Marianne Heselmans tekst
Jonge honden 1
Olga Crapels CSG-projectmanager Olga Crapels (35) promoveerde december 2012 bij de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden op een onderzoek naar hoe het publieke debat over biotechnologie en genomics verbeterd kan worden.
Wat heb je precies onderzocht? “De publieke debatten over biotechnologie en genomics verlopen vaak op dezelfde manier. Neem de debatten over genetisch gemodificeerde gewassen, gekloonde dieren of embryonale stamcellen. Vaak bloeden ze dood en is er sprake van vaagheid, herhaling van zetten, polarisatie en machteloosheid van de deelnemers. Ik heb onderzocht hoe dit komt en wat er aan te doen is. Daarvoor heb ik literatuuronderzoek en een reviewstudie gedaan. Mijn conclusie is dat de debatten beter worden als iedereen die mee wil doen, ook mee kan doen, als er redelijk wordt geargumenteerd en als alle deelnemers open staan voor wat andere deelnemers in te brengen hebben.” Wat zie jij als de belangrijkste maatschappelijke vraag in jouw vakgebied? “Voor mijn vakgebied, de ethiek en politieke filosofie, is dat: Hoe kunnen we vreedzaam samenleven en werken? Hiervoor is een publiek debat nodig waarin democratische oordeelsvorming plaatsvindt en waarin we met elkaar de belangrijke ontwikkelingen bespreken. Dat wordt nu belemmerd doordat deelnemers en argumenten worden uitgesloten. Veel burgers vertrouwen wetenschappers niet doordat ze een stereotiep beeld van wetenschap hebben. Dat zie je bijvoorbeeld terug in films als Jurassic Parc en James Bond, met wetenschappers als evil genius. Tegelijkertijd denken wetenschappers dat burgers dom en slecht geïnformeerd zijn. Terwijl het serieus nemen van elkaar niet alleen een voorwaarde is voor een goed debat, maar ook voor bevredigende politieke besluiten.” Welke bijdrage levert jouw onderzoek aan het maatschappelijk debat over life sciences? “Levenswetenschappers zouden zich in de publieke debatten beter moeten realiseren dat nieuwe ontwikkelingen over meer gaan dan risico’s en veiligheid, kosten en baten, of ethische principes als autonomie. Voor veel mensen staat op het spel wat voor samenleving we willen zijn, welk leven we willen leiden. Als bijvoorbeeld de ChristenUnie (CU) beperkingen wil stellen aan pre-implementatiediagnostiek, dan wordt zo’n partij vaak niet serieus genomen. Maar de andere belanghebbenden, waaronder levenswetenschappers, kunnen ook doorvragen waarom de CU dat wil. De partij kan dan bijvoorbeeld stellen dat ze zich zorgen maakt over de zwakkeren, als ziekenhuizen het mogelijk maken om steeds perfectere embryo’s te selecteren. Dat is een redelijk argument. Tegelijkertijd moet een CU-lid ook de intellectuele moed hebben om open te staan. En niet zeggen: ‘Ik vind dit nu eenmaal zo, omdat het in de Bijbel staat.’ Voor intellectuele moed zijn vormende ervaringen nodig waarin mensen worden geconfronteerd met andere waarden.” Wat zijn je verdere plannen en ambities? “Ik werk nu als programmamaker wetenschappelijke en publieksactiviteiten bij het CSG en bij Naturalis. Dat hoop ik zo lang mogelijk te kunnen doen. En natuurlijk wil ik blijven volgen wat er in de rest van de wereld gebeurt. Deliberation Day bijvoorbeeld, een initiatief om voor de volgende verkiezingen alle Amerikanen op te roepen één dag met elkaar te praten over wat ze willen en welke presidentskandidaat daar dan het beste bij zou passen. Heel interessant.”
13 • LEV 8 • maart 2013
CSG-onderzoek
Filosoof en