den imamlar, Tatar ve Başkurtlar arasmda muteber zevat çağırılmıştı. Birkaç yüz koyun ve birçok öküz, inek kurban kesilmişti. Birçok zevat etraf köylerden kımız getirmişlerdi. Beni mollaların sofrasına oturttular. Japonya’da İslâmiyetin geniş mikyasta yayılmakta olduğuna dair "Aieme-i İslâm" adlı gazetede yazılan haberler konuşulurken, söz, Japonlar Müslümanların hakk mezheblerinden birine intisabı kabul et mezlerse de müslüman sayılabilirler mi? mevzuuna intikal etti. Ben, mezheplerden üstün daha temiz bir İslâmiyet olduğunu isbat zımnında İslâm ülemasından İbn Teymiye, Ibn Qayyim al-Cavzi adlı zevatın eserlerinden sözler naklet tiğimde, mutaassıpların hücumuna uğradım. Halbuki bana mezhep ve tarikatlar farkının İslâmlar için zararlı olduğunu söyleyen ve bana taraftarlık edenler de vardı. Benim sözlerim bu fikri benimseyen İlaç (Ilaceddin) Bayezitov isminde bir Tatar tüccarının dikkatini çekmişmiş, O beni evine çağırdı ve buradaki münakaşalarda açık ve ileri fikirli oldukları anlaşılan imamları da çağırmıştı. Anlaşıldı ki İlaç Ağa bu mevzu üzerinde ilim ehillerinin serbestçe ve etraflıca konuşmalarını temin etmek istemiş. Çok güzel sohbetler oldu. Gelen mol lalar benim, tahsil maksadiyle dış memleketlere gitmek niyetinde olduğumu öğrenmişlerdi. Bunlar bana İslâm ilimleri sahasında tahsilimi genişletmek üzere Mısır’a gitmemi tavsiye ettiler. Başkurdistan’ın bu hücra köşesinde de İbn Taymiye’nin fikirleriyle ilgilenen bir tüccarın bulunması, o zaman Tatar ve Başkurtlar arasmda gelişmekte olan millî kültür hareketinin müsbet bir tecellisi idi. Bu zat bana dörtbeş lira para da verdi. Meleviz’den yayan çıktım. Babamın takip etmesinden sakmarak şose yolundan gitmedim. Geceleri dahi ekinler arasmda uyudum. Böylece Konakbay ismindeki bir küçük köyün kenarmda bir "alaçık" yani yazlık eve uğradım. Burada yemek yiyecektim, ama çok fakirlerdi. Evde büyükler yoktu, on iki-on dört yaşlarında kız ve erkek iki kardeş bana su kaynatıp verdiler, ekmekle çay Konakbay Güzeli
166