมณ์ของผู้คน ต่อสถานการณ์ ต่างๆ ได้ คล้ ายคลึงกับ สัญลักษณ์รูปหน้ ายิ ้ม หัวเราะ ร้ องไห้ ‘ท�ำไม Meme ถึงถูกเล่นกันไป ทัว่ อินเทอร์ เน็ต’ ค�ำตอบของค�ำถามนี ้ก็ คื อ การเข้ า มาของโซเชี ย ลมี เ ดี ย และ เว็บไซต์ยอดนิยมในการเผยแพร่ Meme อย่าง 9GAG Reddit หรื อ 4Chan ซึง่ เป็ น เว็บบอร์ ดทีม่ กั จะใช้ พดู คุยกันแบบไม่ระบุ ตัวตน ด้ วยจ�ำนวนผู้ใช้ งานที่มาก ท�ำให้ การโพสต์ Meme สัก ชิ น้ ลงไปในเว็ บ เหล่านี ้มีโอกาสที่จะได้ รับความนิยมทัว่ โลกอินเทอร์ เน็ตสูง จริ งอยูท่ ี่ชาวเน็ตนันใช้ ้ Meme ไปเพือ่ สร้ างความสนุกสนาน แต่ก็ปฏิเสธ ไม่ ไ ด้ ว่ า ในหลายครั ง้ Meme ถู ก น� ำ มาสร้ างเป็ นตลกร้ ายสะท้ อนถึงความจริง อันน่าเศร้ าของชีวิตที่อาจมองเห็นได้ ใน ชีวิตประจ�ำวัน โดย Meme กลุ่มนี ้อาจ เรียกรวมๆ กันได้ วา่ Depressive Memes Umair Akram อาจารย์ ภาค วิ ช าจิ ต วิ ท ยาของ Sheffield Hallam University ได้ ท� ำ แบบสอบถามเพื่ อ ส�ำรวจคนในช่วงอายุ 18-56 ปี จ�ำนวน
200 คน (43 คนมีอาการซึมเศร้ า) ในงาน วิจยั ที่ชื่อว่า Exploratory study on the role of emotion regulation in perceived valence, humour, and beneficial use of depressive internet memes in depression (ค.ศ.2020) ซึง่ เป็ นการวิจยั เพื่ อ ศึ ก ษาความแตกต่ า งในการแปล ความหมาย depressive memes ของ บุคคลที่มีและไม่มีอาการซึมเศร้ า คนกลุม่ ทีม่ อี าการซึมเศร้ าได้ ให้ คะแนน Depressive Memes ว่ามีความ ตลกและเกี่ยวข้ องกับชีวิตจริ ง มากกว่า กลุ่มที่ไม่มีอาการของโรค ซึง่ ให้ คะแนน น้ อยกว่า แบบสอบถามยังพบว่า คนกลุม่ นี ้มักจะแชร์ Depressive Memes ให้ กบั คนที่มีอาการคล้ ายกับตัวเอง โดยเชื่อว่า Meme เหล่านี จ้ ะช่วยให้ คนที่มีอาการ ซึมเศร้ าเหมือนกันกับตน มีอารมณ์ดีขึ ้น การมีอารมณ์ ขันและการแชร์ Depressive Memes อาจเป็ นการ พยายามสร้ างมุมมองใหม่ให้ กับความ ยากล�ำบากที่ผ้ คู นเหล่านี ้ก�ำลังเผชิญอยู่ คล้ ายกับการพยายามมองหาแสงสว่าง จากความมืดที่ตวั เองก�ำลังเผชิญ แม้ วา่ ไม่ใช่ผ้ มู ีอาการซึมเศร้ าทุกคนที่มีรสนิยม ชื่นชอบใน Depressive Memes แต่การ แชร์ Meme เหล่านี ้ในมุมหนึง่ ก็อาจช่วย เหลือให้ ผ้ ทู ี่ซึมเศร้ าไม่ได้ ร้ ู สึกเหมือนอยู่ เพียงล�ำพัง ความสวยงามของจิตใจมนุษย์ บางทีก็ถูกส่งออกมาผ่านเรื่ องตลกจาก วันที่เลวร้ ายได้ เช่นกัน
... ... ... ... 27
Death Stranding
แม้โลกจะขวางกาย แต่ใจยังคงสื่อถึง ภาพ : https://store.steampowered.com/app/1190460/DEATH_STRANDING/
ท่ามกลางการแพร่ ระบาดของ COVID-19 ที่ เ กิ ด ขึ น้ บนโลกใบนี ้ ประชาชนชาวโลกต่ า งกั ก ตั ว อยู่ ใ น ที่ พักอาศัยเพื่ อลดการแพร่ ระบาดของ โลก พนักงานรับจ้ างส่งของจึงกลายเป็ น อาชีพที่มีความส�ำคัญต่อการด�ำรงชีวิต ของมนุษยชาติ ใครจะไปเชื่ อ ล่ ะ ว่ า มี เ กมที่ เนื อ้ เรื่ องคล้ ายคลึ ง กั บ สถานการณ์ ปั จจุบนั มากซะขนาดนี ้ ทังการที ้ ่ตวั เอก เป็ นพนักงานส่งของ และการที่ประชาชน ใช้ ชีวิตอยูใ่ นสถานที่หลบภัยเพื่อเอาชีวิต รอดจากมหันตภัยของธรรมชาติ ใช่ แ ล้ ว นั่ น คื อ เกม Death Stranding ของมหาเทพแห่งวงการเกม Hideo Kojima ผู้สร้ างเกมซีรี่ส์ Metal Gear ที่ ป ล่ อ ยออกมาเมื่ อ วั น ที่ 8 พฤศจิกายน ค.ศ.2019 ซึง่ เป็ นเวลาเกือบ หนึง่ เดือนก่อนที่ผ้ ตู ิดเชื ้อกลุม่ แรกจะเริ่ ม แสดงอาการ ถ้ ามองอีกมุมหนึ่ง บางที ท่ า นมหาเทพอาจจะมี พ ลัง การหยั่ง รู้ อนาคตก็เป็ นได้ (ว่าไปนัน่ ) เนื ้อเรื่องของ Death Stranding กล่าวถึงตัวเอก Sam Porter Bridget ที่มี อาชี พเป็ นนั ก ส่ ง ของในโลกที่ เ กิ ด ปรากฏการณ์ ป ระหลาดชื่ อ ว่า Death Stranding ซึง่ เชื่อมโลกแห่งคนเป็ นและ คนตายเข้ าไว้ ด้วยกัน วิญญาณที่โผล่มา ในโลกคนเป็ นจะพยายามกลืนกินมนุษย์ 28
