Curieus 1 - inkijkexemplaar (juni 2019) by VAN IN

INHOUD Starten met Curieus 4 Curieus en diddit 8

Blik 1 Blik 2 Blik 3

Verschil moet er zijn Van Saulus naar Paulus De tijd zal het leren

10 13 16

Abel

Joepie, cadeautje! Blik 1 Blik 2 (Op)offeren Blik 3 Het groene monster

70 72 76

Paulus

79 Gestript In de spiegel 80

Bartimeus 21

Ester

Blik 1 Blik 2 Blik 3

82 85 88

Blik 1 (In)zien Blik 2 Ik wil zien! Blik 3 Ik tel mee!(?)

22 26 29

31 In de spiegel 32

Petrus

Vrienden maken 34 Wij zijn twee vrienden, jij en ik 36 Wij blijven altijd bij elkaar (al worden we meer dan 100 jaar) 39

Blik 1 Blik 2 Blik 3

Dit ben ik Op de troon Gas geven

91 In de spiegel 92 Gestript

Gestript

pl a

19 Gestript In de spiegel 20

Gestript 43 In de spiegel 44 45

Blik 1 Feestvreugde Blik 2 Licht in donkere dagen Blik 3 Maria, een bijzondere moeder

46 50 53

In ki

Maria

Gestript 55 In de spiegel 56

Simson

Blik 1 Helden Blik 2 My superhero Blik 3 Voor de draad ermee

58 62 65

Gestript 67 In de spiegel 68

Noach

Blik 1 Rebound Blik 2 De zondvloed Blik 3 De ark

93 94 96 100

Gestript 103 In de spiegel 104

Johannes 105 Blik 1 Blik 2 Blik 3

Wil je me dopen? Leven het (nieuwe) leven In een web

106 109 112

Gestript 115 In de spiegel 116

Deborah 117 Blik 1 Roze, blauw of paars? Blik 2 Alsof ze een man was Blik 3 Malala

118 121 124

Gestript 127 In de spiegel 128 Info 129 Vensters: Reis rond de wereld 141

Inhoud

STARTEN MET CURIEUS Welkom bij Curieus. We leggen graag even uit hoe je met dit leerwerkboek aan de slag gaat.

1 Op weg met Curieus

pl a

Het leerwerkboek bestaat uit 10 hoofdstukken en elk hoofdstuk is op dezelfde manier opgebouwd.

Op het titelblad van elk hoofdstuk vind je de naam van een Bijbelfiguur terug. In dit leerjaar staan 10 Bijbelse figuren centraal: vijf uit het Oude Testament en vijf uit het Nieuwe Testament.

1 Ik vind dat echte vrienden voor het leven zijn. akkoord

Elk hoofdstuk start vervolgens met een beeld en een aantal stellingen dat het onderwerp van het hoofdstuk introduceert.

3 Als mijn beste vriend ongelukkig is, raakt mij dat ook.

niet akkoord

2 Mijn online vrienden zijn ook echte vrienden. niet akkoord

akkoord

niet akkoord

4 Ik moet mijn vrienden steeds nieuwe kansen geven. akkoord

niet akkoord

akkoord

PETRUS

BLIK 1

VRIENDEN MAKEN

In ki

A Kansen grijpen

1 Lees de teksten en markeer: Je werpt vanuit drie WIJ ZIJN TWEE - geel: waar en wanneer de vrienden elkaar leerden kennen; - groen: hoe/waar de vrienden de kans hebben gegrepen om2 vrienden teVRIENDEN, worden. JIJ EN IK invalshoeken een Blik BLIK op deze figuren om Ik weet nog goed hoe ik op mijn derde zag dat er nieuwe kindjes in de straat kwamen wonen. Terwijl Eva’s ouders de verhuisdozen uitpakten, speelden wij A Vrienden, maten, BFF's hun verhaal te helpen al samen met onze poppenwagens in de straat, onder het goedkeurend oog van mijn mama. We kennen elkaar zo goed dat we een eigen taaltje hebben; we geven 1 Markeer de woorden jij verbindt met ‘vriendschap’. begrijpen, waar ze voor elkaar zelfs andere namen. Zo noemt Eva mijdie ‘Snelle’, omdat ik altijd te laat WIJ BLIJVEN ALTIJD BIJ kom, en ik haar ‘Ekster’, omdat ze zo van glitters houdt. ELKAAR (AL WORDEN WE MEER DAN 100 JAAR) 3 staan en een verband te Nu zijn we twaalf en we zien elkaar nog elke dag! (Roos) geheimen BLIK delen plezier maken op stap gaan leggen met je eigen leven. afspreken gamen spelen Sinds mijn 7 jaar ga ik naar de atletiek. Het sporten is erg leuk, maar wat

elkaar vertrouwen

A Ik ken hem niet

eigenlijk nog veel leuker is, is het samenzijn met een hele hoop vrienden. Buiten

jezelf kunnen de trainingen gaan we ook met elkaar om:zijn samen naar het zwembad, samen

babbelen

naar de bioscoop en na elke training (veel te lang) blijven babbelen. Dit isen een 1 Howard Raj zijn al jaren beste vrienden, maar helaas loopt het niet altijd gesmeerd tussen hen. vriendengroep voor het leven! (Marouane)

plagen

samen doen Bekijk het fragment en beantwoord deiets vragen.

er altijd voor elkaar zijn

Wat is de oorzaak van de ruzie tussen elkaar Howardafenen Raj? toe

Amper geslapen had ik, die nacht voor de eerste schooldag op de middelbare

elkaar steunen

school. Ik kende niemand op mijn nieuwe school. Mijn vader had me al

zien

alles van elkaar weten

samen in dedoen klasomzitten ingepeperd dat ik niet zo verlegen mocht zijn en mijn best moest nieuwe vrienden te maken. Maar gelukkig was er Priya, die helemaal niet

verlegen is. Plots stond ze naast mij en begon ze te vertellen overbhaar broer, Hoe reageert Howard daarop? die hier ook op school zat, over wat hij had verteld over de leerkrachten. Nu

Lees de teksten op p. 34 opnieuw. Schrijf bij elke vriendschap twee passende woorden uit de woordenwolk van vraag 1.

gaan onze dochters samen naar school en volgen we elke week samen avondles Spaans. Priya blijft een ﬂapuit en ik blijf verlegen, maar we hebben nog steeds

- Eva aan één blik of woord genoeg omen te Roos: weten hoe het met de ander gaat. (Katrien)

CURIEUS

c Zou Raj dat nog kunnen vergeten en vergeven? Marouane en de anderen van de atletiek:

Katrien en Priya:

Vertel hoe jij je beste vriend(in) hebt leren kennen. Waar en wanneer gebeurde dat? Hoe verliep dat? 3 Wat is de basis voor vriendschap? Kies en noteer 1 woord uit de woordenwolk van vraag 1.

Geef 3 tips om vrienden te maken.

2 4

Markeer de gevoelens die beide vrienden hebben.

voor iedereen even makkelijk In het verhaal van EvaIs enhet Roos lezen we dat de meisjes elkaar andere namen geven: Snelle en Ekster. omelkaar vrienden maken? teleurgesteld eenzaam aanvaard Waarom geven vrienden somste bijnamen?

beledigd

gekwetst blij

tevreden

trots

woedend

zelfvoldaan

GESTRIPT 1

Welke kleur heeft de linkse achtergrond?

2 3

Na de drie Blikken kom je bij het onderdeel Gestript. Aan de hand van een kunstwerk zetten we in elk hoofdstuk de Bijbelfiguur nog even centraal. We strippen de figuur tot zijn of haar essentie en we leren je tegelijkertijd naar kunst te kijken.

Welke kleur heeft de rechtse achtergrond?

Wat betekent dit verschil in achtergrond?

IN DE SPIEGEL

Leo Merckx, Bartimeüs, de blinde ziener, 2012

Welke kleur hebben de ogen? Waarom? 5

Waarom zou de kunstenaar zijn werk deze titel gegeven hebben? 6

Aan welk seizoen denk je als je de bomen ziet? Wat zou daar de betekenis van zijn?

pl a

Naar: C. Leterme, Bijbel in 1000 seconden

GESTRIPT

Elk hoofdstuk eindigt met een moment tot zelfreflectie. We vragen je om even In de spiegel te kijken. Wat betekent het voor jou?

DE BIJBEL

INFO

A Een kast vol boeken

IN DE SPIEGEL

Vul de tekst aan met de onderstaande woorden.

christenen - god - heilig - Jezus - joden - Nieuwe - Oude - Paulus - twee

De Bijbel is het

boek voor de

Het bestaat uit

delen.

Het

Testament (OT) bevat veel oude verhalen over de

hun

Jahweh.

Het

Testament (NT) gaat over het leven van

1 Samuël

Ruth

2 Samuël

Jozu a

Numeri

1 Koningen

en de eerste

Rechters

Leviticus

Exodus

Genesis

christenen, waaronder

Na de tien hoofdstukken vind je de Info. Hier vind je de basisinformatie die je nodig hebt voor dit jaar: meer info over de Bijbel, de tijdslijn van het Oude Testament, de tijdslijn van Jezus, het kerkelijke jaar ...

Deuteronomium

Prediker

Hooglied

Zacharia

Psalmen

Spreuken

Tobit

Judit

Ester

Job

2 Makkabeeën

2 Koningen

1 Kronieken

2 Kronieken

In ki Maleachi

Ezra

Nehemia

1 Makkabeeën

Judas

Haggai

Zefanja

1 Johannes

2 Johannes

3 Johannes

INFO

GEVOELENSLIJST

Openbaring van Johannes

Jona

Micha

Habakuk

Nahum

Jakobus

1 Petrus

Filemon

Hebreeën

Titus

1 Timoteüs

2 Timoteüs

2 Tessalonicenzen

Efeziërs

1 Tessalonicenzen

Galaten

INFO

De Bijbel

131

Een belangrijk onderdeel van deze Info is de gevoelenslijst. Gevoelens zijn meer dan blij, bang, boos en verdrietig zijn. Al die nuanceringen in gevoelens helpen je om beter in de huid van iemand anders te kruipen en mogelijk om ook meer van jezelf te ontdekken.

aanvaard achterdochtig bang beledigd beschaamd besluiteloos bezorgd blij boos dankbaar eenzaam ellendig enthousiast gekwetst gelukkig gechoqueerd hoopvol hulpeloos koppig kwetsbaar misselijk onderdrukt onverschillig onzeker opgelucht

optimistisch overrompeld overwerkt schuldig slaperig spijt teleurgesteld tevreden triomfantelijk jaloers trots twijfelend uitgeput vastbesloten vergevingsgezind verdrietig verliefd verrast verward weemoedig woedend zalig zelfvoldaan zenuwachtig

2 Korintiërs

Filippenzen

Kolossenzen

1 Korintiërs

Romeinen

Handelingen van de apostelen

2 Petrus

Joël

Amos

Obadja

Hosea

Wijsheid van Jezus Sirach

Lucas

Marcus

Matteüs

Jeremia

Baruch

Johannes

Wijsheid

Jesaja

Klaagliederen

Ezechiël Daniël

BAN

blij

130

INFO

verdriet ig

Gevoelenslijst

Starten met Curieus

VENSTERS REIS ROND DE WERELD

Ten slotte eindigt het leerwerkboek met een apart hoofdstuk Vensters dat specifiek focust op interlevensbeschouwelijke competenties. In een reeks authentieke en exclusieve video’s getuigen vier studenten over hun eigen levensbeschouwing. De studenten keren terug in de drie graden en introduceren zo de interlevensbeschouwelijke dialoog in de klas.

ILC 'S

Kennis: 1, 2 Vaardigheden en attitudes: 4, 5, 6, 7

B De rots Jezus noemt Petrus dus zijn rots. Wat bedoelt daarmee? Vink het juiste antwoord 1 Lees hetHij Bijbelverhaal en beantwoord de vragen.aan.

pl a

 Jezus vertrouwt Petrus.  Jezus wil dat Petrus kerken gaat ontwerpen. a Hoe noemt Simon Jezus in de tekst?  Petrus is de oudste van de apostelen.  Jezus vindt Petrus ouderwets.  Petrus is zeer koppig.  Petrus is dol op muurklimmen. b Hoe noemt Jezus Simon in de tekst?

2 Handig voor onderweg 3

Hoe zou jij je voelen als iemand je zijn/haar rots zou noemen? Gebruik de gevoelenslijst op p. 130. c Welke bijnaam geeft Jezus aan Simon?

Petrus moet de rots zijn waarop Jezus Zijn Kerk zal bouwen. Wat betekent dat? Vink aan.

In de loop van elk hoofdstuk word je ondersteund door een aantal hulpmiddelen.

Op een avond hadden Jezus en Zijn vrienden een vreemd gesprek, toen ze voor het slapengaan nog een poosje bij elkaar zaten.

In elke Blik even de dat belangrijkste zaken op een In ‘Wiezetten zeggen dewe mensen eigenlijk ik ben?’ vroeg Jezus. Hij glimlachte erbij,rijtje alsof Hijin welde wistTerugblik. dat ze soms Petrus moet een kerkgebouwrare ontwerpen eigenhandig bouwen. dingen en over Hem vertelden. de Terugblik vind je dus de kern van de Blik terug. Petrus moet de gelovigen samenbrengen in Jezus Zijn naam.

  ‘In dat dorpje waar we gisteren waren, waren de mensen er vast van overtuigd dat je Johannes de Doper  Petrus moet een grot in de rotsen vinden die groot genoeg is om met alle gelovigen te schuilen bent’, zei Andreas. voor gevaar. ‘Vorige ik iemand op de markt tegen een andere man zeggen dat je misschien Elia bent’, zei  Petrus moet steenhouwer worden in week naamhoorde van God. Thomas.

‘En vanmorgen beweerde een vrouw bij hoog en laag dat je Jeremia bent’, zei Salome. ‘Maar haar vriendin dacht dat je een van de andere profeten was die is teruggekomen …’

TERUGBLIK

Wie herkent Petrus in Jezus?

Jezus lachte. ‘Zo, zo’, zei Hij.

Hij keek zijn vrienden onderzoekend aan. ‘En jullie, wie ben ik volgens jullie?’

Meteen ﬂapte Simon noemt? eruit: ‘Jij bent de Messias, de zoon van de levende God.’ Hoe staat Jezus tegenover Petrus nadat die hem Messias Hij schrok zelf van wat hij gezegd had. De gedachte dat Jezus de Messias was, hing al een tijd in zijn hoofd, maar het was de eerste keer dat hij ze uitsprak. De Messias, de gezondene van God, waar het volk al zo lang op wachtte … Zou het waar zijn?

Wie herkent Jezus in Petrus?

‘Je hebt gelijk, Simon Petrus’, zei Jezus. ‘God, die mijn vader is, heeft je dit ingegeven. Het is goed dat je dit weet. Jij zult mijn steunpilaar zijn, de rots waarop ik mijn Kerk zal bouwen.’ Petrus klemde zijn handen in elkaar toen Jezus dat zei. Hij wilde het wel, hij wilde alles voor Jezus doen,

In ki

maar zou hij het ook kunnen? Matteüs 16, 13-20 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

CURIEUS!

De Messias ‘Jij bent de Messias’, flapt Simon Petrus eruit tegen Jezus en hij schrikt zelf van deze woorden. Is een Messias dan iets om van te schrikken? Helemaal niet. Maar bijzonder is het wel, een echt uniek iets. Messias is Hebreeuws en betekent: ‘Gezalfde’. Zo’n 1000 jaar voor Christus werd David gezalfd tot koning van de joden. Hij werd en wordt beschouwd als een rechtvaardige en sterke koning. In Jezus’ tijd verwachtte het joodse volk een nieuwe sterke koning die hen zou komen bevrijden van de Romeinen. Tot de dag van vandaag wachten de joden op hun Messias, terwijl christenen geloven dat Jezus de Verlosser is. Simon Petrus zag deze kenmerken in Jezus, net zoals jij soms meer kracht en positieve eigenschappen in je vrienden ziet dan zijzelf.

Koning David op de Zuil van de Onbevlekte Ontvangenis in Rome

BLIK 2

Dit38 Curieus-kader biedt extra informatie voor de PETRUS leerlingen die meer dan de basiskennis willen vergaren. De voornaamste kernwoorden staan bovendien vetgedrukt.

CURIEUS

Wij zijn twee vrienden, jij en ik

Pff, het lijkt alsof alle vriendschap van één kant komt tegenwoordig: Eva kan alleen maar praten over haar o zo coole nieuwe klasgenoten en neemt zelfs een andere bus om bij hen te zitten. Ik krijg het gevoel dat Eva me niet ‘goed genoeg’ meer vindt. Morgen hebben we nog eens afgesproken met z’n tweetjes, maar het is niet meer zoals vroeger. (Roos) De vriendschap tussen Roos en Eva

Dit kader bevat een prikkelende Enkele weken kreeg ik slecht nieuws: geen vraag of geleden uitdagende stelling dieatletiek meer voor mij. Door een hartafwijking is het te gevaarlijk volgens de dokter. Mijn vrienden van de atletiek heb ik al enkele weken niet doet nadenken. Je hoeft hier niet gehoord, zelfs geen berichtje om te vragen hoe het met me gaat. Het is wel duidelijk dat niet alle vriendengroepen voor eeuwig zijn. (Marouane) altijd een antwoord te hebben. De vriendschap tussen Marouane en zijn atletiekvrienden

Mag je aan vrienden twijfelen? 5

We ontmoeten Jezus en Zijn leerlingen in Jeruzalem, de avond van het Laatste Avondmaal.

Lees de Bijbeltekst en markeer: - geel: wat Petrus belooft aan Jezus; - groen: hoe Jezus op deze belofte reageert.

Toen ze klaar waren met eten, keek Jezus niet blij. Het leek wel alsof Hij telkens aan iets akeligs moest

denken. Zijn vrienden merkten het ook. ‘Een van jullie zal mij verraden’, zei Jezus. Ze protesteerden hevig. ‘Dat kan niet! Niemand van ons zou zoiets doen!’ Hoe kon Hij zoiets zeggen? Jezus antwoordde niet, maar

glimlachte verdrietig. ‘Jullie zullen allemaal gaan twijfelen en verdwalen, als schapen zonder herder.’ Petrus sprong overeind en riep: ‘Ook al gaat iedereen twijfelen, ik zeker niet!’

pl a

Jezus glimlachte weemoedig: ‘Nog voordat de haan vannacht twee keer heeft gekraaid, zul jij drie keer zeggen dat je mij niet kent.’

Maar Petrus hield vol: ‘Heer, ik ben bereid met U zelfs de gevangenis en de dood in te gaan. Ik zal U niet verloochenen.’ En zo spraken ze allemaal, en ze meenden wat ze zegden.

Later die avond wordt Jezus door Judas verraden en opgepakt door een groep Romeinse soldaten en joodse hogepriesters.

Wat betekent Jezus zijn reactie op de belofte?

Markeer in de tekst hoe Petrus reageert op wat Jezus zegt blauw.

Bij elke Bijbeltekst vind je vervolgens een icoon OT OT (Oud Testament) of NT NT (Nieuw Testament).

We hebben ervoor gekozen om elk Bijbelboek voluit te noteren. Dat maakt het gemakkelijker een tekst terug te vinden in de Bijbel. Als je zelf een tekst wilt opzoeken, dan vind je op p. 131 in de Info bij het onlinelesmateriaal terug hoe dat moet.

PETRUS

Marcus 14, 32-72 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

In ki

De volgende iconen helpen je ook nog een eind op weg: Het luisterfragment dat hierbij hoort, vind je online. Het beeldfragment dat hierbij hoort, vind je online. Je vindt online een ontdekplaat. Je vindt online extra (ondersteunend) materiaal.

Starten met Curieus

CURIEUS EN DIDDIT het onlineleerplatform bij Curieus

Curieus 1 is rijk aan onlinelesmateriaal. Zo vind je op diddit alles terug om met het leerwerkboek aan de slag te gaan. Je vindt hier niet alleen alle video- en audiobestanden, maar ook de ontdekplaten. Ben je nieuwsgierig en wil je meer weten over een bepaald onderwerp? Of heeft je leraar je gevraagd om de les voor te bereiden? Geen enkel probleem! Klik in diddit op het icoon van de ontdekplaat en ga op onderzoek. 3

Beluister het lied van Avicii.

Lees de tekst en beantwoord de vragen.

Kunnen pijnlijke herinneringen ook zinvol zijn?

DE NACHTEN

AVICII

Refrein: Op een dag zei mijn vader: Zoon, laat het niet wegglippen Hij nam me in zijn armen en ik hoorde hem zeggen: Wanneer je ouder wordt Zal je wilde hart leven voor je jonge dagen Denk aan me als je ooit bang bent

Wanneer donderwolken beginnen regenen Ontsteek dan een vuur, dat ze niet kunnen doven Kerf je naam in de schijnende sterren Hij zei: waag je tot ver buiten deze kusten Verzaak niet aan je leven Ik zal je naar huis leiden, het maakt niet uit waar je bent Refrein Dit zijn de nachten die nooit sterven Mijn vader zei me ... Mijn vader zei me …

Markeer: - geel: wat voor een leven je volgens de vader in dit lied moet proberen te leiden; - groen: wat je volgens de vader dan niet mag doen; - blauw: wat je volgens de vader dan net wel moet proberen te doen.

Hoe kun je een leven leiden zoals je bij opdracht a gemarkeerd hebt? Waaraan moet je dan je tijd besteden?

Welke herinneringen zou jij graag hebben wanneer je later op je leven terugkijkt?

TERUGBLIK

Vat het deel A Later, als ik groter ben in twee zinnen samen.

BLIK 3

De tijd zal het leren

In ki

pl a

Eens, toen ik nog een kind was, Toen al onze schaduwen verdwenen kwamen de dieren binnenin naar buiten om te spelen Zij gingen de strijd aan met onze angsten En leerden ons lessen door onze tranen heen Maakten herinneringen waarvan we wisten dat ze nooit zouden vervagen

Hij zei: op een dag zul je deze wereld achterlaten Dus leef een leven dat je je zult herinneren Mijn vader zei me toen ik nog een kind was Dit zijn de nachten die nooit sterven Mijn vader zei me ...

Wanneer je een van de onderstaande iconen in het leerwerkboek ziet, kun je dus op diddit het onlinelesmateriaal vinden. Bekijk de video.

Beluister het fragment.

Ga hier aan de slag met de ontdekplaten! Je vindt hier al het overige onlinelesmateriaal, bijvoorbeeld liedjesteksten, extra bronnen, teksten …

CURIEUS

ar pl a em ex In ki

S U L PAU

1 Ik vind dat mijn vrienden en ik op elkaar lijken.

3 Ik heb liever een druk leven dan een saai leven.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

2 Ik vind het moeilijk om met onbekenden in contact te komen.

4 Ik vind dat af en toe nietsdoen moet kunnen.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

VERSCHIL MOET ER ZIJN

BLIK 1 A Zoveel keuzes …

pl a

Vink telkens aan welke optie jij verkiest.

In ki

2 Zijn er eerder verschillen of gelijkenissen tussen jou en je klasgenoten?

3 Wat kun je hieruit leren?

PAULUS

B Als één lichaam 1

Lees de tekst en beantwoord de vragen.

Als één lichaam Stel je voor dat het lichaam alleen maar oog was, hoe zou je dan moeten horen? Of dat het alleen maar oor was, waarmee moest je dan ruiken? Gelukkig heeft God ons lichaam veel ledematen en organen gegeven, met elk hun eigen taak. Het oog kan niet tot de hand zeggen: ik heb je niet nodig. En het best zonder mijn achterwerk kunnen. Maar juist je achterwerk bedek je zorgvuldig met kleren, want je kunt het niet missen. Als je pijn in je buik hebt, voelt je hele lichaam zich ziek. En als je

pl a

hand iets goeds heeft gedaan, is je hele lichaam blij. Zo is het ook

hoofd kan ook niet zonder de voeten. Misschien denk je: ik zou toch

in onze groep: we kunnen niet zonder elkaar leven en leven met

elkaar mee. Vergeet dus niet dat jullie allemaal samen het lichaam van Jezus zijn.

1 Korintiërs 13, 1-13 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

a Vat de tekst samen in maximaal twee zinnen.

b Wat is de betekenis van deze tekst voor je klas?

Wat betekent deze tekst voor een groep?

In ki

CURIEUS!

Deze Bijbeltekst komt uit de eerste brief die Paulus schreef aan de christenen van Korinthe. Korinthe was een Griekse havenstad en hoorde in Paulus’ tijd bij het Romeinse Rijk. Door de haven had de stad inwoners met verschillende achtergronden. Al die mensen namen ook hun eigen godsdienst en cultuur mee. Paulus slaagde erin een groep van die mensen te overtuigen van de boodschap van het christendom. Na Paulus’ vertrek uit Korinthe kwam er onenigheid in de groep doordat er verschillende meningen waren over allerhande onderwerpen. Deze problemen zorgden ervoor dat de groep minder sterk werd en er werd dan ook besloten om Paulus’ hulp in te roepen. Het was toen dat hij het verhaal van één lichaam aan hen schreef. Zo kregen ze de kans om opnieuw een groep te worden waarin iedereen gerespecteerd en gewaardeerd werd, ook al waren ze allemaal anders.

