Kwartalnik Kraków dla Mieszkańców numer 4(16)

KWA RTA L N I K N R

LISTOPAD 2019

T E M AT N U M E R U :

08

Będzie bardziej zielono!

02 Windą do parku

06 Ratunek dla Krakowa

03 Zajerzysty Kraków

10 Poznajcie Kalmana

04 Afera w schronisku dla zwierząt

11

Jak segregować odpady BIO

05 Zielony Renesans

12

Krzyżówka

I S S N : 2 6 5 7 - 4 9 7 7. E G Z E M P L A R Z B E Z P Ł AT N Y

04

(16)

Windą (16)

do parku

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

B

rązowy pojemnik z napisem BIO był

przeładowany: spod pokrywki wystawała butelka po soku pomidorowym,

misternie opleciona torebkami po zielonej

herbacie. Ktoś chciał dobrze, ale wyszło – nie

bardzo. Podobnie jak w wielu innych koszach,

także w tym, stojącym na jednym z krakow-

skich osiedli, mieszkańcom nie udało się poprawnie rozdzielić śmieci. Bo też skąd mamy

wiedzieć jak to robić? W szkole uczono nas,

że cytoplazma ameby dzieli się na ektoplazmę i endoplazmę, ale nikt nam nie powie-

ul. Kazimierza Wielkiego 60 możecie odebrać

taką samą naklejkę – gotową do przykleje-

nia na koszu w Waszej wiacie śmietnikowej.

Poza obowiązkami wobec środowiska nale-

ży nam się też trochę przyjemności z życia,

prawda? Dlatego razem z Łukaszem Maśloną zgłosiliśmy projekt uchwały, która ma ra-

dykalnie przyspieszyć powstawanie na krakowskich dachach ogrodów, a na ścianach

budynków – połaci zieleni. Chcemy, żeby

miasto

finansowało

takie

inicjatywy.

dział, że, na przykład, cięta róża nadaje się

W ostatnim czasie Kraków został bardzo

nie udało się w porę podlać, razem z garścią

nąć prawie przylegających do siebie blo-

do segregacji, ale już fiołek alpejski, którego ziemi, w której dokonał żywota – już nie.

Skutki są takie, że po trzech miesiącach

mocno zabetonowany – i nie da się rozsuków. Ale można poszukać sposobu, żeby ich

mieszkańcy, jeśli będą chcieli pobyć w parku, nie musieli do niego dojeżdżać dwoma

od wprowadzenia nowych zasad segrego-

tramwajami i autobusem. Może wystarczyć

jeden kilogram odpadów BIO nie nadawał

Jorku, Darmstadt, Osaki i wielu innych miast

żywić obawy, że akurat pod tym względem

wśród drzew, krzewów i kwiatów, podziwia-

wania śmieci w Warszawie okazało się, że ani

się do ponownego przetworzenia. I można nie bylibyśmy lepsi od mieszkańców stolicy.

Dlatego postanowiliśmy pomóc. Przygoto-

waliśmy dużą, czytelną grafikę, którą może-

cie wyciąć i umieścić na swoich przydomowych koszach na odpady BIO. Wypisaliśmy

im… winda. Mieszkańcy Londynu, Nowego

mogą już dzisiaj przechadzać się alejkami

jąc przy okazji panoramę miasta. My też

tak chcemy! O tym, co już się w tej sprawie udało, piszemy w tym numerze.

Miłej lektury!

co należy i czego nie wolno do nich wrzucać. Znajdziecie ją na przedostatniej stronie tego numeru. A w naszym biurze przy

„My też tak chcemy!”

2

Lider stowarzyszenia Kraków dla Mieszkańców

Kraków dla Mieszkańców w akcji: #ZajerzystyKraków – podarowaliśmy mieszkańcom 100 budek lęgowych dla jerzyków Jerzyk to niewielki ptak, ale potrafi bić rekordy: w ciągu doby jest w stanie upolować od 4 tysięcy do nawet 20 tysięcy owadów, głównie komarów i meszek. Taki myśliwy przydaje się w mieście. Dlatego postanowiliśmy rozdać Krakowianom 100 budek lęgowych dla tych małych ptaszków.