ที่ยงั มีชีวิต นอกจากนี ้ น� ้ำฝนที่ตกลงมาก็ ปนเปื อ้ นสสารจากโลกหลังความตายซึง่ สามารถเร่ งกระบวนการชราภาพของสิ่ง มีชีวิตได้ เหล่ามนุษย์ที่ยงั คงมีชีวิตอยูจ่ งึ ต้ องหลบเข้ าไปอยู่อาศัยในเมืองใต้ ดิน และอาศัยนักส่งของเป็ นตัวกลางในการ ล�ำเลียงปั จจัยสี่ส�ำหรับการด�ำรงชีวิต ในสถานการณ์ ที่โลกก�ำ้ กึ่งจะ ล่มสลายเช่นนี ้ รัฐบาลอเมริ กาซึ่งเหลือ รอดอยู่ ห ลั ง จากเหตุ ก ารณ์ Death Stranding และเรี ยกตัวเองว่า UCA จึง ดึงตัว Sam เข้ ามาช่วยเชื่อมต่อเครื อข่าย การสื่อสารที่ถูกตัดขาดเพื่อให้ ประเทศ รวมเป็ นหนึง่ ได้ อีกครัง้ โดยการใช้ ข้ออ้ าง เรื่ อ งการไปช่ ว ยพี่ ส าวของเขาที่ ชื่ อ ว่ า Amilie จากผู้ก่อการร้ าย แต่เพราะเขาไม่ ได้ เต็มใจมากนักจึงเริ่ มต้ นภารกิจนี ้ด้ วย ความรู้สกึ เย็นชาและไร้ ซงึ่ เยื่อใยกับผู้คน แต่ตอ่ มา ประสบการณ์ทเี่ ขาได้ พบเจอใน ระหว่างการเดินทางได้ คอ่ ยๆ ช่วยท�ำให้ จิตใจของเขากลับมาเริ่ มเชื่อมต่อผูกพัน กับผู้คนได้ อีกครัง้ ระหว่างการเดินทาง Sam ได้ พบเจอกับผู้คนมากมายที่คอยช่วยเหลือ เขาตลอดการเดินทาง ทังตั ้ วละครภายใน เกม และกลุม่ ผู้เล่นทีเ่ ป็ นคนจริงๆ ซึง่ คอย แบ่งปั นทรัพยากรภายในเกมตลอดการ เดินทาง รวมทัง้ สร้ างสิ่งก่อสร้ างต่างๆ เพื่ อ ให้ ผู้ เล่ น ใหม่ ส ามารถเดิ น ทางได้
สะดวกสบายมากยิ่งขึ ้น สิง่ เหล่านี ้ค่อยๆ หลอมละลายจิตใจของ Sam และท�ำให้ เขาเริ่มกลับมามีความห่วงใยต่อผู้คนรอบ ข้ างอีกครัง้ หนึง่ เมือ่ มองกลับมาในสถานการณ์ ของโลกของเรา ณ ขณะนี ้ หากเทียบกับ เนื ้อหาภายในเกมแล้ ว สถานการณ์อาจ จะไม่ได้ รุนแรงขนาดนัน้ ทว่าสิ่งที่ เป็ น จุ ด ร่ วมระหว่ า งเนื อ้ หาของเกมกั บ สถานการณ์ตอนนี ้ก็คือ มนุษยชาติก�ำลัง เผชิ ญ ความยากล� ำ บาก ส่ง ผลให้ ก าร ติดต่อสือ่ สารทางกายภาพนันเป็ ้ นสิง่ ทีไ่ ม่ ควรจะเกิดขึ ้นมากนัก สิ่งที่เราสามารถ ท�ำได้ ในตอนนี ้คือการแบ่งปั นไมตรี จิตให้ กับผู้คนรอบตัว ไม่วา่ จะเป็ นผู้กำ� ลังเผชิญ กับความยากล� ำ บากจากสถานการณ์ การแพร่ระบาดของ COVID-19 หรือกลุม่ อาชีพทีค่ อยค� ้ำจุนสังคมให้ สามารถคงอยู่ ได้ อ ย่ า งบุค ลากรทางการแพทย์ หรื อ พนักงานส่งของที่ต้องพบปะและสัมผัส ผู้คนไม่ว่าจะทางใดทางหนึ่งในระหว่าง การแพร่ ระบาด สิ่งเหล่านี ้จะกลายเป็ น ส า ย ใ ย ที่ ถู ก ถั ก ท อ ขึ ้น เ พื่ อ ค� ้ำ จุ น มนุษยชาติให้ ผ่านพ้ นวิกฤตการณ์ครัง้ นี ้ ไปด้ วยกัน Even if we aren’t together, we will always be connected. ถึงแม้ วา่ เราจะไม่ได้ อยูด่ ้ วยกัน แต่เราก็ยงั คงเชื่อมต่อกันเสมอ -Amilie
ภาพ : https://panandslam.com
g
งกันเสมอ การเติบโตมาในยุคทีเ่ ทคโนโลยี ก� ำ ลั ง เปลี่ ย นผ่ า นพอดิ บ พอดี จาก โทรศัพท์มือถือที่มีฟังก์ ชั่นอยู่ไม่กี่อย่าง เปลี่ ย นมาเป็ น ยุค ที่ ทุก อย่ า งสามารถ ท�ำได้ บนโทรศัพท์เพียงเครื่ องเดียว นัน่ อาจท�ำให้ ผ้ อู ่านหลายคนอดคิดไม่ได้ ว่า เด็กๆ ที่โตมากับเทคโนโลยีในตอนนี ้จะ เป็ นยังไง ภาพยนตร์ เรื่ อง Eighth Grade คือค�ำตอบส�ำหรับข้ อสงสัยและช่วยให้ เรา เข้ าใจโลกของพวกเขา โดยภาพยนตร์ เรื่ องนี ้สามารถรับชมได้ ทาง Netflix Eighth Grade (2018) คื อ เรื่ องราวของ Keyla Day (Elsie Fisher) เด็กสาววัย 13 ปี ซึง่ ชอบโพสต์คลิปวิดีโอ Vlog แนวสร้ างความมัน่ ใจบนยูทปู แต่ ตัวเธอเองกลับไม่มีความมั่นใจเอาเสีย เลย เธอจึงพยายามเปลี่ยนแปลงตัวเอง ให้ ทุ ก คนในโรงเรี ยนได้ เห็ น ภายใน สั ป ดาห์ สุ ด ท้ ายก่ อ นที่ เ ธอจะจบการ ศึกษาจากเกรด 8 (ม.2) ผลงานการก� ำกับชิน้ แรกของ Bo Burnham นักแสดงตลกวัย 29 ปี ที่ โด่งดังมาจากเว็บยูทูปด้ วยเพลงตลกที่ แต่ ง เอง เขาเองก็ เ ติ บ โตมาในช่ ว ง อินเทอร์ เน็ตและสื่อสังคมออนไลน์เริ่ มมี อิทธิพลต่อชีวิตประจ�ำวันของคนมากขึ ้น จึงไม่น่าแปลกใจว่าท�ำไมเขาถึงสามารถ ท�ำภาพยนตร์ แนว Coming of Age ที่ เจาะลึกและน�ำเสนอภาพชีวิตวัยรุ่ นใน ปั จจุบนั ที่โลกทังใบอยู ้ บ่ นอินเทอร์ เน็ตได้ อย่างสมจริ ง แตกต่างไปจากภาพยนตร์
เรื่อง สุธิดา วุฒิกร
Eighth Grade:
โลกของเด็กยุคโซเชียล เรื่อง จักษณา อุตราศรี