BLIK 1

Verschil moet er zijn

pl a

2 Welke afbeelding past het best bij de tekst Als één lichaam? Kleur het linkerbolletje.

3 Stel vijf klasafspraken op die ervoor kunnen zorgen dat jullie samen een leuk schooljaar beleven.

AFSPRAKEN

In ki

4 Hoe wil jij dit schooljaar beleven? Kleur het rechterbolletje bij vraag 2.

TERUGBLIK Vul de zinnen aan.

In de klas zitten we met allemaal . We hebben en . Ondanks de verschillen moeten we om zo dit doel te bereiken: er van maken.

PAULUS

VAN SAULUS NAAR PAULUS

BLIK 2 A Als de bliksem

Het leven van Saulus kende vier fasen. Schrijf boven elk tekstdeel de juiste naam van de fase. In de war - Schok - Vervolger - Volgeling

In het eerste decennium na Jezus’ geboorte werd Saulus geboren. Hij groeide op en werd een

pl a

christenvervolger. Dat hield in dat hij christenen mocht gevangennemen en straffen.

Saulus wilde naar Damascus om daar christenen op te sporen, maar op weg daarheen werd hij omgeven door een licht uit de hemel. Hij hoorde een stem zeggen: ‘Saulus, Saulus, waarom vervolg je mij?’ Saulus vroeg: ‘Heer, wie bent u?’ De stem zei: ‘Ik ben Jezus. Ik ben degene die jij vervolgt. Sta op en ga de stad in. Daar zal iemand je vertellen wat je moet doen.’ Saulus stond op en kon niets meer zien. De mannen die

met hem meereisden, brachten de blinde Saulus naar Damascus.

Eerst was Saulus boos. Waarom gebeurde dit? Maar hoe meer hij nadacht, hoe meer hij twijfelde: ‘Als God niet wil dat ik de christenen vervolg, wat wil hij dan wel van mij?’ Ananias, een christen, was door God in een droom

gevraagd Saulus te bezoeken. Eerst twijfelde Ananias: hij wist immers dat Saulus een christenvervolger was. Maar God zei Ananias dat Saulus was uitgekozen om aan alle volken over God te vertellen.

Tot Ananias’ verbazing luisterde Saulus naar wat hij over Jezus vertelde. Toen Saulus besefte wat God van hem verlangde, kon hij weer zien. Saulus liet zich dopen en verspreidde Jezus’ verhaal en leer verder onder de naam Paulus. In de jaren die volgden reisde Paulus veel om christengemeenschappen op

In ki

te richten en schreef brieven om met de gemeenschappen in contact te blijven. Enkele van die brieven vinden we terug in het Nieuwe Testament.

TERUGBLIK

Vul de tabel aan. Noteer in de linkerkolom de vier fasen die Paulus doormaakt tijdens zijn leven. In de rechterkolom vat je deze fase samen in één zin. Fase

Samenvatting

BLIK 2

Van Saulus naar Paulus

B Een pad vol pieken en dalen 1

Lees het vervolg van de tekst en markeer: -- groen: de redenen waarom Paulus rond de Middellandse Zee ging reizen; -- blauw: wat Paulus deed tijdens zijn reizen; -- rood: wat Paulus’ grootste zorg is.

Na Paulus’ bekering tot christen breekt voor hem een moeilijke tijd aan: de joden vonden hem een verrader, de christenen vertrouwden hem niet. Bij de apostelen kon hij

ook niet terecht, zij hadden immers hun bedenkingen bij zijn grote verandering. Paulus besluit door het

pl a

Middellandse Zeegebied te reizen: zo probeert hij uit de handen van de joodse vervolgers te blijven en kan hij meteen aan de christenen bewijzen dat hij het echt meent. Dat doet hij en Zijn boodschap van liefde. Tijdens zijn reizen schrijft Paulus ook brieven aan de christengemeenschappen

door onderweg te vertellen over Jezus

die hij opgericht of bezocht heeft. Zo kan hij hen zelfs vanop afstand, of vanuit gevangenschap, helpen en ondersteunen. Uiteindelijk werd Paulus de belangrijkste missionaris van de eerste christenen en werd door velen, ook door de apostelen, gerespecteerd.

Paulus bleef tijdens zijn reizen niet gespaard: in zijn tweede brief aan de christenen van Korinthe lezen we het volgende: ‘Vijf keer hebben de joden mij zwaar gestraft, met 39 zweepslagen. Drie keer hebben Romeinse bestuurders mij stokslagen laten geven. Eén keer hebben mensen geprobeerd mij met stenen dood te gooien. Drie keer zat ik op een schip dat zonk en ben ik bijna verdronken. Eén keer heb ik zelfs 24 uur lang in zee

gedreven.’ (2 Kor 11, 24-28). In deze brief spreekt Paulus ook over mensen die hem kwaad willen doen, over zogenaamde christenen die hem bedreigen. Hij vertelt ook dat hij zo hard werkt als hij kan, zonder slaap, zonder eten. Zelf vindt Paulus deze problemen niet zijn belangrijkste zorgen. Dat zijn de zorgen die hij heeft

In ki

over alle kerken: ‘Want ik voel mee met elke gelovige die het moeilijk heeft.’ Een voorbeeld daarvan kon je al lezen in dit hoofdstuk: door zijn brief aan de christenen van Korinthe probeerde Paulus hen op de goede weg te zetten.

2 Paulus heeft het niet makkelijk gehad: niemand vertrouwde hem, hij werd niet aanvaard, hij werd mishandeld en hij leed honger, dorst en pijn. Toch bleef hij volhouden. a Wat zorgde ervoor dat hij niet opgaf? Markeer. falen

steun verdriet

PAULUS

wilskracht

geloof humor woede

liefde

kennis

zelfvertrouwen durven

b Begrijp je zijn beslissing om niet op te geven?

helemaal

helemaal niet

Wat helpt jou om iets te bereiken, hoe moeilijk dat ook is? Markeer geel bij vraag 2a.

3 Heb jij al momenten in je leven gekend waarop je moest kiezen om te stoppen of door te gaan? a Wat heb je toen besloten?

b Waarom?

pl a

TERUGBLIK

Schrijf deze woorden op de juiste plaats in de tekst.

NEVER GIVE UP !

bewijzen - doorzetten - geloof - liefde - moeilijk - moeilijkheden - stoppen - volgen Wanneer mensen het hebben, kunnen ze kiezen:

of . Paulus koos ervoor te dat hij Jezus’ boodschap echt wilde door ze te gaan verspreiden.

Ondanks veel hield hij vol: dankzij zijn in en

In ki

zijn voor Jezus.

CURIEUS!

De brieven van Paulus zijn deel van het Nieuwe Testament. Er wordt aangenomen dat Paulus’ brieven de oudste geschriften in het Nieuwe Testament zijn. Ze zijn namelijk geschreven tussen het jaar 50 en jaar 60 na Christus. In de brieven gaat Paulus in op Jezus’ boodschap van liefde, op hoe christenen moeten leven en hoe mensen die niet-joods zijn ook christen kunnen worden. Vooral dat laatste zorgde voor behoorlijk wat opschudding. De eerste brief in het Nieuwe Testament, die aan de christenen van Rome, is Paulus’ langste brief. Daarna worden de brieven korter, om te eindigen met de brief aan Titus. Paulus schreef immers niet alleen brieven naar christengemeenschappen, maar ook naar zijn vrienden. Paulus’ brieven werden trouwens overgeschreven en vervolgens onder de eerste christelijke gemeenschappen verspreid. Meer informatie over de Bijbel vind je op p. 131 in de info.

BLIK 2

Van Saulus naar Paulus

BLIK 3

DE TIJD ZAL HET LEREN

A Later, als ik groter ben 1

Beeld je in: je bent volwassen, je hebt een gezin en een leuke job. Hoe zal je tijdsindeling er dan uitzien?

pl a

a Hoeveel procent van je tijd wil jij als volwassene besteden aan elk van de onderstaande zaken? Geef het met de juiste kleuren weer op het taartdiagram. Elk taartpuntje op het diagram staat voor 10 % van je tijd. Kleur: -- rood: je gezin, -- groen: je werk, -- blauw: je hobby’s, -- paars: je vrienden, -- oranje: je geloof, -- geel: jezelf, -- roze: andere: b Wat stel je vast?

Kun je op een nuttige manier tijd verspillen?

2 Lees de getuigenissen. Kleur het klokje groen als je het een zinvolle tijdsbesteding vindt, rood als je dat niet vindt.

In ki

Elke week op woensdagmiddag help ik in de huiswerkklas voor anderstalige nieuwkomers. Ik help de jongste kinderen met het lezen van hun eerste boekjes en we maken samen sommen. Als er wat tijd over is, knutselen we nog iets leuks in elkaar. (Fé, 13 jaar)

Ik kijk er echt naar uit: morgen is de release van de nieuwste versie van mijn favoriete game! Dat worden weer slapeloze nachten, een kamer vol rommel en enkele nota’s omdat ik mijn taken niet op tijd inlever. Maar dat heb ik ervoor over! (Kjell, 14 jaar)

PAULUS

Vier avonden per week ben ik drie uur van huis voor netbaltraining. Mijn doel is om ooit geselecteerd te worden voor de nationale ploeg. Om deze droom te verwezenlijken moet tijd met mijn vrienden dan soms ook wijken. (Nassim, 16 jaar)

Stiekem geniet ik ervan om op zondagmiddag samen met mijn papa naar de koers of het veldrijden te kijken. Gewoon samen met mijn papa in de zetel hangen vind ik al genoeg. Maar niet tegen hem zeggen hé. (Kaya, 12 jaar)

3 Beluister het lied van Avicii. Kunnen pijnlijke herinneringen ook zinvol zijn?

4 Lees de tekst en beantwoord de vragen.

DE NACHTEN AVICII

Hij zei: op een dag zul je deze wereld achterlaten Dus leef een leven dat je je zult herinneren Mijn vader zei me toen ik nog een kind was Dit zijn de nachten die nooit sterven Mijn vader zei me ...

pl a

Refrein Dit zijn de nachten die nooit sterven Mijn vader zei me ... Mijn vader zei me â&#x20AC;Ś

In ki

a Markeer: -- geel: wat voor een leven je volgens de vader in dit lied moet proberen te leiden; -- groen: wat je volgens de vader dan niet mag doen; -- blauw: wat je volgens de vader dan net wel moet proberen te doen. b Hoe kun je een leven leiden zoals je bij opdracht a gemarkeerd hebt? Waaraan moet je dan je tijd besteden?

Welke herinneringen zou jij graag hebben wanneer je later op je leven terugkijkt?

TERUGBLIK

Vat het deel A Later, als ik groter ben in twee zinnen samen.

BLIK 3â&#x20AC;&#x2030;

De tijd zal het leren

B Letters vol liefde In BLIK 2 leerden we dat Paulus tijdens zijn lange reizen brieven schreef naar verschillende christen gemeenschappen en naar zijn vrienden. In veel van die brieven spreekt Paulus over liefde. a Lees deze verzen van Paulus over liefde.

Als je geen liefde hebt voor anderen, zijn je

woorden zinloos. Zelfs al laat de heilige Geest

Als je geen liefde hebt voor anderen, dan is alles wat je doet zinloos. Zelfs al verkoop je je

je alle talen van de wereld spreken, en ook

bezit, en geef je het geld aan de armen. Zelfs

nog de taal van de engelen. Als je geen liefde

al sterf je in het vuur omdat je je leven geeft

hebt voor anderen, beteken je niets.

voor de goede zaak.

(1 Korintiërs 13, 3)

pl a

(1 Korintiërs 13, 1)

Denk daarom niet aan jezelf, maar wees altijd vriendelijk en geduldig. Verdraag

Zorg ervoor dat je niemand iets schuldig bent. Voor jullie geldt alleen deze regel: houd van elkaar. Want als je houdt van de ander, heb je

elkaars fouten, en houd van elkaar.

precies gedaan waar het in de wet om gaat.

(Efeziërs 4, 2)

(Romeinen 13, 8)

(Uit: Bijbel in gewone taal)

b Over welk soort liefde hebben Paulus en Jezus het? Vink de juiste foto’s aan en verklaar.

Waarom is deze liefde zo belangrijk?

In ki

d Wat zou dit kunnen betekenen voor onze tijdsbesteding?

TERUGBLIK Vul de zinnen aan.

wil zeggen dat je voor iedereen , dat je hen , ondanks de tussen jou en hen. Je stelt jouw hart open voor anderen en maakt

voor . 18

PAULUS

GESTRIPT 1

Er staat een vreemd voorwerp voor een gevangene op dit schilderij. Welk?

3 Wat is Paulus aan het doen?

In ki

pl a

2 Zoek online op wat dit voorwerp te maken heeft met Paulus.

Rembrandt Harmenszoon van Rijn, Paulus in de gevangenis, 1627

4 Waarom zou Paulus maar ĂŠĂŠn schoen aan hebben?

5 Paulus lijkt in gedachten verzonken. Waarover zou hij nadenken?

6 Paulus is aan het schrijven. Is het een van zijn brieven? Of is hij zijn herinneringen aan zijn leven aan het neerpennen? Wat voor herinneringen zouden dat dan kunnen zijn?

GESTRIPT

In ki

pl a

L E G E I P S E IN D

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex

In ki

S Ü E M I T R BA

1 Blind zijn is een heel erge handicap.

3 Iedereen moet zijn eigen plan trekken in het leven.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

2 Je moet nooit te veel nadenken over wat je doet.

4 Het is soms leuk om nog een kind te zijn.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

BLIK 1

(IN)ZIEN

A Zien en zien is twee 1

Bekijk het filmpje over C-taste. a Markeer groen hoe de gasten zich erbij voelen. Kies uit:

slaperig vastbesloten

blij twijfelend

pl a em

zenuwachtig

achterdochtig

kwetsbaar

verrast

overrompeld

In ki

onder de indruk

b Markeer geel hoe de obers zich erbij voelen. Hoe verklaar je de gevoelens van de gasten?

d Hoe verklaar je de gevoelens van de obers?

BARTIMEĂ&#x153;S

onzeker

verrukt

bezorgd

zalig

verward

gerust

nukkig trots hulpeloos

hulpvaardig

Zijn blinden ook bang in het donker?

2 Bekijk het filmpje. a Hoeveel passes geeft het witte team? Omcirkel. 10 – 11 – 12 – 13 – 14 –15 – 16 b Herbekijk het filmpje. Hoe verklaar je het fenomeen?

pl a

3 In het hoge Noorden, meer bepaald op de prachtige eilanden Lofoten in Noorwegen, staat midden in de natuur The Head, een beeld van de Zwitser Markus Raetz uit 1996.

In ki

a Wat is er speciaal aan The Head?

b Welke bedoeling zou de beeldhouwer gehad hebben?

TERUGBLIK

Omcirkel het juiste antwoord. -- Personen die niet kunnen zien ontwikkelen wel / niet andere vaardigheden om ‘te kijken’. -- We zien wel / niet alles als we gewoon kijken. -- Mensen zien wel / niet hetzelfde als ze iets bekijken. -- Iets kan wel / niet meerdere juiste betekenissen hebben. Inzien vraagt wel / niet veel meer dan zien.

BLIK 1

(In)zien

B Ziende blind 1

Lees de parabel van de zaaier. Leg uit waarom het eenvoudig is om te begrijpen wat er in de parabel gebeurt, zeker voor de mensen toen.

Jezus is het huis uitgegaan en zit aan het meer. Er komen zoveel mensen bij Hem dat Hij in een boot gaat zitten. De mensen blijven op de oever staan om naar Hem te luisteren. Jezus vertelt: ‘Er was eens een boer die ging zaaien. Bij het zaaien viel een deel van het zaad op een weg.

De vogels kwamen het oppikken. Een ander deel viel op de rotsgrond. Daar was wel niet veel scheen, verschroeide het. En omdat het geen wortel had, verdorde het. Een ander deel viel tussen de distels. Maar die verstikten het. Nog een ander deel viel in goede aarde. Daar groeide het

pl a

aarde, maar het begon toch te groeien. Maar toen de zon

goed op en leverde het veel vruchten op: honderd, zestig of moet luisteren.’

dertig korrels per zaadje dat gezaaid werd. Wie oren heeft,

Matteüs 13, 3-23 (Uit: De Bijbel in 1000 seconden, Dichter bij de tijd)

2 Wat zijn parabels? Lees de tekst.

Parabels of gelijkenissen

Parabels zijn ‘doordenkers’. Ze dwingen de toehoorders om na te denken met behulp van een

tegendraads verhaal, zoals het verhaal van de verloren zoon of van de werkers van het laatste uur die evenveel krijgen als zij die een hele dag werkten. Parabels willen niet alleen nieuw inzicht brengen, maar ze bevatten vooral een oproep om anders te gaan leven. Een parabel zet de toehoorder aan tot

In ki

handelen. In de Bijbel worden de termen ‘parabel’ of ‘gelijkenis’ door elkaar gebruikt. Trouwens, het woord ‘parabel’ komt van het Grieks en betekent letterlijk ‘het naast elkaar stellen’.

Jezus spreekt in gelijkenissen

Het was Zijn leerlingen al opgevallen dat Jezus vaak in gelijkenissen sprak. Daarom vroegen ze: ‘Waarom gebruikt U gelijkenissen als U de mensen toespreekt?’ Hij antwoordde hun: ‘Omdat God jullie heeft willen inwijden in de geheimen van het Hemelse Koninkrijk, maar hen niet. Want wie al iets heeft, krijgt nog meer, zodat hij overvloed heeft. Maar van wie niets heeft, wordt wat hij heeft, nog afgenomen. Daarom vertel ik hun gelijkenissen. Want zij kijken, maar zijn ziende blind; zij horen, maar verstaan en begrijpen niets. Matteüs 13, 10-13 (Uit: Bijbel in gewone taal)

a Wat is het tweeledige doel van parabels?

BARTIMEÜS

b Markeer in de tekst: -- groen: waarover Jezus iets wil vertellen in zijn gelijkenissen; -- geel: waarom toehoorders Jezus niet begrijpen. c

Als je weet dat Jezus iets wil vertellen over het Hemelse Koninkrijk, waarom is het nu dan niet meer eenvoudig om het verhaal van de zaaier te begrijpen?

pl a

d Wie wordt bedoeld met ‘zij die ziende blind zijn’? Kruis aan. Zij die in het Rijk van God komen omdat ze niet zien. Zij die het weten, maar er niet naar handelen. Zij die het kunnen weten en het begrijpen. Zij die blind zijn, maar niet weten dat ze blind zijn.

3 Stel: jij bent ziende blind. Hoe zou jij dan kunnen reageren op de onderstaande situatie?

Een mama komt thuis en zegt: ‘Oh, ik had het zo druk op het werk vandaag. Ik heb zelfs geen tijd gehad om mijn boterhammen op te eten. Ik zou ook nog heel wat moeten doen in de keuken voor het avondeten, maar ik ben helemaal op.’

CURIEUS!

In ki

Het Rijk van God Het Hemelse Koninkrijk (zoals Matteüs het gebruikt) of het Rijk van God (zoals Lucas het benoemt) is op zich een heel mysterieus begrip dat ook in het jodendom gebruikt werd. Dat neemt niet weg dat je de betekenis van het Hemelse Koninkrijk niet kunt begrijpen: dat is een op het eerste zicht ongrijpbare (of onbegrijpelijke?) plaats waar mensen in liefde en broederschap samenleven, waar geen plaats is voor haat en afgunst. Eigenlijk kun je zeggen dat het Rijk van God zich in de harten van mensen bevindt nadat ze door de geest van God bevangen zijn. Het is die geestdrift die Jezus aan de toehoorders wil overbrengen en waarom Hij er zo vaak over vertelt.

TERUGBLIK

Geef de kenmerken van een parabel: --

Jezus gebruikt vaak parabels of gelijkenissen om iets te vertellen over

BLIK 1

(In)zien

BLIK 2

IK WIL ZIEN!

A Van donker naar licht

1 Toen Jezus de stad Jericho verliet, was

A In de Bijbel kan ‘zien’ ook ‘inzien’

Hij vergezeld door zijn leerlingen en nog

betekenen. Er opnieuw bij horen is voor

andere mensen die Hem volgden.

blinden enorm belangrijk.

Lees het verhaal van Bartimeüs in de eerste kolom. Overloop daarna de verschillende toelichtingen van het verhaal in de tweede kolom.

2 Net buiten de stadspoort zat een zekere

B Jezus sprak vurig over zijn God van

Bartimeüs, een blinde bedelaar die

liefde. Mensen dromden om hem heen

trachtte te overleven met de weinige

om te kunnen luisteren. Zijn apostelen

centen die mensen hem toegooiden.

pl a

namen hem vaak in bescherming tegen te opdringerige mensen.

3 Toen hij hoorde dat Jezus eraan kwam,

begon hij luidkeels te roepen: ‘Jezus, zoon

Joden dachten dat blindheid een straf van God was. Blinden werden daarom

van David, heb medelijden met mij.’

uitgesloten. Maar Jezus sprak over een

God die mensen graag zag. Hij hielp mensen terug op weg.

4 De mensen snauwden hem toe dat hij

D De joden verwachtten dat er meer dan 1000 jaar na koning David weer iemand

moest laten. Maar Jezus had Bartimeüs

zou komen om hen te bevrijden. Ze

gehoord en liet hem bij zich komen.

noemden hem Messias, zoon van David.

moest zwijgen en dat hij Jezus met rust

E In Jezus’ tijd leefden er veel gehandicapten.

5 Bartimeüs wierp zijn mantel weg, sprong

recht en ging op Jezus af.

6 ‘Wat wil je dat ik voor je doe?’ vroeg Jezus

Door fel zonlicht, slechte hygiëne en ondervoeding waren er ook een hoop blinden. Hun lot was hard: ze moesten buiten de stadspoort bedelen om te overleven.

F De mantel was belangrijk voor een blinde. Die beschermde hem tegen de kou, maar

meester’, riep de blinde Bartimeüs.

hij kon er ook makkelijk de toegegooide

In ki

hem. ‘Jij kunt me helpen, ik wil zien,

muntjes in verzamelen. Geen enkele blinde zou zijn mantel dus zomaar weggooien.

7 Jezus zei: ‘Ga, je geloof heeft je genezen.’

G Jezus trok naar dorpen en steden om

Meteen kon Bartimeüs weer zien en hij

aan de mensen de Blijde Boodschap te

volgde Jezus op zijn weg.

brengen. Hij werd meestal vergezeld door Zijn leerlingen, die ook apostelen werden genoemd.

Marcus 10, 46-52 (Uit: Bijbel in gewone taal)

2 Schrijf bij elk tekstblokje van het verhaal van Bartimeüs de letter van de juiste toelichting. 1

BARTIMEÜS

3 Bekijk de tekening van Bartimeüs. a Geef op de tekening met een rood kruisje aan waar Bartimeüs in het begin van het verhaal is. b Geef met een groen kruisje aan waar Bartimeüs op het einde van het verhaal is. c

Wat zou er gebeurd zijn als Bartimeüs zijn kans niet gegrepen zou hebben?

pl a

d Schrijf op de tekening op de juiste plaats: ‘Hoort er niet bij.’ en ‘Hoort er opnieuw bij.’.

4 Vul het schema over zien en inzien aan. Gebruik de letters van de juiste figuur: B (Bartimeüs), J (Jezus) en A (andere mensen). Zien

kan niet zien.

Inzien

zien niet in dat Jezus kan redden. ziet in dat Jezus de Messias is.

wil heel graag zien.

ziet in dat Jezus kan zorgen dat Hij kan zien.

In ki

willen dat Bartimeüs Jezus niet ziet.

wil Bartimeüs zien.

ziet in dat Bartimeüs geen zondaar is.

zien Bartimeüs eigenlijk niet zitten.

zien niet in dat Jezus Bartimeüs kan redden.

TERUGBLIK

De Bijbel is meer dan een boek .

De tijd waarin Jezus leefde heel sterk van . Om de verhalen nog beter te begrijpen moet je ook kennen waarin de verhalen zich . Je mag de verhalen in de Bijbel wel / niet letterlijk nemen.

BLIK 2

Ik wil zien!

B Meetellen 1

Bekijk het spotje. a Waarom is dit grappige spotje ook triest?

2 Kijk nu naar het filmpje Unsung Hero.

pl a

b Welke gelijkenis zie je in het kijken naar blinden nu en in de tijd van Jezus? Zij worden vaak nog altijd als mindere mensen beschouwd. Zij moeten nog steeds vechten om mee te tellen in de samenleving. Zij hebben vaak nog altijd het gevoel alleen te staan. Zij hebben nog altijd nood aan ons medelijden.

Bartimeüs:

de ‘andere’ mensen:

Jezus:

a Welk personage uit het filmpje kun je vergelijken met:

b Met welke instelling helpt de man?