To właśnie zmniejszenie liczby jerzyków jest jedną z głównych przyczyn plagi komarów, z którą mieliśmy latem do czynienia w całej Polsce. Jerzyki chętnie mieszkają w miastach – w otworach wentylacyjnych i szczelinach wysokich budynków. Niestety w ostatnim czasie ich populacja zmniejszyła się o ponad połowę, bo otwory te są zatykane przy termomodernizacji budynków.

W efekcie jerzyki nie mają gdzie mieszkać.

Dlatego przygotowaliśmy 100 domów dla jerzyków z logo akcji #ZajerzystyKraków. Ogłosiliśmy zapisy – wystartowały 5 sierpnia o godz. 18.00.

Zainteresowanie było ogromne – w zaledwie 7 minut zgłosiło się 100 osób. Budki w kolejnych dniach odbierane były z biura naszego stowarzyszenia – przy ul. Kazimierza Wielkiego 60. Taką budkę można też zbudować samodzielnie. Informacje, jak to zrobić i filmik instruktażowy znajdziecie na www.zajerzystykrakow.pl.

100 nowych budek w naszym mieście to 100 par jerzyków. Zakładając, że każdy z ptaszków upoluje tylko 10 tysięcy komarów dziennie, to o 2 miliony mniej komarów każdego dnia. Dlatego naszą akcję już wkrótce powtórzymy. Pomysł nie jest nasz – podobną akcję w Tarnowie przeprowadził wcześniej tamtejszy radny miejski, Tomasz Olszówka.

Gratulujemy pomysłu!

3

Afera w schronisku dla zwierząt O krakowskim schronisku dla zwierząt można usłyszeć wiele niepokojących rzeczy.

Ci, którzy mieli z nim do czynienia, skarżą się na złe warunki, w jakich przebywają zwierzaki. Na to, że nocą, kiedy przywożą psa z wypadku, nie ma weterynarza, przez co zwierzę często nie dożywa do rana. Że przed ludźmi, którzy chcą adoptować zwierzaka, piętrzy się trudności – a w efekcie wiele bezdomnych psów czy

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

(16)

kotów nie znajduje domu. Ale ostatnie doniesienia medialne mówią już o skandalu.

ˮ

D

zwoń do nich i weź kogoś z siłowni. Powiedz, że ja potrzebuję. Żeby do wieczora jutrzejszego ten ch... był w szpitalu. Da się? Jakoś ci się zrewanżuję”. To cytat z inspektora w schronisku, odpowiedzialnego między innymi za adopcje bezdomnych zwierząt. Człowiek, który go nagrał, pracował na podobnym stanowisku. Dyktafon włączył w samochodzie, podczas pracy, kiedy razem jechali na interwencję. Nagranie, na którym jeden z pracowników krakowskiego schroniska dla zwierząt telefonicznie zleca pobicie jakiejś osoby, 9 września opublikowała krakowska Gazeta Wyborcza.

cownic twierdzi, że została zwolniona niezgodnie z prawem. Oficjalnie straciła pracę z powodu likwidacji stanowiska, jednak wkrótce potem na jej miejsce zatrudniono dwie osoby. Trójka byłych pracowników KTOZ zarzuca władzom schroniska poważne nieprawidłowości, które sami określają funkcjonowaniem w KTOZ „grupy rodzinno-koleżeńskiej”. Argumenty?

Pracę w KTOZ dostała córka prezeski, Jadwigi Osuchowej, i konkubent tej córki. Nie byłoby to tak oburzające, gdyby się działo w prywatnej firmie. Dzieje się jednak w instytucji utrzymywanej za pieniądze z podatków Krakowian.

Prowadzenie schroniska dla bezdomnych zwierząt to obowiązek miasta.

