το Σκινοφάραγγο - Τεύχος 41

το

Σκινοφάραγγο

ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΚΙΝΙΑΝΩΝ - ΛΑΓΟΥΤΙΑΝΩΝ - ΒΑΚΙΩΤΙΑΝΩΝ “Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ” ΤΕΥΧΟΣ 41 Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Ν. 3852/2010 ΕΚΛΟΓΕΣ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010 ΝΟΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΝΕΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ Από τις συνενώσεις των συνολικά 26 υφιστάμενων δήμων του Νομού Ηρακλείου προκύπτουν επτά νέοι δήμοι και οι οποίοι είναι: 1. Δήμος Ηρακλείου με έδρα το Ηράκλειο και ιστορική έδρα τη Νέα Αλικαρνασσό αποτελούμενος από τους δήμους α. Ηρακλείου, β. Γοργολαΐνης, γ. Τεμένους, δ. Παλιανής και ε. Νέας Αλικαρνασσού, οι οποίοι καταργούνται.

2. Δήμος Μαλεβιζίου με έδρα το Γάζι αποτελούμενος από τους δήμους α. Γαζίου, β. Κρουσώνα και γ. Τυλίσου, οι οποίοι καταργούνται.

3. Δήμος Αρχανών - Αστερουσίων με έδρα τα Πεζά και ιστορικές έδρες τις Αρχάνες και τον Πύργο αποτελούμενος από τους δήμους α. Αρχανών, β. Νίκου Καζαντζάκη και γ. Αστερουσίων, οι οποίοι καταργούνται.

4. Δήμος Φαιστού με έδρα τις Μοίρες και ιστορική έδρα το Τυμπάκι αποτελούμενος από τους δήμους α. Μοιρών, β. Τυμπακίου, γ. Ζαρού, οι οποίοι καταργούνται.

5. Δήμος Γόρτυνας με έδρα τους Άγιους Δέκα αποτελούμενος από τους δήμους α. Κόφινα, β. Αγίας Βαρβάρας, γ. Γόρτυνας και δ. Ρούβα, οι οποίοι καταργούνται.

6. Δήμος Χερσονήσου με έδρα τις Γούβες αποτελούμενος από τους δήμους α. Χερσονήσου, β. Γουβών, γ. Μαλλίων και δ. Επισκοπής, οι οποίοι καταργούνται.

7. Δήμος Μινώα Πεδιάδας με έδρα τον Ευαγγελισμό Καστελλίου και ιστορικές έδρες το Καστέλλι και το Αρκαλοχώρι αποτελούμενος από τους δήμους α. Αρκαλοχωρίου, β. Καστελλίου και γ. Θραψανού, οι οποίοι καταργούνται. Στο Δήμο Βιάννου δεν επέρχεται καμία μεταβολή καθότι χαρακτηρίζεται ως ορεινός. Α. ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1. ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ α. Έλληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του Δήμου ή της Κοι-

νότητας και έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους. β. Πολίτες των 26 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ομογενείς και υπήκοοι τρίτων χωρών νομίμως διαμένοντες που δεν διαθέτουν την ελληνική ιθαγένεια αλλά έχουν εγγραφεί στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους με νόμιμη διαδικασία.

2. Για Δήμαρχο και Δημοτικούς Συμβούλους ψηφίζουν οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους του Δήμου.

3. Για Συμβούλους των Δημοτικών Κοινοτήτων (παλιές κοινότητες που έχουν πληθυσμό πάνω από 2.000 κατοίκους π.χ. Αρκαλοχώρι) ή των τοπικών Κοινοτήτων (παλιές κοινότητες που έχουν πληθυσμό μέχρι 2.000 κατοίκους (π.χ. Σκινιάς - Λαγούτα - Βακιώτες) ψηφίζουν οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους της Δημοτικής ή τοπικής κοινότητας.

4. Υποψηφιότητα για την θέση Δημοτικού Συμβούλου ή για την θέση Συμβούλου Δημοτικής ή Τοπικής Κοινότητας μπορούν να βάλουν όλοι όσοι μετέχουν νόμιμα στο εκλογικό σώμα.

5. ΠΩΣ ΨΗΦΙΖΟΥΜΕ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ “ΜΙΝΩΑ ΠΕΔΙΑΔΟΣ’’ Στους υποψήφιους α. Για το Τοπικό Συμβούλιο της πρώην Κοινότητας Σκινιά (εκλέγονται τρεις Σύμβουλοι) έχουμε δικαίωμα μίας ψήφου. β. Για το Δημοτικό Συμβούλιο του νέου Δήμου 1) Στους υποψήφιους της περιοχής του πρώην Δήμου Αρκαλοχωρίου έχουμε δικαίωμα 1 έως 3 ψήφων.

2) Στους υποψήφιους των περιοχών των πρώην Δήμων Θραψανού ή Καστελλίου έχουμε δικαίωμα 1 ψήφου. Δηλαδή θα ψηφίσουμε ή υποψήφιο του πρώην Δήμου Θραψανού ή υποψήφιο του πρώην Δήμου Καστελλίου. ΟΧΙ 1 του Θραψανού και 1 του Καστελλίου.

Συνέχεια στη σελ. 3

Διαβάστε σ’ αυτό το φύλλο • Σκέψεις-προβληματισμοί ..............................................σελ. 5 • Καλοκαιρινές εικόνες ........................................................6-7 • Καλοκαιρινές Πολιτιστικές εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου Σκινιά 2010 ..........................8-9 • Το φαράγγι του Σκίνου: Σκινοφάραγγο ............................11 • Εγκαίνια ιστορικού Πάνω Πηγαδιού Λαγούτας..................16

Λαό που δε βαστά γερά, θεό και παραδόσεις δεν έχει ρίζες κι εύκολα θα τόνε ξεριζώσεις

ΠΑΠΑΓΟΥ 8

ΚΩΔΙΚΟΣ 5900

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΣΥΜΗΣ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 ην 12η Σεπτεμβρίου 1943 στα υψώματα της Κάτω Σύμης έλαβε χώρα σκληρή μάχη μεταξύ των επιτιθεμένων Χιτλερογερμανικών δυνάμεων και των αμυνομένων εθνικών ανταρτικών δυνάμεων των Μπαντουβάδων. Σε ανάμνηση των γεγονότων και προς τιμή των μαχητών αλλά και του άμαχου πληθυσμού, που υπέφερε τα πάνδεινα και εκτελέστηκε με αγριότητα από τους κατακτητές, κάθε χρόνο την ίδια μέρα τελείται μνημόσυνο στο ομώνυμο ηρώο που βρίσκεται μέσα στην χαράδρα δεξιά του δρόμου λίγο πριν το χωριό Κάτω Σύμη, μέσα σ’ ένα απείρου κάλλους τοπίο γεμάτο από πλατάνια, σκίνους και κέδρους. Το Μνημόσυνο οργανώνεται από τον Σύλλογο Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης Κρήτης των Εθνικών Ανταρτικών Ομάδων Μπαντουβάδων. Μετά το τρισάγιο ο εν αποστρα-

Τ

τεία αξιωματικός χωροφυλακής κ. Μιζεράκης Γεώργιος, μέλος του Συλλόγου και που νέος την εποχή εκείνη έζησε από κοντά τα γεγονότα σε ομιλία του ανέπτυξε περιληπτικά αλλά με πλήρη σαφήνεια και παραστατικότητα το ιστορικό της Εθνικής Αντίστασης 1941-1945 και ιδιαίτερα την Μάχη της Κάτω Σύμης Βιάννου. Μετά αφού τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή εψάλλη απ’ όλους ο Εθνικός Ύμνος. Ακολούθως ο Σύλλογος παρέθεσε πλούσιο γεύμα σε όλους τους παρευρεθέντες στο κέντρο “Αφροδίτη’’ του Χαραλάμπη Συγγελάκη. Από τον Σκινιά παραβρέθηκαν Αγωνιστές, παιδιά, εγγόνια, αδέλφια, φίλοι αγωνιστών. Γεώργιος Μιζεράκης με την σύζυγό του Ιερονίκη. Κων/νος Μιζεράκης με την σύζυγό του Πολύμνια.

Συνέχεια στη σελ. 12

Η επέτειος του Μακεδονικού Αγώνα τις 13 Οκτωβρίου, είναι η 106η επέτειος του θανάτου του Παύλου Μελά, ο οποίος υπήρξε σύμβολο του αγώνα για τη Μακεδονία. Παράλληλα, εορτάζεται η επέτειος του Μακεδονικού Αγώνα, την Κυριακή προ ή μετά την 13η Οκτωβρίου. Η Μακεδονία υπήρξε το Μήλο της Έριδος ανάμεσα στα όμορά της κράτη - Ελλάδα, Βουλγαρία, Σερβία ακόμη και τη Ρουμανία - από τη στιγμή που έγινε αντιληπτό ότι αυτή η σημαντική επαρχία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας θα ήταν η επόμενη εδαφική απώλεια του «Μεγάλου Ασθενούς». Πρώτοι οι Βούλγαροι, από τη δεκαετία του 1870, ξεκίνησαν τη μεθόδευση μιας πολιτικής σταδιακής προσάρτησης της Μακεδονίας και κυρίως μετά την ελληνική ήττα του 1897.

Σ

Συνέχεια στη σελ. 15

28η Οκτωβρίου 1940

Του Γιάννη Γαρεφαλάκη

Για να μην ξεχνούμε... Για να μαθαίνουν οι νέοι πως γράφεται η Ιστορία. «Ήταν ο τόπος μου σαν το χαμόγελο όνειρο καθημερινό... Κάποιος τον πούλησε, κάποιος τον ρήμαξε

σαν δανεισμένη πραμάτεια. Τώρα τα αγόρια μου, παίζουν τον θάνατο στα χαρακώματα...» (Από τη Ρωμιοσύνη) Αντί μνημοσύνου... ένα μικρό χρονικό. Συνέχεια στη σελ. 14

2

το Σκινοφάραγγο

ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ • Η Χατζιάρα Στεφανία σύζυγος του Εργαζάκη Κωνσταντίνου του Αντωνίου απέκτησε δίδυμα αγόρι κορίτσι. Να τους ζήσουν.

ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ • Ο Δημήτριος Καρτσάκης του Κων/νου και η σύζυγός του Ειρήνη βάπτισαν το γιό τους στις 18 Ιουλίου 2010 στον Αγ. Ιωάννη στο Ηράκλειο και του έδωσαν το όνομα Κωνσταντίνος. Νονά του η αξιαγάπητη Ευριδίκη - Αντωνία Φουρναράκη. ― Ο Κρουσανιωτάκης Νίκος του Αντωνίου και η σύζυγός του Άννα βάπτισαν τον γιό τους στις 12-9-2010 και τον ονόμασαν Αντώνη. ― Ο Κωστής και η Μαρία Λιαπάκη βάπτισαν τον γιό τους και τον ονόμασαν Μανώλη. Να τους ζήσουν.

ΓΑΜΟΙ ― Ο Χναράκης Γεώργιος του Αντωνίου και της Καλλιόπης Γαρεφαλάκη, παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του Μαριέττα Μακρυγιάννη στις 5-9-2010 στην Νέα Αγχίαλο Μα-

γνησίας. Ο γάμος έγινε παραδοσιακά κρητικός με λύρα και λαούτο. Ο γαμπρός και η νύφη έλαμπαν από ευτυχία, οι δε μαμάδες, Πόπη και Ελένη συγκάτοικοι από τα φοιτητικά τους χρόνια δεν ήξεραν πως να εκφράσουν την χαρά τους. Όλα ήταν απλά, όμορφα και καλοφτιαγμένα. Ας είναι όλη η ζωή σας έτσι.

ΘΑΝΑΤΟΙ ― Γαλανάκη Μαρία του Ζαχαρία, στις 14-5-2010 σε ηλικία 74 ετών. ― Πετράκης Μάνος του Γεωργ., στις 13-6-2010 σε ηλικία 76 ετών. ― Συμισακάκης Νικήτας του Ελευθ., στις 29-7-2010 σε ηλικία 44 ετών. ― Παναγιωτάκης Αντώνιος (Δάσκαλος), την 1-8-2010 σε ηλικία 89 ετών. ― Ρερεράκη Κυριακούλα του Δημ., στις 10-9-2010 σε ηλικία 92 ετών. ― Συμισακάκης Γεώργιος του Στυλιανού (στην Αυστραλία) στις 139-2010 σε ηλικία 68 ετών. Συλλυπούμαστε τις οικογένειές τους.

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ― Στη μνήμη Πετράκη Μάνου Παπαδάκης Βλάσης ..............................50€ ....................Α/Α ....44/13-6-2010 Μαρκόπουλος Ηλίας ............................50€ ..............................45/13-6-2010 Μαρκοπούλου Γεωργία ........................50€ ..............................46/13-6-2010 Γαρεφαλάκης Γεώργιος ........................50€ ..............................47/13-6-2010 Γαρεφαλάκη Μαρίκα ............................50€ ..............................48/13-6-2010 ― Στη μνήμη Ρερεράκη Κυριακής Γαρεφαλάκη Χρυσούλα ........................20€ ..............................49/10-9-2010 Γαρεφαλάκη Μαρίκα ............................20€ ..............................50/10-9-2010 Σακαβέλη Ειρήνη ..................................20€ ..............................51/10-9-2010 ― Στη μνήμη Παναγιωτάκη Αντωνίου Παναγιωτάκη Μαρία του Αντων. ..........30€ ..............................52/14-9-2010 Στο Σκινοφάραγγο Μιζεράκης Γεώργιος του Εμμ...............50€ ..............................53/10-9-2010 Χαλαμπαλάκης Ανδρέας του Δημ. ......50€ ..............................54/16-9-2010 Νικολαΐδη - Ρερεράκη Κρυστάλλω ......50€ ..............................55/16-9-2010

το Σκινοφάραγγο ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚΔΟΣΗ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΚΙΝΙΑΝΩΝ - ΛΑΓΟΥΤΙΑΝΩΝ - ΒΑΚΙΩΤΙΑΝΩΝ «Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ» Δημητρακοπούλου 2, Α. Πατήσια Τ.Κ. 11141 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210 6515701 FAX: 210 6546544 41ο ΦΥΛΛΟ - 11ο ΕΤΟΣ Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010 Εκδότης - Διευθυντής: Ιωάννης Δ. Γαρεφαλάκης

Επιτροπή Σύνταξης: Εργαζάκης Αντώνης Πάγκαλος Κώστας Σηφάκη Σταυρούλα Ζαμπουλάκης Στέφανος Διόρθωση Κειμένων: Σηφάκη - Χριστόφη Μαρία Αντιπρόσωπος Σκινιά: Γαλανάκη Μαρία Αντιπρόσωπος Λαγούτας: Παναγιωτάκη Φρειδερίκη Ηλεκτρονική σχεδίαση-Εκτύπωση : Εκδόσεις - Γραφικές τέχνες Καρπούζη Αριστέα & Υιοί Ο.Ε. Θεοδοσίου 23 Ίλιον Τηλ./Fax: 210 2619003 e-mail: karpouzi@otenet.gr

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

ΕΠΙΤΥΧΙΕΣ ΣΕ ΑΕΙ-ΤΕΙ 1) Καλαούζης Γιάννης του Βασιλείου και της Μαρίας Σακαβέλη στο ΤΕΙ Λαμίας, Τμήμα Πληροφορικής.

2) Αεράκης Εμμανουήλ του Γεωργίου στο ΤΕΙ Σάμου, Τμήμα Χρηματοοικονομικών.

3) Ζερβάκης Εμμανουήλ του Νικολάου στο ΤΕΙ Αθηνών, Τμήμα Έργων Υποδομής.

