Tuncer Baykara - Zeki Velidî Togan

Talebeyi tanimak ve onlarla ilgilenmek isterdi. Bunun için de seminere önem verirdi. 1963-64 ders yıhnda Karluklar üzerinde bir semineri vardı. Ben tezli talebe olmamakla bir­ likte seminere devam etmek istiyordum ve ettim de. Konu dalbudaklı, birçok dil bilmeyi gerektiren bir özellik arzediyordu.

Kendisi ilk dersde bizlerin adı, ana-baba, memleket vs. yazdıktan sonra, şimdiye kadar tarihe dair okuduklarımızı yaz­ mamızı istemiştir. Kendisi beni ilk defa verdiğim kâğıt sâyesinde tanıdı. Çünkü pek çok kitap okumuştum; eski yazıyı da kendi kendime öğrenmiş olduğumdan gayri, tarihi seviyor­ dum.

Zeki Velidî, Umumî Türk Tarihi’ni esas sertifika olarak seçip tez yapacaklann üç ana kısma bölünmesini isterdi. Rusça öğrenmek isteyenler Dr. Mahmud Alukay’dan; Çince öğren­ mek isteyenler Polat Tarfanî’den ve İslâmî bilimleri seçenler de Muhammed Hamidullah’dan ders alırdı. Son kısmı seçen­ lere Arapça veyâ Farsçayı yardımcı sertifika olarak seçmeleri de tavsiye edilirdi. Ancaİc onun yerine, "İslâma Giriş" dersi ile yetinilirdi.

Zeki Velidî bu temel esası maalesef hayatının son 6-7 yıhnda tatbik edebildi. O zamanda ise yaşlanmıştı, sıhhati de müsâid olmadığı gibi, daha da önemlisi Türk Kültürü El-Kitabı gibi bazı önemli tasarıların da peşinde bulunuyordu.

Talebeyi her zaman ciddiye alırdı; aslında kimseye karşı olumsuz bir tavrı olmazdı. Konya Mevlana Müzesindeki bir görevli, bizim için dahi yanlışlığı aşikâr bilgilerle izahat vermiş, hoca onun sözünü hiç kesmemiş, o gittikten sonra doğrusunu bize anlatmıştı. O böylece birisinin konuşurken yanlışını düzeltmemeyi bize öğretmiştir. Ama talebe-hoca ilişkilerinde anında doğrusunu söylerdi.

Devlet adamı olarak, Saraçoğlu’nu beğendiğini işittim. İlim adamı olarak ise Ahmet Ateş ile, A. Gölpmarlı’nın Farsça bilgisini takdir ederdi. A. Ateş arabası ile İstanbul’dan Tahran’a gidince, hanımına; "niçin buna müsaade ettin; uçakla gel51