WONDER - project Produceer CO2

Project

03

VA

N

IN

Produceer CO2

VERKEN!

©

BuBBeLS

ONDERZOEK! ProducTIe VAn co2-GAS

CREËER! VoLLe GAS VooruIT!

VERKEN!

BUBBELS 1 Bekijk de foto’s en beantwoord de vragen.

2

1

4

3

pijnstiller in water

bruisbal

vulkaan nabootsen

champagnefles ontkurken

a Wat hebben de voorbeelden gemeenschappelijk?

IN

b Wat gebeurt er op foto 4?

Wat is de oorsprong van die kracht?

N

c

VA

d Zoek een experiment met een vergelijkbare reactie. Noteer.

2 In de natuur kennen we heel wat gassen. Som er enkele op.

©

Gasontwikkelingsreacties zijn chemische reacties. Bij een chemische reactie herschikken de atomen zich tot nieuwe moleculen of stoffen.

+

+ 

+

+

De molecule bestaat uit twee atomen.

Die atomen zijn van dezelfde soort.

Met welke stoffen kun je CO2-gas produceren?

Hoe kun je dat gas herkennen?

We gaan op onderzoek!

2 Produceer CO2

Ò 

De molecule bestaat uit drie atomen van twee verschillende atoomsoorten.

ONDERZOEK!

PRODUCTIE VAN CO2-GAS 1 Brainstorm met de klas over de eigenschappen van CO2 en over de stoffen waarmee je CO2 kunt produceren.

Brainstorm 1

IN

EIGENSCHAPPEN CO2

VA

N

Brainstorm 2

©

GASONTWIKKELINGS­ REACTIES

3 Onderzoek! PRODUCTIE VAN CO2-GAS

2 Formuleer een centrale onderzoeksvraag en deelvragen. a Stel ‘wat’-, ‘waarom’-, ‘wanneer’-, ‘wie’-, ‘welke’- of ‘hoe’-vragen. b Gebruik de checklist.

JA

NOG AANPASSEN

- Start de onderzoeksvraag met een vraagwoord?

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag afgebakend?

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag een probleem waarop je het antwoord nog niet kent?

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag beknopt?

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag onderzoekbaar?

☐

☐

Centrale onderzoeksvraag:

VA

Deelvraag 1:

N

PRODUCTIE VAN CO 2

IN

KENMERK

Deelvraag 2:

©

3 Ga in groep op zoek naar een experiment om de deelvragen te onderzoeken. a Zoek op het internet een geschikt experiment om deelvraag 1 te onderzoeken.

Zoek ook een experiment waarbij er gasontwikkeling is. b Werk je experimenten uit aan de hand van de wetenschappelijke methode. c Voer de experimenten uit. d Deel je ervaringen met de klas en stel je onderzoeken voor.

4 Produceer CO2

WETENSCHAPPELIJKE METHODE

TITEL VAN HET EXPERIMENT:

1 ONDERZOEKSVRAAG

a

Formuleer een onderzoeksvraag voor elke deelvraag.

Deelvraag 1:

Deelvraag 2:

b Gebruik de checklist om na te gaan of je onderzoeksvragen goed zijn.

JA

NOG AANPASSEN

- Start de onderzoeksvraag met een vraagwoord?

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag afgebakend?

☐

☐

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag beknopt?

☐

☐

- Is de onderzoeksvraag onderzoekbaar?

☐

☐

IN

KENMERK

2 HYPOTHESE

Tip

VA

N

- Is de onderzoeksvraag een probleem waarop je het antwoord nog niet kent?

Om tot een goede hypothese te komen, denk je na over wat je al weet en formuleer je een verwachting (hypothese) die voldoet aan een aantal criteria.

Noteer in de mindmap wat je al weet.

©

a

5 Onderzoek! PRODUCTIE VAN CO2-GAS

b Stel nu een hypothese op die je aan de hand van experimenten kunt aftoetsen.

Gebruik de checklist.

KENMERK

c

JA

NOG AANPASSEN

- Is de hypothese afgebakend?

☐

☐

- Is de hypothese zinvol?

☐

☐

- Is de hypothese beknopt?

☐

☐

- Is de hypothese onderzoekbaar?

☐

☐

Formuleer je hypothese.

IN

We denken dat

3 BENODIGDHEDEN

Welke bronnen gebruik je? Lijst ze op.

N

a

.

VA

b Onderzoeksplan: ☐ digitaal (met sjabloon) ☐ niet-digitaal

Welk materiaal heb ik nodig? ☐

☐

☐

☐

☐

©

c

d Wie neemt welke CLIM-rol op? ☐ Organisator: ☐ Materiaalmeester: ☐ Verslaggever: ☐ Bemiddelaar:

6 Produceer CO2

ONDERZOEKSPLAN

4 WERKWIJZE

Schrijf stap per stap de werkwijze uit. Gebruik de checklist.

KENMERK

JA

NOG AANPASSEN

- Gebruik je al het materiaal?