4) Πλουμίδης Γιάννης του Πέτρου, ΤΕΙ Ιωαννίνων, Τμήμα Λογιστικών.

5) Μπριτζολάκη Ειρήνη του Εμμ., ΤΕΙ Ιεράπετρας, Τμήμα Πληροφορικής.

6) Μπορμαντωνάκης Γεώργιος του Αλέκου, ΤΕΙ Αιγάλεω, Τμήμα Ακτινοδιαγνωστικό.

7) Ζαμπουλάκη Ελευθερία του Γεωργίου, Τμήμα Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ρεθύμνου.

8) Σαϊτάκη Δέσποινα του Νικολάου και της Ρένας, Ακαδημία Ρεθύμνου.

9) Μπουμπάκης Νικόλαος του Γεωργίου και της Εμμανουέλας, ΤΕΙ Μυτιλήνης, Τμήμα Αρχαιολογίας-Ιστορίας.

10) Γαλανάκης Νικόλαος του Ιωάννη, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο.

11) Βερβελάκης Ιωάννης του Νικολάου και της Ελένης, Οικονομικό Ρεθύμνου.

12) Χαλαμπαλάκης Αριστόδημος του Νικολάου, ΤΕΙ Ηρακλείου, Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων. Καλές σπουδές.

Η ΧΗΡΑ

ΑΝΕΚΔΟΤΑ

Ενώ είχε κηδέψει τον άνδρα της στις 11 το πρωί, κατά τις 5 το απόγευμα νήσου και κρατάει -η χήρα- ένα σεσουάρ με κάτι μπαλαντέζες και άρχισε να φυσά το τάφο του. Από δίπλα τη βλέπει μια άλλη χήρα και συλλογίζεται, πόσο πρέπει να αγαπούσε τον άνδρα της και πλησιάζει να της πει δυο λόγια παρηγοριάς. ― Πρέπει ν’ αγαπούσες πολύ τον άνδρα σου και του ζεσταίνεις και το τάφο του; ― Δε ζεσταίνω το τάφο του, αλλά στεγνώνω το χώμα, γιατί μου είπε όταν πεθάνει, εάν δεν στεγνώσει καλά το χώμα που θα τονε σκεπάσει, να μη βάλω άλλο άνδρα στο σπίτι μας.

ΟΙ ΠΕΘΕΡΕΣ Δύο λεωφορεία γεμάτα γυναίκες πηγαίνουν εκδρομή. Στο ένα που πηγαίνει μπροστά είναι οι πεθερές και στο άλλο που ακολουθεί πίσω είναι οι νύφες. Σε μια στροφή με μια μεγάλη χαράδρα πέφτει το λεωφορείο με τις πεθερές και εξαφανίζεται. Χαρές, πανηγύρια, χειροκροτήματα οι νύφες, μόνο μια καθότανε στο τελευταίο κάθισμα και έκλαιγε. Πλησιάζει μια και της λέει: ― Αντί να χαίρεσαι που ησύχασες από τη πεθερά κάθεσαι και κλαίς; ― Κλαίω γιατί το πρωί άλλαξε γνώμη και δεν ήρθε εκδρομή.

Ο ΑΡΚΑΛΟΣ Ένας βοσκός βλέπει έναν άρκαλο και με τη βέργα του ρίχνει μερικές γρήγορες, τον ζαλίζει και το βάζει στον ώμο του. Με το κούνημα φαίνεται ξεζαλίστηκε και όπως κρέμεται το αυτί του με μια δαγκωνιά του κόβει το μισό. Τον κατεβάζει κάτω και το βαρούσε για μισή ώρα. Ο άρκαλος για να ψοφήσει πρέπει να το βαράς 2 μέρες. Τον ξανανεβάζει αλλά το κεφάλι από την άλλη μεριά του ώμου, δε πρέπει να περπάτησε πάνω από 100 μέτρα και ξαναζωντανεύει το ζωντανό, άλλη μια δαγκωνιά και κατεβάζει τ’ άλλο μισό αυτί. Το ρίχνει κάτω και αρχινάει το ξύλο μέχρι που έσπασε η βέργα του στα δυό. Το πετάει στην πλάτη και ξεκινάει, αλλά σε λίγο νιώθει τον πόνο και να του λείπει η μισή του κουτάλα. Πόνεσε πολύ και έριχνε πιο δυνατά τώρα το ξύλο. Κάποτε καταφέρνει να φτάσει στο σπίτι. Τον βλέπει ο πατέρας του σ’ αυτά τα χάλια και του λέει: ― Μαύρε και κακομοίρη αν ήτανε 50 μέτρα πιο μακριά το σπίτι, δεν ήθελα γυρίσεις ούτε ο μισός. Μανώλης Αντωνάκης

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

ΠΡΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥΣ Πλησιάζουν οι εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 2010, με τις οποίες θα εκλέξουμε τις καινούργιες Δημοτικές Αρχές με τον καινούργιο νόμο 3852/2010 “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ’’. Οι καινούργιες Διοικητικές οντότητες που προκύπτουν από τον νόμο αυτό είναι πολύ μεγαλύτερες από τις προϋπάρχουσες και οι ανάγκες που θα προκύψουν σε οργάνωση για να γίνουν λειτουργικές είναι πολύ μεγάλες. Το ίδιο μεγάλη θα είναι και η ανάγκη της οικονομικής αυτοτέλειας χωρίς την οποία η νέα μεγάλη αυτοδιοικητική μεταρρύθμιση θα πέσει στο κενό. Αυτά όμως είναι θέματα που μάλλον θα πρέπει να απασχολούν εσάς που φιλοδοξείτε να μας διοικήσετε. Εμείς οι ψηφοφόροι που ζούμε και δραστηριοποιούμαστε στις τοπικές κοινωνίες ασχολούμαστε με την καθημερινότητα με τον αγώνα της επιβίωσης σε δύσκολους καιρούς, μας ενδιαφέρει αν μετά τις εκλογές εσείς οι εκλεκτοί μας εξακολουθείτε να μας σκέφτεστε και να ασχολείστε με τα προβλήματά μας ή αφού πετύχετε την εκλογή σας αδιαφορείτε για μας προβάλλοντας διάφορες δικαιολογίες. Έχουμε επισημάνει διάφορα έργα που όταν φτιαχθούν θα βελτιώσουν την καθημερινότητά μας και θα μας δείξουν ότι νοιάζεσθε για μας.

1. Αποχετευτικό 2. Βιολογικός Καθαρισμός Σωτήριο έτος 2010 Τα ........ απόβλητα πάνε στα ρυάκια και τους ποταμούς και ο αέρας ευωδιάζει!!! Το χωριό όταν φυσάει νοτιάς. Πέραν των κινδύνων υγείας.

3. Ασφαλτικά Τα χωριά μας Σκινιάς, Λαγούτα, Βακιώτες είναι παρατημένα σε σχέση με άλλους οικισμούς.

4. Δρόμος Κεφάλας Φέτος παρ’ ολίγο να καεί το χωριό. Χρειάζεται ο δρόμος αυτός για να έχουν πρόσβαση τα πυροσβεστικά κ.λ.π.

5. Ευπρεπισμός εισόδου χωριού Σκινιά Με λίγα χρήματα μπορεί να γίνει μια κυκλική νησίδα με ένα συντριβάνι μπροστά στο τοπικό ιατρείο.

6. Δρόμος Σκινιά - Γαρίπα Ας διανοιχθεί, ας σκυροστρωθεί και ας μπεί σε πρόγραμμα για την ασφαλτόστρωσή του. Θα διευκολύνει πολύ τις μετακινήσεις μας.

7. Οικολογική διαδρομή στο Σκινοφάραγγο Σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες Σκινιά - Δεματίου μπορεί να ξεκινήσει ένας δρόμος (μονοπάτι) με όλες τις απαιτούμενες τεχνικές προδιαγραφές και σημάνσεις που να καταλήγει στην Δέρματο. Μπορεί το έργο αυτό να αποτελέσει τον αντίποδα του φαραγγιού της Σαμαριάς, αρκεί να φτιαχθεί και να οργανωθεί

3

το Σκινοφάραγγο

επαρκώς.

8. Αιολικά Πάρκα - Φωτοβολταϊκά Πάρκα Δεν μπορούμε να καταλάβουμε πως ιδιώτες επωφελούνται από τον αναπτυξιακό νόμο περί πράσινης ενέργειας και ο Δήμος δεν μπορεί να αξιοποιήσει την ευκαιρία και να αποκτήσει έσοδα απ’ αυτόν. Ήλιος και αέρας και τζάμπα χωράφια δόξα στο Θεό υπάρχουν.

9. Διάνοιξη δρόμου από το παλιό κτίριο της Αστυνομίας στον Εθνικό δρόμο Τελευταία ασφαλτοστρώθηκε όμως δεν χωράνε δύο αυτοκίνητα να διασταυρωθούν. Πρέπει να διανοιχθεί, να ασφαλτοστρωθεί και να αποτελέσει τον κύριο άξονα εισόδου και εξόδου του χωριού προς την Εθνική οδό.

10. Δρόμος προς το Νεκροταφείο Τελευταία ασφαλτοστρώθηκε όμως θέλει διάνοιξη, να γίνει μια νησίδα στην μέση να φωτισθεί, να ευπρεπισθεί, να γίνουν πεζοδρόμια, αριστερά, δεξιά. Να δενδροφυτευθεί με πικροδάφνες ή άλλο τι η νησίδα και έτσι (όταν μας πηγαίνουν στον αγύριστο να το ευχαριστιόμαστε!!!)

11. Αξιοποίηση Υδάτινων Πόρων Την 4ετία που πέρασε έγινε ένα σοβαρό έργο. Ανυψώθηκε το ανάχωμα της υδατοδεξαμενής κατά 1,5μ. και έτσι η χωρητικότητά της αυξήθηκε κατά 150.000m3 περίπου. Όλοι οι επιστήμονες όμως αναφέρονται στην επερχόμενη ερημοποίηση της Κρήτης λόγω των μακρών περιόδων ξηρασίας. Φέτος π.χ. έχει να βρέξει από πριν το Πάσχα. Ο μόνος τρόπος περιορισμού της ζημιάς είναι όλα τα διαθέσιμα νερά να αποθηκεύονται και να αξιοποιούνται στις περιόδους της ξηρασίας. Περιμένουμε να ασχοληθείτε πολύ σοβαρά με αυτό το θέμα γιατί νομίζουμε ότι είναι η πιο μεγάλη πρόκληση που θα βρείτε μπροστά σας.

12. Αστυνόμευση περιοχής - Αίσθημα ασφάλειας Ο πολίτης πρέπει να αισθάνεται ασφαλής για να μπορεί απερίσπαστος να εργάζεται και να δημιουργεί. Απ’ αυτά που ακούμε μόνο ασφαλείς δεν αισθάνονται οι Δημότες του Δήμου μας. Ο κλέψας του κλέψαντος χαίρετε κλέφτες και κλάψτε ιδιοκτήτες των πάσης φύσεως ζωντανών (προβάτων, αιγών, γουρουνιών, κοτόπουλων, κουνελιών) και ότι άλλο πάρει ο Χάρος, μηχανάκια, πανιά ελιών, μαζεμένες ελιές έτοιμες για άλεσμα, μοτέρ ποτίσματος, τίποτα δεν ξεφεύγει. Νομίζουμε ότι είναι πολύ σοβαρό το θέμα και κάποιος πρέπει να ασχοληθεί με αυτό πολύ σοβαρά. Με εκτίμηση και πολλές προσδοκίες Γιάννης Γαρεφαλάκης απλά ένας απλός Δημότης

Αίτημα Σκινιανών προς Δήμο Αρκαλοχωρίου Σκινιάς Δήμου Αρκαλοχωρίου 27-8-2010 Αίτημα του κ. Νικολουδάκη Απόστολου Προς τον Δήμαρχο Αρκαλοχωρίου με κοινοποίηση: ― Νομαρχία Ηρακλείου ― Δασική Υπηρεσία ― Πυροσβεστική Υπηρεσία Λόγω των πρόσφατων πυρκαγιών στην θέση Κεφάλα του χωριού Σκινιάς του Δήμου Αρκαλοχωρίου, κινδύνευσαν οι κάτοικοι του χωριού, οι κατοικίες αυτών και αγροτεμάχια (ελαιοκαλλιέργειες). Δια τους ανωτέρω λόγους υφίσταται η επείγουσα ανάγκη όπως μεριμνήσει ο Δήμος να λάβει προστατευτικά μέτρα (όπως αντιπυρικές ζώνες περιμετρικά του χωριού στην θέση Κεφάλα, να διανοιχθεί δρόμος ώστε να είναι εύκολη η πρόσβαση της πυροσβεστικής και να κατασκευάσει μονάδες άντλησης νερού, ώστε να αντιμετωπίζεται άμεσα η πυρκαγιά). Σημειωτέον ότι οι πυρκαγιές στην θέση Κεφάλα είναι επαναλαμβανόμενες κάθε καλοκαίρι και αποτελούν μόνιμη απειλή για το χωριό. Περιμένουμε άμεσα δικές σας ενέργειες και σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων. Ακολουθούν 60 υπογραφές κατοίκων του χωριού

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ Ν. 3852/2010 ΕΚΛΟΓΕΣ 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2010 Συνέχεια από τη σελ. 1 Υπ’ όψη ότι η ψήφος αυτή δεν επηρεάζει την εκλογή των Δημοτικών Συμβούλων της περιοχής του πρώην Δήμου Αρκαλοχωρίου αφού οι θέσεις για τον κάθε πρώην Δήμο είναι καθορισμένες.

6. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΕΔΡΩΝ α. Δημοτική Ενότητα Αρκαλοχωρίου 1) Πληθυσμός ..........................................................10.897 2) Αρ. Δημοτικών Συμβούλων ........................................14 β. Δημοτική Ενότητα Θραψανού 1) Πληθυσμός ............................................................2.616 2) Αρ. Δημοτικών Συμβούλων .......................................... 4 γ. Δημοτική Ενότητα Καστελλίου 1) Πληθυσμός ............................................................6.819 2) Αρ. Δημοτικών Συμβούλων .......................................... 9 δ. 1) ΣΥΝΟΛΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ....................................20.332 2) Σύνολο Δημοτικών Συμβούλων...................................27 3) Σύνολο Δημοτικών Συμβούλων Συμπολίτευσης.........16 4) Σύνολο Δημοτικών Συμβούλων Αντιπολίτευσης .......11 Β. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 1. Εκλογικό Σώμα α) Σ’ αυτό συμμετέχουν μόνο οι Έλληνες πολίτες που είναι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους. β) Δεν συμμετέχουν οι εγγεγραμμένοι στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους πολίτες των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι ομογενείς και οι νομίμως διαμένοντες υπήκοοι τρίτων χωρών.

2. Στους υποψηφίους του Περιφερειακού Συμβουλίου ψηφίζουμε μόνο τους υποψηφίους της εκλογικής μας περιφέρειας που είναι μόνο ο Νομός Ηρακλείου και έχουμε δικαίωμα να βάλουμε από 1 μέχρι 4 σταυρούς. Εκλέγονται 25 Περιφερειακοί Σύμβουλοι από τον νομό μας.

4

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

Σικελία (η Μεγάλη Ελλάδα) Γράφει ο Παναγιώτης Μιχαηλίδης αξιδεύοντας στη Σικελία ένας Έλληνας έχει πολλά να δει, πολλά να θαυμάσει, να βρει την Αρχαία Ελλάδα συγκεντρωμένη σ’ ένα μεγάλο νησί, γιατί πραγματικά πολλές πόλεις της Σικελίας είναι από τις παλιότερες και πιο σημαντικές αποικίες των αρ-

Τ

χαίων Ελλήνων. Και το σημαντικότερο είναι ότι εδώ δεν το κρύβουν ότι τα αρχαία τους είναι ελληνικά.