Podobnie jak inne gminy, Kraków zleca je w drodze konkursu na zewnątrz. Schronisko przy ul. Rybnej od wielu już lat prowadzi Krakowskie Towarzystwo Opieki nad Zwierzętami. Ponieważ jednak wykonuje zadania miasta i za pieniądze z budżetu miasta, władze Krakowa powinny na bieżąco kontrolować, co dzieje się w schronisku. Wszystko wskazuje na to, że ta kontrola jest co najmniej niewystarczająca.

Radny Łukasz Gibała, lider Krakowa dla Mieszkańców, interweniował u Jacka Majchrowskiego w sprawie nieprawidłowości w KTOZ już na początku tej kadencji rady miasta, w grudniu 2018 roku. Wówczas prezydent zbył go odpowiedzią, że wszystko jest w porządku, a umowa na prowadzenie schroniska została podpisana do końca 2020 roku. W niedawno przekazanej Jackowi Majchrowskiemu kolejnej interpelacji Gibała stawia konkretne pytania: Czy pracownik, który miał zlecać pobicia, został zwolniony? Czy jego przełożeni, którzy – jak pisze dziennikarz „Wyborczej” – mieli wiedzieć o nagraniu, a nic nie zrobili, poniosą jakieś konsekwencje? Czy zlecona zostanie drobiazgowa kontrola w KTOZ? I wreszcie, czy umowa na prowadzenie schroniska zostanie przedterminowo rozwiązana?

Jacek Majchrowski odpisał, że nie planuje żadnych konkretnych działań. Dlatego klub radnych Kraków dla Mieszkańców przygotowuje projekt uchwały, która – jeśli uzyska większość w radzie miasta – takie działania na prezydencie wymusi.

UWAGA

ZŁY

CZŁOWIEK Czy pracownik, który miał zlecać pobicia, został zwolniony?

Czy jego przełożeni poniosą jakieś konsekwencje?

Opublikowane przez Gazetę Wyborczą nagranie zostało już złożone w prokuraturze. Nie będzie to jednak jedyna sądowa sprawa związana z KTOZ. W październiku ruszył już proces w innej. Jedna z byłych pra-

Renata Ropska

4

Zielony Renesans, czyli o tym, że „da się” Czy wiecie, że w Lęborku powstała ekologiczna miejska elektrociepłownia? Jest zasilana biomasą drzewną, czyli zrębkami lub brykietami roślin energetycznych, drewna, słomy i ziarnami odpadowymi zbóż. Elektrociepłownia nie korzysta z prądu z sieci, sama wytwarza energię na własne potrzeby i dostarcza mieszkańcom ciepło. Jednym z powodów, dla których Lębork zdecydował się na tę inwestycję, była konieczność poprawy jakości powietrza – i tam był problem ze smogiem.

Dzięki sprawnemu wykorzystaniu środków zagranicznych miasto pokryło tylko 15% kosztów.

I

to i w Krakowie. Podręcznik Energii Miast nie tylko przekonuje – udowadniając to przykładami – że się da. Jego autorzy, eksperci Fundacji Instrat, poszli o krok dalej. Każde z opisanych miejsc odwiedzili. Dziesiątki godzin poświęcili na rozmowy z ludźmi, dzięki którym papierowe projekty stały się rzeczywistością.

Usłyszeli o wszystkich trudnościach, na jakie napotkali, i o tym, jak udało się je pokonać. Na tej podstawie stworzyli „mapę drogową transformacji” i rekomendacje dla samorządów. Można tam znaleźć konkretne zalecenia i źródła finansowania dla różnych działań. Władze miast i gmin, których przykłady zostały opisane w „Zielonym Renesansie”, wcale nie miały łatwo. Trzeba było się przebić przez zawiłości polskiego prawa, nie zawsze sprzyjającego odważnym inwestycjom. Trzeba było poszukać źródeł finansowania.

