OPDRACHT 2
Nikita Chroesjtsjov onthulde in 1956 veel van Stalins misdaden. Door deze destalinisatie kwamen leiders in de satellietstaten, impopulaire zetbazen van Stalin, in een moeilijk parket. Al in 1953 kwam het Rode Leger eraan te pas om een opstand in Oost-Berlijn bloedig neer te slaan. In 1956 kwamen zowel de Polen als de Hongaren in verzet tegen het rigide systeem. In Hongarije liep het uit de hand. Onder druk van anticommunistische volksmassa’s deed de liberale communistische leider Imre Nagy concessies: Hongarije zou neutraal worden. Meteen daarop sloegen de Sovjets met bloedig geweld de opstand neer. Duizenden werden gedood. Honderdduizenden ontvluchtten hun land. Dat het Westen de opstandelingen niet durfde te helpen, was voor hen een ontgoocheling. Uit: J. van Oudheusden, De wereldgeschiedenis in een notendop, 2000
- Zoek op wat satellietstaten zijn. - Noem zes Oost-Europese staten die in 1952 ‘satellieten’ van Moskou zijn? - In welke landen komt men in opstand in 1953 en 1956?
1953:
1956:
- Wat is er op hetzelfde moment aan de hand in de Sovjet-Unie? - De periode Chroesjtsjov wordt weleens ‘de dooi’ genoemd. Onderstreep in de leertekst waarom dat terecht is. Onderstreep dubbel waarom dat onterecht is.
3
Breznjev: stagnatie in de Koude oorlog Het mislukken van de economische plannen –zoals landbouwproductie in de onvruchtbare steppen –draagt bij tot de afzetting van Chroesjtsjov in 1964. Breznjev wijzigt de plannen. De productie voor het Rode Leger krijgt opnieuw voorrang. Herhaaldelijk is er voedsel te weinig. Een tekort aan woningen en lege winkelrekken bewijzen het failliet van de planeconomie. Op de zwarte markt kunnen gewone mensen tegen waanzinnig hoge prijzen luxeproducten kopen. De leiders van het land, hun familie en de ‘nomenklatoera’ (de hoogste klasse van de ‘klasseloze maatschappij’) kunnen alles kopen in aparte winkels. Zij hebben ook speciale scholen en hospitalen en leven apart in bewaakte woonwijken. Daardoor verliest de bevolking alle geloof in het communisme. Wie protesteert, wordt opgesloten in psychiatrische instellingen of in de Goelag.
62
LES 7 HET EINDE VAN DE SOVJET-UNIE BETEKENT OOK HET EINDE VAN DE KOUDE OORLOG