Magna Grecia, (μάγνα γκρέτσια = μεγάλη Ελλάδα) teatro Greco, (τεάτρο γκρέκο = το ελληνικό θέατρο) είναι ονομασίες που θα συναντήσουμε στην περιοδεία μας σ’ όλη την Σικελία.

Οι Συρακούσες Αν πάει κανείς στην Σικελία και δεν πάει στις Συρακούσες δεν μπορεί να πει πως είδε ότι έπρεπε να δει. Το μεγάλο λιμάνι όπου φτάσαν από τις πρώτες φορές που αποίκησαν εδώ οι αρχαίοι Έλληνες, που στην συνέχεια εξελίχθηκε στην μεγαλύτερη δύναμη της Μεσογείου, και τώρα εξακολουθεί νάναι μια μεγάλη και εν-

διαφέρουσα πόλη. Εδώ το αρχαίο το παλιό και το νέο μέσα στην ίδια πόλη συναντιούνται και δένονται μαζί.

To κοσμοπολίτικο μεσαιωνικό μέρος της πόλης είναι άξιο θαυμασμού Βέβαια η πραγματικότητα είναι ότι παντού στην Σικελία αντιμετωπίζεις εξαιρετικά δείγματα μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής, τα περισσότερα των οποίων αυτή τη στιγμή είναι κάτω από την προστασία της UNESCO και όλα συντηρούνται με πολύ μεγάλη προσπάθεια και ενδιαφέρον. Η διαφορά είναι ότι, σε αντίθεση με άλλα μέρη όπου παλιό αρχαίο και νέο ξεχωρίζουν απόλυτα, εδώ συνυπάρχουν και μάλιστα αρμονικότατα. Το Τεάτρο Γκρέκο μέσα στο μεγάλο αρχαιολογικό πάρκο των Συρακουσών, είναι από τα μεγαλύτερα αρχαία ελληνικά θέατρα του κόσμου και βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση. Ενώ το αρχαίο λατομείο στον ίδιο χώρο, δεν είναι δυνατόν να μην σε εντυπωσιάσει και οι στήλες του Ηρακλή με τον τεράστιο όγκο τους. Μια βόλτα στις Συρακούσες είναι ένα βύθισμα στην αρχαιοελληνικότητα της Σικελίας. Πολυσύχναστο τουριστικό κέντρο της Νοτιοανατολικής Σικελίας, Οι Συρακούσες μαζί με την νήσο Ορτυγία που αποτελεί μέρος τους, ιδρύθηκαν από Κορίνθιους, και αμέσως έγινε ισχυρότατη, πλουσιότατη και η μεγαλύτερη ελληνική αποικία στην Σικελία, περιβάλλονταν από τείχη με πε-

ρίμετρο 28 χιλιόμετρα. Βρίσκονταν σε εύφορη κοιλάδα και ήταν ένα πολύ καλό λιμάνι. Αυτά τα δυο στοιχεία την έκαναν τόσο πλούσια ώστε ο Στράβωνας να ονομάζει τον πλούτο της «παροιμιώδη»

Ίδρυσε πολλές αποικίες. Ήταν τόσο πολιτισμική πόλη ώστε «το Ελληνικό Θέατρο» να χρειάζεται να χωράει 25.000 άτομα. Τον 4ο π. Χ. αιώνα οι Καρχηδόνιοι επιτέθηκαν αλλά αποκρούστηκαν από τους Συρακούσιους. Αργότερα όμως συμμάχησαν με τους Καρχηδόνιους εναντίον της Ρώμης, και μετά πολιορκία της πόλης για 3 χρόνια, κατελήφθησαν από τους Ρωμαίους και λεηλατήθηκαν το 212 π.Χ. Τότε εκεί σκοτώθηκε και ο Αρχιμήδης. Το 535 μ.Χ. τους κατέλαβαν οι Βυζαντινοί, ενώ το 878 μ.Χ. οι Σαρακηνοί. Μεγάλα διαστήματα στα οποία η πόλη ήταν αυτόνομη και άνθιζε μέχρι την ένταξή της κάτω από την σημερινή μορφή διακυβέρνησης.

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

5

το Σκινοφάραγγο

Μια φωτογραφία - Μία ιστορία Του Κ. Πάγκαλου Α. Ε. Σκινιά. Το ποδόσφαιρο στο Σκινιά ξεκίνησε στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα. Το γήπεδο ήταν απέναντι από τον φούρνο του Ν. Γοργομύτη. Αργότερα το γήπεδο ήταν εκεί που είναι σήμερα η Παιδική Χαρά, τα πλαστικά του Ν. Χαλαμπαλάκη, και το σπίτι του Μ. Γαλανάκη. Το 1969 γήπεδο έγινε ο χώρος που είναι νότια του ελαιουργείου της Κ. Κεχαγιαδάκη. Και τελευταίο γήπεδο έγινε στο Κεντρουλάκι, όπου γίνονται οι αγώνες του Σκινιά, του Πρωταθλήματος Ηρακλείου. Η Α.Ε. Σκινιά αναγνωρίστηκε από το Πρωτοδικείο, το 1980, και από το 1985 μέχρι σήμερα αγωνίζεται στα Πρωταθλήματα Ηρακλείου. Η ομάδα της φωτογραφίας είναι του 19521953 και είναι η ομάδα Θρύλος των παιδικών μας χρόνων. Διακρίνονται από αριστερά: Θ. Μπουρμπαντωνάκης, Μ. Μαγκουφάκης, Γ. Ζερβάκης, Μ. Γαλανάκης, Μ. Πανακάκης, Καθιστοί: Γ. Γαβριλάκης, Β. Βερβελάκης, Ν. Βερβελάκης (Κόπακας), Α. Μπριτζολάκης. Κ. Πάγκαλος

Σκέψεις - προβληματισμοί δώ και πολλές τετραετίες τα χωριά μας ΣΚΙΝΙΑΣ, ΛΑΓΟΥΤΑ, ΒΑΚΙΩΤΕΣ έχουν καταφέρει το ακατόρθωτο. Ποιό είναι αυτό; Ως γνωστόν μετά το Αρκαλοχώρι είμαστε το πολυπληθέστερο Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αρκαλοχωρίου. Ε λοιπόν η λογική μας, η εξυπνάδα μας ο τρόπος που αποφασίζουμε και ο τρόπος τελικά που ψηφίζουμε είναι τέτοιες που μέχρι σήμερα δεν βγάλαμε άνθρωπο να μας αντιπροσωπεύσει στο Δημοτικό Συμβούλιο από την μεριά της Συμπολίτευσης. Αλήθεια δεν είναι κατόρθωμα αυτό; Συνήθως επιλέγουμε κάποιους έξω από τα χωριά μας που δυστυχώς όμως και αυτοί παρά τα υποσχεθέντα δεν ασχολήθηκαν καθόλου μα καθόλου με τα προβλήματα του Τοπικού διαμερίσματος Σκινιά. Εξαίρεση σ’ αυτό και πρέπει να το ομολογήσουμε αποτελεί ο κ. Μερκουλίδης Γεώργιος που από τη θέση του Αντιδημάρχου προσέτρεξε όποτε του ζητήθηκε και υπήρξε ο άνθρωπος που μπορούσες να του μιλήσεις και να ενδιαφερθεί γι’ αυτά που του λες και να προσπαθήσει να ταυλοποιήσει. Μέσα στα ψηφοδέλτια των συνδυασμών ψάξαμε να βρούμε ποιοί τέλος πάντων θα έχουν κάποια σχέση με τα χωριά μας και οι οποίοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα ήταν πολύ πιθανό να ενδια-

Ε

φερθούν για την τοπική κοινωνία και τα προβλήματά της. Σαν τέτοιους θεωρούμε ότι είναι ο Δημήτρης Μελεμενής του συνδυασμού του υποψηφίου Δημάρχου Γ. Καλογεράκη ο οποίος από τη θέση του Διευθυντή της Ένωσης Γεωργικών Συν/μων Αρκαλοχωρίου έχει εξυπηρετήσει όπου μπορούσε με μεγάλη διάθεση και ευγένεια. Τον Γιάννη Κυριακάκη, γιο του πάλαι ποτέ ταχυδρομικού διανομέα Ηρακλή Κυριακάκη που λόγω των ιδιαίτερων δεσμών του πατέρα του με την τοπική κοινωνία εξακολουθεί και αυτός να νοιάζεται και φαίνεται πως θα είναι μια αξιόπιστη λύση για μας. Και ερχόμαστε στα εσωτερικά μας, στα του οίκου μας. Στις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις οι χωριανοί (Σκινιανοί-Λαγουτιάνοι και Βακιωτιανοί) σκέφτηκαν και έπραξαν δηλαδή ψήφισαν με την λογική του γνωστού, του σύντεκνου, του φίλου και δεν σκέφτηκαν ότι μόνο ντόπιοι θα ενδιαφερθούν για τα ντόπια προβλήματα και έτσι υποτίμησαν καταξιωμένους - ες υποψήφιους που προσφέρθηκαν να αφήσουν την ησυχία τους και χωρίς κανένα προσωπικό συμφέρον να αχοληθούν με τα κοινά. Ίδε ΠΡΟΣΕΤΑΚΗ ΓΙΑΝΝΗ - ΕΥΑΝΘΙΑ ΓΑΛΑΝΑΚΗ

- ΜΑΡΙΝΟ ΣΤΡΑΤΑΝΤΩΝΑΚΗ - ΝΙΚΟ ΧΑΛΑΜΠΑΛΑΚΗ. Τα αποτελέσματα της επιλογής μας αυτής ο καθένας (όλοι διαθέτουμε το κοινό μυαλό) μπορεί και πρέπει να τα σκεφτεί και να βγάλει συμπέρασμα αν έπραξε σωστά και να αποφασίσει τι πρέπει να πράξει στις επόμενες εκλογές. Με την υποψηφιότητα του κ. ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΚΑΡΤΣΑΚΗ το χωριό εξαντλεί την τελευταία χρυσή εφεδρεία που έχει. Η υποψηφιότητα αυτή τιμά από μόνη της τα χωριά μας, είναι άψογη. Μα ακόμη και αν κάποιος δεν θέλει να ψηφίσει το συνδυασμό με τον οποίο κατεβαίνει ο κ. Καρτσάκης Χαρίλαος υπάρχουν και άλλοι υποψήφιοι από το χωριό μας. Αυτή τη φορά ας ψηφίσουμε τοπικίστικα. Ας αξιοποιήσουμε τους δικούς μας ανθρώπους, ας τους δώσουμε την δύναμη να μπουν μπροστά και να απαιτήσουν όλα όσα τόσα χρόνια λιμνιάζουν και αναβάλλονται. Διαφορετικά δεν θα μας φταίει κανείς, μόνο ο εαυτός μας. ΜΕ ΟΛΟ ΜΟΥ ΤΟ ΘΑΡΡΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ ΠΟΥ ΣΑΣ ΕΧΩ ΧΩΡΙΣ ΚΑΝΕΝΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ. ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΑΡΕΦΑΛΑΚΗΣ

6

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Σεπτέμβρης βρίσκεται στην πρώτη εβδομάδα πλέον και η αίσθηση του καλοκαιριού, που μόλις τελείωσε, είναι ακόμη νωπή. Ένα καλοκαίρι με ζέστες, δροσιά, άπνοη κι αέρηδες αλλά πάντα γρήγορο και αχόρταγο. Τα φώτα, το βουητό της πόλης, δεν εμποδίζουν όλες αυτές τις εικόνες που γέμισαν τις αισθήσεις μου να περνοδιαβαίνουν στα μάτια του νου μου και να μου θυμίζουν γενναιόδωρες καλοκαιρινές στιγμές στο Σκινιά. Κι όταν μιλώ για εικόνες δεν εννοώ ένα κλικ μιας φωτογραφικής μηχανής αλλά κάτι που περιέχει κίνηση, χρώμα, μυρωδιά, ήχο, γεύση και αφή, εικόνες των αισθήσεων.

26 Ιουλίου γιορτή Αγίας Παρασκευής Ζεστό πρωινής Δευτέρας και πρέπει ν’ ανηφορίσουμε κατά το βουνό. Ο δρόμος δεν είναι βατός για τα επιβατηγά αυτοκίνητα παρά μόνο ως την δεξαμενή νερού. Εκεί παρκάρουμε και συνεχίζουμε με τα πόδια από το παλιό μονοπάτι. Ανηφορίζοντας γυρίζουμε και αγναντεύουμε δυτικά προς το χωριό μας. Όμορφο φαίνεται από μακριά και από ψηλά. Ξεχωρίζει ο Άγιος Αντώνιος και πιο δεξιά, βόρεια, λαμπυρίζει η λιμνοδεξαμενή. Κάποια μηχανήματα δουλεύουν εκεί. Θα σηκώσουν λένε το ανάχωμα για να βάλει περισσότερο νερό καλό .......! Το μονοπάτι αν και δεν περπατιέται πια, υπάρχει εκεί για να μας εξυπηρετεί όταν χρειαστεί θυμίζοντάς μας αλλοτινές εποχές. Η μυρωδιά από το θυμάρι είναι διάχυτη και η ζέστη έχει αρχίσει να μας δυσκολεύει κιόλας στην ανάβαση. Σε λίγο φτάνουμε στο εξωκλήσι μας. Η καμπάνα στο λιτό καμπαναριό έτοιμη να σημάνει και το ξύλινο τραπεζάκι μπροστά από την είσοδο της εκκλησίας με λιγοστούς μυρωδάτους άρτους περιμένει. Λιγοστός κι ο κόσμος φέτος, αλλά με την ίδια πίστη και προσμονή σ’ αυτά όλα που σημαίνει η Αγία για μας, για το χωριό μας. Για τους πιο παλιούς η περιοχή της Αγίας Παρασκευής θυμίζει “ΚΑΤΟΧΗ’’ τότε που ο κόσμος κρύβονταν επί μέρες στις γύρω λαγκαδιές προσπαθώντας να αποφύγει τον βομβαρδισμό από τον κατακτητή. Ένα κομμάτι αντίδωρο απ’ το χέρι του ιερέα, ένα κομμάτι άρτο - μόνο στην εκκλησία μ’ αρέσει ο άρτος και παίρνουμε ξανά την κατηφόρα. Πολλή ζέστη κι επικίνδυνες οι πέτρες του μονοπατιού. Μας αποζημιώνει όμως η καταπληκτική θέα, η πεδιάδα της Μεσσαράς με διάσπαρτα χωριά σαν άσπρες πιτσιλιές σου δίνουν την αίσθηση ενός πανέμορφου ονειρικού πίνακα. Η εικόνα αυτή είναι καρφωμένη στο μυαλό μου και στην καρδιά μου. Πέρυσι την παραμονή της Παναγίας συνάντησα έξω από το φούρνο μία παρέα από φίλες μου Σκινιακές που ξεκινούσαν γελαστές να πάνε στην Παναγία μας στο Σοροκιανό «απροπαταρές» γιατί είχαν λέει τάμα, μα εγώ καθώς ήμουν απροετοίμαστη, δεν ακολούθησα. Έδωσα όμως ραντεβού από τότε για φέτος, να αξιωθώ κι εγώ να κάμω αυτή την διαδρομή. Δεν το ξέχασα και «ω του θαύματος» έφτασε η πολυπόθητη κι ευλογημένη ώρα. Μόλις άρχισε να γέρνει ο ήλιος, κατά τις εφτά, πήραμε το δρόμο απ’ τον Άγιο Αντώνιο προς το Σοροκιανό. Με κέφι και δύναμη για τον περίπατό μας αλλά εφοδιασμένες και με ένα μπουκάλι νερό στο χέρι κατηφορίσαμε προς τα

