Reisburo Infotorial
‘‘Bezoek plekken waar de Zuid-Afrikaan zich ontspant’’ Chris Walet en Frieda Baard mochten voor één van de campagnes van South African Tourism naar Zuid-Afrika om twintig ervaringen te beleven in tien dagen. Reisburo Actueel sprak hen over het contact met de Zuid-Afrikanen tijdens de reis. maaksters, straatverkopers en winkeliers, zijn we geïnteresseerd in hun privé leven. Als zij er ook voor open staan gaan gesprekken al gauw over hoe men leeft en denkt.’’
Hadden jullie voordat je naar ZuidAfrika gingen wel eens contact gehad met iemand uit Zuid-Afrika? ‘‘Voordat we naar Zuid-Afrika kwamen hadden we nog nooit bewust contact gehad met een Zuid-Afrikaan. Afrikanen uit zuiderlijk Afrika zijn we wel tegengekomen toen we vijf jaar geleden naar Zimbabwe reisden voor de bruiloft van de dochter van Chris.’’ Wat wisten jullie van de Zuid-Afrikanen? ‘‘Van de Zuid-Afrikaan wisten we niets. Het enige dat we wisten was dat een kruier op Jo-burg destijds zeer blij was toen we hem onze drankjes en etenswaren gaven voordat we incheckten. Hetgeen ons de indruk gaf dat de apartheid wel was afgeschaft maar dat in de praktijk de blanke het voor het zeggen had over de arme zwarte.’’ Gingen jullie er vanuit tijdens de reis veel contact te hebben met de bevolking? ‘‘Wat de reis ons zou brengen was een complete verrassing; ‘20 experiences in 10 days’. We hoopten dat er een golf ervaringen bij zou zijn gezien onze leeftijd en onze economische klasse. Daarnaast hopen we tijdens onze reizen mensen te ontmoeten. Dat wil niet zeggen dat we daar altijd helemaal op uit zijn. Onze ervaring is dat er altijd momenten zijn die zich voordoen waarop er contact is en kan worden verdiept. Verlegen zijn we niet en we durven te vragen en op mensen af te stappen. Ook als we personen ontmoeten op een zakelijke basis, zoals kelners, schoon-
Was er evenveel contact geweest met de bevolking wanneer jullie privé naar Zuid-Afrika waren gegaan? ‘‘Deze reis heeft ons niet extra in contact gebracht met de lokale bevolking. Hoewel we een trip naar bijvoorbeeld Soweto niet zomaar gedaan zouden hebben. Townships worden toch gemakkelijk geassocieerd met armoede en geweld. Onze trip in Soweto en Guguletu hebben ons ervan overtuigd dat die verhalen met een pond zout genomen moeten worden. En in algemene zin blijkt dat als je interesse toont en vragen stelt, mensen open staan en antwoorden geven. Ons reistempo lag behoorlijk hoog waardoor we helaas niet altijd tijd hadden om heel veel lokale mensen te ontmoeten. Een aantal ontmoetingen tijdens onze reis zaten in het programma, maar waren daarom niet minder intens en open naar elkaar. Wat vinden jullie typerend aan de Zuid-Afrikanen? ‘‘Het allereerste dat alle ZuidAfrikanen gemeen hebben is dat ze trots zijn Zuid-Afrikaan te zijn. Ze houden van hun land en alle mensen die erin wonen. Van de natuur en de rijkdom. We hebben heel veel blanke Zuid-Afrikanen gesproken. Veelal de zoveelste generatie van oorspronkelijke kolonialisten en immigranten. Mensen met een genuanceerde kijk op wat er speelt en heeft gespeeld in hun huidige land. Blij met Nelson Mandela en kritisch naar de laatste ontwikkelingen. De opheffing van de apartheid, de vergevingsgezindheid, geïnitieerd door Mandela en de overtuiging dat iedereen een toekomst heeft en samenleeft en dat Zuid-Afrika zich