แนวเดียวกันเรื่ องอื่นๆ เราจะได้ เห็นชีวิตของเด็กยุคนี ้ จริงๆ ผ่านตัวละครอย่าง Keyla ที่เรี ยกได้ ว่า เป็ น เด็ ก ธรรมดาและอาจเป็ น เพี ย ง ตัวประกอบ ถ้ าหนังเรื่ องนี ้เป็ นหนังเกี่ยว กับโรงเรี ยนทัว่ ๆ ไป ด้ วยรูปร่างไม่ได้ ผอม บางและใบหน้ าเขรอะด้ วยสิวฮอร์ โมนจน ต้ องปิ ดบังด้ วยรองพื ้น ก่อนจะมาพบเจอ กับสังคมก้ มหน้ า การเรียนรู้ทกุ อย่างผ่าน อินเทอร์ เน็ตตังแต่ ้ การแต่งหน้ าจนไปถึง เรื่ องเพศ ไหนจะการท�ำตัวของผู้ใหญ่ใน เรื่ องทีพ่ ยายามตามเทรนด์เหล่าเด็กๆ แต่ กลับออกมาตลกจนพวกเด็กในเรื่ องข�ำ ส่วนเราอายแทน เช่น พูดค�ำแสลงอย่าง ค�ำว่า ‘Lit’ (เจ๋ง) หรื อท�ำท่า Dab ซึง่ มัน ตกยุคไปแล้ ว อี ก สิ่ ง ที่ น่ า สนใจของหนัง คื อ เรื่ อ งตัว ตนในโลกความจริ ง และโลก ออนไลน์ ซึ่ ง แยกออกจากกัน จนสร้ าง ปัญหาให้ กบั ชีวติ ของเด็กยุคนี เห็ ้ นได้ จาก การที่ Keyla อยากมัน่ ใจในตัวเองและดู ‘คู ล ’ เหมื อ นตั ว ตนที่ เ ธอสร้ างบน อินเทอร์ เน็ต แต่ในความจริ งเธอไม่ใช่คน แบบนันเลย ้ ต่อให้ พยายามเท่าไรก็เป็ น ไม่ได้ ตามคาดหวังไว้ จนไม่ชอบตัวเอง แม้
จะมี Mark (Josh Hamilton) ผู้เป็ นพ่อ พยายามบอกว่าเธอนัน้ มีดีอยู่ในตัวอยู่ แล้ วก็ตาม ท้ ายที่ สุ ด นี ้ แม้ ภาพยนตร์ เรื่ องนี ้จะได้ เรต R หรื อ 18+ เพราะภาษา และเรื่ องเพศที่ปรากฏในหนัง แต่ผ้ เู ขียน คิดว่านี่เป็ นภาพยนตร์ ที่ทกุ คนควรได้ รับ ชม เพราะว่าเราต่างเคยเป็ นเด็กมาก่อน แต่ประสบการณ์ของเด็กในแต่ละยุคสมัย ไม่เหมือนกัน การรับชมภาพยนตร์ เรื่ องนี ้ จะช่วยให้ เราได้ เข้ าใจโลกของเด็กทีโ่ ตมา พร้ อมอิ น เทอร์ เน็ ต ซึ่ ง ทุ ก คนต่ า งมี แอคเคาท์ สื่ อ สัง คมออนไลน์ เ กื อ บทุก ประเภททีม่ อี ยูใ่ นโลกใบนี ทั้ งหมดนี ้ ้ส่งผล ต่ อ พฤติ ก รรมและการมองโลกของ พวกเขาอย่ า งมาก หากคนดูอ ยู่ใ นวัย เดียวกับตัวเอก พวกเขาก็จะได้ รับชมภาพ ความเป็ น จริ ง ของตัว เอง ไม่ ใ ช่ ภ าพที่ สรรค์สร้ างขึน้ มาหรื อภาพจ�ำที่มีว่าเด็ก เป็ นอย่างไรจากผู้ก�ำกับทีเ่ ติบโตมาคนละ ช่วงเวลาและอาจไม่ได้ ร้ ูจริ งเกี่ยวกับโลก ในตอนนี ้ที่พวกเขาอยูเ่ ลย
29
Love, Sex & Quarantine เรื่อง อาสา งามกาละ
่ งความรัก และเซ็กส์ เป็นเรือ ่ งธรรมดาของคนเรา เรือ ่ งต้องห้ามทีไ่ ม่ แม้หลายคนจะมีความคิดว่าสองสิง ่ นีเ้ ป็นเรือ ควรพู ด แต่ความเข้าใจในความรัก และเซ็กส์ เป็นสิ่งที่ ส�ำคัญ ไม่ใช่แค่ส�ำหรับคู่รัก หรือคนที่จะมีเซ็กส์กันเท่านั้น หรอกนะ เพราะความเข้าใจจะท�ำให้เราสามารถพู ดคุยเรื่อง เหล่านี้ได้อย่างเปิดเผยมากยิ่งขึ้น ทั้งระหว่างวัยรุ่นกันเอง และวัยรุ่นกับผู้ใหญ่ ในช่วงที่ COVID-19 ระบาดแบบนี ้ เพื่อนๆ หลายคน คงมีข้อสงสัยเกี่ยวกับเรื่ องรัก และเซ็กส์ในช่วงกักตัว แต่ไม่ต้อง กังวลไป เพราะเราจะน�ำค�ำถามของทุกคนไปส่งต่อให้ สองผู้ เชี่ยวชาญ คนแรก ‘พี่อ้อย’ นภาพร ไตรวิทย์วารี กลุ หรื อ ‘ดีเจ พี่ อ้อย’ จาก Club Friday ผู้จะมาบอกเคล็ดลับส�ำหรับ ความสัมพันธ์ในช่วงกักตัว แล้ วไปส�ำรวจสุขภาพและเคล็ดลับเรื่ องเซ็กส์ ที่จะ ท�ำให้ การกักตัวของเรา ‘ฟิ น’ กว่าเดิม กับ ‘คุณหมอหวิว’ พญ.ชัญวลี ศรี สโุ ข สูตแิ พทย์เชี่ยวชาญ ประจ�ำรพ.พิจิตร และ กรรมการแพทยสภา ต่อจากนี ้แค่เพื่อนๆ เข้ าใจ ปั ญหาเรื่ องรักๆ ใคร่ ๆ ก็ สามารถพูดคุยกับใครใครได้ อย่างเปิ ดเผยมากขึ ้นแล้ ว 30
‘พี่ อ้อย’ กับค�ำตอบส�ำหรับปัญหาความรักวัยรุ่นในช่วงกักตัว ความเข้าอกเข้าใจกันส�ำคัญกับความสัมพั นธ์อย่างไร? #คนรั กกันยังไงก็ต้องไม่ หยุดสื่อสารกัน ถ้ าไม่เข้ าใจกัน มันก็สื่อสารกันยาก วันนี ้พี่ถงึ ได้ เชื่อเสมอว่า คนรักกันยังไงก็ต้องไม่หยุด สื่อสารกัน ใจเขาใจเรา บางทีอาจจะไม่ได้ เข้ าใจไปเสียทุกเรื่ อง แต่ยอมรับหรื อเปล่าว่าแต่ละชีวิต มีสิทธิ์คิดต่าง คนเป็ นแฟนกันไม่ได้ เห็นพ้ องต้ องกันไปทุกเรื่ อง ไม่อย่างนันโลกเอี ้ ยงตายชักเลย บางที เราก็ ต้อ งรู้ สึ กขอบคุณ ความต่ า งเหมื อนกันนะ ว่ า มัน ดี ที่มี คนคิ ดแบบเรา แล้วมัน ก็ ดี ทีม่ ี คนคิ ดแบบเขา คนหนึ่งเป็ นคันเร่ ง อีกคนหนึ่งได้เป็ นคนทีเ่ หยียบเบรกไว้บา้ งก็ยงั ดีนะ กักตัวยังไงให้ใจใกล้กัน? #ปล่ อยให้ เขาอยู่ในโลกของเขา ถ้ าต้ องอยูด่ ้ วยกัน 24 ชัว่ โมง การ Work From Home ท�ำงานที่บ้าน มันจะมีความเครี ยด เกิดขึ ้น รู้สกึ ว่าหลายๆ ครัง้ เราเริ่ มล� ้ำเส้ นในชีวิตของอีกคนมากเกินไป