Ο

λεκανικά και τον Μπαρίτη ποταμό παντού ελιές, αμέτρητες ελιές. Τα βήματά μας άφηναν τα ίχνη τους στον χωματόδρομο, που και που μας τσιμπούσε κι ένα ξερό χορταράκι ενώ τα τζιτζίκια μας έδιναν ακούραστα ρυθμό. Μυρωδιές από στεγνό χώμα και ξερόχορτα. Ο ήλιος έπαιζε κρυφτό ανάμεσα στα κλαδιά των δέντρων ξεματώντας πότε πότε τα μέτωπά μας. Διαβήκαμε τον Μπερίτη και τον Κολοκύθη ποταμό, μα που νερό τέτοια εποχή κοντεύουν 6 μήνες που έχει να βρέξει! Μόνο κάτι καλαμιές μαρτυρούσαν την παρουσία του σε άλλη εποχή του χρόνου. Θα περπατούσαμε γύρω στα δεκαπέντε λεπτά, όταν αρχίσαμε πλέον να ακούμε κάπως τις ψαλμωδίες από τον εσπερινό - φέτος ο εσπερινός έγινε στην Παναγία - και με την ψαλμωδία ως πυξίδα λίγα λεπτά αργότερα περνούσαμε τον χαρακτηριστικό φοίνικα της περιοχής. Στέκει ακόμα εκεί απτόητος κι ας φαίνονται οι ρίζες του κι ας είναι γερασμένος πια. Αναρωτήθηκα πως αλήθεια νάτανε αυτή η περιοχή όταν κατοικούσαν πριν από εκατοντάδες χρόνια κι ένιωσα δέος. Στην αυλή της εκκλησίας μερικοί πιστοί γύρω από το τραπέζι με τους άρτους περίμεναν για την ευλογία τους. Ένα κομμάτι μυρωδιαστός άρτος μετά την πεζοπορία με αποζημίωσε. Οι καρότσες των φορτηγών περίμεναν όσους είχαν αποφασίσει να μην επιστρέψουν περπατώντας. Απ’ την καρότσα, προσπαθώντας να κρατηθώ, από τα χοροπηδήματα του αυτοκινήτου αγνάντευα την κοκκινοβαμμένη δύση και ένιωθα μια αίσθηση πληρότητας να με πλημμυρίζει. Θεέ μου τι όμορφο που έχεις πλάσει τον κόσμο μας!!! Ρούφηξα όσο πιο πολύ αέρα μπορούσα για να τον φυλακίσω μέσα μου και μαζί όλα αυτά τα απλά μα πανέμορφα που είχα ζήσει κι αποχαιρέτησα με το βλέμμα μου την ομορφιά που άφηνα πίσω μου. ― Πλατεία Αγίου Αντωνίου, μετά τις εννιά που αρχίζει να σκοτεινιάζει. Στέκομαι στην αυλή του σπιτιού μου. Ακούγονται φωνές παιδικές, γέλια εφηβικά, ανδρικές και γυναικείες κουβέντες. Κάπου ακούγονται και κρητικές μαντινάδες ντυμένες με γνώριμες κρητικές μελωδίες μα και ποδοβολητό. Βγαίνω στο σοκάκι και πλησιάζω προς την πλατεία. Όσοι δεν χωρούν στα παγκάκια κάθονται στα σκαλοπάτια του “Δημαρχείου’’ και του Πνευματικού Κέντρου. Ένα αυτοκίνητο είναι σταματημένο σε μία άκρη με ανοιχτές τις πόρτες και οι μαντινάδες ξεχύνονται από τα σπλάχνα του από κάποιο ηλεκτρονικό όργανο. Κάποια ποδήλατα γυροφέρνουν το χώρο κι εγώ μένω έκπληκτη από το όλο σκηνικό και το πλήθος των ατόμων που συμμετέχει σ’ αυτό. Τριάντα-σαράντα ίσως και περισσότεροι έτσι στα καλά καθούμενα απρογραμμάτιστα. Ξάφνου υπάρχει έντονη κινητικότητα. Συγκεντρώνονται πολλοί μαζί συζητούν έντονα, φωνάζουν, διαφωνούν, μοιράζονται σε ομάδες. Κάτι πολύ ενδιαφέρον θα ξεκινήσει σε λίγο ένα ξεχασμένο παιχνίδι που τα τελευταία χρόνια αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς στο χωριό μας κι εγώ νιώθω ένα τσιμπηματάκι ζήλιας μέσα μου που δεν το παίζαμε, αν και παλιό, όταν εγώ ήμουν παιδί. “Σαράντα Κόσκινα’’ λέγεται το παιχνίδι κι έχει συνεπάρει μικρά και μεγάλα παιδιά. Ως δια μαγείας αφού δοθούν οι απαραίτητες οδηγίες και διευκρινίσεις, η πλατεία αδειάζει, όλοι ησυχάζουν κι αρχίζει ένα προσεκτικό κρύψιμο

στην αρχή και ένα ανελέητο ψάξιμο στη συνέχεια. Οι φωνές και τα επιφωνήματα μετατοπίζονται συνεχώς μέχρι να βγεί η νικήτρια ομάδα. Ωστόσο η ώρα έχει περάσει τα μικρότερα παιδιά πάνε για ύπνο ενώ τα μεγαλύτερα ετοιμάζονται για νυχτερινές καντάδες με τα μαντολίνα τους και μαντινάδες βγαλμένες από την κρητική ψυχή γεμάτες αγάπη, πάθος, χαρά και πόνο. Έτσι ήταν σχεδόν όλα τα καλοκαιρινά βράδι στο Σκινιά. Δεν ξέρω αν το φετινό καλοκαίρι είχε ομοιότητες με άλλα προηγούμενα, έχω όμως την αίσθηση πως πρόκειται για μια βελτιωμένη έκδοση κι ευελπιστώ πως θα ακολουθήσουν εφάμιλλα και ακόμη καλύτερα. Είναι αδύνατον ν’ αφήσω έξω από την περιπλάνησή μου την εικόνα που κατά την γνώμη μου σφραγίζει του κάθε καλοκαιριού στο Σκινιά. Όπως ξεκίνησα με εξωκλήσι έτσι και θα τελειώσω. Άγιος Ιωάννης στο βουνό κοντά στην Καμάρα. Λίγο πιο κάτω από το Μνημείο των Πεσόντων. Χρόνια και χρόνια ο Άι Γιάννης μας υποδέχεται όταν ερχόμαστε και μας ξεπροβοδίζει όταν φεύγουμε. Προστάτης μας κι αυτός μαζί με τον Άγιο Αντώνιο στα τροχαία ατυχήματα. Δε θυμάμαι κάποια χρονιά που να μην έχω πάει στην χάρη του. Μα όπως πάντα, το ίδιο σφίξιμο ένιωσα και αυτή την φορά. Πάντα σηματοδοτεί το τέλος του καλοκαιριού και της ανεμελιάς και την αρχή μιας νέας δυσκολότερης υπεύθυνης εποχής καθώς αρχίζει η νέα σχολική χρονιά και η προετοιμασία για την αντιμετώπιση του χειμώνα που καταφθάνει απαιτητικός. Τα ίδια πρόσωπα και φέτος περίπου, κάποιες απουσίες, περιστασιακές ή οριστικές δυστυχώς και σταθερά στην ίδια θέση το τραπεζάκι με τους άρτους μπροστά από την Εκκλησία. Δυό τρία κλαδιά βασιλικού πάνω στην εικόνα του Αγίου και μερικά κεράκια στα μανουάλια. Όλα λιτά και απέριττα. Όλοι στεκόμασταν περιμετρικά αγκαλιάζοντας το εκκλησάκι με το βλέμμα μας και εμάς να μας αγκαλιάζουν οι γέρικες ελιές του Άι Γιάννη, οι καφκάρες που στέκουν εκεί πριν από εμάς και θα συνεχίζουν και μετά από εμάς. Ποιος ξέρει μέχρι πότε! Παίρνω ένα κομμάτι άρτο και καθώς ξεκινώ να φύγω διαπιστώνω πως κάτι άλλο με στενοχωρεί. Είναι που με τον καινούργιο δρόμο περνάμε πια σπανίως από το εκκλησάκι κινδυνεύοντας να ξεχάσουμε την παρουσία του. Ίσως οι πολιτιστικοί σύλλογοι που ιδιοκτησία τους είναι η κατάφυτη από πεύκα πλαγιά σε συνδυασμό με το μνημείο πεσόντων κάτι θα κάνουν για την αξιοποίηση του χώρου. Ας μην ξεχνούμε ο Άγιος θα είναι πάντα εκεί να μας καλωσορίζει όταν ερχόμαστε και να μας κατευοδώνει όταν φεύγουμε! Όλα αυτά αλήθεια που αναπολώ αυτή την στιγμή είναι που δίνουν δύναμη να ξεκινήσω κι αυτή την χρονιά, γιατί μέσα μου βαθειά πιστεύω πως εκτός την δύσκολη καθημερινότητά του που με φθείρει υπάρχει εκεί έξω ένας όμορφος κόσμος που με περιμένει!!! ΠΥΡΚΑΓΙΑ: ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Μέχρι πρότινος νόμιζα πως οι πυρκαγιές όπως τις έχουμε δει στην τηλεόραση δεν μας Συνέχεια στη σελ. 7

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Συνέχεια από τη σελ. 6

αφορούν, γιατί εμείς δεν έχουμε δάση, γιατί το χωριό μας δεν έχει πολύ πράσινο, ούτε κι εγώ ξέρω γιατί... Ένα βράδυ όμως του Αυγούστου αναθεώρησα την άποψή μου. Ήταν η τρίτη συνεχόμενη φορά που έπιανε φωτιά στην περιοχή μας αλλά η δεύτερη στα όρια του χωριού. Κατά τις 23:30 το βράδυ στις 16 Αυγούστου από τις φωνές που άκουσα βγήκα στο μπαλκόνι του σπιτιού μου αντικρύζοντας μια κόκκινη αναλαμπή στην ατμόσφαιρα μαζί με έντονη μυρωδιά καπνού. Η “Κεφάλα’’ είχε παραδοθεί στις φλόγες και τα πρώτα σπίτια προς τον Λόφο κινδύνευαν άμεσα να καούν. Όσοι νέοι αντιλήφθηκαν τη φωτιά έσπευσαν αψηφώντας τον κίνδυνο να σβήσουν την φωτιά και να βοηθήσουν όσους κινδυνεύαν. Επειδή και το δικό μου σπίτι είναι στους πρόποδες κι επειδή ήταν σκοτάδι δεν μπορούσα να εκτιμήσω την απόσταση της φωτιάς απ’ το σπίτι μου και δεν ήξερα τι να κάνω. Τα πυροσβεστικά οχήματα καθυστερούσαν να έρθουν, ενώ κραυγές πανικού από ιδιοκτήτες σπιτιών που κινδύνευαν άμεσα μας αναστάτωναν γιατί όσο περνούσε η ώρα η κατάσταση χειροτέρευε, η έλλειψη μέσων γινόταν πιο εμφανής. Θέλαμε να βοηθήσουμε αλλά πώς με τι; Ήμασταν ανήμποροι! Η πρώτη κοινή διαπίστωση ήταν πως δεν υπάρχει αντιπυρική ζώνη πάνω από την κατοικημένη περιοχή της “Κεφάλας’’ που να διαχωρίζει το χωριό από την θαμνώδη έκταση, η οποία καλά το ξέρουμε πως είναι κυρίως βοσκότοπος. Ένας οριζόντιος αγροτικός χαλικόστρωτος δρόμος θα ήταν αρκετός. Νερό! Όλοι ψάχναμε για βρύσες με ποσότητα νερού αλλά και μεγάλα σε μήκος λάστιχα τόσο για να βοηθήσουμε στην κατάσβεση όσο και στον ανεφοδιασμό των πυροσβεστικών οχημάτων που ήρθαν αργότερα. Δυστυχώς πυροσβεστικός κρουνός δεν έχει προβλεφθεί μέσα στο χωριό! Ευτυχώς που δεν ήταν κλειστό το νερό ύδρευσης, (σύνηθες φαινόμενο στο χωριό μας) και έτσι δεν θρηνήσαμε θύματα! Το ένα από τα σπίτια που κινδύνεψαν συνορεύει με ένα χωράφι (οικόπεδο) που είναι γεμάτο ξερά χόρτα. Όλοι μας έχουμε περάσει πολλές φορές από εκεί γιατί είναι δίπλα στο δρόμο, αλλά κανείς δεν σκέφτηκε πως ένα αποτσίγαρο ή από κάποιο εύφλεκτο σκουπίδι θα μπορούσαν αυτά τα ξερόχορτα να αρπάξουν φωτιά προκαλώντας καταστροφικές συνέπειες στο χωριό. Έχουμε άραγε αναρρωτηθεί πόσα τέτοια επικίνδυνα σημεία υπάρχουν στο χωριό μας. Άραγε δεν θα μπορούσε ο καθένας να πάρει μια σκαλίδα και να καθαρίσει έξω από το σπίτι του; Μήπως και ο Δήμος οφείλει να πάρει και να κάνει κάποια πράγματα; Κάτι άλλο που με προβλημάτισε έντονα ήταν κατά πόσο είμαστε ενημερωμένοι για την πυροπροστασία, τόσο σε επίπεδο περιοχών αλλά κυρίως σε επίπεδο προσωπικό. Αν τύχει μια πυρκαϊά στο σπίτι μας ξέρουμε πως θα την αντιμετωπίσουμε; Πόσοι από εμάς έχουν πυροσβεστήρα στο σπίτι τους ή στο αυτοκίνητό τους; Είμαι σίγουρη πως για το σεισμό λίγο πολύ όλοι κάτι γνωρίζουμε. Για την φωτιά όμως γνωρίζουμε ελάχιστα, ενώ ίσως είναι το πιο ανεξέλεγκτο φαινόμενο. Πιστεύω πως αυτή ήταν μια από τις χειρότερες εμπειρίες που έχουμε ζήσει στο Σκινιά και εύχομαι να μην ξανασυμβεί. Καλό είναι ο κάθε ένας μας να έχει συνείδηση των πράξεών του και να αντιλαμβάνεται την ευθύνη που έχουμε απέναντι στον συνάνθρωπό μας και την φύση. Μαρία Γαλανάκη Δασκάλα