Pionierom zawsze jest najtrudniej. Ale ta robota została już przez nich wykonana. Z tych doświadczeń można – i trzeba – korzystać. Również w Krakowie. Ma się tym zająć krakowski Klaster Energii, który po przyjęciu przez radę miasta uchwały autorstwa Łukasza Gibały już wkrótce będzie tworzony w naszym mieście.

nny przykład: Głuchów. Tamtejsze władze gminy w 2005 roku wspólnie z prywatnym inwestorem zdecydowały o budowie farmy wiatrowej. 10 wiatraków produkuje energię odpowiadającą rocznym potrzebom około 15-20 tys. ludzi – czyli wielokrotnie więcej, niż mieszka w gminie.

Z kolei w Zgorzelcu powstał klaster energii i drugi co do wielkości w Polsce kompleks farm fotowoltaicznych. Wytwarzana tam energia znacząco pokrywa lokalne zapotrzebowanie na prąd.

Te trzy i siedem innych przykładów zostały opisane w publikacji „Zielony Renesans: Samorządowy podręcznik transformacji energetycznej”. To pierwsze wydawnictwo stowarzyszenia Energia Miast, o którym już pisaliśmy w poprzednich numerach.

Przypomnijmy tylko, że to międzymiastowa, ogólnopolska organizacja, zrzeszająca samorządowców, ekspertów i miejskich aktywistów. Jednym z jej podstawowych celów jest wymiana pomysłów i doświadczeń między polskimi miastami i miasteczkami. Wśród założycieli tej inicjatywy są m.in. Jan Śpiewak z Warszawy, który zasłynął nagłośnieniem afery reprywatyzacyjnej, socjolożka, prezeska Fundacji SocLab i była kandydatka na prezydenta Białegostoku Katarzyna Sztop-Rutkowska, Mateusz Klinowski, radny Wadowic i były burmistrz tego miasta oraz Łukasz Gibała, lider Krakowa dla Mieszkańców, który „Zielony Renesans: Samorządowy podręcznik transzostał wybrany na przewodniczącego Energii Miast. formacji energetycznej” można odebrać bezpłatnie w biurze Krakowa dla Mieszkańców (ul. Kazimierza Bardzo często, kiedy pojawia się jakiś odważny po- Wielkiego 60, Kraków), otrzymać pocztą po zgłomysł, od wójtów, burmistrzów czy radnych – ale też sa- szeniu na adres: podręcznik@energiamiast.org lub mych mieszkańców – można usłyszeć: nie da się, u nas pobrać w wersji elektronicznej ze strony internetoto się nie powiedzie, w Polsce to niemożliwe. Znamy wej energiamiast.org/podrecznik.

Jakub Zajda

5

Ratunek dla Krakowa Rozmowa z Natalią Schmidt-Polończyk, szefową Think Tanku Kraków dla Mieszkańców, radną dzielnicy V i wykładowczynią AGH.

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

(16)

Uczy Pani bezpieczeństwa studentów AGH. Czyli na przykład czego?

ma innych niebezpieczeństw. Potem sprawdzamy, czy jest kontakt. Potrząsamy lekko za ramiona, pytamy, czy wszystko OK. Jeśli nie ma kontaktu, prosimy konkretną osobę, która jest obok, żeby wezwała karetkę. Jeśli nie ma nikogo, my to robimy. Potem odchylamy poszkodowanemu głowę do tyłu i sprawdzamy oddech przy pomocy trzech zmysłów.

Przykładamy policzek do ust i sprawdzamy – czy czujemy oddech, słuchamy – czy oddech słychać i patrzymy – czy klatka piersiowa się unosi.

Na przykład jak uratować komuś życie.

To nie jest zadanie lekarzy?

Kiedy pacjent dotrze do szpitala. Ale wcześniej może dojść do nagłego zatrzymania krążenia – w zeszłym roku w Krakowie tak było 900 razy. To zdarza się na przystanku, na siłowni, przy biurku.

Co wtedy robić?

A co by Pani zrobiła? Jeśli na przykład na przystanku ktoś nagle osunie się na ziemię?

