Museumnieuws Hasselt, jaargang 27, nr. 4 by Musea Hasselt

PB- PP

BELGIE(N) - BELGIQUE

M U S E A

Erkenning: P206749 | Driemaandelijks tijdschrift | afgiftekantoor: 3500 Hasselt 1 Musea Hasselt, Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt

Modemuseum Hasselt maakt zich op voor SMUK

2 2

SCREEN IT

H A S S E L T

OKTOBER – NOVEMBER – DECEMBER 2019 | JAARGANG 27 | NUMMER 4

Deelcollecties kuipers- en koperslagersgerei gewaardeerd in het Jenevermuseum

Expo

Modemuseum Hasselt maakt zich op voor SMUK Vanaf 12 oktober pakt Modemuseum Hasselt uit met ‘SMUK. Decoratie in de mode: een show off’, een interactieve wereld vol pracht en praal. In deze nieuwe tentoonstelling komen zowel historische als hedendaagse versiertechnieken aan bod. De expo toont kleding, accessoires en couture opgesmukt met borduursels, pluimen, parels, pailletten, schelpen en andere curiosa. Naast de erkende ateliers zoals Hurel, Lesage en Lemarié krijgt ook de bezoeker een centrale plaats. In de wonderkamers werp je een blik achter de schermen van het atelier van de borduurder, de pluimen- en de bloemenmaker. Je kan zelf aan de slag met verschillende innovatieve decoratietechnieken. Dankzij de samenwerking met MIA.H maak je aan de hand van technieken zoals 3D-printing en lasercutting een eigen sierspeld of manchetknoop.

Enkele technieken uitgelicht Het borduurwerk begint met een ontwerp waarvan een technische tekening wordt gemaakt met daarop alle details: aantal parels, hoogte van het borduurwerk of de richting van de steken. Deze tekening wordt overgebracht op kalkpapier en door middel van ponsen overgezet op de stof. Nadien wordt de stof strak op een borduurraam opgespannen opdat ze niet zou gaan rimpelen tijdens het werk. Borduren gebeurt met de hand, met behulp van een naald of een haak, of machinaal.

Alvorens de pluimen – van de struisvogel, haan, gans of fazant – te behandelen, ontdoet de pluimenmaker – plumassier – ze van hun vetlaag door ze te wassen met water en zeep. Zodra ze droog zijn kan hij ze vormen met een schaar, een klein mesje en een

De bloemenmaker – parurier floral – spant de stof op een frame en brengt een coating aan, samengesteld uit gom, zetmeel of bloem. Zodra de coating droog is, knipt of perst hij met mallen van uiteenlopende vormen en grootten de verschillende onderdelen van de bloem uit de stof. De bloembladen worden vervolgens op soort gerangschikt en geverfd. Na het droogproces vormt, plooit en krult de bloemenmaker elk blaadje met behulp van een pincet en verwarmde bolvormige mallen van verschillende grootten. Vervolgens lijmt hij de bloembladen één voor één op een met zijdepapier of zijde overtrokken koperdraad. speciaal pincet. Het is de taak van de pluimenmaker om de veer de meest ideale vorm te geven: baarden kunnen worden weggeknipt, bijgeknipt, toegevoegd of verlengd. De bewerkte veren worden tot slot met lijm of naald en draad op de gewenste plaats vastgehecht.

Kunst

SCREEN IT

Incidentally Insights #3: Jenevermuseum Hasselt x Patrick Ceyssens Patrick Ceyssens onderzoekt hoe de artistieke praktijk het gezichtspunt van de toeschouwer kan veranderen. Via de experimentele wisselwerking van indirecte parameters en krachten in beelden zoekt hij betekenis en beleving. Voor SCREEN-IT creëerde hij een beeld waarin hij de herinnering van een geromantiseerd en gerasterd landschap laat samensmelten met de omgeving van het Jenevermuseum. Het gerasterde beeld is een storm, een beeldige aanval op de geest onder invloed van alcohol. Op 8 november om 20 uur licht de kunstenaar zijn nieuw werk persoonlijk toe. Inschrijven is verplicht: jenevermuseum@hasselt.be (de plaatsen zijn beperkt).