7

το Σκινοφάραγγο

H Eλλάδα μετά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 ετά την δραματική έκβαση του ελληνοτουρκικού πολέμου σημαντικές υπήρξαν οι εξελίξεις , τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό μέτωπο. Η πιο σημαντική αντίδραση υπήρξε η ανάπτυξη ενός σημαντικού αντιβασιλικού ρεύματος ,τόσο ανάμεσα στο στρατό αλλά το κυριότερο ανάμεσα στο λαό. Ο λαός αναζητούσε τους υπαίτιους της εθνικής ήττας σοκαρισμένος από την απρόβλεπτη τραγωδία. Στον εξωτερικό τομέα οι εκπρόσωποι των ξένων δυνάμεων έκαναν αμέσως φανερό ότι οι ξένες δυνάμεις δεν θα ανέχονταν καμιά υπονόμευση του θεσμού της βασιλείας και προειδοποιούσαν για άρση της υποστήριξής τους προς την Ελλάδα σε αυτή την κρίσιμη στιγμή που διερχόταν η χώρα. Τα πολιτικά κόμματα που έφεραν τεράστιες ευθύνες με τους αρχηγούς τους προσπάθησαν να κατευνάσουν την λαϊκή οργή, που η συνέχεια της θα είχε σαν αποτέλεσμα να σαρώσει και τους ίδιους από το προσκήνιο. Η απουσία μιας εύρωστης αστικής τάξης είχε σαν επακόλουθο την διαιώνιση του διεφθαρμένου ολιγαρχικού πολιτεύματος με συνέπεια την υποτέλεια και την εξάρτηση από τους ξένους βασιλικούς οίκους. Η εξωτερική πολιτική ήταν αποκλειστικό προνόμιο του Βασιλιά Γεωργίου του Α. Η κυβέρνηση Ζαΐμη αποδέχτηκε τους όρους της προκαταρτικής συνθήκης ειρήνης και υπογράφει στις 22 Νοεμβρίου του 1897, στην Κωνσταντινούπολη την σχετική συνθήκη. Παράλληλα άρχισε την αποστρατεία τον οπλιτών από το στράτευμα και διαπραγματεύεται την κατάρτιση νομοσχεδίου που έθετε τη χώρα κάτω από ασφυκτικό οικονομικό διεθνή έλεγχο, όρο απαραίτητο για την σύναψη δανείου για να μπορέσει να αποζημιώσει την Τουρκία σαν νικήτριας δύναμης ,γιατί διαφορετικά δεν θα αποχωρούσε η Τουρκία από την Θεσσαλία. Μέσα στα πλαίσια της μεταπολεμικής ανώμαλης αυτής περιόδου εντάσσεται και η απόπειρα δολοφονίας του βασιλιά Γεωργίου στις 14 Φεβρουαρίου 1898 από τους Γ. Καρδίτση, και Ι. Γεωργίου ή Κυριακού. Με αφορμή την απόπειρα ξεκίνησε ένα πογκρόμ ενάντια σε όσους εμφορούνταν από αντιβασιλικές ιδέες στα πλαίσια καταπολέμησης του Αναρχισμού, που κατάλοιπα του υπήρχαν κυρίως στις περιοχές του Πύργου και της Πάτρας. Η ελευθεροτυπία περιορίζεται, ο λαός θεωρείται υπεύθυνος από την βασιλική εξουσία για τις πολιτικές επιλογές του και φαινομενικά η Βασιλική εξουσία εδραιώνεται. Σταδιακά επέρχεται ηρεμία και σε αυτό σημαντικό ρόλο έπαιζε η ανάκτηση της Θεσσαλίας απ’ τους Τούρκους και η ευνοϊκή προοπτική για τη λύση του

Μ

Κρητικού ζητήματος, που τελικα πραγματοποιείται το 1898 στις 9 Δεκεμβρίου, με διοικητή τον πρίγκιπα Γεώργιο. Άλλο σημαντικό γεγονός με τεράστιες επιπτώσεις για την χώρα μας υπήρξε η επιβολή στη Ελλάδα διεθνούς οικονομικού ελέγχου που πολλοί Ιστορικοί θεωρούν ότι αυτός ήταν και ο λόγος που η Γερμανία ώθησε την χώρα μας στον πόλεμο ενάντια στην Τουρκία προεξοφλώντας την ήττα μας για να μας επιβληθεί οικονομικός έλεγχος. Η Γερμανία πρωτοστάτησε βέβαια αλλά δεν ήταν η μόνη από τις μεγάλες δυνάμεις. Οι συνέπειες του οικονομικού ελέγχου ήταν δυσβαστακτες για την χώρα μας όχι μόνο για την οικονομία αλλά κυρίως για την μείωση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Ο οικονομικός έλεγχος άρχισε να λειτουργεί από τις 28 Απριλίου του 1898. Το 1898 ξεκίνησε μια διαδικασία ζυμώσεων στα πολιτικά πράγματα της χώρας μας από διάφορους πολιτικούς για την ανάδειξη νέων πολιτικών σχηματισμών στη θέση των παλαιών και φθαρμένων. Οι πιο ελπιδοφόροι νέοι πολιτική ήταν οι Στέφανος Δραγούμης, και ο Γεώργιος Θεοτόκης, που στις εκλογές που γίνονται το 1899 είναι ο νικητής παρουσιάζοντας τον εαυτό του και το κόμμα του σαν συνεχιστές του Τρικούπη. Ο Θεοτόκης υπήρξε μετριοπαθής πολιτικός αλλά κατηγορήθηκε ο φιλοβασιλισμός του που είχε σαν συνέπεια την αύξηση της επιρροής των ανακτόρων στην Ελληνική βουλή. Ο Θεοτόκης κυβέρνησε την χώρα σχεδόν 10 χρόνια με μικρές διακοπές με αντιφατικά αποτελέσματα, θεωρείται πάντως από τους περισσότερους ιστορικούς ότι συνέβαλε στην ανόρθωση της χώρας μετά τον ατυχή πόλεμο του 1897. Ενα από τα πιο σοβαρά θέματα που απασχόλησαν την χώρα και την κυβέρνηση Θεοτόκη ήταν το στρατιωτικό. Και αυτό εξαιτίας της αντιστοιχίας ανάμεσα στους εθνικούς πόθους για διεκδικήσεις του αλύτρωτου Ελληνισμού, και την αντίστοιχη κατάσταση που βρίσκονταν ο Ελληνικός στρατός από πλευράς οργάνωσης, εκπαίδευσης, εξοπλισμού, καθώς επίσης και ηθικού, μετά την ταπεινωτική ήττα του 1897. Παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Θεοτόκη για το αξιόμαχο του ελληνικού στρατού οι αλλαγές που κυρίως έγιναν περιορίστηκαν σε νομοθετικά, διοικητικά και οργανωτικά θέματα. Στην εσωτερική πολιτική σκηνή η Κυβέρνηση αντιμετώπισε έντονα προβλήματα εξ, αιτίας του ονομαζόμενου σταφιδικού ζητήματος, με επίκεντρο την βορειοδυτική Πελοπόννησο, όπου ξέσπασαν ταραχές και μάλιστα στο Πύργο υπήρξαν ένοπλες. Του Αντώνη Εργαζάκη

8

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ραγματοποιήθηκαν και φέτος με μεγάλη επιτυχία οι πολιτιστικές εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου Σκινιά, οι οποίες περιλάμβαναν θεματικές ενότητες πλαισιωμένες από ποικίλο πε-

Π

ριεχόμενο εμπνευσμένο από την παράδοση και την πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας. Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν από τον Ιούνιο με το θερισμό χωραφιού τεσσάρων στρεμμάτων, σπαρμένο από σιτάρι και κριθάρι στην τοποθεσία «Σώπατα». Το χωράφι αυτό παραχωρήθηκε από το Γιάννη το Γαλανάκη του Ανδρέα για τον παραπάνω σκοπό στο Σύλλογό μας με σκοπό να γίνει όλη η διαδικασία από τη σπορά του χωραφιού μέχρι και το ψήσιμο

ράφι. Ήταν μια ηλιόλουστη μέρα του Ιούνη όπου άνδρες και γυναίκες έβαλαν τα δυνατά τους για να θερίσουν τα μεστωμένα χρυσαφί στάχια! Τα γαϊδουράκια με τη σειρά τους περίμεναν υπομονετικά για να

κουβαλήσουν τα δεκάδες δεμάτια στο ανακαινισμένο αλώνι της Σφακιαναντώναινας που βρίσκεται στην τοποθεσία «Ρουσσές». Την επόμενη μέρα άρχισε το αλώνισμα με βωλόσυρο τον οποίο οι παλιότεροι ήξεραν να προσαρμόζουν στο γαϊδουράκι που άρχισε να γυρίζει πάνω στα σκορπισμένα στάχια. Τα πριονωτά μαχαίρια του βωλόσυρου έσπαγαν τα στάχια και σιγά σιγά μετά από αρκετή ώρα, ντάλα μεσημέρι, το αλώνι γέμισε με άχυρα και με τον πολύτιμο καρπό. Η ζέστη δυ-

αλωνιστάδες άρχισαν το φαγοπότι! Το λίχνισμα ήταν η συνέχεια πριν το μιγάδι σακιαστεί στα πάνινα τσουβάλια και ακολουθήσει το δρόμο του αλευρόμυλου! Από το άλεσμα ήρθε η σειρά του ζυμώματος όπου γυναίκες που κατέχουν καλά την τέχνη του ζυμωτού, δημιούργησαν προζυμένιο και εφτάζυμο ψωμί. Το πρώτο έγινε στον ξυλόφουρνο της Παπαδιώς της Ρερεράκη και το δεύτερο, στο μεγάλο ξυλόφουρνο της Μαρίας της Αεράκη και στα αντίστοιχα μετόχια τους. Και τις δύο φορές μοσχομύρισε όλο το χωριό. Το εφτάζυμο ψωμί το κέρασε ο Σύλλογος στην χοροεσπερίδα ανήμερα της Παναγίας. Σκοπός μας είναι όλη αυτή η δραστηριόπτητα να εκδοθεί σε CD. Στις 4 Ιουλίου πραγματοποιήθηκε η καθιερωμένη, ημερήσια

εκδρομή του Συλλόγου μας στο Ζαρό, Φαιστό, Μάταλα, Καλαμάκι στην περιοχή της Μεσαράς. Την Παρασκευή 23 Ιουλίου δόθηκε μετά από αίτημα του Συλλόιγου μας, δωρεάν θεατρική παράσταση στο κέντρο του χωριού, προσφορά της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ηρακλείου με το θίασο του Μάνου Μανιά. Το Σάββατο 24 Ιουλίου ήταν η βραδιά μαντινάδας που έλαβε χώρα για δεύτερη χρονιά και για πρώτη φορά στον ανακαινισμένο χώρο του πρώην Γυμνασίου του χωριού μας. Τα μαντολινάκια είχαν τον πρώτο λόγο αφού στα χέρια των ντελικανήδων του χωριού ζωντάνευαν και ο γλυκός τους αντίλαλος διαπερνούσε τα όρη μας. Μια βραδιά γεμάτη κέφι, πολλή μαντινάδα και αρ-

Συνέχεια στη σελ. 9

ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΣΚΙΝΙΑ

εφτάζυμου ψωμιού. Την Κυριακή, λοιπόν, 6 του Ιούνη συγκεντρώθηκαν πολλοί χωριανοί στο παραπάνω χωράφι κρατώντας τα απαραίτητα δρεπάνια με τα οποία θέρισαν το χω-

νάμωνε κι επειδή νηστικό γαϊδούρι δεν «χορεύει» γύρω από το αλώνι, τα παραδοσιακά φαγητά απλώθηκαν κάτω από την μεγάλη, φιλόξενη ελιά, το κρασί έρρεε άφθονο και οι

Το Αγροτικό Ιατρείο Σκινιά εδώ και ένα χρόνο σχεδόν δεν έχει γιατρό ούτε νοσηλευτή ή νοσηλεύτρια. Ο γιατρός που είχαμε πήρε μετάθεση για άλλο Ιατρείο γιατί έτσι τον βόλευε τον άνθρωπο ή γιατί στο άλλο Ιατρείο είχαν το ισχυρό μέσο! Η μαία που υπηρετούσε στο Αγροτικό Ιατρείο Σκινιά συνταξιοδοτήθηκε και έτσι έλειψε από το χωριό και τα γύρω χωριά ο άνθρωπος της άμεσης επικοινωνίας και συμπαράστασης στο πρόβλημα του καθ’ ενός όπως ήταν επί σειρά ετών η κ. Χαρούλα Ρουσοχατζάκη-Ζερβάκη. Τώρα όποτε μπορούν ή όποτε περισσεύει στέλνουν γιατρό που κάνει κάτι σαν εξωτερικό ιατρείο (από το ολότελα καλή και η....) και έτσι οι γερόντοι και οι γερόντισσες είναι τρισευτυχισμένοι!!! που κάποιος κάπου κάπου τους θυμάται. Ρε δεν μας ρίχνετε στον Σκινοφάραγγο να γλιτώσετε μια και καλή από εμάς!!! Ελπίζουμε κάποιος αρμόδιος (αχ αυτοί οι αρμόδιοι θα μας φάνε) να μας διαβάσει και να συγκινηθεί.

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

9

το Σκινοφάραγγο

ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΚΙΝΙΑ 2010 Συνέχεια από τη σελ. 8 κετούς επισκέπτες. Την Κυριακή 25 Ιουλίου, το απόγευμα καλέσαμε όλα τα παιδιά του χωριού μας να συμμετέχουν σ’ ένα

διαγωνισμό ζωγραφικής με θέμα: « Ζωγραφίζω τον τόπο μου». Τα παιδιά έβαλαν τα δυνατά τους, έπιασαν τα πινέλα και αποτύπωσαν σε μπριστόλ χαρτόνι θαυμάσια έργα, εμπνεόμενα από τις ασύγκριτες ομορφιές του τόπου μας. Το Σάββατο 14 Αυγούστου, παραμονή της Παναγίας, ήταν ημέρα

αφιερωμένη στο ποδήλατο! Ο δεύτερος ποδηλατικός γύρος του χωριού μας ήταν γεγονός, η συμμετοχή μεγάλη και τα παιδιά μέσα σε πνεύμα συνεργασίας διέσχισαν τους δρόμους του χωριού προσφέροντας

για τους εαυτούς τους άσκηση και ψυχαγωγία και για τους θαμώνες των καφενείων ένα πρωτόγνωρο θέαμα! Εν τω μεταξύ είχαν ξεκινήσει οι εργασίες ανακαίνισης των χώρων του Γυμνασίου από το Σύλλογό μας με την αμέριστη βοήθεια της Δημοτικής Αρχής (αποχέτευση, παροχή

ρεύματος και βάψιμο των τουαλετών, τοιχογραφίες στον περιβάλλοντα τοίχο του Αγίου Δημητρίου, κατασκευή κουζίνας, άνοιγμα πόρτας κ. ά. Η χοροεσπερίδα πραγματοποιήθηκε ανήμερα της Παναγίας με μεγάλη συμμετοχή κόσμου στον πανέμορφο διευθετημένο χώρο του πρώην Γυμνασίου. Στο χώρο αυτό προβλέπεται να ιδρυθεί Πολιτιστικό Κέντρο όπου θα γίνονται πάσης φύσεως εκδηλώσεις. Αυτό που λείπει ωστόσο είναι ο κατάλληλος φωτισμός και η ενί-

σχυση της παροχής του ρεύματος σε τριφασικό. Το συγκρότημα του Μανόλη Στεφανάκη συνεπήρε τους λάτρεις της κρητικής και λαϊκής μουσικής και ο χορός κράτησε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες σκορπίζοντας ατέλειωτες στιγμές χαράς και ξεφαντώματος στους προσκεκλημένους. Οι καλοκαιρινές μας εκδηλώσεις θα κλείσουν το Σαββατοκύριακο 25 και 26 Σεπτεμβρίου με το πέρασμα του φαραγγιού του Αναποδάρη που θα συμπεριλαμβάνει και διανυκτέρευση. Το φαράγγι έχει ενταχθεί σε πρόγραμμα και ελπίζουμε σύντομα πως θα κατασκευαστεί το μονοπάτι και οι άλλοι χώροι που προβλέπονται για να είναι προσπελάσιμο και ασφαλές. Για το παραπάνω θα σας μιλήσουμε στο επόμενο τεύχος! Με την ευκαιρία να σας ενημερώσουμε πως έχουμε στα «σκαριά» και επεξεργαζόμαστε την πρόταση μας που έχουμε στείλει στη Δημοτική Αρχή σχετικά με την αξιοποίηση του χώρου του πρώην Αστυνομικού Σταθμού ώστε εκεί να στεγαστεί Μουσείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το έργο θα ενταχθεί στην «πράσινη ανάπτυξη». Επίσης το Πρώην «Δημαρχείο» προτείνουμε να γίνει ένα Κ.Η.Φ.Η. (Κέντρο Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων). Στόχος μας πάντα είναι η ανάπτυξη του χωριού μας σε όλους τους τομείς ιδιαίτερα στην πολιτιστική αναβάθμιση! Ευχαριστούμε όλους όσους με κάθε τρόπο συνέβαλαν να υλοποιηθούν οι καλοκαιρινές μας εκδηλώσεις. Δημήτρης Καρτσάκης Πρόεδρος του Συλλόγου

10

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

Παγκόσμιες δημογραφικές αλλαγές Η πορεία προς μια μουσουλμανική Ευρώπη!

