Kwartalnik Kraków dla Mieszkańców nr 4(20)

K WA R TA L N I K N R

04

( 2 0)

GRUDZIEŃ 2020

T E M AT N U M E R U :

03

Jubileuszowy 20 numer!

02 Dalej niż koniec własnego nosa 04 W dobrą stronę 06 Jak nie drzwiami, to oknem

08 Z dobrodziejstwem inwentarza 10

Podwyżki. Niestety, ciąg dalszy nastąpił

12 Krzyżówka

I S S N : 2 6 5 7 - 4 9 7 7. E G Z E M P L A R Z B E Z P Ł AT N Y

Dalej

04

(20)

niż koniec własnego nosa

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

W

szyscy bardzo chcielibyśmy już

zmienić temat, prawda? Mamy

dość słowa na „k” -

tak bar-

dzo, że niektórym z nas ciśnie się na usta to drugie, też na „k”. A jednak koronawirus

nie pozwala o sobie zapomnieć, a w krótkie i zimne dni wszystko, co się z nim wiąże, tym bardziej daje w kość.

„Stosuj prostą zasadę – zachowuj się, jakbyś miał COVID-19” – powiedziała w marcu

premierka Nowej Zelandii, Jacinda Ardern,

ogłaszając miesięczny lockdown. Kiedy piszę te słowa, Nowa Zelandia praktycznie uporała się z wirusem; co parę dni zdarzają

się pojedyncze przypadki. Liczba zmarłych

na dzisiaj wynosi 25 osób – kilkanaście razy

mniej niż w samej Małopolsce. Nowozelandzka strategia opierała się na solidar-

ności, nie strachu. Można ubierać maseczkę, bo tak kazali, można to robić ze strachu

Dróg Miasta Krakowa – co prawda po mojej

interpelacji prezydent Majchrowski odwołał

nabór w drodze konkursu, ale kilka tygodni

później Zarząd zrobił przetarg i Zbigniew Rapciak, człowiek z wysoce kontrowersyjnym

„dorobkiem” na rzecz miasta, został siódmym

wicedyrektorem, z pensją prawie 36 tysięcy

miesięcznie. Piszemy o tym więcej w tekście

„Jak nie drzwiami, to oknem”. Także inne decyzje – jak wyrzucenie bez uzasadnienia 20

projektów z budżetu obywatelskiego czy

znaczące podwyżki cen biletów komunikacji

miejskiej, wydają się mało solidarne. Łatwo

przerzucić ciężar pandemii na mieszkańców.

Tyle, że to jest po prostu słabe w czasach, kiedy wielu ludzi ledwo zipie.

Staramy się – już od dwudziestu nume-

rów! – poprzez nasz kwartalnik zwiększać

przed zarażeniem – ale można też to robić

obszar solidarności. Uczymy się tego też

leźliśmy się w trudnej sytuacji i potrzebu-

słach, inicjatywach, protestach. Być może

z solidarności, z poczucia, że wszyscy znajemy sobie pomagać, a nie wrogo łypać

Można ubierać maseczkę, bo tak kazali, można to robić ze strachu przed zarażeniem – ale można też to robić z solidarności.

Mało solidarnym posunięciem było zatrud-

nienie siódmego już wicedyrektora Zarządu

na siebie znad zasłoniętego czy, co gorsza,

odsłoniętego nosa.

od Was, kiedy piszemy o Waszych pomyszczególnie w trudnych czasach warto,

wbrew odruchowi, patrzeć dalej niż ko-

niec własnego nosa.

Właśnie to wydaje mi się dziś kluczowe: solidarność w nowym znaczeniu.

Lider stowarzyszenia Kraków dla Mieszkańców

2

Jubileuszowy 20 numer!

Trudno nam w to uwierzyć, ale trzymacie w rękach już dwudziesty numer naszego kwartalnika. Przeglądając archiwalne okładki uświadomiliśmy sobie, jak bardzo się nasze wydawnictwo zmieniało. Na FB.com/KRKdlaMieszkancow możecie zobaczyć wszystkie 20 okładek i zagłosować na Waszym zdaniem najlepszą. A tutaj – wyjątkowo, w miejscu galerii „Kraków dla Mieszkańców w akcji” – prezentujemy trzy wybrane, dla nas przełomowe.

1(1) – marzec 2016 To nasz kwartalnikowy debiut – okładka pierwszego numeru z marca 2016 roku. Działaliśmy wtedy pod nazwą „Logiczna Alternatywa”. W tym numerze pisaliśmy m.in. o smogu – bo początek 2016 roku był pod tym względem wyjątkowo ciężki. Ale przede wszystkim zapraszaliśmy na akcję „Robimy Tlen!” – w ramach której jako pierwsi w Krakowie zaczęliśmy rozdawać mieszkańcom sadzonki drzewek i krzewów, które w kolejnych latach zastąpiliśmy skrzydłokwiatami. Pomysł Wam się spodobał – i nie tylko Wam, bo krakowski Magistrat wkrótce sam przeprowadził podobną akcję.