Was hij zeker dat zijn hulp zin had? Waarom wel/niet?

zeer zeker

In ki

TERUGBLIK

zeker niet

Leid aan de hand van vragen 1 en 2 de kenmerken van solidariteit af.

BARTIMEÜS

BLIK 3

IK TEL MEE!(?)

A Op de drempel Drempelmomenten en drempelgidsen Belangrijke momenten in een leven worden drempel- of scharniermomenten genoemd. Bij ieder drempelmoment wordt vaak een levensfase afgesloten en begint er een nieuwe. Drempelmomenten geven aanleiding tot sterke gevoelens; van grote vreugde tot groot verdriet. Mensen die op zulke

Zoek 3 drempelmomenten in je leven en schrijf op wie toen je drempelgids was.

pl a

momenten een steun zijn, noemen we drempelgidsen.

leeftijd

drempelmoment

drempelgids

2 Wie zijn naast je ouders de belangrijkste drempelgidsen voor jou? Verklaar.

3 Waarom noemt men de puberteit een belangrijk drempelmoment?

In ki

4 Markeer het kenmerk dat de beste graadmeter is om te bepalen of iemand volwassen is. alleen kunnen zijn - eigen geld verdienen - geen kinderachtig gedrag - grootte - leeftijd verantwoordelijkheid - volgroeid

5 Lees de uitspraak van Sofie, 14 jaar. a Jij bent Sofie. Geef twee argumenten die duidelijk maken waarom jij recht hebt op een tattoo. b Jij bent haar vader. Geef twee argumenten die duidelijk maken waarom jij vindt dat ze geen recht heeft op een tattoo. c

Wie heeft volgens jou gelijk?

‘Ik haat mijn vader. Ik droom al zo lang van een hartjestattoo, maar ik mag er geen laten zetten. Hij zegt dat ik mag doen wat ik wil als ik achttien ben, maar nu moet ik gehoorzamen.’

BLIK 3

Ik tel mee!(?)

B Kansen grijpen 1

Luister naar het liedje. Grijp jij als jongere kansen in het leven? a Schrijf in het kader in groen hoe je als jongere net als BartimeĂźs de kansen moet grijpen.

pl a

b Schrijf in het kader in rood hoe je als puber blind in het leven kunt staan.

2 Wat vind jij echt belangrijk in het leven?

a Maak uit deze lijst een top 3 van wat jij belangrijk vindt. Kies uit:

begrip - dansen - dieren - geld - gelukwens - God - goed babbelen - goede punten - hobby liefde - mooi weer - mooi zijn - muziek - natuur - niks doen - ouders - plezier - roken - rust sociale media - spelcomputer - sport - tv - verstand

Mijn top 3

In ki

Klas-top 3

b Maak nu samen met je leerkracht de klas-top 3.

TERUGBLIK

Als jongere krijgen we kansen die we kunnen

We moeten keuzes maken in dingen die

Door jong te zijn mogen we fouten maken, maar we moeten wel onze verantwoordelijkheid nemen.

BARTIMEĂ&#x153;S

GESTRIPT 1

Welke kleur heeft de linkse achtergrond?

2 Welke kleur heeft de rechtse achtergrond?

In ki

pl a

3 Wat betekent dit verschil in achtergrond?

Leo Merckx, BartimeĂźs, de blinde ziener, 2012

4 Welke kleur hebben de ogen? Waarom? 5 Waarom zou de kunstenaar zijn werk deze titel gegeven hebben? 6 Aan welk seizoen denk je als je de bomen ziet? Wat zou daar de betekenis van zijn?

Naar: C. Leterme, Bijbel in 1000 seconden

GESTRIPT

In ki

pl a

L E G E I P S E IN D

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex In ki

S U R PET

1 Ik vind dat echte vrienden voor het leven zijn.

3 Als mijn beste vriend ongelukkig is, raakt mij dat ook.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

2 Mijn online vrienden zijn ook echte vrienden.

4 Ik moet mijn vrienden steeds nieuwe kansen geven.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

BLIK 1

VRIENDEN MAKEN

A Kansen grijpen 1

Lees de teksten en markeer: -- geel: waar en wanneer de vrienden elkaar leerden kennen; -- groen: hoe/waar de vrienden de kans hebben gegrepen om vrienden te worden.

Ik weet nog goed hoe ik op mijn derde zag dat er nieuwe kindjes in de straat

kwamen wonen. Terwijl Eva’s ouders de verhuisdozen uitpakten, speelden wij

al samen met onze poppenwagens in de straat, onder het goedkeurend oog van

mijn mama. We kennen elkaar zo goed dat we een eigen taaltje hebben; we geven elkaar zelfs andere namen. Zo noemt Eva mij ‘Snelle’, omdat ik altijd te laat

pl a

kom, en ik haar ‘Ekster’, omdat ze zo van glitters houdt.

Nu zijn we twaalf en we zien elkaar nog elke dag! (Roos)

Sinds mijn 7 jaar ga ik naar de atletiek. Het sporten is erg leuk, maar wat eigenlijk nog veel leuker is, is het samenzijn met een hele hoop vrienden. Buiten

de trainingen gaan we ook met elkaar om: samen naar het zwembad, samen naar de bioscoop en na elke training (veel te lang) blijven babbelen. Dit is een vriendengroep voor het leven! (Marouane)

Amper geslapen had ik, die nacht voor de eerste schooldag op de middelbare

school. Ik kende niemand op mijn nieuwe school. Mijn vader had me al ingepeperd dat ik niet zo verlegen mocht zijn en mijn best moest doen om nieuwe vrienden te maken. Maar gelukkig was er Priya, die helemaal niet verlegen is. Plots stond ze naast mij en begon ze te vertellen over haar broer, die hier ook op school zat, over wat hij had verteld over de leerkrachten. Nu

gaan onze dochters samen naar school en volgen we elke week samen avondles Spaans. Priya blijft een flapuit en ik blijf verlegen, maar we hebben nog steeds

In ki

aan één blik of woord genoeg om te weten hoe het met de ander gaat. (Katrien)

2 Vertel hoe jij je beste vriend(in) hebt leren kennen. Waar en wanneer gebeurde dat? Hoe verliep dat? 3 Geef 3 tips om vrienden te maken.

TERUGBLIK

Waar en wanneer kun je vrienden maken? Welke houding neem je best aan als je vrienden wilt maken?

PETRUS

Is het voor iedereen even makkelijk om vrienden te maken?

B Mensen vangen 1

Lees het Bijbelverhaal en markeer geel: -- hoe Simon over Jezus denkt voordat ze het meer opgaan; -- wat Simon tegen Jezus zegt wanneer die vraagt om samen te vissen.

Na een lange nacht werken was Simon zijn netten aan het spoelen aan het meer van Gennesaret. Veel werk had jammer genoeg zeer weinig resultaat gehad: ze hadden amper een vis gevangen. Een eindje verder zag hij een groep mensen langs de oever van het meer wandelen. Die man Jezus stond in hun midden en praatte maar raak. Voor Simon kwam werken op de eerste plaats. Kwam die Jezus nu naar hem toe? Inderdaad! ‘Hallo, Simon’, zei Hij. ‘Mag ik een eindje meevaren in

je boot? Dan kunnen we wat vis ophalen.’ Simon grijnsde. ‘Mijn broer en ik hebben ons de hele nacht uitgesloofd en bijna niets gevangen’, zei hij. ‘Maar als meneer het wil, proberen we het nog een keer.’ Dan kan Hij zelf zien dat vissen wel wat moeilijker is dan praten, dacht Simon.

pl a

‘Vaar daarheen, naar diep water’, wees Jezus. ‘En gooi daar je netten uit.’ Simon deed wat Jezus vroeg. Hij geloofde niet dat het zou lukken. Maar toen hij en Andreas het net weer wilden ophalen, was het heel zwaar omdat het helemaal vol zat. Simon riep naar Johannes en Jakobus, die in een boot vlakbij voeren. Ze kwamen helpen en samen brachten ze twee volle boten vis aan land. Ze konden hun ogen haast niet geloven. Zoveel vis! Simon keek Jezus verwonderd aan. Jezus lachte. ‘Jij bent gewoon een goede visser, dat is wel duidelijk!’ zei Hij. ‘Volgens mij kun je ook heel goed mensen vangen: wil

jij, samen met mij en met je vrienden, mensen tot geloof brengen?’ Simon zei niets, maar hij liet zijn netten liggen en volgde Jezus. Ook Andreas, Johannes en Jakobus gingen voortaan met Jezus mee. ’s Avonds schoot Simon opeens in de lach. ‘Jij bent toch wel de beste visser, Jezus!’ zei hij. ‘En dan bedoel ik niet de volle netten van vanmorgen. Nee, jij hebt ons gevangen, mijn broer, mijn vrienden en

mij!’ Jezus knikte. ‘Ik ben ook heel blij met mijn vangst’, zei Hij.

Lucas 5, 1-11 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

2 Lees deze woorden en markeer: -- groen: de eerste houding van Simon tegenover Jezus; -- geel: de houding van Simon tegenover Jezus na de visvangst. open

trots

In ki

achterdochtig

geamuseerd

ongelovig

warm dankbaar aarzelend

vol vertrouwen

3 Markeer nu in het Bijbelverhaal groen: -- wat Jezus aan Simon vraagt na de grote visvangst; -- wat Simon en zijn vrienden vervolgens doen.

TERUGBLIK

Hoe grijpen Jezus en Simon kansen om vrienden te worden? Jezus: Simon:

Wat houdt ‘mensen vangen’ in volgens Jezus?

BLIK 1

Vrienden maken

WIJ ZIJN TWEE VRIENDEN, JIJ EN IK

BLIK 2

A Vrienden, maten, BFF's 1

Markeer de woorden die jij verbindt met ‘vriendschap’.

geheimen delen

plezier maken

gamen

afspreken

spelen

op stap gaan

elkaar vertrouwen

jezelf kunnen zijn

babbelen

plagen

pl a

samen iets doen

er altijd voor elkaar zijn

elkaar af en toe zien

elkaar steunen

alles van elkaar weten

samen in de klas zitten

2 Lees de teksten op p. 34 opnieuw. Schrijf bij elke vriendschap twee passende woorden uit de woordenwolk van vraag 1. Eva en Roos:

Marouane en de anderen van de atletiek:

Katrien en Priya:

3 Wat is de basis voor vriendschap? Kies en noteer 1 woord uit de woordenwolk van vraag 1.

In ki

4 In het verhaal van Eva en Roos lezen we dat de meisjes elkaar andere namen geven: Snelle en Ekster. Waarom geven vrienden elkaar soms bijnamen?

Heb je liever een paar hechte vrienden of een hele hoop vrienden?

TERUGBLIK Vul de zinnen aan.

De belangrijkste eigenschap bij een goede vriendschap is . Vriendschappen zijn zeer belangrijk voor onze eigen sociale . Vriendschappen zijn zeer kostbaar in ons leven: dankzij onze vrienden leren we onszelf beter kennen, wat zeer belangrijk is voor onze ontwikkeling.

PETRUS

B De rots 1

Lees het Bijbelverhaal en beantwoord de vragen. a Hoe noemt Simon Jezus in de tekst? b Hoe noemt Jezus Simon in de tekst? c

Op een avond hadden Jezus en Zijn vrienden een vreemd gesprek, toen ze voor het slapengaan nog een poosje bij elkaar zaten.

Welke bijnaam geeft Jezus aan Simon?

‘Wie zeggen de mensen eigenlijk dat ik ben?’ vroeg Jezus. Hij glimlachte erbij, alsof Hij wel wist dat ze soms rare dingen over Hem vertelden.

‘In dat dorpje waar we gisteren waren, waren de mensen er vast van overtuigd dat je Johannes de Doper

pl a

bent’, zei Andreas.

‘Vorige week hoorde ik iemand op de markt tegen een andere man zeggen dat je misschien Elia bent’, zei Thomas.

‘En vanmorgen beweerde een vrouw bij hoog en laag dat je Jeremia bent’, zei Salome. ‘Maar haar vriendin Jezus lachte. ‘Zo, zo’, zei Hij.

dacht dat je een van de andere profeten was die is teruggekomen …’

Hij keek zijn vrienden onderzoekend aan. ‘En jullie, wie ben ik volgens jullie?’ Meteen flapte Simon eruit: ‘Jij bent de Messias, de zoon van de levende God.’ Hij schrok zelf van wat hij gezegd had. De gedachte dat Jezus de Messias was, hing al een tijd in zijn hoofd, maar het was de eerste keer dat hij ze uitsprak. De Messias, de gezondene van God, waar het volk al zo lang

op wachtte … Zou het waar zijn?

Petrus klemde zijn handen in elkaar toen Jezus dat zei. Hij wilde het wel, hij wilde alles voor Jezus doen, maar zou hij het ook kunnen?

In ki

Matteüs 16, 13-20 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

CURIEUS!

Koning David op de Zuil van de Onbevlekte Ontvangenis in Rome

BLIK 2

Wij zijn twee vrienden, jij en ik

2 Jezus noemt Petrus dus zijn rots. Wat bedoelt Hij daarmee? Vink het juiste antwoord aan. Jezus vertrouwt Petrus. Petrus is de oudste van de apostelen. Petrus is zeer koppig.

Jezus wil dat Petrus kerken gaat ontwerpen. Jezus vindt Petrus ouderwets. Petrus is dol op muurklimmen.

3 Hoe zou jij je voelen als iemand je zijn/haar rots zou noemen? Gebruik de gevoelenslijst op p. 130.

4 Petrus moet de rots zijn waarop Jezus Zijn Kerk zal bouwen. Wat betekent dat? Vink aan.

pl a

Petrus moet een kerkgebouw ontwerpen en eigenhandig bouwen. Petrus moet de gelovigen samenbrengen in Jezus Zijn naam. Petrus moet een grot in de rotsen vinden die groot genoeg is om met alle gelovigen te schuilen voor gevaar. Petrus moet steenhouwer worden in naam van God.

TERUGBLIK

Wie herkent Petrus in Jezus?

Hoe staat Jezus tegenover Petrus nadat die hem Messias noemt?

In ki

Wie herkent Jezus in Petrus?

PETRUS

WIJ BLIJVEN ALTIJD BIJ ELKAAR (AL WORDEN WE MEER DAN 100 JAAR)

BLIK 3 A Ik ken hem niet 1

Howard en Raj zijn al jaren beste vrienden, maar helaas loopt het niet altijd gesmeerd tussen hen. BekijkÂ het fragment en beantwoord de vragen. a Wat is de oorzaak van de ruzie tussen Howard en Raj?

b Hoe reageert Howard daarop?

Zou Raj dat nog kunnen vergeten en vergeven?

pl a

2 Markeer de gevoelens die beide vrienden hebben.

gekwetst

blij

tevreden

schuldig

trots weemoedig

woedend

zelfvoldaan

beledigd

teleurgesteld

eenzaam

aanvaard

3 Wanneer jij ruziemaakt met een vriend, hoe voel je je daar dan bij?

In ki

a Omcirkel bij vraag 2 de gevoelens die je herkent.

b Hoe komt het dat deze gevoelens herkenbaar zijn?

4 Lees de teksten en noteer telkens hoe de vriendschap voortgaat. De laatste keer dat Priya en ik elkaar zagen, zijn we met ruzie uit elkaar gegaan. We hebben een heel ander idee over hoe we onze kinderen helpen bij hun huiswerk. Maar dan hebben we even echt de tijd genomen om een goed gesprek te hebben. Nu heb ik het gevoel dat we weer op de goede weg zijn. Het lijkt zelfs alsof we elkaar nog beter kennen dan voordien. (Katrien) De vriendschap tussen Katrien en Priya

BLIK 3â&#x20AC;&#x2030;

Wij blijven altijd bij elkaar

Enkele weken geleden kreeg ik slecht nieuws: geen atletiek meer voor mij. Door een hartafwijking is het te gevaarlijk volgens de dokter. Mijn vrienden van de atletiek heb ik al enkele weken niet gehoord, zelfs geen berichtje om te vragen hoe het met me gaat. Het is wel duidelijk dat niet alle vriendengroepen voor eeuwig zijn. (Marouane) .

pl a

De vriendschap tussen Marouane en zijn atletiekvrienden

Mag je aan vrienden twijfelen?

5 Lees de Bijbeltekst en markeer: -- geel: wat Petrus belooft aan Jezus; -- groen: hoe Jezus op deze belofte reageert.

We ontmoeten Jezus en Zijn leerlingen in Jeruzalem, de avond van het Laatste Avondmaal.

Toen ze klaar waren met eten, keek Jezus niet blij. Het leek wel alsof Hij telkens aan iets akeligs moest denken. Zijn vrienden merkten het ook. ‘Een van jullie zal mij verraden’, zei Jezus. Ze protesteerden hevig. ‘Dat kan niet! Niemand van ons zou zoiets doen!’ Hoe kon Hij zoiets zeggen? Jezus antwoordde niet, maar glimlachte verdrietig. ‘Jullie zullen allemaal gaan twijfelen en verdwalen, als schapen zonder herder.’ Petrus

sprong overeind en riep: ‘Ook al gaat iedereen twijfelen, ik zeker niet!’ Jezus glimlachte weemoedig: ‘Nog voordat de haan vannacht twee keer heeft gekraaid, zul jij drie keer zeggen dat je mij niet kent.’

In ki

Maar Petrus hield vol: ‘Heer, ik ben bereid met U zelfs de gevangenis en de dood in te gaan. Ik zal U niet verloochenen.’ En zo spraken ze allemaal, en ze meenden wat ze zegden. Later die avond wordt Jezus door Judas verraden en opgepakt door een groep Romeinse soldaten en joodse hogepriesters.

Marcus 14, 32-72 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

6 Wat betekent Jezus zijn reactie op de belofte?

7 Markeer in de tekst hoe Petrus reageert op wat Jezus zegt blauw.

PETRUS

8 Lees het vervolg van de Bijbeltekst. Markeer: -- geel: wat Petrus zegt wanneer hem gevraagd wordt of hij bij Jezus hoort; -- groen: hoe Petrus reageert wanneer hij de haan voor de tweede keer hoort kraaien.

Jezus werd naar het huis van de hogepriester gebracht. Daar bleef Petrus een hele tijd wachten. Op het binnenhof stonden een stuk of zeven mannen zich te warmen bij het vuur. Petrus ging stilletjes bij hen staan, omdat hij hoopte iets uit hun gesprekken te kunnen opmaken. Er kwam een dienstmeisje uit het huis bij de mannen staan. Ze keek Petrus scherp aan. Hij probeerde zich nog een beetje weg te stoppen, maar het hielp niet. ‘Jij hoort ook bij die man die ze vannacht hebben gearresteerd, die Jezus’, zei ze. ‘Ik weet niet waar je het over hebt!’ stotterde Petrus. Hij sloop zachtjes weg naar het voorhof, waar ook mensen bij elkaar stonden. Een haan kraaide luid in de nacht. Daar was dat ellendige dienstmeisje weer. ‘Die man is een van de leerlingen van die Jezus’, zei ze tegen de anderen, terwijl ze naar Petrus wees. ‘Je bent

gek!’ riep Petrus kwaad. ‘Dat is niet waar!’ Een paar mannen lachten en eentje zei: ‘Je komt in elk geval net als hij uit Galilea, aan je accent te horen! Dus zul je ook wel bij zijn groepje horen.’

‘Verdorie, hou daar nu eens mee op!’ riep Petrus. ‘Ik zeg je toch dat het niet waar is. Ik ken die hele Jezus hij liep huilend weg.

pl a

niet!’ Toen kraaide er voor de tweede keer een haan. Petrus herinnerde zich wat Jezus had gezegd en

Marcus 14, 32-72 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

10 Heb je begrip voor Petrus?

11 Waarom huilt Petrus?

9 Waarom zegt Petrus dat hij Jezus niet kent?

TERUGBLIK

In ki

Vul de juiste woorden in. Kies uit deze woorden. dieper - hechter - investeren - moeilijk - momenten - vertrouwen - verwijdering

Vriendschappen kennen vaak moeilijke omdat het zoek is.

In vriendschap moet je blijven . Vrienden zijn betekent ook dat je ervoor gaat als het is. Hoe de vriendschap is, hoe

zulke momenten van je raken. Na een ruzie of een probleem kunnen drie dingen gebeuren met een vriendschap. De vriendschap: --

;

BLIK 3

Wij blijven altijd bij elkaar

B Eind goed al goed? In het verhaal ‘Mensen vangen’ lezen we dat Jezus al snel enkele mannen rond zich krijgt die met Hem op pad gaan. Zijn vrienden zijn gewone mannen, vissers, werklui die zo geboeid zijn door Jezus dat ze Hem overal mee volgen. Hij wordt hun meester (rabbi) en zij Zijn leerlingen. Wat eerst lijkt op een spannend avontuur, mondt uit in een nachtmerrie doordat een van hen, Judas, Jezus verraadt. Jezus

wordt opgepakt en ter dood veroordeeld. Als een misdadiger wordt Jezus aan het kruis genageld. Zijn trouwe vrienden

pl a

blijken iets minder trouw dan ze zelf dachten te zijn. Totaal ontredderd en overweldigd door schrik sluiten ze zich op in een huis in Jeruzalem.

Maar het is dan dat Petrus vanuit zijn vriendschap met Jezus zijn kracht hervindt en de andere leerlingen overtuigt dat het niet voorbij is. De geest van Jezus is terug onder hen. Dit moment noemen we Pinksteren. De vrienden kiezen een vervanger voor Judas en zijn zo terug met twaalf. Petrus wil aan iedereen vertellen welke wondere dingen ze hebben meegemaakt. Ook de anderen raken zo enthousiast dat ze overal de

‘Blijde Boodschap’ verkondigen. De twaalf zwermen naar alle hoeken van de toenmalige wereld uit. Petrus zwijgt voor niemand: ook al belandt hij in de gevangenis; het deert hem niet. Zijn vriend Jezus is bij hem. Uiteindelijk zal Petrus in 64 in Rome ook aan het kruis belanden. Volgens de overlevering gebeurt dat omgekeerd, met zijn hoofd naar beneden, omdat hij zei: ‘Ik ben niet waardig te sterven als Jezus.’ De twaalf, ook apostelen genoemd, stichten overal kleine gemeenschappen. Die vormen het begin van de

huidige wereldkerk van ongeveer 2 miljard christenen.

Petrus wordt beschouwd als de eerste paus. Hij ligt begraven onder de huidige Sint-Pietersbasiliek in Rome.

Is Petrus de rots geworden die Jezus gewild had?

zeker niet

In ki

zeer zeker

2 Waar haalde Petrus de kracht vandaan om zich zo te herpakken?

TERUGBLIK

Waarom kun je zeggen dat de vriendschap tussen Petrus en Jezus eigenlijk sterker is geworden?

PETRUS

GESTRIPT 1

Welke richting kijkt Petrus uit?

2 Wat zou dat willen zeggen?

In ki

pl a

3 Hoe kun je de blik in zijn ogen omschrijven?

4 Op welk punt in het verhaal zitten we?

El Greco, De boetvaardige Petrus, 1590

5 Hoe houdt Petrus zijn handen?

7 Wat heeft Petrus in zijn handen?

6 Wat zou de betekenis daarvan zijn?

8 Waarnaar wordt daarmee verwezen?

GESTRIPT

L E G E I P S E IN D

Welk stukje uit dit hoofdstuk zou je zelf met een vriend delen?

In ki

Laat jij je vrienden soms in de steek wanneer de weg moeilijk wordt? Hoe zou je dat kunnen oplossen?

pl a

Heeft dit hoofdstuk je nieuwe ideeĂŤn of inzichten over vriendschap gegeven die je kunt gebruiken op je levenspad?

Ben jij een goede vriend? Wie gaat samen met jou op pad?

IN DE SPIEGEL

Zijn er dingen die je kunt verbeteren om met je vrienden samen op weg te blijven gaan? Hoe ga je dat aanpakken?

ar pl a em ex In ki

A I R A M

1 Voor mij is het pas echt feest als er cadeautjes zijn.

3 Mijn ouders hebben het recht teÂ weten wat ik doe.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

2 Ik vind dat alleen christenen Kerstmis mogen vieren.

4 Als kind heb ik recht op ouders dieÂ altijd voor mij klaarstaan.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

BLIK 1

FEESTVREUGDE

A Valt er iets te vieren? 1

Welke feesten en feestdagen ken je? a Noteer ze bij de vlaggetjes.

pl a

b Vul aan met feesten die je klasgenoten noteerden.

In ki

2 Waaraan doen feesten je denken? Noteer het rond de feesthoedjes.

3 Bekijk een reeks filmpjes waarin het islamitische Suikerfeest, het christelijke Kerstmis en het Amerikaanse Thanksgiving gevierd worden. a Markeer bij vraag 2 de woorden die je ook in de filmpjes ziet of hoort. b Welke kernwoorden hoor je in elk filmpje (en had je misschien ook al genoteerd bij vraag 2)?

Waarom zijn deze zaken zo belangrijk?

