Beleid
Musea hebben een nieuwe kerntaak: participatie De afgelopen maanden hebben de drie stedelijke musea een intensief traject van bevragingen, brainstorms, doelstellingen formuleren en analyses van de eigen werking achter de rug. Er werd nagedacht over de nieuwe Vlaamse beleidsprioriteiten en een vijfde kerntaak voor musea, een wijzigende samenwerking met de museumvzw’s en een optimalisering van de interne werking. Hoe bouw je een werking op, die draait rond drie uiteenlopende collecties (mode, jenever, stadsgeschiedenis), die voor elk museum aan andere financieringsvoorwaarden moet voldoen en die tegelijk tóch zo efficiënt mogelijk de expertises en vakgebieden van het team benut? Het gezamenlijke beleidsplan van Musea Hasselt stelt bijgevolg overkoepelende, strategische doelen voor de lange termijn, die volledig complementair zijn met de strategische én de operationele doelstellingen in de beleidsplannen van de afzonderlijke musea. Vier nummers lang besteedt Museumnieuws aandacht aan een aantal aspecten van die gedeelde missie van Musea Hasselt. Vandaag komt de nieuwe, vijfde kerntaak aan bod: participatie. Naast bewaren, beheren, onderzoeken en presenteren krijgt het publiek met deze kerntaak expliciet een stem.
Een boom met blaadjes … én wortels Hoewel het woord in de sociale en culturele sector bijzonder veel in de mond genomen wordt, gebruikt én interpreteert bijna iedereen ‘participatie’ net een beetje anders. De eerste uitdaging voor de musea in Vlaanderen zal dus zijn om een richting te bepalen, waarin de kerntaak kan evolueren. Waar iedereen het alvast over eens is: in museale context is participatie méér dan het bezoeken van een expo. Die ondergrens is duidelijk, maar hoe kan participatie
méér worden? De drie stedelijke musea hebben de afgelopen jaren in verschillende projecten doelbewust de band met het brede publiek aangehaald. Projecten als Word Erfgoedkoning, -generaal of Jeneverbaron gaven aan de Hasselaar een stem om met de thema’s aan de slag te gaan. Met de wedstrijd ‘het silhouet van 2039’ betrok MMH niet alleen jonge ontwerpers bij de museumwerking door hen uit te dagen om het silhouet van de toekomst te creëren, maar gaf het ook aan de bezoekers een stem door een publieksprijs te voorzien. Tijdens deze tijdelijke projecten deed het publiek op vraag van het museum een bijdrage aan het stads-, erfgoed- of jeneververhaal. De projecten werden door de collega-musea (en de sector) als goede voorbeelden bestempeld. Maar in de omschrijving van de kerntaak in het cultureel erfgoeddecreet, is duidelijk dat de band met de gemeenschap duurzaam moet worden. Musea zijn plekken waar het publiek kan ontdekken én waaraan het kan toe bijdragen. Dat klinkt ambitieus en de musea waken best ook met enige realiteitszin over hun inspanningen. Een tijdelijk project is haalbaar en inspanningen om de relatie te bestendigen zijn dat ook. Maar het participatieve museum, waarbij het publiek ook daadwerkelijk noden aan musea formuleert en zo het beleid mee uittekent, daarvoor zullen de komende jaren good practices moeten ontwikkeld worden. Op dit moment zijn de Hasseltse musea op goede weg. Met tijdelijke projecten, goede relaties en netwerken binnen hun expertise en domeinen, kan de weg geplaveid worden voor participatie van de gemeenschap en in de gemeenschap. Zoals een stevige boom van wortel tot jaarlijks afvallend blad doordrongen is van voedingsstoffen, zo moeten de musea zich van beleidskeuze tot tekstplaatje in het museum rekenschap geven van hun rol voor de gemeenschap.
3