4(8) – listopad 2017 Tak wyglądała okładka numeru ósmego. Trafił w Wasze ręce niemal dokładnie trzy lata temu – w listopadzie 2017, jako czwarty numer w tamtym roku. Obchodziliśmy wtedy trzecie urodziny naszego stowarzyszenia – i z tej okazji zdecydowaliśmy się na całkowitą zmianę layoutu. Wcześniejsze ilustracje, które wielu z Was kojarzyły się z artystycznymi plakatami lub „Przekrojem”, zmieniliśmy na bardziej kolorowe i nowoczesne.

Warto dodać, że od początku naszego kwartalnika za ilustracje odpowiadają te same dwie niezwykle utalentowane dziewczyny ze Stereoplanu.

1(13) – luty 2019 Przełom lat 2018 i 2019 był dla nas wyjątkowy: w wyborach samorządowych jesienią 2018 roku zdobyliśmy reprezentację w Radzie Miasta Krakowa. O głosy mieszkańców zabiegaliśmy jako komitet wyborczy „Kraków dla Mieszkańców” – dlatego po wyborach uznaliśmy, że tak chcemy się też nazywać jako stowarzyszenie. Stąd temat szczęśliwego dla nas 13 numeru (i jednocześnie pierwszego w roku 2019): „Logiczna Alternatywa = Kraków dla Mieszkańców”.

A na okładce oczywiście „serduszko” z naszego logotypu.

3

W dobrą stronę Rozmowa z Ewą Lutomską, współzałożycielką i wiceprezeską Krakowskiego Alarmu Smogowego, który zainicjował walkę ze smogiem nie tylko w naszym mieście, ale także w całym kraju

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

(20)

Ewa Lutomska

Pod koniec 2012 roku zaczęliście działania jako Krakowski Alarm Smogowy. Dzisiaj Kraków jest miastem, w którym nie wolno palić węglem ani drewnem. Wskaźniki jakości powietrza zaczynają się poprawiać. Co było dla Pani impulsem, który sprawił, że zaczęła Pani walczyć o czyste powietrze?

Doskonale pamiętam to poczucie bezsilności każdej zimy. W listopadzie 2007 roku urodził się nam syn i od tego momentu smog zaczął mi coraz bardziej doskwierać. Kiedy wracałam z nim ze spaceru po Krakowie, czułam, jak byśmy wracali z wędzarni. Z roku na rok zaczynałam postrzegć fakt spalania węgla w domach, w kamienicach w kategorii poważnego problemu. Mieszkaliśmy wówczas przy ulicy Krótkiej, praktycznie w samym w centrum Krakowa. Nasz sąsiad, schorowany starszy pan, palił węglem – kiedy on rano rozpalał w swoim piecu, po chwili czułam, jak ten dym przedostawał się do naszego mieszkania. Kiedy rozwieszałam pranie, a nasi sąsiedzi z oficyny zaczynali palić węglem w swoich piecach, zaraz musiałam to pranie zdejmować. Czułam, że to wszystko naraża zdrowie mojej rodziny i moje; że tak nie mogę żyć. Gdy poznałam Andrzeja i Anię [Andrzej Guła i Anna Dworakowska – wspólnie z Ewą Lutomską powołali Krakowski, a później i Polski Alarm Smogowy], postanowiliśmy wspólnie spróbować rozwiązać ten problem, Utworzyliśmy ruch społeczny – i zaraz okazało się, że mnóstwo mieszkańców chce się do nas przyłączyć.

Co by Pani powiedziała mieszkańcom, którzy ciągle mają piece węglowe?

Przede wszystkim zachęciłabym ich do szybkiej wymiany. Osoby, które tego nie zrobiły, mogą bowiem otrzymać mandat do 500 zł. Teoretycznie taka kara może być nałożona każdego dnia.

Sprawa może także trafić do sądu, gdzie grzywna może sięgać nawet 5 tysięcy złotych. A przecież wciąż można otrzymać pomoc finansową: dotacje do wymiany pieców są dostępne w ramach rządowego Programu Czyste Powietrze, można skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej, znaczące dopłaty do kosztów ogrzewania dla tych, którzy po wymianie stanęli przed perspektywą wyższych opłat cały czas oferuje Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Krakowie – tam też można uzyskać wszystkie potrzebne informacje. Szczegóły na temat dotacji do wymiany kotłów można znaleźć na stronie: czystepowietrze.gov.pl lub dzwoniąc pod numer 22 340 40 80.