ต่อให้เราอยู่บา้ นเดียวกัน ทุกคนยังต่างมี โลกส่วนตัว ไม่ ใช่ มีแต่โลกส่วนเราอย่ างเดี ยว ปล่อยให้ เขาอยู่ในโลกของเขา เราก็มีความสุขกับความชอบของเรา แล้ วค่อยมาเจอกัน อย่าคิดว่า เมื่อเขาอยูบ่ ้ าน โลกของเขา ต้ องมีเราอยูด่ ้ วยตลอดเวลา ไม่อย่างนัน้ ความอบอุน่ จะกลายเป็ นความอึดอัดในทีส่ ดุ มีอะไรคุยกัน ไม่ส�ำคัญเท่ามีอะไรเราฟั งกันหรื อเปล่า ในที่สดุ มันจะวนกลับมาที่ทกุ ชีวิตมีสทิ ธิ์คดิ ต่าง และคนที่ คิดต่างจากเราไม่ใช่คนผิด #ค�ำว่ าห่ างกันสักพักอาจจะแปลว่ าเรารั กกันมากก็ได้ นะ ส�ำหรับบางบ้ านที่ต้องแยกกัน รู้ สึกว่าอันนีร้ ับมือได้ ง่ายกว่า เพราะทุกวันนีอ้ ุปกรณ์ การสื่อสารท�ำให้ เราเข้ าใกล้ กนั ได้ มากขึ ้น ไม่ได้เจอหน้าจริ งก็มองกันผ่านหน้าจอ ส่งความคิดถึง ส่งความห่วงใยให้ กนั แล้ วกัน และท้ ายที่สดุ แล้ ว ต่อให้เราไม่ได้อยู่กนั ใกล้ๆ ก็ใช่ว่าเราจะไม่ได้รกั กันเหมือนเดิ ม หรื อค�ำว่าห่างกันสักพักอาจจะแปลว่าเรารักกันมากก็ได้ นะ รักมากเลยอยากให้ เธอ ปลอดภัย รักมากเลยต้ องอยูต่ รงนี ้เพื่อไม่ให้ เชื ้อของเราไปติดเธอ แน่ะ เมื่อไรก็ตามที่เราปรับวิธีคดิ ชีวิตของเราก็เปลี่ยน วิธีการปฏิบตั ขิ องเราก็เปลี่ยน ทังหมดอยู ้ ท่ ี่ทศั นคติของเราก่อน 31
‘คุณหมอวิว’ กับค�ำตอบส�ำหรับปัญหาเรือ่ งเซ็กส์ในช่วงกักตัว ความเข้าอกเข้าใจกัน ส�ำคัญกับ Sex อย่างไร? ความเข้ าอกเข้ าใจส�ำคัญต่อเซ็กส์มาก ไม่วา่ จะก่อน ขณะ หรื อหลังมีเซ็กส์ ก่ อนมีเซ็กส์ ความเข้ าอกเข้ าใจกัน ท�ำให้ สามารถตกลงกันก่อนมีเซ็กส์ว่า เราจะมี รักชัว่ คืน เป็ นแฟน หรื อจะเป็ นคูค่ รอง สนใจไต่ถามความทุกข์ สขุ เข้าใจว่าอีกคนมี ความกลัวอะไร ชอบอะไร ไม่ชอบอะไร สามารถเอาใจเขามาใส่ใจเรา ช่วยเหลือ ลดความวิตกกังวล เช่น อีกฝ่ าย กลัวตังครรภ์ ้ ก็ต้องเลือกวิธีคมุ ก�ำเนิดให้ เหมาะสม ขณะมี เ ซ็ ก ส์ ความเข้ า อกเข้ า ใจกัน ท� ำ ให้ ไ ม่รี บ เร่ ง รี บ ร้ อน มี เ วลาให้ กัน และกัน ท�ำได้ถูกจุดถูกใจ มี ความสุขทัง้ สองฝ่ าย สามารถลดความเครี ยด ความวิตกกังวลให้ กนั และกัน หลังมีเซ็กส์ ความเข้ าอกเข้ าใจกัน ท�ำให้ เกิดสิง่ ดีๆ ต่อกัน มีค�ำพูดดีๆ ให้ กนั ช่วยเพิ่ ม พลังกายพลังใจ ไม่บนั่ ทอนจิ ตใจ เพิ่มความผูกพัน ในคนโสด จนน�ำไปสูก่ ารเป็ นคูค่ รอง ลดการ หย่าร้ าง ในคนที่แต่งงานแล้ ว
32
Sex ช่วงกักตัวต้องเตรียมตัวยังไง?
ในช่วงกักตัว หรื อหลังหมดโควิดใหม่ๆ มีข้อแนะน�ำเกี่ยวกับเซ็กส์ดงั นี ้
#ตัวห่ างใจไม่ ห่าง สมัยนี ้การติดต่อทางโซเชียลท�ำได้ งา่ ย มีโปรแกรมแชทมากมาย คูร่ ักสามารถใช้ เครื่ อง มือสื่อสารพูดคุยกันเห็นหน้ าค่าตากัน ติดต่อกันอย่างสม�่ำเสมอ แสดงความรักกันแม้ อยูห่ า่ งไกล เป็ นแบบห่างกายไม่หา่ งใจ #โลกสวยด้ วยมือเรา หากมีความต้ องการทางเพศในช่วงกักตัวคนเดียว สามารถเลือกการส�ำเร็จความใคร่ดว้ ย ตนเองได้ เพื่อช่วยลดความเสีย่ งต่อการติดเชื ้อ COVID-19 และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ทกุ ชนิด โดยก่อนและหลังท�ำควรล้ างมือด้ วยสบู่ #ได้ เวลาหาของเล่ น Sex Toy ไม่ควรใช้ร่วมกับผูอ้ ื น่ ก่อนใช้ และหลังใช้ ควรล้ างด้ วยน� ้ำสบู่ หรื อท�ำความ สะอาดด้ วยแอลกอฮอล์ 70 เปอร์ เซ็นต์ เพราะงานวิจยั จากจีน พบว่า COVID-19 สามารถอาศัย บนพื ้นผิวของ Sex Toy ได้ 3 วัน #อย่ าปล่ อยให้ ใจเฉา เชื่อว่าความเครี ยดจากความกลัวโรค COVID-19 ปั ญหาตกงาน ปั ญหาเศรษฐกิจ ท�ำให้ ความต้ องการทางเพศลดลง ดังนันในช่ ้ วงกักตัว และช่วงหมดโควิดใหม่ๆ นอกจากดูแลสุขภาพ กายแล้ว ควรดูแลสุขภาพใจตนเองด้วย #จัดท่ าดีๆ หนีโควิด ควรสวมหน้ากาก แว่นตา สวมถุงยางอนามัย ใช้ท่าทีช่ ่วยลดการติ ดเชื อ้ เช่น ‘ท่าช้อน ซ้อนกัน’ หันหน้ าไปทางเดียวกัน หรื อ ‘ด็อกกี ้สไตล์ ’ ฝ่ ายชายเข้ าด้ านหลัง เป็ นต้ น ไม่ควรมี เพศสัมพันธ์ ทางทวารหนัก เพราะมีรายงานว่าพบเชื ้อ COVID-19 ในอุจจาระ ก่อนและหลังมี เพศสัมพันธ์ควรอาบน� ้ำด้ วยสบู่ หลังมีเซ็กส์ควรเฝ้าระวังการติดเชื ้อ COVID-19 อย่างน้ อย 14 วัน
33
คนไม่มี Empathy “ก็สมควรแล้วนี่”
“ก็ไม่อินอะ”
“ไม่สงสารอะ ผิดด้วยเหรอ”
?
