THE FASTER I WALTZ, THE BETTER I JIVE
Eenmalig kunst- en literatuurmagazine door Uncle Wellington
INHOUDSTAFEL
COLOFON
5
De zoektocht naar schoonheid en dreiging
Uncle Wellington is Frie Mechele, Esther Coorevits, Sven Sabbe, Renaud Debruyne en Jonas Bruyneel
7
Schilderen met woorden
Hoofdredactie: Jonas Bruyneel Coördinatie en eindredactie: Leni Debacker
8
Het moment waarop de verf met je gaat lopen
Redactie: Liesa Carton, Lisa Dierickx, Sven Sabbe, Leni Debacker,
10
Benedict Vandaele, Charlotte D’Eer, Jonas Bruyneel
Bij elk gedicht hoort een denkbeeldige film Vormgeving: Toon Delanote 13
Muzikale golven uit een oude parketvloer
Fotografie: Joost Vanderdeelen, Benedict Vandaele, Jonas Bruyneel
15
Snapshot van een nomadisch leven
Samenstelling: Daan Rau, Toon Delanote, Charlotte D’Eer,
16
Sven Sabbe, Jonas Bruyneel
Een mens heeft twee levens in zich Zakelijke ondersteuning: Sophie Doutreligne 18
Overal moet poëzie inzitten
Disclaimer:
19
of verspreid zonder schriftelijke toestemming van de
De illustrator die niet kan tekenen
eigenaar. Slechts een niet-commercieel privégebruik is
Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd en/-
toegestaan in het kader van de wetgeving op 21
auteursrecht
In de schaduw gebeuren de echte dingen Contact: 23
Uncle Wellington’s Wives vzw,
Een apocalyps van smeltende zonnepanelen
Willem Blanckestraat 17, 9050 Ledeberg,
24
info@unclewellington.be
Fictieve wereld achter tralies www.unclewellington.be 26
Wikipediapagina’s, die staan vol met mooie zinnen
Volg Uncle Wellington op www.facebook.com/unclewellington
29
Pigment distilleren uit een asbak
Een uitgave van Uncle Wellington’s Wives vzw Met ondersteuning van Stad Gent en
31
Poëzie geeft een extra dimensie aan de wereld
John, I’m Only Dancing
VOORWOORD Het voelde niet compleet. Met vijf muzikanten werkten we
ÉÉN PLAAT, ZEVEN KUNSTWERKEN, ZEVEN GEDICHTEN
intensief aan een wereld waarin we graag vertoeven, maar we verlangden naar andere kunstenaars om die krochten van muzikale verbeelding te bevolken. Door met verschillende kunstvormen op elkaar in te spelen, schrijf je een
TEKST: JONAS BRUYNEEL – FOTO: TINA HERBOTS
gezamenlijk verhaal dat verder stuwt dan de grenzen van je verbeelding. Dus lanceerden we een delicate vraag: wie
Hardnekkig trachten muzikanten en componisten in toon,
wil schrijven, tekenen, schilderen of beeldhouwen op basis
ritme, melodie en eventueel tekst een wereld op te roep-
van de muziek?
en die niet op die manier te vatten valt. Muziek is auditief, maar wil beeldend zijn; via het gehoor een tastbare wereld
Tot onze verbazing was de respons overweldigend. Bijna
oproepen die je ziet, ruikt, voelt en ervaart. De beelden
honderdtachtig kunstenaars vertrouwden ons schilderijen,
die een muzikant in het hoofd heeft bij het componeren,
tekeningen, gedichten, sculpturen, prozateksten of colla-
zijn vaak niet dezelfde als degene die de luisteraar voor de
ges toe. Een vijfkoppige jury, onder leiding van Daan Rau
geest haalt als hij een plaat oplegt en de ogen sluit. Net
(Openbaar Kunstbezit Vlaanderen) en kunstenaar Toon
dat maakt het interessant. Muziek roept voor iedereen een
Delanote, kweet zich van de onmogelijke taak om bij elk
persoonlijk universum op, waarin mensen elkaar misschien
lied op de plaat een kunstwerk en tekst te selecteren. Het
niet begrijpen, maar des te meer ontmoeten.
resultaat vind je in dit eenmalige kunst- en literatuurmagazine. Een ploeg van acht nieuwsgierige journalisten en
De wereld die we met The faster I waltz, the better I jive
gedreven fotografen nam – gewapend met notitieboekje
wilden scheppen, is een eerlijke weergave van een turbu-
en analoge camera – de kunstenaars en hun werk onder
lente periode, vol angst, verwarring, blijheid, opluchting,
de loep. Verwacht je aan verfrissende schildertechniek,
verlies en aanvaarding. Dat maakt de muziek voor onszelf
geladen literaire beschouwingen, doorleefde sculpteer-
behoorlijk concreet. Hopelijk is het tegelijk universeel
drang, en vooral een passie voor muziek, literatuur en
genoeg voor een luisteraar die zichzelf die weerbarstige
kunst in alle mogelijke mengvormen.
muzikale wereld wil toe-eigenen en er een plaats in wil vinden. Bovenop die persoonlijke inhoud, hebben we veel
Op de plaat is het nog wachten tot eind september. In tus-
gelezen. Elk nummer verwijst naar een klassiek of minder
sentijd kan je de wereld van The faster I waltz, the better
bekend literair werk. Het is aan de luisteraar om te raden
I jive al proeven op de gelijknamige tentoonstelling. Die
welk boek. Wie weet ontstaat uit alle interpretaties een
gaat op 23 juli van start in NEST in Gent en resideert vanaf
indrukwekkende bibliotheek die het universum van The
7 augustus in Pand.A in Kortrijk. Meer info vind je op www.
faster I waltz, the better I jive rijker en spannender maakt.
unclewellington.be.
THE CASTLE
PETRA ELST
GRAFIET OP PAPIER
BORDERLINE
59 X 59 CM
DE ZOEKTOCHT NAAR SCHOONHEID EN DREIGING
“Er staat een soort van constructie op mijn tekening. Het contrastrijke aspect van architectuur zie je duidelijk in het werk. Om gebouwen te creëren, moet je ruim-
Schoonheid is geen lelijk woord, vindt Petra Elst. Borderline nodigt uit om mooi gevonden te worden. Evengoed is haar werk dreigend, contrastrijk en expressief. Ze denkt ook zwart-wit, wat resulteert in een eigenzinnig gebruik van potlood en houtskool.
te maken en het contrast bewaren tussen lege en nietlege ruimte. Het zwart-witte verbind ik met architectuur.” LUISTER JE ZELF GRAAG NAAR MUZIEK ALS JE AAN HET WERK BENT? “Ik werk vooral in stilte. Ik ben nogal gevoelig voor geluid
TEKST: CHARLOTTE D’EER – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
en lawaai. Ik schakel prikkels soms bewust uit. Als ik naar muziek luister, doe ik dat altijd heel doordacht en niet als
“Het werk valt binnen een reeks die ik nu aan het maken
achtergrond. Toen ik met dit werk bezig was, zat ik echt op
ben. Ik ben vertrokken vanuit verschillende collages, die ik
een eilandje.”
vervolgens omzet naar een tekening. Ik ga zo te werk dat ik telkens twee beelden naast elkaar plaats. Soms puur uit
ZIE JE DIE ZOEKTOCHT NAAR RUST OOK TERUGKOMEN IN JE WERK?
vormelijke overwegingen, maar ook omdat ze een diepere verwantschap hebben doordat ze een bepaalde sfeer of
“Naar gevoeligheid vooral. Ik zoek niet alleen naar
een gevoel oproepen. Bij Borderline is het beide.”
schoonheid, maar ook naar een onderliggende dreiging. Als je het werk bekijkt, begrijp je niet goed waar die ex-
DIE COLLAGES MAAK JE OP BASIS VAN FOTO’S?
tremen vandaan komen. Dat is iets wat heel sterk terug“In mijn omgeving kijk ik naar alles wat mij inspireert en
komt in de muziek van Uncle Wellington. Soms klinkt het
dan maak ik daar foto’s van. In dit geval zijn het eerder
heel mooi en idyllisch en dan komt die dreiging op die
uitgeknipte beelden uit kranten. Als ik er te veel over na-
weer gaat liggen.”
denk, dan kan dat mijn creatief proces blokkeren. Het is leuk dat ik even mijn rationele kant moet uitschakelen. Pas achteraf weet ik wat mijn werk voorstelt. Ik heb die collages gemaakt op buikgevoel. Achteraf kan ik daar toch een duidelijke lijn in zien en dingen van mijzelf in herkennen. Ik ben nu aan het experimenteren met materialen, dragers, kleuren … Er is nog zoveel te onderzoeken.” WELKE KUNSTENAARS INSPIREREN JE? “Onlangs zag ik een tentoonstelling van Saul Leiter die puur vormelijk werkt, maar ook speelt met reflectie, gelaagdheid en uitsnijdingen. Het is vooral de zoektocht naar gelaagdheid die me fascineert. En dan is er nog fotografe Veronika Pot. Haar werken zijn heel esthetisch en gevoelsmatig, maar ze kan ook een onderhuidse spanning weergeven.” JE VOLGDE OOK EEN ARCHITECTENOPLEIDING. “Toen de organisatie mij mailde, verwees ze onmiddellijk naar het architecturale. Ze vermeldde bijvoorbeeld Piranesi. Dat vond ik een heel mooi compliment.”