Co jest teraz największą przeszkodą na drodze do oddychania czystym powietrzem?

Teraz dla Krakowa problemem są zanieczyszczenia napływające z gmin ościennych. W tak zwanym obwarzanku cały czas dymi ponad 30 tysięcy kotłów, w całej Małopolsce jest jeszcze około 300 tysięcy kopciuchów. To sprawia, że nawet bez źródeł niskiej emisji w Krakowie cały czas mamy problem. On już nie jest tak poważny jak kilka lat temu, ale bez działań w całym województwie trudno marzyć o krystalicznie czystym powietrzu w Krakowie. Powietrze przecież nie zatrzymuje się na granicach miasta – spływa w stronę tej doliny, w której położony jest Kraków. Dodatkowo zanieczyszczenia transportowe i przemysłowe – działania ograniczające emisje z różnych źródeł powinny być prowadzone równolegle.

Chociaż w dużej mierze dzięki Waszej pracy palenie węglem jest już nielegalne, wciąż jeszcze są w Krakowie domostwa, w których pali się węglem.

Tak, w Krakowie ciągle funkcjonuje około 1500 kotłów i pieców węglowych; ale od kiedy zaczęliśmy działać zlikwidowano ich ponad 25 tysięcy...

4

Co dokładnie dzieje się wokół miasta, w gminach wokół?

Ludzie palą węglem, często też śmieciami, podkładami kolejowymi, wrzucają do pieca stare meble.

Dostajemy często takie zdjęcia z przygotowanym „opałem” na posesjach i to są straszne obrazy. Dodatkowo widzimy, jak to się przekłada na jakość powietrza, bo, dzięki sieci czujników nisko kosztowych, mamy wgląd w wyniki pomiarów w praktycznie każdej małopolskiej miejscowości. Widzimy, jak wieczorami zaczyna się na mapkach prezentujących stężenia pyłów zawieszonych (PM10) robić czerwono i fioletowo wokół Krakowa, potem to zanieczyszczone powietrze napływa do miasta, a następnie „obwarzanek” się przejaśnia, czujniki zaczynają świecić na zielono, a w Krakowie zaczynamy odczuwać to, co w swoich piecach spalają nasi sąsiedzi z „obwarzanka”.

kopciuchów wokół Krakowa, są poważnym problemem w kontekście jakości powietrza.

Kiedy ostatnio wsiadła Pani do samochodu?

W poprzedni weekend pojechaliśmy na Morawy na wycieczkę. Nie jestem radykalna, korzystam z samochodu, gdy wyjeżdżam poza Kraków. Ale po mieście jeżdżę rowerem i komunikacją miejską.

A jeśli można gdzieś dojechać w miarę łatwo i szybko pociągiem, wybieram pociąg. To chyba najbardziej wygodna forma podróżowania.

Nie jestem

Co jeszcze robi Pani na co dzień?

Staram się tak organizować życie, żeby radykalna. ograniczyć dalekie, czasochłonne podróże po mieście. Wybraliśmy dla Ale po mieście dzieci szkoły w bliskiej okolicy; ta sama zasada dotyczy zajęć dodatkowych i za- jeżdżę rowerem kupów. Ludziom ciągle się wydaje, że i jeśli można muszą jechać na drugi koniec miasta, aby zrobić wielkie zakupy! Tymczasem gdzieś dojechać kiedy zmienimy perspektywę, może się okazać, że wiele rzeczy robiliśmy w miarę łatwo całkiem niepotrzebnie. Na przykład – że można kupić tyle, ile można unieść pociągiem, w torbie – a nie więcej. Ulegliśmy bezrefleksyjnie nadmiernemu konsump- wybieram pociąg. cjonizmowi i obserwuję, że niektórym Ewa Lutomska ciężko się z niego uwolnić. Kiedy robię zakupy na Kleparzu, kupuję tyle, ile zmieści się do koszyka przy rowerze, ewentualnie do plecaka. I okazuje się, że to wystarcza, że to się bardzo sprawdza. Ciągle wielu z nas zapomina, że możemy zrobić zakupy blisko domu, zamiast w wielkiej galerii handlowej, że możemy wybrać lokalne, studyjne kino zamiast multipleksu.

Jak Pani myśli, dlaczego ciągle są tacy, którzy wrzucają do pieca śmieci?

Sądzę, że zupełnie nie mają świadomości, co robią i jaki to może mieć wpływ na ich zdrowie. Może myślą, że w piecu dochodzi do jakiejś cudownej utylizacji? Tymczasem podczas spalania węgla i drewna do powietrza emitowane są niebezpieczne dla zdrowia substancje, takie jak pyły zawieszone czy benzo(a)piren. W przypadku śmieci dochodzą jeszcze dioksyny – jedne z najbardziej toksycznych substancji w przyrodzie. I to właśnie te cząsteczki, których nie widać, szkodzą najbardziej: nowotwory, astma, POCHP, choroby układu nerwowego, udary to wszystko smutne skutki ich działania.

