De Oogst september 2016

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | september 2016 | jaargang 79 | 927

Ons dagelijks werk

voldoening of worsteling?

Tot geloof gekomen in de Shelter:

‘Ik was nog nooit zo vriendelijk behandeld’

School van ‘het Heil’ viert 100e verjaardag!

Evangelieverkondiging in de Barndesteeg

INHOUD

THEMA: ONS DAGELIJKS WERK

4 Ons dagelijks werk Werken vanuit genade: hoe doe je dat?

8 Interview Gert Disberg Gesprek over werk & zingeving

10 ‘Aan Uwe dienst gewijd’ Meer dan vijf eeuwen evangelieverkondiging in de Barndesteeg

16 Het verhaal van twee cleaners van de Shelter In hartje Amsterdam kwamen ze tot geloof en vonden ze vrede

18 Trend: wonen in een ‘tiny house’ ‘Ik verzamel geen bezittingen maar ervaringen’

21 Christenvervolging in India Hoe de kerk lijdt en groeit

22 Scharlaken Koord denkt mee over vraagstuk mensenhandel Europa Verslag van EU platform ‘Maatschappelijk organisaties tegen mensenhandel’ 24 Bijbelstudie over ‘werk’ door Gert Hutten Genade aan het werk

26 Interview oud-leerlingen THDV-school ‘Sommige kinderen mochten niet spelen, ik kwam uit een verkeerde buurt’

28 Serie Onze Vader Over het gebed: Breng ons niet in beproeving

30 Het verhaal van Ben Na jarenlang stilzwijgen vertelde hij over zijn homofiele gevoelens

33 Boekrecensies ‘EHBO’ en ‘De laatste ernst’

TOT HEIL DES VOLKS

REDACTIONEEL

Werken met plezier?

Bijna elke dag om klokslag half zes ‘s middags zat ze er. Op de stoep voor het huis, wachtend op haar vader die – met de broodtrommel onder de snelbinders – elke werkdag precies dán thuis kwam op de fiets, terug van kantoor. Een mooi moment: hij was thuis en zijn werk was voor die dag klaar. Tijd voor andere dingen.

Marli Huijer (61) denkt met veel plezier terug aan die vaste momenten uit haar kindertijd. Ze is hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, filosoof en auteur van het boek ‘Ritme – Op zoek naar een terugkerende tijd’. Ze maakt zich ernstige zorgen over het feit dat onze huidige technologie onze ‘natuurlijke ritmes’ verstoort. Verder beschrijft ze hoe de 24-uurseconomie en nieuwe media van mensen eist dat zij altijd flexibel moeten zijn, ook als zij dat niet willen. Dankzij de technologie hoeven veel mensen niet meer op vaste tijden naar kantoor en kunnen we werk en privé zelf indelen, ook wel ‘Het Nieuwe Werken’ genoemd. Deze flexibele manier van werken heeft zeker voordelen, maar ook een behoorlijke keerzijde, alle plaatjes van bureaus onder palmbomen ten spijt. Want wie niet gelijk reageert op een e-mail of WhatsApp, overdag of ’s avonds, neemt het risico belangrijke zaken mis

DE OOGST

Uitgave Oogst Publicaties, onderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie en hulpverlening.

Ritme en regelmaat: ze mogen dan oersaai klinken, ze zijn zeer heilzaam voor de mens en vinden hun oorsprong in onze Schepper (en Bedenker van het ritme van de jaargetijden). Aan het einde van de zomer daarom een themanummer over ‘Ons dagelijks werk’. Want, of we betaald werk doen of niet: we hebben bijna allemaal te maken met verplichtingen, verantwoordelijkheden die gepland en uitgevoerd moeten worden.

De harde realiteit: 200.000 mensen hebben last van werk gerelateerde spanning. De hemelse realiteit: we worden opgeroepen om ons werk ‘met plezier te doen, alsof het voor de Heer is en niet voor mensen’ (Efeziërs 6:7). Voelt u de spanning? ◄ Ronald Koops Hoofdredacteur De Oogst

JAARGANG 79 | NUMMER 927 | SEPTEMBER 2016

Hoofdredactie Ronald Koops

Medewerkers Jurjen ten Brinke Wimco Esther Jeanet de Groot Matthijs Guijt Matthijs Hoogenboom Gert Hutten Ronald Koops Lilian Madern Anneloes Meijer Ineke Punt Nieske Selles Marijke Willems

Vormgeving, opmaak en druk Buijten & Schipperheijn, Amsterdam i.s.m. Aperta, Hilversum

Fotografie Margriet Alblas Dreamstime

Redactie Marijke Willems Matthijs Hoogenboom Ronald Koops

te lopen, zegt Huijer. ‘Veel mensen hebben moeite zichzelf hier in te sturen. Een gevolg is dat mensen te weinig rust nemen. Dit leidt tot stress en burn-outs.’

Redactie en administratie Oogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam. totheildesvolks.nl 020 344 6310 info@deoogst.nl 020 420 2394 De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

Abonnement De Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten.

Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via totheildesvolks.nl

DE OOGST

3

Al het werk dat een christen doet, valt volgens Calvijn onder onze ‘roeping’: omdat het in dienst van God gedaan wordt.

4

DE OOGST

THEMA

RONALD KOOPS

Ons dagelijks werk: Voldoening of worsteling?

Werk. We hebben er bijna allemaal mee te maken. Voor de één is het een bron van grote voldoening, voor de ander een dagelijkse worsteling. Een artikel over werk, betekenis en genade op de werkvloer. En over het nemen van stappen zoals een ex-workaholic deed: ‘Ik dacht: wil ik dit werk tot mijn pensioen volhouden?’

Ons dagelijks werk. Is dat iets dat we nu eenmaal moeten doen, omdat het onze verantwoordelijkheid is die we van God gekregen hebben, of we ons werk nu leuk vinden of niet? Of is ons werk een middel om tot zelfontplooiing te komen en succesvol te zijn? De (theologische) visies over werk in relatie tot roeping, doel en Koninkrijk van God, lopen sterk uiteen. Tim Keller geeft in zijn boek ‘Goed werk – Ons dagelijks werk en Gods plan voor de wereld’ een goede samenvatting. Hij beschrijft in dit boek dat de oecumenische beweging altijd veel nadruk heeft gelegd op ‘werk als bijdrage aan de sociale gerechtigheid in de wereld’. De kleinegroepenbeweging in de twintigste eeuw vond dat de werkvloer vooral een plaats moest zijn om als christen te getuigen van Jezus Christus. En dan zijn er natuurlijk nog de reformatoren uit de zestiende eeuw.

Keller: ‘Met name Maarten Luther en Johannes Calvijn stelden dat alle werk, zelfs het werk in de wereld, net zozeer een roeping van God was als de dienst van een monnik of een priester (…). We zijn de vertegenwoordigers van Zijn voorzienige liefde voor anderen.’ En dan tenslotte de gereformeerde traditie met de boodschap dat werk niet alleen een roeping van God is, maar dat het ook richting en structuur geeft: ‘In deze gereformeerde opvatting is werk bedoeld om een cultuur te scheppen waarin God geëerd wordt en mensen kunnen gedijen.’

Wat is werk?

Maar wat is werk in essentie? Volgens Keller is werk een basale levensbehoefte, net als voedsel, schoonheid, gebed of seksualiteit. God gaf een plaats aan werk in het paradijs, zo zegt Keller en het is dus geen vloek of noodzakelijk kwaad. Het is precies andersom, redeneert Keller: ‘Zonder zinvol werk kampen we met een sterk gevoel van verlorenheid of leegheid.’ In het Nieuwe Testament wordt ook over werk gesproken. Keller wijst ons op de

brieven van Paulus, dat ons meer inzicht geeft in het doel dat God heeft met ons werk: ‘…namelijk dat Hij ons roept om de wereld te dienen.’ Dit is overigens ook wat Calvijn in zijn tijd benadrukte. Volgens hem moest je het dagelijks werk opvatten als beroep, je bent er door God toe geroepen. En dus ook het meest simpele werk wat een christen doet, valt onder deze ‘roeping’: omdat het in dienst van God gedaan wordt. Keller: ‘We moeten werk niet kiezen en doen om er zelf beter van te worden en macht te verwerven, want het feit dat we door God geroepen zijn om iets te doen, geeft al genoeg kracht. We moeten werk zien als een vorm van dienstverlening aan God en onze naaste, en daarom moeten we ons werk kiezen en doen in overeenstemming met dat doel. De vraag bij het kiezen van werk is niet langer: “Wat levert me het meeste geld en de hoogste status op?” De vraag moet nu zijn: “Hoe kan ik met mijn huidige vaardigheden en mogelijkheden anderen het meest van dienst zijn, met de kennis die ik heb over de wil van God en de behoefte van anderen?”’

Werk met vreugde Een tekst die gaat over onze werkhouding, vinden we in onder meer in Kolossenzen 3. Daarin leren we dat we in alles, dus ook ons werk, in dankbaarheid gericht mogen zijn op Jezus: ‘Doe alles wat u zegt of doet in de naam van de Heer Jezus, terwijl u God, de Vader, dankt voor Hem’ (vers 17). Alles wat we in Zijn naam doen en wat opbouwend is, is dus belangrijk en heeft eeuwigheidswaarde!

We lezen dit ook in vers 23: ‘Wat u ook doet, doe het van harte, alsof het voor de Heer is en niet voor mensen, want u weet dat u van de Heer een erfenis als beloning zult ontvangen – uw meester is Christus!’

Het is daarom van groot belang om goed na te denken over ons werk. Wat zijn onze motieven en drijfveren? ­Kunnen we andere mensen dienen in ons werk? Geeft DE OOGST

5

Gedragswetenschapper en managementgoeroe Ben Tig­gelaar heeft eens becijferd dat een gemiddeld mens iets meer dan 82.000 uren in zijn leven werkt.

het werk dat we doen vreugde, of vinden we juist vreugde in het feit dat we Christus mogen navolgen, ook al is ons werk menselijkerwijs gesproken saai?

Ons dagelijks werk Gedragswetenschapper en managementgoeroe Ben Tiggelaar heeft eens becijferd dat een gemiddeld mens iets meer dan 82.000 uren in zijn leven werkt. In zijn boek ‘Mooi werk’ schrijft hij: ‘Ook al zijn het in jouw geval een paar duizend uren meer of minder, het zijn er domweg te veel om ze met tegenzin te besteden. Alleen de gedachte daaraan maakt een mens al ongelukkig.’

‘Veel werknemers zijn opgebrand, overspannen of ziek van werkstress, ze zien werk als noodzakelijk kwaad’ Toch is het vaak wel de realiteit: mensen die ongelukkig zijn in hun werk. Veel werknemers zijn opgebrand, overspannen of ziek van werkstress. Ze zien werk als noodzakelijk kwaad (‘maar er zal toch brood op de plank moeten komen’), voelen zich niet thuis in hun werk (‘waarom heb ik ooit de verkeerde opleiding gekozen?’) of kunnen hun eigen grenzen niet aangeven (‘ik moet altijd bereikbaar zijn’). Ook werkstress is al jarenlang een serieus probleem. Uit onderzoek van TNO uit 2015 blijkt dat van de mensen tussen de 25 en 35 jaar ruim 240.000 burn-out klachten hebben.

Eén van de oorzaken van al die werk gerelateerde spanning: we stellen te hoge eisen aan onszelf en aan anderen.

6

DE OOGST

Competitie Te hoge eisen stellen aan je werk en daar bijna aan onderdoor gaan: Arie Ambachtsheer kan er over meepraten. Nadat hij in een vak verzeild raakte dat hem totaal niet lag (de verzekeringsbranche – ‘een pak, overhemd, stropdas was mijn deel’), wilde hij iets doen wat hem echt leuk leek: werken bij de televisie. Hij begon bij de EO als productiemedewerker en klom op tot regisseur bij de NOS, onder andere bij Studio Sport. Toen ging het op een bepaald moment mis. Arie: ‘Ik ging zo op in mijn werk, dat het perfectionisme de overhand kreeg. Thuis werd de boel langzaam maar zeker aangepast aan mijn verlangens. Zo wilde ik bijna elke vrije minuut tv kijken om te zien hoe de collega-regisseurs het er van afbrachten. Voortdurend was ik met hen “ongezien” in competitie om het nog beter te doen.’ Zijn werk gerelateerde perfectionisme koste hem achteraf gezien veel te veel tijd. ‘Mijn tijd was vaak gevuld met wat ík belangrijk vond.’

Winst Altijd maar meer presteren en beter worden, het is een vloek van deze tijd. De economie van Jezus en van zijn Koninkrijk is totaal anders en omgekeerd, zegt Gert Hutten, directeur van Tot Heil des Volks. ‘Je krijgt niet wat je verdient, vele eersten zullen de laatsten zijn, verlies is winst en winst is verlies. Zalig zij die verliezen. Dat is genade.’ Dat betekent volgens hem niet dat je geen winst mag maken, maar het gaat Jezus vaak om heel andere zaken dan die van de wereld. Gert: ‘Het is het verlangen van Jezus dat je vrucht draagt in je werk in plaats van dat je succesvol bent. Het gaat niet om de vraag “hoeveel

geld verdien je” maar “welke waarde voeg jij toe aan deze wereld”. Winst is zeer zeker niet dat je zoveel mogelijk geld over houdt. Winst is ook dat je mensen aan een baan helpt, mooie producten maakt en mensen mag helpen.

Als je op die manier in je werk staat, dan ga je anders naar je werk kijken. God geef ons talenten en kijkt wat we daar mee doen. God geeft liefde en daardoor worden wij liefdevol. Hij geeft vergeving en wie ben jij dan als je zelf vergeving krijgt om dan anderen niet te vergeven? God geeft wat Hij vraagt en omdat Hij alles geeft kan hij ook alles vragen.’

‘Het is het verlangen van Jezus dat je vrucht draagt in je werk in plaats van dat je succesvol bent’ Geld?

In veel organisaties draait het vaak helemaal niet om karakter of talent, maar alleen om geld. Er wordt gerekend en berekend. Gert Hutten vindt dat zorgelijk, want ‘op je werk gaat het niet allereerst om rekenen, we dienen niet de mammon. Geld is maar een middel, ook al lijkt het vaak het hoogste doel te zijn. Het gaat er in je werk om dat genade heerst. Dat je je als werkend mens aanvaard weet en dat je steeds mag weer ontdekken wat God geeft.

Een goede manager is een beheerder van de genadegaven van God, hij of zij kijkt naar talenten die God geeft.

Leiding geven uit genade is heel goed leren kijken. Wat geeft God ieder moment maar weer?’

had z’n uiterste bereikt, maar mijn ego was nog niet vaak genoeg gestreeld. Dat vroeg om (nog) meer van hetzelfde.’

Wat is de les die Arie geleerd heeft? Daar hoeft hij niet lang over na te denken: ‘Iedereen kan zich overgeven aan verandering. Iedereen kan zichzelf onder een andere spanning zetten, dan het huidige plichtmatige patroon van elke dag. Wees eens eerlijk en vraag je af: “Is het werk wat ik nu doe, het werk dat ik tot mijn 67ste wil volhouden?”

