nieuws uit de Kempense bibliotheken
Bib bib hoera! Bibliotheek bezoekers kunnen boeken nu ook mobiel verlengen Het Provinciaal Bibliotheekcentrum Vrieselhof, het informaticacentrum CIPAL uit Geel en studenten van de Katholieke Hogeschool Kempen hebben de handen in elkaar geslagen voor de ontwikkeling van een innovatieve applicatie (app) die op iedere smartphone werkt. Met deze app kunnen bibliotheekgebruikers hun materialen nu ook mobiel verlengen. In een pilootfase zal de bibliotheek van Brasschaat haar klanten als eerste de applicatie aanbieden. Later volgen 44 Antwerpse en Kempense bibs.
Alvast gedeputeerde Peter Bellens is tevreden met de provinciale inbreng in dit project: “Als onze bibliotheken een rol van betekenis willen blijven spelen, moeten ze mee evolueren in de steeds toenemende digitalisering”, meent Bellens. “Het Provinciaal Bibliotheekcentrum Vrieselhof steunt hen daarin door vernieuwende initiatieven te onderzoeken en te ondersteunen. Deze mobiele dienstverlening is daar een mooi voorbeeld van. Met de app bieden we een grote meerwaarde aan de gebruiker, zodat het bezoek aan de bibliotheken aantrekkelijk blijft.” Wim Verhulst, stafmedewerker van het Vrieselhof, beaamt dit volmondig. “Deze app is een bewijs dat de Antwerpse en de Kempense bibliotheeksector mee zijn met de digitale evolutie”
−We − zijn min of meer digitale analfabeten. Leg eens uit hoe deze app in de praktijk werkt. Wim Verhulst: Het verlengen van de uitleentermijn is een van de onlinediensten die al een tijdje worden aangeboden aan leden van de bib. Ze moesten daarvoor wel via hun pc naar de website van hun bib gaan. Het verschil is dat je met deze app die mogelijkheid tot verlenging krijgt via je smartphone. Op het schermpje van je smartphone verschijnt een bericht dat je uitleentermijn verstrijkt. Dat kan je vergelijken met een klassiek sms’je maar met dit verschil dat deze app interactief is. Je krijgt ermee toegang tot de bibliotheekdiensten: je logt in en kan een boek verlengen zodat je geen boete oploopt. In deze vakantietijd komt dit soms goed uit. Je zit bijvoorbeeld op een strand in Italië en krijgt een bericht dat je uitleentermijn verlopen is. Je kan dan meteen verlengen en je moet daarvoor niet snel naar de bib rijden. Het is bovendien een gratis applicatie
−Is − dit nu een primeur? Ja en neen. Er bestaat in Vlaanderen lokaal wel een gelijkaardige app, maar die is niet beschikbaar voor alle types smartphones. In Nederland is men hier ook mee bezig. Je kan stellen dat het anno 2012 niet meer dan logisch is dat je de kans krijgt om een elementaire dienst als het verlengen van een boek uit te voeren via een app. Als je vandaag gewoon gaat joggen, kan je
6 - SEPTEMBER 2012
“ De Kempense bibliotheeksector is mee met de digitale evolutie” via apps alle informatie krijgen over de afgelegde kilometers en je gemiddelde hartslag. Zo spectaculair is het dus ook weer niet. Je mag in de toekomst ook zeker nog meer bibliotheekdiensten via app verwachten.
−Wat − gaan die andere onlinediensten dan zijn? Binnenkort zal al een pilootproject van start gaan waarbij je online via de computer of smartphone toegang zult krijgen tot de digitale collecties van een bib. Je zult dan krantenarchieven kunnen consulteren of muziek uit de bibliotheek streamen zonder dat je daarvoor een cd moet uitlenen. Daarvoor werken we als provincie samen met ‘BIBNET’, een Vlaams initiatief dat de opdracht heeft gekregen een Vlaamse digitale bibliotheek te ontwikkelen.
−Als − dit zo verder evolueert, wordt een bezoek aan een bibliotheek overbodig en doen we alles thuis via onze pc of via onze smartphone. Ik zou niet stellen dat de bibliotheek zichzelf hiermee overbodig maakt, maar eerder dat ze zich ermee zeer sterk herpositioneert. De fysieke collecties, zeg maar het ter plaatse uitlenen van boeken, cd’s of dvd’s gaat op langere termijn zeker meer naar de achtergrond verschuiven. De collecties zullen meer en meer digitaal gaan. E-booken boomt nog niet zo bij ons omdat de Nederlandstalige markt nog maar een beperkt aanbod aanreikt, maar krantenartikels of het muziekaanbod staan digitaal al veel sterker. Het is niet meer dan logisch dat een bib daarop inspeelt.
De bibs profileren zich hiermee op een nieuwe manier die mooi aansluit bij de actuele manier van het consulteren van informatie. Een bib zal minder een plek worden waar een collectie fysiek aanwezig is; het zal meer een plek worden die de informatie gaat toeleiden naar alle inwoners, zeker ook digitaal.
−Riskeer − je hierdoor geen mensen uit te sluiten die helemaal niet mee zijn met die digitale trends? Ik denk maar aan senioren die gek worden van een uitleenautomaat. Dat klopt in zekere zin wel. Een applicatie is er maar voor een beperkt aantal mensen die over een smartphone beschikken. Maar in de bibliotheken lopen heel wat projecten om die digitale kloof te dichten. Die helpen de zogenaamde digitale analfabeten, en in het bijzonder de senioren, vertrouwd maken met het internet en leren werken met de computer. Dat is zeker een meerwaarde die een bib kan leveren. Tot nu toe hebben we geen indicatie dat mensen afhaken omdat er bijvoorbeeld een uitleenautomaat in de bib staat. Mensen zijn ook vertrouwd met automaten bij de bank of voor het parkeren. De dienstverlening van een bib gaat er ook niet mee achteruit. Integendeel: het gaat sneller en de medewerkers krijgen meer tijd om zich bezig te houden met het verstrekken van informatie. Het is ook anticiperen op de toekomstige generaties bibliotheekgebruikers, de zogenaamde ‘digital natives’: jongeren die opgegroeid zijn in het digitale tijdperk. De eerste gsm van
mijn zoon bleek meteen een eenvoudige smartphone te zijn. De bib moet gewoon mee met deze logische evolutie.
−Is − dit de redding van de bib, zoals een tijd terug dat de dvd was? De dvd zal de bib ook niet redden: het is gewoon mee zijn met het digitale verhaal. Ik denk dat de Vlaamse overheid dat zeer goed heeft aangevoeld door BIBNET op te richten. Ze zijn ermee bezig bibliotheekcollecties zeer praktisch online aan te bieden en vervolgens de bijhorende dienstverlening uit te bouwen. Op dat vlak speelt de Vlaamse bibliotheekwerking internationaal een pioniersrol..
−Allicht − heef dit ook zijn gevolgen voor het bibliotheekpersoneel? Zonder twijfel. Als provinciaal centrum bieden wij ook heel wat opleidingen aan de bibmedewerkers om mee te zijn met de digitale evolutie. Die cursussen zijn zeer praktijkgericht en zeer succesvol. Bij het aanwerven van bibliotheekmedewerkers wordt ook veel meer gepeild naar hun digitale kennis. Maar je vindt die kennis vandaag sowieso bij de jongere generatie.
−Allicht − zullen bibs voor deze digitale diensten ook moeten gaan samenwerken met andere gespecialiseerde firma’s. Inderdaad: dat is met deze app ook gebeurd. Het zijn een aantal studenten Toegepaste Informatica van de Katholieke Hogeschool Kempen die deze app ontwikkeld hebben tijdens hun stage bij Cipal. Cipal maakt al jaren softwarepakketten voor het PBC. Zo hebben we als provinciaal bibliotheekcentrum ‘Isis’ uitgewerkt: een netwerk van bibliotheken uit de provincie Antwerpen die dezelfde software gebruiken voor hun bibliotheektransacties. Op onze beurt werken we op het Vlaamse niveau samen met BIBNET voor een aantal ontwikkelingen. Zo sluiten we samen licenties af voor het gebruik van bepaalde digitale content, iets wat je als lokale bib of provincie moeilijker kan. We werken op drie lagen goed samen voor dit digitale project: op lokaal, provinciaal en Vlaamse niveau. De bibliotheeksector is daarmee in het culturele veld een mooi voorbeeld van succesvolle interbestuurlijke samenwerking.”