6
2014-òž àð 3-òž èíâîæî
ÒÀÇÀËÛÊ
Àíãåëèíà
ÑÍÈÃÈШÂÀ
Òàçà óëîíëû ñžçåì áàì ÑÈÍÌÛÑÜ ÑÈÍÌÅ
Ñèíìàñüêîíëýí åìûøåç êóðûò ìåäàç ëóû Àáîðòú¸ñëýí ëûäçû Óäìóðòèûí àðûñü àðå êóëýñìå êå íî, áûäý âóûìòý íûëú¸ñ ïќëûí íóíû êóøòîí ó÷ûðú¸ñ ñþëìàñüêûòî. Òà ñÿðûñü âåðà Èæûñü ìåäèöèíàÿ êóí àêàäåìèûñü àêóøåðñòâî íî ãèíåêîëîãèÿ êàôåäðàëýí êèâàëòžñåç, ìåäèöèíà íàóêàîñúÿ êàíäèäàò Ìàðãàðèòà ÑĄ̊ÍÎÂÀ. - Ìàðãàðèòà Âèòàëüåâíà, íûëú¸ñ Ÿåì-à àáîðò ëýñüòî? - Àáîðòú¸ñ àçüëî íî, àëè íî ëýñüòûëžçû íî ëýñüòûëî. Íî âåðàíû êóëý, ïóìåí-ïóìåí ñîîñëýí ëûäçû êóëýñìå. Êûëñÿðûñü, 2011-òž àðûí 100 âîðäžñüêåì ïèíàëëû 62,5 íûëïè êóøòýìûí âàë, êûëåì àðûí òà ëûäïóñ 54,05 âàë. 2011-òž àðûí 19 àðåñîçü íûëàøú¸ñ ïќëûí 873 òàŸå ó÷ûð âàë, 2013-òžûí - 553, 14 àðåñîçü íûëú¸ñ ïќëûí 2011òž àðûí - 8, íîø êûëåì àðûí 6 íûëàø àáîðò ëýñüòžç. - Àáîðò òàçàëûêåç çîë-à øóêêå? - Îäžã àáîðò íî ïûòüûòýê óã îðò÷û: 20 ïðîöåíòýçëýí òàçàëûêñû çîë ñќðèñüêå. Êîòüêóä 3-òž ñåìüÿ ïèíàë øåäüòûíû êóðàäœå ñîáåðå. Êóä-îãåçëýí íûëïèåç óêûð ïè÷è ÿêå äûðûçëýñü àçüëî âîðäžñüêå. Òðîñàç ó÷ûðú¸ñû íûëïè êóøòžñü¸ñëýí âèð êîøêîí íóíàëú¸ññû ñóðàñüêî ÿêå âîêñ¸ êåìàëû äóãäî. Êóä-îãåç êûøíîîñ íûëïè âàéûíû óã áûãàòî íè. Ñî ñÿíà, íûëïè êóøòýì áåðå êûøíîìóðò ìûëêûäòýê âåòëý, àññý ñèçüäý. Àð ïàëà (êóääûð ñîëýñü íî òðîñãåñ) êóëý êûøíîìóðòëýñü òàçàëûêñý íî
udmfoto.ru Àëåêñàíäð ÃÎÐÁÓÍÎÂ
Àíãåëèíà ÑÍÈÃÈШÂÀ
Ïèíàëú¸ñ áóäî... ïñèõèêàçý òóïàòîí ïîííà. - Íóíû êóøòîí ó÷ûðú¸ñ ìåäàç ëóý øóûñà, ìàð êàðîíî?
ðûñü êåíåøûëî. Ñî âåðàñüêîíú¸ñ êóëý, íî òóæ ÷àêëàñüêîíî, óã ÿðà ïèíàëú¸ñ àçüûí ÷óðûò êóðîíú¸ñ ïóêòûíû:
ëÿêûò êûëûí ðàäúÿñüêî, âåðàñüêèñü íî êûëçžñüêèñü¸ñ âèñêûí øóíûò êóñûï êûëäý
Àíàé íûëûíûç îãêûë øåäüòûíû êóëý, ќâќë âîçüäàñüêîíî âåðàñüêûíû ïèÿøú¸ñûí ìàòûñü êóñûï âîç¸í ïóìûñåí. - Äûøåòžñü¸ñ, ãèíåêîëîãú¸ñ íûëàøú¸ñëýí íî ïèÿøú¸ñëýí êóñûïú¸ññû ñÿ-
òàçüû ýí ëýñüòý, ïèÿøú¸ñûí ñþàíëýñü àçüëî ýí êќëàëý! Ïàéäà¸ãåñ, ñî êåíåøîíú¸ñ
êå. Ïèíàëú¸ñûí áàäœûì àäÿìèîñûí ñÿìåí âåðàñüêîíî, íî ќâќë âóíýòîíî, ñîîñ íûëïè-
ËÛÄŒÛ ÑÀÊ!