Neem de uitdaging aan om eens gek te doen! Ga minder werken en besteed één dag of dagdeel per week aan iets, wat je nu nog niet kent. Door deze ervaring word je niet alleen rijker, maar misschien werkt het wel genezend voor dat waaraan je nu lijdt. Dat ontdek je alleen maar door het te proberen. En een mooie bijkomstigheid is dat de overstap naar een leven zónder betaald werk een stuk vloeiender verloopt: Je hebt al iets om handen, wat je hart raakt en waarmee je gewoon kunt doorgaan!’ ◄ Tot Heil des Volks wordt geholpen door tientallen vrijwilligers die, zoals Arie Ambachtsheer, een klein deel van hun tijd geven. We zijn zeer dankbaar voor onze vrijwilligers! Wil je ontdekken of vrijwilligerswerk ook iets voor jou is? Ga naar totheildesvolks.nl en klik onder het kopje ‘Help mee’ op ‘Word vrijwilliger’, daar vind je meer informatie.

Vrijwilligers werk: zingeving Tenslotte nog even terug naar Arie, de workaholic en perfectionist. Hoe is het met hem afgelopen? Goed, zegt hij, terugkijkend. Na vele ups en downs, bleef het geloof ook een belangrijke rol spelen in zijn werkproces. En toch heeft hij de balans naar eigen zeggen pas enigszins gevonden nadat hij, bijna vijftien jaar geleden, één dag per week vrijwilligerswerk ging doen in Amsterdam bij de daklozenopvang Amsterdammers Helpen Amsterdammers, ‘daardoor veranderde mijn leven.’ Arie: ‘Op de Wallen hebben veel mensen het hart op de tong. En ik realiseerde mij, dat je daar de Here Jezus best wel eens zou kunnen tegen komen... Terugkijkend zie je dan, dat zoiets simpels als één dag in de week bezig te zijn met ándere dingen, genezing brengt van je eigen dikke “ik”.’

‘Neem de uitdaging aan om eens gek te doen! Ga minder werken en besteed één dag of dagdeel per week aan iets, wat je nu nog niet kent’ Overigens: het idee van vrijwilligerswerk kwam niet eens van hemzelf. Arie: ‘Een beetje tegensputterend ben ik er aan begonnen, omdat mijn vrouw dit zo nodig vond in mijn drukke bestaan. Zij zag als geen ander, dat ik stuk ging aan mijn werk en de omstandigheden. Mijn zelfmedelijden

‘De vraag bij het kiezen van werk is niet langer: “Wat levert me het meeste geld en de hoogste status op?” De vraag moet nu zijn: “Hoe kan ik met mijn huidige vaardigheden en mogelijkheden anderen het meest van dienst zijn, met de kennis die ik heb over de wil van God en de behoefde na anderen?”’

DE OOGST

7

INTERVIEW / RONALD KOOPS

Gelukkig nog even en dan met pensioen

Werken met betekenis: hoe doe je dat?

Betekenis geven aan je werk, of als organisatie betekenis geven aan de samenleving, is van steeds groter belang en visie op werk is de laatste decennia grondig veranderd, zegt Gert Disberg. Hij is christen en directeur van ‘De Betekenisfabriek’, een organisatieadviesbureau die andere organisaties helpt om te ontdekken wat hun identiteit en hun specifieke toegevoegde waarde is.

Tijdens de industriële revolutie draaide het aanzien van het werk vooral om je functie en vakkennis. Identificatie van het werk was vaak puur inhoudelijk. Tegenwoordig is dat anders: werknemers identificeren zich steeds vaker met de ideologie van de organisatie waar ze werken, iets dat hij overigens ook bij consumenten ziet: merk en merkgevoel worden steeds belangrijker. Gert: ‘Fabrikanten spelen daarop in, zoals Volvo. Dit bedrijf heeft de belofte gemaakt dat vanaf 2020 niemand meer mag overlijden in een Volvo in het verkeer. Veiligheid is de meest belangrijkste waarde van Volvo. Veel werknemers dragen bij aan die droom en halen daar hun voldoening uit. Het proces waarin organisaties ontdekken wat hun specifieke betekenis of belofte is aan hun klanten of aan de maatschappij, wordt ook wel ‘identiteitsmarketing’ genoemd.’

Identiteit en marketing sluiten elkaar toch juist uit?

‘Dat zou je denken, maar toch is dat niet zo. Identiteit is het geheel aan drijfveren, opvattingen, overtuigingen, waar je in gelooft. Het zegt iets over je unieke kracht en over je visie op mens en maatschappij. Welk vraagstuk om je heen kún je niet aanzien? Welk vraagstuk wil je oplossen? Zoals Tot Heil des Volks het niet kan aanzien dat er mensenhandel is, mensen armoede hebben of geestelijk gevangen zitten. Welke antwoorden heb je dan? Welke waarde wil je toevoegen aan de ander, zelfs als deze er

8

DE OOGST

niet om vraagt maar je het de ander wel gunt? Dat noem ik identiteit. Dan heb je een gedeelde overtuiging zowel bij de medewerkers als bij de mensen die de organisatie steunen. Deze identiteit is ook onschendbaar. Je doet het omdat je niet anders kunt.’

Wat is de rol van marketing daar in?

‘Marketing faciliteert deze waarden tussen organisatie en doelgroep. Het organisatiebelang is identiek geworden aan het belang van de doelgroep. Het creëren van ambassadeurs, liefhebbers van het gedachtegoed, daar gaat het om. Omdat je het de ander zo gunt. Deze kracht zit in de organisatie zelf. Met andere woorden: buiten winnen, is binnen beginnen.’

Zeg je daarmee dat zingeving in organisaties belangrijker wordt?

‘Absoluut. Mensen zijn altijd op zoek naar erkenning en willen er graag bij horen. In Nederland was dat in de twintigste eeuw vooral verbonden aan de ‘zuilen’.

Denk hierbij aan de zuil gebonden kerk, de korfbalclub, de school, de kruidenier, et cetera. We zien nu dat organisaties in toenemende mate die rol gaan vervullen.

Organisaties komen bewust of onbewust in de rol om te letten op onze gezondheid, leefpatroon en welzijn. Je ziet dat onder andere in de wereld van de supermarkten en scholen.’

Een ding is duidelijk: een organisatie die een sterke identiteit heeft, kent minder uitval door stress gerelateerde ziekte. Dat blijkt keer op keer. En dat is natuurlijk logisch.

Heel de organisatie is in lijn gebracht met de diepste drijfveren. De producten, de diensten, de werktijden, de arbeidsvoorwaarden enzovoort, helemaal als de werknemer weet welke unieke bijdrage hij of zij kan leveren aan de onderneming. In andere organisaties komt stress vaak voort uit een gebrek aan identificatie. Dan hoor je uitspraken als: “Ik moet nog tien jaar en dan kan ik met pensioen…” Of dat er bijvoorbeeld sprake is van een mismatch tussen persoonlijke drijfveren en die van de organisatie, zoals medewerkers die alleen op prestaties worden afgerekend.’

‘Mensen moeten leren om te werken op tijden waarop zij het meest productief zijn en ze moeten zich daarnaast ook gericht voeden met andere zaken en ontspanning.’

Als je als werknemer zeer gemotiveerd bent, vervaagd dan de grens tussen werk en privé niet heel snel?

‘Dat zie je wel vaak. Het ligt voor de hand dat je werk als way of life een groot deel van je leven in beslag neemt.

Mensen moeten leren om te werken op tijden waarop zij het meest productief zijn. En ze moeten zich daarnaast ook gericht voeden met andere zaken en ontspanning.

Veel werknemers pakken meteen hun telefoon als ze wakker worden om te kijken of er nieuws is, mail of Facebookberichten zijn binnengekomen. Dat zijn ongezonde patronen die we ons zelf aanleren en die ons zeker niet minder stressvol maken.’

Gert Disberg: ‘Veel werknemers pakken meteen hun telefoon als ze wakker worden om te kijken of er nieuws is, mail of Facebookberichten zijn binnengekomen. Dat zijn ongezonde patronen die we ons zelf aanleren en die ons zeker niet minder stressvol maken.’

Een school als een merk, een lifestyle?

‘Inderdaad. Scholen en goede doelen organisaties worden steeds meer een ‘merk’ waar je al dan niet bij wilt horen.

Werken voor de hypotheek zal altijd blijven, maar werken omdat je graag een bijdrage wilt leveren aan de ideologie van de onderneming en om de waarde die zij creëert ,maakt dat je je identificeert met een onderneming. Dat is zingeving. Dat is een manier van zijn. We weten dat een salarisverhoging nauwelijks effect heeft op de arbeidsvreugde, maar dat het collectief behalen van doelen en persoonlijke groei en waardering dat zeer zeker heeft.

Daarmee vervagen ook de organisatiegrenzen. De doelgroepen (bijvoorbeeld ouders van een school) worden op deze manier veel meer mede-eigenaar dan consument.’

Komt werkstress minder voor in organisaties met sterke identiteit?

‘Ik zie daar vaak een andere, meer ‘gezonde’ stress, bijvoorbeeld om dingen gezamenlijk voor elkaar te krijgen.

Dat doe jij niet?

‘Nee, ik heb een andere gewoonte. Ik sta ’s morgens om half zes op en ben dan dankbaar dat ik de nieuwe dag mag starten met lofprijzing en lezen, omdat ik ook zo in slaap ben gevallen. De wijsheid zoals beschreven in Spreuken is voor mij realiteit geworden: “Beter een droog stuk brood met rust erbij dan een huis vol geslachte dieren met onrust.” De Bijbel zegt erg veel over werken versus rust, maar een gedeelte dat mij op dit punt de ogen heeft geopend is de uitspraak van de Here Jezus: “Komt allen die vermoeid en belast zijn en Ik zal u rust geven” (tot geloof komen en verlost worden van zonde en schuld). Vervolgens zegt de Here Jezus: “Neem Mijn juk op u en leer van Mij dat ik zachtmoedig ben en nederig van hart, en u zult rust vinden voor uw ziel.” Hij spreekt dus over twee soorten rust! Dat betekende voor mij als gelovige dat ik mij over heb gegeven in de navolging van Christus. Ik wil alleen Zijn juk opnemen en niets anders dan dat, want als ik het zelf wil doen, word ik onrustig.

In de praktijk is dat wonderlijk mooi. Dan wordt Hij in mij zichtbaar. Dat geeft geen stress, maar intense vreugde!

God wil ons rust en vrede geven, ook als basis voor ons dagelijks werk. Ik vind dat heel bijzonder.’ ◄

DE OOGST

9

DICHTBIJ

JUBILEUM BARNDESTEEG / MATTHIJS HOOGENBOOM

‘Aan Uwe dienst gewijd’ Meer dan vijf eeuwen evangelieverkondiging Barndesteeg

Op 26 september is het precies honderd jaar geleden dat kinderen in optocht zingend van de Oudezijds Kapel naar hun nieuwe school­ gebouw aan de Barndesteeg trokken. De ‘Bewaar- en Voorbereidende school’ van Tot Heil des Volks viert zijn honderdste verjaardag.

Een terugblik in woord en beeld.

teeg.

1. Voedseluitdeling door de heer Stroethoff in de Barndes 10

DE OOGST

In een buurt met voornamelijk zeventiende-eeuwse panden is het voormalige schoolgebouw een ‘jonkie’. Ternauwernood is het in de jaren zestig voor de slopershamer behoed: er moest een vierbaansweg door de Nieuwmarktbuurt komen om het verkeer naar de in aanbouw zijnde IJtunnel te leiden. Toenmalig directeur Johan Frinsel schrijft in de Oogst van september 1969: ‘…alles wijst erop dat het saneringsplan doorgaat en we ons Centraal Bureau in de Barndesteeg zullen moeten afstaan voor de sloop. Hoewel het ons aan het hart gaat, het grote, solide gebouw waaraan zoveel herinneringen zijn verbonden, te moeten verlaten, vertrouwen wij toch dat het alles goed zal komen.’

Oorlogsjaren De ‘herinneringen’ waar Frinsel aan refereert betreffen met name de oorlogsjaren. Het schoolgebouw, dat tegen de door de Duitsers als ‘Joodse wijk’ bestempelde buurt aanligt, is een doorgangsstation voor Joden op de vlucht.

Via een ‘geheime’ achterdeur verlaten ze het pand, hun achtervolgers in verwarring achter zich latend. Directeur Frans Stroethoff houdt een Duitse agent voor de gek door op zijn vraag of er Joden in het gebouw zijn in de houding te springen en te wijzen op het tegeltableau boven de ingang. ‘Ach so, Heil des Volkes…’ reageert de soldaat en met een glimlach verdwijnt hij uit de steeg. Het personeel haalt opgelucht adem, maar op 22 mei 1944 gaat het mis. Duitse agenten stuiten bij een inval op de kluis op vijfhonderd bonkaarten, persoonsbewijzen en andere belastende spullen zoals fotoalbums van Joodse families.

Stroethoff wordt meegenomen naar de Euterpestraat, waar hij wordt verhoord door Ferdinand aus der Fünten, Hauptsurmführer van Amsterdam. In de gevangenis aan de Amstelveenseweg maakt hij als ‘toteskandidat’ een verschrikkelijke tijd door. Op 2 november wordt Stroethoff tot zijn grote verbazing plotseling vrijgelaten. Zijn medegevangenen worden de volgende dag naar Duitsland getransporteerd.

Kloosters De Barndesteeg verbindt de Oudezijds Achterburgwal en de Kloveniersburgwal. Het stukje stad ten oosten van de Dam wordt begin vijftiende eeuw ontwikkeld. In de jaren die volgen, wordt het ene na het andere klooster gesticht (afbeelding 2). Het middeleeuwse Amsterdam telt op

2. Amsterdam in de zestiende eeuw, de oostkant vol met kloosters.

3. Het Minderbroedersklooster. een bepaald moment binnen de stadsmuren negentien kloosters, samen goed voor één derde (!) van het grondoppervlak van het nog kleine stadje aan de Amstel. Veel is hiervan niet meer te zien. Het poortje aan de zuidkant van de Barndesteeg en de naam van het café om de hoek, ‘De Bekeerde Suster’, herinneren aan het Bethaniënklooster waar ‘gevallen’ vrouwen zich terugtrokken om boete te doen. Ten noorden van de steeg, op de plek waar eeuwen later Tot Heil des Volks zal neerstrijken, vestigen zich de Minderbroeders (afbeelding 3). Erg welkom waren deze strenge monniken in Amsterdam niet. Pater Brugman heeft zijn spreekwoordelijke naam te danken aan zijn schijnbare pogingen de Minderbroeders de stadsmuren binnen te preken.