Ο

Κόσμος αλλάζει. Σε 3-4 δεκαετίες τίποτε δεν θα ειναι ίδιο, κυρίως στη σύνθεση του πληθυσμού. Επιστημονικές μελέτες εκτιμούν τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν στον Δυτικό πολιτισμό εξαιτίας των ραγδαίων δημογραφικών μεταβολών. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, προκειμένου ένας πολιτισμός να διατηρηθεί για περισσότερα από 25 χρόνια έχει ανάγκη ενός ρυθμού γονιμότητας της τάξεως του 2,11 γεννήσεων ανά οικογένεια. Μικρότερος αριθμός γεννήσεων οδηγεί οποιοδήποτε πολιτισμό σε παρακμή. Ιστορικά κανένας πολιτισμός δεν μπόρεσε να ανακάμψει με ρυθμό γεννήσεων 1,9. Ακόμη περισσότερο, με ρυθμούς της τάξεως του 1,3 (όπως περίπου της σύγχρονης Ευρώπης) δεν υπάρχει καν δυνατότητα αναστροφής της κατάστασης. Διότι απαιτούνται 80-100 χρόνια για να διορθωθεί η κατάσταση. Φυσικά κανένα οικονομικό μοντέλο δεν μπορεί να επιβιώσει τόσα χρόνια ώστε να συντηρήσει ένα πολιτισμό. Το 2007, οι ρυθμοί γονιμότητας στην Ευρώπη ήταν: στη Γαλλία 1,8 στην Αγγλία 1,6 στην Ελλάδα και τη Γερμανία 1,3 στην Ιταλία 1,2 και στην Ισπανία 1,1. Ο μέσος όρος σε 31 χώρες της Ευρώπης είναι 1,38. Επειδή δε η φύση συμπληρώνει πάντα τα κενά, η μη αυξηση του πληθυσμού της Ευρώπης μέσω των γεννήσεων, θα συμπληρωθεί από τη μετανάστευση. Φυσικά μιλάμε κυρίως για τη μουσουλμανική μετανάστευση που αποτελεί σήμερα το 90% της συνολικής μετανάστευσης στην ήπειρο μας, στη Γαλλία όπου ο μέσος όρος παιδιών ανά οικογένεια είναι 1,8 οι μουσουλμάνοι έχουν 8,1. Το

30% των παιδιών κάτω των 20 ετών είναι μουσουλμάνοι. Μάλιστα σε μεγάλες πόλεις όπως το Παρίσι και η Μασσαλία το ποσοστό φθάνει το 45%. Υπολογίζεται ότι το 2027 ένας στους πέντε Γάλλους θα είναι μουσουλμάνος. Μέσα σε 40 χρόνια η Γαλλία θα είναι ισλαμική δημοκρατία. Στη Μεγάλη Βρετανία, κατά τα τελευταία 30 χρόνια, ο μουσουλμανικός πληθυσμός αυξήθηκα από 82.000 σε 2.500.000, δηλαδή μεγάλωσε 30 φορές. Στην Ολλανδία το 50% των νέων γεννήσεων είναι μουσουλμάνοι. Σε μόλις 15 χρόνια το μισό του πληθυσμού της Ολλανδίας θα είναι μουσουλμάνοι. Στη Ρωσία υπάρχουν πάνω από 23 εκατομμύρια μουσουλμάνοι (1 στους 5 Ρώσους) ενώ υψηλό είναι το ποσοστό των μουσουλμάνων μεταξύ των νέων. Εκτιμάται ότι σε πολύ λίγα χρόνια το 40% του ρωσικού στρατού θα είναι μουσουλμάνοι. Στο Βέλγιο το 25% του πληθυσμού και το 50% των γεννήσεων είναι μουσουλμάνοι. Σύμφωνα με την κυβέρνηση του Βελγίου, μέχρι το 2025, το 1/3 όλων των παιδιών της Ευρώπης θα γεννηθούν από μουσουλμανικές οικογένειες - μόλις μετά από 17 χρόνια. Η κυβέρνηση της Γερμανίας εκτιμά ότι η παρακμή του γερμανικού πληθυσμού δεν μπορεί πλέον να σταματήσει. Η πτώση του δεν είναι "πλέον αναστρέψιμη. Σύμφωνα με το German Federal Statistics Office, μέχρι το έτος 2050 η Γερμανια θα είναι μουσουλμανικό κράτος. Υπάρχουν σήμερα 52 εκατομμύρια μουσουλμάνοι στην Ευρώπη. Η γερμανική κυβέρνηση εκτιμά ότι ο αριθμός αυτός θα διπλασιαστεί στα επόμενα 20 χρόνια. Από την άλλη πλευρά, ο ηγέτης

ΕΜΒΟΛΙΑ Η1Ν1 Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΑΤΗ Με ανακοίνωσή του ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έκανε γνωστό στο ευρύ κοινό ότι “Οι έξι (6) επιστήμονες της Επιτροπής της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας που εισηγήθηκαν την κήρυξη πανδημίας που σχετίζονταν με τον ιό “των χοίρων’’ Η1Ν1 δούλευαν για λογαριασμό των ιδιωτικών εταιριών παρασκευής εμβολίων’’. Ποιός τα παρήγγειλε; Πόσα παρήγγειλε; Πόσα εκατομμύρια ευρώ στοίχισαν; Πόσα χρησιμοποιήθηκαν; Πόσα πετάχθηκαν; Πόσο διακινδύνευσαν οι ανυποψίαστοι πολίτες; Πόσοι έχασαν τη ζωή τους από το αδοκίμαστο εμβόλιο; Ερωτήματα του κάθε πολίτη που ανήμπορος να προφυλαχθεί βλέπει, συνειδητοποιεί ότι κανείς δεν συγκινείται! Νομίζουμε πως κάποιος έντιμος εισαγγελέας πρέπει να ασχοληθεί με την βρώμικη αυτή υπόθεση.

της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι δηλώνει: «Υπάρχουν σημεία ότι ο Αλλάχ θα καταγάγει μεγάλη νίκη του Ισλάμ στην Ευρώπη χωρίς σπαθιά, χωρίς κανόνια, χωρίς κατάκτηση. Δεν έχουμε ανάγκη τρομοκρατών, δεν έχουμε ανάγκη βομβιστών αυτοκτονίας. Πλέον των 50 εκατομμυρίων μουσουλμάνων θα την μετατρέψουν σε μουσουλμανική ήπειρο μέσα σε λίγες δεκαετίες». Ανάλογη είναι η κατάσταση στη Βόρεια Αμερική. Στον Καναδά, όπου ο ρυθμός γονιμότητας είναι 1,6 ο αριθμός των μουσουλμάνων αυξάνει με γρήγορους ρυθμούς. Μεταξύ 2001-2006 ο πληθυσμός της χώρας αυξήθηκε κατά 1,6 εκατομμύρια από τα οποία τα 1,2 ήταν μετανάστες. Στις ΗΠΑ, με ρυθμό γονιμότητας επίσης 1,6 υπήρχαν το 1970,100.000 μουσουλμάνοι, ενώ

το 2008 ο αριθμός τους έφθασε τα 9.000.000. Σε παγκόσμιο ισλαμικό συνέδριο που έλαβε χώρα προ τριετίας στο Σικάγο, με τη συμμετοχή 44 ισλαμικών χωρών, συζητήθηκε η ανάγκη δραστηριοποίησης των μουσουλμάνων σε όλους τους τομείς (τύπος, πολιτική, εκπαίδευση και άλλους πολλούς). Ειπώθηκε ότι «πρέπει να προετοιμαστούμε για να αντιμετωπίσουμε το γεγονός ότι σε 30 χρόνια θα ζουν στις ΗΠΑ 50.000.000 μουσουλμάνοι». Ο κόσμος αλλάζει. Τα παιδιά μας και τα παιδιά των παιδιών μας θα ζήσουν σε ένα διαφορετικό κόσμο. Έρευνα: Γιάννης Γαρεφαλάκης

Ρίγανη: Η νόστιμη και υγιεινή πινελιά στο πιάτο μας ναφορές από την Αρχαία Ελλάδα το καθιστούν σύμβολο χαράς και ευτυχίας καθώς συνήθιζαν το στεφάνι στους γάμους να περιέχει και κλαδιά ρίγανης. Η ρίγανη περιέχει πλήθος αιθέριων ελαίων με κυριότερο το thymol που εμποδίζει τη δράση διαφόρων μικροοργανισμών προφυλάσσοντας τον οργανισμό από διάφορες ασθένειες. Παράλληλα η ρίγανη εμφανίζει και ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Συγκεκριμενα δύο συστατικά της, τα thymol και carvacrol, εμποδίζουν τη δράση των ελευθέρων ριζών και μάλιστα πειραματικά δεδομένα δείχνουν εντονότερη αντιοξειδωτική ικανότητα ακόμα και από δύο συνθετικά παρασκευασμένα αντιοξειδωτικά (ΒΗΤ και ΒΗΑ) που χρησιμοποιούνται ευρέως σήμερα στα συσκευασμένα κρέατα. Είμαι σίγουρος ότι η γιαγιά μου δεν γνώριζε ότι το κρέας που έτρωγε περιείχε νιτρικά που συνδυαζόμενα με τις αμίνες του στομάχου δημιουργούσαν νιτροζαμίνες που είναι εν δυνάμει καρκινογόνες ουσίες, ενώ παράλληλα βάζοντας ρίγανη στο κρέας της, προστάτευε τον οργανισμό της από την παραπάνω συμπαιγνία. 'Ριγανίζοντας' λοιπόν το κρέας όχι μόνο του δί-

Α

νουμε γεύση, αλλά τονώνουμε και τη θρεπτική του αξία. Μάλιστα, έχει βρεθεί ότι η ρίγανη έχει 12 φορές ισχυρότερη αντιοξειδωτική δράση από το πορτοκάλι, 30 από την πατάτα και 42 από το μήλο. Παράλληλα, η ρίγανη αποτελεί πολύ καλή πηγή φυτικών ινών, σιδήρου και β-καροτίνης. Οι φυτικές ίνες μειώνουν τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων στο αίμα καθιστώντας ακόμα αρμονικότερη έως και ιδανική τη σχέση ρίγανης-κρέατος. Η ποσότητα φυτικών ινών που παίρνουμε βάζοντας ρίγανη στη μερίδα της μπριζόλας που τρώμε είναι περίπου 1 γρ, ποσότητα σχετικά μεγάλη αν αναλογιστούμε ότι ο μέσος άνθρωπος δύσκολα ξεπερνά τα 8-12 γρ/μέρα όταν η συνιστώμενη πρόσληψη φτάνει τα 30 γρ. Μαρίνα Πετράκη

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

11

το Σκινοφάραγγο

ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΣΚΙΝΟΥ: ΣΚΙΝΟΦΑΡΑΓΓΟ α σας το περιγράψω όπως το θυμάμαι. Το έχω περάσει 4 φορές στην νεανική μου ηλικία και θυμούμαι τα τοπία του τώρα στα 85 χρόνια μου όπως ακριβώς τα έζησα. Ο άγριος αυτός δρυμός σχηματίζεται από ένα κόψιμο των βουνών των Βαννίτικων στην ανατολική και των Αστερουσίων στην δυτική μεριά του. Από την χαράδρωση αυτή περνάει ο Αναποδάρης ποταμός και χύνεται στο Λιβυκό Πέλαγος στην Δέματο. Πολλοί το ονομάζουν και Ποροφάραγγο, επειδή είναι ο πόρος από τον οποίο επικοινωνεί η πεδιάδα της Μεσσαράς με τη θάλασσα. Διοικητικά η δυτική μεριά του υπάγεται στον Δήμο Αρκαλοχωρίου και την τοπική Κοινότητα Δεματίου και η ανατολική μεριά του στον Δήμο Βιάννου (νότιο-ανατολικά) και Δήμο Αρκαλοχωρίου (Τοπική Κοινότητα Σκινιά) βόρειο-ανατολικά. Ο άγριος και όμορφος αυτός τόπος είναι κατάφυτος από αιωνόβια γέρικα δέντρα, που προκαλούν με την θαυμαστή ομορφιά τους δέος στον επισκέπτη. Το αγνό άρωμα των λουλουδιών και το βουητό της μέλισσας προκαλούν τις αισθήσεις σου και σου προκαλούν την ανάγκη να δοξάσεις τον δημιουργό που τα πάντα εν σοφία και με πολλή αγάπη εποίησε. Αγριοκυπάρισσα, αγριελιές, σκίνοι που μυρίζουν ρετσίνι, κέδροι, χαρουπιές που είναι η πηγή τροφής των αγριμιών είναι κατά το πλείστον τα δέντρα που στολίζουν τις πλαγιές του άγριου μα πανέμορφου αυτού τόπου. Μέσα σ’ αυτό το πυκνό δάσος και στο ήσυχο περιβάλλον που μόνο το κελάρυσμα του νερού και το θρόισμα των δέντρων ακούγεται, βρίσκουν καταφύγιο και τροφή αγρίμια που την ημέρα κρύβονται στις σχισμές των βράχων και στα σπηλιαρίδια και τη νύχτα βγαίνουν και ψάχνουν μέσα και έξω από το φαράγγι για ανεύρεση της τροφής τους για να χορτάσουν την πείνα τους. Στον ίδιο τόπο στα ψηλότερα φτιάχνουν τις φωλιές τους άγρια πετούμενα (αετοί - βιτσίλες - γεράκια - περιστέρια - πέρδικες κ.ά.) που πετούν και περιφέρονται πάνω από το χάος περιφρονώντας τα ύψη εποπτεύοντας και αναζητώντας τροφή, γεμίζοντας την ατμόσφαιρα με κρωξίματα και παντός είδους κελαϊδήσματα. Ο επισκέπτης λοιπόν που θέλει να επισκεφθεί το δάσος και να διασχίσει το φαράγγι απολαμβάνοντας μια πρωτόγνωρη εμπειρία θα πρέπει να ξεκινήσει από το Σκινιά ή το Δεμάτι να φτάσει στον χώρο των γεωτρήσεων στον Κάτω Σκινιά και από εκεί άλλοτε στο πλάι και άλλοτε στην κοίτη του ποταμού Αναποδάρη πότε περπατώντας και πότε σκαρφαλώνοντας, σε ορισμένα σημεία ίσως χρειασθεί και η βοήθεια σχοινιών, προχωράει στην

