Oğuzun Taş Oğuzıın beglerin üstüne yığnak e tgil, aç görsen to yurgıl, yalınçak görsen tonatgıl, borçluyu borcundan kurtargıl tepe gibi et yığ, göl gibi kımız sağdur, ulu toy eyle, hacet dile .. (DK, 14, 5). Bu, bir « hacet ve dilek toyudur». Bunun için ke
silen hayvanlar da erkekdirler ve k u r b a n sayılırlar. Türk lerde dişi hayvan, kurban verilemezdi. Göl gibi kımızın içilmesi ise, bu Oğuzların henüz daha tam manasıyla Müslüman olma dıklarını gösterir. Başlarında beyleri olmak üzere, toya halk da geliyordu. --2) (Oğlunu görmeyince Burla Hatun, Kazan'a
şöyle dedi) : -Kuru kuru çaylara su saldım, kara donlu derviş lere nezir verdim, yanum ala baktuğumda komşuma iyi bak dım, umanına usanına aş yedürdüm, aç görsem toyurdum, ya lınçak görsem donattım, dilek ile bir oğulu güç buldum . (DK, 138, 1 ) Kuru çaylara su salma ve komşuya iyi bakma da, İs .
.
.
lamiyetten önceki Türk gelenekleridir.
--3) (Deli Dumrul Tan·
rı'ya yalvarırken şöyle diyordu) : -Ulu yollar üzerine imaretler yapam, senin içün! Aç görsem doyurayım, senin içün! Yalınçak görsem donatayım, senin içün! . (DK, 168, 13). Bu yakarışta .
.
da, Türklerin İslamiyetten önceki inanışlarının izleri vardır. Dede Korkut'ta acı doyurma ve çıplağı giydirme de, daha çok «hacet ve dilek» karşılığı olarak görülüyordu. Ancak sık sık verilen toylar ile yeme içme dernekleri, bu amaç için yapılı yordu. Dede Korkut'ta bir masal; Kutadgu Bilig'de ise, bir devlet töresinin yüce üslubu sezilir. c) . Ş ö l e n : Y o k s u l h a l k i ç i n k e s i l e n v e r g i : Yukarıda bu konu üzerinde, kurultaylar dolayısıyla durmuş ve şölen hakkındaki vesikaları, «kurultay» bölümümüzde sun muştuk. Aslında şölen, moğolca bir sözdür. Asıl manası, sabah çorbası demektir. Kuzeydeki geri Moğollar, Çingiz Han ile bir likte büyük devlet hayatına başlayınca, eski gelenekler de bü yük devlet anlayışı içinde görülmeğe başladı. Moğolların Gizli Tarihi'ne göre, Moğollar kuzeyde iken de, yeme içme dernekleri
pek çok yapılırdı. Hatta Çingiz Han'ın babası Yesügey Baha140