Powiedzmy, że ten ktoś nie oddycha.

Wtedy trzeba zrobić resuscytację krążeniowo-oddechową.

Podeszłabym i spytała, co się stało. Sprawdziłabym, czy jest kontakt.

Co zrobić?

Bardzo dobrze. Powiedzmy, że nie ma kontaktu.

Resuscytację. Warto pójść na krótkie szkolenie – teraz są takie organizowane w niektórych dzielnicach i są bezpłatne. Albo nawet obejrzeć tutorial na YouTube.

Co ważne, wykonując resuscytację należy poprosić osobę obok o przyniesienie defibrylatora. Po jego dostarczeniu naciskamy przycisk startowy, a głos płynący z uruchomionego urządzenia krok po kroku powie nam, co mamy zrobić. To bardzo ważne, bo zwiększamy szansę na przeżycie człowieka nawet o 75%.

Sprawdziłabym, czy oddycha.

Jak? Lusterkiem przyłożonym do ust?

Nosi Pani lusterko?

Nie noszę… Proszę opowiedzieć, co trzeba robić.

Najpierw upewniamy się, że sami jesteśmy bezpieczni – żeby z ratownika nie stać się ofiarą. Warto sprawdzić, czy nie ma jakiegoś bezpośredniego zagrożenia – że nic na nas nie spadnie, że nie stoimy na pasie drogowym, że nie porazi nas prąd, że obok nie

Nawet nie wiem, co to jest. Ani gdzie go szukać…

Urządzenie do ratowania życia. Mała skrzynka. Są w całym mieście, nieco ponad 160. Na dworcach, uczelniach, na lotnisku, w galeriach handlowych.

6

Wcześniej mniej uwagi przykładałam do tego, co się działo w mieście. Ale wtedy miarka się przebrała. Zostałam radną V Dzielnicy.

Szybko trafiłam do Krakowa dla Mieszkańców.

Ta nazwa pokazuje, o co walczę.

Jak pomagacie?

Jak znaleźć najbliższy?

Szkopuł w tym, że kiedy wpisze się w Google „defibrylator Kraków”, wyszukiwarka kieruje nas na strony miasta Krakowa, a tam jest tylko wykaz 31 defibrylatorów kupionych przez miasto. Czyli widać mniej niż co szósty.

Zwracamy uwagę na konkretne problemy. Ostatnio na podstawie naszych rekomendacji radni klubu Kraków dla Mieszkańców złożyli interpelacje na temat rewitalizacji trasy rowerowej wzdłuż Rudawy, ciągu pieszo-rowerowego w Prokocimiu, zaniedbanych alejek w Lasku Mogilskim czy badania nanocząstek w krakowskim powietrzu.

Dlaczego?

Nie rozumiem czemu miasto pokazuje tylko te, które samo kupiło. Łatwo dodać pozostałe – można je znaleźć na przykład w aplikacji Staying Alive.

Kilka godzin pracy urzędnika być może uratowałoby życie co najmniej kilkudziesięciu mieszkańcom rocznie. Kiedy masz przy sobie defibrylator, trzeba tylko umieć wcisnąć guzik startowy.

Nano czego?

Pani nie wie i urzędnicy też chyba nie wiedzą. Badając smog bada się poziomy pyłów PM10 i PM2,5. Ale u nas nie bada się nanocząsteczek, które są najbardziej szkodliwe. Są mniejsze niż PM10 i PM2,5, a czynią najwięcej szkód – bardzo skutecznie przedostają się do tkanek, płuc i mózgu. Musimy je badać

Kieruje Pani teraz pracami Think Tanku Krakowa dla Mieszkańców – pewnie wie Pani o wielu innych rzeczach, na które warto zwrócić uwagę urzędnikom. Proszę powiedzieć o tym, co robi Think Tank.

Myślący Czołg?

Jak to się stało, że postanowiła Pani tak mocno zaangażować się w Kraków?

Mieszkałam na spokojnym osiedlu w okolicach Wrocławskiej, osiedlu z mnóstwem starych drzew i ptaków.