MARIA

4 In deze woordzoeker zitten 12 feesten verstopt. Markeer: -- blauw: de godsdienstige feesten, -- groen: de officiële en commerciële feesten, -- rood: de persoonlijke feesten.

pl a

In ki

TERUGBLIK

Waarvoor maken we bewust tijd als we feestvieren?

Welke soorten feesten bestaan er?

Waarbij staan gelovigen stil op godsdienstige feestdagen?

BLIK 1

Feestvreugde

B Feesten in de oudheid 1

Lees de tekst over feestvieren bij de oude Egyptenaren, Grieken, Germanen of Kelten. a Markeer in de tekst verschillende redenen om feest te vieren doorheen de geschiedenis.

In het oude Egypte en Griekenland werd onder andere feestgevierd om de goden te eren. Dat gebeurde door processies, toneelstukken â&#x20AC;Ś De Germanen deelden het jaar in vier. Elk deel kreeg zijn eigen feest: het Joelfeest in de winter, Ostara in de lente, Litha in de zomer en Mabon in de herfst. Ook bij de Kelten was er vier keer per jaar een groot feest: Samhain op 31 oktober (waarvan Halloween

is afgeleid), Imbolc begin februari, Beltane eind april en Lammas (of Lughnasadh) begin augustus. Door

elk seizoen een feest te geven was er telkens iets om naar uit te kijken, een dag waarop het gewone leven even op pauze werd gezet. De mensen gaven zo ook ritme aan de tijd. Nog steeds bieden feesten ons de

pl a

kans om even te ontsnappen aan het dagdagelijkse en krijgt ons (school)jaar er een ritme door.

b Waarom zouden de Germanen en de Kelten feesten verbonden hebben aan de seizoenen?

2 Schrijf de Germaanse feesten op de juiste plaats rond de cirkel.

a Schrijf nu Kerstmis en Pasen op hun plaats rond de cirkel. Wat valt je op?

In ki

b Waarom zouden de christelijke feesten verbonden zijn aan deze Germaanse feesten en dus ook aan seizoenen?

MARIA

zomer

herfst

lente

winter

C Feesten in de Kerk 1

De belangrijke momenten uit Jezus’ leven worden tijdens het kerkelijk jaar gevierd. Schrijf de letters van de onderstaande dagen op de juiste plaats in het schema van het kerkelijk jaar. A start van het kerkelijk jaar: 1ste zondag van de advent B Kerstmis C Aswoensdag(begin vasten) D begin van de Goede Week

E Pasen F Onze-Lieve-Heer Hemelvaart G Pinksteren H Onze-Lieve-Vrouw Tenhemelopneming I Allerheiligen en Allerzielen

pl a

2 Kleur het kerkelijk jaar ook in met de juiste kleuren. Gebruik daarvoor de info op p. 139 of op de ontdekplaat.

herfst

winter

zomer

In ki

lente

Goede Week: -

TERUGBLIK

Schrijf deze woorden op de juiste plaats in de tekst. een houvast - houvast aan het leven - Kerstmis en Pasen - het leven van Jezus - ritme - seizoen Doorheen de eeuwen vierden mensen feest. Feesten geven mensen tijdens het jaar, iets om naar uit te kijken. De feesten werden vaak verbonden met een . Zo kreeg de tijd een mee. Bij de christenen geeft het kerkelijk jaar vorm: de belangrijkste feesten, , verwijzen naar Jezus’ geboorte en verrijzenis. Op die manier geeft Jezus van christenen.

BLIK 1

Feestvreugde

BLIK 2

LICHT IN DONKERE DAGEN

A De advent De adventskrans is een mooie manier om uit te kijken naar Kerstmis. a Lees de tekst.

In de adventsperiode bereiden de christenen zich, samen met Maria, voor op de komst van Jezus. Het woord

‘advent’ is afgeleid van het Latijnse ‘advenire’, wat ‘naderen’ betekent. Ook het Latijnse woord ‘adventus’ heeft een band met advent: het betekent ‘komst’.

De christenen gebruiken in deze periode de adventskrans. Deze krans vindt zijn oorsprong in het Germaanse

Joelfeest (zie p. 48). De betekenis van de adventskrans begint al bij de vorm: een cirkel, zonder begin en einde.

pl a

In de natuur werkt het ook zo: de cirkel van het leven stopt niet. De seizoenen keren elk jaar terug en er blijft leven ontstaan …

De groene takken staan symbool voor hoop en leven: de natuur zal in de lente terug tot leven komen en opnieuw groen kleuren. Een andere kleur die gebruikt wordt, is rood: de kleur van vuur en warmte.

De vier kaarsen ten slotte worden week per week aangestoken: in de eerste week van de advent brandt één kaars, in de tweede week twee en zo verder. Dit groeiende licht symboliseert de komst van Jezus, die licht zal brengen in donkere dagen.

De advent valt in een donkere en gure periode. Het is dan fijn om te weten dat er opnieuw dagen met meer zonlicht en warmte aankomen. In deze periode versieren veel mensen hun huis met lichtjes en branden we al

eens vaker een kaarsje.

b Noteer bij elk deel van de adventskrans de symbolische betekenis.

cirkel

In ki

vier kaarsen

TERUGBLIK Wat is de advent?

Waarom gebruiken christenen in deze periode een adventskrans?

MARIA

groene takken

B Kerstmis 1

Met Kerstmis wordt de geboorte van Jezus uitgebreid gevierd door christenen. In de Bijbel vinden we het geboorteverhaal van Jezus bij slechts twee van de vier evangelisten terug: Lucas en Matteüs. Beluister de twee geboorteverhalen. a Kleur het linkerbolletje blauw als je deze figuur/elementen hoort in het verhaal van Lucas. b Kleur het rechterbolletje groen als je deze figuur/elementen hoort in het verhaal van Matteüs. Kleur alleen de figuren/elementen bij wie de beide bolletjes zijn gekleurd. Wat valt je op?

pl a

In ki

d Waarom komen de herders in Lucas’ verhaal als eerste op bezoek? Vink aan. De herders waren het dichtst in de buurt en konden Jezus het snelst bereiken. Iedereen is belangrijk voor Jezus, vooral mensen die het moeilijk hebben. Dankzij de herders kan Jezus een warm schapenvachtje gebruiken in zijn kribbe. e Waarom komen in het verhaal van Matteüs drie wijzen met de geschenken, mirre, goud en wierook langs? Vink aan. De wijzen en hun geschenken wijzen erop dat Jezus de langverwachte koning, de Messias, is. De wijzen wilden met hun geschenken tonen wat echt belangrijk is in het leven. De wijzen volgden elk jaar een bijzondere ster en gaven geschenken aan de mensen die ze op hun reis ontmoetten.

2 Hoe vieren jullie Kerstmis?

BLIK 2

Licht in donkere dagen

3 Bekijk de cartoon. Wat wil de tekenaar met de cartoon duidelijk maken?

4 Al jaren organiseert jongerenradiozender Studio Brussel De Warmste Week in de week voor Kerstmis. Bekijk een van hun promofilmpjes. a Welke slogan heeft De Warmste Week?

pl a

b De Warmste Week heeft niets te maken met een godsdienst. Toch zien en voelen we de warme kerstboodschap in de acties. Leg uit hoe dat komt.

5 Hoe kunnen we meer zin geven aan Kerstmis?

TERUGBLIK

In ki

Schrijf deze woorden op de juiste plaats in de tekst. boodschap - cadeautjes - duisternis - geboren - Jezus - licht - mensen die het moeilijk hebben Redder - universeel - verschillende - vrede

Al zijn er twee geboorteverhalen, de betekenis van beide is dat Jezus is . Hij is de Messias en .

In de kerstperiode besteden we soms te veel aandacht aan en lekker eten. Eigenlijk moet en Zijn betekenis voor de wereld centraal staan: iemand die licht bracht in de . Dat kunnen we doen door te steunen. We worden dan ook licht voor een ander. Kerstmis is een : een feest met een

van en licht voor iedereen, over godsdienstgrenzen heen.

MARIA

MARIA, EEN BIJZONDERE MOEDER

BLIK 3 1

Lees de teksten. Markeer: -- blauw: wat Maria van haar zoon vraagt of wat ze tegen Hem zegt; -- groen: hoe Jezus daarop reageert.

De twaalfjarige Jezus in de tempel Toen Jezus twaalf jaar was, mocht Hij met zijn ouders mee naar Jeruzalem om het joodse paasfeest te vieren. Na het feest keerde iedereen naar huis terug, behalve Jezus. Zijn ouders zochten Hem drie dagen

lang en vonden Hem in de tempel bij de leraren die daar waren. Hij luisterde naar hen en stelde vragen. Iedereen die Hem hoorde praten, was verbaasd. Want Hij zei heel verstandige dingen.

Toen Zijn ouders Jezus vonden, waren ze onder de indruk. Maria zei: ‘Jongen, waarom heb je dat gedaan?

Je vader en ik waren ongerust. We hebben je overal gezocht.’ Jezus antwoordde: ‘Waarom hebben jullie mij

pl a

gezocht? Ik moet doen wat mijn Vader bepaald heeft. Dat weten jullie toch?’ Maar Jozef en Maria begrepen

niet wat Hij bedoelde. Toen ging Jezus met Zijn ouders mee terug naar Nazaret, en hij was hun gehoorzaam. Toch bleef zijn moeder nadenken over alles wat er gebeurd was. Jezus groeide op en hij werd steeds wijzer.

Naar: Lucas 1, 41-52 (Uit: Bijbel in gewone taal)

God hield van Hem, en de mensen ook.

De bruiloft van Kana

Twee dagen later was er een bruiloft in Kana, een plaats in Galilea. De moeder van Jezus was op het feest en ook Jezus en Zijn leerlingen waren uitgenodigd. Toen de wijn opraakte, zei de moeder van Jezus: ‘Ze hebben

geen wijn meer!’ Jezus zei tegen haar: ‘Bemoei u niet met wat ik moet doen. Het juiste moment voor mij is nog niet gekomen.’ Toen zei de moeder van Jezus tegen de dienaren op het feest: ‘Doe precies wat Hij zegt.’ Naar: Johannes 2, 1-5

gepast

niet gepast

In ki

a Wat vind je van Jezus’ reactie in beide verhalen? Waarom?

b Hoe zou Maria zich daarbij voelen? Markeer. gekwetst

boos

trots onverschillig

bezorgd

blij

opgelucht

Hoe reageren jouw ouders wanneer jij brutaal bent of niet naar hen luistert? Hoe zouden zij zich voelen op zo’n momenten? Onderstreep bij b.

2 Wat doet Maria vervolgens in beide verhalen? Markeer geel in de tekst. a Wat toont Maria daarmee?

b Welke mensen in jouw leven doen dit ook?

BLIK 3

Jezus zegt altijd dat je lief moet zijn voor anderen. Moet Hij zelf dan ook niet lief zijn voor Zijn moeder?

Maria, een bijzondere moeder

3 Het Johannesevangelie vertelt hoe Maria erbij is wanneer Jezus gekruisigd wordt en sterft. Lees de tekst.

Het was de dag voor de sabbat. Een bijzondere sabbat, want ook het joodse paasfeest zou beginnen. De joden wilden niet dat de lichamen dan nog aan het kruis zouden hangen. Daarom gingen ze naar Pilatus. Ze vroegen of hij de benen van de mannen aan het kruis wilde laten breken. Dan konden hun lichamen daarna van het kruis gehaald worden. Pilatus stuurde een paar soldaten. Ze braken de benen van de twee mannen die naast Jezus aan een kruis hingen. Maar toen de soldaten bij Jezus kwamen, zagen ze dat hij al gestorven was. Daarom braken ze zijn benen niet. Eén van de soldaten stak zijn speer in de zij van Jezus. Meteen stroomde er bloed en water uit. Johannes 19, 31-32 (Uit: Bijbel in gewone taal)

a Welke gevoelens zou jij hebben als je dit met je eigen ogen zou zien? Gebruik de gevoelenslijst op p. 130.

kwaad

uitbundig geschokt

teleurgesteld

rustig

verdrietig

Hoe moeilijk het ook is, Maria zal toch het lot van haar zoon aanvaarden. Vink de mogelijke redenen daarvoor aan. Maria wist al lang dat Jezus een bijzondere rol te vervullen had en dat hij daarvoor moest sterven. Maria wist dat er niets te doen was tegen de macht van de Romeinen. Maria wist dat ze haar zoon ooit zou moeten loslaten. Maria wist dat God een plan had met Jezus.

CURIEUS!

opgelucht

pl a

b Hoe zou Maria gereageerd hebben op het lijden van haar zoon? Markeer de mogelijke antwoorden.

In ki

Feesten voor Maria Op 15 augustus vieren christenen Onze-Lieve-Vrouw Tenhemelopneming. De christenen vieren dan dat Maria na haar overlijden in de hemel wordt opgenomen en zo haar bijzondere plaats in de Kerk krijgt. In de provincie Antwerpen, maar ook daarbuiten, worden op deze dag moeders in de bloemetjes gezet voor Moederdag.

TERUGBLIK

Schrijf de woorden op de juiste plaats in de tekst. aanvaardt - loslaten - moeder - moeilijk - steunen - vertrouwen - voorbeeld - zijn Maria is een echte : ze blijft haar zoon en , ook al is dat soms . Ze is een voor veel christenen. Net zoals alle ouders moet Maria Jezus en er toch altijd voor hem wanneer Hij haar nodig heeft. Voor Maria gaat dat heel ver: zij moet haar zoon afgeven, maar dat.

MARIA

GESTRIPT 1

Welke emoties zie je bij Maria? 2 Hoe komt het dat Maria’s gezicht dit uitstraalt? Waarom heeft de kunstenaar hiervoor gekozen?

In ki

pl a

3 Wat vind je van deze voorstelling van Maria’s gevoelens?

Michelangelo, Pietà, 1499

4 Wie is dit? 5 Wat is er gebeurd? 6 Hoe wordt deze persoon afgebeeld?

7 Wat voel jij bij het zien van dit beeldhouwwerk? Gebruik de gevoelenslijst op p. 130. 8 Kunstwerken zoals dit worden ‘pietà’ genoemd. Zoek op wat dit woord betekent en verbind deze betekenis met wat afgebeeld wordt in het beeldhouwwerk.

GESTRIPT

In ki

pl a

L E G E I P S E IN D

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex In ki

N O S SIM

1 Je kunt beter geen held zijn dan een dode held.

3 Je moet altijd proberen je dromen waar te maken.

akkoord

niet akkoord

2 Het staat op voorhand vast hoe jouw leven zal verlopen.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

4 Ik zou graag kunnen vliegen.

akkoord

niet akkoord

BLIK 1

HELDEN

A Helden m/v/x Bekijk het fragment en schrijf rond de tekening waarom Superman zo tot de verbeelding van mensen spreekt.

pl a

2 Lees de tekst en markeer drie kenmerken van een echte held.

Helden

Superman werd in 1938 als stripheld geboren. Hij groeide uit tot een populaire

televisie- en filmster. Niet zo vreemd als je zulke superkrachten hebt! De bedenker van Superman kende ongetwijfeld de oude Griekse heldenverhalen over Achilles of Heracles. Met enorme moed en op gevaar van hun eigen leven wisten zij hun volk van grote rampspoed te redden. Echte onversaagde helden dus. Wegens

hun bovenmenselijke prestatie kregen ze een bijna goddelijke status. Hun heldendaden worden na duizenden jaren nog steeds verder verteld. Ze waren schijnbaar onoverwinnelijk.

In ki

Hoewel ... meestal hadden ze ĂŠĂŠn zwakke plek. Ken jij die van de Griekse held Achilles? En oh, ja, Superman had er ook een mooie, hij werd ... verliefd!

3 Ken jij een echte held m/v/x die je bewondert? Leg uit waarom.

4 Zou je ooit zelf een held(in) willen zijn? Waarom wel/niet?

zeer zeker

zeker niet

Hebben vrouwen het lastiger dan mannen om een echte heldin te zijn?

SIMSON

B Een joodse held 1

Lees de tekst en los het kruiswoordraadsel op.

Ook in het Oude Testament staan verhalen over

helden. Simson is zo’n superheld. Ongeveer 1200 jaar voor Christus leefden de joden in het land van Kanaän, waar vandaag Israël ligt. Er was toen nog helemaal geen sprake van één land met één koning. Het waren allemaal losse stammen die elkaar wel eens durfden bestrijden als het moest. Toch hadden ze één ding gemeenschappelijk: hun godsdienst. Ze eerden

hun god Jahweh die ze dankzij aartsvader Abraham leerden kennen en van wie ze door Mozes hun

leefregel kregen: de 10 geboden. Om ervoor te zorgen

pl a

dat alle stammen Jahweh trouw bleven, stelde men rechters aan.

Plots werd het bestaan van die verschillende stammen bedreigd door Filistijnen. Zij kwamen over de Middellandse Zee en wilden het land van de joden veroveren. De stammen waren gedwongen om zich te verenigen en de nieuwe indringers te bekampen. Het duurde nog tot ongeveer 1000 jaar voor Christus dat

David de Filistijnen kon verslaan en een echte koning werd.

Naam van het land waar de joden in 1000 v.C. leefden 2 Elke stam had toen dezelfde ... 3 Joodse superheld 4 Hij liet de joden hun God kennen. 5 Hij leidde de joden naar het Beloofde Land.

6 Belangrijkste leefregel voor de joden 7 Zij werden aangesteld om toe te zien op het geloof. 8 Zij wilden het land van de joden veroveren. 9 Naam van de God van de joden

In ki

5 9

BLIK 1

Helden

2 Nummer de teksten in de juiste volgorde volgens het verhaal van rechter Simson. wraak op Simson en namen op hun beurt De Filistijnen waren daarom woest son. Die liet dat niet over zich heen op de familie van het meisje van Sim te grazen. komen en nam tientallen Filistijnen

En zo gebeurde dat Simson, onderweg naar zijn geliefde, aangevallen werd door een hongerige leeuw. Hij bad tot God die hij in de steek had gelaten en smeekte: ‘Geef me nog eenmaal mijn kracht terug.’

‘Mijn haren zijn sinds mijn geboorte nooit geknipt, omdat ik een man van God ben. Dat is mijn kracht.’

pl a

een dag kwam een engel: Ze bad tot God en Hij luisterde. Op zijn haar nooit knippen. ‘Je zult een zoon krijgen, maar je mag van God is.’ Zo kan iedereen zien dat hij een man

enkel Hij begreep dat hij zijn God in de steek had gelaten. Hij had zijn kracht volk en voor zichzelf en zijn eigen wraakgevoelens gebruikt in plaats van zijn zijn God te dienen. Alle Filistijnen, maar ook rechter Simson werden bedolven onder de zware steenblokken.

Ze zeiden tegen de vrouw van Simson, Delila: ‘Jij moet ons volk helpen . Als jij aan ons het geheim van zijn kracht vertelt, krijg je heel veel geld.’ Zijn ouders begrepen niet waarom hij niemand uit zijn eigen stam nam. Maar Simson trok zich er niets van aan. Hij deed lekker zijn zin.

3 Bekijk de tekeningen.

In ki

a Schrijf kort boven elke tekening wat er gebeurt. b Welke daad van Simson is de meest spectaculaire? Leg uit waarom je dat vindt en kleur het bolletje.

SIMSON

4 Voldoet Simson aan de kenmerken van een echte held? Waarom wel/niet?

pl a

5 Markeer bij vraag 2 de tekstfragmenten die aantonen dat God ontevreden was over Simson. a Voor wie gebruikt Simson zijn kracht?

b Kun je begrijpen dat Simson zijn kracht daarom gebruikt?

Voor wie had Simson zijn kracht moeten gebruiken?

6 Wat smeekt Simson op het einde aan Jahweh?

In ki

a Wat wil Simson daarmee aantonen? Kruis alle antwoorden aan. Dat hij spijt heeft Dat hij zo zijn wraak kan nemen op de Dat hij zich wil opofferen Filistijnen Dat hij enorm boos is door het verraad Dat hij terug een man van God is van Delila b Wat toont Jahweh daarmee aan? Kruis alle antwoorden aan. Dat hij rechter Simson dood wil Dat hij het volk nog steeds helpt in hun strijd Dat hij het Simson vergeeft Dat hij moedeloos is en het opgeeft

TERUGBLIK

Wat vertelt het verhaal van rechter Simson? Omcirkel de juiste antwoorden en vul aan. -----

Simson bezat een enorme fysieke kracht door Jahweh. Juist / Fout Simson gebruikt die kracht om het volk te verdedigen. Juist / Fout Jahweh was met zijn volk, de joden bezig zonder dat ze het beseften. Juist / Fout De echte held in het verhaal is .

BLIK 1

Helden

BLIK 2

MY SUPERHERO

A Jezus: een andere held 1

Ga terug naar p. 58 en schrijf de kenmerken van een held over die ook op Jezus van toepassing zijn.

2 Lees de teksten. Schrijf boven elke tekst de juiste titel.

pl a

Bespot - Bij Herodes - Bij Pilatus - In de handen van zijn Vader - Gevangengenomen In de Hof van Olijven - Kruisiging

Jezus werd gevangengenomen door

tot God die Hij Zijn Vader noemde: ‘Laat dit

de Romeinen. Toen nam een van zijn

aan mij voorbijgaan. Maar het is Jouw wil

leerlingen een zwaard en verdedigde

en niet de mijne die zal gebeuren.’

Jezus. Jezus zei: ‘Laat het erbij.’

De mannen van Pilatus die Jezus

Herodes toonde zich zeer verheugd toen

bewaakten bespotten en sloegen Hem.

hij Jezus te zien kreeg. Hij vroeg Jezus een

Ze wierpen een doek over zijn hoofd en

wonder te verrichten, maar Jezus zweeg.

vroegen Hem: ‘Wees nu eens een profeet en

Herodes hing Hem een schitterend gewaad

zeg ons wie U nu geslagen heeft.’ Daarna

om en stuurde hem terug naar Pilatus.

beschimpten ze hem verder.

Vlak voor zijn gevangenneming bad Jezus

In ki

Ze sloegen hem aan het kruis, net als de

Toen riep Jezus met luide stem: ‘Vader, in

misdadigers, om samen met hen ter dood

Uw handen beveel ik Mijn geest!’

te worden gebracht. En Jezus zei: ‘Vader,

vergeef hen, want ze weten niet wat ze doen.’

Lucas 22, 44-23, 56

SIMSON

3 Kijk in de gevoelenslijst op p. 130 en schrijf onder de tekstfragmenten bij vraag 2 minstens twee gevoelens die Jezus op die momenten gehad zou kunnen hebben. 4 Als Jezus een superheld geweest was, hoe zou je dan verwachten dat hij reageerde?

5 Vergelijk Simson met Jezus en zet een kruisje als het bij de persoon past. Simson

Jezus

wraakzuchtig man van God vergevingsgezind

pl a

kiest voor zichzelf blijft God trouw

ondergaat wat komen moet vernederd fysiek sterk

smeekt om God

al van bij de geboorte iemand van God

6 Lees Lucas 6, 19 en beantwoord de vragen.

In ki

a Waarom kwamen mensen naar Jezus?

b Wat wordt hier bedoeld met kracht?

Wat is het verschil met Simson?

TERUGBLIK Vul de zinnen aan.

Jezus bezat een enorme kracht door God. In Jezus was aan het werk. Jezus blijft trouw en aanvaardt zijn lot, ook al moet hij daarvoor

en uiteindelijk om zijn hoger doel te bereiken.

BLIK 2

My superhero

B Jezus droomt 1

Bekijk het filmpje I can fly. Zou je je beste vriend(in) zo’n droom uit zijn/haar hoofd praten? Waarom wel, niet?

Is het beter wel een droom dan geen droom te hebben? 2 Ook Jezus heeft een droom.

a Lees de tekst en markeer wat Jezus Zijn droom is.

Zaligsprekingen

In het evangelie van Matteüs 5, 1-12 lezen we hoe het openbare leven van Jezus begint met de

8 zaligsprekingen. Jezus wenst hier alle geluk toe aan mensen die eenvoudig zijn, verdriet hebben, zacht

pl a

van aard zijn, dromen van rechtvaardigheid, goed zijn voor anderen, een eerlijk hart hebben, vrede brengen of benadeeld worden omdat ze goed trachten te leven. Na die zaligheden vertelt Jezus nog meer over zijn droom. Hij zegt hoe Hij wil dat mensen samenleven, met als voornaamste opdracht: zie mensen graag, ook die mensen die jou niet graag zien!

Het is eigenlijk Zijn testament, dat wat Hij wil wat na Zijn dood gebeurt. Jezus spreekt dit uit tegenover Zijn

apostelen en toehoorders en zegt er uitdrukkelijk bij: ‘Zo moeten jullie leven en dan horen jullie bij God.’ Wat denk je: lijkt Jezus’ droom wat voor jou?

b Geef aan of de droom van Jezus voor jou haalbaar lijkt.

zeer zeker

mogelijk

Hou van mensen, ook als zij niet van jou houden.