Beeldenstorm Donderdag 15 december 1566: een grote schare protestanten komt uit alle hoeken van de stad samen in… de kapel van de Minderbroeders. Het zijn roerige tijden. Een paar maanden eerder trekken Antwerpse kooplieden de aandacht met brokstukken van heiligenbeelden. Calvinisten die al maanden buiten de stadsmuren samen komen, laten hun voorzichtigheid varen en trekken in de Minderbroederskapel beelden van hun sokkels. De onrust moet worden bezworen en daarom krijgen zij van het stadsbestuur toestemming om samen te komen. Op die bewuste donderdag vieren zij met duizend man voor het eerst het heilig avondmaal. Een brutalere protestactie is op deze plaats bijna niet voor te stellen. Hertog Alva is diep gekrenkt. Hoogstpersoonlijk neemt hij zijn intrek in het Minderbroedersklooster. Waarschijnlijk huisvestte een zaal aan de noordkant van het klooster de martelkamer van de beruchte Bloedraad. Het zou kunnen dat de Bloedstraat daar zijn naam aan heeft te danken. Tien zware jaren breken aan voor protestanten in Amsterdam, dat bekend komt te staan als ‘Moorddam’.

Nazareth Vanaf mei 1578 is de macht in de stad in handen van calvinisten. In de jaren erna krijgen de kloosters nieuwe bestemmingen. Op de plek van het Minderbroederskloos-

DE OOGST

11

ter verrijzen in de loop der tijd twee kerkgebouwtjes: de Zionskapel en gebouw Nazareth. Het laatste wordt in 1888 verkocht aan de vereniging Tot Heil des Volks. Een heel klein krantenknipseltje voorin het paarse schriftje met notulen over deze aankoop vermeldt dat W. Bekker die er jarenlang voorging, wegens ‘voortdurende ongesteldheid’ zijn ambt neerlegt. Om het gebouw geschikt te maken voor onderwijs en armenzorg is vijftienduizend gulden nodig. Besloten wordt om bij begunstigers van de vereniging een handgeschreven circulaire te bezorgen. Een volgende vergadering hebben al dertig van de 131 geadresseerden gereageerd: een bedrag van in totaal 4900 gulden is toegezegd.

verbanning bedenkt hij zich en keert naar Engeland. De gang verpaupert in de negentiende eeuw tot een woonplaats voor ‘allerlei volk van verdacht allooi, slungels en vrouwen, zowel jongere als oudere’. De stank is onverdraaglijk. Geen politieagent durft zich in het rovershol te wagen. Vrouwen plukken zeelui van straat om aan hen te verdienen. Louis M. Hermans, die in 1901 onderzoek doet naar ‘den woningtoestand te Amsterdam’ geeft een beschrijving die boekdelen spreekt. Hij heeft het over een gezin met zeven kinderen die zonder eten naar school moeten. Vader ligt in het gasthuis. De kinderen zijn blij als moeder met een brood uit het werkhuis terugkeert.

‘Dat was het droeve verhaal mij gedaan.’

Vincent van Gogh Al snel blijkt het gebouw te klein en daarom wordt in 1915 de naastliggende Zionskapel aangekocht. Hier preekt de bekeerde Jood James Adler in opdracht van de ‘British Society for promoting Christianity amongst the Jews’ (afbeelding 4). Vincent van Gogh, in februari 1873 in Amsterdam, schrijft aan zijn broer: ‘Daarna moest ik om één uur in een Zondagsschool zijn van een Engelse predikant, Adler, die in de Barndesteeg een klein maar net oud kerkje heeft. De school werd in een kamertje gehouden

5. Eerste steenlegging Barndesteeg 23 oktober 1916.

4. De Zionskapel waar Vincent van Gogh de zondagsschool

leidde.

waar het op dat uur, dus midden op de dag, zó donker was dat het licht moest worden aangestoken. Er waren misschien twintig kinderen uit die arme buurt. Hoewel hij een vreemdeling is, preekt hij toch in ’t Hollands, volgens de Engelse orde van dienst en doet zijn catechisaties ook in onze taal, maar zeer aardig en handig.’ Vijf jaar later start hier zijn carrière als godsdienstonderwijzer, zeer tegen de zin van zijn familie. Theo komt naar Amsterdam om hem om te praten, maar hij en Vincent krijgen ruzie. Vincent verbreekt het contact met zijn vader om vier maanden later toch ineens naar huis terug te keren.

Eerste steen Op de heugelijke dag van de eerstesteenlegging in oktober 1915 hebben alle bezoekers: man, vrouw en kinderen hun mooiste hoed op (afbeelding 5). ‘Een vriendelijke najaarszon gaf aan de plechtigheid een nooit genoeg gewaardeerden glans’, aldus het 61e jaarverslag. Tot Heil des Volks begint aan een nieuw hoofdstuk. In 1855 werd de vereniging door Jan de Liefde opgericht om evangelisatiewerk te doen in de armste buurten van Amsterdam. De school in de Barndesteeg is na die aan de Willemsstraat en de Boomsloot de derde die door de vereniging wordt gebouwd. Nadat de voorzitter aan deze

Rovershol De school van Tot Heil des Volks komt in de plaats van deze twee kerkgebouwen én een gang die van de gemeente wordt gekocht: de beruchte Bruinistengang. Deze doodlopende steeg heeft zijn naam te danken aan navolgers van Robert Brown die hier in de zeventiende eeuw samenkomen. Deze uit Engeland afkomstige voorganger staat 32 keer terecht voor zijn felle prediking. Na zijn

6. Ontwerp voor het schoolgebouw door architect Tjeerd Kuipers.

12

DE OOGST

‘met ontferming bewogen’ dominee Jan de Liefde heeft gerefereerd, legt dochter Sophia de Liefde de eerste steen. In haar toespraak merkt ze op dat deze gebeurtenis voor haar vader een ‘oorzaak van grote vreugde’ zou zijn geweest. Eindelijk kan de bouw volgens het ontwerp van Tjeerd Kuiper beginnen (afbeelding 6).

Tot heil van het volk ‘Het was een blijde dag toen de kleinen op 26 september in optocht uit de Oudezijds Kapel naar de nieuwe school trokken…’ Het 62e jaarverslag geeft een overzicht van de openingsfestiviteiten in september 1916, bijna een jaar na de eerste steenlegging. Op 19 september wordt de opening gevierd met een ‘Oostersche bazaar’ in VOCstijl. Een week later trekken de kinderen zingend in de school: Tot heil van het volk en tot eer van Gods naam Bracht liefde ons in dit gebouw thans te zaâm.

Het oude verdween en het nieuwe staat daar.

De Heer schenk’ Zijn zegen er steeds, jaar op jaar.

In 1937 wordt met het aantreden van de eerste directeur Frans Stroethoff het kantoor van de vereniging in het schoolgebouw gevestigd tot het in 1980 naar de Oudezijds Voorburgwal verhuist (afbeelding 7). Ontvolking van de Nieuwmarktbuurt zorgt ervoor dat ook de laatste school van de vereniging, die in de Barndesteeg, in juni 1972 gesloten moet worden. Lang staat het pand niet leeg. Het hostel dat een jaar eerder in de voormalige school aan de Bloemstraat werd geopend (de huidige Shelter Jordan) is zo’n succes dat ook de Barndesteeg tot hostel wordt verbouwd. Augustus 1972 opent de Shelter (nu Shelter City) en nog steeds vinden in beide hostels jaarlijks meer dan 35.000 reizigers een schuilplaats.

Sinds 1987 is ook Scharlaken Koord, waar hulp wordt verleend aan prostituees, in het pand aan de rand van de Wallen gevestigd.

Achter de gedenksteen die herinnert aan de eerste steenlegging door Sophia de Liefde werd een loden koker ingemetseld met een oorkonde met onder andere de tekst: ‘Predikt het Evangelie aan alle creaturen’ (afbeelding 8). Dat dit al sinds de vijftiende eeuw op

Frinsel, zittend 7. Het Centraal Bureau in de Barndesteeg - staand de heer . onderin Paul Brinkman, nog steeds salarisadministrateur

8. De oorkonde die bij de eerstesteenlegging is ingemetseld. de meest uiteenlopende manieren in de Barndesteeg gebeurt, zal na lezing van dit artikel wel duidelijk geworden zijn. Daarom is het lied dat de kinderen bij de eerste steenlegging zongen nog steeds van toepassing: Veel jaren werd op deze grond, Aan Uwe dienst gewijd, U lof gebracht uit kindermond, Het kinderhart verblijd.

Thans klinkt de beê tot U omhoog, Ons smeekgebed, o Heer!

Sla op dit werk een gunstig oog En zij het tot Uw eer.

Op zaterdag 24 september vieren we de verjaardag van deze honderdjarige met een reünie voor oud-leerlingen en een feest voor buurtbewoners, medewerkers en Oogstlezers . Van 14.00 – 17.00 uur zijn er hapjes en drankjes, rondleidingen door het gebouw en wandelingen door de buurt. Er draait een film met geïnterviewde oud-leerlingen van de school en er is een tijdelijk museum waar de geschiedenis in beeld wordt gebracht. U bent van harte welkom om dit met ons mee te vieren!

Zie totheildesvolks.nl

DE OOGST

13

DICHTBIJ

NIEUWS / MARIJKE WILLEMS

Wij geven wandelingen weg!

Wilt u graag een keer Amsterdam ervaren en onze projecten bezoeken? De Wandelende Tak organiseert stadswandelingen waarbij de deelnemers kennismaken met de rijke historie van de stad én met het werk van Tot Heil des Volks. Voor meer informatie over deze wandelingen kunt u terecht op de website ontmoetamsterdamanders.nl Deze maand geven wij een aantal kaarten weg. Iedere tiende persoon die ons een e-mail stuurt, ontvangt twee tegoedkaarten voor een wandeling (totaalwaarde € 45,-). Als u mee wilt doen, stuurt u een e-mail met uw naam en adres naar info@ ontmoetamsterdamanders.nl De winnaars krijgen persoonlijk bericht.

Reageren kan tot 30 september 2016.

Bolderweek in Amsterdam Noord In Amsterdam Noord werd van 16 tot en met 19 augustus de Banne Bolderweek georganiseerd. Vanuit buurthuis De Bolder werden allerlei activiteiten georganiseerd. Zo was er elke dag voor kinderen tussen de vier en tien jaar een programma met spelletjes, muziek, knutselen en toneel. Maar ook aan de volwassenen werd gedacht met onder andere een weggeeftafel. En zoals elk jaar werd de week afgesloten met een buurtmaaltijd en een kampvuur.

De Bolderweek wordt elk jaar georganiseerd door Hoop voor Noord, in samenwerking met Tot Heil des Volks en de Gemeente AmsterdamNoord en wordt met name gedraaid door vrijwilligers. Dit jaar waren er ook vrijwilligers bij die zich hadden aangemeld naar aanleiding van een berichtje in de Oogst. Volgend jaar ook meedoen of benieuwd naar meer informatie over De Bolder? Kijk dan op debolderamsterdam.nl

14

DE OOGST

Inschrijven gebedsbrief Gebed is belangrijk voor ons werk, zowel voor onze medewerkers als voor de mensen die bij onze projecten worden geholpen. Wilt u graag met ons meebidden? Maandelijks versturen we per mail een gebedsbrief met onderwerpen waar u voor kunt bidden of danken. U kunt zich inschrijven via totheildesvolks.nl/ bidden Bedankt u voor uw betrokkenheid!

Eén jaar Waypoint Sisters!

In september bestaat de tweedehands dameskledingwinkel in Emmeloord alweer één jaar! Dit wordt aan het begin van de maand gevierd met allerlei activiteiten in de winkel. Meer weten? Houd dan de website waypointsisters.nl in de gaten.

Jaarverslag 2015 Op totheildesvolks.nl/jaarverslag vindt u het jaarverslag van Tot Heil des Volks van 2015. In het jaarverslag vindt u een overzicht van de activiteiten van de verschillende projecten, mooie verhalen van vrijwilligers en medewerkers én reacties vanuit de doelgroep. Via deze weg willen we u als lezer van de Oogst en wellicht als donateur, bedanken voor uw betrokkenheid bij het Heil!

Tot Heil des Volks

Jaarverslag 2015

Gitaren voor onze dagopvang Bij onze dagopvang voor dak- en thuislozen (dagopvang AHA) komen per dag ongeveer veertig bezoekers.

Een aantal van hen is muzikaal aangelegd en willen graag af en toe gitaar spelen met één van onze vrijwilligers. Dit willen we stimuleren om onze bezoekers zo te laten zien en merken dat ze talenten hebben en deze kunnen gebruiken. Van Stich-

ting Bladt Charity ( bladt-charity.nl) hebben wij geld gekregen voor twee nieuwe gitaren!

Coördinator Gerda van AHA schrijft: ‘Op de foto staat Martin. Martin is schizofreen. Hij mompelt altijd in zichzelf en sorteert de hele dag alle rommeltjes die hij op straat vindt.

Als hij bij ons is, ligt er een krant op tafel waar alle rommeltjes op liggen uitgespreid. Als we gaan sluiten, waarschuwen we hem een half uur te voren, want voor hij klaar is met alles heen en weer schuiven en op de juiste manier in zijn tas doen ben je drie kwartier verder. Soms is Martin onrustig en is dan mopperig op van alles. Zo moest de prullenbak het laatst ontgelden. Met zwaaiende vuisten, woedend gemompel en een schop tegen de bak; nou ja, en dan gaat het weer even. Maar op gitaar spelen is Martin dol. Ik heb hem uitgelegd dat er nieuwe aankomen en dat hij de oude gitaar dan mag hebben. Soms lees je in een boek de zin “... zijn gezicht brak open in een lach....” Nou, ik weet nu wat dat betekent!’

Mini-congres in Twente­rand Speciaal voor kerkwerkers en andere bevlogen vrijwilligers in de kerk die in contact staan met jongeren en hun gezinnen, organiseert Waypoint Twenterand het mini-congres ‘Verslaving… ook bij ons?!’ Het congres wordt gehouden op D.V. woensdag 12 oktober 2016 in Vroomshoop en is gratis (wel aanmelden). Meer informatie vindt u op waypointtwenterand.nl/congres

Vaartocht voor ondernemers Samen met Christelijk Ondernemers Netwerk (CON) organiseert De Wandelende Tak (Ontmoet Amsterdam anders) op donderdag 8 september een vaartocht voor ondernemers en zelfstandigen. Een ontspannen dag uit met volop gelegenheid voor netwerken. Gert Hutten, directeur van Tot Heil des Volks zal een training verzorgen en u maakt kennis met het werk van Tot Heil des Volks op verschillende plekken in Amsterdam. Voor informatie en aanmelding zie co-netwerk.nl

100 jaar Tot Heil des Volks aan de Barndesteeg!

Het gebouw van Tot Heil des Volks aan de Barndesteeg bestaat 100 jaar (zie foto)! We vieren binnen onze organisatie graag mijlpalen en daarom nodigen we u van harte uit op D.V. zaterdag 24 september 2016 voor ‘100 jaar Tot Heil des Volks aan de Barndesteeg in Amsterdam’. Van 14.00 tot 17.00 uur is het pand open en is er een reünie voor oud-leerlingen, zijn er gratis hapjes en drankjes, rondleidingen door het gebouw en wandelingen door de buurt. Ook is er een film met geïnterviewde oudleerlingen van de school en is er een pop-up museumpje waar de rijke geschiedenis van het pand in beeld wordt gebracht. Meer over het jubileum vindt u op totheildesvolks.nl/jubileumbarndesteeg

De Oogst op Candle Een aantal artikelen die in de Oogst verschijnen, worden ook op candle.nu geplaatst. Op deze website staan allerlei artikelen uit christelijke bladen; en daar hoort de Oogst ook tussen. Candle is een maand lang gratis te gebruiken.