Do czasu. Nagle wokół zaczęły wyrastać nowe bloki, jeden za drugim. Szybko, w chaosie, bez oświetlenia i chodników. W dodatku każdy inny – trzech różnych deweloperów. Ścięto drzewa. Z nimi zniknęły ptaki.

Wcześniej mniej uwagi przykładałam do tego, co się działo dookoła mnie w mieście. Ale wtedy miarka się przebrała – postanowiłam wystartować do rady dzielnicy. Szybko trafiłam do Krakowa dla Mieszkańców.

Ta nazwa pokazuje, o co walczę.

W dosłownym tłumaczeniu – tak [śmiech]. Jesteśmy grupą około 30 ekspertów, którzy doradzają radnym z klubu Kraków dla Mieszkańców Ekspertów od…

Na przykład bezpieczeństwa w mieście. Ekologii. Edukacji. Zdrowia. Sportu. Transportu, w tym osobistego – czyli rowerów, rolek, hulajnóg. Planowania przestrzennego.

Rozmawiała Renata Ropska.

7

Będzie bardziej zielono!

Mieszkasz w ściśle zabudowanej okolicy, a do najbliższego skrawka zieleni masz kawał drogi? Wyobraź sobie, że do ogrodu musisz tylko… wejść po schodach albo wyjechać windą – bo jest na Twoim dachu. Zimą płacisz wysokie rachunki za ogrzewanie, za to latem gorąco w domu jest nie do wytrzymania? Pomyśl – jeśli na dachu czy ścianie Twojego budynku pojawią się rośliny, to zimą zatrzymają ciepło wewnątrz, a latem schłodzą wnętrze.

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

(16)

A to niejedyne korzyści z zielonych dachów lub ścian.

T

e ostatnie wkrótce mogą się licznie pojawiać w Krakowie. Już w 2020 roku zaczną obowiązywać miejskie programy wsparcia dla mieszkańców, którzy zdecydują się na założenie zielonych dachów na własnych budynkach albo pokrycie roślinnością ich zewnętrznych ścian.

25 września rada miasta niemal jednogłośnie poparła uchwały w tej sprawie, które stworzyli radni klubu Kraków dla Mieszkańców.

Zieleń pokrywająca budynek działa jak naturalna izolacja – czyli schładza jego wnętrze latem i ociepla zimą.

To oznacza nie tylko większy komfort życia w mieszkaniu, ale też niższe koszty. Taka zieleń może zatrzymać nawet 30% energii – a mniejsze straty energii przekładają się wprost na oszczędność pieniędzy. I to zarówno wydawanych na ogrzewanie, jak i na klimatyzację. To również naturalna ochrona przed hałasem – co może mieć spore znaczenie na przykład Zieleń pokrywająca dla tych, którzy mieszkają przy ruRoślinność na budynkach to rozbudynek działa jak na- chliwych ulicach. Ale to wciąż nie wiązanie coraz bardziej popularwszystko. Potężna ulewa w szczelturalna izolacja – czyli ne na świecie, a w niektórych kranie zabetonowanym mieście oznacza przepełnione studzienki, wodę jach – jak Niemcy czy Szwajcaria schładza jego wnętrze – już wręcz powszechne. Nie bez płynącą ulicami i zalane piwnice powodu. Rośliny rosnące na da– deszczówka nie ma gdzie „uciec”, latem i ociepla zimą. chach albo ścianach budynków – jeśli wszędzie jest asfalt, beton, płyty tzw. ogrody wertykalne – działają jak naturalny filtr, chodnikowe czy kostka brukowa. Tu również pomoże wychwytując z powietrza pyły, a także przetwarza- zieleń na budynkach. Przechwytując dużą część wody ją dwutlenek węgla na tlen. Czyli oczyszczają po- deszczowej, zadziała jak miejska tzw. mała retencja. wietrze. Zielony dach – pod warunkiem, że będzie to tzw. dach intensywny – to po prostu ogród na da- Jak w praktyce będą wyglądały programy wsparcia dla chu, czyli miejsce, gdzie można pielęgnować własne mieszkańców? To zależy od Jacka Majchrowskiego. Aurośliny, ale też wypocząć czy spędzić czas z rodziną torzy uchwał mówią, że może to być system dopłat, ale albo przyjaciółmi. Na tego rodzaju dachach moż- również zwolnienie z podatku od nieruchomości np. na sadzić w zasadzie wszystkie rośliny, jakie rosną na 5 lat. Podjęte przez radę miasta uchwały zobowiąw ogrodach: kwiaty, warzywa, krzewy, a nawet drze- zują prezydenta do wyznaczenia miejskiej jednostki wa (pod warunkiem, że będą to gatunki, które nie odpowiedzialnej za realizację obu programów, a także mają rozbudowanego w dół systemu korzeniowego zarezerwowania na ten cel pieniędzy w budżecie miai są odporne na wiatry). Zielony dach może też być sta na 2020 rok. Oznacza to, że za rok powinniśmy miejscem, gdzie staną ule. Ale to, że będziemy mieli już zobaczyć w naszym mieście piękne efekty w polepsze powietrze i więcej zieleni, to nie wszystko. staci zielonych dachów i ogrodów wertykalnych.