THE CASTLE
PETRA ELST INTERVIEW
5
THE CASTLE – CARIËS
zachtjes sneeuwen wij confetti vallen als gaatjes uit papier alsof wij zijn gemaakt van leemte stippen waar het aan ontbreekt of zijn wij lang en uitgesponnen; scheurt een huid zich los uit zee zweet de nacht sterren uit poriën waarom wij vooral een deo missen meer dan een god? vragen wij lachen wij, breed en op elkaar de ogen dicht, de tanden op een kier voor het geval iemand nog één keer een gaatje vult - voorlopig en zolang de voorr aad strekt - voor het geval iemand nog één keer een cocktail tovert uit amalgaam en composiet
THE CASTLE
TANIA VERHELST CARIËS
SCHILDEREN MET WOORDEN
JE BEGON MET EEN TUSSENVORM: GRAPHIC POEMS.
Elke lezer is anders. Daarom is schrijven met een publiek in het achterhoofd niets voor Tania Verhelst. Waar ze stellig in gelooft, is ontmoeting. Een lezer mag haar poëzie verkeerd begrijpen, als er maar interpretatie is. Om iets te maken, moet je met twee zijn.
“Die publiceerde ik in literaire tijdschriften als DW B, Het
TEKST: JONAS BRUYNEEL – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
“Schrijven op basis van een andere kunstvorm was nieuw voor mij. Een enkele keer liet ik me inspireren door een film, maar popmuziek is een ander paar mouwen. Daar is al tekst aanwezig.”
Liegend Konijn of Extaze. De combinatie tussen poëzie en tekenen is boeiend. Zo heb ik ook het project poem on the wall, waarbij ik gedichten kalligrafisch op muren aanbreng. Daarnaast ben ik lid van dichterscollectief Obsidiaan.” WIST JE BIJ JE EERSTE TEKSTEN ONMIDDELLIJK DAT HET POËZIE GING WORDEN? “Ik hou van het gecondenseerde, en ook het mantrische spreekt me aan. Er zit meer dichtheid in dan in proza. Maar ik hou geen doel voor ogen. Als ik op voorhand zou weten wat ik zou schrijven, zou ik het niet doen. Het is een ontdekkingstocht om niet binnen clichés te denken. Je gedachten zijn geneigd om steeds dezelfde wegen te
MAAKT DAT HET MOEILIJK?
bewandelen. Poëzie dwingt je naar nieuwe oorden. Af en
“Ik heb me vooral gebaseerd op de sfeer. Wat me aantrok, was de mix van filosofie, absurdisme en humor. In combinatie met melancholie intrigeert me dat. Daarom heb ik de
toe laat ik gedichten even liggen. Zo groeien ze als kamerplanten. Plots zie je dan mogelijkheden die je twee maanden eerder niet zag.”
muziek op repeat gezet en geschreven.”
ZIT JE ACHTERGROND ALS PSYCHOLOGE ER VOOR IETS TUSSEN?
SPEELT HERHALING EEN ROL? “Mijn interesse voor hoe mensen omgaan met clichés heeft “Ik schrijf dagelijks, als een discipline die ik mezelf opleg.
daar zeker mee te maken. In mijn vak is onbevangenheid
Dat is deels omdat ik het ontspannend vind, maar disci-
noodzakelijk. Je kan niemand betreden met een vorm van
pline is ook nodig. Ik geloof in de bereidheid om dage-
kennis. Dan blijft het bij theorie steken. Openheid: dat is
lijks te schrijven. Oefening, ook al is er geen inspiratie, dat
de goede ingesteldheid. En dat geldt zeker voor poëzie.”
is een basisvoorwaarde. Een soort muze waarop je moet wachten, dat is niets voor mij.” EN WAT ALS HET ECHT NIET LUKT? “Dan helpt het om te lopen, of gewoon buiten te zijn. Als je het loslaat, gaat je lichaam er op een onbewuste manier mee aan de slag. Ik heb het gevoel dat als ik loop, de woorden naar het ritme luisteren. Zo voel ik makkelijker waar het fout zit. Ik vind dat bevrijdend.” AANVANKELIJK TEKENDE JE? “Ik heb lang geschilderd met olieverf, maar het geworstel werd me te veel. Schrijven is eenvoudig. Je hebt geen pen en papier nodig: ook gewoon in je hoofd kan het. Die soberheid spreekt me aan. Je bent alleen met je verbeelding. Eigenlijk kan ik in beide kunstvormen hetzelfde kwijt. Ook poëzie is beeldend. Schrijven is schilderen met woorden.”
THE CASTLE
TANIA VERHELST INTERVIEW
7
HET MOMENT WAAROP DE VERF MET JE GAAT LOPEN
LABOR DAY, HET WERK DAT GESELECTEERD IS VOOR DE TENTOONSTELLING, IS MEER EEN SCHETS DAN EEN AFGEWERKT SCHILDERIJ.
De wereld waarin we leven, is een vluchtig iets. Ellen Pil wil in haar werk die wereld in vraag stellen, ons doen nadenken over onze plek daarin. Of dat nu op een metershoog decor is, of een piepklein aquarel.
“Een schets is voor mij een volwaardig werk als ik niet het gevoel heb dat het nog beter kan worden. Soms vragen schetsen een groter formaat, of een ander medium. Dat had ik bij dit werk niet. Het voelde juist om het zo te laten.” “In een schets zit zoveel meer vrijheid dan in een vol-
TEKST: SVEN SABBE – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
ledig uitgewerkt idee. Er sluipen veel toevalligheden in, die je niet meer opnieuw kan creëren. Je kan eeuwig blij-
“Ik vind het fijn dat aquarel – meer dan elk ander medi-
ven overschilderen, maar zulke dingen boeien me niet. Ik
um – zélf beslist om dingen vast te zetten. Niet alles is
wil zo eerlijk mogelijk zijn.”
gecontroleerd. Uitlooplijnen creëren een diepte die je zelf niet had ingerekend. Op voorhand heb ik natuurlijk wel
DE BEELDTAAL IS DAARENTEGEN WEL VRIJ SPECIFIEK.
een beeld van wat het zou moeten worden, maar het is voortdurend bijschaven omdat de verf sowieso met je plan
“De poëzie van het werk zit voor mij inderdaad vooral in
gaat lopen.”
de helderheid en de vluchtigheid. En in de titel: Labor Day IS DAT IETS DAT JE MET ANDERE MEDIA NIET HEBT?
gaat voor mij over het zwoegen met liefdesverdriet.”
“Jawel, maar je houdt er bij aquarel rekening mee. Ten-
“Ik was altijd al van plan om dit beeld te maken. De kleuren
zij je heel gedetailleerd wil werken. Maar hyperrealisme
had ik zelfs op voorhand in mijn hoofd uitgedacht. Ik heb
is een kunde, en dat kan ik, en daardoor boeit het me ei-
gewoon beslist om het op dat bepaald moment op papier
genlijk niet. Ik zoek liever naar het moment waarop je alles
te zetten – met die sterke emotie die toen speelde.”
moet loslaten, en jouw vertaling van het beeld moet laten TWEEËNEENHALF JAAR GELEDEN BESLISTE JE OM JE VOLLEDIG AAN KUNST TE WIJDEN. DAT LIJKT ME GEEN EENVOUDIGE STAP.
samenkomen met de weg die de verf wil nemen.”
“Dat is inderdaad een grote sprong, maar wel eentje die heel bevrijdend is. Eigenlijk weet ik al sinds mijn zeventiende dat ik dit wil doen. Maar ik had het ook niet vroeger kunnen doen. Alles wat daarvoor gebeurd is, leidde naar dit. Ik heb van niets het gevoel dat het er niet had moeten zijn.” “Door alles wat ik heb gedaan – grafische vormgeving, 3D-technieken, schilderkunst – ben ik gaan beseffen dat de wereld reproduceerbaar en vluchtig is, en dat je daarmee moet leren omgaan. 3D is interessant omdat het je letterlijk inkijk geeft. Je hebt maar een kleine verschuiving nodig om een totaal ander beeld te zien, andere nuances op te merken. Dat idee wil ik in mijn werk stoppen.”