เมื่อได้ ยินค�ำพูดเหล่านี ้พร้ อมท่าทีไร้ เยื่อใย แบบปราศจากซึง่ Empathy หรื อความเห็นอกเห็นใจ คงมีน้อยคนนักที่จะ รู้สกึ ดีได้ และหลายคนที่ได้ ยินคงสงสัยว่าในใจของผู้พดู รู้สกึ อะไรกับค�ำพูดของตัวเองหรื อเปล่า หลายคนอาจจะเคยได้ ยินถึงความส�ำคัญของ Empathy ในแง่มมุ ที่เกี่ยวข้ องกับทฤษฎีวิวฒ ั นาการว่าเป็ นหนึง่ ในปั จจัย ที่ท�ำให้ เผ่าพันธุ์มนุษย์มีชีวิตรอดมาได้ จนทุกวันนี ้ ทว่าในโลกที่มนุษย์ไม่จ�ำเป็ นจะต้ องดิ ้นรนเพื่อเอาชีวิตรอดจากอันตรายอีก ต่อไปอย่างปั จจุบนั ความจ�ำเป็ นของ Empathy ที่แต่เดิมถูกมองเป็ นความส�ำคัญทางกายภาพ ได้ ถกู เปลี่ยนแปลงกลายเป็ น มาตรฐานทางศีลธรรม ซึง่ ไม่สามารถจับต้ องหรื อตีกรอบได้ อย่างชัดเจน สิง่ นี ้จึงน�ำมาสูค่ �ำถามว่า Empathy ยังคงเป็ นสิง่ ที่จ�ำเป็ น ส�ำหรับมนุษย์อยูห่ รื อไม่ เพื่อช่วยตอบค�ำถาม ลองมาท�ำความเข้ าใจฐานความคิดของมนุษย์ตงแต่ ั ้ อดีตจนถึงปั จจุบนั ว่าการที่คนเราไม่มีความ เห็นอกเห็นใจผู้อื่นนันผิ ้ ดหรื อไม่ 34
ผิดไหม เรื่อง สุธิดา วุฒิกร
‘Eudaimonia’ อุ ด มคติ แ ห่ ง ความสุ ข ที่แท้จริงของอริสโตเติล ก่อนที่เราจะตังค� ้ ำถามเรื่ องความผิดถูกได้ สิ่งแรกที่ ต้ องท�ำคือการท�ำความเข้ าใจกับหลักคิดทีจ่ ะใช้ เป็ นบรรทัดฐาน เสียก่อน อริ สโตเติล นักปราชญ์ชาวกรี กโบราณผู้มีชีวิตอยูเ่ มื่อ กว่า 2000 ปี ก่อน ซึง่ หลายคนน่าจะคุ้นชื่อ เคยกล่าวถึงชีวิต มนุษย์ด้วยค�ำว่า ‘Eudaimonia’ ซึง่ ถ้ าแปลเป็ นภาษาไทยจะมี ความหมายใกล้ เคียงกับค�ำว่า ‘งอกงาม รุ่งโรจน์ หรื อ รุ่งเรื อง’ หรื อเรี ยกให้ เข้ าใจง่ายๆ ก็คือ...เป็ นสิง่ ที่มนุษย์ควรจะเป็ น การจะบรรลุ Eudaimonia ได้ นนั ้ อริ สโตเติลกล่าวว่า มนุษย์จ�ำเป็ นต้ องมี ‘คุณธรรม’ หรื อ Ethics ซึง่ มีหลากหลาย ประการเช่น ความกล้ าหาญ ความสุขมุ ความฉลาด ความ ไม่เห็นแก่ตวั ความเป็ นมิตร ความจริ งใจ เป็ นต้ น โดยถ้ าผู้ใด ขาดคุณธรรมประการใดไป ก็จะหมายความว่าผู้นนไม่ ั ้ ได้ ก�ำลัง ไปในหนทางที่มงุ่ สู่ Eudaimonia ดังนัน้ การไม่มี Empathyจะผิดไหมส�ำหรับแนวคิดนี ้ ก็คงขึ ้นอยูก่ บั ว่าเราจะตีความว่าการไม่มี Empathy นัน้ ‘ผิดต่อ คุณธรรม’ ข้ อใดข้ อหนึ่งหรื อไม่ หากคิดว่าไปขัดกับคุณธรรม บางอย่างเช่น ความไม่เห็นแก่ตวั หรื อความเป็ นมิตร นั่นก็ หมายความว่าการไม่มี Empathy นัน้ ถือเป็ นสิง่ ที่ผิดไปจากสิง่ ที่มนุษย์ควรเป็ นในสายตาของอริ สโตเติลนัน่ เอง
่ ย ‘ยุคเรืองปัญญา’ ยุคสมัยทีน ิ มในเหตุผล และความรู้ (Enlightenment Era) เขยิบเข้ ามาใกล้ ปัจจุบนั มากขึ ้นกับยุค Enlightenment หรื อที่ภาษาไทยแปลว่า ‘ยุคเรื องปั ญญา’ ในช่วงคริ สต์ศตวรรษ ที่ 18 ขณะนัน้ สังคมตะวันตกได้ ก้าวผ่านยุคกลางซึง่ มนุษย์ใช้ หลักศาสนาเป็ นหลักในการด�ำเนินชีวิต เปลี่ยนมาเป็ นการใช้ เหตุผลในการด�ำเนินชีวิตแทนมากขึ ้น ในยุคนี ้ได้ ก่อก�ำเนิดนักคิดต่างๆ ที่วางรากฐานทาง ความรู้ มากมายให้ แก่คนรุ่ นปั จจุบนั เช่น Immanuel Kant ผู้ สร้ างแนวคิ ด ที่ มี ค วามส� ำ คัญ มากกับ จริ ย ศาสตร์ เ ชิ ง หน้ า ที่ (Deontological ethics) หรื อ John Stuart Mill หนึง่ ในผู้วาง รากฐานแนวคิดแบบประโยชน์นิยม (Utilitarianism) Kant กล่าวถึงบรรทัดฐานของจริ ยธรรมเอาไว้ ว่า การกระท�ำที่ถกู ต้ องนันจะต้ ้ องมาจากคติ (maxim) ที่สามารถ ใช้ เป็ นกฎสากลได้ คือการกระท�ำใดก็ตาม จะถูกหรื อผิด ขึ ้นอยู่ กับ ‘เจตนา’ ของผู้กระท�ำ ยกตัวอย่างเช่น หากใครมีเจตนาที่จะ ขโมยเงิน แล้ วมีคนคิดว่าการถูกคนอื่นขโมยเงินเป็ นสิ่งที่ไม่ดี การกระท�ำนันก็ ้ ถือว่าขัดต่อจริ ยธรรม ทว่า Mil มองบรรทัดฐานทางจริ ยธรรมแตกต่างออก ไป เขาไม่ได้ ให้ ความส�ำคัญกับเจตนาเหมือนกับ Kant แต่กลับ คิดว่าบรรทัดฐานจริยธรรมนันควรมาจากการกระท� ้ ำที่ ‘ผลลัพธ์’ เป็ น ประโยชน์ ต่ อ คนส่ ว นใหญ่ ใ นสัง คมเสี ย มากกว่ า นั่ น หมายความว่า ไม่ว่าการกระท�ำอะไรก็ตามที่อาจจะมีเจตนา เลวร้ าย ขนาดที่อยากจะท�ำให้ มนุษยชาติล่มสลาย หากแต่ ผลลัพธ์ จากการกระท�ำนันกลั ้ บกลายเป็ นการช่วยปกป้องโลก เอาไว้ สิง่ นันก็ ้ ถือว่าถูกต้ อง แม้ ว่ า ทัง้ สองคนจะมี แ นวคิ ด ที่ ขัด แย้ ง กัน ในเรื่ อ ง เครื่ องมือชี ้วัดความถูกต้ อง แต่จดุ ร่ วมที่ส�ำคัญของทังสองคน ้ นันก็ ้ คือ ‘การกระท�ำที่ไม่ท�ำให้ สงั คมเดือดร้ อนซึง่ มองได้ อีกแง่ หนึง่ ว่า การกระท�ำใดก็ตามทีอ่ ยูภ่ ายในพื ้นทีส่ ว่ นตัวจะไม่ถกู น�ำ มาคิดว่าเป็ นเรื่ องผิดหรื อถูก
แต่ ถ้าคุณสามารถหาเหตุผลที่ดีมารองรั บและ แต่ มาตรฐานนีพ้ อส�ำหรับการตัดสินความผิดถูก แย้ งว่ าสิ่งนี ้ ‘ไม่ ใช่ ส่ ิงที่ผิดต่ อคุณธรรม’ ก็คือคุณไม่ ผิด แล้ วจริงๆ หรื อ นั่นเอง 35