Agata Szopińska

8

9

Poznajcie Kalmana!

Wielki sukces młodych krakowskich naukowców Niewielu Krakowian wie, że na AGH od lat trwają prace nad budową łazika marsjańskiego. Obecny projekt studentów – łazik Kalman – zdobył właśnie II miejsce na międzynarodowych zawodach robotyczno-kosmicznych European Rover Challenge.

To największe takie wydarzenie na naszym kontynencie.

K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

04

fot. AGH Space Systems

(16)

Tegoroczna edycja odbyła się w połowie września w Kielcach.

AGH Space Systems wspiera firma Łukasza Gibały.

To z wyprodukowanego przez nią filamentu zostały

T

wórcami Kalmana są studenci czterech różnych wydziałów AGH, działający w zespole konstrukcyjnym AGH Space Systems. Prace nad Kalmanem trwają już od około trzech lat. Ostatni sukces łazika to drugie miejsce w wrześniowych zmaganiach, ale zdobył on już uznanie na wielu tego rodzaju wydarzeniach na całym świecie. Dość wspomnieć tegoroczne Indian Rover Challenge w Indiach oraz University Rover Challenge na pustyni w stanie w Utah (USA).

wydrukowane w technologii

3D opony Kalmana.

Zawody łazików odbywają się zawsze w terenie, który świetnie symuluje warunki na Marsie. Przed robotami stawiane są różnego rodzaju zadania, które muszą zostać wykonane precyzyjnie i w założonym czasie. W takich zmaganiach nie może zawieść naj-

10

mniejszy detal. Prace nad łazikiem i innymi projektami AGH Space Systems są możliwe dzięki wsparciu Akademii Górniczo-Hutniczej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz partnerów prywatnych.

Wśród tych ostatnich jest krakowska firma produkująca filamenty do druku 3D, której właścicielem jest Łukasz Gibała. Opony łazika stworzonego przez studentów z AGH Space Systems zostały wydrukowane właśnie z jednego filamentów Fiberlogy. To materiał, który jest gumopodobny, a jednocześnie spełnia trudne kryteria, jakich wymagają warunki na Marsie – m.in. duże zmiany temperatur. Fiberlogy stale współpracuje z AGH Space Systems – stojąc na stanowisku, że należy wspierać młodych krakowskich naukowców. Wszyscy trzymajmy za nich kciuki, czekając na kolejne sukcesy Kalmana.