Hierna betaalt u € 2,95 per maand.

DE OOGST

15

DICHTBIJ

RONALD KOOPS

De Shelter in Amsterdam droomt van een Shelter House, een plek waar ‘cleaners’ geestelijk groeien in de relatie met Jezus en een plek om hun leven enigszins op orde te krijgen. In de vorige Oogst hebben we onze dromen hierover gedeeld, nu twee ontroerende verhalen van cleaners die in hartje Amsterdam door God gevonden werden.

‘Het komt goed’ Lavdim Daci groeide op als moslim in Bosnië, vluchtte weg uit het leger, kwam uiteindelijk in Amsterdam terecht en kwam tot geloof in de Shelter. ‘Ik heb Jezus gezien, Hij lachte naar me. Vanaf dat moment ben ik christen.’

‘Ik kom oorspronkelijk uit Srebrenica en ben opgegroeid als moslim. Ik was in dienst van het leger, in de periode nadat de genocide plaatsvond in Srebrenica. Op een kwade dag moest als soldaat een keuze maken: ik moest mensen dood schieten die onschuldig waren, daarom besloot ik te vluchten als deserteur. Omdat ze deserteurs niet mogen terugsturen, hebben we uiteindelijk een verblijfsvergunning gekregen. Ik heb Nederlands geleerd en ben gaan wonen in België. Omdat ik daar geen werk kon vinden, besloot ik naar Amsterdam te gaan: misschien was daar werk. In het begin was dat heel moeilijk, ik

Lavdim Daci: ‘Plotseling zag ik Jezus. Ik was in shock, mijn ogen waren wijd open en kon niet praten, want ik had nog nooit zoiets moois en heerlijks meegemaakt.’

16

DE OOGST

had geen werk en maar dertig euro op zak. Al snel sliep ik op straat. Dat was echt verschrikkelijk. Hoe was ik in deze situatie terechtgekomen? En waar was Allah nu? En waarom geloofde ik eigenlijk in de islam?

Gelukkig kreeg ik een goede tip: werken in de Shelter, tegen kost en inwoning. Ik ben erheen gegaan en kon de volgende dag al meteen aan de slag als cleaner, schoonmaker. Ik werd hier met zoveel waardigheid en liefde ontvangen, dat had ik nog nooit meegemaakt. Hier is liefde, je voelt je welkom, iedereen komt met je praten. Op een avond hadden we een Bijbelsessie en leerden we over de Bijbel. Ik heb nooit iets tegen christenen gehad, maar ik wist ook niet heel veel van het christelijk geloof, want ik was moslim. Elke dag werd er gepraat over de Bijbel en hoorden we de verhalen van mensen die veranderd waren en ik begon mij aangetrokken te voelen tot het christelijk geloof. Ik ben geraakt door de liefde hier, iets dat ik nog nooit ergens heb gezien.

Op een avond keken we de film ‘Jezus’ en ik begon spontaan te bidden. Plotseling zag ik Jezus. Ik was in shock, mijn ogen waren wijd open en kon niet praten, want ik had nog nooit zoiets moois en heerlijks meegemaakt. Twee stafleden vroegen: “Wat is er?” Ik zei: “Het gaat goed met me, ik heb Jezus gezien, ik zag zijn gezicht en Hij lachte naar mij.” Vanaf dat moment heb ik besloten om christen te zijn. Vanaf toen is mijn leven helemaal anders geworden. Vroeger als ik geen geld had, schoot ik direct in de stress. Nu heb ik dat niet meer. Als ik geld heb, dan heb ik dat, en anders niet. Ik weet niet waarom ik veranderd ben, ik denk dat Jezus dat doet. Als ik vroeger geen werk had, kon ik de hele nacht niet slapen, ik ging kapot aan zorgen. Maar nu reageer ik totaal anders: ik ben kalm en rustig. Het komt goed, het komt goed.’ ◄

‘De Shelter heeft mijn ­leven ­compleet veranderd’ Nicola Giuseppe was een Italiaans modeontwerper. Hij verliet zijn land, zocht z’n geluk in Amsterdam en kwam via de Shelter tot geloof. ‘Ik ken weinig mensen die zo vriendelijk en respectvol zijn.’

‘Ik vind Amsterdam een mooie stad en ik heb hier God leren kennen via de Shelter. De Shelter was aanvankelijk voor mij een geweldige mogelijkheid om te starten in Amsterdam: je bent veilig, hebt onderdak, werk en eten.

En als je hier bent, ontdek je dat er meer is dan dat: de manier waarop het hier gerund wordt, is totaal anders dan anders: je ziet gelukkige mensen en er hangt hier een positieve sfeer. Je wordt uitgedaagd om je te ontwikkelen en om je ervaringen met anderen te delen. En ook de geestelijke atmosfeer valt hier op; mensen zijn met God bezig en delen hun lessen en ervaringen met anderen. We lezen elke dag uit de Bijbel, we bidden samen voor kracht, we aanbidden God met liederen en we delen ons leven.

Dat is een hele fijne manier om je dag te beginnen met elkaar, voordat iedereen aan het werk gaat. We proberen ook in ons werk om iets van God te laten zien, in de manier hoe we ons werk doen en met anderen omgaan.

Lange tijd heb ik in de mode-industrie gewerkt en dat is een harde wereld. Je moet jezelf en je ideeën voortdurend beschermen. Daarnaast zijn dure kleren en veel geld enorm belangrijk. Maar voor mij is dat nu niet meer belangrijk. Ik ben ook gelukkig zonder al deze dingen, relaties en vriendschappen zijn van veel grotere waarde. We zijn gemaakt om ons te verbinden aan elkaar.

Ik hoorde dat de staf plannen heeft voor een ‘Shelter House’. Ik vind dat een goed idee, want een maand is te kort om een baan of woonruimte te vinden in Amsterdam.

En dat is zo jammer, want je bouwt hier iets moois op, maar al snel moet je vertrekken. Ik was daar zelf erg verdrietig over toen ik de eerste keer moest vertrekken, want ik zag dit als mijn huis. En buiten de Shelter is het heel moeilijk om je prille geloof vast te houden. Het is dus heel goed dat mensen die net tot geloof komen de tijd hebben om geestelijk te groeien, voordat ze de wereld weer ingaan.’ ◄

Nicola Giuseppe: ‘Buiten de Shelter is het heel moeilijk om je prille geloof vast te houden…’

Het Shelter House in het kort Wie? Jaarlijks komen er zo’n 150 mensen naar onze hostels, mensen die een maand lang schoonmaakwerk verrichten tegen kost en inwoning. We noemen hen cleaners.

Waarom? In die maand werken komen cleaners in aanraking met het christelijke geloof en regelmatig komen mensen tot geloof. Vaak geven ze aan langer te willen blijven om te groeien in hun relatie met God. Dit willen wij graag mogelijk maken door middel van het Shelter House.

Wat kan ik doen? We hopen in 2017 het Shelter House te realiseren. U kunt ons helpen door te bidden voor dit project. We blijven u informeren over de voortgang.

DE OOGST

17

‘Verzamel geen bezittingen maar ervaringen’

Marjolein Jonker: ‘Eenvoudig leven is gewoon beter voor mensen. Meer in de natuur zijn en meer in contact komen met de mensen om je heen. Niet zo gefocust op meer rijkdommen vergaren, maar meer vrijheid vergaren.’

18

DE OOGST

Foto’s: Margriet Alblas

THEMA

MATTHIJS HOOGENBOOM

Jezus zegt tegen een rijke jonge man: ‘Als je volmaakt wilt zijn, ga dan naar huis, verkoop alles wat je bezit en geef de opbrengst aan de armen; dan zul je een schat in de hemel bezitten.’ Als je maar niet aan je spullen vást zit, zeggen we in de kerk. Marjolein Jonker doét het gewoon. Sinds mei dit jaar woont ze in haar Tiny House van 6,5 bij 2,5 meter. ‘Behalve drie dozen die bij vrienden staan, is dit alles wat ik bezit’.

In februari 2015 schreef ze haar eerste blog: ‘In den beginne was er ontevredenheid’. Daarin schrijft ze ‘Ik heb geen reden om ontevreden te zijn. Ik ben redelijk gezond, heb een goede baan, leuke vrienden (…) maar toch knaagt er ergens iets. Dit is het verhaal over mijn avontuur, van wonen in een rijtjeshuis met drie slaapkamers, voor-en achtertuin, op weg naar een zogenaamd “Tiny Home”. Ik denk overigens niet dat veel mensen dit blog gaan lezen en dat maakt me ook niet uit, ik doe het meer voor mezelf.’ Anderhalf jaar later wordt haar blog intensief gelezen en heeft ze drieduizend volgers op Facebook. Marjolein: ‘Het ging ineens heel vlug allemaal.’

Hoe verklaar je dat?

‘Er is een enorm bewustwordingsproces gaande. De manier waarop we bezig zijn – het eindeloos consumeren en economische groei – de aarde kan het niet meer aan. We kunnen er niet meer omheen. Het gaat gewoon fout als we zo door gaan. Mensen willen ook gewoon meer rust.

Niet meer zo keihard werken. Ze willen meer zingeving.

Meer sociaal, meer met elkaar, er zijn voor elkaar, dingen delen met elkaar, elkaar helpen. En gewoon beter voor de aarde zorgen. Tiny House Movement speelt daar op in. Als je kleiner woont verspil je automatisch minder. Je bent veel bewuster van wat je verbruikt aan energie en water.

Je kunt niet zoveel spullen kwijt. Je bent veel meer buiten en veel sneller in contact met je buren. Het is gewoon een hele eenvoudige, weer back to basics manier van leven.’

Waar is het fout gegaan?

‘De huizen zijn steeds groter geworden terwijl de gezinnen steeds kleiner werden. Je gaat naar een hypotheker en je vraagt wat het maximale bedrag is dat je kunt lenen.

Daarop ga je een huis uitzoeken. Dat is toch te maf voor woorden? Twee of drie dagen in de week werk je voor je huis. Mensen denken helemaal niet na over wat wil ik en wat heb ik nodig? Dat zit zo ingebakken, dat is de norm. Ik hoor mensen klagen: “Ik spreek mijn buren nooit”. Dat is de consumptiemaatschappij: groter, meer, bigger, better, best. We worden daar zo toe gestimuleerd door de commercie dat we aannemen dat het normaal is, maar dat is het niet.’

‘Verzamel voor jezelf geen schatten op aarde: moet en roest vreten ze weg en dieven breken in om ze te stelen. Verzamel schatten in de hemel, daar vreten mot noch roest ze weg, daar breken geen dieven in om ze te stelen.

Waar je schat is, daar zal ook je hart zijn.’

Mee eens?

‘Dat eerste is helemaal Tiny House-filosofie. Maar wat bedoelen ze met ‘schatten in de hemel’? Verzamel geen bezittingen maar ervaringen. Misschien bedoelen ze dat?

Relaties en ervaringen vormen je. Die kun je meenemen.

Bezittingen niet.’

‘De jongere generatie geeft niet zoveel meer om bezit. Die zijn veel flexibeler. Die hebben geen hele platencollectie meer, die hebben gewoon een iPad en Spotify. Die hebben geen boekenkast maar een e-reader. Die hebben liever vrijheid zodat ze kunnen gaan reizen en dingen ervaren.

En niet alleen jongeren, maar alle leeftijden.’

Vind je eigenlijk dat iedereen in een Tiny House zou moeten wonen?

‘Nee dat is niet realistisch. Dat zou weer hele andere problemen veroorzaken. Al die mensen die nu in flats wonen, dat zou niet passen. Het zijn vooral alleenstaanden of duo’s die het doen. Voor gezinnen is het lastiger. Het is niet voor iedereen weggelegd, maar ik denk wel dat we ons er allemaal van bewust kunnen zijn dat het niet zo groot hoeft. Je kunt ook kleine stapjes zetten. Een paar zonnepanelen op je dak doen of je toilet doorspoelen met regenwater.’

‘Ik ben ook geen heilig boontje hoor. Ik zondig nog steeds.

Ik rook bijvoorbeeld. En ik heb nog steeds een auto. Maar we kunnen allemaal ons steentje bijdragen. Het is niet mijn bedoeling om de groenste persoon op aarde te worden. Ik ben gewoon een normaal mens. Je hoeft niet een hippie of geitenwollensokkentype te zijn om beter voor de aarde te zorgen.’ Dan, na een korte stilte: ‘En beter voor jezelf…’

DE OOGST

19

Waar komt die passie vandaan?

‘Van huis uit ben ik wel opgegroeid met goed voor de aarde zorgen en biologisch eten. Ik was me al een tijdje aan het verdiepen in hoe we met de aarde bezig zijn en ben daar behoorlijk van geschrokken. Ik wilde op een manier wonen die mijn ecologische voetafdruk verkleint.’ Dan weer een beetje luider: ‘We moeten er echt met z’n allen veel harder aan gaan trekken. Het gaat veel te langzaam!’

Je vertelde dat je christelijk bent opgevoed. Had die zorg voor de aarde en het biologische eten daar mee te maken?

Na een korte denkpauze: ‘Geen idee, dat moet ik eens vragen. Ik denk het niet, in ieder geval niet voor mijn vader, want die is niet gelovig.’

Christenen halen hun motivatie uit de scheppingsgedachte en de opdracht om ‘rentmeester’ te zijn…

‘Je kunt beter dingen doen omdat je ze belangrijk vindt, dan omdat het moet of zo. Dat werkt op de lange termijn niet.’

Sinds mei dit jaar woont Marjolein in haar Tiny House van 6,5 bij 2,5 meter.

Waarom is het beter voor jezelf?

‘Eenvoudig leven is gewoon beter voor mensen. Meer in de natuur zijn en meer in contact komen met de mensen om je heen. Een tandje terug. Ik denk dat dat heel gezond is. Niet zo gefocust op meer rijkdommen vergaren, maar meer vrijheid vergaren.’

Wat is voor jou vrijheid?

‘Dat ik mijn hart kan volgen. Dat ik daar de tijd voor heb.’

Wat gebeurt er als jij je hart volgt?

‘Dan ga ik dingen doen die ik leuk vind. Daar word je blij van toch? Dan klopt het. Dan moet je evengoed wel gewoon werken. Als ik niet meer zou hoeven werken, dan zou ik niet op mijn kont gaan zitten de hele dag. Dan ga ik vrijwilligerswerk doen. Maar dan doe je wel echt dingen waar je passie voor hebt. Als mijn huis straks afbetaald is dan kan ik twee dagen gaan werken. Niet dat ik een rotbaan heb, maar er zijn wel dingen die ik leuker vind. Voor Tiny House Nederland bijvoorbeeld is een heleboel werk te doen.’

‘De manier waarop we bezig zijn – het eindeloos consumeren en economische groei – de aarde kan het niet meer aan’ Waarom of voor wie wil jij de aarde beter achter laten?

Een paar keer begint ze aan een zin zonder die af te maken. Dan: ‘Het doet gewoon zeer!’ Daarna, met een beetje stemverheffing: ‘Waarom niet? Ik deel deze aarde toch met iedereen? Als je eenmaal een documentaire gezien hebt over dierenleed of zo… Ik kon dat niet meer met goed fatsoen negeren en gewoon door gaan. De Tiny Housefilosofie greep me gewoon. Het klopte helemaal. Het moest gewoon zo zijn. Passie. Het verraste mij ook hoor.

Het past gewoon helemaal bij me.’

20

DE OOGST

‘De jongere generatie geeft niet zoveel meer om bezit, die zijn veel flexibeler’ ‘Ik geloof zeker dat ik ergens heen ga na de dood. En misschien kom ik nog wel een keer terug. Ik geloof absoluut dat het leven niet ophoudt na de dood. Daar geloof ik heilig in.’ Dan een beetje zachter: ‘En ik geloof ook ergens wel in een god. Maar ik weet niet welke vorm. Dat doet er ook niet toe. Maar ik probeer wel dankbaar te zijn. Ik praat wel eens met God. En ik vloek ook wel eens.’ Lachend: ‘Dan zeg ik: sorry God. Ik heb me vreselijk afgezet tegen de kerk, omdat ik moest van mijn moeder. Op een gegeven moment was ik er helemaal klaar mee. Maar de laatste jaren praat ik steeds meer met God. Of tegen God, want Hij praat nooit terug. Of misschien ook wel. Sommige dingen moeten zo zijn. Ik geloof wel dat ik begeleid of gesteund word. Iemand die met zacht hand een beetje stimuleert.’ ◄

Tiny House Movement is overgewaaid uit Amerika.

Marjolein is oprichter van en ambassadeur vóór Tiny House Nederland. Een Tiny House is een duurzaam gebouwd huis, niet groter dan 28m2 en bedoeld om permanent in te wonen. Belangrijke begrippen in de Tiny House-filosofie zijn vrijheid, eenvoudig leven, duurzaamheid en sociale verbinding. Bouwbesluiten (o.a. minimum maten voor een eengezinswoning) en bestemmingsplannen staan de ontwikkeling nog in de weg. De Nederlandse wetgeving is er nog niet klaar voor, maar in verschillende steden wordt momenteel geëxperimenteerd, onder andere in Alkmaar en Almere. Meer informatie: marjoleininhetklein.com tinyhousenederland.nl facebook.com/marjoleininhetklein Zie ook het Youtube-kanaal ‘TinyHouseNL’

VERVOLGDE KERK / MAURITS RIETVELD

Neeraj verloochende Jezus onder druk van radicale hindoes In twee jaar tijd, stijgt India elf plaatsen op de Ranglijst Christenvervolging. Hoe kan het dat vervolging daar zo snel toeneemt? En welk effect heeft het op christenen die bedreigd worden met elektrische schokken of in elkaar worden geslagen?

‘Wie in India in Jezus Christus gelooft, kan er flink van langs krijgen’, zegt een lokale pastor. Voor de wisseling van de macht in 2014, stond India nog op plaats 28 op de Ranglijst Christenvervolging. In twee jaar tijd steeg het land naar plaats 17.

Reden: een enorme toename van geweld tegen christenen. Maar is president Modi, die in 2014 aan de macht kwam, verantwoordelijk voor al die christenvervolging? Of is er meer aan de hand?

Neeraj is het levende voorbeeld van hoe de kerk in India beschadigd raakt. Op kerstavond wordt hij onderweg naar huis achtervolgd door radicale hindoes op motoren. Ze krijgen hem te pakken en nemen hem mee naar het politiebureau. Agenten verhoren Neeraj en besluiten uiteindelijk dat hij zijn geloof moet afzweren. Neeraj weigert. De agenten dreigen: ‘Als je niet terugkeert naar het hindoeïsme, kleden we je uit en zetten we je onder stroom.’

Neeraj geeft zich die avond over in zijn cel. Hij breekt en besluit Jezus te verloochenen. Onder druk van radicale hindoes ondergaat hij in een tempel een reinigingsritueel.

Hij moet de god Rana aanbidden en krijgt koeienmest over zich heen.

Uiteindelijk vlucht Neeraj voor doodsbedreigingen van dorpsbewoners. De dagen na zijn rituele reini-

ging en zijn vlucht zijn emotioneel zwaar voor hem. Hij vraagt de Here God om vergeving en geeft zijn hart op nieuw aan Jezus Christus.

Hindoestaat Het buitensporige geweld van radicale hindoes is resultaat van de populaire Bharatiya Janata Partij. Dit is de regerende partij met president Modi aan het hoofd. Speerpunt van het partijprogramma: India moet weer een hindoestaat worden. Wie in India wel in God gelooft, maar niet voor de hindoegoden buigt, is daarom doelwit van vervolging.

‘Wie in India wel in God gelooft, maar niet voor de hindoegoden buigt, is daarom doelwit van vervolging’ Om die reden vinden aanslagen plaats op kerken. Ook worden individuele christenen doelwit, zoals Neeraj overkwam. Gemiddeld vindt er elke dag een geweldsincident tegen christenen plaats vanwege hun geloof, zo constateerden onderzoekers van Open Doors in januari van dit jaar.

Bijbelschool Als gevolg van deze toename van

vervolging, groeit ook de hulpvraag.

Open Doors is aanwezig in India om via lokale partners de lokale kerk te ondersteunen. Voor Neeraj betekende dat: voedsel, kleding en juridische hulp. Hij vluchtte namelijk zonder zelfs maar een tweede set kleren mee te nemen.

Door juridische hulp van Open Doors vond overleg plaats met de politie in de woonplaats van Neeraj. Uiteindelijk werd besloten dat hij kon terugkeren, zonder opnieuw voor zijn leven te hoeven vrezen. De ervaring met vervolging heeft het geloofsleven van Neeraj verrijkt. Zelfs zodanig dat de lokale kerk hem en zijn vrouw Ritu naar een Bijbelschool wil sturen.

Wellicht wordt Neeraj straks zelfs kerkleider. Zo groeit de vervolgde kerk, terwijl ze onder druk staat. ◄ DE OOGST

21

SCHARLAKEN KOORD

INEKE PUNT

Scharlaken Koord neemt deel aan EU-platform:

‘Mensenhandel is een groot kwaad’ Hoe beschermen we slachtoffers van mensenhandel? Wat wordt gedaan om pooiers te vervolgen? Hoe zorgen we dat de vraag naar prostitutie daalt binnen Europa? Deze en nog veel meer vragen werden behandeld tijdens het EU-platform ‘Maatschappelijk organisaties tegen mensenhandel’ dat in juni gehouden werd in Brussel. Ineke Punt, coördinator maatschappelijk werk van Scharlaken Koord was erbij.

Het EU-platform ‘Maatschappelijk organisaties tegen mensenhandel’ komt twee keer per jaar bij elkaar om de Europese commissie tegen mensenhandel te voorzien van adviezen. Uit alle EU- lidstaten zijn door de Europese Commissie organisaties geselecteerd die mogen deelnemen. Scharlaken Koord was dit jaar samen met drie andere Nederlandse organisaties deelnemer aan dit platform waar in totaal tachtig organisaties aan mee doen.

Een bevoorrechte positie: er staan veel organisaties op de wachtlijst die graag hun zegje zouden willen doen.

Twee dagen lang werkten we in groepen van 25 deelnemers aan allerlei vraagstukken die met mensenhandel te maken hebben. Aan tafel zaten onder andere hulpverleners uit Letland, Albanië, Roemenië, Griekenland, Groot Brittannië, Kroatië, Hongarije, Oekraïne en Frankrijk, mensenrechtenorganisaties uit Zweden, Finland en Ierland, een advocaat uit Italië en het internationale Rode Kruis. Opvallend waren de enorme verschillen tussen de landen. Zo is de opvang voor slachtoffers in Nederland en in Scandinavië redelijk goed geregeld. Een land als Letland gaf aan nauwelijks over opvang te beschikken.

Andere landen waren weer verbaasd te horen dat wij in Nederland werken met gespecialiseerde advocaten die ervaring hebben in het begeleiden van slachtoffers van mensenhandel. Veel landen kennen dit niet.

Uiteenlopende visies prostitutie De deelnemers hadden ook zeer uiteenlopende visies op prostitutie. In veel landen is prostitutie niet toegestaan of zijn klanten strafbaar. In Nederland is prostitutie juist een legaal beroep. Een aantal deelnemers vond die le-

22

DE OOGST

galisatie maar vreemd: hoe kun je prostitutie toestaan als overheid? Zweedse deelnemers gaven onomwonden aan: vanuit het feminisme vinden wij onze vrouwen te kostbaar om zich voor geld te prostitueren: ‘Als je geld krijgt voor seksuele handelingen, is dat per definitie ongelijkwaardig’. Als medewerkers van Scharlaken Koord komen wij dagelijks in contact met vrouwen die schade hebben opgelopen door hun werk in de prostitutie. Wij zien vaak hoe moeilijk het voor hen is om aangifte te doen wanneer zij tot prostitutie worden gedwongen. Op papier lijkt alles goed geregeld, hoe bewijs je dan dat je werd gedwongen door iemand anders om dit werk te doen? De EU-coördinator tegen mensenhandel had juist Scharlaken Koord uit Nederlandse organisaties uitgekozen, omdat wij tijdens een werkbezoek een aantal jaren geleden aan haar vertelde niet zo blij te zijn met het Nederlandse beleid en graag zouden willen dat dit beleid opnieuw door de politiek besproken gaat worden. De legalisatie heeft namelijk niet gebracht wat we hoopten, zo is er nog steeds veel sprake van dwang en criminaliteit in de prostitutiewereld.

‘De legalisatie heeft niet gebracht wat we hoopten, er nog steeds veel sprake van dwang en criminaliteit in de prostitutiewereld’ Groot kwaad Ondanks alle verschillende visies en regels was het platform wel duidelijk: mensenhandel is een groot kwaad en

Het is goed om aan meisjes te vertellen wat ze kunnen verwachten wanneer ze naar West-Europa reizen om in de prostitutie te gaan werken…

moet zo veel mogelijk bestreden en voorkomen worden.

Op dit moment zijn er grote stromen vluchtelingen, de vrouwen en kinderen die vluchten zijn op dit moment extra kwetsbaar om slachtoffer van mensenhandel te worden.

Veel ideeën werden uitgewisseld. Uitgebreid werd stilgestaan bij het feit dat het belangrijk is dat de vraag naar prostitutie daalt. Maatschappelijk debat is daarvoor nodig.

Ook porno kwam aan de orde: porno creëert een verslaving waardoor de stap naar prostitueebezoek makkelijker gezet kan worden. Willen we als EU-landen dat porno normaal is? Wat willen we jongeren daarover meegeven?

Het is goed om aan meisjes te vertellen wat ze kunnen verwachten wanneer ze naar West-Europa reizen om in de prostitutie te gaan werken. De omstandigheden zijn vaak zwaar en de verdiensten vallen vaak tegen. Preventie moet daarnaast ook gericht zijn op hoe meisjes en jongens denken over seksualiteit, hoe ze omgaan met seksuele grenzen en of ze zich weerbaar durven opstellen.

Toen het onderwerp preventie ter sprake kwam, heb ik gesproken over de drie preventieprogramma’s die Scharlaken Koord aanbiedt. Vooral ook het programma voor meisjes én jongens, No Nonsense, trok brede belangstelling. Andere lidstaten waren ook overtuigd van het belang om al vroeg met jongeren in gesprek te gaan over seksualiteit en seksuele weerbaarheid. Dit resulteerde er in dat aan de Europese Commissie het advies werd gegeven om in alle EU-landen subsidie vrij te maken om preventieprogramma’s aan te bieden aan zowel meisjes als jongens.

Natuurlijk moet zo’n programma zo geschreven zijn dat het bij de cultuur van het land past.

Bescherming slachtoffers prostitutie Verder werd er veel uitgewisseld over hulpverlening en bescherming van slachtoffers. Hoe voorkom je dat iemand voor de tweede keer slachtoffer wordt? Wat maakt vrouwen zo kwetsbaar dat ze slachtoffer worden?

Vaak zijn armoede en sociaal-economische redenen de oorzaak dat vrouwen geld willen verdienen in het buitenland. Ze hopen geld te verdienen, worden uitgebuit door

een handelaar en hebben soms zelf niet door hoezeer ze uitgebuit zijn. ‘Hoe zorgen we dat we niet als een brandweer het vuur blijven blussen, terwijl het vuur niet echt dooft’, verzuchtte een deelnemer. Criminelen bedenken namelijk steeds weer iets nieuws, door bij voorbeeld gedwongen huwelijken te arrangeren om zo het EU-lidmaatschap te kunnen verkrijgen. Het blijft belangrijk dat EU-lidstaten blijven samenwerken om de maffia tegen te gaan.

‘Andere lidstaten waren ook overtuigd van het belang om al vroeg met jongeren in gesprek te gaan over seksualiteit en seksuele weerbaarheid’ Het is altijd bemoedigend om tijdens zo’n bijeenkomst ook andere christelijke deelnemers te ontmoeten. Ook nu waren er meerdere christelijke hulpverleners aanwezig.

Zo vertelde een Engelse hulpverleenster over een cliënte van haar die slachtoffer was geworden van mensenhandel en verschrikkelijke dingen had meegemaakt. Zeven jaar lang had ze haar kinderen niet kunnen zien, die miste ze verschrikkelijk en ze maakte zich erge zorgen over hen.

Deze cliënte had veel trauma’s opgelopen. Toch bleef ze staande. Want, gaf ze aan, ze had het alleen kunnen overleven omdat ze de Here God kende. Hij was haar onuitputtelijke Bron van liefde waar ze steeds maar weer naar toe ging als ze het letterlijk uitschreeuwde van ellende.

Soortgelijke getuigenissen kennen wij ook van cliënten die hulp ontvangen van Scharlaken Koord.

Laten we bidden voor al die slachtoffers van mensenhandel die zoveel te verduren hebben. Wilt u ook bidden voor de hulpverleners die hen willen steunen en begeleiden.

Laten we ook bidden voor de politici, zowel plaatselijk, landelijk als internationaal! ◄ DE OOGST

23

THEMA

GERT HUTTEN

Genade aan het werk Als het gaat om werk en geld, leven we in een genadeloze tijd: veel mensen vallen tussen wal en schip en het verschil tussen arm en rijk wordt steeds groter. Er wordt genadeloos afgerekend en er wordt genadeloos gerekend. Deze genadeloze wereld heeft genade nodig, maar wat betekent genade nu eigenlijk precies? En wat betekent het voor je dagelijkse werk?