Als iemand iets van je vraagt, geef het dan en verwacht niets terug.

In ki

Oordeel niet over wat anderen zeggen en doen. Als iemand je iets misdoet, laat hem dan doen. Behandel anderen zoals je ook zelf behandeld wilt worden. Handel goed voor alle mensen.

Vergeef anderen hun fouten (dan zullen ook de jouwe vergeven worden).

TERUGBLIK

In welk soort wereld zouden we leven als Jezus’ droom zou uitkomen?

SIMSON

betwijfel ik

onmogelijk

BLIK 3

VOOR DE DRAAD ERMEE

A Lot en noodlot 1

Lees de tekst en markeer: -- blauw: wat het levenslot is; -- groen: wat het noodlot is.

Heb jij je nooit eens afgevraagd: ‘Wat als ik elders geboren was? Wat als ik andere ouders had? Wat als ik

superrijk of megaknap zou zijn?’ Die wat als-vragen stellen mensen zich wanneer ze nadenken over hun (levens)lot, datgene wat door de geboorte vastligt. Gelovigen beweren dat God het lot van ieder van ons

bepaalt. Soms maakt men ook nog onderscheid met het noodlot: het onverwachte ongeluk dat iemands pad

doorkruist. Het noodlot heeft men helemaal niet zelf in handen, het overkomt iemand. Gelovigen durven God

pl a

wel eens vragen waarom hen dat noodlot moet treffen of hem er zelfs de schuld van geven.

Het tapijt van het leven

2 Lees de tekst Het tapijt van het leven en beantwoord de vragen.

De mensen in het oude Griekenland dachten veel na over de tijd en het sterven van mensen. Zo vroegen ze zich af of je zelf de tijd bepaalde die je te leven had. Was het toeval dat je in zee viel en verdronk of juist werd gered? Zij vonden van niet. Al van bij je geboorte lag je leven vast. Ook al dacht je

dat je vrij was om te kiezen; die keuze was al vastgelegd door de godinnen van het lot. Die sponnen ieders levensdraad, weefden de draad in het grote tapijt van het leven en knipten die op een bepaalde lengte af. In het begin wisten de mensen precies hoe lang hun draad was. En daardoor dachten

ze: waarom zou ik nog iets doen? Tegen dan ben ik toch dood? En iedereen zat alleen nog maar diep ongelukkig te wachten tot zijn tijd om was. Tot een god medelijden kreeg en de mens dat beeld uit zijn gedachten nam. Zo

In ki

vergat de mens wanneer zijn tijd om zou zijn. En hij begon weer te leven.

a Waarom werden de mensen ongelukkig toen ze hun lot kenden?

b Zou jij je eigen noodlot willen kennen? Waarom wel/niet? 3 Herlees op p. 62 wat Jezus tegen God zegt in de Hof van Olijven. Waarom zegt Jezus dat? Kruis het meest juiste antwoord aan. Jezus is bang om wat komen gaat. Jezus is hulpeloos en verwacht alle hulp van God. Denk jij dat God Jezus weet wat Zijn lot is, maar ook dat Hij zo een hoger doel bereikt. verantwoordelijk is voor Jezus weet dat Hij niet tegen de Romeinen op kan; dat is Zijn lot. iemands noodlot? Jezus moet lijden omdat het Zijn lot is.

BLIK 3

Voor de draad ermee

B We are superhumans 1

Bekijk het filmpje Yes I can en beantwoord de vragen. a Schrijf rond de foto welke indrukken en gevoelens je hebt bij het bekijken van het clipje.

b Wat is het (nood)lot van de mensen die je ziet?

Welke is hun grootste ergernis?

pl a

d Hoe gaan ze om met dat (nood)lot (en waarom heet het clipje dus Yes I can)?

In ki

2 Schrijf naast ‘superheld’ en ‘superhuman’ de juiste kernwoorden. bereikbaar - dromen - echte helden - echte mensen - een voorbeeld zijn - knap - moed niet echt - passie - perfect - perfect hoeft niet - stimulans - verbazend

superheld:

superhuman:

TERUGBLIK

Wat leren de ‘superhumans’ ons in verband met het (nood)lot? Je moet je (nood)lot aanvaarden. Vertrouw op God, wat je (nood)lot ook is. Geef je droom nooit op, wat ook je (nood)lot is. Een (nood)lot is lijden, wat Jezus ook deed. Je negeert het best je (nood)lot.

SIMSON

GESTRIPT 1

Welk moment in het verhaal van Simson wordt hier afgebeeld?

In ki

pl a

2 Wie zijn deze mannen en hoe kijken ze? Wat zeggen hun ogen?

Anthony Van Dyck, Simson en Delila, 1630

3 Waarom is Delila in het wit?

4 Hoe kijkt Delila?

5 Hoe kijkt Simson naar Delila?

GESTRIPT

In ki

pl a

L E G E I P S E IN D

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex In ki

L E B A

1 Ik geef zelf heel graag geschenkjes.

akkoord

niet akkoord

2 Je moet je broer of zus graagÂ zien.

akkoord

3 Je kunt nooit alles voor iemandÂ overhebben.

akkoord

niet akkoord

4 Ik ben een jaloers iemand. niet akkoord

akkoord

niet akkoord

JOEPIE, CADEAUTJE!

BLIK 1 1

Schrijf in het cadeau 3 redenen waarom je graag geschenkjes krijgt.

Mag je laten merken dat je een cadeau niet leuk of zelfs stom vindt?

2 Wat waardeer jij het meest in een geschenk? de gever

de bedoeling

de verpakking

de geldwaarde

pl a

3 Met welke uitspraak ga je akkoord (A), misschien akkoord (MA) of helemaal niet akkoord (NA)? Noteer de afkorting in de cirkel bij elke stelling. Geschenken kunnen nooit te duur

zijn.

Een zelfgemaakt cadeau is beter dan een gekocht geschenk.

Als je geeft moet je (later) iets terug kunnen krijgen. Een geschenk wordt vooral gegeven omdat het zo hoort bij gelegenheden.

In ki

Een goed geschenk moet aangepast zijn aan de persoon.

4 Vink aan wie volgens jou het waardevolste geschenk geeft.

in een taxfreeshop op Roel, de papa van Hannes, springt na een zakenreis nog snel binnen dag van zijn zoon. de luchthaven. Daar koopt hij een blitse gsm voor de twaalfde verjaar Janne, de tienjarige zus van Frank, heeft dagenlang gewerkt aan een tekening van wel drie meter lang. Daarmee hoopt ze haar broer te verrassen.

Dinar vraag Hamza om samen iets voor vava's feest te kopen. Hamza gaat niet mee, maar legt wel 20 euro bij.

ABEL

Wekenlang zocht Silke naar een cadeau voor de dertiende verjaardag van haar vriendin Stien, maar ze vond niets wat speciaal genoeg was. De dag zelf geeft ze Stien dus enkel een leuk kaartje.

Ook al ziet de taart van Sofie er niet echt uit als die van een bakker, ze is er erg trots op. Ze weet dat haa r vriend Kamal er dol op is.

5 Lees het verhaal van Kwaak de Kikker en beantwoord de vragen.

Elk jaar op 15 mei sprong Kwaak de kikker kwakend richting Fons het hert met een leuk geschenk. Ook al moest de lentezon nog echt wakker worden, Kwaak stond als eerste aan de deur om Fons een gelukkige verjaardag te wensen. Dan flonkerden zijn kleine oogjes en wachtte hij benieuwd op de reactie van het hert. Wanneer die dan met brede glimlach zei hoe fantastisch hij het wel vond, hoorde je ‘kwaak, kwaak’ en was Kwaak alweer op weg naar zijn grote plas, pal in het midden van het bos. Hetzelfde tafereel speelde zich elk jaar opnieuw ook af op 10 juni bij Bas de bever, op 17 juli bij Flurk

de haas, op 8 september bij Miep het konijn en ga zo maar door. Dat Kwaak heel geliefd was in het bos zal niemand verbazen. Daarom wilden de dieren Kwaak graag zélf eens plezieren op zijn verjaardag, reactie wanneer ze ernaar vroegen.

pl a

maar jammer genoeg wist niemand wanneer Kwaak precies verjaarde. ‘Kwaak, kwaak’, was zijn enige Maar niet getreurd, want … ieder jaar op 12 februari lag Kwaak, diep in de modder, in een lange winterslaap. Lekker warm en genietend van alle blije gezichten van het voorbije jaar. Een mooiere

verjaardag kon hij zich niet wensen. Want hij wist: geven is belangrijker dan krijgen. Kwaak!

a Waarom was Kwaak geliefd in het bos?

b Waar haalde Kwaak het plezier uit?

Herken jij dat plezier bij jezelf?

zeer zeker

In ki

zeker niet

TERUGBLIK

Vul deze woorden in op de juiste plaats in de zin. belangrijk - eigenlijke - geldwaarde - ontvanger - persoonlijks - plezier - waardering

Mensen krijgen graag geschenken omdat dat een uitspreekt. Een goed geschenk vertelt iets over de gever en de . De waarde van een geschenk hangt niet af van . Het geven is net zo als het krijgen. Geven doe je uit .

BLIK 1

Joepie, cadeautje!

BLIK 2

(OP)OFFEREN

A Kaïn & Abel 1

Lees het verhaal van Kaïn en Abel.

Toen Adam en Eva een goede plaats hadden gevonden om zich te vestigen, was de tijd rijp voor kinderen. Het eerste kind dat ze mochten verwelkomen, was een zoontje. Ze gaven hem de naam Kaïn. Na een poosje werd er opnieuw een jongetje geboren. Hij kreeg de naam Abel. De twee zonen groeiden samen op

en waren een grote hulp voor Adam. Kaïn was meer bedreven in het werken op het land. Abel was daarentegen meer bezig met het verzorgen van de dieren en kreeg zo de herderstaak toebedeeld.

Op regelmatige basis brachten Adam en Eva offers aan God om Hem te bedanken voor alles wat ze van zijn oogst, Abel het mooiste lammetje van zijn kudde.

pl a

Hem mochten ontvangen op aarde. Ook Kaïn en Abel volgden hun voorbeeld. Kaïn offerde een deel van Maar wat was dat nu? De rook die voortkwam uit Kaïns offer bleef plakken aan de grond. De rook van Abels offer steeg echter recht naar de hemel. Toen Kaïn dat zag, werd hij zo kwaad! Hij balde zijn vuisten, vloog op Abel af en begon hem zo hard te slaan dat Abel al gauw overmeesterd was door zijn

eigen broer. Abel viel op de grond, maar Kaïn bleef maar slaan. Zo lang en hard dat Abel stierf.

Toen Kaïn besefte dat hij zijn broer vermoord had, voelde hij schuld en spijt over zich heen komen en hij vluchtte weg. Maar net op dat moment sprak God hem aan: ‘Waar is je broer Abel?’ Kaïn antwoordde: ‘Dat weet ik toch niet! Ik moet toch niet op hem passen?’

Maar dit was het besluit van God: ‘Kaïn, ik weet wat je gedaan hebt! En daarom zul je voor de rest van je leven moeten rondzwerven over de aarde.’ Maar Kaïn liet het er niet bij en zei: ‘Die straf is veel

te zwaar om dragen, de mensen zullen me iets aandoen!’ En zo gaf God Kaïn een teken om hem te beschermen op zijn levenslange zwerftocht.

Naar: Genesis 4, 1-16 (Uit: Bijbel in gewone taal)

CURIEUS!

In ki

Genesis Het boek Genesis betekent letterlijk ‘ontstaan’ en is het eerste boek van het Oude Testament. Het bevat heel oude verhalen uit de joodse geschiedenis. Het start met het scheppingsverhaal. Daarna volgt de schepping van de mens met Adam en Eva, en de broedermoord met Kaïn & Abel. Andere verhalen zijn o.a. de toren van Babel, de Ark van Noach.

a Zet een kruisje bij de foto die volgens jou het best het verhaal van de broedermoord weergeeft. Waarom vind je dat?

ABEL

b Markeer vijf woorden die jij met het verhaal verbindt.

haat

broeder

dwaas

Kaïn

doden

offer

God

moord

jaloers

misdaad oogst

schaap afgewezen

merkteken

landbouwer

ontgoocheld

straf

spijt

vluchten

onherroepelijk

schaapsherder

Abel

2 Leg uit waarom de foto op p. 72 symbool kan staan voor Kaïn, maar ook voor Abel.

De foto kan symbool staan voor Abel omdat

3 Markeer in de tekst: -- groen: welke straf God uitspreekt; -- blauw: hoe God Kaïn toch in bescherming nam.

pl a

De foto kan symbool staan voor Kaïn omdat

CURIEUS!

4 Wat maakt God duidelijk met die bescherming? Vink aan. Oordelen over Kaïn komt enkel God toe. Iedereen moet kunnen zien dat Kaïn een moordenaar is. Niemand mag wraak nemen op Kaïn. Kaïn moet zijn straf aanvaarden.

In ki

Offeren voor God In verschillende Bijbelboeken van het Oude Testament staat te lezen hoe het joodse volk offers bracht aan hun God Jahweh. Soms waren het dankoffers zoals Abraham omdat hij een zoon Isaak kreeg. Maar het hoefde niet altijd een grote reden te hebben: men dankte Jahweh bij het eten van een maaltijd en dan offerde men een deel van het eten. Soms beging het joodse volk fouten en was God boos, liet Hij het volk in de steek of strafte hen. Met het bloed van het offerdier (vaak een lammetje) werd de fout goedgemaakt. God en de mensen hadden zich verzoend; vandaar dat men van het zoenoffer spreekt. Bij een vredeoffer werden bepaalde delen van het dier op het altaar verbrand. Dit offer was bedoeld om een goede verhouding tussen God en de mens te bekomen.

TERUGBLIK

Kruis het meest juiste aan. De sleutel van dit verhaal ligt bij … Kaïn, want hij wordt enkel gedreven door jaloezie. God, want hij had het offer van Kaïn ook kunnen aanvaarden en onheil voorkomen. Abel, want hij doet wat God van hem verlangt. Kaïn, want hij moet nadenken over zijn offer in plaats van jaloers te zijn.

BLIK 2

(Op)offeren

B 9 meter 1

Bekijk de film 9 meter. a Schrijf kort het verhaal naast elke foto. 1

pl a

In ki

b Waarom wil Daniël een nieuw wereldrecord springen?

Wat is het verschil in geloof tussen Daniël en zijn vader?

d Waartoe is Daniël bereid?

ABEL

2 Wanneer kun je je helemaal opofferen voor een andere persoon?

3 Markeer de woorden die iets vertellen over ‘opofferen’. zonder iets terug te willen

wat te veel is afgeven

iets wat je zelf graag hebt gegeven

je krijgt het later terug

OPOFFEREN

voor anderen

het kost je moeite

echt geven

niet voor jezelf heel gemakkelijk

pl a

uit liefde

4 Schrijf op een apart blad een verhaal over mensen (die je kent) en die zich opofferen. Gebruik daarbij de woorden rond opofferen die je bij vraag 3 gemarkeerd hebt.

CURIEUS!

In ki

Offerfeest Ook moslims kennen het verhaal van Abraham die zijn zoon Isaak wilde offeren, maar door God werd terechtgewezen. Daarop nam hij een schaap om aan God te offeren. Het feest van Ibrahim (Abraham) of het offerfeest is een van de grootste feesten bij de islam. Met veel zorg kiezen ze op voorhand een schaap uit dat ritueel geslacht wordt. Een deel van het schaap moeten moslims verplicht aan de armen geven. Meer en meer wordt het slachten van een schaap vervangen door het geven van een som geld aan zij die het minder goed hebben.

TERUGBLIK

Iets opofferen is het mooiste geschenk omdat het iets van jezelf geven is zonder

Iets opofferen doe je vanuit het gevoel van de andere

Waarom is Jezus voor de christenen het symbool van opoffering?

BLIK 2

(Op)offeren

BLIK 3

HET GROENE MONSTER

A Mijn jaloeziebeeld 1

Beluister de verschillende situaties. a Hoe ziet jouw jaloeziebeeld eruit? Zet een kruisje in de juiste kleur en cirkel. Groen is jaloezie om wat anderen .

Rood is jaloezie om wat anderen .

pl a

Mijn score:

Blauw is jaloezie om wat anderen . Mijn score:

Ik ben vooral jaloers op het bij anderen.

Mijn totaalscore bedraagt: .

b Denk aan een situatie waarin je heel jaloers bent. Hoe uit die jaloezie zich bij jou?

Waarom was Kaïn jaloers? Om wat anderen

2 Kleur het lampje van twee goede tips om de jaloezie bij jezelf te verminderen.

In ki

Relativeer jezelf. Niemand kan in alles de beste, mooiste of wat dan ook zijn. Vaak komt jaloersheid door onzekerheid bij jezelf. Werk daaraan.

Stel jezelf de vraag: ‘Waarom ben ik zo jaloers? Zou ik veel gelukkiger zijn als ...?’ Besef dat iedereen uniek is, ook jij, en wees er blij om.

Bedenk dat iedereen wel eens jaloers is en dat sommigen ook jaloers zijn op jou. Wees gewoon blij voor de ander en deel in hun geluk. Denk aan hoe je vroeger misschien verkeerd reageerde in een situatie en leer uit je fouten. Laat het jaloeziegevoel niet de baas worden over jou. Hou het onder controle door aan iets totaal anders te denken.

ABEL

B Pats Boem Pataat 1

Lees het verhaal van Femke.

RAZEND was Femke. Ze kon er niet meer tegen. ZOVEEL onrecht. Moet je weten: dit was al het vijfde kledingstuk dat haar stiefbroer Bart deze maand had gekregen. Die nieuwe jas, oké, die had hij echt wel nodig, maar die nieuwe broek, twee truien en dan nog nieuwe schoenen: dat was overdreven! En zij, zij kreeg niets. Ook al smeekte ze haar stiefma zó om die prachtige bloes, het was nee en nog eens nee. Oh, wat haatte ze dat mens! Toen Bart vandaag een nieuwe gsm van zijn moeder kreeg, was voor Femke de maat vol. Al had ze zin

om haar stiefma de huid vol te schelden en die nieuwe gsm van Bart tegen de grond te gooien; ze kon zich gelukkig nog net beheersen. Met een smak trok ze de deur achter zich dicht en trok naar haar kamer.

Haar besluit stond vast: ze zou haar papa erover aanspreken. Wist hij wel dat Femke altijd op de tweede

plaats kwam? Dat zij nooit iets goeds kon doen bij zijn nieuwe vrouw? Het moest maar eens gedaan zijn!!

pl a

Ach, dacht ze terwijl de tranen over haar wangen rolden, waarom zijn mama en papa toch uiteengegaan?

a Welke betekenis zou een geschenk van haar stiefmoeder voor Femke gehad hebben?

Begrijp je haar jaloersheid?

zeker wel

helemaal niet

Kan Bart er iets aan verhelpen?

zeker wel

helemaal niet

d Welk gevoel veroorzaakt Femkes jaloersheid?

Hoe reageerde Kaïn op zijn jaloezie?

In ki

e Hoe laat ze dat merken?

2 Wat vind je van Femke haar reactie? Goed of slecht? Leg uit.

TERUGBLIK

Iedereen is in meerdere of mindere mate jaloers. We kunnen jaloers zijn om wat anderen ,

of . Hoe moeten we met jaloezie omgaan?

BLIK 3

Het groene monster

C De allesvernietiger 1

Waartoe kan jaloezie leiden? a Markeer de woorden en/of zinnen die duidelijk maken waartoe jaloezie kan leiden.

Vrienden gaan elkaar haten.

Men doet anderen bewust pijn.

Men doet elkaar verdriet aan.

Men is zelf ongelukkig.

oorlog tussen landen

familievetes

pl a

b Hoeveel woorden en zinnen heb je omcirkeld? Hoe verklaar je dat?

Mensen vermoorden elkaar.

diefstal

2 Jaloezie is volgens de christelijke godsdienst een hoofdzonde. Waarom denk je dat dat zo is?

In ki

3 Welk beeld drukt voor jou het best uit wat jaloezie echt is? Kruis aan en leg uit waarom je voor die afbeelding hebt gekozen.

CURIEUS!

De zeven hoofdzonden Jaloezie is één van de zeven hoofdzonden. Dat zijn ware zonden die de oorzaak zijn van veel andere zonden. In de christelijke leer is een zonde een fout tegenover God en je medemens. In de 6de eeuw maakte paus Gregorius I dit lijstje van zeven hoofdzonden: hoogmoed, hebzucht, wellust, gulzigheid, woede, luiheid en jaloezie of afgunst.

TERUGBLIK

Waarom wordt jaloezie het groene monster genoemd?

ABEL

GESTRIPT 1

Welke kleur domineert het schilderij? Waarom? 2 Wie is deze figuur? Waarom heeft deze persoon geen gezicht?

In ki

pl a

3 Welke figuur zie je hier?

Laszlo Mathe, Kaïn & Abel

4 Waarom is die zo wazig?

5 Het verhaal van Kaïn en Abel speelt zich af in de Bijbelse begintijd. Waarom draagt de hoofdpersoon dan toch een jeans met riem? 6 Zou je het schilderij in je huis ophangen? Waarom wel/niet?

GESTRIPT

L E G E I P S E IN D Aan welke hoofdzonde ‘bezondig’ jij je het meest? Gooi deze zonde in de vuilnisbak.

pl a

Welke boodschap zou je op een kaartje naar Daniël uit de film 9 meter sturen?

Welk geschenk zou jij graag aan jezelf geven? Stap je ervoor naar de winkel of maak je zelf iets? Stel dat je je vader, moeder, broer of zus zou kunnen redden door een nier af te staan, zou je daar dan over moeten nadenken? Wat zou je doen?

In ki

Op welk niveau wil jij je jaloeziethermometer krijgen? Duid aan.

IN DE SPIEGEL

Wat heb je in dit hoofdstuk geleerd en ga je nog lang met je meedragen?

ar pl a em ex In ki

R E T S E

1 Ik ben een open boek.

akkoord

niet akkoord

3 Ik ken mezelf door en door.

akkoord

niet akkoord

2 Ik zou graag beroemd zijn.

4 Ik weet wat ik echt wil in mijn leven.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

DIT BEN IK

BLIK 1 A Me, myself & I 1

Bekijk het filmpje van Valeria. a Kleur de drie belangrijkste bouwstenen die bepalen wie Valeria is of waarvoor ze staat.

Nederlandstalig Grieks-orthodox

Spreekt ook Frans, Engels en Russisch.

pl a

Houdt van paarden.

meisje

Belg

Duits bloed

Eet graag vol-au-vent met frietjes + Plov.

Vader is moslim.

Vader komt uit Kaukasus.

christen

Moeder komt uit SiberiĂŤ. Wil apothekeres worden.

Haat leugens.

In ki

Geboren in KirgiziĂŤ.

b Vergelijk je antwoorden met die van je klasgenoten. Wat kun je besluiten uit deze oefening?

Kan Valeria zich met haar achtergrond Belg en Vlaming voelen?

zeer zeker

ESTER

zeker niet

naam: Valeria

d Leg uit hoe dat komt

2 Schrijf in de bouwstenen met volle rand alles wat bepaalt wie of wat jij bent.

pl a

In ki

TERUGBLIK

Identiteit is het geheel van zaken die bepalen wie of wat je bent. Je identiteit kun je in drie groepen indelen: --

(bv. je nationaliteit, of je meisje/jongen bent);

(bv. geloof van thuis, waar je woont);

(bv. graag paardrijden, verslaafd aan spelcomputer, je bent trouw).

De grens tussen die drie groepen is wel/niet gemakkelijk te trekken omdat er wel/geen wisselwerking is.

3 Kleur de stenen bij oefening 2 naargelang de groep waartoe ze behoren. -- Aangeboren identiteit = rood -- Familiale en omgevingsidentiteit = groen -- Persoonlijke identiteit = geel

BLIK 1

Dit ben ik

B Op de boomstam 1

Lees de tekst over Elke en beantwoord de vragen.

Er was eens een heel slim meisje. Niets ontsnapte aan haar aandacht. Elke dag keek ze naar het nieuws en las ze verschillende kranten. Op school wist ze het antwoord op alle vragen. Op een dag hoorde ze een verhaal over een oude man die wel duizend vragen kon stellen. Ze was benieuwd of zij het antwoord op zijn vragen wist, en dus ging ze op een mooie zomerdag naar hem toe. ‘Hallo’, zei ze. ‘Wie ben jij?’ vroeg de man. Dat is gemakkelijk, dacht ze en ze antwoordde: ‘Ik ben Elke.’