ÊÀËÛÊ ÀÌÀËÚ¨Ñ
Êåçüûòýç ÿðàòžñü ïóæû Èðèíà ÁÀÑÒÐÈÊÎÂÀ, ïàëàñüêèñü âèñ¸íú¸ñúÿ ýëüêóí áîëüíèöàûñü âðà÷
Ïóæû ÿêå êûçàìàê (êîðü) - ïàëàñüêèñü âèñ¸í, òðîñãåñ ïóìèñüêûëý ïèíàëú¸ñ ïќëûí, íî ÷åðëàíû áûãàòî áàäœûìú¸ñ íî. Óäìóðòèûí áåðïóìåòž äàñ àðçý êîðåí ÷åðëàìú¸ñëýí ëûäçû êûøêûò ќé âàë. Òóý ïîííà âèñèç 9 ìóðò, ïќëàçû - 3 íûëïè. ×åð ïàëàñüêå, âèñèñü êèçüíûêó ÿ êûçûêó. Ñîëýí âèðóñýç îìûðûí šîã êóàñüìå, íî êåçüûòý øåäå êå, êåìà âîçèñüêå. Àäÿìè ÷åðëàìçý ñîêó èê óã øќäû. 7-21 íóíàë âèñ¸í ìóãîðûí èçå, àññý óã øà-
îñ øóûñà. Ïè÷è ãðóïïàîñûí óæàíû œå÷ãåñ, óãîñü òðîñýç âîçüäàñüêî óíî êàëûê àçüûí þàíú¸ñûí âàçèñüêûíû. Ñåìüÿ íî òàëû áàäœûì ñàêëûê ìåä âèñúÿñàë. Àíàé íûëûíûç îãêûë øåäüòûíû êóëý, ќâќë âîçüäàñüêîíî âåðàñüêûíû ïèÿøú¸ñûí ìàòûñü êóñûï âîç¸í ïóìûñåí. Íûë áóäý, ñîëýí ñÿìûç, òóíñûêúÿñüêîíú¸ñûç âîøòžñüêî, ïèÿøú¸ñëû ñèíìàñüêûíû êóòñêå, òàëýñü íîêûò÷û óä ïåãœû. Ïèíàëäûëû œå÷ ýø ëóûíû áûãàòîíî. Ïèÿø íî íûëàø îã-îãçýñ ãàæàíû, äóíúÿíû êóëý. Íîø ñî ñåìüÿ áîðäûñü ïîòý: åãèòú¸ñ àäœî, êûçüû àíàé-àòàé îãîãåíûçû êóñûïñýñ ðàäúÿëî, àñüñýäû íî îçüû èê âîçüûíû òûðøî. - Ïèíàë ñþðîíëýñü óòèñüêîí àìàëú¸ñ ñÿðûñü âåðàëý. - Íûëàøú¸ñ àçüëî ñÿìåí èê ñèíìàñüêîçû, ïèÿøú¸ñûí ìàòûñü êóñûï âîç¸çû. Íî àíàé-àòàé¸ñëýí, øêîëàëýí âàëòžñü óæïóìçû - íûëàøú¸ñòû äûøåòûíû, êûçüû âîçüûíû àñòý. Àëè âàíü ëóîíëûêú¸ñ êûëäûòýìûí ïèíàë ñþðîíëýñü óòèñüêûíû. Íûëïè âàéûëûìòý åãèòú¸ñëû äýìëàñàë ýìúþì þûíû, òàîñ àïòåêàîñûí òðîñ ïќðòýì âóçàñüêî. Íî àçüëî îäíî èê òà ïóìûñåí ñïåöèàëèñòëû âàçèñüêîíî, êûŸå ñþðåì ýìúþì þûñà, òîëûêåç óç ëóû. Ñîîñòû þîíëýí ìóêåò ïàéäàåç âàíü íà: âèð êîøêîí íóíàëú¸ñëýí äûðçû òóïà, ñîîñ êàï÷èåíãåñ îðò÷î. Îçüû èê íûëàøëýí êóýç âîëüûòà, ûìíûðûñüòûç ïќñüêûîñûç áûðî, éûðñèåç, ãèæûîñûç þíìàëî.