Czy uważa Pani, że jeśli się widzi na przykład żółty czy czerwonawy dym z komina sąsiada albo czuje w powietrzu plastik – trzeba to zgłaszać?

Uważam, że absolutnie tak. Pokutuje takie przekonanie, że ktoś, kto spala węgiel, drewno czy plastikowe odpady truje innych – to oczywiście jest prawda, ale przede wszystkim on truje siebie i swoją rodzinę: swoje dzieci, swoich bliskich. Najbardziej ucierpią osoby starsze i dzieci, gdy zanieczyszczenia dostaną się do mieszkania przez okno lub co gorsze wrócą bezpośrednio z domowego kominka. Dopóki ktoś takiego człowieka nie uświadomi, na przykład strażnik gminny podczas kontroli, często nie będzie wiedział, że w ogóle robi coś, co jest niezgodne z prawem, ale przede wszystkim niebezpieczne dla zdrowia jego bliskich.

Wiem, że Krakowski Alarm Smogowy dał początek całej sieci organizacji, Polskiemu Alarmowi Smogowemu – i że wiele miast uczy się teraz od Krakowa. Ale my też jeszcze mamy sporo do zrobienia, prawda? Jakie są, z Pani perspektywy, najważniejsze kolejne kroki dla Krakowa?

Na pewno warto jak najszybciej wprowadzić Strefy Czystego Transportu, żeby ograniczyć starym, najbardziej trującym samochodom wjazd do niektórych obszarów miasta. Powinniśmy brać przykład z innych miast europejskich i oddawać przestrzeń mieszkańcom – pieszym i rowerzystom, a przede wszystkim ze względu na zdrowie i bezpieczeństwo uczniów ograniczać ruch samochodowy przy szkołach.

Jak Pani codziennie dba o to, żeby być odpowiedzialną w kontekście ekologii? Co wchodzi w skład Pani „pakietu przyzwoitości”?

Pozostając w temacie powietrza – przede wszystkim mocno ograniczam jazdę samochodem. To zanieczyszczenia transportowe aktualnie, obok 30 tysięcy

Czy przyjdzie taki dzień, że będziemy w Krakowie oddychać całkiem czystym powietrzem?

Nie mogę tego obiecać, gdyż nie zależy to tylko od Krakowa. Ale idziemy w dobrą stronę i jesteśmy zdeterminowani, aby tak właśnie było.

Rozmawiała Renata Ropska

5

Jak nie drzwiami, to oknem Na początku koronakryzysu, kiedy urzędy powinny zaciskać pasa, jedna z miejskich jednostek postanowiła zatrudnić siódmego już z kolei wicedyrektora. Pod naciskiem dziennikarzy i jednego z radnych urzędnicy zreflektowali się, że tak nie wypada i konkurs odwołali. Tym samym uśpili

(20)

w konkursie, a w przetargu. I nie za 8, a za prawie 36 tysięcy

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

wakacji zatrudnić siódmego wicedyrektora w inny sposób – nie

04

czujność dziennikarzy i radnego. Po to, żeby pod osłoną

złotych miesięcznie. Do tego tym dyrektorem został były prezes Agencji Rozwoju Miasta, która budowała Tauron Arenę.

Wszystko zrobiono zgodnie z prawem. Ale czy uczciwie wobec mieszkańców, którym w kryzysie serwuje się kolejne podwyżki?

Przeczytajcie i oceńcie sami.

Siódmy wicedyrektor

Interpelacja

31 marca 2020 roku. Zamknięte szkoły, restauracje, Łukasz Gibała kieruje interpelację do Jacka Majchrowhotele, parki, granice kraju. Ludzie tracą pracę. Już skiego. „Będzie to siódmy już wicedyrektor ZDMK, wiadomo, że kryzys dotknie też miasto co w przypadku jednostek miej– jeden z wiceprezydentów Krakowa skich jest rzeczą bez precedensu.

