Eenzaamheid door: Willemien van der Vlist In de eerste hoofdstukken van de Bijbel wordt al verteld, dat de mens het best tot zijn recht komt in de ontmoeting met God én met medemensen: want het is niet goed, dat de mens alleen is. De mens heeft een ander nodig om voluit mens te zijn. Zijn oren zijn er om een ander te kunnen horen, zijn ogen om een ander toekunnen zien, zijn handen om een ander vast te houden. De mens is geschapen naar Gods beeld en gelijkenis. God zegende de mensen om ze te laten groeien en bloeien en Zijn eerste woord was: wees vruchtbaar en talrijk. Dit woord vruchtbaar betekent in de Bijbel niet ‹zoveel mogelijk mensen›, maar meer een kwaliteit van leven: een leven dat goede vruchten draagt. Daarvoor hoef je niet getrouwd te zijn of samen te wonen! Tweezaam is leven met medemensen. In de ontmoeting met de ander, word je wie je bent en ontdek je je gaven en krijgt de ander ook de kans te worden wie hij of zij wezenlijk is. Maar het verhaal in de Bijbel gaat verder. De ene mens verbergt zich voor de andere mens en voor God en wordt van tweezaam éénzaam. God roept de mens tot zich:» Mens waar ben je?» Ja waar zijn wij? Daar gaat het in de Bijbel om en daar gaat het in ons leven om. Hoe is onze levenshouding tot God en tot anderen? Hoe open is onze houding naar de ander toe? Eigenlijk mag het woord eenzaamheid niet voorkomen, maar de eenzaamheid is groot en breed aanwezig in onze wereld en soms ook in onze relaties. Wat is eenzaamheid? Het is een pijnlijke ervaring van lijden onder het gemis aan goede en diepgaande relaties en contacten, waardoor mensen zich intens verdrietig, onbegrepen, buitengesloten en alleen gelaten kunnen voelen. Eenzaamheid komt voor bij ouderen en jongeren, bij alleenstaanden en gehuwden, bij zieken en gezonde mensen, bij armen en rijken en kan een sterk overheersend gevoel van lijden, heimwee en verdriet geven om wat niet of niet meer met een ander gedeeld kan worden. Het kan leiden tot lichamelijke klachten, zelfs tot ziekte, zoals je wel eens hoort bij mensen die plotseling in diepe rouw gedompeld worden door verlies van een geliefd mens. Er zijn mensen die dan alleen willen zijn met hun verdriet, die anderen afweren. Soms verwaarlozen ze zichzelf, koken niet meer. Niets is nog de moeite waard. Wat kunnen mensen doen? Vrienden, familie, gemeenteleden kunnen helpen en steunen door toch te komen, te zorgen, (zwijgend) aanwezig te zijn. Mogelijk komt er een doorbraak ten goede. Het gemis is niet voorbij, maar misschien wordt toch weer iets van toekomst gezien. Verwerking van rouw wordt minder eenzaam met één of enkele diepgaande vriendschappen, die steun en troost bieden. Het oud-Nederlandse woord voor vriend is bevrijder. Ook bevrijder van eenzaamheid. Eenzaamheid en angst hebben gezelschap nodig. Een kerk, een geloofsgemeenschap kan ook in tijden van eenzaamheid troostend en helend werken. Na de kerkdienst koffie blijven drinken en mensen ontmoeten, deelnemen aan een gesprekskring, meedoen aan maaltijden of andere activiteiten die georganiseerd worden: allemaal mogelijkheden om anderen te ontmoeten.
M o za ï e k 5