8 november 2019 tot 3 mei 2020, gratis

De stadstriënnale Hasselt-Genk concentreert zich dit jaar op SCREEN IT. Want geef toe, schermen… je kan er vandaag niet meer naast kijken. We werken achter schermen, ontspannen voor schermen en checken tot 250 keer per dag een schermpje dat in een handpalm past. SCREEN IT staat stil bij de impact van onze schermcultuur op hedendaagse kunst. Meer dan 20 partners in de Limburgse centrumsteden Hasselt en Genk zetten mee hun schouders onder Stadstriënnale. Ook het Jenevermuseum en Modemuseum Hasselt nemen deel aan het randprogramma.

Neural Network Balenciaga: Modemuseum Hasselt x Robbie Barrat Kan je met artificiële intelligentie mode maken zonder tussenkomst van een mens? Kunstenaar Robbie Barrat, amper 20, onderzoekt het met zijn kunstwerk ‘Neural Network Balenciaga’. Daarin laat hij artificiële intelligentie los op recente catwalkshows, catalogi en campagnes van het iconische modehuis Balenciaga. Het resultaat? Een reeks nieuwe silhouetten. Ontdekte Barrat de volgende fase van fast fashion? Kan een designer met een simpele druk op de knop een totaal nieuwe outfit maken? Kunnen we robots leren ontwerpen? En… welke rol krijgt de designer? Deze vragen leveren mooie, maar onverwachte resultaten op. Oordeel zelf! 12 oktober 2019 tot 6 januari 2020, gratis Meer SCREEN IT ontdekken? Neem dan een kijkje op www.stadstriënnale.be voor het volledige programma.

Collectie

Naar waarde geschat. Deelcollecties kuipers- en koperslagersgerei gewaardeerd in het Jenevermuseum Het Jenevermuseum stapte samen met drie andere musea, Texture – Museum over Leie en Vlas in Kortrijk, Openluchtmuseum Bokrijk en het Museum van de Belgische Brouwers in Brussel, in het tweejarige waarderingsproject ‘Naar waarde geschat’ van het CAG, Centrum voor Agrarische Geschiedenis. Elk museum koos een deelcollectie uit om te waarderen: van grote landbouwwerktuigen over ambachtelijke handwerktuigen tot drink- en tapgerei. Na Texture en Bokrijk was in het najaar 2018 het Jenevermuseum aan de beurt. Het museum koos ervoor om de deelcollecties kuipers- en koperslagersmateriaal te waarderen.

toestand, historische authenticiteit, representativiteit, enz.” De sessies gaven stof tot nadenken. De experten beoordeelden de deelcollectie koperslagerij als uitzonderlijk. Niet alleen omwille van de goede toestand, de volledigheid en de authenticiteit van de objecten, maar ook omdat ze bijna volledig afkomstig is uit één atelier. Daar gebruikten de medewerkers de stukken ook effectief voor het slaan van koper. Ook de deelcollectie kuipersmateriaal is authentiek

en bijna volledig. Ze verkeert in goede toestand. En hoewel veel objecten niet specifiek tot de kuiperij behoren, bevat ze toch enkele zeldzame en zelfs unieke stukken. Alle bevindingen van het waarderingsproject staan beschreven in het rapport ‘Naar waarde geschat 3. Waardering deelcollecties kuipers- en koperslagersgerei Jenevermuseum, Hasselt’. Je kan het rapport downloaden op de website van het Jenevermuseum.

Joanie Dehullu, conservator: “De twee ambachten – het maken van houten vaten en koperen stokerijmateriaal – leunen dicht aan bij de jeneverindustrie. Maar de interne expertise over deze twee deelcollecties ontbreekt in het museum. Het waarderingsproject biedt de mogelijkheid om gefundeerde beslissingen te nemen rond de toekomstige bewaring en de werking van deze deelcollecties.”