☐

☐

- Beschrijf je hoe je het materiaal moet gebruiken?

☐

☐

- Beschrijf je welke waarneming er moet gebeuren?

☐

☐

- Beschrijf je hoe je de gegevens (waarnemingen) moet noteren, filmen …?

☐

☐

IN

N

VA

©

5 WAARNEMINGEN

a

Voer het experiment uit volgens het stappenplan.

b Stel vragen om tot een gerichte waarneming te komen. Noteer die vragen hier.

c

Noteer je waarnemingen in je onderzoeksplan.

7 Onderzoek! PRODUCTIE VAN CO2-GAS

6 BESLUIT

a

Bestudeer je waarnemingen en stel vragen om ze te verwerken.

b Noteer je verwerking in je onderzoeksplan. c

Formuleer een antwoord op de onderzoeksvraag.

d Rapporteer. ☐ Maak een verslag. Deadline: / /20

7 REFLECTIE

IN

☐ Presenteer het onderzoek. Deadline: / /20

Sta stil bij het experiment. Vul de onderstaande zaken aan in je onderzoeksplan. a

Verloop van het experiment: - Wat liep goed? Wat liep fout?

- Hoe verliep de samenwerking?

- Vervulde iedereen zijn CLIM-rol?

VA

N

b Resultaat van het experiment: - Was de hypothese juist?

- Hoe kun je je resultaten verklaren? Gebruik eventueel bronnen.

- CO2 ken je beslist ook nog van andere voorbeelden in het dagelijks leven. Noem er enkele.

©

Antwoord deelvraag 1:

Antwoord deelvraag 2:

WELKE REACTIES PRODUCEREN CO2?

Antwoord centrale onderzoeksvraag:

8 Produceer CO2

CREËER!

VOLLE GAS VOORUIT! Bouw een auto die zo ver mogelijk rijdt op CO2-gas.

TECHNISCH PROCES

BOUW EEN AUTO DIE ZO VER MOGELIJK RIJDT OP CO2-GAS 1 PROBLEEM STELLEN

Wat is het probleem?

2 ONTWERPEN

a

Wat moet de wagen kunnen?

Hoe moet je de wagen maken?

VA

c

N

b Wanneer moet de wagen rijden?

IN

Stel ‘wat’-, ‘waarom’-, ‘wanneer’-, ‘wie’- of ‘hoe’-vragen en schrijf ze neer.

d Wat zijn de factoren die een rol spelen als je een auto zo ver mogelijk wilt laten rijden op CO2-kracht?

Teken hieronder met potlood het ontwerp van je wagen. Bedenk eerst nog een manier om de stoffen te laten reageren en om de CO2 naar buiten te laten komen.

©

e

9 Creëer! Volle gas vooruit!

3 MAken en uITVoeren

De wagen zelf kun je maken met karton, een klein flesje, wc-rolletjes …

Gebruik zeker het internet om ideeën op te doen. Hieronder vind je enkele voorbeelden.

Tip

Ontwerp verfijnen

IN

Misschien is er een 3D-printer of een lasercutter op school?

Ontwerp de onderdelen met het onlineprogramma tinkercad.

Zo kun je de perfecte CO2-uitlaat en wielen creëren.

OPEN WEBSITE

De wielen - De gaten in de wielen moeten gecentreerd zijn en mogen maar 2 mm groot zijn.

- De wielen moeten een diameter van 20 mm hebben om goed te rijden en moeten ongeveer 3 mm dik zijn.

- Let ook op de plaatsing van de gaten in de auto voor de wielen: die moeten op een afstand van minstens 15 mm van elkaar komen!

b

De CO2-uitlaat - Zorg voor een steeds kleiner wordende teut. Start met een diameter van 20 mm en verklein naar het einde toe tot 5 mm.

- Maak de uitlaat ook lang genoeg (20 mm). Zo komt het gas stapsgewijs uit de uitlaat en rijdt de wagen beter.

VA

N

a

voorbeeld wielen

Printen of snijden Download de onderdelen van de ballonwagen. Print of snijd ze.

d

voorbeeld uitlaat De racewagen monteren Monteer de wagen zo dat de uitlaat goed vastzit, de wielen goed kunnen ronddraaien en de stoffen goed in contact komen met elkaar.

©

c

4 In GeBruIk neMen / TeSTen

a

Test de wagen uit.

b

Verander de onderdelen om de wagen nog beter te laten rijden.

c

Welke aanpassingen doe je nog om de wagen te verbeteren/verfijnen?

10 Produceer co2

Houd een race!

f

Film de race van jullie CO2-wagen.

N

e

5 EVALUEREN

a

IN

d Herteken je wagen.

Hoe ver reed je ballonwagen? m

c

VA

b Hoe ver reed de winnende auto? m Wat werkte? Wat niet?

©

d Welk onderdeel / welke aanpassing maakte het verschil bij de winnende auto?

11 Creëer! Volle gas vooruit!

Schets de winnende wagen.

©

VA

N

IN

e

12 Produceer CO2