‹mparatorluk’a Reddiye
lamdan ikincisine tekabül ediyor. Bu durumda, “halk” ve “kitle” kavramları Marksist politik dilde geleneksel olarak kullanılan aşınmış kelimeler olduğuna göre, ben kavramın Türkçeleştirilmesinde “yığın” kelimesinin tercih edilmesinin en doğru yol olduğunu düşünüyorum. Dikkat edilirse, zaman zaman “kitleler” karşılığı kullanılan “yığınlar” biçimi altında değil, aynen Hardt ve Negri’nin kavramsal bir kendiliğindelik (entity) olarak kullanımına uygun olarak, tekil biçiminde yığın. Bu yazının geri kalan bölümünde, Türkçe çeviriden alıntı yapılırken, “çokluk” sözcüğünün yerine “yığın” kullanılacak. Bir Devrimci Özne Olarak “Y›¤›n” Hardt ve Negri yığının “devrimci doğa”ya sahip, “baş edilmesi imkânsız bir kuvvet” olduğu kanısındadır (396). “Bu hipotezi teyit etmek için” geliştirdikleri akıl yürütme, bütünü birçok zaafla malul olan İmparatorluk’un en patetik, hatta yer yer grotesk özellikler taşıyan bölümüdür. Yazarlar yığının devrimci potansiyelini ortaya koymak için önce, son derece tartışmalı olan bir tezle yığının “hayatı otonom olarak ürettiğini” (397) ileri sürerler. Ancak bunu şu pasaj izler: “Burada gayet haklı olarak, bütün bunların hâlâ yığını, bırakın kendi kaderini eline alma potansiyeli taşıyan bir özne olmayı, hakkıyla bir politik özne olarak bile kurmak için yeterli olmadığı itirazı getirilebilir” (397). Bu çok haklı itirazı karşılamak için yazarlar önce spekülatif felsefenin doruğuna kaçarak yığının kaçınılmaz olarak bir “telos” içerdiğini iddia ederler (397); ardından, işçi ve emekçi kitlelerin gerçek dünyasına inerek bir kez daha sorarlar: “Yığının eylemleri nasıl politik olabilir? Yığın İmparatorluğun baskısına ve durmak bilmez bölgesel ayrımcılığına karşı enerjilerini nasıl örgütleyebilir ve yoğunlaştırabilir?” (400). Şimdi aynı yere dönmüş bulunuyoruz. Yazarlar bu sorunu çözmek için ikinci bir çaba gösterir. “Bu sorulara verebileceğimiz tek yanıt şudur: Yığının eylemi asıl
253