Joanie Dehullu: “Na het registreren kon het eigenlijke waarderen beginnen en dus hielden we in mei 2019 participatieve waarderingssessies met belanghebbende partijen en inhoudelijke kenners van de ambachten. Daarbij was niet de financiele waarde van de stukken belangrijk, maar wel hun ‘erfgoedwaarde’. Die stelden we vast aan het hand van criteria zoals

Maar je kan niet waarderen als je niet exact weet wat je in huis hebt. In het najaar van 2018 en het voorjaar van 2019 registreerden, fotografeerden en beschreven medewerkers van het CAG en Jenevermuseum in totaal 209 objecten (127 van het kuipersambacht en 82 van de koperslagerij).

Publicatie

Collectie

Het Stadsmus draagt vlaggen hoog in het vaandel Toeval of niet: de laatste maanden vonden enkele prachtige vlaggen van Hasseltse verenigingen hun weg naar de collectie van Het Stadsmus. Die schenkingen worden in dank aanvaard. Ann Delbeke, directeur Het Stadsmus: “Het hoeft niet te verbazen dat veel verenigingen hun vlag koesteren. Want de belangrijkste symbolen, die weergeven waar de vereniging voor staat, zijn erop te zien. Op alle cruciale momenten is de vlag aanwezig als pronkstuk. Je zou dus kunnen zeggen dat de vlag symbool staat voor de vereniging zelf. We zijn daarom blij dat we die stukken kunnen opnemen in de collectie. Zo is de collectie een spiegel van het (verenigings)leven in de stad.” De vlaggen verhuizen, na zorgvuldige fotografie, naar de museumcollectie. Een collectiemedewerker rolt ze op speciaal daarvoor gemaakte kokers en wikkelt ze in een zuurvrije verpakking. Zo blijven ze beschermd tegen de meest voorkomende bedreigingen: licht, ongedierte, stof, vuil, vocht en… schade en ongelukken veroorzaakt door de mensen zelf. Veronique Van Nierop, collectiemedewerker: “Het Stadsmus zorgt er zo voor dat vlaggen, maar ook archiefmateriaal en andere getuigen van de verenigingsgeschiedenis, niet zomaar verdwijnen. Daarom een warme oproep naar de Hasseltse verenigingen: draag zorg voor die stille getuigen! Voor advies, bewaartips of schenkingen kan je terecht in Het Stadsmus en het stadsarchief.” Meer weten over vlaggen? Neem dan een kijkje op http://www.co7. be/at--en-hoe-boekje-over-vlaggen

‘WO II-bronnen zkn. onderzoeker’. Nieuwe bronnengids is stimulans voor onderzoek De bevrijdingsfeesten, de expo Liberation Tour in Het Stadsmus, … Dit najaar herdenken tal van publieksactiviteiten het einde van de Tweede Wereldoorlog in Hasselt. Ook onderzoek naar deze periode verdient aandacht. Om dat te stimuleren, maakte Geheugen Collectief in opdracht van Het Stadsmus een overzicht van bronnenmateriaal. Het resultaat: een bronnengids die gepubliceerd werd in de reeks ‘Studies van de Tweede Wereldoorlog’ van het Rijksarchief. De gids focust vooral op archiefmateriaal, maar vermeldt ook beschikbare publicaties, kranten, tijdschriften en monumenten. Per archiefinstelling vind je welke historische vragen over de Tweede Wereldoorlog je er kan beantwoorden. Wat betekent dit concreet? Wie bijvoorbeeld onderzoek doet naar de rantsoenering van levensmiddelen en grondstoffen, leest in de bronnengids dat er over dit thema veel informatie te vinden is bij archieven van lokale en provinciale overheden. Dit omdat de overheid in België tijdens de oorlog de voedselproductie en -verdeling tot in detail stuurde. Dus kan je voor dit onderzoek best vertrekken van bronnen in het Hasseltse stadsarchief. Toch is er ook veel relevante informatie te vinden buiten Hasselt en Limburg. De bronnengids vermeldt verschillende bovenlokale archieven, zoals het Algemeen Rijksarchief, CEGESOMA, het Legermuseum … Kortom, het onderzoek naar de periode van de Tweede Wereldoorlog in Hasselt is nog lang niet afgerond. Veel bronnen liggen nog te wachten om onderzocht te worden. Gewapend met deze bronnengids kan de geïnteresseerde onderzoeker meteen ten strijde trekken! De bronnengids is te koop aan € 9 in Het Stadsmus, het Stadsarchief en de Rijksarchieven.