‘Care Ethics’ จริยธรรมว่าด้วยความห่วงใย หลังจากผ่านยุคเรื องปั ญญามาแล้ ว แนวคิดส�ำคัญ อีกอย่างหนึง่ ทีข่ บั เคลือ่ นสังคมของมนุษยชาติ คือ ลัทธิสตรีนยิ ม หรือ Feminism ตลอดมา ผู้หญิงมักจะถูกกีดกันไม่ให้ มสี ว่ นร่วม กับกิจกรรมทางสังคมเสมอ แม้ กระทัง่ ในยุคเรื องปั ญญาเอง ผู้ชายก็ยงั คงเป็ นผู้ได้ รับโอกาสทางการศึกษาหรือการมีสว่ นร่วม กับสังคมมากกว่า Care Ethics เป็ นหนึง่ ในแนวคิดส�ำคัญที่เป็ นจุดเริ่ ม ต้ นของขบวนการ Feminism ซึง่ มีจดุ เริ่มต้ นมาจากนักจิตวิทยา ชื่ อ ว่ า Carol Gilligan เธอท� ำ การทดลองที่ เ กี่ ย วข้ อ งกับ พัฒนาการด้ านมาตรฐานจริ ยธรรมของเด็ก และพบว่าคะแนน ที่วดั ได้ จากเด็กผู้หญิงนันต� ้ ่ำกว่าเด็กผู้ชายอย่างมีนยั ส�ำคัญ แต่เมื่อมองเข้ าไปในวิธีการเก็บข้ อมูลในการทดลอง ดังกล่าว เธอสังเกตเห็นว่าเกณฑ์การให้ คะแนนในการทดลอง นัน้ ให้ ความส�ำคัญกับเรื่ อง ‘ความยุติธรรม’ ซึง่ เป็ นสาเหตุให้ เด็กผู้หญิงที่มกั ถามซอกแซกในสิง่ ที่พวกเธอ ‘ห่วงใย’ (ซึง่ ไม่ถกู ระบุไว้ ในเกณฑ์) โดนหักคะแนนไปโดยปริ ยาย เป็ นเหตุผลให้ คะแนนของเด็กผู้หญิงนันน้ ้ อยกว่าเด็กผู้ชายที่ตอบค�ำถามโดย ใช้ ‘เหตุผล’ เป็ นหลัก เมื่อ Carol เห็นดังนัน้ เธอจึงรู้ สกึ ว่ามาตรฐานทาง จริ ยธรรมที่ใช้ เพียงหลักเหตุผลอย่างเดียว ไม่ใช่มาตรฐานที่ เพียงพอจะตัดสินได้ วา่ คนคนนันมี ้ จริยธรรมหรือไม่ และมุมมอง ในด้ าน ‘ความห่วงใย’ ควรจะเป็ นอีกมาตรฐานหนึง่ ที่สามารถ ใช้ เป็ นตัวชี ้วัดจริ ยธรรมด้ วยเช่นกัน
แนวคิดของ Care Ethics มีพื ้นฐานคือ ‘ความห่วงใย’ ดังนันหากสิ ้ ่งใดก็ตามที่กระท�ำโดยปราศจากความห่วงใย จะ ถือว่าเป็ นสิง่ ที่ไม่ถกู ต้ อง แนวคิดนี ้ก่อให้ เกิดแรงสัน่ สะเทือนต่อ มาตรฐานทางจริยธรรมทีเ่ คยใช้ กนั มาตังแต่ ้ ยคุ เรืองปัญญาเป็ น อย่างมาก เช่นกรณีการท�ำแท้ งทีม่ กั จะขัดกับข้ อห้ ามทางศาสนา แนวคิดนี ้จะให้ ความส�ำคัญถึงสถานภาพและความพร้ อมของ ผู้หญิงเป็ นหลัก ซึง่ ขึ ้นอยู่กบั แต่ละสถานการณ์มากกว่าความ ส�ำคัญด้ านสิทธิตา่ งๆ ของแต่ละบุคคล ด้ วยแนวคิดนี ้ ‘อารมณ์’ จึงถูกมองว่ามีความส�ำคัญ มากขึ ้นในการตัดสินความถูกผิดของสิ่งต่างๆ ขัดกับแนวคิด ต่างๆ ที่มีมาแต่ดงเดิ ั ้ มของชาวตะวันตกซึง่ มักเลือกตัดอารมณ์ ความรู้สกึ ทิ ้งไปจากมาตรฐาน โดยมองว่าเป็ นสิง่ ทีไ่ ร้ เหตุผลและ ไม่ส�ำคัญ เพราะฉะนัน้ การไร้ ซ่ งึ ความรู้สกึ ห่ วงใย จึงกลาย เป็ นสิ่งที่ผิดส�ำหรั บแนวคิดนีอ้ ย่ างเห็นได้ ชัด
ไม่ ว่ า การกระท� ำ อะไรก็ ต ามที่ อ าจจะมี
เจตนาเลวร้าย ขนาดที่อยากจะท�ำให้
มนุษยชาติล่มสลาย
หากแต่ผลลัพธ์จากการกระท�ำนั้น
ช่วยปกป้องโลกเอาไว้ สิ่งนั้นก็ถือว่าถูกต้อง
การไม่มี Empathy คืออาการป่วยรึเปล่า? ในแง่จิตวิทยา การไร้ ซง่ึ Empathy อาจไม่ใช่เรื่ องที่ ต้ องมาตัดสินว่าเป็ นสิง่ ทีผ่ ดิ หรือถูก ทว่าอาการดังกล่าวอาจเป็ น ตัวบ่งชี ้ถึงความผิดปกติบางอย่างของบุคลิกภาพคนคนหนึง่ ได้ Psychopath และ Sociopath คือค�ำสองค�ำที่มกั ใช้ กล่าวถึง บุคคลที่ไม่มีความเห็นอกเห็นใจผู้อ่ืน และบ่อยครัง้ ถูกน�ำไป เชื่อมโยงกับความน่ากลัว เพราะเราสามารถพบพฤติกรรม เหล่านี ้ได้ ในฆาตกรมากมาย แต่ความแตกต่างของสองสิง่ นี ้คือ อะไร แล้ วคนทีม่ อี าการเหล่านี ้จ�ำเป็ นต้ องก่ออาชญากรรมเสมอ หรื อไม่ ดร.Scott Bonn นั ก อาชญวิ ท ยา ได้ กล่ า วถึ ง ความแตกต่างระหว่าง psychopath และ sociopath เอาไว้ ใน เว็บไซต์ psychologytoday.com ว่า Psychopath เป็ นความ ผิ ด ปกติ ที่ มี ส าเหตุจากพันธุก รรม โดยคนกลุ่ม นี จ้ ะมี สมอง ส่วนที่ใช้ ควบคุมอารมณ์ ความรู้ สกึ เล็กผิดปกติ ส่งผลให้ ไม่มี ความรู้ สกึ ผิดชอบชัว่ ดี และสามารถก่ออาชญากรรมได้ อย่าง แนบเนียนและแยบยล ถึงแม้ วา่ Psychopath นันจะไม่ ้ สามารถรู้สกึ ส�ำนึกผิด แต่กระนันคนเหล่ ้ านี ้ก็สามารถเลียนแบบพฤติกรรมการแสดง อารมณ์ ข องคนปกติ ไ ด้ หลายครั ง้ ที่ พ บว่ า ผู้ ที่ มี อ าการ Psychopath เป็ นคนเรี ยนเก่ง มีเพื่อนฝูงมากมาย และมีบคุ ลิก น่าดึงดูด เนือ่ งจากความไร้ อารมณ์นนส่ ั ้ งผลให้ พวกเขามองผู้คน รอบตัวเป็ นเพียงตัวหมาก ซึง่ ท�ำให้ พวกเขาสามารถคิดวางแผน เพื่อความส�ำเร็ จของตัวพวกเขาเองได้ อย่างสุขมุ เยือกเย็น ส่วน Sociopath นัน้ เป็ นพฤติกรรมผิดปกติที่เกิดขึ ้น มาจากการขาดความอบอุ่นในวัยเด็ก ส่งผลให้ คนกลุ่มนี ม้ ี อาการไม่ไว้ ใจใคร ไม่ชอบเข้ าสังคม ขี ้เบือ่ อยูท่ ี่ไหนนานๆ ไม่ได้ และมีอารมณ์แปรปรวน นอกจากนี ้นันมั ้ กจะถูกพบว่าไม่ได้ มี คุณภาพชีวิตที่ดีมากนัก