Θ

μεγάλη περιπέτεια νιώθοντας να σε κυριεύει η αγωνία του πρωτόγνωρου, του ανεξερεύνητου και η προσμονή του αίσιου τέλους της υπερπροσπάθειας. Πρώτο σημείο αναφοράς που θα συναντήσουμε είναι “Το Μυτάτο’’ όπου κατά την παράδοση, ένας μεγάλος αγριόγατος κατασπάραξε ένα βοσκό που προσπάθησε να προστατεύσει τα ζωντανά του, τις μυζήθρες και τα τυριά του από το αδίστακτο και παμφάγο αυτό θηρίο. Μετά την Χαλέπα θα συναντήσουμε το βαθύ και απότομο ρυάκι του Κάτω Σορού που πηγάζει από την ομώνυμη λίμνη και συναντάται με τον Αναποδάρη στην τοποθεσία Πλύστρα. Λίγο πιο κάτω όπως βαδίζουμε στο αριστερό μας στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού συναντούμε τον φοβερό γκρεμό της Πετριθιάς που προκαλεί δέος. Έτσι όπως κοιτάς την κορφή του από την κοίτη του ποταμού προς τα πάνω σκιάζεσαι λες και ακουμπάει στον ουρανό. Ακριβώς απέναντι στα Δεματιανά υψώνονται άγριες και απότομες χαλέπες όπου οι φωλιές των άγριων αρπακτικών. Στην συνέχεια συναντούμε τα ήμερα Μουρέλια και το αλωνάκι του παπά-Γιάννη του Λεκού, όπου κατά την παράδοση μετά τον τραυματισμό του από τους Τούρκους γύρω στα 1800 ενώ λειτουργούσε σ’ ένα εξωκλήσι στα Κάτω Καλύβια, κατέφυγε και εμόνασε. Από το Αλωνάκι θα καταρριχηθούμε προς τα βάθη, στην κοίτη του Αναποδάρη όπου θα συναντήσουμε δυσκολοπέραστους, απότομους βράχους που μοιάζουν σαν πύργοι. Από εκεί θα φθάσουμε στην θέση Πήδημα. Εδώ ο ποταμός στενεύει και όταν τρέχει νερό χρειάζεται ένα καλό πήδημα για να τον διαβείς από την μια στην άλλη πλευρά. Μετά το Πήδημα συναντάμε τον μεγάλο κόλυμπο του Σκέντζου που χειμώνα-καλοκαίρι έχει νερό και σ’ αυτόν υπάρχουν διάφορα ψάρια του γλυκού νερού. Δίπλα στον Κόλυμπο του Σκέντζου είναι ο Πλακοσπήλιος όπου ο Μηνάς Γιουλάκης από την Κάρπαθο το 1942 είχε εγκατασταθεί και έφτιαχνε ξυλοκάρβουνα. Λέγεται ότι κάποιοι “Μάγκες της εποχής’’ πήγαιναν έπαιζαν αμάδες με στοιχήματα και με κάποιες απατεωνιές του έπαιρναν τα χρήματα. Πιο κάτω (νότια) από τον Κόλυμπο του Σκέντζου περίπου 100-150 μ. υπάρχει ένα δεύτερο σπήλαιο όπου εκεί φιλοξενήθηκαν Άγγλοι κομάντος με ασύρματο κατά την Γερμανική Κατοχή. Στους κρυψώνες του φαραγγιού κρύβονταν όταν ήταν αναγκαίο επικηρυγμένοι από τους Γερμανούς κατακτητές.

Όπως προχωρούμε προς την έξοδο του φαραγγιού αρκετά μετά τον Κόλυμπο του Σκέντζου στην δυτική πλευρά του θα συναντήσουμε την Σκάλα του Χαρκιά με τα χωμάτινα σκαλοπάτια όπου μπορείς να περάσεις από τα Αστερούσια στα Βιαννίτικα βουνά. Στην μέση της κοίτης του Αναποδάρη πιο κάτω υπάρχει νησίδα με βράχια και παλιούς τεράστιους σκίνους. Όσο ενθυμούμαι υπήρχε και φλέγα με γάργαρο νερό όμως τώρα δεν ξέρω αν εξακολουθεί να τρέχει. Σε λίγο φτάνουμε στον νότιο πόρο του φαραγγιού προς την Δέματο με τις πανύψηλες βραχώδεις χαλέπες όπου φωλιάζουν σμήνη από

αγριοπερίστερα και πολλών άλλων ειδών πουλιά που με τα πετάγματά τους, τις φωνές τους, τα κελαϊδήματά τους δημιουργούν μια εξωπραγματική ατμόσφαιρα. Εκεί ακούγονται το θρόισμα των δέντρων, η φωνή των ζώων, το πέταγμα και το κρώξιμο των πουλιών. Εκεί κολώνες ατελείωτες σαν πύργοι οι βράχοι στάζουν από τις σχισμές τους νερό σταγόνα, σταγόνα σαν δάκρυ. Εκεί ο βόμβος των μελισσών πολλαπλασιάζεται και υψώνεται στον ουρανό σαν ευχαριστήρια προσευχή. Νικολουδάκης Μανώλης Διασκευή: Γαρεφαλάκης Γιάννης

Το φθινόπωρο ευνοεί τις ασθένειες της ελιάς Το κυκλοκόνιο είναι μύκητας που αναπτύσσεται κυρίως στην πάνω επιφάνεια των φύλλων και εμφανίζει χαρακτηριστικές κυκλικές κηλίδες “μάτια παγωνιού’’. Όπως αναφέρουν οι γεωπόνοι του Περιφερειακού Κέντρου Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Ηρακλείου Κρήτης προσβάλλει περισσότερο τα παλαιότερα φύλλα, στα χαμηλότερα μέρη του δέντρου (ποδιές) προκαλώντας πρόωρη φυλλόπτωση και εξασθένηση των δέντρων. Από τις καλλιεργούμενες ποικιλίες στην Κρήτη, περισσότερο ευαίσθηση είναι η θρουμπολιά (χοντρολιά) και ακολουθεί η τσουνάτη ενώ η Κορωνέικη (ψιλολιά) είναι σχετικά ανθεκτική ποικιλία, σύμφωνα με τους ειδικούς. Το φθινόπωρο είναι η πιο κρίσιμη περίοδος ανάπτυξης της ασθένειας, καθώς η πτώση της θερμοκρασίας (άριστη 15-200 C) και οι βροχές ή πολύ υψηλή σχετική υγρασία ευνοούν την εκδήλωση της ασθένειας. Η καταπολέμηση είναι προληπτική, ωστόσο η βροχερή περίοδος πρέπει να βρεί τα ελαιόδεντρα των ευαίσθητων ποικιλιών προστατευμένα με χαλκούχα μυκητοκτόνα. Η βακτηρίωση ή αλλιώς καρκίνωση είναι βακτήριο που προκαλεί τον σχηματισμό εξογκωμάτων (καρκινωμάτων) στα κλαδιά, στους βραχίονες και στον κορμό. Όταν τα κλαδιά έχουν πολλούς όγκους γίνονται καχεκτικά και ξηραίνονται. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στα μικρά δέντρα. Οι μολύνσεις γίνονται μόνο από πρόσφατες πληγές εφόσον επικρατεί υγρός ή βροχερός καιρός. Οι πληγές δημιουργούνται κατά το κλάδεμα ή το ράβδισμα ή μετά από παγετό ή χαλάζι. Η Κορωνέικη (ψιλολιά) είναι πολύ ευαίσθητη ποικιλία. Αντιμετωπίζεται με προληπτικά μέτρα: 1. Να αποφεύγεται το κλάδεμα και ο ραβδισμός των δέντρων με βροχερό καιρό.

2. Αμέσως μετά από παγετό ή χαλάζι συνιστάται ψεκασμός με χαλκούχο μυκητοκτόνο.

3. Να αφαιρούνται τα προσβεβλημένα κλαδιά και να καίγονται κατά τους θερινούς μήνες. Οι πληγές να καλύπτονται με βορδιγάλειο πολτό και να απολυμαίνονται τα εργαλεία κλαδέματος.

4. Για την εγκατάσταση νέου ελαιώνα να χρησιμοποιούνται δενδρύλλια απαλλαγμένα από την ασθένεια.

5. Σε περιοχές που η ασθένεια ευνοείται, να γίνονται 2-3 προληπτικοί ψεκασμοί κατά τη διάρκεια της βροχερής περιόδου με χαλκούχα σκευάσματα. Η καπνιά είναι μύκητες που αναπτύσσονται κυρίως στα μελιτώματα του λεκανίου. Καλύπτουν με μαύρο επίχρισμα τα φύλλα και τους βλαστούς περιορίζοντας σημαντικά τη φωτοσυνθετική δραστηριότητα. Ευνοείται σε υγρές περιοχές και ελαιώνες σε πυκνή βλάστηση. Η καταπολέμηση του λεκανίου την κατάλληλη εποχή και το κατάλληλο κλάδεμα περιορίζουν την εμφάνισή της. Όπου έχει αναπτυχθεί καπνιά αντιμετωπίζεται με χαλκούχα σκευάσματα. Οι λειχήνες είναι το κιτρινοπράσινο επίχρισμα που καλύπτει τον κορμό και τους κλάδους. Αναπτύσσεται κυρίως στις υγρές περιοχές. Συνιστάται ψεκασμός κορμών και κλάδων κατά τη διάρκεια του χειμώνα με χαλκούχα σκευάσματα.

12

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΣΥΜΗΣ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Συνέχεια από τη σελ. 1 Μαρία Ευριπίδου Βερβελάκη Βασίλειος Βερβελάκης Δημήτριος Ανδρέου Γαλανάκης Δημήτριος Συμισακάκης του Στυλιανού Εμμαν. Γεωργ. Γαρεφαλάκης Εμμαν. Ζαχ. Θεοδοσάκης Εμμ. Νικολουδάκης Ιωάννης Δημ. Γαρεφαλάκης, Πρόεδρος των απανταχού Σκινιανών, Λαγουτιανών και Βακιωτιανών Αθήνας. Από το Γάσι παρέστη ο Μιχαήλ Παπαλεωνίδας από τις Κάτω Πουλιές, ο Ιωάννης Ασλάνης και από το Ίνι ο Παύλος Καινουργάκης. Το πούλμαν μεταφοράς διέθεσε ο πρώην Βουλευτής Κωστής

Μπαντουβάς ενώ την όλη οργάνωση είχε η κόρη του Καπετάν Χρήστου Μπαντουβά η κυρία Ρένα Μπαντουβά. Παρακάτω παραθέτουμε αυτούσια την ομιλία του κυρίου Μιζεράκη.

Αγαπητοί Αγωνιστές, παιδιά, αδέλφια, εγγόνια και φίλοι των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης Κρήτης. Προσήλθαμε και σήμερα την 12η Σεπτεμβρίου του 2010 στον ηρωικό αυτό τόπο στην Κάτω Σύμη της επαρχίας Βιάννου, για να τιμήσουμε, τους ήρωες αγωνιστές των Εθνικών Ανταρτικών Ομάδων Μπαντουβάδων. Προσήλθαμε, για να εκφράσομε την απέραντη ευγνωμοσύνη μας προς όλους εκείνους, οι οποίοι, πιστοί τηρητές του ρητού των αρχαίων ενδόξων προγόνων μας ότι και από τον πατέρα και την μητέρα και όλους τους άλλους προγόνους αγαπητότερο και ιερότερο είναι η Πατρίδα, αυτοβούλως και εθελοντικά, παραμέρισαν το σπίτι τους, το επάγγελμά τους, τα υπάρχοντά τους, ακόμη και την οικογένειά τους και περιφρονητές των κινδύνων και του θανάτου, πήραν τα όπλα και ορίστηκαν να μάχονται και εμάχοντο τα έτη 1941-1945, κατά των Γερμανοϊταλών κατακτητών, μέχρι της απελευθέρωσης της φιλτάτης πατρίδας μας. Προσήλθαμε να τιμήσουμε και εκείνους οι οποίοι, καίτοι ευρίσκοντο στα σπίτια των, ειρηνικά εργαζόμενοι, άοπλοι, ανυπεράσπιστοι και μακράν του χώρου που συνεπλάκησαν οι Γερμανοί κα-

τακτητές με τους ηρωικούς αντάρτες, παρά τους καθιερωμένους Διεθνείς Νόμους, εδέχθησαν την κτηνώδη μανία των Ναζιστών - Χιτλερικών κατακτητών και χωρίς καμία διαδικασία τα εκτελεστικά τάγματα θανάτου τους εξετέλεσαν. Αλλά για να σχηματίσουμε μια πλήρη εικόνα και γνώση της Μάχης της Κάτω Σύμης, πρέπει έστω περιληπτικά να αναφερθούμε από την αρχή στην ιστορία της Εθνικής Αντίστασης Κρήτης. Μετά την Μάχη της Κρήτης που διήρκεσε από 20 έως 30 Μαΐου του 1941, κατά την οποία πρώτη φορά στα παγκόσμια πολεμικά χρονικά, από την γη πολεμιστές πολέμησαν εχθρικά αεραγήματα, τους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές που κατήρχοντο από τον αέρα, προστατευόμενοι, από τις εκατοντάδες τα γερμανικά αεροπλάνα.

Η Μάχη ήταν άνιση και η Κρήτη για μια ακόμη φορά σκλαβώθηκε και παντού σ’ όλο το νησί απλώθηκε η σκιά του θανάτου. Οι Γερμανοί κατακτητές, αντί να δείξουν κάποιο ανθρωπισμό στους Έλληνες πολεμιστές-υπερασπιστές της ελευθερίας της πατρίδας τους, έδειξαν αμέσως ότι ήταν χειρότεροι, από τους Σαρακηνούς, τους Βενετούς και τους Τούρκους και αμέσως άρχισαν στα Χανιά, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο τις ομαδικές εκτελέσεις, αθώων και ανυπεράσπιστων Ελλήνων πολιτών. Τρόμος μεγάλος και φόβος θανάτου σ’ όλο το σκλαβωμένο νησί. Σ’ όλη την Κρήτη. Μόνο μια μικρή ομάδα ατρόμητων πολεμιστών της Μάχης της Κρήτης με αρχηγό τον καπετάν Μανώλη Μπαντουβά, στο ιστορικό πλέον σπήλαιο, στο σπήλαιο του Χαμαμουτζή, πλησίον του χωριού Άγιος Σύλλας, την 2α Ιουνίου 1941, ενώπιον του Ιερομόναχου Σωφρονίου Ρουμπάκη, έδιδε τον ακόλουθο όρκο: «Ορκιζόμεθα να συνεχίσωμε τον αγώνα εναντίον του κατακτητού της Πατρίδος μας, μέχρι την απελευθέρωση και της τελευταίας γωνιάς της. Διαθέτομεν τους εαυτούς μας, την οικογένειάν μας και ολόκληρη την οικονομική μας υπόσταση. Σύνθημά μας Ελευθερία ή Θάνατος». Από το σπήλαιο του Χαμαμουτζή, η μικρή αυτή ομάδα των ατρόμητων πολεμιστών ανέβηκε στις αδούλωτες πλαγιές του Ψηλορείτη και τον Δεκέμβριο του 1942, πέρασε στα Λασιθιώτικα βουνά και τελικά εγκατέστησε το Λημέρι της - το Αν-