Preventie

Te veel op of niet? Kom even blazen! Een glaasje te veel op of niet? Vanaf 2 oktober kan je het komen ontdekken aan de uitgang van het Jenevermuseum. Na je bezoek aan het proeflokaal kan je zelf testen of je nog achter het stuur mag kruipen. Blaas in de alcoscan, neem je (wijs) besluit en kom veilig thuis. Het Jenevermuseum besteedt niet alleen aandacht aan de positieve kant van het jeneververhaal, maar ook aan de minder fraaie kant. Wie het museum volgt op so ciale media en dergelijke, weet dat het ook zeer sterk de actualiteit over de alcoholproblematiek volgt, hierover informeert en sensibiliseert. Deze eerste alcoscan in Hasselt past dan ook perfect in het Jenevermuseum. De Alcoscan is een gebruiksvriendelijke alcoholtester speciaal ontworpen voor publiek gebruik. Het Jenevermuseum kan deze Alcoscan plaatsen dankzij financiering van Vinum & Spiritus, de Belgische federatie voor de sector van wijn en gedistilleerde dranken, in samenwerking met het Fonds Emilie Leus. Dit Fonds houdt de herinnering levend aan Emilie die 10 jaar geleden door een onervaren, geĂŻntoxiceerde bestuurder werd aangereden en kort daarna overleed. Meer info op www.fondsemilieleus.be.

Gezinnen

Kunstendag voor kinderen Samen met je familie een hele dag kunst beleven? Het kan op zondag 17 november, op Kunstendag voor Kinderen, ook in Musea Hasselt.

Smuk je op in Modemuseum Hasselt Stap in een wereld vol pracht en praal. Ontdek eerst de wondere wereld van pluimen, stenen, schelpen en 3D-printing van de expo SMUK. Daarna maak je met recyclagemateriaal je eigen, kunstige versiering, zodat je opgesmukt het museum verlaat.

Geheime woorden in Het Stadsmus Je kent vast wel vrolijke, lelijke of gekke woorden. Maar wist je dat er ook geheime woorden bestaan? Wonderlijke woorden die alleen tevoorschijn komen als je ze in het juiste licht houdt? Met dit soort woorden en zinnen gaan we tijdens Kunstendag voor Kinderen in Het Stadsmus aan de slag. Je bestudeert eerst de wonderlijke zin van kunstenaar Fred Eerdekens. Daarna ga je zelf aan de slag om je eigen geheime woord, zin of symbool te maken. Of iemand het mag lezen, kies je helemaal zelf!

Praktisch Voor kinderen van 6 tot 12 jaar. Doorlopend van 14u tot 18u. Kinderen tot 12 jaar krijgen gratis toegang tot het museum. Volwassenen betalen de normale inkomprijs. Nog meer zin in kunst? Breng dan tijdens Kunstendag voor Kinderen ook een bezoek aan Villa Verbeelding, Z33, Bibliotheek Hasselt Limburg, Cultuurcentrum Hasselt of Abdijsite Herkenrode.

