ven' i n kend i siyle ve ya kınla riyle uzu n y ı l l a r ta nışıklık ve bera berli kten sonra va rd ığı sonuç budur. Lanjven daha başlangıçtan iti baren, idea list bilgin lere karşı, Hayzen berg ' i n belirsizlik prensipini çıkış noktası yapan ve i lkel kısı mcıkla ra ve dolayısiyle bütün doğaya m istik b i r « i rade hürriyeti .. atfeden fi lozoflara karşı cephe aldı. Atomun pa rça l a n masında madden i n kaybolduğ unu iddia eden lere ka rşı d u rmadan m ücadele yü rüttü. 1 930 yılı nda Rasyona listler Birliği'ni kura n ve obskura ntizm' i n (1) d üşma1'l1 olan büyük bilgin, dün ya nın öğreni lebi l i r olduğu p rensi p i nden b i r a n bile vazgeçmedi. Epikür ve Lukretsiy'den a l ı ntılar yapmayı seven Lanjven için, kend i l i ğ i nden-gelme materya l izm, Marksist-Len in ist dü nya görüşüne geçmesini sağl ıyan b i r atlama ta htası oldu. Ara l a rı nda komüni stlerin de bulunduğu bazı i lerici b i l g i n lerin yard ı m ıyle 1 935 y ı l ı ndan sonra kurduğu « Mater ya li st a raştırmalar g rupu.., Lanjven'in görüşleri nin ted ricen oluştuğu fikir yuvalarından biriydi. O bu g rupun, Oniversitede fizik ve ki mya kolları d i rektörlük odasında, yani kendi odasında ya p ı l a n ayl ı k topla ntı larına büyük bir heyeca nla başkanlık ediyord u . La njven'i d iyalekti k v e ta rihsel m aterya l izme va rd ı ra n şey, asıl fizik problemleri üzeri ndeki düşünceleri ve kend i kendisiyle yıllar yılı s ü ren d iyalog oldu. Netekim, kend isi, FKP' n i n 26 Ara l ı k 1 938'de jenvi l ie'de yapı lan U l usa l Konfera nsı'ndaki hazı rlıksız konuşmasında bunu şu sözlerle bel i rtti : «Düşünceyi eylemle sımsıkı bağ la m a n ı n şerefi sizin pa rti n ize düşmekte d i r . . . Kom ü ni stin d a i ma öğrenmesi g erektiğ i söylen iyor. Ama ben, ne kada r çok öğreniyorsa m, ken d i m i o kadar çok komünist hissetti ğ i m i söylemek isteri m . . . Ben, M a rks, Engels ve Leni n tarafından geliş tirilen yüce kom ünist öğ retide, kendi b i l i m i m i n bu öğ reti ol madan hiçbir zaman a n l ı ya m ı yaca ğ ı m nice sorunlarinin açıklaması n ı bulmuşumdur ... Pol Lanjven'in düşü nsel evri m i n i n d i ğ er kaynağı, Fransa'da ve yabancı mem leketlerdeki top lumsal eylemiyle edindiği zengin tecrü bedi r. Lanjven sayısız d ı ş mem leket gezi leri yaptı. M i l letler Cemiyeti' n i n ö ğ ren i m sorun ları uzma n ı olara k Çin'e d e g itti (1 931 -32). Orada, j aponların Batı l ı la rı o açıkça elbirliği ederek büyü k Çi n l i ma n larına nasıl barbarca sa l d ı rd ı k Iarına da ta n ı k oldu. Bu olay onu tiksi n d i rmekle kalmadı. aynı zamanda emperya lizme karşı savaşma kara rını da pekişti rdi . Ve Lanjven. M i l letler Cemiyeti ' n i n Çin'i kaderin keyfine b ı rakmış olması gerçeğ i n i bas ı n yoluyla açı kça suçladı. La njven'in düşü nsel evri m i nde a i lesi n i n etkisini de kaydetmek gerekir. 1 930 y ı l larında çocu kları nın bi rkaçı a rtık komüni st o l muşlard ı . Onun üze rinde en o l u m l u etkiyi damadı olan ja k Solomon yaptı. Bu. genç b i r b i l i m adamıydı. Teorik fizik a la n ı nda olağan üstü sayı lan soyut d üşünce g ücüyle ta n ı nm ı ş. Ma rks. Engels ve Len i n ' i n eserleri ni esaslı olara k oku-
(1) Obskura ntiz m : Bilim ve ileri l i k düşmanlığı. gerici lik. 1 42