/Polska_mova_Ivanova

Page 13

ró¿nice w zakresie u¿ycia poszczególnych par przymiotników? Czy nowo powstaj¹ce przymiotniki na -owy umo¿liwiaj¹ bardziej precyzyjne formu³owanie my li, a zatem s¹ zgodne z kryterium funkcjonalnym?

a) mleczny: zupa mleczna, zêby mleczne, mleczna cera; mlekowy: kwas mlekowy; b) olejny: farby olejne, malarstwo olejne; olejowy: pompa olejowa, filtr olejowy; c) nie¿ny: burza nie¿na, zaspy nie¿ne, pokrywa nie¿na, nie¿ny dzieñ; niegowy: chmury niegowe, pokrywa niegowa; d) wieczorny: dziennik wieczorny, cisza wieczorna, go æ wieczorny; wieczorowy: suknia wieczorowa, strój wieczorowy, studia wieczorowe, kursy wieczorowe; e) polny: droga polna, mysz polna, kwiaty polne, kamienie polne; polowy: prace polowe, mundur polowy, kuchnia polowa. Kryterium logiczne Kryterium logiczne wymaga, aby znaczenie konstrukcji jêzykowej wynika³o logicznie ze znaczenia jej sk³adników. Ze wzglêdu na nielogiczno æ uwa¿a siê za niepoprawne np. wyra¿enie wiêksza po³owa. Niektórzy maj¹ zastrze¿enia do wyra¿enia mieszkaæ na ulicy Stryjskiej, choæ jest ono poprawne, stosuj¹ bardziej oficjaln¹ formê mieszkaæ przy ulicy Stryjskiej. Kryterium narodowe Kryterium narodowe stoi na stra¿y czysto ci jêzyka i przejawia siê w ró¿nych postawach Polaków wobec obcych wp³ywów jêzykowych. W istocie ¿aden jêzyk narodowy nie jest ca³kowicie wolny od zapo¿yczeñ. Norma jêzykowa akceptuje u¿ywanie obcych wyrazów wszêdzie tam, gdzie jest ono funkcjonalnie uzasadnione; zw³aszcza gdy brak nazwy polskiej. Ilekroæ jednak mamy do wyboru miêdzy s³owem obcym a rodzimym, powinni my daæ pierwszeñstwo wyrazowi rodzimemu. Jedynie w obrêbie terminologii specjalistycznej wyrazy zapo¿yczone s¹ równouprawnione, a nawet bardziej zalecane. Nale¿y nie popadaæ w skrajno æ. Postawa wszystko, co obce w jêzyku jest niepoprawne jest charakterystyczna dla puryzmu nacjonalistycznego (³ac. purus czysty), szkodzi rozwojowi jêzyka. Przeciwne stanowisko skrajny liberalizm te¿ nie zas³uguje na akceptacjê. 13


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.