Korte berichten

De Hasseltse Jeneverfeesten: 19 en 20 oktober 2019

Tekening Brecht Evens in collectie Jenevermuseum

Hasselt bruist weer een heel weekend van de jenever. Ook het Jenevermuseum loopt weer over van de jeneverambiance: 2 dagen gratis toegang, de voorstelling van de vers gestookte museumjenever, een nieuwe vatgerijpte huisjenever, ambachtslui aan het werk, dolle schlagerpret in het proeflokaal, een swingend optreden van de Jartellen. Kortom, jenever, jenever en nog eens jenever. Neem op zondag zeker ook een kijkje in Het Stadsmus, waar je kan genieten van optredens van het Koninklijk Hasselts Operettegezelschap, afgewisseld met swingende muziek van De Varissen.

De affiche voor de 30 ste feesteditie van de Jeneverfeesten is heel bijzonder. Ze is van de internationaal gevierde stripauteur en grafisch kunstenaar Brecht Evens, afkomstig uit Hasselt. Hij beeldt het feest uit met blije mensen, kussende mensen, feestneuzen, maar ook mensen die verstoord kijken. De affiche zit ook vol verwijzingen naar Hasselt: een hoofd in de vorm van het gerechtsgebouw, het Borrelmanneke,… Het Jenevermuseum is erg blij met de originele tekening als nieuwe aanwinst voor de collectie.

Kijk voor het volledige programma op www.jeneverfeesten.be.

Aanwinst 100 flessen De collectie van het Jenevermuseum is uitgebreid met maar liefst 100 jenever- en likeurflessen. Deze aanwinst is uitzonderlijk omdat het om volle flessen gaat. De exemplaren dateren uit de periode 1940–1970 en zijn daarom niet altijd meer drinkbaar, maar in elk geval erg zeldzaam. De stukken zijn afkomstig van verschillende Limburgse en Antwerpse stokerijen zoals Fryns, Scheelen, De Beukelaer, Simkens en De Poldernaar. De komende maanden worden de flessen nauwkeurig geïnventariseerd en uitgebreid beschreven.

Praktische info Jenevermuseum, Witte Nonnenstraat 19, 3500 Hasselt, Tel 011 23 98 60, e-mail: jenevermuseum@hasselt.be, www.jenevermuseum.be Het Stadsmus, Guido Gezellestraat 2, 3500 Hasselt, Tel 011 23 98 90, e-mail: hetstadsmus@hasselt.be, www.hetstadsmus.be Modemuseum, Gasthuisstraat 11, 3500 Hasselt, Tel 011 23 96 21, e-mail: modemuseum@hasselt.be, www.modemuseumhasselt.be Vragen over het tijdschrift Museumnieuws? Contacteer Musea Hasselt (joke.smets@hasselt.be of 011 23 98 64)

Colofon f o t o ’s redac tie eindredac tie v r ag e n?

oktober – november – december 2014

Agenda 2019 oktober – november – december

v.u.

CAG, Roland Hermans, Jenny Stieglitz, Tim Walker Joanie Dehullu, Anaïs Huyghe, Joke Smets, Veronique Van Nierop Margot Lemoine, Joke Smets Contacteer Musea Hasselt (joke.smets@hasselt.be of 011 23 98 64) Steven Vandeput, burgemeester, Limburgplein 1, 3500 Hasselt

Tentoonstellingen

Activiteiten

Expo SMUK. Decoraties in de mode: een show off. Modemuseum Hasselt | | € 8* Van 12 oktober 2019 tot 8 maart 2020

De Hasseltse Jeneverfeesten | diverse locaties 19 en 20 oktober | toegang gratis

Expo ‘Liberation Tour’ Het Stadsmus | gratis Nog tot 6 januari 2020 Neural Network Balenciaga Modemuseum Hasselt | Gratis Van 12 oktober 2019 tot 6 januari 2020 Incidentally Insights #3 Jenevermuseum | Gratis Van 8 november 2019 tot 5 mei 2020

* Er zijn verschillende kortingen. Kijk daarvoor op de websites van de musea. www.hetstadsmus.be / www.jenevermuseum.be / www.modemuseumhasselt.be