‘Goed’, zei de man. Maar opnieuw vroeg hij: ‘Wie ben je?’ Elke wilde hem eerst vertellen dat hij dat al

eens gevraagd had, maar ze zei: ‘Ik ben Elke Jans en ik woon in de Violetstraat 38. Ik ben 13, heb een vervelende broer en een kleine, lieve zus. Mijn papa en mama werken allebei. Ik zit in het eerste jaar

pl a

secundair en ik rijd paard, ik …’

Nog voor ze verder kon praten, onderbrak de man haar. Opnieuw stelde hij zijn vraag: ‘Wie ben je echt?’ Ze keek de man wat ontgoocheld in de ogen. Daar wist ze geen antwoord op. Wie was ze nu echt? Wie was Elke Jans? Ze keek rond, ging op een boomstam zitten en dacht diep na.

a Waarom had Elke de vraag eerst verkeerd begrepen en gemakkelijk gevonden?

b Waarom moet Elke diep nadenken bij de vraag ‘Wie ben je echt’?

2 Bekijk de bouwstenen op p. 83 opnieuw.

a Schrijf in de onderste stenen met een stippellijn enkele zaken op die bepalen wie je echt bent.

In ki

b Waarom staan die dingen die je echt bent onder alle andere bouwstenen van je identiteit?

Wat gebeurt er als je dingen doet die ingaan tegen wie je echt bent of ze negeert?

TERUGBLIK

Vul de zinnen aan met de volgende woorden: feitelijke - fundament - innerlijke - verloochenen - zichtbaar Naast je identiteit, vooral gevormd door kenmerken, zijn er veel zaken (zoals je karakter, gevoelens ...) die bepalen wie je echt bent. Zij zijn veel minder . Zij maken deel uit van jouw . Je fundament mag je niet .

ESTER

OP DE TROON

BLIK 2

Beluister het verhaal van Ester en beantwoord de vragen. Vul de namen van de hoofdrolspelers in.

b Schrijf de juiste beginletter voor elke zin.

stuurde zijn koningin weg, omdat ze niet wilde gehoorzamen.

vroeg het joodse volk om te vasten als steun.

was fier dat hij bij de koningin mocht

zocht een nieuwe mooie koningin.

pl a

stelde zich kandidaat en werd gekozen.

werd na de koning de belangrijkste man. voorkwam een aanslag op de koning,

maar kreeg geen beloning.

wilde niet voor een afgodsbeeld buigen. haatte alle joden en wilde ze uit de weg ruimen.

smeekte haar om bij de koning hulp te vragen voor het joodse volk.

wilde niet dat men hem ongevraagd

komen eten.

wilde Mordechai aan de galg. besefte dat hij zijn redder nooit beloond had.

bedacht veel eer voor de koninklijke redder. smeekte voor haar leven. veroordeelde Haman tot de galg. stelde Mordechai aan als eerste minister. bleef koningin en organiseerde het poerimfeest.

In ki

iets vroeg.

CURIEUS!

Poerimfeest Het poerimfeest is een van de meest bijzondere joodse feesten. Koningin Ester zou hebben beslist dat elke jood het jaarlijks moet vieren. Poer betekent ‘lot’. Haman wilde de dag waarop hij de joden wilde doden namelijk door het lot laten bepalen. Een groot contrast met Mordechai die steunde op Jahweh en niet op het lot. Het poerimfeest wordt daarom ook het lotenfeest genoemd. Het is een mix tussen carnaval en Halloween. Wanneer het verhaal van Ester wordt voorgelezen in de synagoge (hun gebedshuis) en de naam van Haman valt, maken al de kinderen een hels kabaal zodat de naam van die slechterik niet gehoord kan worden. Tel daar lekkere koeken en nootjes bij en je hebt een echt kinderfeest.

BLIK 2

Op de troon

Waarom moest Ester van naam veranderen en haar joodse naam opgeven?

d Waarom was het voor Ester niet moeilijk om van naam te veranderen?

e Hoe stond haar oom tegenover haar naamsverandering?

pl a

2 Kleur minstens drie stenen die voor Ester op dat moment zeker belangrijk waren.

droom

nationaliteit afkomst uiterlijk

geloof

familie

karakter

3 En hoe zat het met de koning?

status

a Wat verwachtte de koning van Ester?

b Was het voor haar gemakkelijk om aan de wensen van de koning te voldoen? Waarom?

In ki

4 Hoe loopt het verhaal af?

a Wie vraagt Ester om haar rol als zwijgende, mooie koningin op te geven?

b Waarom?

Welk risico liep Ester als ze dat zou doen?

d Onder welke voorwaarde wilde ze het doen?

ESTER

geslacht

5 Kleur minstens drie stenen die voor Ester op dat moment zeker belangrijk waren.

droom

nationaliteit afkomst uiterlijk

geslacht

familie

geloof karakter

status

6 Waarom kan je koningin Ester op het einde wel een sterke vrouw noemen?

pl a

TERUGBLIK

Je bent beter mooi met een slecht karakter dan omgekeerd.

In ki

Ester leert ons de volgende dingen: -- We ons wel/niet mogen laten leiden door onze dromen. -- Wie we echt zijn wel/niet meer is dan onze dromen. -- We in ons leven wel/niet op zoek moeten gaan naar de belangrijke dingen. -- Dat als iets ons roept, we wel/niet moeten tonen wat we in ons hebben. -- Wat ze uiteindelijk geworden is ze wel/niet in zich had. -- Dat ze wel/niet een sterke vrouw was.

BLIK 2â&#x20AC;&#x2030;

Op de troon

BLIK 3

GAS GEVEN 1

K3 (Marokkaans meisje - bekend worden - zingen en dansen)

In het programma Op weg met Jan, trekt Jan Van Looveren met Nora Gharib met een 4x4 door Albanië. Bekijk de aflevering en schrijf onder de titels wat dit voor Nora betekent. De opgegeven kernwoorden moeten in je tekst worden gebruikt.

pl a

AUTORIJDEN

(rijbewijs - moeilijke wegen - vol vertrouwen)

In ki

MAROKKAANS BLOED

FILMKUS

(Vlaams meisje - Marokkaans bloed - begraven worden)

(hoofdrol - kussen - geloof - vader - nep)

ESTER

FAMILIE (sterke band - ouders)

pl a

ALLAH (geloof - keuzes maken - keuzes begrijpen)

ONMOGELIJKE LIEFDE

(Ghana - kiest voor de liefde - vader - trouwen - geluk)

In ki

KINDEREN

GAS GEVEN IN HET LEVEN

(filmcarrière - blijven wachten - kinderwens - gelukkig)

(energetisch - passie - echt contact)

BLIK 3

Gas geven

2 Kleur de stenen die voor Nora tijdens het filmen van het programma met Jan belangrijk waren.

droom

nationaliteit afkomst uiterlijk

geslacht

familie

geloof karakter

status

a Ben je het daar mee eens?

akkoord

niet akkoord

b Kun je ook zeggen waarom?

pl a

3 Ondanks dat Nora tijdens de trip in AlbaniĂŤ vaak bang is, echt geen held is en naar eigen zeggen vaak weent, noemt Jan haar toch een sterke vrouw.

4 Waarom kwam Nora op een gegeven moment in conflict met haar identiteit (familie, geloof)?

5 Vergelijk Nora met Ester. Zet een kruisje bij de juiste naam/namen.

Ester

Nora

Ze volgt haar jeugddroom.

Ze zwijgt, luistert en gehoorzaamt.

Ze volgt haar droom ten koste van haar eigenheid.

In ki

Als het nodig is, kiest ze voor haar volk, haar afkomst. Het advies van haar familie is belangrijk. Ze kiest voor haar geloof.

TERUGBLIK

Vindt Nora dat ze in haar leven heeft gefaald als ze haar carriĂ¨re zou eindigen? Waarom wel/niet?

Welke bouwstenen heeft Nora om gelukkig te worden?

ESTER

GESTRIPT 1

Welke kleuren gebruikt Chagall in dit schilderij van Ester? 2 Denk je dat de schilder Ester hoog inschat?

pl a

3 Wie overheerst in het schilderij?

In ki

4 Welk gebouw zou je rechts kunnen herkennen?

Marc Chagall, Esther, 1960

7 Andere schilders leggen vaak de nadruk op de schoonheid van Ester. Waar legt Chagall de nadruk op? Waarom?

5 Welke kerkelijke figuur wordt ook altijd in het blauw gehuld?

6 Wie is deze figuur?

GESTRIPT

L E G E I P S E IN D

Bedenk een spreuk of slogan die volledig bij jouw kijk op het leven past.

In ki

Welke waarden steek jij in je rugzak, om ze overal mee naartoe te kunnen nemen?

pl a

Noteer in de spiegel welke aspecten van je identiteit voor iedereen zichtbaar zijn.

Welke eigenschappen die je hebt, wil je in de vuilnisbak gooien?

Noteer welke innerlijke zaken bij jou heel belangrijk zijn.

Welke eigenschappen van Ester wil je ook graag hebben?

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex In ki

H C A NO

1 Ik kies meestal de kant van deÂ sterksten.

3 Ik vind dat iedereen zijn leven op zijn eigen tempo mag beleven.

akkoord

niet akkoord

2 Het is soms beter om met iets slechts/fouts te stoppen en opnieuw te beginnen.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

4 Ik zou een ideale wereld om teÂ leven kunnen bedenken.

akkoord

niet akkoord

BLIK 1

REBOUND

A Sven is k*k 1

Bekijk de video. a Schrijf rond de foto op welke manieren Sven gepest wordt.

pl a

b Markeer: -- geel: welke vormen van pesten jij al ooit gezien (meegemaakt) hebt; -- rood: welke vorm van pestgedrag jij het ergste vindt.

2 Welke gevolgen heeft het pesten voor Sven op latere leeftijd?

a Noteer een aantal kernwoorden rond de foto. Bekijk eventueel de gevoelenslijst op p. 130.

In ki

b Markeer rood welk gevolg van het pestgedrag jij het ergste vindt. c

Overdrijft Sven door zo te reageren op de meisjes?

helemaal niet

absoluut!

d Moet Sven zich erover zetten of hulp zoeken? Verklaar.

NOACH

3 Hoe zie jij het vervolg van het filmpje? Melissa kan zich het pesten niet meer herinneren. Ze excuseert zich en wil hem helpen. Sven herkent Melissa en loopt weg. Melissa herinnert zich haar hatelijke gedrag, huilt en vraagt om vergeving. Sven herkent Melissa. Hij wordt woedend en scheldt haar uit om wat ze hem heeft aangedaan. Melissa zegt koel dat ze te persoonlijk betrokken is en vraagt een collega haar te vervangen. 4 Waarom heet het filmpje ‘Rebound’?

Is in het echte leven ook een rebound mogelijk?

pl a

B Pesten en plagen

Schrijf deze woorden bij de juiste categorie. Spreken we van pesten of is het eerder plagen?

af en toe - altijd dezelfde - doet pijn - elkaar graag hebben - enkelen spelen de baas - er is een slachtoffer - herhaalt zich - iedereen is gelijk - iedereen lacht - je lacht zelf mee - om echt te kwetsen pesten:

plagen:

2 Schrijf bij de situatie een rode P als het pesten is en een groene P als het plagen is.

In ki

mt Fien snel Wanneer Rachid even wegkijkt nee aasd. zijn appel weg. Rachid reageert verb

Wanneer Maud aan bord staat en twijfelt, maakt Fien een huilend gebaar naar Chauni. Ze lachen.

Fay duwt Anica hard in de rij boekentassen, zo hard dat Anica valt. Fay zegt: ‘Och arme, heeft het doetje zich weer pijn gedaan?’ Hans drinkt iets te snel en morst op zijn broek. Zijn maat Chello lacht en vraagt: ‘Pipi gedaan, Hanske?’

TERUGBLIK

Juist of fout? Omcirkel. Bij pesten zijn er een of meerdere slachtoffers.

juist / fout

Bij plagen zijn er een of meerdere slachtoffers.

juist / fout

Plagen doe je bij iemand die je graag hebt.

juist / fout

Of iets pesten of plagen is, heeft altijd wel / niet te maken met de bedoeling om iemand te kwetsen.

BLIK 1

Rebound

BLIK 2

DE ZONDVLOED

A Heilsgeschiedenis 1

Zoek in de Bijbel op welke de eerste verhalen zijn die in het boek Genesis staan. a Nummer de onderstaande teksten in de volgorde zoals ze in Genesis voorkomen.

b Schrijf de juiste titels boven de tekststukjes. Kaïn en Abel - Het paradijs - De schepping - De toren van Babel - De zondeval - De zondvloed

Toen Jahweh God de aarde en de hemel maakte, waren er op de aarde nog geen wilde planten en groeide er geen enkel veldgewas. Jahweh God had namelijk nog geen regen op aarde laten vallen en er was nog geen mens om de grond te verbouwen.

In ki

Toen Jahweh zag hoe op aarde de boosheid van de mensen was toegenomen en hoe de begeerte van hun hart de hele dag naar het kwade uitging, kreeg Hij spijt dat Hij de mens op aarde gemaakt had. Daar was Hij zeer verdrietig om.

pl a

De mens had gemeenschap met zijn vrouw Eva: zij werd zwanger en bracht Kaïn ter wereld en zij sprak: ‘Door Jahwehs gunst heb ik een mannelijk kind voortgebracht. Vervolgens baarde zij Abel, zijn broer. Abel werd schaapsherder en Kaïn landbouwer.

Van alle dieren die God had gemaakt, maakte hij er geen zo sluw als de slang. De slang zei tot de vrouw: ‘Heeft God werkelijk gezegd dat u van geen enkele boom in de tuin mag eten?’ De vrouw zei tot de slang: ‘Wij mogen wel eten van de vruchten in de tuin.’

NOACH

Alle mensen op aarde spraken dezelfde taal en

In het begin schiep God de hemel en de aarde. De aarde was woest en leeg: duisternis lag over de diepte en de geest van God zweefde over de wateren. Toen sprak God: ‘Er moet licht zijn!’ En er was licht. En God zag dat het goed was.

gebruikten dezelfde woorden. Nadat ze uit het oosten wegtrokken waren vonden ze een vlakte in Sinaer en vestigden zich daar. Zij zeiden tot elkaar: ‘Kom, laten wij tegels maken en harden in het vuur.’ De tegels

Heilsgeschiedenis

2 Lees de tekst. Markeer: -- groen: wat heilsgeschiedenis is; -- blauw: wat de betekenis is van een geloofsboek.

pl a

gebruikten zij als bouwstenen, met asfalt en mortel.

De grootste fout die lezers van de Bijbel kunnen

maken, is denken dat men ooit begonnen is met

het scheppingsverhaal op te schrijven en dat men daarna een voor een de verhalen netjes heeft

opgeschreven zoals ze nu in de Bijbel voorkomen.

Het tegendeel is waar. De oudste verhalen werden

eeuwenlang mondeling doorverteld voor men

ze begon op te schrijven. Daarna werden ze vaak herschreven of werden er eeuwen later stukken

In ki

toegevoegd of weggelaten. De Bijbel is dus het werk van vele onbekende schrijvers.

Een andere fout die onwetende lezers van de Bijbel maken, is dat ze het boek zien als een soort van

geschiedenisboek vol waargebeurde feiten. De Bijbel brengt heilsgeschiedenis, dat wil zeggen verhalen

over de joden die geleid worden door hun god Jahweh. Het is een geloofsboek. De schrijvers vonden het veel belangrijker om in hun verhalen te schrijven over hoe hun God steeds aanwezig was dan zich zorgen te maken of iets al dan niet waar gebeurd was. Al is het wel zo dat er voor vele verhalen een historische achtergrond bestaat. Jaarlijks werden Egypte of de gebieden in Mesopotamië getroffen door overstromingen. Enorme watermassa’s overspoelden vaak het vlakke vruchtbare land. In de tijd dat er amper communicatie was tussen mensen is het normaal dat men dacht dat heel de wereld getroffen werd door rampspoed. Zoals vaak werden die extreme natuurfenomenen gezien als een straf of een teken God. Er bestaan nog andere overstromingsverhalen. Zo kennen we het verhaal van Gilgamesj dat sterke gelijkenissen vertoont met het verhaal van Noach. Of met het Epos van Atrachasis. Hij bouwde ook een boot en raakte na zeven dagen terug de grond, waarvoor hij de goden dankte.

BLIK 2

De zondvloed

B De zondvloed 1

Bedenk bij de vier scènes een gepaste titel.

2 Beantwoord per scène de vragen. 2

a Waarom zag God dat het niet meer goed was op de aarde? De mensen:

pl a

waren vergeten dat God hen

had;

b Waarom pesten de mensen Noach met zijn ark?

dachten enkel aan ;

wilden zo veel

mogelijk ; elkaar; --

gingen elkaar zelfs .

In ki

b Wat besloot God daarom te doen?

steeds vaker met

a Over wie was God wel tevreden? Waarom?

Markeer de woorden die je hier met God kunt verbinden.

afwachtend - boos - geduldig ontgoocheld - opnieuw - rechtvaardig straffend - streng - tevreden - vergevend vol vertrouwen - vredevol - zorgend

Waarom doet dat Noach weinig?

d Hoe reageerde hij op de mensen die hem uitlachten? Waarom?

e Markeer de woorden die je hier met God kunt verbinden. afwachtend - boos - geduldig ontgoocheld - opnieuw - rechtvaardig straffend - streng - tevreden - vergevend vol vertrouwen - vredevol - zorgend

NOACH

TERUGBLIK

Omcirkel de juiste woorden. Vul de laatste zin verder aan. Het verhaal van Noach is en verhaal van wanhoop / hoop. God straft / beloont de mensen die slecht leven en beloont / straft de mensen die goed leven. Na de zondvloed is er een wrede / vredevolle God die terug een verbond sluit en belooft om:

pl a

a Wat nam Noach buiten zijn familie mee in de ark?

In ki

b Wat was het wonderlijke met al die verschillende dieren op de boot?

a Welke betekenis had de duif met een olijftakje voor hen?

Welk dubbel gevoel hadden de mensen in de boot tijdens de zondvloed? --

Enerzijds zaten zij .

Anderzijds wisten ze niet goed wat er zou gebeuren, er was hoe lang het nog zou duren.

d Markeer de woorden die je hier met God kunt verbinden.

b Wat gaf hen dat?

c Wat was de betekenis van de regenboog?

d Markeer de woorden die je hier met God kunt verbinden. afwachtend - boos - geduldig ontgoocheld - opnieuw - rechtvaardig straffend - streng - tevreden - vergevend vol vertrouwen - vredevol - zorgend

afwachtend - boos - geduldig ontgoocheld - opnieuw - rechtvaardig straffend - streng - tevreden - vergevend vol vertrouwen - vredevol - zorgend

BLIK 2

De zondvloed

BLIK 3 1

DE ARK

Bekijk het beeldfragment over Jean Vanier en De Ark. a Vul de info over Jean Vanier en zijn Ark aan. --

Oorspronkelijk was hij bij het .

Hij is de stichter van .

Dat zijn gemeenschappen waar mensen met een samenleven met hun begeleiders. Momenteel zijn er meer dan gemeenschappen in bijna 40 landen,

waaronder ook in .

pl a

b Waarom zou Jean Vanier de naam De Ark gekozen hebben voor zijn gemeenschappen?

Vroeger:

In ki

2 Wat zeggen de twee foto's over zijn veranderende kijk op mensen met een beperking?

Nu:

3 Raadpleeg de gevoelenslijst op p. 130 en noteer 5 gevoelens die je met Jean Vanier verbindt.

100

NOACH

3 Bekijk de foto’s en tracht ze allemaal in verband te brengen met De Ark van Jean Vanier. Welke foto staat volgens jou het best symbool voor de Ark? Waarom?

pl a

Go ahead and make someting beautiful

4 Jean Vanier verklaart in de reportage zijn kijk op wat De Ark moet zijn. Vink aan welke uitspraak jij het mooiste vindt en jij later zou willen toepassen. ¨

.’

‘Iedereen moet gelukkig kunnen zijn

‘We laten voelen dat God van hen

‘Ik ben blij dat ik met jou kan samenleven.’ ‘Iedere mens legt op zijn tempo een stukje weg af.’

‘We vieren het leven samen.’

‘Gewoon houden van elkaar.’

In ki

houdt.’

TERUGBLIK

Hoe brengt Jean Vanier vanuit zijn christelijk geloof hoop voor anderen? Vink aan. Hij offert zijn militaire carrière op. Hij kiest vanuit zijn geloof voor de zwakken in de samenleving. Hij gelooft in Jezus. Hij toont hoe iedereen op zijn eigen manier goed kan doen. Hij laat zien dat het leven heel makkelijk is; als je je maar inzet. Je moet geloven en dan komt alles goed.

BLIK 3

De Ark

101

5 Lees op p. 99 nog eens de betekenis van de regenboog. Noteer.

6 Vanuit welke levensvisie creëerde Jean Vanier zijn nieuwe wereld? Markeer de meest juiste.

Ik ben een optimist die gelooft dat alles uiteindelijk goed komt.

Vanuit mijn geloof in Jezus tracht ik elke dag het evangelie waar te maken

Mensen die zwak staan in onze harde samenleving moeten geholpen

pl a

Ik geloof in mensen, wie ze ook zijn.

worden.

7 Droom maar eens lekker … hoe zou jouw ideale wereld eruitzien? -- Wat zou je dan zeker willen? -- Wat zou jouw levensvisie zijn als je een nieuwe wereld kon maken?

In ki

TERUGBLIK

Iedereen heeft zijn eigen kijk op de dingen en het leven. Dat noemen we . Voor christenen is daarbij hun geloof in en het enorm

bepalend.

Toen ik 5 jaar was, zei mijn moeder dat geluk de sleutel voor het leven was. Toen ik naar school ging, vroeg mijn leraar wat ik later wilde worden. Ik antwoordde 'gelukkig'. De leraar zei dat ik de opdracht niet begrepen had, en ik zei hem dat hij het leven niet begreep. (John Lennon)

102

NOACH

GESTRIPT 1

Wat valt je op aan de kleuren?

In ki

pl a

2 Waar staat het donkere gedeelte bovenaan het schilderij voor?

William Turner, De zondvloed, 1843

5 Tot waar reiken de woeste golven? 3 Waar staat het lichte gedeelte in het midden van het schilderij voor? 4 Hoe ervaar je de wereld bij het bekijken van het schilderij?

GESTRIPT

103

In ki

pl a

L E G E I P S E IN D

104

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex

In ki

S E N N A H O J

1 Ik douche graag heel lang.

3 Ik mag steeds mijn mening zeggen.

akkoord

niet akkoord

2 Als iemand zegt dat ik fout bezig ben, zal ik mijn gedrag aanpassen.

akkoord

niet akkoord

akkoord

niet akkoord

4 Ik bemoei me niet met mijn ouders hun relatie.

akkoord

niet akkoord

BLIK 1

WIL JE ME DOPEN?

A Water dat leven geeft Bekijk het beeldfragment en markeer de woorden die omschrijven hoe er naar water gekeken wordt.

geen vrije tijd

elke dag halen Bah, het regent!

dorst, dorst!

wc doorspoelen met drinkbaar water

zalig lang douchen

kilometers lopen

pl a

dood

ziekte hulpeloos

Laat het maar lopen.

droogte

tanden poetsen vol glas weggieten

2 Leg uit: ‘Wij gebruiken water om te leven. Zij leven voor water.’

In ki

3 Soms kan het water plots ook niet meer uit de kraan komen … Bekijk een tweede fragment. Denk je dat dat bij ons ook kan gebeuren?

106

JOHANNES

zwemmen in helder water

hitte = waterspelletjes

kraantje open, kraantje dicht

kindersterfte

B Johannes doopt in de Jordaan 1

Lees het verhaal over Johannes de Doper zoals de evangelist Matteüs het opschreef. Beantwoord daarna de vragen.

In die tijd kwam Johannes de Doper naar de woestijn van Judea. Daar zei hij tot de mensen: ‘Dit is het moment om je leven te veranderen, want Gods nieuwe wereld is dichtbij.’ Alle mensen uit Jeruzalem, uit Judea en uit het gebied van de Jordaan kwamen naar hem toe. Ze zeiden: ‘We hebben spijt van alles wat we verkeerd gedaan hebben.’ En Johannes doopte hen in de rivier de Jordaan. Er kwamen ook veel

godsdienstige leiders naar Johannes om gedoopt te worden. Toen Johannes hen zag, zei hij: ‘Stelletje slangen! Jullie denken dat je slim genoeg bent om

te ontsnappen aan Gods straf. Jullie zeggen: “We horen toch bij het volk van

Abraham?” Maar luister naar mijn woorden: God kan van stenen die hier liggen

pl a

een nieuw volk van Abraham maken. Laat eerst maar eens zien dat jullie je

leven echt willen veranderen! Jullie moeten goede dingen doen. Dan zullen jullie lijken op een boom met goede vruchten. Want God zal alle bomen zonder goede vruchten omhakken en in het vuur gooien. De bijl ligt klaar.’

Johannes zei tegen de mensen: ‘Ik doop jullie met water. Dat laat zien dat jullie je leven willen veranderen.

Maar na mij komt iemand die veel machtiger is dan ik. Ik ben niet eens goed genoeg om zijn schoenen uit te trekken. Hij zal jullie dopen met het vuur van de Heilige Geest.’

Matteüs 3, 1-11 (Uit: Bijbel in gewone taal)

a Tot wat riep Johannes de mensen op?

b Wat moesten de mensen dan doen als teken?