Będzie to siódmy już oficjalnie przyznał, że dziura w bu(…) Zatrudnienie kolejnego wicewicedyrektor ZDMK, dżecie może sięgnąć miliarda złotych. dyrektora, zwłaszcza w przypadku Tymczasem Zarząd Dróg Miasta KraZDMK, uznać więc można za rażąco w przypadku kowa ogłasza konkurs na wicedyrektocy przykład przerostu administracji jednostek miejskich ra tej jednostki, dyrektora kontraktów. i niepotrzebnego mnożenia stanoSiódmego już wicedyrektora. Aplikacje wisk kierowniczych. To wszystko jest rzeczą bez mogą być składane do 14 kwietnia. Jak dzieje się w chwili, kiedy tysiące, wynika z ogłoszenia, osoba zatrudniojeśli nie dziesiątki tysięcy Krakoprecedensu. na na tym stanowisku zarabiać będzie wian traci pracę i upadają setki, między 7.000 a 8.000 zł brutto, do czego dojdą doda- jeśli nie tysiące krakowskich firm” – pisze do pretek funkcyjny, dodatek stażowy i premia uznaniowa. zydenta Gibała. Temat nagłaśniają lokalne media.

6

„Po prostu może sypniemy Odpowiedź Jacek Majchrowski odpowiada stosunkowo szybko, a pismo jest dość obszerne. Ale kluczowe w nim jest jedno zdanie, z którego wynika, że prezydent ugiął się pod presją: „Korzystając ze swoich uprawnień jako pracodawcy, Dyrektor Zarządu Dróg Miasta Krakowa podjął decyzję o odwołaniu naboru (…).” Siódmego wicedyrektora nie będzie. Z odpowiedzi dowiadujemy się jednak, czym miał się zajmować. To nadzór nad jedną z ważnych miejskich inwestycji, czyli budową linii tramwajowej Meissnera – Mistrzejowice.

Wakacje Krakowianie przyzwyczaili się już trochę do życia z epidemią. Pogoda jest piękna, parki już otwarte, restrykcje zmniejszone. Zaczynają się urlopy i planowanie wyjazdów. Znacznie mniej osób interesuje się tym, co dzieje się w urzędzie i miejskich jednostkach. Urlopują się także dziennikarze. 24 czerwca w Biuletynie Informacji Publicznej ZDMK pojawia się ogłoszenie o przetargu. Jednostka szuka Dyrektora Projektu dla budowy linii tramwajowej Meissnera – Mistrzejowice.

Z opisu stanowiska wynika, że chodzi o takie same zadania, jakie miał mieć siódmy wicedyrektor.

Zwycięzca 18 sierpnia ZDMK wybiera „najkorzystniejszą ofertę” zgłoszoną w przetargu. Jest to o tyle łatwe, że wpłynęło tylko jedno zgłoszenie – Zbigniewa Rapciaka, prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą ZR PROJEKT. Rapciak otrzymuje w przetargu maksymalną możliwą liczbę punktów. Co wygrał? Umowę na 4,5 roku z wynagrodzeniem 35.670 zł z VAT miesięcznie, czyli 29 tysięcy złotych na rękę. Łącznie więc niespełna 2 miliony złotych. Przypomnijmy, że kiedy nadzór nad budową linii Meissnera – Mistrzejowice miał pełnić siódmy wicedyrektor, podstawa wynagrodzenia miała się mieścić w widełkach 7-8 tysięcy złotych. Można też ze sporym prawdopodobieństwem założyć, że pierwsza umowa o pracę byłaby podpisana na okres krótszy niż 4,5 roku.

komendantowi biletami i będzie spokój. Ja najchętniej zapłaciłbym te 27 tysięcy, tak jak ostatnio, i niech się Kim jest Zbigniew Rapciak?

p******ą.”

Zbigniew Rapciak nie jest w Krakowie postacią nową. Dorobek ma pokaźny – od dyrektora w Magistracie, przez dyrektora lokalnego oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, po wiceministra infrastruktury w rządzie PO-PSL. Rapciak był również tym prezesem Agencji Rozwoju Miasta, który budował dzisiejszą Tauron Arenę. Tym samym, który miał – jak wynikało z zapisów nagrań ujawnionych przez Gazetę Krakowską w marcu 2015 roku – powiedzieć o swojej ówczesnej funkcji: „Ja się w tym za bardzo nie odnajduję (…) ani się na tym nie znam, ale na przeczekanie, to tak.” A także, w kontekście odbiorów Hali przez Straż Pożarną: „Po prostu może weźmiemy i sypniemy komendantowi biletami i będzie spokój. Ja najchętniej zapłaciłbym te 27 tysięcy, tak jak ostatnio, i niech się p******ą.” Przypomnijmy – strażacy wytykali wtedy nieprawidłowości związane z budową hali – nie działał prawidłowo np. system oddymiania. Dwa miesiące po publikacji nagrań Rapciak zrezygnował ze stanowiska.

Bankowa posada Rapciak zajmował się już linią tramwajową Meissnera – Mistrzejowice. A dokładnie koordynował prace zespołu, który przygotowywał wniosek o dofinansowanie tej inwestycji z pieniędzy unijnych.