ðàÿ, íî èç¸í âàêûòýçëýí áåðïóìåòž íóíàëú¸ñàç ìóêåò àäÿìèëû ïàëàñüêûíû áûãàòý íè. Áåðëî, 3-4 íóíàë, âèñèñü àññý êûíìàì áåðå êàäü øќäý: òåìïåðàòóðàåç 38-40 ãðàäóñîçü šóòžñüêå, ñèåìåç óã ïîòû, êàòüòýììå, êќñ êûçûíû êóòñêå, íûðûç Ÿîêñàñüêå. Òà âèñ¸íýç òîäìàíû þðòòî éûðïèíü¸ñ âàäüñûí êûëäýì ïóðûñÿëýñòќäüû âèøòûîñ, ñîîñëýí êîòûðçû ãîðäýêòý. Áåðëî ãèíý ìóãîðûí ãîðä ïóæûîñ êûëäî: íûðûñü èê éûðûí, ûìíûðûí, ïåëüñüќðú¸ñûí, ñîáåðå ñîîñ áûäýñ ìóãîðå àëÿëî. ßðêûò-ãîðä âèøòûîñ ïóìåí áàäœûìàëî. Àäÿìèëû òà âàêûòý óêàòà ñåêûò
Øóíäûåí œûãûðúÿñüêåì áåðå éќòý. Ïóæû ïûòüûîñ êûê àðíÿ ïàëà âîçèñüêî, 5-òž-7òž íóíàëàç âûëçû ïàëàñüêûíû êóòñêå. ßðàîñ ïîòýì äûðûñåí 5 íóíàë îðò÷åì áåðå ÷åð ìóêåòûçëû óç ïàëàñüêû íè. Ïóæû àäÿìèåç îäžã ïîë ãèíý êûðìå, ñîáåðå ìóãîðëýí òàëû èììóíèòåòýç êûëäý. Ñåêûòýí êûøíîìóðò ñîèí âèñèç êå, ïèíàëûç îã 6 òîëýçü Ÿîæå òàèí óç ÷åðëà. Êûçàìàêåí âèñüûêó, èììóíèòåò ëÿáœå, ñîèí êûëäý êûøêûòëûê ìóêåò íî âèñ¸íú¸ñûí ÷åðëàíû: ïíåâìîíèÿ, áðîíõèò, ïëåâðèò êóòñêåìëýñü êûøêàíî. Îçüû èê ûì ïóøêûí ñòîìàòèò ëóý, ýíöåôàëèò, ìåíèíãèò, êîíúþêòèâèò, îòèò ëóûíû áûãàòý.
Êîðüëýñü óòèñüêûíû îäžã àìàë - âàêöèíà ïóêòîí. Ïðèâèâêàîñ äóíòýê ëýñüòžñüêî. Ïèíàëú¸ñëû - 1 íî 6 àðåñêàçû. 18-35 àðåñúåìú¸ñëû 2 ïîë: âèññû 3 òîëýçü ëóûíû êóëý. Ïðèâèâêà ïóêòûíû óã ÿðà, àäÿìè êûŸå êå âèñ¸íýí ÷åðëàìûí êå, êóðåãïóç òќäüûëû àëëåðãèåç âàíü êå. Ïóæûåç ýìúÿíû íèìûñüòûç àìàëú¸ñ ќâќë. Êûçîíýç, òåìïåðàòóðàåç áûäòžñü ýìúþìú¸ñ òàçàëûêåç òóïàòî. Âèñèñü¸ñëû áàäœûì ñàêëûê âèñúÿíî ñè¸í-þîíëû: êàï÷è íî ïàðåì ïќðàñüêåìú¸ñûí óòÿëñêîíî. Îçüû èê ýì÷èîñ ïîëèâèòàìèíú¸ñ þûíû äýìëàëî.
Øóíäû óëûí êåìàãåñ óëûíû øåäüòîíî êå, êó ñóòñêå, ïóëüäûëý, éќòñêûíû ëóîíòýì âèñå. • Êóýç áóéãàòûíû þðòòîç êàðòîøêà. Ñîå êќìûíûç èê ïќçüòîíî, ñóçÿíî, íåëüêîíî íî éќëâûëýí ñóðàíî. Òà ñóðåòýí ñóòñêåì èíòûîñòû çûðàíî, šûíû ÷àñ êîòûð âîç¸íî. Ñîáåðå øóíûò âóýí ìèñüêîíî. • Ãûðåçü êàðòîøêàåç ñóçÿíî, âåê÷è âóøòîíî, âóçý ìàðëÿ ïûð ïûçüûðòîíî. Âóý âåòòàì áàñìàåç ñóòñêåì èíòûîñû òûðîíî. Áàñüòýìûí Èíòåðíåòûñü