2 | Fortis Jaaroverzicht 2008
Bericht van de Raad van Bestuur Terugblikkend op 2008 zien we een jaar waarin zich een internationale financiële crisis aandiende van ongekende en niet eerder vertoonde proporties. Een crisis die een verwoestend effect heeft op economieën over de hele wereld en op de levens van gewone mensen. Maar weinig deskundigen zagen de crisis aankomen; weinigen doorzagen de verstrekkende gevolgen van de gebeurtenissen; maar velen ondervinden direct de effecten, niet in het minst onze investeerders. Institutionele en particuliere beleggers hebben de pijnlijke gevolgen van de crisis direct ervaren door het verdampen van hun beleggingen. Wij onderkennen dat voor veel particuliere beleggers in het bijzonder Fortis een deel van hun pensioengeld vertegenwoordigde; dat Fortis een belangrijk element vormde in hun financiële planning op de lange termijn; dat voor anderen die belegging verschil maakt in de kwaliteit van leven. De Raad van Bestuur wil hier zonder enig voorbehoud zijn diepe spijt betuigen aan de aandeelhouders, obligatiehouders, medewerkers en klanten voor het leed en de ontberingen die zijn veroorzaakt door de gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Wij zetten ons ervoor in om in de toekomst het vertrouwen van alle stakeholders te herwinnen. De eerste tekenen van de financiële crisis doken op in 2007, maar vanaf medio mei 2008 ging die gepaard met een wereldwijde daling van de aandelenkoersen en het verdwijnen van het vertrouwen tussen de banken onderling. Inspanningen om de vermogenspositie van Fortis te versterken en zo het toekomstige effect van de overname van ABN AMRO op te vangen, liepen stuk op de dalende aandelenmarkten, de negatieve invloed van afschrijvingen op de gestructureerde kredietportefeuille en op de lager dan verwachte opbrengsten van de opgelegde verkoop van bepaalde activa van ABN AMRO in een markt die onder druk stond. Tegelijkertijd werd de druk op de banken opgevoerd : er moest een hoger kapitaalniveau worden aangehouden, een discussie die tot op de dag van vandaag gaande is. De reactie van Fortis was een versnelling van haar kapitaalplan, waaraan twee nieuwe maatregelen te pas kwamen : de uitgifte van nieuwe aandelen en de moeilijke beslissing om in 2008 geen interim-dividend uit te keren. Onze verwachting was dat de markt positief zou reageren op onze proactieve opstelling. Niets bleek minder waar. De reactie was negatief en werd versterkt door het feit dat Fortis als één van de eerste financiële instellingen dergelijk stevige maatregelen aankondigde (andere partijen hebben sindsdien hetzelfde gedaan).
Gedurende de zomermaanden stabiliseerden de markten enigszins maar gebeurtenissen buiten de invloedssfeer van Fortis liepen al snel uit de hand. Het gevolg was een enorme vertrouwenscrisis tussen financiële instellingen onderling die uitmondde in ‘reddende’ overnames, nationalisaties en faillissementen. De aandelenmarkten gingen spectaculair onderuit met de grootste koersdalingen sinds de terroristische aanslagen van september 2001. Ook Fortis kreeg het zwaar te verduren, een situatie die verder werd verergerd door speculatie en ongefundeerde geruchten. De aandacht richtte zich vooral op de liquiditeit. Noodfondsen van de centrale banken eind september bleken ontoereikend. Directe actie was geboden. Met de nationale overheden van België, Luxemburg en Nederland werden transacties overeengekomen en de bank- en verzekeringsactiviteiten in Nederland werden vervolgens verkocht aan de Nederlandse staat. Kort daarna is afgesproken dat de meerderheid van de bankactiviteiten die de Belgische staat had verworven via de FPIM zou worden doorverkocht aan BNP Paribas, samen met de Belgische verzekeringsactiviteiten. Uitgangspunt was dat de onderneming zou blijven opereren, dat deze de klant zou blijven bedienen en aan de verplichtingen jegens tegenpartijen zou blijven voldoen. Op 12 december 2008 bepaalde het Hof van Beroep dat deze overeenkomsten ter goedkeuring aan de aandeelhouders dienden te worden voorgelegd. Een onafhankelijk college van deskundigen concludeerde dat de transacties onder de omstandigheden zowel logisch als redelijk waren geweest. Voorafgaand aan de stemming door de aandeelhouders hebben de Raad van Bestuur en het management alles in werking gesteld om betere voorwaarden voor de aandeelhouders uit de onderhandelingen te halen, terwijl tegelijkertijd de geldigheid van de overeenkomst met de Belgische staat en BNP Paribas werd gerespecteerd. De aandeelhouders wezen de verbeterde voorwaarden af. Dat was het startschot voor een nieuwe onderhandelingsronde tussen de overheid, Fortis en BNP Paribas.