Umowa pomiędzy nim a ZDMK została zawarta w połowie lipca 2019 roku i opiewała na kwotę 36.900 zł. Zadanie to ZDMK powierzył wtedy Rapciakowi bez przetargu – na podstawie zamówienia z wolnej ręki. Jak wynika z odpowiedzi Jacka Majchrowskiego na interpelację Gibały w sprawie siódmego wicedyrektora, to właśnie pozyskane dzięki Rapciakowi dofinansowanie z Europejskiego Banku Inwestycyjnego wymagało od ZDMK powołania dyrektora kontraktu. Najwyraźniej nie udało się znaleźć wystarczająco dobrego fachowca ani wśród licznej dyrekcji jednostki, ani w gronie ponad 500 jej pracowników. Trzeba było go znaleźć gdzie indziej.

A już czy w konkursie, czy w przetargu – wszystko jedno. Jak nie drzwiami, to oknem.

Adrianna Siudy

Z dobrodziejstwem inwentarza Każdy odpowiedzialny człowiek, kiedy w portfelu zaczyna ubywać mu pieniędzy, najpierw zastanawia się, jak ograniczyć wydatki. Najczęściej bierzemy kartkę i długopis, żeby wypisać, na co wydajemy pieniądze. Czynsz, opłaty, bilet miesięczny,

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

(20)

jedzenie czy leki – to są wydatki konieczne. Ale są i takie, z których możemy – i musimy – zrezygnować. W tym roku nie wymienię telefonu na nowszy model. Ta kurtka wytrzyma jeszcze jedną zimę. Ciasto upiekę sama, nie będę kupować w jednej z droższych w mieście cukierni. Takie decyzje w ostatnich miesiącach musiało podjąć wielu mieszkańców naszego miasta. Właśnie – miasta.

A jak jest w tym przypadku?

N

a zdrowy rozum każdy budżet – czy to mie- rozbudowie. Zgodnie z jej koncepcją mają powstać sięcznie 2,5 tysiąca, czy pół miliarda – działa m.in. trzy nowe budynki z funkcją parkingu – odpona takich samych zasadach. Trzeba zara- wiednio na 100, 400 i 500 aut. Ten ostatni, największy biać, trzeba wydawać. Czasem trzeba zaoszczędzić, – od strony Błoń. Szacowane koszty: około 70 milioczasem wziąć kredyt. Niektóre wydatki są konieczne, nów złotych. Do tego wydane już po tym, jak w Kraz innych czasem trzeba zrezygnować. Zwłaszcza, jeśli kowie z powodu oszczędności zgasły latarnie, prawie dotknie nas kryzys. A jak się z nim walczy w Krakowie? 10 milionów za prawa autorskie i nowy projekt.

Stadion Wisły

Centrum Muzyki

Ten stadion stał się w naszym mieście symbolem skarbonki bez dna. Dość powiedzieć, że na jego modernizację wydano już 600 milionów złotych. A właściwie my wydaliśmy – bo pieniądze w budżecie miasta są przecież nasze, z naszych podatków. Każdy z nas – ekspedientka w sklepie na Prokocimu, starszy pan z Nowej Huty, nauczyciel historii z Bronowic, jego dziesięcioletnia córka – wydał już na niego około 800 złotych. W tym roku temat modernizacji wrócił. Musieliśmy kupić prawa autorskie do projektu stadionu, bez których nie można nic z nim zrobić – 9 lat temu jakoś nikt o tym nie pomyślał. Ale to nie koniec – już w koronakryzysie podjęto decyzję o dalszej

Pomysł budowy Centrum Muzyki jest tak stary, że prawie nikt nie pamięta, kiedy się narodził – ale idea ma już jakieś 40 lat. W 2018 roku władze Krakowa i Małopolski zdecydowały, że zrealizują to razem, na Grzegórzkach. Podpisane wtedy porozumienie było dla miasta korzystne – mieliśmy pokryć ⅓ kosztów, a województwo – pozostałe ⅔. Doszło do wymiany działek, wydano pieniądze na zorganizowanie konkursu na koncepcję Centrum Muzyki. Niespodziewanie 20 maja tego roku Jacek Majchrowski ogłosił, że wycofuje się z porozumienia z województwem i Kraków wybuduje Centrum Muzyki sam. Powód? Doszło do nieprawidłowości w konkursie – już

8

po fakcie okazało się, że jego zwycięzca nie spełniał wszystkich wymogów. Władze województwa argumentowały, że można się oprzeć na projekcie, który zajął II miejsce. Na to jednak Jacek Majchrowski nie chce przystać. Centrum Muzyki ma powstać na Cichym Kąciku. Jak wynika z odpowiedzi Jacka Majchrowskiego na interpelację radnego Gibały, łączne koszty są na ten moment szacowane na około 100 milionów złotych. Pamiętajmy jednak, że żyjemy w mieście, w którym wyżej wspomniany stadion miał kosztować początkowo 400 milionów, a kosztował 600. Centrum ma być gotowe w 2023 roku – czyli roku kolejnych wyborów prezydenta miasta.