Welke mensen wil Johannes niet dopen? Waarom wil hij dat niet? Markeer in de tekst.

In ki

d Johannes zegt dat na hem iemand zal komen die mensen zal dopen met ‘het vuur van de Heilige Geest’. Wie bedoelt hij daarmee?

2 Markeer drie woorden die jij in verband brengt met Johannes de Doper.

bekeren

hard

hoop brengend ruw leven

liefdevol

iedereen gelijk

eerlijk

zwijgend

blijven wie je bent rechtdoor

begripvol moeilijk

afwachtend

gelovig

BLIK 1

Wil je me dopen?

107

3 Lees de tekst over Johannes die Jezus doopt.

Toen kwam Jezus vanuit Galilea naar de Jordaan. Hij kwam bij Johannes om door hem gedoopt te worden. Maar Johannes wilde hem tegenhouden en zei: ‘Waarom bent U bij mij gekomen? Ik zou juist door U gedoopt moeten worden!’ Jezus zei: ‘Toch moet je het doen, want wij moeten alles doen wat God ons vraagt.’ Toen deed Johannes wat Jezus vroeg. Jezus werd gedoopt. Zodra Hij weer uit het water kwam, ging de hemel open. Jezus zag dat de geest van God naar Hem toe kwam in de vorm van een duif. En God zag dat het goed was. Matteüs 3, 13-17 (Uit: Bijbel in gewone taal)

b Waarom reageerde Johannes zo op de vraag van Jezus?

Markeer geel wat Jezus antwoordde.

pl a

4 Bekijk heel goed de ets van de Oostenrijkse kunstenaar Adi Holzer. De kunstenaar geeft hier het doopsel van Jezus weer.

a Boven Johannes en Jezus zie je een duif en een driehoek. Zoek de betekenis ervan in de tekst bij vraag 3. Een duif:

De driehoek:

b Voor de kunstenaar zijn kleuren van groot belang. Wat zou Holzer met deze kleuren willen zeggen? Voor de komst van Jezus is alles . Jezus brengt .

In ki

---

TERUGBLIK

Waarom kan men zeggen dat water leven geeft?

Wie was Johannes de Doper? Gebruik zeker deze woorden. bekeren - dopen - Jezus - Jordaan - licht

108

JOHANNES

a Markeer groen hoe Johannes reageerde toen Jezus zich wilde laten dopen.

BLIK 2

LEVE HET (NIEUWE) LEVEN

A Rituelen Vul de woorden in op de juiste plaats in de tekst.

Mensen hebben vaak bepaalde die zich telkens weer herhalen. Dat jij elke ochtend eerst je

pl a

tanden poetst voor je ontbijt, kan anderen vreemd lijken,

diepere - gewoonten - God - godsdiensten - handelingen - niet vrijblijvend - oorsprong - rituelen symboolhandelingen - traditie - verschillen

maar voor jou voelt dat goed. Net zoals je altijd voor je gaat slapen eerst je hoofdkussen omdraait om beter de slaap te

kunnen vatten. Of net zoals je bij een begroeting één, twee, drie of geen kussen geeft: het zijn allemaal gewoonten of .

die van persoon, familie, streek

Sommige gewoonten hebben wel een betekenis. In de ene familie gaat er geen verjaardagsfeest

voorbij zonder taart met uitgeblazen kaarsjes, in de andere snijdt de vader steeds de taart aan en zet het eerste stuk weg als herinnering aan de overleden moeder.

Misschien loopt jouw voetbalheld nooit het veld op zonder een kruisteken of geeft jouw tennisheldin het portret van haar overleden grootmoeder altijd een kusje voor het spel begint. Deze gewoonten zijn

, maar hebben een sterke gevoelswaarde.

Ook in en levensbeschouwingen zijn er diepere, betekenisvolle .

Dat noemen we . Vaak vinden ze hun in het gewone, dagdagelijkse leven. Voor gelovigen zijn ze enorm rijk aan betekenis omdat ze hun relatie met hun

respectvol uitdrukken.

In ki

Rituelen worden ook genoemd. Het meisje op de foto brandt wierook en bidt aan een boeddhistische tempel in Bangkok. Ook dat is een symboolhandeling of ritueel.

TERUGBLIK

Vul de juiste woorden in.

dagdagelijkse - diepere - handelingen - hogers - respect - rituelen Godsdienstige zijn waarbij gelovigen hun band met en

voor hun God uitdrukken. Van oorsprong zijn het dingen die een veel betekenis hebben gekregen omdat ze iets uitdrukken.

BLIK 2

Leve het (nieuwe) leven

109

B Het doopsel 1

Lees de tekst over de sacramenten.

In het christendom zijn sacramenten handelingen die rechtstreeks voortvloeien uit Jezusâ&#x20AC;&#x2122; woorden en daden. Het ontvangen van sacramenten is het recht, maar ook de plicht van elke gelovige christen. Door de sacramenten worden ze nog inniger verbonden met de Kerk en de groep van gelovige christenen. Het is niet zo dat elke gelovige alle sacramenten moet of kan ontvangen. De zeven sacramenten zijn: het huwelijk (man en vrouw beloven

(opname in het christendom),

elkaar eeuwige trouw),

het vormsel

de ziekenzalving (voor mensen die

(hernieuwing van de doopbelofte),

lichamelijk lijden en steun nodig hebben),

het doopsel

de Heilige Geest communie

het priesterschap.

pl a

(bij een eucharistieviering), de biecht (of verzoening),

a Welke sacramenten heb jij al gekregen of meegemaakt?

b Schrijf op een apart blad een verslagje over jezelf of iemand anders die sacramenten heeft ontvangen. Je leraar geeft je een aantal vragen die je kunt stellen. 2 Waarom laten ouders hun kind dopen? Lees de getuigenissen.

a Schrijf bij elke getuigenis de letter van de motivatie van de ouders.

In ki

A Iedereen doet het. B Zo wordt men echt christen.

C Het kan geen kwaad. D Het hoort zo.

b Markeer de reactie van de ouders met de meest christelijke motivatie. Weet je, wij dachten aan later: stel je voor dat Stan, als hij naar de basisschool gaat, de enige zou zijn die zijn eerste communie niet doet en dus ook geen feest krijgt. Hem nu laten dopen is heel gemakkelijk.

Eerlijk gezegd geloven wij niet echt, maar onze ouders stonden er op dat hun kleinkind gedoopt zou worden, net als de andere kleinkinderen. Ons maakt het toch niet uit. Wij zijn zo blij dat we Jonas konden laten dopen. Voor ons is dat het teken dat Jonas welkom is in ons christelijk gezin en dat hij kan opgroeien tot een gelovige mens.

Wij geloven allebei, maar hoe zal dat met Tina later zijn? Wij willen niet in haar plaats beslissen. Maar anderzijds doen we er ook weinig verkeerds mee en kan ze als ze groot is zelf bepalen wat ze er verder mee doet.

110

JOHANNES

3 Bekijk de foto’s van een doopsel. a Schrijf bij elke foto het nummer van de juiste symboolhandeling.

pl a

1 Naamgeving - 2 Een kruisje geven - 3 Handoplegging - 4 Doop met gezegend water 5 Zalving met olie - 6 De doopkaars aansteken

b Lees de verschillende betekenissen van de symboolhandelingen en markeer de kernwoorden. Schrijf bij elke omschrijving het nummer van de juiste foto. Door het water van de doop wilt Gij ons tot nieuwe mensen maken, gezuiverd en vernieuwd, herboren tot kinderen van eenzelfde Vader.

Je kunt op ons rekenen, we staan borg voor jou. We wensen je van harte Gods genade toe zodat al het goede in jou mag leven en groeien.

Je bent enig voor God, voor ons en voor de mensen. Voortaan ben je iemand van God.

Zalven met olie in deze tijd is het kind toewensen: ‘Wees sterk te allen tijde, sta weerbaar in het leven, durf te leven vanuit die innerlijke kracht, je door God gegeven.’

Het is een oude gewoonte dat christelijke ouders hun kinderen een kruisje geven. Ze vragen zo dat God hen wil zegenen en bewaren.

In ki

Wil nu met de doopkaars licht nemen aan de paaskaars die ons herinnert aan Christus, het Licht der wereld, die verrezen is en verder leeft.

TERUGBLIK

Vul de juiste woorden in.

betekenis - christendom - doopsel - herboren - Jezus - Johannes - sacrament Door het van het doopsel wordt men opgenomen in het . Het dopen met ‘water dat leven geeft’ vindt zijn oorsprong bij . Door het laat men alle schuld en zonde achter zich, men wordt als het ware als nieuwe mens die wil leven met God in het voetspoor van . In het doopsel zitten heel veel symboolhandelingen die een bijzondere en diepere hebben.

BLIK 2

Leve het (nieuwe) leven

111

IN EEN WEB

BLIK 3 A Op een schotel 1

Beluister het verhaal van de zeven sluiers (MatteĂźs 14, 1-14). a Schrijf onder elke figuur de juiste naam. 2

pl a

b Schrijf bij elke omschrijving het nummer van de juiste persoon.

was koning van de landstreek Galilea doopte in de Jordaan

dochter van Herodias

vrouw van Herodesâ&#x20AC;&#x2122; broer

profeet die zijn gedacht zegt, ook al is het ten koste van zichzelf

In ki

haat Herodes en rouwt om haar overleden vader spreekt schande over Herodes wil dat haar dochter de koning genegen is is graag vrouw van de koning verstootte zijn eigen vrouw en nam een ander wil dat de dochter hem eert hoopt op steun van Johannes

112

JOHANNES

Nummer afbeelding

2 Analyseer de tekst van het verhaal van de zeven sluiers. a Waarom zocht Salomé toenadering tot Johannes?

b Waarom was het voor Herodes heel belangrijk dat Salomé voor hem danst?

Kun jij begrip opbrengen voor de houding van Salomé of moet ze de keuze van haar moeder respecteren?

alle begrip voor haar

d Waarom was Johannes zo hard voor Salomé?

pl a

haar moeder volgen

e Kun jij begrip opbrengen voor Johannes in zijn afwijzing van Salomé of had hij haar een kans moeten geven? volledig gelijk

een kans moeten geven

3 Markeer in de tekst waarom ook Johannes de Doper een profeet genoemd wordt.

In het Oude Testament is vaak sprake van profeten. Het zijn zieners die handelen in naam van God. Ze waarschuwen het volk van Israël als het afwijkt van het juiste pad en roepen op om anders te gaan leven,

In ki

meer aandacht te hebben voor Jahweh. Vaak klagen ze wantoestanden en fout gedrag aan, ook al is het ten koste van zichzelf. Grote profeten zijn onder andere Jeremia, Jesaja en Amos.

4 Markeer drie woorden die jij in verband brengt met de profeet Johannes.

hoop brengend

afwachtend bekeren

begripvol

rechtdoor

gelovig

liefdevol

eerlijk

hard

moeilijk blijven wie je bent

zwijgend

iedereen gelijk

ruw leven

BLIK 3

In een web

113

B Gezin en gezin is twee (of drie of ...) Het verhaal van een ouder (Herodias) die voor een andere partner kiest en zo de kinderen (Salomé) in een moeilijke situatie brengt, is iets van alle tijden en culturen. Vaak blijven ouders bij elkaar, soms ook niet. In onze samenleving onderscheiden we verschillende gezinstypes: tweeoudergezinnen, eenoudergezinnen, pleeggezinnen, nieuw samengestelde gezinnen, holebigezinnen, adoptiegezinnen, meergeneratiegezinnen of mikadogezinnen. Lees de onderstaande teksten. a Schrijf erbij welk gezinstype het is.

b Kleur het bolletje van het gezinstype waar kinderen het gelukkigst kunnen opgroeien.

pl a

Tina en Evi zijn een gelukkig stel. Ze wonen al enkele jaren in hun knusse appartementje. Sinds de komst van hun kleine oogappel Roosje denken ze er toch aan ergens een huis met een leuk tuintje te kopen.

Gezinstype:

Sam heeft het echt naar zijn zin bij zijn vader Dirk. Hij is dan ook een bovenste beste troetelvader. Dat hij er sinds zijn scheiding alleen voor staat, laat hij niet aan zijn hart komen. Integendeel, de scheiding heeft hem rust gebracht. En Sam vindt het best zo. Gezinstype:

In ki

Malek en Amar hebben aan elkaar liefde en trouw gezworen en hun kleine spruit Mirza is voor hen Gods beloning. Ze zijn Allah enorm dankbaar voor het geweldige geschenk en ze zullen er alles aan doen om waardige ouders te zijn. Gezinstype:

TERUGBLIK

Is de bewering juist of fout? Omcirkel het juiste woord. Vul de onderste zin aan. Alle gezinstypes zijn even waardevol.

juist / fout

In een tweeoudergezin vindt men de gelukkigste kinderen.

juist / fout

De sleutel voor een gelukkig gezin is elkaar en elkaar .

114

JOHANNES

GESTRIPT 1

Wat kun je zeggen over de kleuren? 3 Welke rivier wordt hier afgebeeld?

In ki

4 Hoe is Johannes gekleed?

pl a

2 Waar speelt dit tafereel zich af?

5 Welke andere elementen ontdek je nog op het schilderij?

James Tissot, De stem in de woestijn, 1886

6 Wat is Johannes aan het doen? 7 Heeft dat veel zin? 8 Wat is de betekenis van Johannes zijn handeling? 9 Zie je hier Johannes als doper of eerder als profeet?

GESTRIPT

115

In ki

pl a

L E G E I P S E IN D

116

IN DE SPIEGEL

ar pl a em ex In ki

H A R DEBO

1 Ik denk dat meisjes minder durven dan jongens.

akkoord

niet akkoord

2 Ik denk dat er grote verschillen zijn tussen meisjes en jongens.

3 Ik ga graag naar school.

niet akkoord

4 Ik kom altijd op voor mijn mening, wat de gevolgen ook zijn.

akkoord

niet akkoord

BLIK 1 1

ROZE, BLAUW OF PAARS?

Vul de tekst aan met jouw juiste antwoorden of schrap wat niet past. Als ik geen jongen / meisje was zoals nu, maar net omgekeerd, dan hadden mijn ouders me genoemd. Vooral mijn vader / moeder zou dan heel blij zijn geweest, omdat

Ik zou dan het / de meisje / jongen van ons gezin zijn geweest en dat zou ongetwijfeld

Ik zou dan altijd rondgelopen hebben met haar en zeker

. gedragen hebben.

Ik zou ook graag gespeeld hebben met

pl a

Vooral de beautycase van moeder / de werkkoffer van vader zou mijn geliefkoosde speelgoed zijn geweest, want

. .

En als ik mij als peuter pijn had gedaan, dan zou ik troost hebben gehaald bij mijn .

Als hobby’s zou ik hebben gehad en ik zou ervan gedroomd hebben om

te worden.

Nu zou ik dan zeker studeren voor . Dat zou perfect bij mij passen omdat

Maar mijn persoonlijkheid, karakter zou dan waarschijnlijk hetzelfde / anders zijn geweest, omdat ik

2 Hieronder vind je een aantal uitspraken over het gedrag van baby’s en peuters. Duid aan welke uitspraken volgens de wetenschap juist of fout zijn. Juist

Fout

Jongens hebben meer interesse in tastbare dingen dan meisjes.

In ki

Jongens hebben meer interesse en zijn beter in sociale situaties. Meisjes leren eerder en beter praten. Jongens zijn groter dan meisjes.

Jongens leren veel sneller hun ouders na te doen. Meisjes bewegen meer dan jongens. Meisjes lachen vaker dan jongens. Jongetjes kunnen bewegende beelden beter volgen. Meisjes zijn angstiger dan jongens. Jongens kunnen minder goed horen dan meisjes. Jongens herkennen emoties beter en eerder. Jongens zijn iets sterker dan meisjes. Bron: www.me-to-we.nl

118

DEBORAH

3 M, V of X? a Schrijf bij elke figuur de beroepssector die er volgens jou het best bij past.

pl a

automechanica - bloemist - bureauwerk - burgemeester - brandweer - danser - geneeskunde kinderopvang - lager onderwijs - leger - poetsen - politie - professor - robotontwerper verpleging - vlogger - voetbal

b Schrijf de volgende eigenschappen in het blauwe vak als ze eerder bij jongens/mannen passen. Schrijf ze in het roze vak als ze eerder bij meisjes/vrouwen passen. Als het voor beide past, schrijf je de eigenschappen in het paarse vak.

In ki

afwachtend - avontuurlijk - bang - begaafd - braaf - brutaal - heldhaftig - roekeloos - saai - slim sterk - zorgzaam - zwak

TERUGBLIK

Omcirkel het juiste woord. Bij de geboorte ligt het meestal wel / niet vast of je een jongen of een meisje bent. Door je opvoeding word je wel / niet vaak in een bepaalde rol geduwd. Meisjes en jongens hebben wel / niet bepaalde algemene en biologische verschillen. Hoe jij echt bent, heeft iets / niets te maken met je eigenheid en iets / niets met je geslacht (jongen of meisje).

BLIK 1â&#x20AC;&#x2030;

Roze, blauw ofÂ paars?

119

4 Bekijk de clip The Light van HollySiz. a Noteer de gevoelens die de personen in het begin en op het einde van het filmpje hebben. Gebruik de gevoelenslijst op p. 130. In het begin

Op het einde

Het kind

De moeder

De vader

pl a

De anderen

b Met wie kun jij je het best identificeren? Waarom?

Voor welke keuze stond de vader? Kun je hem begrijpen?

d Is de zoon een ander persoon wanneer hij zich eerder meisje dan jongen voelt? blijft dezelfde

is iemand anders

In ki

Als God niet gewild had dat we van geslacht konden veranderen dan had Hij ons niet de kennis gegeven om het te doen.

TERUGBLIK

Niet iedereen voelt zich even goed in zijn/haar vel doordat men als meisje of jongen door het leven moet gaan. Het is aan de persoon zelf om te bepalen hoe hij/zij door het leven wil gaan.

120

DEBORAH

ALSOF ZE EEN MAN WAS

BLIK 2 1

Lees het eerste deel van het verhaal van Deborah. a Waarom zegt men dat Deborah een vreemde vrouw was? Markeer geel.

Deborah was een vreemde vrouw. Altijd al geweest. In plaats van zich bezig te houden met haar kinderen en met het klaarmaken van eten, vond je haar meestal onder een palmboom, alsof ze een

man was. Het was immers in die tijd de gewoonte dat mannen bij elkaar kwamen om te kletsen. Dat deed ze ook graag, maar de mannen kwamen vooral naar haar om te luisteren en te horen hoe ze in naam van God tot hen sprak. Anderen kwamen bij haar met

pl a

hun problemen en zij gaf hen goede raad. Men respecteerde

Deborah ... Toch had haar zoon Anat het er moeilijk mee. ‘Ik wilde

dat mama wat vaker thuis was’, klaagde hij vorige week nog tegen zijn vader.

‘Je moeder is een bijzondere vrouw’, antwoordde hij. ‘God helpt haar om andere mensen te helpen. Je zou

trots op haar moeten zijn.’ Maar dat was Anat niet.

Anat haalde zijn schouders op. Wat kon het hem maken? Vandaag moest hij alweer zelf voor het eten zorgen. Anat wilde dat zijn moeder dat ook eens aan God vroeg, of ze wel een goede moeder was. Boek der Rechters 4 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

Markeer hoe de vader van Anat reageert op wat zijn vrouw doet.

b Waarom is Anat niet gelukkig met zijn moeder?

boos

In ki

afwijzend

neutraal

superblij

fier

ontgoocheld

d Markeer in de tekst groen waarom de vader zo reageerde. e Met welk beeld zou jij Deborah typeren? Vink aan en verklaar waarom je dit beeld hebt gekozen.

BLIK 2

Alsof ze een man was

121

2 Lees het vervolg van de tekst. a Markeer in de tekst: -- geel: waarom Deborah boos is op Barak; -- groen: hoe ze daarop reageert.

‘Waar is Deborah?’ vroegen een paar wildvreemde mannen aan zijn vader. Hij wees in de richting van de palmboom waaronder ze zitting hield. ‘We komen haar hulp vragen om te vechten tegen Sisera, die onze kudden rooft en ons zware belastingen doet betalen.’ Anat keek hen na. Dachten ze nu echt dat zijn moeder ging mee vechten? Dat zou ze toch zeker niet doen!? Deborah stelde meteen legerleider Barak voor. Maar ’s avonds kwam ze nijdig thuis. ‘Hij wil niet!’ zei ze. ‘Hij durft niet te vechten tegen Sisera, die schijtlaars van een Barak. Alleen als ik meega, stel je voor! Een

vrouw moet hem de overwinning bezorgen. Nou, dan zal de eer ook voor een vrouw zijn! Ze roerde zo hevig

in de soep dat de druppels in het rond spatten. De volgende dag was ze weg. Mee met Barak en zijn mannen, om te vechten tegen Sisera.

pl a

Een week later waren ze al terug, dronken van de overwinning. ‘Hoe is het gegaan?’ vroeg haar man. ‘Ik heb de soldaten gezegd dat God hen zou helpen om het leger van Sisera te verslaan en ze hebben onze vijanden netjes in de pan gehakt, antwoordde Deborah. ‘En Sisera zelf?’ vroeg Anat. Deborah grijnsde. ‘Die was uit zijn strijdwagen gesprongen en had zich verstopt in de tent van een echtpaar dat hij kende. Terwijl hij lag te slapen heeft Jaël, de vrouw, een tentpin in zijn hoofd geslagen. Zo heeft Barak hem later gevonden, gedood

door de handen van een vrouw. ’

‘Wat maakt dat uit?’ zei Anat. ‘Niets’, beaamde Deborah. ‘Alleen is dat een bewijs dat God ook werkt door de handen van vrouwen. En je hebt weleens mannen die dat vergeten.’ Haar man legde een hand in Deborahs hals. ‘Ik ben blij dat je veilig terug bent’, zei hij. Ze knikte afwezig. Wie weet welk bloederig tafereel ze nog zag

in haar hoofd! Anat reikte haar een kop soep aan. Zijn moeder was echt een heel bijzondere vrouw. Boek der Rechters 4-5 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

b Schrijf de woorden die bij Deborah horen naast haar in de tekening. Doe hetzelfde voor Barak.

In ki

afwachtend - avontuurlijk - bang - braaf - brutaal - heldhaftig - moedig - roekeloos - saai slim - sterk - zorgzaam - zwak

122

DEBORAH

3 Deborah is niet de enige vrouw in het verhaal. a Welke vrouw heeft ook een heldenrol ? Verklaar.

b Wat bewijzen de overwinning van Deborah en de daad van Jaël?

Wie durft dat wel eens vergeten? Hoe komt dat?

gelukkig

pl a

4 Denk je dat Deborah gelukkig of ongelukkig was omdat zij een vrouw was? ongelukkig

5 Denk je dat God gelukkig of ongelukkig was met Deborah? gelukkig

ongelukkig

6 Anat brengt een kom soep naar zijn moeder. Wat betekent dat? Hij is superfier op zijn moeder. Hij beklaagt zich in zichzelf dat hij haar werk weer moet doen. Hij hoopt haar goed te stemmen zodat ze ook voor hem aandacht heeft.

In ki

De titel bij deze blik is ‘Alsof ze een man was’. Waarom is dat eigenlijk een foute titel?

TERUGBLIK

Deborah doet als vrouw wat ze vindt dat ze moet doen. Omcirkel de juiste effecten/gevolgen voor haar.

krijgt respect benut haar kansen is gelukkig wordt eerlijk behandeld

God werkt in haar. voelt zich gesteund bepaalt zelf wat ze doet ontplooit zich helemaal

BLIK 2

Alsof ze een man was

123

BLIK 3

Zoek de juiste gegevens op bij de volgende feiten over Malala en vul de tijdslijn aan.

2008 Op 11 jaar schrijft ze haar blog tegen de Taliban omdat

1997 Geboren in

2012 Ze krijgt de

Ze wordt

Ze wordt voor verzorging overgevlogen naar

en herstelt heel moeizaam.

In ki

pl a

MALALA

2 Malala heeft al heel wat meegemaakt in haar jonge leven. a Waarom is het bewonderenswaardig wat Malala op 11-jarige leeftijd doet en zegt?

b Waarom is het bewonderenswaardig wat ze na de aanslag in 2012 doet en zegt? Ze is als bij wonder aan de dood ontsnapt. Ze is kunnen herstellen na een heel zware revalidatie. Ze heeft daarna geen angst meer gehad om te blijven spreken. Ze heeft nooit opgegeven en blijft zich nog steeds volledig inzetten voor haar doel. Ze slaagt erin haar boodschap over heel de wereld te verspreiden.