verder ontwikkelt werden door alle Zuid-Afrikanen aangegeven als de punten waar ze trots op zijn.’’ Is de Zuid-Afrikaan moderner dan jullie hadden verwacht? ‘‘Dat Zuid-Afrika een modern en ontwikkeld land is, was ons bekend. Dokter Barnard was de eerste arts die een harttransplantatie uitvoerde in de Groote Schuur Hospitaal. Een teken van de hoge graad van ontwikkeling van de wetenschap. Er is wel een tegenstelling in welvaart wat je bijvoorbeeld ziet in het verschil tussen de grote huizen in de buitenwijken en de woningen aan de open straten in de Townships. En van wat we gezien hebben zijn de winkels en de woningen in de Townships moderner en beter geoutilleerd dan we eerst gedacht hadden. Er zijn wel grotere tegenstellingen dan hier in Nederland. En misschien is het ook wel ‘Land’s wijs is land’s eer’ dat er op elk druk kruispunt iemand is die iets verkoopt, zoals flesjes water, horlogebandjes, telefoonopladers, fruit enzovoort.’’ Zijn er grote verschillen met de Nederlander? ‘‘Gelukkig zijn er grote verschillen met Nederlanders! Dat maakt het juist zo leuk om naar Zuid-Afrika te gaan! De tolerante houding van ook de blanke bevolking doet denken aan de Nederlandse houding ten opzicht van buitenlanders ten tijde van de zestiger jaren. En pratend met de ondernemers die hun waren verkochten in de Neightbours Goods Market voelde het als de aloude Nederlandse handelsgeest. Hun cultuur is anders, hun geschiedenis is anders. Heerlijk om daar kennis van te nemen en te ontdekken.’’ Ging de communicatie makkelijk? ‘‘Als je Nederlands praat en je doet dat rustig en zeker niet te snel dan zullen veel Afrikanen je verstaan. Het Afrikaans verstaan wij ook. Maar daarom spreken we het nog niet. Het Engels dat we spreken zullen we zeker niet vloeiend noemen, maar we redden ons ermee. En gelukkig als we er niet uitkwamen konden we het Nederlandse woord geven en vertaalde een Afrikaans sprekende het voor ons naar het Engels. Engels wordt door iedereen gesproken en begrepen. Wel zo prettig.’’ Wat moeten toeristen écht doen om contact te krijgen met de ZuidAfrikaan? ‘‘Om echt contact te krijgen met de Zuid-Afrikanen moet je daar gaan waar Zuid-Afrikanen zich
22
Kijk voor het laatste nieuws op www.reisburoactueel.nl
ontspannen. De Neightbours Goods Markets in Johannesburg en Kaapstad zijn uitstekende ontmoetingsplekken. Een brunch of picknick in Mojo in het weekend geeft ook veel gelegenheid. Maar het kan ook gewoon op een terras of in een winkel. Een echte ontmoeting met de echt Zuid-Afrikanen is een echte tour door Soweto of een jazzsafari in Guguletu.’’ Hebben jullie je ook ongemakkelijk gevoeld tussen de Zuid-Afrikanen? ‘‘Er zijn verhalen te over hoe gevaarlijk het is in Kaapstad of Johannesburg, maar blijf daarom niet op je hotelkamer zitten, dan mis je veel te veel van het bruisende nachtleven! En ja, je loopt ’s avonds in het donker wel risico’s maar dat loop je in Amsterdam ook. Wil je je ontspannen kunnen bewegen in Zuid-Afrika, ga dan bijvoorbeeld op stap in een gezelschap of samen met Zuid-Afrikanen. In grote delen van Johannesburg, onder andere in Braamfontein staat er ’s avonds en ’s nacht op elke kruispunt een beveiliger. Het is dan ook vele malen veiliger geworden en je kan er ongestoord uit eten gaan of stappen.’’ Kunnen jullie zeggen dat je ZuidAfrikaanse vrienden hebt overgehouden aan jullie reis door Zuid-Afrika? ‘‘Ja, we hebben vrienden aan onze trip overgehouden. De crew van de reis was fantastisch. Het gezelschap was na een dag al een club oude vrienden. Nu nog hebben we contact met hen. Helaas hebben we met de mensen die we hebben bezocht geen contact meer. Misschien toch wel een goed idee om naar hen een paar foto’s te sturen. En natuurlijk komen we terug en uiteraard gaan we dan het bezoek aan Guguletu en Soweto herhalen en blijven we er langer. Even goedendag zeggen aan de mensen die we er hebben ontmoet.’’ Arjen Lutgendorff