THE CODE
ELLEN PIL INTERVIEW
8
THE CODE
ELLEN PIL
AQUAREL OP PAPIER
LABOR DAY
20 X 20 CM
BIJ ELK GEDICHT HOORT EEN DENKBEELDIGE FILM
“Bij het woord boom ziet de één een kaal exemplaar in de
Joshua Kint zag meteen beelden voor zich toen hij naar The code luisterde. Eerst verschenen silhouetten. Toen die in vaste gestaltes veranderden, vertaalde hij ze naar woorden op papier, met Zoen van zilverzout als resultaat.
IS MUZIEK EEN BELANGRIJKE FACTOR?
winter, terwijl de ander spontaan aan een treurwilg denkt.”
“Meestal heb ik volledige stilte nodig als ik schrijf. Muziek vormt een soort ruis dat me te snel afleidt. Ook dit gedicht heb ik in stilte geschreven. Ik heb eerst een paar keer naar het nummer geluisterd voor ik begon. Pas als er al iets op papier stond, luisterde ik nog eens. Het was de eerste keer
TEKST: LENI DEBACKER - FOTO: JOOST VANDERDEELEN
dat ik een tekst op een nummer baseerde. De ervaring
“Soms doet één zin een raderwerk in mijn hoofd draaien en ontstaat er een verhaal. Bij The code was that ‘save for me my laughter, for times we finally heal’. Toen ik het nummer voor het eerst hoorde, riepen de tekst, de mysterieuze sfeer en de hoge stem beelden bij me op. De eerste keer waren dat nog silhouetten. Na drie of vier luis-
deed me denken aan de samenwerkingen tussen dichter Simon Vinkenoog en Spinvis. Uit de botsing van kunstvormen kan iets moois ontstaan.” JE SCHRIJFT OOK KINDERBOEKEN EN -POËZIE VOOR UITGEVERIJ DIE KEURE. BEGIN JE DAAR OP EEN ANDERE MANIER AAN?
terbeurten kregen de beelden meer vorm en werden ze vaste gestaltes. Toen begon ik te schrijven.”
“Ja, het grote verschil is dat je meer rekening moet houden met je doelpubliek. Je woordenschat mag niet te
DAT VERKLAART WAAROM JE TEKST ZO FILMISCH IS.
moeilijk zijn, je tekst moet verteerbaarder zijn en bij hun leefwereld aansluiten. Het is een grote uitdaging om voor
“Films hebben een grote invloed. Ik heb nog filmrecensies
kinderen te schrijven, dat wordt vaak onderschat. Maar het
voor BILL geschreven en pikte vaak
persvoorstellingen
is ook dankbaar, omdat kinderen rechtuit zijn. Als ze iets
mee. Aan mijn gedichten probeer ik ook altijd een mentaal
niet goed vinden, dan zeggen ze het meteen. Ergens op
filmpje te koppelen. Het leuke is dat iedereen een andere
de weg naar volwassenheid hebben we geleerd om boch-
film voor zich zal zien afspelen als hij mijn teksten leest.”
ten te maken rond de waarheid. De positieve feedback die ik van hen krijg, stimuleert me om verder te schrijven.” DENK JE AAN EEN EERSTE GEDICHTENBUNDEL? “Voorlopig heb ik het gevoel dat de tijd nog niet rijp is, maar zeg nooit nooit. Ik ben geen veelschrijver, maar als er iets op mijn pad komt, probeer ik er iets mee te doen. Ik pendel met de trein naar mijn werk. Op de dode momenten voel ik soms de drang om te schrijven. De trigger kan een gesprek zijn dat ik opvang, een doorleefd gezicht van een andere passagier of een klein verwaaid tuintje dat ik vanuit het raam zie. Het zijn dat soort kleine situaties die leiden tot poëzie.”
THE CODE
JOSHUA KINT INTERVIEW
10
THE CODE - ZOEN VAN ZILVERZOUT Je ooglid sta at op een kier. Wurmt de waarheid naar buiten waar onze schaduwen walsen op muren met vermolmde houtskooldromen. Je nagels verzamelen aarde. Brokkelen af zoals de naald dwalend in de slagader van de stad. Je huid ruist door rafels. Vervelt wanneer verzwegen verhalen vasthaken aan pinnen in de groeven van je lippen. Je wervels weren zwaarte. Groeien naar het halflicht dat de grond verdeelt in stroken uit muurspleten geboren. Je vingertoppen tikken morse. Haperend aan de polaroid met foto’s die net zoals wij opgelost zijn.
THE CODE
JOSHUA KINT ZOEN VAN ZILVERZOUT
WAVES
HUGO KAÏRET MELODIE
VERLIJMDE HOUTCONSTRUCTIE MET OUDE EIKEN LATTEN 50 X 30 X 55 CM
MUZIKALE GOLVEN UIT EEN OUDE PARKETVLOER
“Het gaat niet zomaar om een willekeurige golf. De bewe-
Tijdens een bezoek aan Hugo Kaïret klinken er geen deuntjes op de achtergrond. Toch getuigen verschillende werken in zijn atelier van een bijzonder gevoel voor ritme en harmonie. Zo smolten wiskunde en muziek samen tijdens het scheppingsproces van de houten constructie Melodie.
ik me op een bijzondere manier verbonden met de mu-
ging is een combinatie van de melodielijn van een muzikaal thema en een wiskundige sinusoïde. Hierdoor voelde
TEKST: BENEDICT VANDAELE – FOTO: BENEDICT VANDAELE
“Muziek en wiskunde liggen me allebei na aan het hart. Ik heb een muzikale opleiding aan de muziekacademie van Sint-Niklaas gevolgd en speelde in verschillende bandjes. Net als mijn vader werd ik leerkracht. In 1972 behaalde ik het diploma van regent voor de vakken wiskunde, fysica en godsdienst. Als ik niet voor de schoolbanken stond, speelde ik basblokfluit en klassieke gitaar als ontspan-
ziek.” VINDT JOUW KUNST GEMAKKELIJK EEN WEG NAAR DE MENSEN? “Sinds 2011 stel ik op regelmatige basis mijn werk tentoon aan het publiek. Zo exposeerde ik al op diverse solo- en groepstentoonstellingen in verschillende steden zoals Hulst, Antwerpen en Sint-Niklaas. Ik bereikte een eerste hoogtepunt toen Nieuw-kerken-Waas mijn ontwerp voor een nieuw kunstwerk als winnaar aanwees. Zo werd in december 2011 het werk Hemelboog ingehuldigd op het dorpsplein Ten Bos in Nieuwkerken. Het kunstwerk symboliseert de geschiedenis van het dorp en heeft een hoogte van vier meter en bevat 1,3 ton inox.”
ning. Ik heb ruim veertig jaar gemusiceerd. Wanneer ik in
BEN JE OP DIT MOMENT BEZIG MET EEN BEPAALDE CREATIE?
2011 met pensioen ging, had ik voornamelijk mijn liefde voor wiskunde gedeeld met de jeugd. Nu investeer ik alle energie in de beeldende kunst.”
“Nu bereid ik me voor om over te schakelen naar een nieu-
ALS KUNSTENAAR BEN JE EEN LAATBLOEIER. HOE BEN JE TOT DE BEELDENDE KUNST GEKOMEN? “In 2008 startte ik met een opleiding hedendaagse beeld-
we kunsttaal. Ik wil de ervaring die ik heb met constructies overhevelen naar de schilderkunst. De dikte van verschillende dragers zal een belangrijke rol spelen in het creëren van driedimensionale illusies.”
houwkunst aan de academie voor Schone Kunsten in SintNiklaas. Onder begeleiding van Niko Van Stichel kon ik me optimaal ontplooien. Muziek, wiskunde en de natuur vormen de belangrijkste drijfveren voor mijn creaties.” KAN JE IETS VERTELLEN OVER HET WERK MELODIE EN DE LINK MET HET LIED WAVES? “De afgelopen jaren vertaalde mijn creativiteit zich hoofdzakelijk in allerlei houten structuren. Geregeld dienen gevonden objecten uit de eigen omgeving als basis voor een kunstwerk. Zo maakte ik ook al beelden uit metaal, plexiglas en piano-onderdelen. De houten constructie Melodie bestaat uitsluitend uit opgeschuurde eiken latten, die gerecupereerd zijn uit een oude parketvloer. Eerst vervaardigde ik een hulpconstructie uit houten bogen. Vervolgens lijmde ik een honderdtal identieke houten regels op een golvende manier aan elkaar.”