124

DEBORAH

2013 Ze verschijnt op de cover van een wereldberoemd blad:

2014 Ze krijgt

2015 Er verschijnt over haar leven een film:

2019

pl a

2018 Ze richt het Malala Fund op dat

10 november 2012 Deze dag wordt door de Verenigde Naties uitgeroepenÂ tot

Daarmee vraagt men aandacht voor

Ze studeert

In ki

3 Herken je eigenschappen van Deborah bij Malala? Markeer.

brutaal

zwak

sterk

braaf

saai avontuurlijk

heldhaftig roekeloos

zorgzaam

slim

bang

afwachtend

moedig

BLIK 3â&#x20AC;&#x2030;

Malala

125

4 Welke eigenschappen/karaktertrekken zou jij net als Malala willen hebben? Vertel! 5 Waarom kan Malala ook voor jongens een rolmodel zijn?

6 Welke van haar uitspraken uit de film He named me Malala vind jij het bijzonderst? Waarom? Al heb ik geen stoel en moet ik op

de grond gaan zitten om onderwijs

Ik ben voor niemand bang.

te krijgen, dan doe ik dat.

horen.

pl a

Ik heb het recht om te zingen, om naar de markt te gaan, om me te laten We gingen stiekem naar de school, in het geheim, ook al werden we

bedreigd met de dood.

Dit is niet alleen voor Malala, maar voor al die meisjes die voor hun rechten strijden, hun stem verheffen en een passie voor onderwijs hebben.

Ik krijg mijn onderwijs thuis, op school, waar dan ook. Ze houden me Ik ben dezelfde Malala. Mijn ambities zijn dezelfde. Met dezelfde hoop

niet tegen. en dezelfde dromen.

Ze dachten dat de kogel ons zou laten zwijgen, maar er is maar één ding veranderd: zwakte, angst en hopeloosheid zijn dood. Kracht, macht en moed zijn geboren.

In ki

7 Wat zou Malala tegen jou antwoorden als je zou zeggen dat je niet graag naar school gaat?

8 Waarom vertelt de tijd die je in onderwijs steekt veel over wie of wat je wilt worden?

TERUGBLIK

Welke gevolgen heeft het als jongens/meisjes de kans krijgen zich te ontwikkelen? Ze zijn gelukkig. Ze voelen zich gesteund. Ze worden eerlijk behandeld. God werkt in hen. Ze benutten hun kansen. Ze bepalen zelf wat ze doen. Ze ontplooien zich helemaal. Ze krijgen respect.

126

DEBORAH

GESTRIPT 1

Wie is de figuur in het wit? 2 Waarom draagt ze wit? 3 Wordt Deborah hier afgebeeld zoals je haar had voorgesteld?

In ki

pl a

4 Beschrijf de gelaatsuitdrukking van Deborah.

Pat Berger, Deborah geeft goede raad, 1991

5 Hoe houdt Deborah haar hand? Wat kan dat betekenen?

6 Wie zijn de zwarte figuren? 7 Wat zijn die aan het doen? 8 Hoe verhouden deze figuren zich tot Deborah?

GESTRIPT

127

L E G E I P S E IN D Waarin wil jij uitblinken? Waarvoor wil jij je volop inzetten?

Als blauw staat voor mannelijk, roze voor vrouwelijk en paars voor neutraal, geef dan aan hoeveel kleur je van elk in je hebt.

pl a

Waarover zou jij graag het advies van Deborah willen?

In ki

Welke zaken worden van jou verwacht omdat je een M/V/X bent en wil je gewoon in de vuilnisbak gooien?

128

IN DE SPIEGEL

Wat zijn jouw sterkste eigenschappen? Wat zijn jouw minder sterke eigenschappen?

pl a

Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info In Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info nfo fo Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Info Inf

In ki

O F N I

GEVOELENSLIJST

ex jk

In ki blij

INFO

Gevoelenslijst

ar G

130

pl a

INFO

BAN

verdrietig

DE BIJBEL

INFO

A Een kast vol boeken Vul de tekst aan met de onderstaande woorden.

christenen - god - heilig - Jezus - joden - Nieuwe - Oude - Paulus - twee

De Bijbel is het boek voor de . Het bestaat uit delen.

pl a

Het Testament (OT) bevat veel oude verhalen over de en hun Jahweh.

1 Koningen

2 Samuël

Numeri

Ruth

Joz ua

Rechters

Leviticus

Exodus

Genesis

christenen, waaronder

1 Samuël

Het Testament (NT) gaat over het leven van en de eerste

Deuteronomium

Hooglied

Prediker

Spreuken

Judit Ester

Psalmen

Tobit

Job

2 Makkabeeën

2 Kronieken

1 Kronieken

In ki

2 Koningen

Ezra

Nehemia

1 Makkabeeën

Maleachi Openbaring van Johannes

Judas

3 Johannes

Haggai

Zacharia

2 Johannes

Habakuk

Zefanja

1 Johannes

1 Petrus

Jakobus

Filemon

Hebreeën

Titus

1 Timoteüs

2 Timoteüs

2 Tessalonicenzen

Kolossenzen

1 Tessalonicenzen

Filippenzen

Efeziërs

Galaten

1 Korintiërs

2 Korintiërs

Romeinen

Handelingen van de apostelen

Ezechiël Daniël

2 Petrus

Nahum

Jona

Micha

Obadja

Amos

Baruch

Joël

Klaagliederen

Johannes

Lucas

a Hose

Jeremia

Wijsheid van Jezus Sirach

Marcus

Matteüs

Wijsheid

Jesaja

INFO

De Bijbel

131

B De evangelies Evangelie komt van het Griekse woord ‘euangelion’, dat goede of blijde boodschap betekent. In de Bijbel staan vier evangelies: van Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes. Ze vertellen ons over Jezus’ leven en werk. Matteüs was waarschijnlijk eerst een tollenaar die belastingen inde voor de Romeinen. Hij werd door Jezus geroepen om apostel te worden. Hij schreef zijn evangelie rond het jaar 80 en richtte zich vooral tot de joden in de taal die zij toen spraken, namelijk het Aramees. Het was voor Matteüs duidelijk dat Jezus de langverwachte Messias was. Hij wordt vaak gesymboliseerd door een engel met een boekrol.

Marcus was waarschijnlijk een jood die na Jezus’ dood met Petrus mee naar Rome trok. Hij schreef als eerste zijn evangelie rond het jaar 70. Hij richtte zich vooral tot de Romeinse christenen. Marcus heeft de leeuw als symbool.

pl a

Lucas was waarschijnlijk een Griekse geneesheer die zeer geïnteresseerd was in Jezus omdat Hij wonderen deed en mensen genas. Hij heeft zich eerst goed geïnformeerd bij o.a. Paulus en Marcus voor hij zelf begon te schrijven, rond het jaar 80. Hij was vooral geraakt door Jezus die voor iedereen gekomen was en schreef zijn evangelie dus ook voor alle gelovigen. Zijn symbool is een offerstier.

In ki

Johannes was vermoedelijk de apostel die op latere leeftijd zijn evangelie liet opschrijven. Zijn evangelie, geschreven rond het jaar 95, is zeer doordacht en persoonlijk. Het is niet het meest toegankelijke. Zijn symbool is de adelaar die de zon tegemoet vliegt.

132

INFO

De Bijbel

C Opzoeken in de Bijbel

Bladzijde

Hoofdstuk

Naam van het boek

Het woord ‘Bijbel’ is afgeleid van het Griekse biblia, het meervoud van biblion, dat verschillende betekenissen heeft: papyrus, papier, geschrift, boekrol, boek. Eigenlijk is het eenvoudig: ‘Bijbel’ betekent gewoon ‘hét boek’. Hier bekijken we een bladzijde uit het evangelie van Marcus. Elk boek is ingedeeld in hoofdstukken, elk hoofdstuk op zijn beurt in verzen.

De afkorting van een boek, hier Marcus

Het nummer van het hoofdstuk, hier 4. Hoofdstuk en vers worden gescheiden door een komma.

pl a

Marc. 4, 1-9

Om makkelijk je weg te vinden in zo’n dik boek als de Bijbel heeft men bepaalde afspraken gemaakt. Hieronder vind je een tekstaanduiding met daarbij de verklaring.

Het nummer van het eerste vers, hier vers 1

Vers

Titel

Het nummer van het tweede vers, hier vers 9, wordt gescheiden van het eerste door een koppelteken. Lees het koppelteken als 'tot en met'. Daarna volgt het nummer van het laatste vers, in dit geval 9.

In ki

D Bijbel en Bijbelafkortingen De Bijbel is het meest vertaalde boek ter wereld. In het Nederlands bestaan er zowat een tiental verschillende vertalingen. Ze vertellen allemaal hetzelfde, maar telkens met andere woorden. Wij gebruiken in Curieus vaak de Bijbel in de taal van nu. Alle boeken van de Bijbel hebben ook hun eigen afkortingen. Enkele voorbeelden uit het Oude en het Nieuwe Testament: OT = Oud Testament

NT = Nieuw Testament

Genesis

Gen.

Het evangelie volgens Matteüs

Mat.

Exodus

Ex.

Het evangelie volgens Marcus

Marc.

Leviticus

Lev.

Het evangelie volgens Lucas

Luc.

Het boek der rechters

Recht.

Het evangelie volgens Johannes

Joh.

Ester

Est.

De handelingen van de apostelen

Hand.

Brieven aan de Korintiërs

Kor.

INFO

De Bijbel

133

E Tijdslijn Oude Testament Zoals je al bij Noach kon lezen is de geschiedenis van de joden in de Bijbel geen gewone geschiedenis zoals wij vanuit de lessen kennen, maar heilsgeschiedenis: verhalen over hun God Jahweh en zijn joodse volk. Jahweh die hen leidt, straft of vreugde schenkt. Tal van grote figuren spelen daarbij een heel belangrijke rol. De oudste verhalen zijn niet in de tijd te plaatsen. Daar gaat het enkel om de boodschap. Hoe meer we in de tijd opschieten, hoe meer we zeker zijn dat figuren ook echt bestaan hebben.

ong. 1850 v.C.

-- Het S

-- aartsvader A

-- A en E

-- aartsvader I

-- K en A

-- aartsvader J

ong. 1600 v.C.

ong. 1250 v.C.

-- Jozef

-- M -- Uittocht uit E en de 10

-- N

In Egypte

jaar onbepaald

De aartsvaders

pl a

De oudste verhalen

Abraham offert Isaak

In ki

-- De toren van B

Pieter Bruegel de Oude, De Toren van Babel, 1563

Rembrandt, Mozes met de tien geboden, 1659

134

INFO

De Bijbel

-- Rechter SamuĂŤl -- S

ong. 1000 v.C.

ong. 860 v.C.

ong. 630 v.C.

-- Koning

-- Profeet Elia -- Profeet Jesaja

-- Profeet Jeremia

D -- Koning

ong. 480 v.C.

-- D

-- E

ong. 605 v.C.

pl a

ong. 1100 v.C.

Profeten

Rechters en koningen

In ki

Adamo Tadolini, Koning David op de Zuil van de Onbevlekte Ontvangenis, 1857

Deborah neemt het woord

INFO

De Bijbel

135

F Tijdslijn Jezus Kindertijd

Actief leven

30 n.C.

- Gabriël kondigt de geboorte van Jezus aan Maria aan. 1 n.C. - Jezus wordt geboren in Bethlehem. Jezus wordt besneden /8 dagen oud/ krijgt zijn naam. 4 n.C.

Herodes Antipas bestuurt Galilea

13 n.C. - Jezus spreekt als 12-jarige in de tempel. Tiberius: keizer van Rome (tot 37 n.C.)

14 n.C.

- Jezus begint aan de feestintocht in Jeruzalem (Palmzondag). - Laatste Avondmaal met Jezus en de apostelen (Witte Donderdag) - Jezus in de hof van Olijven (Witte Donderdag) - Jezus wordt verraden door Judas en gevangengenomen (Witte Donderdag) - Petrus verloochent Jezus (Witte Donderdag). - Jezus wordt veroordeeld (Goede Vrijdag). 33 n.C. - Jezus sterft op het kruis (Goede Vrijdag). Jezus verrijst (Pasen).

30 n.C. - Johannes de Doper predikt en doopt. - Jezus laat zich dopen door Johannes. - Jezus kiest zijn 12 apostelen. - Jezus trekt predikend rond, geneest en wordt bekend. - Jezus spreekt tot zijn apostelen over het spreken in gelijkenissen en vertelt de parabel van de zaaier. - Jezus vertelt over zijn droom voor het Rijk Gods (zaligsprekingen). - Herodes Antipas laat Johannes terechtstellen. - Jezus ontmoet Bartimeüs. - Petrus verklaart dat Jezus de Messias is.

pl a

Augustus keizer te Rome (27 v.C.-14 n.C.)

33 n.C.

1 n.C.

Jezus’ einde

In ki

Pilatus gouverneur van Palestina (tot 36 n.C.)

Leonardo Da Vinci, Het Laatste Avondmaal, 1495-1498

Johannes de Doper aan de Jordaan

136

INFO

De Bijbel

De eerste christenen

36 n.C.

- De apostelen komen naar buiten (Pinksteren). - Prediking van Petrus

Ca. 36 n.C. - Christenvervolger Saulus stenigt Stefanus.

- Saulus wordt Paulus en start met zijn missiereizen.

pl a

39 n.C.

Einde regeerperiode Antipas

54 n.C.

Nero keizer te Rome (tot 68)

Ca. 67 n.C. - Petrus en Paulus sterven marteldood te Rome.

In ki

Adi Holzer, Johannes de Doper doopt Jezus in de Jordaan, 1997

Keizer Titus verwoest Jeruzalem.

70 n.C.

Noot: omdat een monnik zich vergiste in de berekening is Jezus eigenlijk in 5 of 6 voor Christus geboren. Noot: in de volgorde hebben we ons zo veel mogelijk gebaseerd op het evangelie van MatteĂźs. Soms wordt dat door andere evangelisten tegengesproken. Friedrich Stummel en Karl Wenzel, Fresco van Sint Paulus, eind 19de, begin 20ste eeuw

INFO

De Bijbel

137

INFO

IN HET HUIS VAN GOD

A Kerk en kerk Vul de onderstaande zinnen aan. Kies uit:

bidden - christenen - eucharistie - gebouw - gemeenschap - huis - klokkentoren - kruis - patroonheilige

Een kerk is het belangrijkste gebedsgebouw van de

van God. Ze komen er samen om te vieren en te

pl a

. Het is voor hen het

Een kerkgebouw heeft vaak ook een . Het grondplan van de meeste kerken heeft de vorm van een .

Elke kerk (en parochie) heeft zijn eigen .

Je spreekt van de kerk, met kleine letter, als je het

bedoelt en van de Kerk, met hoofdletter, als je het over de gelovige hebt.

B Bezoek aan de kerk

Bekijk de ontdekplaat bij het onlinelesmateriaal en vul de juiste nummers in.

In ki

Je betreedt de kerk door de grote kerkdeur. Net voor je het huis van God binnengaat, vind je aan de deur een wijwatervat ( ). Christenen maken een kruisteken met het wijwater. Het herinnert hen eraan dat ze gedoopt zijn. In het kerkgebouw bevinden zich een aantal meubels en voorwerpen. Meestal zie je achteraan de doopvont ( ) waar christenen zich laten dopen. Aan de zijkant van de kerk staat een biechtstoel ( ) waar gelovigen hun zonden vertellen en om vergiffenis vragen. Aan de zijmuur hangt een kruisweg ( ) die het lijdensverhaal van Jezus uitbeeldt.

In sommige oude kerken kun je nog een preekstoel ( ) vinden, van waarop de priester de gelovigen toespreekt. Meestal gebeurt dat nu vooraan, vanop een lezenaar ( ). Een ander groot meubelstuk is het orgel ( ) waarmee de organist kerkdiensten opluistert. Het belangrijkste stuk in de kerk is het altaar ( ), waar de priester de eucharistie viert. Elk altaar bevat ook een klein vakje waarin een relikwie bewaard wordt. Dat heet een altaargraf. Het belangrijkste deel van een eucharistieviering is de communie. De gelovige ontvangt dan een hostie ( ). Die staat symbool voor Jezus. Als er gewijde hosties aanwezig zijn, brandt de godslamp ( ). In de buurt van het altaar staat de grote paaskaars ( ). Boven het altaar hangt meestal een heel groot kruisbeeld ( ), het symbool van de christenen.

138

INFO

In het huis van God

HET KERKELIJK JAAR

INFO

BEGIN: eerste zondag van de 4 adventszondagen Allerheiligen (1 november)/ Allerzielen (2 november)

Kerstmis (25 december)

Aswoensdag

pl a

(1e dag van de 40 dagentijd/vasten)

winter

herfst

lente

In ki

zomer

Onze-Lieve-Vrouw Hemelvaart (15 augustus)

Pasen

-----

Goede Week: Palmzondag Witte Donderdag Goede Vrijdag Stille Zaterdag

Pinksteren

Onze-Lieve-Heer Hemelvaart

INFO

Het kerkelijk jaar

139

INFO

DE LITURGISCHE KLEUREN

In ki

pl a

Wanneer je in de kerk komt, zul je zien dat de gebruikte gewaden en doeken overeenkomen met de tijd van het kerkelijk jaar of met bijzondere momenten die gevierd worden. Elke kleur heeft een eigen betekenis: -- wit (feest), -- paars (bezinning), -- rood (het vuur van de Heilige Geest, op Pinksteren), -- groen (hoop en verwachting).

140

INFO

De liturgische kleuren

VENSTERS

In ki

pl a

REIS ROND DE WERELD

ILC 'S

Kennis: 1, 2 Vaardigheden en attitudes: 4, 5, 6, 7

A Erkende levensbeschouwingen 1

In België heeft iedereen de vrijheid om te kiezen waarin hij/zij wel of niet gelooft. België heeft vandaag zeven erkende levensbeschouwingen: zes erediensten en daarnaast de georganiseerde vrijzinnigheid. a Vul de naam van de levensbeschouwing in op de tijdslijn. Kies uit: anglicaans geloof - islam - jodendom - orthodox geloof - protestants geloof rooms-katholicisme - vrijzinnig humanisme

1808

pl a

b Welke levensbeschouwingen ken je al allemaal? Markeer ze op de tijdslijn.

1835

1831

1876

1985

1974

CURIEUS!

In ki

Godsdienstvrijheid (ook wel vrijheid van godsdienst, vrijheid van religie of religievrijheid genoemd) is een van de klassieke grondrechten. Het houdt in dat iedereen de vrijheid heeft zelf te kiezen om tot een godsdienst toe te treden en die te beoefenen. Het biedt ook de ruimte om te kiezen voor een godsdienstloze levensbeschouwing. Het recht op godsdienstvrijheid is er voornamelijk op gericht om iedereen te beschermen tegen de inmenging van de overheid in het al dan niet uitoefenen van zijn of haar levensbeschouwing.

CURIEUS!

De rooms-katholieke kerk, de anglicaanse kerk, de protestantse kerk en de orthodoxe kerk vallen allemaal onder het christendom. Al deze kerken hebben Jezus als centrale figuur. De verschillende kerken zijn ontstaan door de afscheuring van bepaalde stromingen binnen het christendom. Het boeddhisme en het hindoeïsme zijn vandaag nog niet erkend in België.

142

VENSTERS

2002

2 Ken jij de belangrijkste elementen uit onderstaande levensbeschouwingen? Zet de woorden op de juiste plaats in het kruiswoordraadsel. Kies uit: bedevaart - bidden - Bijbel - Boeddha - christendom - davidster - fakkel - hindoes - huis van de mens imam - islam - Jezus - jodendom - Kaaba - kerk - klaagmuur - Koran - kruis - maansikkel - Mekka Mohammed - moskee - Mozes - paus - Tenach - Thora - Vaticaanstad - vrijzinnig humanisme Wanneer je alles juist hebt ingevuld, komen er in de gekleurde vakjes twee woorden tevoorschijn die in elke levensbeschouwing centraal staan. 2

De (1) staat aan het hoofd van de katholieke (2). Hij woont in (3).

De (4) is het symbool van het (5). De vrijzinnig humanisten komen samen in het (6).

(7) is voor moslims een profeet en boodschapper van God. De (8) is het symbool voor de moslim. Moslims gaan minstens één keer in hun leven naar (9) om er de bedevaart te doen.

De joden bidden aan de (10) in Jeruzalem. De (11) is het symbool van het (12).

Een (13) leidt het gebed in de (14). Moslims (15) vijf keer per dag.

Een (16) is het symbool van het (17).

Volgens het christendom is (18) de zoon van God.

De (19) is het heilige boek van de moslims. De (20) is het heilige boek van de christenen. De (21) zijn de vijf boeken van Mozes. Voor de joden zijn dat de belangrijkste geschriften van hun geloof en het hart van hun heilige boek, de (22).

(23) is de stichter van het boeddhisme.

(24) bidden tot Ganesha, de god met het olifantenhoofd.

(25) is volgens de Thora en de Koran een profeet. Zijn volgelingen noemen we joden of Israëlieten.

In ki

pl a

De (26) ligt in Mekka. Mekka is de belangrijkste heilige plaats voor moslims. Ze gaan er op (27). 21

REIS ROND DE WERELD

143

22 23 3 22

27 13

pl a

8 25

In ki

1 9

4 24

144

VENSTERS

3 Vul in onderstaande tabel de gevraagde informatie in voor het christendom, het jodendom, de islam, het vrijzinnig humanisme, boeddhisme en hindoeĂŻsme. Je mag het internet gebruiken. a Vul de tabel aan met een klasgenoot. Christendom

Symbool

Feestdagen

In ki

Belangrijke religieuze plaatsen

Heilig Boek

pl a

Naam opperwezen

Islam

Belangrijkste figuur

Jodendom

REIS ROND DE WERELD

145

Vrijzinnig humanisme

Symbool

Feestdagen

In ki

Belangrijke religieuze plaatsen

Heilig Boek

pl a

Naam opperwezen

HindoeĂŻsme

Belangrijkste figuur

Boeddhisme

b Beantwoord de volgende vragen klassikaal. -- Zijn er zaken die je nog niet wist over de andere levensbeschouwingen? -- Wat is je bijgebleven? Waarom? -- Wat vond je verrassend?

146

VENSTERS

B Wie ben jij? Vorm groepjes van twee en lees de vragen in onderstaand schema. Noteer jullie antwoorden hieronder of neem een extra blad papier. Heb je broers of zussen? Indien ja, hoeveel en hoe heten ze?

Waar ben je geboren? Jij:

Jij:

Ander:

Welke taal/talen spreek je?

Jij:

Ander:

NAAM: NAAM KLASGENOOT:

Wat is jouw afkomst?

pl a

Ben je gelovig of ongelovig of weet je het (nog) niet?

Wie inspireert jou? Jij:

Jij:

Ander:

Wat vind je leuk aan jouw levensbeschouwing?

Welke levensbeschouwing heb je? Jij:

Ander:

Jij: Ander: Wat vind je minder leuk bij andere levensbeschouwingen?

Jij:

Ander:

In ki

Wat vind je leuk bij andere levensbeschouwingen?

2 Ga nu op zoek naar een leerling met een andere levensbeschouwing. a Stel je partner dezelfde vragen en vul het schema hierboven aan in een andere kleur met zijn/haar antwoorden. b Vergelijk en bespreek jullie antwoorden met elkaar. Wat zijn de gelijkenissen en verschillen? Wat valt je op? c

Vertel aan de groep wat je is opgevallen tijdens de kennismaking met je partner.

REIS ROND DE WERELD

147

Kun je God zien? Horen? Voelen?

3 Lees de tekst De reis van Theo en beantwoord de vragen. a Bespreek met je klasgenoten wat je heeft geraakt in het verhaal van Theo. Leg uit waarom.

b Wat vind je zelf van de idee om iemand die heel erg (terminaal) ziek is mee te nemen op wereldreis? Hoe zou jij reageren?

Wat zou jij doen om Theo op te fleuren?

pl a

d Is er ooit iemand die je graag hebt/had erg ziek geweest? Hoe voelde je je daarbij? Tip: kijk in de gevoelenslijst op p. 145.

e Denk je dat iemand kracht kan halen uit zijn/haar geloof op moeilijke momenten? Bespreek waarom wel/niet.

In ki

4 Theoâ&#x20AC;&#x2122;s tante leert hem tijdens hun wereldreis over verschillende religies. a Wat kun je leren uit de verschillende religies of levensbeschouwingen? b Wat is de moraal achter het verhaal van Theo en zijn tante?

Kun je samenleven met mensen van een andere levensbeschouwing?

148

VENSTERS

5 Ga op stap met je micro. Interview een medeleerling over zijn/haar levensbeschouwing.

ID-fiche Naam:

Leeftijd:

Klas:

Welke levensbeschouwing heb je?

Wat vind je het belangrijkste aan je levensbeschouwing? Waarom?

pl a

Welke leuke feesten of gebeurtenissen vinden plaats binnen jouw levensbeschouwing?

Waarom vind je die leuk?

In ki

Heb jij dezelfde levensbeschouwing als jouw mama en papa? Hoe komt dat? Vind je dat okĂŠ?

REIS ROND DE WERELD

149

Notities

pl a

In ki

150

CURIEUS

pl a

In ki

CURIEUS

151

pl a

In ki

152

CURIEUS