Romeinen 5 is een bijzonder hoofdstuk over genade. We lezen al over genade in vers 2: door Jezus hebben we toegang gekregen tot Gods genade. Nadat er herhaaldelijk is gesproken over de overvloed van genade zegt Paulus in vers 21: ‘Zoals de zonde heeft geheerst en tot de dood heeft geleid, zo moest door de vrijspraak de genade heersen en tot het eeuwige leven leiden, door Jezus Christus onze Heer’. Het is Gods verlangen dat door de vrijspraak de genade gaat heersen. Bij dit ene zinnetje kun je veel vragen stellen. Wat is vrijspraak? Wat is genade? Wat heerst er in jouw leven? Om maar bij het laatste te beginnen. Wat beheerst jouw leven? Dat kan van alles zijn.

Waar ben je vol van? Het is Gods verlangen dat je helemaal beheerst wordt door zijn genade, dat genade alles is voor jou.

Wat is genade?

Genade is een kostbaar woord. God is genadig. Hij maakt zich steeds weer bekend als de genadige God. Genade zegt veel over het vaderhart van God, Hij is genadig en barmhartig. Genade betekent gunst, gratie en gratis.

Napoleon had een soldaat op laten pakken die gedeserteerd was. De doodstraf dreigde. Zijn moeder smeekte Napoleon om genade. ‘Hij verdient geen genade’ snauwde Napoleon. ‘Dat klopt’, zei de moeder, ‘genade verdien je nooit’. Vaak zeggen wij dat vrijspraak genade is. God vergeeft onze schuld onverdiend. Maar in de tekst staat dit: door de vrijspraak moet de genade gaan heersen. Eerst vrijspraak en dan genade. Vrijspraak betekent dat je vrij bent. De gevangenis gaat open. Je schuld is betaald. God is niet meer tegen je, maar voor je. Je mag ontdekken dat je voorgoed vrijgesproken bent. Je wordt niet steeds weer vrijgesproken. Dat is eenmaal gebeurd op Golgotha.

Schommelstoel-christendom Wat dat betreft zie ik veel wat ik maar even ‘schommelstoel-christendom’ noem. Veel beweging, maar geen

24

DE OOGST

vooruitgang. Het is steeds weer van zonde naar vergeving, zonde, vergeving, zonde, vergeving, zonde, vergeving.

‘Ik zie veel schommelstoel-christendom: veel beweging, maar geen vooruitgang’ Vergeving van zonden is belangrijk, maar het is niet alles. We worden namelijk schoongemaakt om gevuld te worden. Gods Geest wil in ons wonen en werken. God wil geen schone mensen, maar nieuwe mensen! Genade is alles wat God ons onverdiend geeft en Hij wil dat zijn genade gaat heersen. De hemel is een pakhuis vol genade en het is Gods verlangen dat jij gaat leven van wat God je geeft. Zelfs je goede werken liggen daar al klaar. Wij mogen beheerders zijn van de genadegaven van God. Hoe genadig ben jij?

Hoe genadig ben jij zelf? Er zijn eigenlijk twee manieren van leven. De Bijbel noemt het zo: of je leeft onder de genade of je staat onder de wet (Romeinen 6:14). Veel mensen staan onder de wet. Ze hebben het steeds over wat goed of fout is en nemen elkaar de maat en leggen elkaar langs een meetlat. Ze hebben het ook steeds over wat je moet doen. De vraag is of je dan genade hebt begrepen.

Genade is onverdiend. God rekent je jouw zonde en schuld niet toe. Gratie. Genade is in die zin totaal oneerlijk. Je krijgt niet wat je verdient, maar juist wat je niet verdient.

Genade is dat God niet rekent. Je wordt niet behouden door jou goede daden en je gaat ook niet verloren als je een fout maakt.

In Daniël lezen we het verhaal over de hand op de muur.

De hand schrijft: mene, mene tekel ufarsim, gewogen en te licht bevonden. Genade is niet meer rekenen. Maar als jij wilt rekenen, dan verlies je. Als jij blijft rekenen en afrekenen en berekenend blijft, is het echt de vraag of je

genade wel snapt. Hoe vaak worden mensen niet afgerekend op hun prestaties? Niet door af te rekenen verandert de wereld, wel door genade. Het kwade wordt alleen door het goede overwonnen!

Maakbaarheid Ik geloof niet zo in maakbaarheid. In geloof meer in ontstaanbaarheid. Gaudi, de bedenker van de Sacrada Familia, een gigantische kathedraal in Barcelona, zei het zo: ‘a man does not create, a man discovers’ (een mens schept niet maar ontdekt). Genade is ontdekken wat God geeft.

Genadetaal is de taal van geven, ontvangen en delen. De christelijke directeur van Afas, een toonaangevend software bedrijf in Nederland, zei het zo: ‘Wie niet kan delen, kan ook niet vermenigvuldigen’.

Het is beter om te geven dan te nemen, leert Jezus.

Niet-christelijke trainers hebben ontdekt hoe sterk dit genade principe is. Zo schreef Jos Burgers ‘De wet van Snuf’. Snuf is zijn hond. Hij leerde van zijn hond dat je terug krijgt wat je geeft. Hij beschrijft in zijn boekje dat het beter is om te geven dan te nemen. En in Amerika verscheen het boek ‘De vijf geheimen die je moet weten voordat je sterft’. John Izzo stelt in dat boek de vraag wat een mens moet weten voordat hij aan zijn levensreis be-

gint. Hij interviewde mensen die ouder waren dan zestig jaar, omdat hij wilde dat ze al veel levenservaring hadden. Uit 10000 kandidaten koos hij de 200 meest wijze mensen uit. Uit zijn onderzoek bleek dat van de vijf geheimen, ‘het is beter om te geven dan te nemen’ op nummer twee stond.

‘Als jij blijft rekenen en afrekenen en ­berekenend blijft, is het echt de vraag of je genade wel snapt’ Er is genoeg op deze wereld voor iedereen. Maar niet genoeg voor onze hebzucht. Wat kunnen wij dan nog veel leren over het leven waarin genade heerst. De Bijbel leert dat we moeten oefenen. Een leven waarin genade heerst, vergt steedse weer oefening. Steeds even stoppen en de vraag stellen: wat heeft genade hier te betekenen? Ik ontmoette een jongen op vakantie en hij droeg een t-shirt met daarop de tekst ‘Heb geduld met mij, ik ben nog niet af. ’ Misschien moeten we allemaal maar zo’n t-shirt aantrekken. ◄

ACHTER DE SCHERMEN / JEANET DE GROOT

‘Ben ik hier bij het leukste winkeltje van Emmeloord?’ ­ achend komt Laura binnen en enthousiast begroet ik L haar. Gisteren sprak ik haar in de winkelstraat spontaan aan en nodigde haar uit om eens langs te komen bij de ‘Waypoint Sisters’. Ze is enthousiast over de kleurrijke en sfeervolle winkel. Ze pakt een vrolijk jurkje met een unieke print uit het rek en is verrast over het merk en de mooie kwaliteit van de stof. Het jurkje staat haar prachtig en ik geniet van haar reactie als ik vertel wat de prijs is.

‘Wauw, dat is leuk shoppen!’

Mijn collega heeft koffie ingeschonken. In de intimiteit van het moment begint Laura opeens te vertellen. Het is een verdrietig verhaal. Over een ogenschijnlijk gelukkig huwelijk, drie mooie kinderen, een goedlopend eigen bedrijf en een druk werkzaam leven. Dan onverwacht de ontboezeming van haar man dat hij al een lange tijd een stiekeme relatie heeft. Er volgt een echtscheiding met veel strijd. Ze zit er nog middenin. Familie en vrienden

hebben haar geholpen aan een klein huisje in een nabijgelegen dorp.

Opeens zijn er dikke tranen. ‘Kom eens hier, jij kunt wel een knuffel gebruiken.’ Ze houdt mij stevig vast en ik voel haar tranen in mijn nek. Het duurt even voor ze verder praat. ‘Ondertussen ervaar ik nu wat “vrij zijn” betekent’, zegt ze. ‘Ik ontdek de waarde van warme oprechte vriendschappen, mensen op wie ik kan vertrouwen.’

Ik zie haar kracht, haar levenslust en realiseer me opnieuw dat ieder mens zijn eigen strijd heeft. Het leven kan je volledig knock-out slaan en je vraagt je af of het ooit weer goed komt.

Jeanet de Groot is verbonden aan Waypoint Sisters van Tot Heil des Volks. Ze zoekt regelmatig kleding uit op Urk en helpt in de winkel van Waypoint in Emmeloord.

DE OOGST

25

DE BEWAARSCHOOL

ANNELOES MEIJER

Twee oud-leerlingen Bewaarschool THDV blikken terug:

‘Sommige kinderen mochten niet spelen: ik kwam uit een verkeerde buurt’ De Shelter. Een hoog gebouw in de smalle Barndesteeg, midden in het Red Light District in Amsterdam. In de gangen van de Shelter, waar op dit moment backpackers en andere reizigers lopen, klonken jarenlang de stemmen van de Amsterdamse kinderen op de Bewaarschool. Ineke KroonenbergKool en Mariejette Catz-Lin, twee oud-leerlingen van de school, halen herinneringen op.

Beide vrouwen zijn opgegroeid in de Barndesteeg, dichtbij de school. Ineke was ongeveer tweeënhalf toen ze hier kwam wonen. ‘Mijn moeder werd conciërge op de school en mijn vader werkte op een andere school van Tot Heil des Volks, in de Jordaan.’ Omdat de conciërgewoning verbonden was met de school, was Ineke veel in de school te vinden. ‘In de zomervakantie werd er grote schoonmaak gehouden. De school had grote kasten met allemaal kleine vakjes. Mijn moeder vond het niks om daar met haar grote handen in te gaan, daarom werd ik op een krukje gezet en moest ik één voor één alle vakjes soppen. Als ik er nu aan terugdenk, heb ik nog een trauma’, zegt ze met een glimlach op haar gezicht. Ook toen Ineke ouder werd, was de school een plek waar ze vaak kwam, ze studeerde vaak op het balkon boven de binnenplaats. ‘Op die manier kon mijn moeder mij niet roepen voor vervelende klusjes en kon ik in alle rust leren.’ Mariejette woonde als kind vlak bij de statige school met de statige naam ‘Vereniging Tot Heil des Volks’. Op nummer elf, een paar huizen naast de school. ‘Ik vond het een chique naam als kind.’

Randje tik Het is 23 oktober 1915. De eerste steen van de Bewaarschool in de Barndesteeg wordt gelegd. Bijna een jaar

26

DE OOGST

later, 26 september 1916, opent de school haar deuren.

Honderden kinderen krijgen hier tot aan het begin van de jaren zeventig onderwijs, onder wie Ineke en Mariejette. Ineke: ‘Ik heb twee jaar op de kleuterschool in de Barndesteeg gezeten. Daarna gingen we naar de Jan de Liefde-school op de Rechtboomsloot. Die school was ook van Vereniging Tot Heil des Volks.’ Hoewel Ineke en Mariejette niet bij elkaar in de klas zaten, hebben ze veel gezamenlijke herinneringen. Het spelen in de steeg met de kinderen uit de buurt bijvoorbeeld. Ineke: ‘”Randje tik” was een zeer geliefd spel. We moesten om de beurt op de stoep staan. Iedereen nam een eigen bal mee. De bedoeling van het spel was dat je de bal tegen de muur aan de overkant kaatste. Vervolgens kaatste hij terug en als je de bal ving, had je een punt. Degene met de meeste punten, had het spel gewonnen.’

Red Light District Ineke heeft altijd met veel plezier in de Barndesteeg gewoond. Toch waren er ook mensen die het geen goede buurt vonden. Ineke: ‘Toen ik naar het hbs in AmsterdamZuid ging, mochten sommige kinderen niet bij mij spelen, omdat ik uit deze buurt kwam.’ Mariejette valt haar bij: ‘Door de prostituees, de pooiers en de bars stond de

Ineke Kroonenberg-Kool en Mariejette Catz-Lin zijn twee oud-leerlingen van de school van Tot Heil des Volks.

buurt bekend als een slechte buurt. De volwassenen hadden het ook wel over gevallen meisjes, als het over prostituees ging, die het bordeel op nummer zeven in- en uitliepen. Omdat ik zelf vaak viel, had ik veel pleisters op mijn knieën. Dus als de meisjes uit dat huis kwamen, keek ik altijd naar hun knieën. Maar ik kon nooit pleisters ontdekken. En dat begreep ik niet. Gevallen meisjes maar geen pleisters.’ Volgens Mariejette besefte zij als kind niet wat er allemaal om haar heen gebeurde. ‘We hebben heel wat akelige dingen meegemaakt. We groeiden op in de oorlog en daarnaast ook in een slechte buurt. Maar als kind zie je niet wat de consequenties van bepaalde gebeurtenissen zijn. Je neemt het leven zoals het is.’

Invloeden Mariejette en Ineke zijn beiden in Amsterdam gedoopt en hebben een christelijke opvoeding gehad. In de loop der tijden is de kerk echter steeds minder gaan betekenen voor beide vrouwen. Ineke gaat steeds minder naar de kerk. ‘Ik moet eerlijk zeggen dat ik meer met het geloof heb, dan met de kerk. Het gaat in de kerk vaak niet meer om het Evangelie, maar om geld. En daar kan ik mij bijzonder aan irriteren. In plaats van een kerkdienst bijwonen, vind ik het nuttiger om zieken te bezoeken.

Dat is voor mij ook godsdienst.’ Ook Mariejette ziet veel waarde in het bezoeken van de zieken. ‘Ik ben niet meer ingeschreven bij een gemeente, maar ik heb wel die oude waarden, zoals zieken bezoeken, in ere gehouden.’ Volgens beide vrouwen is het belangrijk dat de jeugd deze waarden overneemt. Ineke is na 27 jaar gestopt met haar vrijwilligerswerk. ‘Nu is de jeugd aan de beurt, hoewel ik tegelijkertijd besef dat dit voor jongeren best lastig is. Er

Foto: Margriet Alblas

wordt vaak gemopperd op de jeugd, maar ik zie bij mijn eigen dochter dat het moeilijk is om naast het gewone werk ook vrijwilligerswerk te kunnen doen. Mijn dochter gaat ‘s ochtends vroeg naar haar werk en komt vaak om elf uur in de avond thuis. Wanneer moet zij dan goede werken doen? De jonge mensen hebben gewoon niet zoveel tijd meer. Ze krijgen het steeds zwaarder.’

Omdat de dames naar de Bewaarschool van Tot Heil des Volks gingen, kregen ze ook veel van het christelijk geloof vanuit de school mee. ‘Vooral het zingen is mij bijgebleven’, aldus Mariejette. ‘Ook genoot ik van de vele verhalen uit de Bijbel. Ik was dol op die verhalen.’