WAVES
HUGO KAÏRET INTERVIEW
13
WAVES - EN VOILÀ, EN LATER, EN DAT WAS DAT. Als ik er nog niet ben, ben jij er ook nog niet, want ik ben er nog niet om naar je te kijken. Nu ben ik er wel. En voilà, jij ook. Ik zie mezelf in je zwarte ogen. Ik huil niet. Moeder bijt onze navelstreng door. Ze leest in mijn pasgeboren handpalmen dat ik snap dat alles met groeien te maken heeft, en met krimpen daarna, en dat ik me daar niet druk over wens te maken. Daarom huil ik niet. Leiderschap, leest ze, voor later. En voilà, het hoge gras in het dal en de caravans waar we in wonen, achter het gordijn de houten bak met stro waar ik al snel te groot voor ben. En voilà, de heuvel met het kasteel, de muur die de heuvel van het dal probeert te scheiden. De muur met de barst. Een jongen en een meisje kunnen er Pyramus en Thisbe spelen, de één met zijn mond en de ander met zijn oor tegen de stenen. Op het einde gaan ze wel dood, zeg je, maar daar moeten we vroeg of laat toch over nadenken. En voilà, de broertjes en zusjes in lompen, wier vaders kristallen gaan zoeken aan de grenzen en beteuterd thuiskomen met goud dat ze weggooien omdat ze goud niet ken nen. De broertjes en zusjes wier moeders de was doen in de rivier, liederen zingen aan het kookvuur en de modder afvegen van onze gezichten, omdat we geploeterd hebben in de plassen, soms in ons blootje, maar wel met een band in ons haar dat lang moet zijn omdat het moet. En later, een man met een lange jas die me horloges aansmeert. ‘Je kunt betalen met je leven.’ En later, de permanente dronkenschap. We zien geen probleem, want we weten niet wat nuchterheid is. En later, op de heuvel, de poort van het kasteel die open slaat, mensen die naar beneden stormen met fakkels, hamers, houwelen, speeksel en zweet, de muur in stukken slaan en verzamelen rond onze caravans, nu plots als paddenstoelen zo klein. Mama had onheil gelezen in de a ronskelk die te vroeg kwam dit jaar. Wij begonnen ons bezit samen te binden. Laten we vluchten, nu het nog kan. ‘Nee’, zei jij. ‘Nee. Laat ze maar komen.’ En dat was dat. Later in een kring rond jullie graf denken wij: en nu ons tijdperk. We blijven daar een leven lang met gesloten ogen staan.
WAVES
HANS DEPELCHIN EN VOILÀ, EN LATER, EN DAT WAS DAT.
SNAPSHOT VAN EEN NOMADISCH LEVEN
JE SCHRIJFT WEL VAKER TEKST IN COMBINATIE MET MUZIEK. BOONYI IS EEN PROJECT DAT POËZIE OP HET PODIUM VERBINDT MET SOUNDSCAPES.
Hans Depelchin schrijft in het nu, maar zijn personages leven in het verleden. Ze worstelen met wat ze meegemaakt hebben en proberen desondanks verder te leven. Dat gevoel domineert ook in En voilà. En later. En dat was dat.
“Bij Boonyi is er een verschil. Daar schrijven we tegelijkertijd muziek en tekst. Voor onze eerste voorstelling Apparaat F had ik enkele schetsen. Dan spraken we over de sfeer, de richting die we wilden uitgaan. Bij Boonyi werken we dus echt samen, terwijl ik het hier alleen moest doen op basis van iets dat al af was. Ik heb dus het privilege om
TEKST: SVEN SABBE – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
geïnspireerd te raken door iets dat al bestaat.”
“Ik wou een snapshot maken van een bepaald soort leven, een nomadisch leven dat ten einde komt. Iedereen voelt
SCHRIJF JE ANDERS ALS JE WEET DAT HET PUBLIEK DE TEKST NIET KAN HERLEZEN?
wel de noodzaak om verandering op te zoeken. Maar dat is niet per se beter, of makkelijker. In mijn hoofd staan de
“In het begin had ik het wel moeilijk om mijn teksten aan
kinderen op het eind van het gedicht aan het graf van hun
te passen naar het podium. Het is natuurlijk de bedoeling
ouders en denken ze: ‘Nu is het aan ons, maar hoe doe
dat de tekst gehoord wordt, maar hij is niet met die inten-
je dat precies?’ Dat is een vraag waar ik in mijn werk wel
tie geschreven. Dat leidde soms tot problemen. Door te
vaker mee worstel.”
spelen verandert je tekst, omdat je dingen anders zegt, keer op keer details aanpast. Nu probeer ik tijdens het
“In mijn hoofd is er altijd eerst het personage, een figuur.
schrijven al het onderscheid te maken: is dit een tekst die
Iemand die interessant is. Pas daarna gaat het over het
gehoord of gelezen zal worden? Het is enorm interessant
waarom: wat heeft zo’n personage in het verleden meege-
om daar als schrijver rekening mee te houden.”
maakt, zodat hij doet wat hij doet. Iemand beweegredenen geven. Van daaruit kan je verder werken.” IS HET MOEILIJK OM OP EEN HALVE PAGINA EEN WERELD TE CREËREN? “Op zich niet, maar de spanningsboog wordt wel moeilijker. Het is een gecomprimeerd verhaal. Wat ik schrijf op een halve pagina zou eigenlijk veel meer bladzijden kunnen beslaan. Maar het is wel de bedoeling dat de lezer eventjes ondergedompeld wordt in die wereld.” “Als ik naar de muziek luisterde, kwam dat idee van het nomadische naar boven. Dan moet je de sfeer zien vast te grijpen en van daaruit vertrekken. Ik zette het nummer eindeloos op en groeide telkens in de sfeer die ik probeer te beschrijven.” “Tijdens het schrijven maak ik letterlijk gedachtepauzes. Elke nieuwe regel is dan een volgende stap in mijn hoofd en in het verhaal. Het is een techniek die ik nog niet zo lang gebruik, maar waar ik wel blij mee ben. Het ordent de gedachten in mijn hoofd.”
WAVES
HANS DEPELCHIN INTERVIEW
15
EEN MENS HEEFT TWEE LEVENS IN ZICH
het belangrijk om diep te gaan in een werk. Om te huilen
Tom van Ryckeghem was oorspronkelijk fotograaf, maar greep steeds vaker naar naald en draad om zijn creativiteit te kunnen botvieren. De basis voor deze ommekeer ligt in zijn omzwervingen aan de Engelse kust. Hij is klaar om niet alleen het moment vast te leggen, maar ook de beleving ervan.
deren, maar ik zie mijn creatieve proces eerder als een
en te lachen. Als het aan de muur hangt, is het eigenlijk al gedaan. Het is natuurlijk mooi als mensen je werk waarnoodzaak, als een keuze. Het resultaat hoeft niets groots te zijn, ik moet het gewoon kunnen voelen.” BEN JE AL EERDER EEN MUZIKALE SAMENWERKING AANGEGAAN? “Ik heb nooit eerder op basis van muziek een werk ge-
TEKST: CHARLOTTE D’EER – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
maakt, maar ik heb wel al samengewerkt met een muzikant
“De laatste jaren had ik niet genoeg meer aan fotografie. Een beeld kan mooi zijn op zich, maar de mooiste foto’s zijn diegene die je zelf beleefd hebt, waar je voeling
voor de tentoonstelling When birds came. De ruimtes hadden we zelf gekozen en er speelde alleen pianomuziek. En dan die beelden erbij. Het klopte gewoon.”
mee hebt. Tekenen en naaien zijn volledig anders. Dat
DEZE KEER MAAKTE JE EEN KUNSTWERK BIJ HET NUMMER THE FAMISHED ROAD. WERD JE DOOR DE TEKST GEÏNSPIREERD?
komt echt van binnenuit. Foto’s zie ik steeds meer als een aanvulling. Mijn tante was een fantastische naaister, misschien ben ik daar onbewust door beïnvloed.”
“The famished road had geen gemakkelijke tekst. Misschien was het een nummer dat al bestond? Ik ben ge-
WATER SPEELT EEN GROTE ROL IN JOUW WERK.
woon afgegaan op het gevoel dat het nummer bij mij “De zee heeft twee levens en een mens heeft twee le-
oproept. Uiteindelijk is dat bij beelden ook het geval. Het
vens in zich. Het idee van eb en vloed is mooi en overwel-
mag dan nog zo persoonlijk zijn. Je kijkt en je hebt er zelf
digt tegelijkertijd. Ik woon momenteel aan de Leie.
een gevoel bij. Of het nu muzikaal is of beeldend doet er
Vroeger had ik het te druk om ervan te genieten, maar nu
eigenlijk niet toe. Het gaat erom dat je geraakt wordt.”
maak ik vaak nachtelijke wandelingen. Dat trekt mij aan. Natuur betekent voor mij rust. En rust zoek ik in stilte.” JE DAGELIJKS LEVEN BEÏNVLOEDT JE CREATIEF WERK? “Vandaag ligt dat heel dicht bij elkaar. In mijn huis hangen alle muren vol met het project waar ik op dat moment mee bezig ben. Vroeger had ik mijn atelier boven, maar sinds ik mijn huis gekocht heb, heb ik alles naar beneden gebracht. Zo kan ik er echt meteen inkomen. Nu heb ik onlangs alles van mijn muur gehaald om opnieuw te beginnen. Je kijkt naar je werk en leert selecteren of beelden combineren. Soms neem ik tekeningen van voorgaande jaren en steek ik ze in een blauwdruk of combineer ik ze met een ets.” BINNENKORT HANGT JE WERK NIET ALLEEN IN JE WOONKAMER, MAAR VOLGT ER OOK EEN TENTOONSTELLING. “Ik heb geen ambitie. Daar maak ik mijn werken niet voor. Het is mooi om te kunnen tentoonstellen, maar voor mij is
THE FAMISHED ROAD
TOM VAN RYCKEGHEM INTERVIEW
16
THE FAMISHED ROAD
TOM VAN RYCKEGHEM
NAALD, ACRYL, STIFT
OVERAL MOET POËZIE INZITTEN
MOMENTEEL JAAG JE EEN ROMAN NA.
Als Jürgen Nakielski schrijft, is dat met de muziek loeihard. Aan schrijfwedstrijden doet hij zelden mee, maar de combinatie met die andere passie trok hem ditmaal over de streep.
“Veel verhalen moeten niet verteld worden in romanvorm.
TEKST: JONAS BRUYNEEL – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
en beginnen te schrijven. Het einde ligt zo goed als vast,
Maar dit idee was te groot voor een kort verhaal. Ik ben er een kwartier per dag mee bezig, al is dat keurslijf soms moeilijk om vol te houden. De grote lijn heb ik al jaren in mijn hoofd. Nu ben ik personages aan het vormgeven, maar tussendoor stuur ik bij. A en B zijn er, maar op de
“Muziek inspireert me. Ik ga vooral uit van de sfeer, al-
route ertussen is nog alles mogelijk.”
hoewel ook tekstflarden me boeien. Tekst, muziek, struc-
WAT ZIJN DE VOORNAAMSTE OBSTAKELS?
tuur: een lied moet een geheel zijn.” OOK JE GEDICHT MOEST IN DAT PLAATJE PASSEN.
“Poëzie komt haast vanzelf. Bij mijn roman moet ik me harder concentreren. Toch wil ik het niet kapot denken.
“Ik werd aangesproken door de leegte die ik voelde. Zowel
Er moet ruimte zijn om te groeien. Ik wil iets schrijven dat
uit tekst als muziek sprak voor mij nostalgie of gemis. Ik
ik zelf graag lees. Dus combineer ik elementen uit genres
ben daar gefascineerd door, dus schreef ik een fragment
waar ik van geniet. Als ik lees, wil ik geraakt worden door
over opgevulde leemte. De tekst zelf vult, en daar moet ik
de inhoud, en als die in schone zinnen komt, ben ik half-
niets meer bij vertellen.”
weg. Vaak verliezen schrijvers zich in vergezochte metaforen. Dan zal een pagina met simpele zinnen en een enkele frase die echt raakt veel harder binnenkomen.
IS TEKST BELANGRIJK VOOR JOU?
Schrijven is evenwicht vinden, en ik mag niet het gevoel “Schriftelijk voel ik me beter dan mondeling. Even droom-
hebben dat er te veel over nagedacht is.”
de ik ervan om in de schrijvende pers te stappen. Dat is er niet van gekomen, maar schrijven is gebleven. Intussen werk ik in een bibliotheek. Dat is een inspirerende omgeving: een onuitputtelijke bron van boeken, tijdschriften en films. Ook schrijf ik er boekrecensies.” DAT ZET JE BLIJKBAAR AAN TOT PUBLICEREN. “Ik heb drie bundels met poëzie en korte verhalen uitgegeven bij Uitgeverij Het Punt. Beide genres hangen voor mij samen: er moet altijd poëzie inzitten. Meestal vertrek ik van ideeën van het moment. Dan zit ik op een bierviltje te krabbelen, of tokkel ik op mijn pc. Na verloop van tijd krijgen die losse flodders vorm. Ik ben niet iemand die op voorhand nadenkt waarover ik wil schrijven. Naarmate ik schrijf, merk ik dat er raakpunten zijn. Achteraf hoopte ik soms dat ik daar op voorhand aan gedacht had. Teksten passen soms simpelweg samen omdat ze in dezelfde gemoedstoestand geschreven zijn.”
THE FAMISHED ROAD - IK MAAK MIJN EIGEN LEEGTE WEL “Ik maak mijn eigen leegte wel.” zei je. En je verdween. Zomaar. En net zo zomaar volgde ik. “Verdwijnen wordt overschat.” dacht ik nog, terwijl ik vulde wat jij achterliet.
THE FAMISHED ROAD
JÜRGEN NAKIELSKI INTERVIEW / IK MAAK MIJN EIGEN LEEGTE WEL
18
DE ILLUSTRATOR DIE NIET KAN TEKENEN
MAAK JE VAKER ALBUMHOEZEN? “Nee, maar dat wil ik zeker wel, want ik ben zelf ook veel
Het lijken tekeningen en prints, maar oorspronkelijk waren het foto’s. Illustrator Toon Delanote vertelt over zijn zoektocht naar een illustratiestijl zonder tekenen. En over het werk dat we waarschijnlijk postuum zullen vinden.
bezig met muziek. Passief dan. Daar ben ik zelfs meer mee bezig dan met illustratie. Van muziek, en zeker van films, kan ik heel hard ondersteboven zijn. Laatst had ik dat nog met Mommy van Xavier Dolan. Heel indrukwekkend. Zeker als je weet dat die al zes films maakte en nog maar achtentwintig jaar is.”
TEKST: LIESA CARTON – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
WIL JE ZELF OOK OOIT IETS MET FILM DOEN?
“Het begint altijd met een foto. Ik ga zelf op een bed liggen en maak daar een foto van. Ik druk die dan af op het formaat dat ik nodig heb, teken de lijnen over met kalkpapier en bouw laag per laag mijn werk op. Ik plak op papier telkens af wat niet gekleurd moet worden, rol de rest in met acrylverf en trek dan de tape weg. Ik doe hetzelfde voor het zwart op een houten plank, en druk deze daarna met de zwarte vlakken op het papier.”
“Dat weet ik niet zeker. Als ik opnieuw zou beginnen, zou ik misschien wel die richting uitgaan. Maar ook bijvoorbeeld graphic novels fascineren mij wel. Ik zou er heel graag zelf een maken, maar met mijn techniek … (lacht) Dat is bijna onhaalbaar hé. Och ja, ofwel moet ik er gewoon aan beginnen. Dan wordt die misschien ooit gevonden als ik kom te overlijden.”
“Bij deze hoes heb ik voor één laag de tape laten hangen, om dat lichteffect te krijgen.” HOE BEN JE TOT DIE INTENSIEVE TECHNIEK GEKOMEN? “Heel toevallig, door van alles uit te proberen. Ik kan niet tekenen, dus ik moest oplossingen vinden. In het begin lukte dat niet altijd. Bij mijn eindwerk bijvoorbeeld. Carll Cneut, toen een van mijn leraars, heeft voor de externe jury een aantal van mijn werken omgedraaid en gezegd: ‘We gaan vandaag niet naar deze illustraties kijken.’” “Door de jaren heen heb ik mijn techniek wel zo onder de knie gekregen dat ik maar één werk hoef te maken, en dat dat er meteen uitziet zoals ik het in mijn hoofd had. Dat vind ik het allerfijnste gevoel, en daarom werk ik niet zo graag in opdracht. Maar er zijn uitzonderingen, zoals deze albumhoes en magazinecover, want ik mocht echt volledig mijn ding doen.” ZOALS MET DIE VLIEGENDE INSTRUMENTEN? “Die heb ik eerlijk waar niet verzonnen. Dat is een trompetviool, een instrument dat de band gebruikt in het nummer Waves. Er ging blijkbaar een lange zoektocht aan vooraf en ik vond dat een leuk element om te gebruiken op de albumhoes.”
COVER
TOON DELANOTE INTERVIEW
19
CRYSTAL FRONTIER
PATRICK VERTENTEN THE CHILD WITH THE MAN IN HIS EYES
OLIE OP DOEK 40 X 40 CM
IN DE SCHADUW GEBEUREN DE ECHTE DINGEN
HOE BEN JE TE WERK GEGAAN? “Ik werk altijd op basis van foto’s of filmstills uit bewe-
Patrick Vertenten heeft van schilderen zijn leven gemaakt. Als kind kon hij al tekenen als de beste en nu brengt hij emoties over op doek. Zijn werk The child with the man in his eyes, sluit naadloos aan bij Crystal frontier.
gende beelden, in dit geval een foto van een kleine jongen die zijn zin niet krijgt. Ik heb de gelaatsuitdrukkingen versterkt, de kleur uit het beeld gehaald en heel vuil geschilderd, waardoor je een ander beeld krijgt.” “Van de beelden die ik gebruik, maak ik voor ik begin te schilderen meestal vijf of zes versies, die ik allemaal ver-
TEKST: LISA DIERICKX – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
werk in het schilderij. Zo creëer ik toch een eigen beeld.”