śmieci, za parkowanie w strefie i cen biletów MPK. Ale Jacek Majchrowski na tym nie poprzestał. Postanowił nas dodatkowo zapożyczyć. Przypomnijmy, że na koniec 2019 roku zadłużenie Krakowa osiągnęło kolejny rekord, przekraczając 3 miliardy złotych.

W tym roku, w obliczu kryzysu, miasto zaciągnęło kolejne dwa kredyty na łączną kwotę 300 milionów złotych. Co ciekawe, te kredyty zaczniemy spłacać dopiero w 2028 roku. Jeśli za trzy lata urzędujący prezydent znów wystartuje i wygra, rok 2028 będzie ostatnim rokiem jego urzędowania. Na kolejny start w wyborach nie pozwoli mu już polskie prawo.

Z miastem jest trochę inaczej niż ze spadkiem.

Zgodnie z prawem spadek przyjmujemy „z dobrodziejstwem inwentarza” – dostajemy czyjś majątek, ale też i jego długi. Jednak przyjęcia spadku możemy odmówić. W przeciwieństwie do niego, mieszkając tu i płacąc podatki nie mamy wyboru – musimy wziąć wszystko, „z dobrodziejstwem inwentarza”.

Pamiętajmy jednak, że to my koniec końców decydujemy, kto tym inwentarzem zarządza.

Skąd wziąć pieniądze Od marca było wiadomo, że kryzys dotknie budżet miasta – i tak się dzieje. Jednymi z pierwszych decyzji o oszczędnościach były te dotyczące wyłączenia latarni ulicznych i drastycznego ograniczenia kursowania komunikacji miejskiej. Później pojawił się temat podwyżek dla mieszkańców – opłat za wywóz

Agata Szopińska

9

Podwyżki.

Niestety, ciąg dalszy nastąpił Pierwszą receptą Jacka Majchrowskiego na dziurę budżetową okazały się podwyżki dla mieszkańców. W ostatnim numerze pisaliśmy o podniesieniu opłat za śmieci,

(20)

wzrostów cen: w MPK i strefie płatnego

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

też prezydenckie propozycje kolejnych

04

które stało się już wtedy faktem. Opisaliśmy

parkowania. Dzisiaj możemy zamknąć temat sięgania w kryzysie do kieszeni mieszkańców, bo wszystkie decyzje już zapadły.

Bilety w górę Temat podwyżek cen biletów MPK ciągnął się w radzie miasta jak telenowela. Ostateczne decyzje zapadły nocą z 18 na 19 listopada, kiedy głosami klubu prezydenckiego i Koalicji Obywatelskiej przyjęta została uchwała w tej sprawie. Zanim jednak do tego doszło, na początku sesji radni Krakowa dla Mieszkańców zawnioskowali, żeby punkt dotyczący podwyżek zdjąć z porządku obrad. Dlaczego? „Chodzi nam o to, aby mieszkańcy mogli się w konsultacjach wypowiedzieć na temat propozycji Urzędu Miasta Krakowa (…) tego typu zmiany powinny być szeroko konsultowane, przede wszystkim z mieszkańcami, których te zmiany dotyczą” – argumentował z mównicy Łukasz Maślona z KdM, zgłaszając wniosek w tej sprawie. Większość radnych była jednak innego zdania i wniosek przepadł.

Radnym udało się zablokować najbardziej radykalne zmiany: likwidację biletu miesięcznego na jedną linię i biletu 20-minutowego – co początkowo

10

proponował Jacek Majchrowski. Bilet 20-minutowy miał wówczas zostać zastąpiony 10-minutowym.

Korzystający obecnie z biletu na jedną linię musieliby kupować miesięczny bilet sieciowy, co – jak wyliczyliśmy w poprzednim numerze – oznaczałoby dla nich podwyżkę o aż 85%.

W strefie bez zmian O podwyżkach w strefie płatnego parkowania również pisaliśmy w poprzednim numerze. Zgodnie z propozycją Jacka Majchrowskiego te najbardziej radykalne miały dotyczyć mieszkańców strefy, korzystających z abonamentów. Dzisiejsze 10 zł miesięcznie miało się zamienić – w zależności od podstrefy – na 100 zł (strefa A) lub 80 zł (strefy B i C). Pobór opłaty za parkowanie miał się też rozszerzyć – o kolejne godziny i na niedziele. Pod naciskiem radnych prezydent całkowicie wycofał się z tych zmian – przynajmniej w tym roku. Łukasz Gibała, lider klubu Kraków dla Mieszkańców, zapowiada konsekwentny sprzeciw dla jakichkolwiek podwyżek również w przyszłym roku.