Jarenlang werd aan kinderen het Evangelie verteld. De school mag dan gesloten zijn, het hoge pand in de nauwe Barndesteeg staat er na honderd jaar nog steeds en de Evangelieverkondiging gaat door: meer dan 20.000 reizigers komen jaarlijks in aanraking met het christelijk geloof in de Shelter City. Wat dat betreft is er weliswaar veel veranderd in dit prachtige historische gebouw, maar is de kerntaak in de afgelopen honderd jaar steeds hetzelfde gebleven: de verkondiging van het Evangelie van Jezus. ◄

Wilt u dit gebouw met eigen ogen bekijken? Schrijf u dan in voor een projectwandeling! U ziet en hoort veel over onze projecten en andere missionaire projecten in Amsterdam. Ga naar ontmoetamsterdam­ anders.nl of bel tijdens kantooruren: 020 - 344 63 10.

Van harte welkom in Amsterdam!

DE OOGST

27

Het Onze Vader

SERIE ‘ONZE VADER’ / JURJEN TEN BRINKE

Wat bidden we, als we zeggen: ’Breng ons niet in beproeving?!’

In de Herziene Statenvertaling staat: ‘Leid ons niet in verzoeking’.

Dat is beter vertaald, maar dat woord wordt vandaag de dag vooral anders gebruikt.

Toch is er wel discussie over, want soms wordt gezegd: verzoeking komt van Gods tegenstander, de duivel, en beproeving komt van God. Hoe dan ook, het lijkt hier te gaan om iets waardoor we van God kunnen wegdrijven. Augustinus maakt een belangrijk onderscheid. Hij zegt: ‘We bidden in deze bede niet dat we niet aan verleiding zullen bloot-

28

DE OOGST

staan, maar dat we niet zullen vallen voor de verleiding.’ Want beproeving op zich, het op de proef gesteld worden, is iets wat wel degelijk gebeurt.

Je ziet het in elk leven. De Bijbel noemt dat zelfs positief, omdat daardoor ons geloof versterkt wordt.

Denk maar aan het beeld van een oven of een vuur, waarin veel onzuiverheden worden weggebrand uit

ons leven en we nederiger, hoopvoller, geloviger worden en een groter geestelijk uithoudingsvermogen krijgen.

Beproeving Maar ‘in beproeving komen’, dat is met de gedachte spelen om aan de verleiding tóé te geven. Dát gebruikt Jezus als Hij in Gethsemané is en

In de Oogst-serie ‘Het Onze Vader’ staan Jurjen ten Brinke en Theodoor Meedendorp stil bij de verschillende onderdelen uit dit gebed dat Jezus ons zelf geleerd heeft.

Jurjen en Theodoor zijn beiden voorganger bij Hoop voor Noord, een missionaire kerk in Amsterdam-Noord. In deze Oogst deel zes: En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad.

Dit deel is geschreven door Jurjen ten Brinke, voorganger Hoop voor Noord.

over ‘op de proef gesteld worden’.

Jezus wist dat Hij hier de hel in ging; dat Zijn lijden en sterven tot een hoogtepunt zouden gaan. En op dat moment van diepe pijn was Jezus bezorgd over Zijn lieve volgelingen.

Hij wilde dat ze zouden worstelen met dit gebed dat Hij hen gaf. Toen Jezus dit Zélf bad (met het gebed ‘Uw wil geschiede, Vader!’) wist Hij dat Hijzelf in deze beproeving níet van de boze, het kwaad, verlost zou worden.

Dat gaat heel diep. En Jezus ging er dwars door heen, zodat jij en ik kunnen bidden: breng ons niet in (die) beproeving. En red ons uit de greep van het kwaad. Dat hééft Jezus gedaan. Door er Zelf doorheen te gaan.

En ik mag het geloven.

Oogst-serie ‘Het Onze Vader’ 1. Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden.

2. Laat uw koninkrijk komen.

3. Laat uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel.

4. Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben.

5. Vergeef ons onze s­ chulden, zoals ook wij hebben ­vergeven wie ons iets schuldig was.

6. En breng ons niet in ­beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad.

7. Want aan u behoort het ­koningschap, de macht en de majesteit tot in eeuwigheid. Amen.

alleen worstelt met God. De drie discipelen die met Hem optrokken zijn dan in slaap gevallen. En Jezus roept hen op om te bidden. Hij zegt dan: ‘Blijf wakker en bid dat jullie niet in beproeving komen; de geest is wel gewillig, maar het lichaam is zwak’ (Mattheüs 26:41).

‘Wat is het kwaad en hoe worden we er van verlost?’

Natuurlijk ging het toen niet over verleidingen van, zeg maar, ‘alledaagse’ zonden. Het gaat hier

‘Beproeving zie je in elk leven, de Bijbel noemt dat zelfs positief, omdat daardoor ons geloof versterkt wordt’ En dan komt het tweede stuk. ‘Red ons uit de greep van het kwaad.’

Of: ‘Verlos ons van de boze’. Wat is het kwaad en hoe worden we er van verlost? Je kunt er op verschillende manieren naar kijken. Een optie is om je hoofd in het zand steken en net doen alsof het kwaad helemaal niet bestaat. Of, als het toch bestaat, doen alsof het helemaal niet erg is. Mensen doen soms rare dingen, maar als we nu allemaal wat beter ons best doen, zal het allemaal wel goed komen. Dat is net zoiets als bij brand in je huis zeggen: het wordt wel een beetje warm, maar als we wat kleren uitdoen en water met ijsblokjes drinken, dan komt het wel goed. Je kunt ook anders antwoorden, precies tegenovergesteld aan de gedachte dat het wel meevalt. Je gaat helemaal op in het kwaad en je ziet het óveral. Als je ontdekt dat er zoiets is als het pure kwaad en dat het machtiger is dan jij, dan kun je achter elke boom een duivel zien.

Als dat zo is, dan laat je jezelf door het kwaad overheersen. En er is nog een antwoord: dat van zelfrechtvaardiging. ‘Here God, dank u wel dat ik niet zo ben als andere mensen.’ Ja,

zeggen we dan, het kwaad bestaat wel, maar wíj zijn de rechtvaardigen, de heiligen, die geroepen worden om de wapenrusting aan te doen en ten strijde te trekken.

Jezus keurt volgens mij alle drie de oplossingen af. Zijn manier is om het bestaan van de macht van het kwaad te erkennen. En vervolgens die macht te confronteren met het bestaan van een grotere macht: God Zelf. De boodschap van Gods Koninkrijk, die wél door Gethsemané en langs Golgotha heen ging. Als volgeling van Jezus kun je het kwaad herkennen en leer je bidden om van het kwaad verlost te worden. Als je aan het eind van je gebed de ‘verzoeking’ en ‘de boze’ weg laat, dan zou het betekenen dat je kunt kiezen voor het eerste antwoord van zojuist: het valt allemaal wel mee. En als je dit stukje van het Onze Vader het belangrijkste maakt, dan kies je voor het tweede antwoord. En als je jezelf als het antwoord op dit gebed ziet, namelijk als een goed mens waardoor de wereld verlost wordt van het kwaad, dan kies je voor het derde antwoord.

‘De manier van Jezus is om het bestaan van de macht van het kwaad te erkennen en vervolgens die macht te confronteren met het bestaan van een grotere macht: God Zelf’ Eigenlijk wordt in het Onze Vader het evenwicht heel mooi bewaard. Jezus wil dat zijn volgelingen niet alleen het bestaan van het kwaad erkennen, maar ook Zijn overwinning op het kwaad zien. Want die overwinning bestaat echt! En heeft grote kracht! Niet alleen toen, 2000 jaar geleden, maar ook nu! Voor jou en voor mij. ◄

DE OOGST

29

DIFFERENT

RONALD KOOPS

Ben vertelt na jarenlang stilzwijgen over homofiele gevoelens

‘Mijn vader sloeg een arm om me heen’ Jarenlang zeulde Ben met het geheim van een pornoverslaving en homofiele gevoelens. Toen hij uiteindelijk openheid van zaken gaf, veranderde er veel en kwam er hoop. Een verhaal van groeien naar vrijheid en herstel van relaties.

‘Ik liep over het strand. De zon scheen, het zeewater glinsterde. Ik was alleen. Normaal zou ik er van genieten, maar vandaag niet. Drie uren fietsen lagen achter mij. Niemand wist dat ik hier was. Ik plofte ergens op een duinheuvel neer. Uit mijn rugzak haalde ik pen en papier. Voorzichtig keek ik om mij heen. Niemand te zien.

Langzaam schreef ik de woorden op die al jaren , als een diep verborgen geheim, door mijn hoofd gingen. Ik ben homo. Ik vouwde het papier een aantal keren dubbel, daarna maakte ik een kuiltje in het zand. Opnieuw verborg ik deze woorden. Het zand onder mij werd nat van mijn tranen. Het was niet de eerste keer dat ik hierom huilde.

Daarvoor had ik jaren lang mijn tranen tegengehouden, uit angst. Maar ik kon het niet meer. Een enkele week geleden had ik mijn relatie met mijn vriendin uitgemaakt.

Uitleggen waarom durfde ik niet. Mijn gevoelens voor jongens waren sterker. Het deed pijn. Ik was weer opgestaan. Moeizaam trok ik mijn fiets door het zand. Ik moest terug naar huis, maar wilde niet.

Toch ben ik gegaan. Terug naar mijn huis. De plek waar ik opgegroeid ben samen met zes andere broers en zussen in een reformatorisch gezin. Toch was ik anders. Ik merkte bij het ouder worden dat er dingen anders waren. Ik voelde me meer aangetrokken tot jongens dan tot meiden. Ik merkte het vooral als ik ging zwemmen of als we op school gingen gymmen. De aantrekkingskracht tot jongens was sterker. Bij hen kreeg ik gevoelens van verliefdheid. Ik probeerde dit te onderdrukken en verborgen te houden. Met het feit dat ze me ook op de middelbare school meisjesachtig vonden, ging ik er alles aandoen om mijn gedrag en houding aan te passen. Tegelijk begon ik me terug te trekken naar de achtergrond en werd ik bezet met gevoelens van angst en onzekerheid. Langzamerhand begon ik me vanbinnen steeds eenzamer te voelen.

30

DE OOGST

Porno Die eenzaamheid werd versterkt door porno. In het verborgen, met mijn voet tegen de slaapkamerdeur, dook ik in de wereld van pornografie op internet. Eerst voorzichtig, maar algauw ging ik de ene grens na de andere over.

Al jong was ik bezig met het geloof, zocht ik naar God, maar dit leek meer en meer te worden overschaduwd.

Zou God mij willen horen? De angst die zich al in mij geworteld had, werd erger en de eenzaamheid intenser.

Het was voor mij ondertussen heel zeker dat ik een homo was. Ik schrijf dit zo, omdat ik er verder niet veel over wist en dat de woorden waren die ik, veelal via media, te horen kreeg. In mijn kerkelijke gemeente had ik er nog nooit over gehoord en op school was het een enkele keer ter sprake gekomen. Tegelijk wist ik met mijn verborgen gevoelens geen raad en lag alles in mij overhoop. Ik kon mijn uiterlijke leven niet langer rijmen met mijn innerlijke leven. Het verscheurde me. En nadat ik drie maanden verkering had gehad en het toch weer uit had gemaakt, wist ik niet meer hoe het verder moest. Dat was het moment op het strand. Huilend heb ik het strand verlaten, met een schreeuw om hulp in mijn hart.

Openheid van zaken In die tijd kreeg ik contact met mijn predikant. Hij nodigde me uit voor een gesprek. Tijdens dit gesprek kwam, voor het eerst, naar boven wat ik jarenlang verborgen had gehouden. Ik heb gehuild en voor het eerst leek het of er een zware last van mijn schouders viel. Hij stelde vragen, luisterde naar me en bad met en voor mij. Hij stond naast mij en is me vanaf dat moment tot steun geweest. Een groot geschenk en een voorbeeld voor andere predikanten. Ook bespraken we de worsteling rond het kijken van pornografie.

Op een gegeven moment ben ik bij Different terecht geko-

men. Ik had een mailtje gestuurd en mijn worsteling gedeeld. Twee weken later zat ik in Amsterdam, in een klein kamertje. Daar deed ik mijn verhaal. Een reeks van gesprekken is gevolgd. Voorzichtig, naar woorden zoekend, maar langzaamaan kwam ik uit mijn schulp en vielen de muren weg die ik jaren om mij heen had opgetrokken.

Daar kreeg ik antwoorden op verborgen vragen. Tijdens de gesprekken is me ook zo rijk vertelt van Gods verlangen.

Dat Hij me geschapen heeft als man en het zijn verlangen is dat ik als man door het leven gaat en mijn homofiele gevoelens niet mijn hele identiteit is, maar ik veel meer ben dan die gevoelens. Hij roept me achter Hem aan te komen en met mijn verdriet en pijn de toevlucht tot Hem te nemen en mijn zonde Hem te belijden. In Jezus Christus heb ik vergeving ontvangen en nieuwe hoop gekregen voor de toekomst. Hij is als het Licht der wereld in de duisternis van mijn leven geboren! Wat een wonder!

In de waardevolle gesprekken die ik gehad heb, werd voor mij steeds helderder dat ik terug moest naar ‘echt’ contact met mijn ouders en in het bijzonder mijn vader, omdat ik van hem zo weinig erkenning, liefde en geborgenheid had ervaren. Dit was een grote stap. Ze hadden een beeld van mij als een gelovige zoon, het meest stabiele kind van het gezin en nu zou ik, na alle zorgen die er in ons gezin geweest waren, ook met mijn verhaal komen.

Toch heb het gedaan.

Gesprek ouders Ik had een brief geschreven en deze op een avond gedeeld met mijn ouders. Ik heb hen alles verteld. Een emotioneel moment, die opgevolgd werd door een stilte. Heel even maar, want algauw kwam mijn moeder naast me zitten en sloeg een arm om mij heen. Mijn vader had wat meer tijd nodig. Hij stelde enkele begripvolle vragen. We hebben samen gebeden en toen deed me vader iets, wat ik nooit meer zal vergeten en waarnaar ik mijn leven lang naar verlangd heb. Hij sloeg zijn beide armen om mij heen en drukte me tegen zijn borst aan.

Ik loop weer over het strand. De zon schijnt. De zee glinstert. Naast mij loopt mijn vader. We zijn in gesprek. We probeerden elkaars leven te begrijpen en gedachten, gevoelens en emoties uit het verleden onder woorden te brengen. Als vader en zoon zoekend naar de wil van God in het leven. Zou ik alleen blijven? Zou dit proces toch leiden tot een relatie met een vrouw? We hebben het biddend in Zijn handen gelegd. Nee, de gevoelens zijn niet weg, de strijd is niet over en het verwerken van de jaren van eenzaamheid, angst en pijn kost tijd. Maar God is aan mijn zij, Hij ondersteunt mij en is mijn Gids en Leidsman.’ ◄

De naam Ben Schippers is om privacy redenen gefingeerd, de echte naam is bij de redactie bekend.

COLUMN / MATTHIJS HOOGENBOOM

Naaktslak ‘De vraag waar we zullen wonen, moet afhangen van de roepstem van God die ons zegt waar Hij wil dat we Hem dienen.’ (Floyd McClung) Gods stem heb ik nog nooit gehoord. Niet letterlijk. Wel die van naaktslakken in onze douchecabine. Ze vertelden ons dat het tijd was om te verhuizen.

