Yıllardan 1912 ve Trablusgarp savaşından bitap düşmüş Türk milleti yeni bir cephede savaşmak için hazırlanıyor. Yüzyıllardır yan yana çalışan süngü savuran Rumlar ile Türkler birbirlerine düşman olmuşlar. Selanik’te yaşayan benim babaannem gibi aileler tehdit altında baskı altıda kalmışlar. Babaannemin babası tekrar atların ayağına nal çakmaya başlamış ve umulmaz bir güçle topluma askerlere yardım etmeye çalışmış. Annesi ise diğer kadınlarla öküzlerini almış mermi teçhizat götürmeye yollara düşmüş. Öküzü olmayanlar kağnıları sırtlanmışlar. Birinci Dünya savaşında bana anlatılanlara bakarsak o sırada yaşananlar bütün dünyayı ne kadar etkilemiş ise Osmanlıyı ve Türk toplumunu da o denli etkilemiştir. Birinci Dünya Savaşı tarihin önemli dönüm noktalarından biridir. Cepheler nerden gelip nereye gittiklerini bilmeyen gençlerle doludur. Ülkelerin ticari emelleri elde etme doğrultusunda diğer milletleri manipüle etmesi sonucu ortaya çıkan savaş dayanılmaz bir acı kaynağı olmuştur. Türk halkının yurdu savunma isteği savaşı görmüş her edebiyatçının kalbinde derin yaralar bırakmıştır. Savaşlar toplumlar için bir dönüm noktasıdır. Savaş düşman aileleri bile bir araya getirir, tek bir amaç uğruna yurt savunmasında birlikte mücadeleyi mecbur kılar. Fakat savaşların bir aydınlık bir karanlık yüzü mevcuttur. İşte karanlık yüzü toplumları birbirinden uzaklaştırması, ülkeyi sefalet ve kriz için sokması; fakat en acısı ise sevenleri aileleri birbirinden ayırması ve çocukları öksüz bırakmasıdır. Edebiyatçı da bir tarihçi titizliği ile bu olayları ve ailelerin kalp ağrılarını açıklar. Bu acılardan yoğrulmuş yüreği ile edebiyatını oluşturur. İşte bu nedenle edebiyatçı toplumdan etkilenir. Karanlıkta yanan bir mum gibi topluma ışık verir ve dünyanın karanlık yüzünü aydınlatmaya ve topluma yön vermeye çalışır bu sorumluluğundan da asla vazgeçmeyecektir. cem KOÇ ve can KOÇ / F 11
94