ข้ อแตกต่างของ Sociopath เมือ่ เทียบกับ Psychopath ก็คือคนกลุ่มนี ไ้ ม่ได้ มีอาการผิดปกติทางพันธุกรรม และยัง สามารถรู้ สกึ ผิดชอบชัว่ ดีได้ อยู่เล็กน้ อย ส่วนในด้ านแรงจูงใจ การก่ออาชญากรรม Sociopath มักก่ออาชญากรรมเนื่องจาก ความโกรธ ไม่ได้ วางแผนไว้ ลว่ งหน้ าอย่างกลุม่ Psychopath และมักจะไม่ได้ ค�ำนึงถึงผลที่ตามมาจากการกระท�ำของตัวเอง อย่า งไรก็ ต าม แม้ อ าการเหล่า นี จ้ ะไม่ใ ช่ อ าการที่ สามารถรักษาให้ หายขาดได้ คนทังสองกลุ ้ ่มก็ไม่จ�ำเป็ นต้ อง กลายเป็ นอาชญากรเสมอไป หากได้ รับการบ�ำบัดอย่างถูกวิธี พวกเขาจะสามารถอยูร่ ่วมกันกับสังคมได้ อย่างปกติสขุ
สรุปแล้ว การไม่มี Empathy เป็นเรื่องผิดหรือไม่ จากเนื ้อหาที่กล่าวไว้ ข้างต้ น จะเห็นว่าการตัดสินว่าสิง่ ใดเป็ นสิง่ ที่ผิดหรื อถูกนัน้ ล้ วนแต่ขึ ้นอยูก่ บั พื ้นฐานความคิดหรื อ หลักการที่แต่ละบุคคลยึดถือ ซึง่ นัน่ ก็เต็มไปด้ วยความแตกต่างหลากหลาย ไม่มีใครสรุปได้ วา่ สิง่ ใดผิดหรื อถูกอย่างแท้ จริ ง ทว่า สิง่ ที่สามารถท�ำได้ ก็คอื การส�ำรวจและตังค� ้ ำถามกับตัวเองด้ วยแนวคิดที่เรายึดถือ ว่ามาตรฐานของตัวเองอยูต่ รงไหน และสุดท้ าย เรานัน่ แหละที่จะเป็ นคนตอบตัวเองได้ วา่ ‘การไม่มี Empathy เป็ นเรื่ องที่ผิดหรื อไม่’ 37
HOROS
เรื่อง ส แม้ วา่ เราจะเป็ นคนก�ำหนดเส้ นทางชีวิตของตัวเอง แต่บางครัง้ การดูดวงก็เป วันนี ้ยูงทองจะพาทุกคนมาส�ำรวจดวงครึ่งปี หลังของแต่ละราศี ม ราศี เมษ (13 เม.ย. - 14 พ.ค.)
ราศี พฤษภ (15 พ.ค. – 14 มิ.ย.)
ราศี เมถุน (15 มิ.ย. – 14 ก.ค.)
ชาวราศีเมษชีวิตจะพบความ ชัดเจนมากขึ ้น คนโสดมีโอกาสได้ เจอคน ที่ เ ข้ า อกเข้ า ใจ ส่วนคนมี คู่มี โ อกาสได้ ลงเอยกัน เป็ นช่วงขาขึน้ ของชีวิต การ เรียนการงาน จะได้ ตามทีห่ วังไว้ ควรระวัง คนใกล้ ตัว ที่ เ คยท� ำ ให้ เ จ็ บ ในอดี ต อาจ เข้ ามามีบทบาทในชีวิตอีกครั ง้ หากใช้ ความเข้ าใจและมองโลกในแง่ ดี ก็ จ ะ สามารถเป็ น เพื่ อ นกับเขาได้ ไม่ย าก มี โอกาสได้ ใช้ เงินก้ อนโต อาจจะมีอปุ สรรค ในช่วงแรก แต่ท้ายที่สดุ แล้ วก็จะส�ำเร็ จ
ปี นี เ้ ป็ นปี ของการตั ด สิ น ใจ ทุกอย่าง ในช่วง 6 เดือนหลังจะเป็ นช่วง เวลาของความลัง เล เป็ น ความรั ก ที่ แสดงออกไม่ได้ ระวังรักคนที่มีเจ้ าของ อยูแ่ ล้ ว ชาวราศีพฤษภมักจะมีเพือ่ นเยอะ อยู่กับเพื่อนกลุ่มใหญ่ ดังนัน้ อาจจะไม่ เข้ าใจกันบ้ างเป็ นเรื่ องธรรมดา จะให้ ดี ที่สุดมีคนหนึ่งพูดก็จะต้ องมีคนหนึ่งฟั ง เพราะปั ญหาส่วนใหญ่จะมาจากการพูด ด้ วยความไม่ตงใจ ั ้ ในเรื่ องการเงิน หาก ใครก�ำลังรอเงินจะได้ ตามที่หวัง
จะมี บ ททดสอบในชี วิ ต เยอะ อะไรที่ตงใจไว้ ั้ อาจไม่ได้ ตามที่หวัง คน โสดยังต้ องรอต่อไป มีคนเข้ ามาแต่ความ สัมพันธ์ ไม่ชดั เจน เรารู้ สึกดีแต่เขากลับ แสดงออกว่าความสัมพันธ์ไปต่อไม่ได้ คน มีคชู่ ว่ งนี ้อาจมีเรื่ องไม่เข้ าใจกัน เกิดจาก ความไม่ไว้ ใจและความหึงหวง การเงินมี เรื่ อ งให้ ใ ช้ จ่ า ยจุก จิ ก มี เ หตุใ ห้ เ สี ย เงิ น ตลอด การงานการเรี ยน สิง่ ที่ตงใจไว้ ั ้ อาจ จะต้ องพับเก็บไว้ ส�ำหรับชาวเมถุนปี หน้ า ทุกอย่างจะดีขึ ้นแบบหน้ ามือเป็ นหลังมือ
ราศี ตุลย์ (17 ต.ค. – 15 พ.ย.)
ราศี พิจิก (16 พ.ย. – 15 ธ.ค.)
ราศี ธนู (16 ธ.ค. – 14 ม.ค.)
ปัญหาทุกอย่างจะเริ่มคลีค่ ลาย หากเคยมีปัญหาบาดหมางใจกับคนรอบ ข้ างจะมี โอกาสได้ ปรั บความเข้ าใจกัน ควรระวังเรื่ องค�ำพูด หากพูดไม่คิดก็อาจ ท�ำให้ ความสัมพันธ์สนั่ คลอนได้ อย่างไร ก็ตามดวงเป็ นช่วงขาขึ ้น จะมีงานเข้ ามา แบบฟลุกๆ การเงินจะมีลาภลอย คนโสด จะได้ คุย กับ คนที่ เ คยแอบชอบมานาน หรื อคนที่ก�ำลังดูๆ กันอยูม่ ีโอกาสพัฒนา ความสัมพันธ์ คนมีคู่เป็ นช่วงเว้ นระยะ ห่างให้ ตา่ งฝ่ ายมีอิสระในการใช้ ชีวิต
ชาวพิ จิ ก ปี นี ก้ ็ ยัง มี เ รื่ อ งให้ ไ ม่ สบายใจอยู่ตลอดเวลา คนโสดยังคงอยู่ กับความรักที่เป็ นไปไม่ได้ คนมีค่มู ีเรื่ อง ท�ำให้ ไม่สบายใจอยูเ่ สมอ ความสัมพันธ์ กับเพื่อนหรื อคนใกล้ ตวั ก็ยงั ไม่ดีนกั คนที่ เคยเป็ นมิตรกลับเป็ นศัตรู คนที่เป็ นศัตรู กลับเป็ นมิตร การงานการเรี ยนเป็ นช่วงที่ นับว่าหนักมาก แต่ปัญหาทุกอย่างจะ คลีค่ ลายไปในทางทีด่ ี ทุกก้ าวของชีวติ จะ ต้ องมีสติในการตัดสินใจ ถ้ าผ่านพ้ นไปได้ ปี หน้ าก็ไม่มีปัญหาอะไรใหญ่อีกแล้ ว
จะได้ เริ่ มต้ นอะไรใหม่ ๆ ที่ เป็ นการเปลีย่ นแปลงทีด่ ี คนโสดจะได้ เจอ คนรู้ใจที่เข้ ามาในลักษณะของเพื่อนหรื อ พี่น้อง คนมีค่จู ะมีเวลาได้ มานัง่ ทบทวน และใช้ เวลาร่ วมกัน การเงินอาจต้ องพับ เก็บแผนที่วางไว้ ก่อน แต่ประมาณปลาย ปี จ ะท� ำ ได้ ต ามที่ ตัง้ ใจไว้ ดูเ หมื อ นว่ า ทุกอย่างจะเป็ นไปได้ สวย เป็ นช่วงเวลา ของการโฟกัสกับการเปลีย่ นแปลง ดังนัน้ อย่าลืมว่าทุกความสัมพันธ์มคี วามหมาย กับชีวิตเรา ควรบาลานซ์ชีวิตให้ ดี
SCOPES
สหาย ลม ป็ นศาสตร์ ที่ชว่ ยให้ คาดการณ์ และวางแผนชีวิตได้ อย่างมีแบบแผนมากขึ ้น มาดูกนั ว่าราศีไหนต้ องเข้ าใจเรื่ องใด และใครจะปั ง ใครจะแป้ก ราศี กรกฎ (15 ก.ค. – 15 ส.ค.)