‘Er komt pas verandering wanneer we ons hebben bekeerd van ons zogenaamde recht om in een “leuke” buurt te wonen’, las ik in McClungs boekje ‘De stad in Gods ogen’ toen we op zoek gingen naar een ander huis.

‘Mooi!’ zei ik in mijn luie stoel. Maar God, het zal toch niet…? dacht ik terwijl ik hardliep door een wijk met vierkante flats en een politiehelikopter erboven.

‘Er komt pas verandering wanneer we ons hebben bekeerd van ons zogenaamde recht om in een “leuke” buurt te wonen’ Eén etentje bij een echtpaar in zo’n flat en mijn vrouw, over het algemeen een betere luisteraar dan ik, was om. En ik moest toegeven: die flats waren van binnen lekker ruim. Nou ja, om een lang verhaal kort te maken: we wonen er al weer drie jaar. Met veel plezier.

Een naaktslak, een etentje en een pragmatische vrouw – Gods stem neemt vele vormen aan zal ik maar zeggen. Hij leidt mijn leven met zachte hand, zie ik als ik over mijn schouder kijk. Met de nodige speelruimte en maar één richting: die van Zijn vleesgeworden Woord. Die ging waar zijn Vader hem zond, zonder reserves.

Matthijs woont met zijn vrouw Annedien in Amsterdam-Noord, waar ze zich, naast hun dagelijkse werk, inzetten voor hun buurt. Op deze plek schrijft Matthijs over hun leven in de stad.

Herken je de worsteling van Ben in je eigen leven?

En wil je ook (anoniem) je verhaal kwijt? Neem dan alsjeblieft contact op, we helpen je graag! Ga naar different.nl voor meer informatie.

DE OOGST

31

32

DE OOGST

DE OOGST

32

BOEKEN / MATTHIJS GUIJT

Eerste Hulp Bij Ongeloof

De laatste ernst

Een pleidooi voeren voor de betrouwbaarheid van de Bijbel en van de God die daarin wordt geopenbaard. Dat is de inzet van Gábor Locht, auteur van ‘Eerste Hulp Bij Ongeloof’. Het is zijn verlangen om ‘welwillende sceptici’ en ‘twijfelende gelovigen’ aan te spreken. Hoewel hij zich realiseert dat de waarheid van de Bijbel niet door buitenBijbelse bronnen bewezen kan worden, stelt Locht vast dat archeologische en historische bronnen de historiciteit van Bijbelse gegevens wel kunnen bevestigen. Geloven in God is niet irrationeel, al benadrukt Locht krachtig dat geloven niet in de eerste plaats een rationele overtuiging is, maar een liefdevolle relatie met een Persoon. Met God op weg gaan en doen wat Hij vraagt is het beste geneesmiddel tegen twijfel aan Gods Woord.

Overtuigend beargumenteert Locht dat wetenschappers niet kunnen ontkomen aan bepaalde vooronderstellingen. Volstrekte neutraliteit bestaat niet – en dat geldt dus ook voor de manier waarop wetenschappers omgaan met de Bijbel. ‘We zijn geen onbeschreven blad als we over de Bijbel gaan nadenken, maar ons vertrekpunt is wantrouwend (zgn. minimalistische benadering, MG) of vertrouwend (zgn. maximalistische benadering, MG).’ Tel daarbij op dat wetenschappelijke kennis per definitie beperkt en voorlopig is. Het bovennatuurlijke kan door (natuur)wetenschappers niet worden aangetoond, maar ook niet worden ontkend: ‘Dat is als iemand die ’s nachts zijn verloren autosleutel alleen onder de straatlantaarn zoekt en dan zegt: “Hij moet hier wel liggen, want naast de lantaarn kan ik niets zien…”’

Uiteraard kiest Locht voor de maximalistische benadering wanneer hij verschillende historische gebeurtenissen uit het Oude en Nieuwe Testament met behulp van buiten- Bijbelse gegevens bespreekt. Ook gaat hij in op het ontstaan van de Bijbel als canon en op de vraag hoe een liefdevolle en goede God zich verhoudt tot lijden, onrecht, bestraffingen en oordelen.

‘Eerste Hulp Bij Ongeloof’ is een toegankelijk boek en daardoor bruikbaar voor onder andere studiekringen en catechese. Omdat het boek ‘slechts’ een eerste hulp wil zijn, is er behalve een uitgebreid notenapparaat ook een overzicht met verdiepende lectuur opgenomen.

Welke plaats krijgen hemel en hel vandaag de dag in prediking en pastoraat? Welke plaats heeft het denken hierover in ons persoonlijk leven? Deze vragen liggen aan de basis van het boek ‘De laatste ernst’ van de hervormde emeritus predikant J. Belder. Het boek maakt deel uit van de Artios-reeks, een serie publicaties voor geloofstoerusting die vanuit de Gereformeerde Bond in de Protestantse Kerk in Nederland wordt geïnitieerd.

Belder brengt de veelheid aan gedachten en ideeën – zowel binnen als buiten de kerk – over hemel en hel in kaart en toetst ze aan de Bijbel.

De ‘laatste ernst’ is geen populaire of eenvoudige thematiek, maar Belder wijst terecht op het belang ervan: ‘Wanneer de hel uit het geloofsboek van de kerk verdwijnt, zal de hemel op z’n minst gaan verbleken.’ Met name door de invloed van de moderne theologie de aandacht is verschoven van het hiernamaals naar het hiernumaals. Trouw zijn aan de aarde werd de ultieme christelijke opdracht.

Belder ageert tegen deze ontwikkeling en toont aan dat het serieus nemen van hemel, hel en oordeel kan bogen op een lange christelijke traditie. Hij bepleit geen (terugkeer naar) hel- en verdoemenispreken, maar stelt wel vast dat wie ‘de volle raad van God’ wil prediken, niet om de hel heen kan als uiterste consequentie van het verwerpen van het Evangelie. ‘Er zijn uiteindelijk maar twee soorten mensen; degenen die tegen God zeggen: “Uw wil geschiede”, en degenen tegen wie God ten slotte zegt: “Jouw wil geschiede” (C. S. Lewis).’

Het is veelzeggend dat uitgerekend Jezus vaak en indringend sprak over de hel. ‘Maar met geen andere bedoeling dan dat we daar niet zouden terechtkomen.’

Godzijdank spreekt de Bijbel niet minder duidelijk van het onvoorstelbare toekomstperspectief dat gelovigen mogen verwachten: het eeuwige genieten van Gods tegenwoordigheid. Belder citeert ds. Hans Bette in zijn poging de heerlijkheid van de hemel onder woorden te brengen: ‘De hemel is een plaats van “aanbidding, lied en melodie, heilige stilte, opperste vreugde, echte troost, ongestoorde liefde…”’

Gábor Locht: Eerste Hulp Bij Ongeloof Voor wie vragen heeft over God en de Bijbel Omvang 342 pagina’s Prijs 19,95 euro Uitgever Uitgeverij Gideon ISBN 978-90-5999-094-4

33

DE OOGST

Ds. J. Belder: De laatste ernst Over de plaats van hemel en hel in prediking en pastoraat Omvang 135 pagina’s Prijs 13,50 euro Uitgever Royal Jongbloed ISBN 978-90-8897-126-6

DE OOGST

33

COLUMN / NIESKE SELLES

Zingen met de deur dicht We hebben al vanaf ons trouwen de gewoonte om een lied te zingen na de maaltijd. Toen we samen waren, zongen we samen. Door de jaren heen kwamen er steeds meer kinderstemmetjes bij. Mijn hart verheugt zich oprecht als we met onze kinderen zingend aan tafel zitten. Deze momenten zijn koestermomenten… die bewaar ik diep vanbinnen. Voor altijd.

De laatste jaren gaat het echter steeds minder vanzelf, dat zingen. Ach, als het koud en winderig is, in de herfst en de winter, dan gaat het nog wel. De kinderen zingen, van jong tot oud, met plezier mee. Instrumentjes komen tevoorschijn of we bedenken een ritme met onze vingers en handen. We leren hen psalmen, op melodie gezette Bijbelteksten en blije liedjes over God. Echter als het voorjaar wordt, en de deur naar de tuin open staat, wordt het stiller. Eerst heb ik het nog niet zo door. ‘Zing nou mee, jongens!’, vermaan ik onze oudste boys. ‘Jahaa’, klinkt het ietwat geërgerd. Maar hun zingen blijft bij een wat binnensmonds gemompel, de ene dag nog wat brommeriger dan de andere dag. Het ligt aan de deur, ontdek ik. Als die open staat, blijven hun monden dicht. Als de deur dicht is gaan hun monden open. Ik snap niet waarom die deur een probleem kan zijn. Tot zoonlief me ongeduldig toebijt: ‘Mam, ik ga echt niet zingen hoor, als alle buren buiten zitten. Ik schaam me rot!’

Ik ben redelijk geschokt. ‘Wij schamen ons het Evangelie van Christus niet!’, probeer ik hen vol overtuiging te overtuigen. Het helpt niet. Natuurlijk niet. Onze jongens zijn niet meer de kinderen die mams in alles jaknikkend volgen. Ze ontwikkelen. Zoeken. Ontdekken.

Schamen zich zo nu en dan. En dat is prima.

Ik heb geleerd. Van mijn jongens. Als we ons eten op hebben, vraag ik één van mijn kostelijke mannelijke zangers vriendelijk: ‘Doe ff de deur dicht, als je wilt!’ We zingen weer. Verheugd, verlangend, vol enthousiasme…

Maar wel met de deur dicht. Dat dan weer wel.

OOGST OKTOBER

Vooruitblik

‘De pracht van jonge mensen is hun kracht, de sier van oude mensen is hun grijze haar.’

Spreuken 20:29 Grijze haren worden in de Bijbel een ‘sier’ genoemd, maar grijze haren worden in onze maatschappij vaak gezien als het probleem van de vergrijzing. Grijs betekent wijs in de Bijbel, maar in onze maatschappij betekent grijs soms ‘telt niet meer mee’. Hoe normaal is dat? En hoe normaal is het dat ouderen in bejaardentehuizen wonen?

Op deze en andere vragen geeft Otto de Bruijne antwoord in het thema-artikel.

Verder laten we ouderen aan het woord die vertellen hoe ze omgaan met kerkelijke veranderingen zoals een ander soort dienst en liturgie.

Daarnaast brengen we een aantal portretten van kwetsbare oudere mensen: hoe kijken ze terug op hun leven?

Voorlopig tenminste.

De volgende Oogst verschijnt D.V. 7 oktober.

Nieske Selles (35) is getrouwd met Allard. Samen hebben ze twee zonen (13 en 11), een pleegzoon (9) en twee pleegdochters (8 en 4). Nieske werkte jarenlang in het basisonderwijs. Nu is ze in de eerste plaats thuismoeder. Daarnaast spreekt en schrijft ze over geloofsopvoeding en pleegzorg.

Zie ook: nieskeselles.nl

34

DE OOGST

Wilt u De Oogst ook lezen?

Neem dan nu een abonnement of een gratis proefabonnement op De Oogst! Info: www.deoogst.nl of bel ons: 020-3446310.

TOT HEIL DES VOLKS

ADRESSEN, GIFTEN EN TESTAMENT

Tot Heil des Volks

Waypoint Urk

Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 020 420 2394 info@totheildesvolks.nl www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

Verslavingzorg en preventie Vliestroom 9, 8321 EG Urk 0527 690 073 info@waypoint-urk.nl www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

De Shelter Youth Hostel Ministry info@youthhostelministry.org www.youthhostelministry.org www.shelterhostelamsterdam.com facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams The Shelter City Barndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam 020 625 3230 020 623 2282 city@shelter.nl The Shelter Jordan Bloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam 020 624 4717 020 627 6137 jordan@shelter.nl

Scharlaken Koord Straatwerk, preventie en hulp­verlening rond prostitutie Barndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam 020 622 6897 020 330 2224 info@scharlakenkoord.nl www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys Preventiewerk 020 626 0845 info@bewareofloverboys.nl www.preventiescharlakenkoord.nl facebook.com/scharlakenkoord Second Step Tweedehandskleding en accessoires Willemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam 020 622 6897 secondstep@thdv.nl www.secondstepshop.nl

CHAP Christelijke hulpverlening bij seksverslaving Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 420 9203 info@chap-nederland.nl www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.n Zowel Different als Chap hebben ook kantoren in Rotterdam, Amersfoort, Meppel en Goes.

Different Christelijke hulpverlening rond s­ eksuele identiteit en relaties Goudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam 020 625 6797 info@different.nl www.different.nl

Kringloop Waypoint Vliestroom 21, 8321 EG Urk 0527 239 924 kringloop@waypoint-urk.nl www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint Kampen Verslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen 038 331 6660 info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoires Oudestraat 136, Kampen info@waypoint-kampen.nl www.waypoint-kampen.nl

Waypoint Twenterand Verslavingzorg & preventie Amerikalaan 3, 7681 NB, Vroomshoop 0546 714 056 info@waypoint-twenterand.nl www.waypoint-twenterand facebook.com/Waypoint-Twenterand

De Sikkenberg Christelijk recreatiepark Sikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde 0599 661 144 info@sikkenberg.nl www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

AHA Dagopvang voor dak- en thuislozen O.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam 020 627 4422 info@aha-dagopvang.nl www.aha-dagopvang.nl

De Bewaarschool Buurtgericht kinderwerk O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@debewaarschool.nl www.debewaarschool.nl

Dank voor uw steun Onder dank ontvingen wij in juni de ­volgende giften: Algemeen 17174,02 Amsterdammers Helpen Amsterdam 12782,16 Bewaarschool - armoedeproject 1100,50 De Oogst 104,50 Different 416,54 Hulp voor prostituanten (CHAP) 282,50 Kinderwerk - Replay 5,00 Kinderwerk “De bewaarschool” 1947,47 Scharlaken Koord Amsterdam 18694,56 Scharlaken Koord Nederland 1647,50 Sikkenberg VolleyFEST 150,00 The Shelter City 10,00 Waypoint Kampen 235,00 Waypoint Urk 1244,50 Winkel Scharlaken Koord 65,00 Youth Hostel Ministry 466,54

---------TOTAAL: € 56330,79

----------

Testament en giften Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam.

De stichting bezit rechtsgeldigheid en is ingeschreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBIverklaring.

Giften en abonnementsbetalingen b ­ uiten Europa ABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, Amsterdam IBAN code: NL38ABNA0466785992 BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden) Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen w ­ orden ontleend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

De Wandelende Tak Stadswandelingen en fietstochten in (de regio) Amsterdam O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam 020 344 6310 info@ontmoetamsterdamanders.nl www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

U vindt ons op sociale media DE OOGST

35

‘Doe uw werk met plezier, alsof het voor de Heer is en niet voor mensen, want u weet dat allen door de Heer beloond worden voor het goede dat ze doen, zowel slaven als vrije mensen.’

Efeziërs 6:7,8