Adrianna Siudy

wytnij

wytnij

ODPADY

BIO WRZUCAMY:

NIE WRZUCAMY:

resztki żywności

mięsa

obierki z owoców i warzyw

kości

skorupki jaj

oleju jadalnego

nabiał

ziemi doniczkowej

fusy po kawie i herbacie

trawy, liści

zwiędłe kwiaty cięte

odchodów zwierząt

i doniczkowe

leków artykułów higienicznych płynnych odpadów wytnij

kuchennych

Wciąż się uczymy nowych zasad segregacji śmieci. Najwięcej błędów popełniamy przy frakcji BIO. Dlatego przygotowaliśmy małą ściągę – grafikę, którą można wyciąć i taśmą klejącą przykleić na właściwym koszu w swojej wiacie śmietnikowej. Taką samą naklejkę można też otrzymać w naszym biurze przy ul. Kazimierza Wielkiego 60 (w dni robocze, od 9.00 do 17.00). Zapraszamy!

Krzyżówka

1

2

3

4

Hasło krzyżówki

czytane kolejno,

10

11

w poziomie.

14

16

17

Autorem krzyżówki

18

jest Pan Edward Pięta, któremu – jak zwykle –

8

12

13 15

serdecznie dziękujemy

7

9

tworzą litery na niebieskich polach,

6

5

20

19

21

22

za tak bezcenny

23

wkład w ten numer naszego kwartalnika!

24

25 28

29

(16)

27

30

32

31 33

04 K R A KÓ W D L A M I E S Z K A Ń C Ó W, K WA R TA L N I K N R

26

34

35

POZIOMO

25. ogłoszenie na życzenie

6. pokojowa wielkość

31. brana do badania

10. efekt działania

33. jedna z bogiń przeznaczenia

1.

w plenerze przed malarzem

9. robota huncwota 12. rasa psaaaaa

13. bocianie gadanie

15. na gorącym, blaszanym dachu 17. pełen szacun

18. płynie w szalupie

20. furii lub histerii

22. bolesne wspomnienie

23. napiersiowy instrument klawiszowy 24. kaukaski mistrz w jeździe konnej

6. szoruje dzioby i rufy

28. rybie przysmaki

7. cenna trawa pastewna

32. sumienia lub do zapłacenia

11. ryba dojrzała do tarła

34. zgraja z dużym apetytem 35. znana wiślana

14. trójkąt z podziałką

16. palmiarnia, pomarańczarnia o dużych oknach 19. liryczny utwór o tematyce żałobnej

21. najobszerniejszy dział matematyki

PIONOWO

1.

8. łagodzi objawy choroby lokomocyjnej

22. leczy bez akademickiej wiedzy

jada w sadach

2. dowodzi, że zegar chodzi

3. czterech pancernych i kot

4. uroczysty u pierwszoklasisty

5. „Nowy…” to największe miasto USA

23. element przodu samochodu 26. dwa lub zimne

27. ze skóry na dukaty

29. słodka dla niedźwiadka

30. w przysłowiu podobny do pana

Dołącz do nas! www.KrakowDlaMieszkancow.com

Wydawca: Stowarzyszenie Kraków dla Mieszkańców

www.instagram.com/KrakowDlaMieszkancow

Redaktor naczelna: Renata Ropska

FB.com/KRKdlaMieszkancow

Stowarzyszenie Kraków dla Mieszkańców

Redakcja: ul. Kazimierza Wielkiego 60, 30-074 Kraków

Projekt kwartalnika, skład i ilustracje: www.stereoplan.pl

Kraków, ul. Kazimierza Wielkiego 60

Druk: Agata Pindel-Witek AW

zapraszamy w dni robocze od 9.00 do 17.00

biuro@krakowdlamieszkancow.com, tel. +48 516 381 647

Nie chcesz przegapić kolejnych numerów naszego kwartalnika? Wyślij maila o treści „KWARTALNIK” na adres prenumerata@krakowdlamieszkancow.com – dostaniesz je od nas w wersji elektronicznej.

Ten kwartalnik został wydrukowany na ekologicznym i certyfikowanym papierze. Drewno wykorzystane do jego produkcji pochodzi z lasów zarządzanych w sposób zrównoważony.