VAKMANSCHAP IN DE PRAKTIJK Begeleiden met de handen op de rug Hoe komen begrippen als competenties, beroepsvaardigheden, kernkwaliteiten en inzichten in de praktijk tot uiting? In de rubriek ´VAKMANSCHAP´ vertellen werkers uit uiteenlopende beroepsgebieden over hun vakmanschap. In deze aflevering assistent-groepsbegeleider Koen Kuijpers. Huub Wiltschut
zelfstandig, elk in een eigen appartement, maar via een gezamenlijke inloop kunnen zij gebruik maken van uiteenlopende praktische voorzieningen.
Wat is je ambitie? ‘Ik had nooit de behoefte elders te werken, omdat hier de beleidsvorming via werkconferenties met afvaardiging van medewerkers bepaald wordt. Het duurt daardoor soms langer om tot conclusies te komen, maar het grote voordeel is dat het leidt tot breed gedragen werkopvattingen. Ik vind dat bijzonder waardevol.’
Waaruit bestaat jouw vakmanschap? ‘Het is mijn vakmanschap zo goed mogelijk te luisteren naar wat de cliënt wil,
wat hij daarin zelf kan en dat op een zo goed mogelijke manier vorm te geven. Het is een blijvende uitdaging rekening daarbij te houden met de uiteenlopende achtergronden, de verschillende waarden en normen en de diverse mogelijkheden tot levensinvulling van cliënten. Het betekent soms dat ik een jaar bezig ben om hun stapje voor stapje de uiteenlopende keuzemogelijkheden en bijbehorende consequenties inzichtelijk te maken van hun verlangens en keuzes zodat de cliënt tot een juiste beslissing komt. Die keuzes kunnen gaan over praktische zaken, lichamelijke verzorging, aanschaf van materialen maar ook over dagbesteding, sociale omgang of relaties. Soms sta ik niet achter hun beslissing, maar ik kan niet voor de ander bepalen, wel hem helpen tot een keuze te komen.’ Als basisvoorwaarde voor zo’n contact noemt Koen vertrouwen. ‘Zonder vertrouwen krijg je niet boven tafel waar de ander écht behoefte aan heeft en neemt een cliënt niets van me aan. Zo’n traject duurt misschien langer want de cliënt moet in alle rust een goede afweging maken. Het is mijn taak hem die tijd te geven en rekening te houden met wat de ander zelf kan.’
Wat merken de cliënten van jouw vakmanschap?
foto: Huub Wiltschut
Koen Kuijper (54 jaar) vond zijn moopleiding orthopedagogiek wel leuk, maar te theoretisch. ‘Ik wilde echte mensen zien.’ Via zijn stagecoördinator komt Koen bij het ASVZ (een organisatie voor zorg- en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke beperking). Twee weken later start hij er als onbevoegd onervaren groepsleider. Dat is 34 jaar geleden. Hij is inmiddels allerlei beroepsopleidingen en diverse fusies verder. Koen is achtereenvolgens assistent, coördinerend begeleider en coördinator. Vanwege beperkingen die voortvloeien uit ziekte doet hij later noodgedwongen enkele stappen terug. Koen werkt nu 24 uur per week als assistent-groepsbegeleider bij de Amerpoort 1). Hij begeleidt daar op afspraak vier à vijf cliënten met een verstandelijke beperking. Zij wonen
Koen noemt dat zij de vrijheid hebben na te denken wat zij willen, de haalbaarheid van hun wensen en de consequenties van hun keuzes. ‘Alleen als het een gevaar oplevert voor zichzelf of anderen, dan moet ik het sterk afraden.’
SOZIO 104, februari 2012 • 13