ราศี สิงห์ (16 ส.ค. – 16 ก.ย.)
ราศี กันย์ (17 ก.ย. – 16 ต.ค.)
ครึ่ ง ปี ห ลัง ชาวกรกฎไม่ว่า จะ ท�ำอะไรมักมีโชคเข้ าข้ างเสมอ คนโสดมี โอกาสได้ เจอคนที่ถกู ใจ แต่จะเป็ นคนที่ คาดไม่ถงึ มีโอกาสสานต่อถึงขันเป็ ้ นแฟน คนมีคโู่ ดยเฉพาะรักระยะไกลอาจจะเหงา เป็ นพิเศษ แต่ไม่นานเกินรอจะได้ เจอกัน แน่นอน การเงินไม่ว่าจะหยิบจับอะไรก็ ประสบความส�ำเร็จไปหมด อาจมีเรื่องให้ เครียดบ้ างแต่ปัญหาทุกอย่างจะคลีค่ ลาย ไปในทางที่ดีไม่ต้องกังวลใจ หลังจากนี ้ เหมาะแก่การเริ่ มต้ นอะไรใหม่ๆ
ก่อนหน้ านี ้มีเรื่องให้ ไม่สบายใจ เป็ น มรสุม ที่ ถ าโถมเข้ ามาตัง้ แต่ ต้ น ปี หลั ง จากนี ก้ ารเงิ น อาจยั ง ติ ด ขั ด ไม่ สามารถใช้ จ่ า ยได้ ต ามใจ คนโสดยัง เงียบเหงาเหมือนเดิม มีคนเข้ ามาแต่ก็ยงั ไม่ใช่ คนมีคู่ นับว่าเป็ นช่วงเวลาแห่งการ พิสจู น์รักแท้ จะมีหลายเหตุการณ์ท�ำให้ ความรักสัน่ คลอนโดยเฉพาะมือที่สามที่ แฝงตัวมาในลักษณะคนใกล้ ตวั เป็ นช่วง ทีด่ วงก�ำลังเปลีย่ นเข้ าสูข่ าขึ ้นท�ำให้ อาจมี อุปสรรคบ้ างเป็ นธรรมดา ยังไงก็ส้ ตู อ่ ไป
เป็ นช่วงของการเปลีย่ นแปลง มี บททดสอบทางจิตใจเข้ ามามากมาย คน โสดจะมีคนเข้ ามาแจกขนมจีบแบบไม่ได้ คาดหมาย เป็ นช่วงเวลาทีด่ ใี นการเริ่มต้ น ใหม่กบั ใครสักคน แต่อาจมีเรื่ องไม่เข้ าใจ กันกับเพื่อน หรื อคนใกล้ ตวั การเงินต้ อง ระวังการใช้ เงินให้ ดี มีเกณฑ์ว่าจะได้ ใช้ เงินก้ อนใหญ่ การงานการเรี ยนเป็ นช่วงที่ อยู่ทางแยก เป็ นการตัดสินใจที่มีผลต่อ อนาคต ถ้ าตัดสินใจบนพื ้นฐานของความ ถูกต้ อง ผลที่จะเกิดขึ ้นย่อมดีเสมอ
ราศี มังกร (15 ม.ค. – 12 ก.พ.)
ราศี กุมภ์ (13 ก.พ. – 14 มี.ค.)
ราศี มีน (15 มี.ค. – 12 เม.ย.)
เป็ นช่วงของการเปลีย่ นผ่านไป ในทางที่ดี ทุกอย่างที่หวังไว้ จะสมหวัง หากมีอุปสรรคจะมีคนเข้ ามาช่วยเหลือ โดยเฉพาะในเรื่ องการงานการเงินโชค ลาภ ไม่ว่าจะหยิบจับอะไรทุกอย่างจะ ราบรื่ นและเป็ นเงินเป็ นทองไปหมด คน โสดจะมีคนทีเ่ คยรู้สกึ ดีด้วยกลับมาท�ำให้ รู้ สึก หวั่น ไหว คนมี คู่ที่ เ คยเลิ ก กัน ไปมี โอกาสได้ กลับมาคุยกัน หลังจากนี ้ จะได้ รับข่าวคราว หรื อมีโอกาสได้ นดั เจอเพือ่ น สนิทที่เคยห่างหายไปจากชีวิตอีกครัง้
เป็ นช่วงชีวิตที่ส�ำคัญ เพราะมี แผนจะท�ำอะไรเต็มไปหมด แต่อาจต้ อง เลือ่ นไปปลายปี ถงึ ต้ นปี หน้ า เหมือนจะมี อุปสรรคในการใช้ ชวี ติ แต่กม็ คี นคอยช่วย เหลือตลอด คนโสดมีโอกาสสานสัมพันธ์ กับคนที่คยุ กัน หรื อจะมีคนเข้ ามาตีสนิท ท�ำให้ ร้ ู สกึ ดี คนมีค่อู าจจะไม่ค่อยได้ เจอ กัน แต่ก็หมั่นเติมความหวานให้ กันอยู่ เสมอ การเงินยังไม่เหมาะกับการเริ่ มต้ น ใหม่ เช่น การซื ้อรถซื ้อบ้ านเพราะมีโอกาส ท�ำให้ ขดั สนได้ ในอนาคต
เป็ นช่วงเวลาของการแก้ ไขบาง อย่างให้ ดขี ึ ้น หลังจากที่พายุเข้ ามาตังแต่ ้ ปลายปี ที่แล้ วท�ำให้ จิตใจอ่อนไหว ยังไม่ พร้ อมเริ่ มต้ นใหม่ คนโสดช่วงนี ้โสดสนิท คนที่เข้ ามาก็มาๆ ไปๆ คนมีคอู่ าจมีเรื่ อง ให้ ทะเลาะกันบ่อยๆ ท�ำให้ ความสัมพันธ์ สัน่ คลอน ควรเปิ ดใจคุยกัน ระวังมือที่ สามเข้ ามาแทรก ส�ำหรับ การเงินการงาน หลังจากนี อ้ าจจะยังวุ่นวายมากหน่อย ทุ ก สิ่ ง ที่ เ กิ ด ขึ น้ บ่ ง บอกแล้ ว ว่ า ชี วิ ต ไม่ แน่นอน ดังนันต้ ้ องมีสติอยูต่ ลอด 39