Jakub Zajda

Najważniejsze zmiany w taryfie biletowej MPK (bilety okresowe dotyczą strefy I – miasto Kraków) obecnie

od 1 lutego 2021

zmiana

bilety do kasowania jednoprzejazdowy

4,60 PLN

6,00 PLN

wzrost o 30%

20-minutowy

3,40 PLN

4,00 PLN

wzrost o 18%

50-minutowy

4,60 PLN

—

zlikwidowany

60-minutowy

—

6,00 PLN

nowy

90-minutowy

6,00 PLN

8,00 PLN

wzrost o 33%

bilety okresowe normalne miesięczny na 1 linię

69,00 PLN

80,00 PLN

wzrost o 16%

miesięczny na 2 linie

89,00 PLN

—

zlikwidowany

miesięczny na wszystkie linie

106,00 PLN

148,00 PLN

wzrost o 40%

bilety okresowe mieszkańca (z Kartą Krakowską) miesięczny na 1 linię

45,00 PLN

54,00 PLN

wzrost o 20%

miesięczny na 2 linie

58,00 PLN

—

zlikwidowany

miesięczny na wszystkie linie

69,00 PLN

80,00 PLN

wzrost o 16%

Półroczny 5+1*

—

420,00 PLN

nowy

*Bilet półroczny – obniżka dotyczy 6 miesiąca; jeśli przez kolejne 5 miesięcy bez ani jednego dnia przerwy kupowany jest bilet miesięczny mieszkańca na wszystkie linie za 80 zł miesięcznie, 6 bilet będzie kosztował 20 zł. Bilet ten można będzie kupić wyłącznie z Kartą Krakowską.

11

Krzyżówka

2

1

3

4

Hasło krzyżówki

czytane kolejno,

10

11

w poziomie.

15

17

18 20

19

21

22

za tak bezcenny

23

wkład w ten numer naszego kwartalnika!

25

24

04

(20)

28

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

14

16

jest Pan Edward Pięta, któremu – jak zwykle –

12

13

Autorem krzyżówki

serdecznie dziękujemy

8

9

tworzą litery na niebieskich polach,

7

6

5

29

26

27

30

32

31 33

34 POZIOMO 1. rekonstrukcja zęba

35 5. przynoszona cierpiącym

28. Lechistan

6. mebel dla małej partii

6. wielorasowiec przy misce

31. mityczny potwór morski

7. od szatniarza i do lekarza

10. czwarty do tenisa

32. wielokrotne powtarzanie

11. trampolina dla grzanki

13. skwary na pyry

33. żydowski znawca Talmudu

17. sięga do piętra

35. wróg zarazków

21. naczynie na płyny

PIONOWO

23. marynowane pączki kwiatowe

9. wanna pradziadka 12. chata skauta

15. miasto z Katedrą Notre Dame 18. pani z Rygi

20. z niego manna

22. działacze partyjni 23. kaszanka Ślązaka

24. ściekowa w łaźniach

25. globtroter, wagabunda

czyhający na żeglarzy określonej operacji

34. dezercja z tornistrem

1.

8. wszystko, co dotyczy wiedzy tajemnej 14. opis drania do szukania 16. wyjazd za chlebem 19. sorry, taki mamy

22. żyje z roli

26. po klapsie na planie

Łaźni i Podwiązki

27. wykapany smutek

2. stawiane na plaży

3. dookoła kła

4. starożytny kalkulator

29. słodkie próżnowanie

30. było nieme i objazdowe

Dołącz do nas! www.KrakowDlaMieszkancow.com

Wydawca: Stowarzyszenie Kraków dla Mieszkańców

www.instagram.com/KrakowDlaMieszkancow

Redaktor naczelna: Renata Ropska

FB.com/KRKdlaMieszkancow

Stowarzyszenie Kraków dla Mieszkańców

Redakcja: ul. Kazimierza Wielkiego 60, 30-074 Kraków

Projekt kwartalnika, skład i ilustracje: www.stereoplan.pl

Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 60

Druk: Agata Pindel-Witek AW

zapraszamy w dni robocze od 9.00 do 17.00

biuro@krakowdlamieszkancow.com, tel. +48 516 381 647

Nie chcesz przegapić kolejnych numerów naszego kwartalnika? Wyślij maila o treści „KWARTALNIK” na adres prenumerata@krakowdlamieszkancow.com – dostaniesz je od nas w wersji elektronicznej.

Ten kwartalnik został wydrukowany na ekologicznym i certyfikowanym papierze. Drewno wykorzystane do jego produkcji pochodzi z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony.