4.
głosy ekspertów
Wspomniane konsultacje zagospodarowania Pola Mokotowskiego nieszczęśliwie zaczęły się od nie do końca upublicznionej propozycji stworzenia na jego fragmencie tzw. psiego parku, czyli dużego wybiegu dla czworonogów. Choć koncepcja ta odpowiadała na pewne potrzeby społeczne, a sama idea wydawała się słuszna, spotkała się z ogromnym protestem okolicznych mieszkańców. Skutkiem tego wstępne, wariantowe koncepcje architektoniczne całego obszaru parku być może nigdy nie ujrzą światła dziennego. Jeszcze bardziej niefortunnie skończył się projekt dużego osiedla z polem golfowym w podwarszawskich Michałowicach. Mieszkańcy sąsiedniego Komorowa oprotestowali plany inwestora i pomimo licznych zmian w projekcie – znacznego zmniejszenia terenu osiedla, zaprojektowania dużego publicznego parku za prywatne środki, ogólnodostępnego zespołu sportowego, szkoły, przedszkoli itp. – zrobili wszystko, żeby nie został zrealizowany. W miejscu planowanego zespołu do dziś znajduje się porolny nieużytek, nikomu niepotrzebny.
Rola edukacji w promowaniu partycypacji W tym kontekście ogromne znaczenie ma edukacja architektów – i to co najmniej od poziomu uczelni wyższych (nie wspominając już o ogromnej roli edukacji architektonicznej w szkołach dla podnoszenia przyszłej świadomości społecznej w zakresie zagadnień przestrzennych). Dzisiaj następują już na tym polu korzystne zmiany, jednak w dalszym ciągu kształcenie architektów skupione jest w największej mierze na wypracowaniu doskonałej formy architektonicznej. Rzadko na pierwszym miejscu pojawia się człowiek – przyszły użytkownik projektowanych budynków i przestrzeni publicznych. Aspekty społeczne będą musiały znaleźć większe zrozumienie na wydziałach architektury wyższych uczelni, tak aby przyszli projektanci rozumieli potrzeby ludzi, dla których projektują – i że ich zaspokojenie jest jednym z głównych celów projektowania. Wydaje się również, że w ostatnich latach doszło do niekorzystnego rozdzielenia zagadnień architektonicznych i urbanistycznych, które utrudnia architektom rozumienie kontekstu (nie tylko przestrzennego, ale też społecznego czy gospodarczego), a urbanistom zrozumienie znaczenia detalu – projektowania blisko człowieka w najdrobniejszych szczegółach, jakże odległego od malowania kolorowych plam w wielkich skalach. Ściślejsze połączenie tych zagadnień jest konieczne dla zrozumienia roli partycypacji w projektowaniu. Równie ważne znaczenie ma ustawiczne kształcenie architektów i urbanistów. Zasadniczą rolę do spełnienia mają tutaj stowarzyszenia – Stowarzyszenie Architektów Polskich i Towarzystwo Urbanistów Polskich, a także Izba Architektów czy liczne organizacje pozarządowe, dla których jakość architektury i przestrzeni publicznej ma szczególne znaczenie. Stołeczny oddział SARP,
70