“Toen ik de tekst van Crystal frontier beluisterde, kon ik het meteen linken aan dit werk. Oorspronkelijk maakte ik het naar aanleiding van beelden die ik zag op televisie over Syrië en over vluchtelingen. Het is een portret van een jongen, een klein kind, die dingen te zien krijgt die de meeste volwassenen zelfs nooit moeten aanzien. De tekst van Crystal frontier is natuurlijk ouder en gaat over grensgeschillen tussen Mexico en Amerika, maar het thema is
HEB JE AL EERDER OP BASIS VAN MUZIEK GEWERKT? “Indirect wel, denk ik, want als inspiratie gebruik ik altijd dingen uit mijn omgeving die ik opvang en dat kan zeker muziek zijn. Als ik schilder, staat er ook altijd muziek op. Afhankelijk van het werk waar ik mee bezig ben, kan dat gaan van een stevige plaat tot een klassiek stuk.”
universeel. Conflicten en vluchtelingen vind je in elke periode en plaats in de geschiedenis.” IS DIT EEN THEMA DAT JE VAKER AANSNIJDT? “Alles wat met kinderen en lijden te maken heeft, raakt mij, en dus komt dat vaak terug in mijn werk. Vrienden van mij gaan met hun hond naar een hondenfluisteraar omdat dat beest uit een asiel komt en lief is tegen mensen, maar agressief tegen andere honden. Dan denk ik, als een dier al zo beschadigd is door een trauma, wat moet er dan van die kinderen worden die moeten leven in oorlogssituaties?” HET WERK IS VRIJ DONKER EN MYSTERIEUS. IS DAT EEN BEWUSTE KEUZE? “Ik heb ooit eens gezegd: de schaduw is interessanter dan het volle licht. En dat vind ik nog steeds. In de schaduw gebeuren de echte dingen, terwijl in het licht veel geënsceneerd is. Ik heb niks tegen felle kleuren, maar vaak zijn donkere kleuren nodig om mijn doel te bereiken.” “Ik kan geen vrolijk werk schilderen, want het leven is eigenlijk geen lachertje. Kijk maar naar het nieuws. Mijn werk moet een spiegel zijn voor onze maatschappij. Er zit altijd iets achter. Ik zal nooit zomaar iets schilderen.”
CRYSTAL FRONTIER
PATRICK VERTENTEN INTERVIEW
21
CRYSTAL FRONTIER – ZONNEPANEEL Uit het niets schrikt Marco wakker. Een schel geluid komt vanonder zijn bed. Land? Dit moet land zijn. Al maanden heeft hij geen aarde, zand, water, graszoden, wormen of linoleum onder zijn voeten gevoeld. Zou het echt zijn? Was er dan toch nog ergens land te vinden? Marco holt naar de commandobrug, spurt met drie treden tegelijk de ladder op en opent het deksel. Hij schreeuwt. Het lijkt alsof zijn hoofd uiteen splijt. Wanneer hij terug tot zinnen gekomen is, probeert hij nogmaals het luik te openen, knijpt z ijn ogen tot spleetjes en ziet een kolkende massa die zich om het eiland wentelt. Het brandt aan zijn ogen. Na vele pogingen went zijn zicht aan het licht. Een gestolde massa spreidt zich voor hem uit. Geen aarde. Geen zand maar metaal. Hij is op een metalen eiland aangespoeld, niet groter dan een hectare. Niet ver van hem vandaan is een monding. Een gesmolten materie stroomt in de kolkende massa. Er moet een bron zijn. Er moet leven zijn. Hij volgt de rivier. De materie begint stilaan vorm te krijgen via verschillende vertakkingen. Allemaal hebben ze andere kleuren, al lijken ze van hetzelfde punt op de berg te komen. Rood. Groen. Zwart. Blauw. Geel. Bruin, de kleur van aarde. Vaag doet het hem aan vroeger denken. Aan zijn kinderen. Zijn vrouw. De tijd dat hij elektricien was. Marco zet koers richting de bron. Hij volgt de blauwe zijtak van de rivier. Na een kwartier ploeteren, rijst de berg voor hem op. Alles is in elkaar versmolten. Een grote berg plas tic. Daarboven moet hij zijn. Her en der steken dakpannen uit. Hij klautert als een amateurklimmer naar boven. Langs overhellende aardingen neemt hij de laatste klim. De kaap is genomen. Daar ligt hij dan aan de oorsprong van de rivier; het laatste werkende zonnepaneel. Hij slaat er hard met zijn vuisten op. Nog een keer. Harder. Steeds harder. Bloed gutst uit zijn kneukels. Hij blijft op het paneel inbeuken. Voor zijn moeder. Voor Amelia. Voor zijn kat. Steeds meer barsten verschijnen aan het oppervlak van de fotovoltaïsche cellen. Marco raakt in een trance, schreeuwt zijn woede uit. Tegen de Chinezen. Tegen de zon. Tegen de milieuac tivisten. Hij raakt uitgeput. Het paneel wil maar niet breken, a lsof het hem uitlacht. Alsof het paneel Noah is die als enige de zondvloed overleefd heeft.
CRYSTAL FRONTIER
THOMAS JACQUES EN PIETER VANAUDENAERDE ZONNEPANEEL
EEN APOCALYPS VAN SMELTENDE ZONNEPANELEN
Thomas: “Met het collectief doen we samen literaire interventies. Als schrijver zit je vaak alleen op je kamertje, terwijl samen creëren een verrijking is. Vooral bij poëzie heb
Gebroken mensen, smeltende zonnepanelen en een spartelende planeet. Thomas Jacques en Pieter Vanaudenaerde tasten breekbare grenzen af in Zonnepaneel, een dystopische toekomstvisie.
ik die wisselwerking nodig. Proza schrijf ik liever alleen.” Pieter: “Ik schrijf nu aan de theatertekst l’oignon fait la sauce met Deborah Cerrens, opnieuw een samenwerking. Als je samen creëert, duurt het proces langer, maar het is interessant om terug te vallen op een ander inzicht.”
TEKST: LENI DEBACKER – FOTO: JONAS BRUYNEEL
WAT IS DE ROL VAN MUZIEK IN JULLIE ARTISTIEKE PROJECTEN?
Thomas: “De ‘7 lost cities of gold’ in Crystal frontier deden ons denken aan de goudjagers van vroeger. Veel pioniers gingen te ver en stierven tijdens hun zoektocht naar geluk. Wij interpreteren de Crystal frontier als de grens van geluk. Als je er tijdens je zoektocht te dichtbij komt en erover gaat, stort alles in elkaar.”
Pieter: “In theater kan je met muziek kleine schilderijtjes maken binnen je voorstelling. Je kan nummers gebruiken om duiding te geven of om een bepaalde sfeer op te roepen en om het publiek daarin mee te nemen.”
HOE KWAMEN JULLIE OP HET IDEE VAN EEN WERELD DIE KREUNT ONDER SMELTENDE ZONNEPANELEN?
Thomas: “Als ik schrijf, zet ik vaak hetzelfde nummer op, maar dat is meer om een mindset op te roepen. Ik ben nu bezig met een verhaal over Amsterdam. Toen ik daar rond-
Pieter: “We waren het er vrij snel over eens dat we ons aan
liep, vormde de muziek van Nick Cave mijn soundtrack.
apocalyptische sciencefiction wilden wagen.”
Daarom luister ik nu naar zijn muziek terwijl ik schrijf.”
Thomas: “Ik zag een parallel tussen de fatale zoektocht
Pieter: “Zonnepaneel is ons eerste project dat volledig op
van goudjagers en wat we nu met het milieu aan het
één nummer is gebaseerd. De tekst was belangrijk, maar
doen zijn. We plaatsen meer en meer zonnepanelen. Hele
vooral de sfeer heeft ons beïnvloed.”
woestijnen zijn er al mee overwoekerd. Ze mogen dan wel goed zijn voor het milieu, de massaproductie ervan, is
Thomas: “De muziek transformeerde de beelden die de
dat niet. Het is ook niet logisch dat we er natuur voor op-
tekst bij ons opriep. De versie van Calexico is bijvoorbeeld
offeren. We moeten terug naar de basis: minder elektrici-
veel zonniger. Als we van dat nummer waren vertrokken,
teit verbruiken.”
hadden we een ander verhaal bedacht.” Pieter: “Je moet de tekst van het nummer ook kunnen los-
WERKEN JULLIE VAKER SAMEN?
laten, zodat je een vervolg kan bedenken.” Pieter: “Zonnepaneel is nog maar onze tweede samenwerking, maar we hebben al ondervonden dat we elkaar perfect aanvullen. Het eerste wat we samen schreven, was een manifest voor de Vrijbus in Kortrijk, een sociaal-artis
tiek poëzieproject.” Thomas: “Wat ik in de Vrijbus geleerd heb, is de kracht van samenwerken, in dat geval met mensen die het syndroom van Down hebben. Zij hebben mijn persoonlijk werk beïnvloed met hun kijk op de wereld.” DIE SAMENWERKING ZOEK JE OOK OP IN HET LETTERTYPE COLLECTIEF IN KORTRIJK, EEN GROEP JONGE WOORDKUNSTENAARS.
CRYSTAL FRONTIER
THOMAS JACQUES EN PIETER VANAUDENAERDE INTERVIEW
23
FICTIEVE WERELD ACHTER TRALIES
“Daarna speel ik met lichtbronnen en neem ik een foto
Het atelier van Louis Libbrecht is bezaaid met miniatuurmaquettes. Hij gebruikt ze als decorstukken in de fictieve werelden die hij in zijn schilderijen schept. Zijn werken zijn bewust naamloos, zo blijven ze vrij voor interpretatie.
ligt me beter. Ik maak ze wat korreliger of geef ze warmere
TEKST: LENI DEBACKER - FOTO: JONAS BRUYNEEL
met mijn smartphone. Zo kan ik ze meteen bewerken, dat of koudere kleuren. Die foto’s druk ik af, zodat ik ze als basis voor een schilderij kan gebruiken.” WAT PRIKKELT JE HET MEEST, DE CONSTRUCTIES BOUWEN OF SCHILDEREN? “Ik maak graag maquettes, maar het is wel het meest tijd-
“Ik vond het zowel boeiend als intimiderend om muziek aan beeldende kunst te linken. Muziek roept beelden bij je op, maar het is gevaarlijk en oppervlakkig om songteksten te letterlijk te vertalen. Ik denk dat beeldende kunstenaars en muzikanten eigenlijk hetzelfde willen doen: een wereld of sfeer scheppen.”
rovende onderdeel in het proces. Ik ben soms dagen bezig met minutieuze constructies. Schilderen doe ik het liefst, dat gaat bij mij erg snel. Het uiteindelijke resultaat wijkt af van de foto’s, want het is niet de bedoeling om replica’s te creëren. Ik laat de interpretatie altijd open, ik geef mijn schilderijen zelfs geen titels. Als je een kind een kartonnen doos geeft om mee te spelen, zal hij zich inbeelden dat het een kasteel of boot is. Dat wil ik ook bereiken met mijn
WAT SPRAK JE AAN IN DE SFEER VAN NO ONE DIED THAT DAY?
schilderijen: iedereen mag zelf kiezen wat hij erin ziet.”
“Mijn schilderij bestaat vooral uit blauwe tinten, die een donkere, kille sfeer creëren. Toen ik voor het eerst naar het nummer luisterde, waren er twee zinnen die ik er meteen mee associeerde: ‘there’s no sane way, we will ever get out’ en ‘there are walls you can’t demolish if you cover up the truth’. Het idee dat je ergens opgesloten zit en gek wordt, past bij wat ik met mijn schilderij suggereer. Je kunt een soort tralies zien, of stalen hek. Voor mij is het synoniem met een muur die de achterliggende waarheid verbergt.” JE SCHILDERIJEN ZIJN GEBASEERD OP MAQUETTES. HOE KWAM JE OP DAT IDEE? “Vroeger gebruikte ik foto’s die ik vond. Maar gaandeweg voelde ik de drang om eigen beelden te creëren. Toen ik in een documentaire zag dat Arne Quinze maquettes maakt, begon ik te experimenteren met architecturale constructies. Eerst ontwierp ik maquettes met lijm en satéof friscostokjes. Nu gebruik ik vaak houtblokken of maak ik vormen met kippengaas en papier-maché, die ik daarna beschilder.” DAARNA NEEM JE FOTO’S VAN DE MAQUETTES, NET ZOALS LUC TUYMANS DOET. “Ja, maar ik neem geen polaroids van mijn werken. Als mijn maquettes klaar zijn, plaats ik ze in eerst in een fotostudio die ik met schoendozen heb gemaakt. Ik vorm vaak decors door verschillende maquettes te combineren.“
NO ONE DIED THAT DAY
LOUIS LIBBRECHT INTERVIEW
24
NO ONE DIED THAT DAY
LOUIS LIBBRECHT
OLIE OP DOEK 60 X 78,5 CM
WIKIPEDIAPAGINA’S, DIE STAAN VOL MET MOOIE ZINNEN
JE MAAKT VAAK GEBRUIK VAN VOLZINNEN, ALSOF JE ZE LETTERLIJK UIT EEN KRANT GEHAALD HEBT.
De poëzie vinden in het alledaagse. Dat is zo ongeveer waar Carlijne Hertog haar handelsmerk van probeert te maken. Of het nu een Wikipediapagina is, een anekdote uit haar kindertijd of de website van het Nederlands Instituut voor Statistiek.
“Dat gebeurt soms ook, dat ik iets lees en denk: dit is zo poëtisch, als je het even uit de context haalt. Zo las ik onlangs op Wikipedia dat blauwe vinvissen geen natuurlijke vijanden hebben. Dan staat daar: ‘De enige vijand van een blauwe vinvis is zichzelf.’ Dat is toch mooi?” “Ik heb de afgelopen maanden gemerkt dat dit een in-
TEKST: SVEN SABBE – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
teressante invalshoek is voor mij. Ik studeer momenteel
“Op die website houden ze de meest onbenullige feiten bij. Er staat een lijstje met wat er gebeurt op een doodnormale dag: zoveel mensen gaan dood, zoveel worden er
woordkunst in Antwerpen en daar krijg je de ruimte om te zoeken naar je stem, je stijl. Dit is de manier waarop ik me kan uitdrukken.”
geboren, er zijn zoveel scheidingen en zoveel mensen
DE SAMENSMELTING TUSSEN WOORD EN MUZIEK KOMT WEL VAKER TERUG IN JE WERK.
trouwen. Terwijl het leven verdergaat, gebeurt er zoveel dat niet gewoon is. Ik kan er niet bij dat er op zo’n website dan staat dat 72 mannen weduwnaar zijn geworden. Dat is
“Het is vooral boeiend om die twee sferen met elkaar te
72 keer zo’n gigantisch verhaal dat gereduceerd wordt tot
verbinden. Samen met enkele bevriende schrijvers en muzi-
één lijntje.”
kanten zijn we onlangs gestart met het collectief Kartel. Begin dit jaar (februari 2017, red.) leerden we elkaar ken-
WAS DAT HET IDEE WAARUIT JE VERTROK VOOR DIT GEDICHT?
nen. Op basis van enkele stukken van Ornette Coleman die de jazzmuzikanten gerepeteerd hadden, schreven we
“Ik begin altijd intuïtief aan een tekst. Vaak is er niet meer dan een gevoel, een richting die ik wil uitgaan. Dit idee had ik al een tijdje en het paste perfect bij de sfeer van het nummer. Als ik begin te schrijven, weet ik meestal ook niet waarover het gaat. Daar kom ik geleidelijk aan achter. En ik denk dat het bij dit gedicht op de een of andere manier te maken heeft met de muziek, die erg intuïtief werkt. Er is iets in die sfeer die me raakt. Het is pas tijdens het schrijven dat ik merk waar ik naartoe moet gaan.”
NO ONE DIED THAT DAY
toen in een week tijd een volledige voorstelling. Een heel kort project, heel intensief, maar tegelijk enorm bevredigend.” “Nu werken we aan iets nieuws, waar we gelijktijdig de muziek en de tekst voor schrijven. Zodat ze beide bijna één partituur vormen. Er moet een evenwicht zijn: zowel interessant genoeg voor mensen die normaal naar een literaire avond gaan, als voor mensen die een concert meepikken.”
CARLIJNE HERTOG INTERVIEW
26
NO ONE DIED THAT DAY - HET IS EEN DOODGEWONE DAG Mijn moeder verstopt de hemden van mijn vader tot hij ze niet meer mist Zo schuif ik loom en zonder snikken alles uit mijn blikveld en gooi het weg zodra ik zonder kan De eerste vier jaar van mijn leven die ik me alleen herinner omdat ze op film zijn gedrukt De tijd dat ik mezelf ervan overtuigde dat gezellig was: alles inslikken De zomer dat we met twee in toilethokjes stonden om alles te slikken De jongen met sproetjes op zijn ribben die zei dat ik alleen maar van mezelf moest winnen Dit is wat je wilt onthouden De tijd dat je vriendjes had zoals je spijkerbroeken kocht; op de groei, en na drie maanden ingeruild voor een exemplaar waar de rek nog niet uit was De jongen die een huis kon bouwen van zijn longen, zijn hartslag, zijn huid Hoe bekwaam jullie waren in elkaar niet raken, net niet Dat de zwaartekracht ervoor zorgt dat je niet uiteen rammelt, de lucht je samendrukt, vacuĂźm zuigt zoals de kleren in de koffer van de man die verhuisde Hoe door je heen een verte viel Dat de meeste dieren ook niet aan binding doen Dit is wat er gebeurt Iemand verliest zijn tas Twintig euro wordt gevonden Ergens piepen banden, hier breken botten Eenenvijf tig mannen worden weduwnaar Huwelijken lopen op de klippen De zee bezoekt het strand Vandaag redt iedereen zichzelf Het is een doodgewone dag
NO ONE DIED THAT DAY
CARLIJNE HERTOG HET IS EEN DOODGEWONE DAG
DAVOREN
PIETER JAN MARTYN
ACRYL EN HOUTSKOOL OP DOEK
THE CRUSADORS FALL
105 X 105 CM
PIGMENT DISTILLEREN UIT EEN ASBAK
HET FIGURATIEVE IN JE WERKEN LIJKT BIJNA VERGAAN. TOCH SCHUILT ER EEN MINUTIEUZE AFBEELDING ONDER.
Vijf jaar lang schilderde Pieter jan Martyn alsof zijn leven ervan afhing. Ruim vijftig werken per jaar vertrokken uit zijn zolderatelier richting een viertal galerijen. Recent hakte hij een knoop door: hij beperkt zich tot één Duitse gallerij waar hij groeimarge heeft. Minder productie, maar des te imposant.
“Operaties, terechtstellingen of terroristische aanslagen: dat zijn gruwelijke taferelen. Maar als je er een fragment uitneemt, krijgt het iets sereens. Meestal werk ik per tentoonstelling rond een thema. Zo kwamen de Processen van Neurenberg aan bod, of de Rote Armee Fraktion. Ik gebruikte bestaande foto’s of krantenartikels, en ontbrekende passages – zoals het maken van brandbommen –
TEKST: JONAS BRUYNEEL – FOTO: JONAS BRUYNEEL
zette ik in scène met mijn vrouw als model. Met die fijne
“Toen ik afstudeerde, heb ik twee jaar lang enkel geschilderd, maar na een tijdje werd dat bandwerk. Als je constant hetzelfde doet, vernieuw je jezelf niet. Dus werk ik ook als grafisch ontwerper. Het is een andere wereld, maar
grens tussen waarheid en fictie speel ik graag. Vaak zit onder zo’n werk een klassiek schilderij verborgen dat ik naschilderde en met mijn schuurmachine te lijf ging. In het eindresultaat kunnen ook die fragmenten doorschemeren.”
de combinatie is gezond.”
IS EEN VERHAAL ONONTBEERLIJK?
JE STUDEERDE GRAFISCH ONTWERP. KOOS JE BEWUST VOOR ZO’N PRAKTISCHE OPLEIDING?
“Ik schilder sinds kort ook bloementaferelen. Ze doen me denken aan klassiek behangpapier, zoals William Morris
“Mijn vader is schilderleraar. Ik wou ook schilderen, maar hij raadde me aan een andere diploma te halen. Ik ben dus autodidact. Als kind had ik de kans om in zijn atelier te spelen, maar verf maken of verhoudingen zoeken, heb
vervaardigde. Die schilderijen zijn misschien wel sterker. Als het anekdotische ontbreekt, wordt een beeld puur. Kunst die slechts een verhaal herbergt, daar geloof ik niet in.”
ik nooit geleerd. Ik meng en zie wat gebeurt.”
OOK VOOR DE TENTOONSTELLING WOU JE HET NIET TE LETTERLIJK.
JE LEERDE SCHILDEREN OP KOT? “In mijn studententijd was mijn budget vaak op. Dus behielp ik me met wat ik vond. Zo zeefde ik de inhoud van mijn asbak tot pigment. Schilderen is een metier. Met genoeg les en een goed oog, kan iedereen het. Maar er iets mee doen dat van jou is, dat is wat telt.”
“In dit project werd muziek een stimulans om sfeer te vatten, en dat bevalt me. Dan denk ik aan Bart Van De Vijver. Als abstract kunstenaar schildert hij jazz uit het einde van de jaren zeventig, en dat voel je. Ik luisterde naar de plaat, en stuitte op Davoren. Het woord kende ik niet, maar het riep iets bij me op. Meteen greep ik naar dit schilderij. Waarom? Geen idee, maar het plaatje klopt.”
DAT EXPERIMENT IS GEBLEVEN. “Vaak maak ik een houtskooltekening die ik als een kleurboek inkleur met acryl of latex. Die acrylverf durf ik al eens op transparante olieverf aanbrengen. Eigenlijk werkt dat niet: rokend boven een kacheltje verschijnen dan druppels en krassen. Die lagen hecht ik met epoxyhars of vernis vast, en dan begint het schuren.”
DAVOREN
PIETER JAN MARTYN INTERVIEW
29
DAVOREN – VERSTOFFING Geknield en omringd door kruisen volgen haar grijs bestofte vingers de groeven va n de letters die zich gebeiteld zien in steen de namen spellend van zij die niet meer zijn, hier herenigd. De zwaartekracht van de tijd; uit de bodemloze zandloper vloeien de her inneringen weg de namen onder haar vingers de ruimte tussen de stenen en wie ze niet meer is.
DAVOREN
LODE VAN DE VELDE VERSTOFFING
POËZIE GEEFT EEN EXTRA DIMENSIE AAN DE WERELD
WAS DE ERVARING VOOR HERHALING VATBAAR? “Ik vind dat muziek veel sfeer kan opwekken, net als
Lode Van de Velde is dichter, romanschrijver en fotograaf. Om artistieke bezigheden zit hij dus niet verlegen. Hij liet zich inspireren door Davoren en schreef daarbij het gedicht Verstoffing.
poëzie en literatuur. Er zijn veel gelijkenissen. Vaak zijn de teksten van muziek min of meer gedichten die gezongen worden, maar het is me nog nooit overkomen dat ik na het beluisteren van muziek meteen begon te schrijven. Ik laat me eerder inspireren door woorden en beelden die in mijn hoofd sluipen en daar blijven hangen. Dat zijn vaak heel
TEKST: LISA DIERICKX – FOTO: JOOST VANDERDEELEN
alledaagse dingen.”
“In het gedicht dat ik geschreven heb, zie je een vrouw die op een kerkhof geknield zit. Ze volgt de letters die op de grafstenen staan met haar grijsbestofte vingers. De titel verwijst niet alleen naar haar vingers, maar ook naar de verstoffing van haar geheugen. In het tweede deel van het gedicht sijpelen haar herinneringen weg, zoals zandkorrels in een zandloper. Ik maak een zinspeling op het vergaan ‘van stof tot stof’. Wie de vrouw is en wat ze was, vervaagt. Dat komt ook in het nummer terug.”
WELKE THEMA’S KUNNEN WE IN JOUW GEDICHTEN TERUGVINDEN? “In mijn werk komt ‘menselijkheid’ veel aan bod, zoals gebreken en gedragingen, maar ook gevoelens en passies. Die menselijkheid komt ook in Verstoffing naar voren. Het gaat over ouder worden en herinneringen die verdwijnen. Het gebeurt weleens dat ik maatschappijkritisch schrijf, maar dat is altijd mild. Ik blijf weg van de grote politieke thema’s.”
VOND JE MUZIEK EN POËZIE EEN EVIDENTE COMBINATIE?
“Ik gebruik vaak vrije versvorm zonder rijm. Dat heb ik
“Muziek is als genre natuurlijk een pak populairder dan poëzie, daarom vond ik het heel leuk om de twee met elkaar te combineren. Ik ben zelf een groot muziekliefhebber, maar ik vind poëzie ook nog steeds belangrijk binnen
ook in Verstoffing gedaan. Het tweede deel van het gedicht is nog iets vrijer en je moet meer tussen de lijnen door lezen. Daarmee wil ik het verbleken van de herinneringen van de vrouw benadrukken.”
onze maatschappij, omdat het mensen kan raken, gevoelens bij hen kan oproepen, en hen soms ook kan confronteren met zichzelf. Het geeft een extra dimensie aan de wereld.” HEB JE AL EERDER EEN WERK GEMAAKT OP BASIS VAN MUZIEK? “Neen, dit was voor mij een nieuwe uitdaging. Ik heb het gedicht echt voor dit lied geschreven. Ik wou me vooral op tekst baseren, dus ik heb de hele plaat goed beluisterd en alle nummers geanalyseerd. De inhoud van mijn gedicht leunt aan bij Davoren, maar de sfeer van de muziek heeft zeker ook invloed gehad.”
DAVOREN
LODE VAN DE VELDE INTERVIEW
31
Tentoonstelling 23/07/2017 - 30/07/2017 NEST (Gent) 06/08/2017 - 13/08/2017 Pand.A (Kortrijk) The faster I waltz, the better I jive door Uncle Wellington verschijnt eind september Voor meer info: www.unclewellington.be Volg Uncle Wellington op www.facebook.com/unclewellington