τάρτικο Λημέρι - στην βρύση του Χαμέτη, πάνω και ανατολικά από την Κάτω Σύμη. Η αντάρτικη αυτή ομάδα των Μπαντουβάδων, καθημερινά μεγάλωνε με νέους αντάρτες, με νέους σταυραετούς της ελευθερίας, με νέους εθνικούς αγωνιστές και δημιουργήθηκε, η μεγάλη Αντάρτικη Ομάδα πάνω στην Κρήτη. Κάθε μέρα και με την κηρυχθείσα από τον Αρχηγό Καπετάν Μανώλη Μπαντουβά, το θέρος του 1943, Εθελοντική Επιστράτευση, το Αντάρτικο Σώμα των Μπαντουβάδων, επαναλαμβάνω, έγινε η μεγαλύτερη ένοπλη αντάρτικη δύναμη πάνω στην Κρήτη και το Λημέρι στην βρύση του Χαμέτη ήταν πραγματικό στρατόπεδο. Για την τροφοδοσία της αντάρτικης αυτής δύναμης, προσέφεραν με ακράτητο εθνικο-απελευθερωτικό ενθουσιασμό, οι κτηνοτρόφοι, όλων των γύρω ορεινών περιοχών, από τα κοπάδια τους, το τυρί και το κρέας. Το λάδι, το ψωμί, τα όσπρια, τις πατάτες και τα άλλα τρόφιμα, τα πρόσφεραν οι κάτοικοι των γειτονικών Επαρχιών Μονοφατσίου, Πεδιάδας, Λασιθίου, Βιάννου και Ιεράπετρας. Την νύχτα της 17ης προς την 18η Αυγούστου του 1943 στο οροπέδιο του «Ομαλού» της Βιάννου, με την πρωτοβουλία του Άγγλου Ταγ/ρχου Κατασκοπίας, Πάτρικ Λη Φέρμορ, συμμαχικό αεροπλάνο έριξε όπλα - πολεμοφόδια - υγειονομικό υλικό - τρόφιμα - άρβυλα και είδη ιματισμού. Όλα τα ριφθέντα περισυνελέγησαν και μεταφέρθηκαν στο Λημέρι. Οι Γερμανοϊταλοί κατακτητές, είχαν κάποιες υπόνοιες και ασαφείς πληροφορίες, για την ύπαρξη ανταρτικής ομάδας στα Λασιθιώτικα βουνά και ανησυχούσαν. Για να έχουν περισσότερες πληροφορίες έστειλαν ένα πράκτορά τους, προς τα Βιαννίτικα, να προσπαθήσει να συλλέξει συγκεκριμένες πληροφορίες. Ο πράκτορας αυτός, απεκαλύφθη, συνελήφθη από τους αντάρτες, κατεδικάσθη σε θάνατο ως προδότης και εξετελέσθη. Όταν οι Γερμανοί έχασαν τα ίχνη του πρώτου πράκτορα, έστειλαν και δεύτερο, αλλά και αυτός απεκαλύφθη, συνελήφθη από τους αντάρτες και από το ανταρτοδικείο -ως προδότης- κατεδικάσθη σε θάνατο και εξετελέσθη. Οι Γερμανοί κατακτητές έχασαν τους παραπάνω δύο πράκτορές τους και για να μπορέσουν να εξακριβώσουν, τι ακριβώς συνέβαινε, έστειλαν τρείς Γερμανούς στρατιώτες στην Κάτω Σύμη, με το πρόσχημα να αγοράζουν πατάτες για τον Γερμανικό στρατό, να παρακολουθούν, να βλέπουν, να ακούουν και γενικά, να συλλέγουν πληροφορίες για την ύπαρξη ανταρτών στην περιοχή. Την ίδια εποχή στα πολεμικά μέτωπα οι μέχρι χθες νικητές ανατρέπονταν και μετατρέπονταν, σε οπισθοχωρούντας νικημένους. Στο Ρωσικό Μέτωπο οι περίφημες αήττητες στρατιές του Χίτλερ, συνεχώς έχαναν τις μάχες και υποχωρούσαν με τεράστιες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο υλικό. Στο Ιταλικό Μέτωπο τα συμμαχικά στρατεύματα, στα οποία ήταν ενταγμένη και η ένδοξη Ελληνική 3η Ορεινή Ταξιαρχία, προχωρούσαν ακάθεκτα. Η Ρώμη κατελήφθη, ο Μουσολίνι ανετράπη και συνελήφθη, ο Ιταλός Στρατηγός Μπατόλιο ανέλαβε την διακυβέρνηση της Ιταλίας, διέλυσε τις συμφωνίες των Χίτλερ και Μουσολίνι και υπέγραψε την συνθηκολόγηση και παράδοση της Ιταλίας. Το φοβερό πολεμικό τέρας του Γερμανικού ναΣυνέχεια στη σελ. 13

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

13

το Σκινοφάραγγο

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΩ ΣΥΜΗΣ 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1943 Συνέχεια από τη σελ. 12 ζισμού και του Ιταλικού φασισμού, εδέχετο πλέον τα θανατερά χτυπήματα των Συμμάχων και σε λίγο χρόνο θα ξεψυχούσε. Οι φήμες για συμμαχικές αποβάσεις και στην Κρήτη, κυκλοφορούσαν και οργίαζαν. Ο Ιταλός Στρατηγός Άγγελο Κάρτα, Διοικητής της Ιταλικής Μεραρχίας, που κρατούσε σκλάβο τον Νομό Λασιθίου, ήλθε σε μυστική συνάντηση με τους Άγγλους Αξιωματικούς Κατασκοπείας, τον Ταγματάρχη Πατρίκ Λη Φέρμορ με πρόθεση να παραδοθεί στους Συμμάχους, με όλη την Μεραρχία. Υπανεχώρησε όμως και τελικά παραδόθηκε μόνο αυτός με λίγους Αξιωματικούς του Επιτελείου του. Η Ιταλική στρατιωτική Μονάδα που έμενε στις Μάλλες, εζήτησε να παραδοθεί στις Εθνικές Ανταρτικές Ομάδες των Μπαντουβάδων και ο Αρχηγός Καπετάν Μανώλης Μπαντουβάς, μετέβη πλησίον των Μαλλίων για να κλείσει την παράδοσή τους. Οι Ιταλοί όμως υπανεχώρησαν και η παράδοση ανεβλήθη. Και ενώ τα παραπάνω γεγονότα έτρεχαν με ταχύ ρυθμό, ο Ραδιοφωνικός Σταθμός του Λονδίνου μετέδιδε: «Η Ιταλία συνθηκολόγησε και παρεδόθη στους Συμμάχους. Όλα τα παραπάνω δημιούργησαν μια ατμόσφαιρα, παράφορου ενθουσιασμού, τόσο στον άοπλο λαό, όσο και στους ένοπλους αντάρτες και όλοι περίμεναν από στιγμή σε στιγμή την γενική συντριβή του Γερμανικού ναζισμού και την ελευθερία να επανέρχεται στις σκλαβωμένες χώρες. Μέσα σ’ αυτό το γενικό κλίμα ενθουσιασμού και ενώ ο Αρχηγός Καπετάν Μανώλης Μπαντουβάς βρισκόταν στον δρόμο επιστρέφοντας από τις Μάλλες στο Λημέρι, πληροφορείται ότι αντάρτες του, επηρεασμένοι, από το γενικό κλίμα και τον παράφορο ενθουσιασμό, εφόνευσαν τους δύο Γερμανούς στρατιώτες στην Κάτω Σύμη. Ο τρίτος είχε μεταβεί στην Άνω Βιάννο. Μόλις έφθασε στο Λημέρι ο καπετάν Μανώλης Μπαντουβάς συγκάλεσε τους επιτελείς του, Υπαρχηγούς και Οπλαρχηγούς και σε σύντομη σύσκεψη αποφασίστηκε και έδωσε τις απαιτούμενες οδηγίες και εντολές, ώστε εάν επιχειρήσουν γερμανικά στρατεύματα να κατευθυνθούν προς την Κάτω Σύμη και το Λημέρι να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά. Ο Γερμανός Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης Στρατηγός Αντρέ, μόλις πληροφορήθηκε τον θάνατο των δύο Γερμανών στρατιωτών, στην Κάτω Σύμη, απέστειλε ισχυρή στρατιωτική δύναμη, για να καταστρέψει τους ολίγους αντάρτες. Την ίδια ώρα κατέφθαναν στο Λη-

μέρι πληροφορίες ότι στην Άνω Βιάννο κατέφθαναν ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις και πεζή κατευθύνονταν προς τα χωριά της επαρχίας. Ήτο πλέον φανερό ότι οι κατακτητές, σύμφωνα με την εντολή του Στρατηγού Αντρέ κατευθύνονταν προς την Κάτω Σύμη και το αντάρτικο Λημέρι για να χτυπήσουν και να εξουδετερώσουν τις αντάρτικες ομάδες Μπαντουβάδων. Τότε ο Αρχηγός Καπετάν Μανώλης Μπαντουβάς, κατένειμε τις ανταρτικές δυνάμεις του, ως ακολού-

κη, τον οποίο πήραν μέσα από την εκκλησία του χωριού Κεφαλοβρύση, μπήκε μέσα στο φαράγγι, κατευθυνόμενη προς την Κάτω Σύμη. Τους άφησαν να προχωρήσουν και να φθάσουν στην θέση που σήμερα είναι το Ηρώο, οπότε ο Καπετάν Χρήστος Μπαντουβάς έδωσε το σύνθημα να τους χτυπήσουν. Αμέσως όλοι άνοιξαν πυρ εναντίον των Γερμανών, οι οποίοι αιφνιδιασθέντες προσπαθούσαν να καλυφθούν πίσω από κάποια πέτρα. Στην πρώτη αυτή σύγχυση, οι 20

Φωτογραφία από το αρχείο θως: Στην τοποθεσία «Αλευράς» τοποθέτησε τον Ιωάννη Ποδιά, με ικανή δύναμη ανταρτών και με προορισμό να επιβλέπει τον πόρο του Ομαλού και να χτυπήσει τους κατακτητές εάν από την περιοχή αυτή θα κατευθύνονταν προς το Λημέρι. Στην τοποθεσία «Αβδελιάρη» με ανάλογη δύναμη ανταρτών, τοποθετήθηκε ο οπλαρχηγός Γεώργιος Νηργιανός. Στην τοποθεσία «Πηδήματα» τοποθετήθηκε ο οπλαρχηγός Ζαχαρίας Χαιρέτης με ανάλογη δύναμη. Στην τοποθεσία «Φαράγγι» και «Κουτσουνάρι» που ήταν και το πιθανότερο σημείο να περάσουν οι Γερμανοί κατευθυνόμενοι προς την Κάτω Σύμη και το Λημέρι, τοποθετήθηκε ο Υπαρχηγός Καπετάν Χρήστος Μπαντουβάς με τους αντάρτες του. Ο Καπετάν Χρήστος Μπαντουβάς, χώρισε τους άνδρες του, σε τρείς ομάδες, με ομαδάρχες τον Γεώργιο Χατζάκη, τον Γεώργιο Μεταξάκη και τον Δημήτριο Παπά. Ολόκληρη η δύναμή του, αναπτύχθηκε στις κορυφές του φαραγγιού, ενώ ο ίδιος με 4-5 αντάρτες ακροβολίστηκαν χαμηλότερα προς την είσοδο του χωριού Κάτω Σύμη. Περί την 10η πρωινή ώρα της 12ης Σεπτεμβρίου του 1943 ισχυρή δύναμη Γερμανών προερχόμενη από την Άνω Βιάννο και με προκάλυμα 20 ομήρους, μεταξύ των οποίων τον ιερέα και δάσκαλο Ματθαίο Γιαλιαδά-

όμηροι ευτυχώς βρήκαν την ευκαιρία και απομακρύνθηκαν από το πεδίο της μάχης, παρελήφθησαν από τους αντάρτες και σώθηκαν όλοι. Οι Γερμανοί όσοι δεν σκοτώθηκαν από τα πρώτα πυρά, σύντομα συνήλθαν από τον αιφνιδιασμό, και παρά τη μειονεκτική θέση τους, διαθέτοντες τέλειο, σύγχρονο οπλισμό πολέμησαν με πείσμα τους αντάρτες. Η μάχη διήρκεσε πάνω από πέντε ώρες, με την απόλυτη νίκη των παλικαριών της ανταρτικής δύναμης του καπετάν Χρήστου Μπαντουβά. Στην διάρκεια της μάχης προσέτρεξε και ο καπετάν Γεώργιος Νηργιανός με τους άνδρες του, προς ενίσχυση και πήρε μέρος στην μάχη. Τα αποτελέσματα της μάχης αυτής στο Φαράγγι της Κάτω Σύμης, ήταν: Αντάρτες, ένας νεκρός, ο Απόστολος Βαγιωνάκης από τους Μύθους Ιεράπετρας και δύο τραυματίες ο Γεώργιος Μαστραντωνάκης από την Κάτω Σύμη και ο Εμμανουήλ Ηλιάκης από τα Αμυρά. Γερμανοί: πάνω από 100 νεκροί, πολλοί τραυματίες και 13 αιχμάλωτοι. Ο Γερμανός Στρατηγός Βάλτερ Αντρέ, ο Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης, όταν πληροφορήθηκε την πανωλεθρία που έπαθε ο στρατός του, στην Κάτω Σύμη, κυριολεκτικά λύσσαξε και αντί να κυνηγήσει τους αντάρτες στα Λασιθιώτικα βουνά, διέταξε:

«Καταστρέψατε την επαρχία Βιάννου. Εκτελέσατε πάραυτα χωρίς καμία διαδικασία όλους τους άνδρες άνω των 16 ετών και όλους που θα συλλαμβάνονται στην ύπαιθρο, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας». Η διαταγή εδόθη, το φοβερό έγκλημα εξετελέσθη, το αίμα αθώων έτρεξε ποτάμι. Στα χωριά της Βιάννου και της Ιεράπετρας εξετελέσθησαν πάνω από 500 αθώοι και ανυπεράσπιστοι άνδρες, γυναίκες, ακόμη και παιδιά. Και ενώ στα χωριά εκτελούνταν ομαδικά οι κάτοικοί τους, στο Γυμνάσιο της Άνω Βιάννου συγκέντρωσαν και έκλεισαν πάνω από 500 άνδρες και γυναίκες με σκοπό να τους εκτελέσουν και αυτούς αργότερα. Τότε έφθασε ο Αρχιμανδρίτης τοποτηρητής της Ιεράς Μητροπόλεως Κρήτης και αργότερα Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, Ευγένιος Ψαλιδάκης και αποτεινόμενος προς τον αιμοβόρο Γερμανό Στρατηγό, απαίτησε να σταματήσει τις εκτελέσεις και ν’ απελευθερώσει τους κρατούμενους ετοιμοθάνατους στο Γυμνάσιο Βιάννου. Ο Χριστός και ο Σταυρός συγχωρεί, δεν τουφεκίζει, άμαχους και αθώους πολίτες και το Γερμανικό έθνος φέρει βαρύτατη ευθύνη για το αίμα τόσων αθώων που χύνεται. Ο θηριώδης στρατηγός έξω φρενών και με φωνή πνιγμένη από μίσος και θυμό τού είπε: «Παπά, θα σε στείλω και σένα στο απόσπασμα». Τότε ο Ευγένιος ξεκρέμασε από το στήθος του τον σταυρό, έβγαλε και το καλυμαύχιο, τα τοποθέτησε πάνω στο τραπέζι και είπε: «Ιδού, είμαι έτοιμος στη διάθεσή σου για το απόσπασμα και έχω και μάρτυρα τον σταυρό». Το θάρρος και η περιφρόνηση του θανάτου που επέδειξε ο Ευγένιος, κέντρισαν την σκληρή καρδιά του θηριώδη Αντρέ και τον ανάγκασαν να αλλάξει γνώμη και να διατάξει την διακοπή των επιχειρήσεων δηλαδή των εκτελέσεων και τις επόμενες ημέρες να αφήσει τους κρατούμενους στο Γυμνάσιο. Τους ηρωικούς νεκρούς της Εθνικής Αντίστασης και τα ανυπεράσπιστα αθώα θύματα της Χιτλερικής θηριωδίας μνημονεύουμε και τιμούμε με την παρουσία μας και σήμερα στον Ιερό και Ηρωικό χώρο της Κάτω Σύμης και τους υποσχόμαστε ότι η μνήμη τους θα μείνει αιώνια στις ψυχές και στις καρδιές μας. Δηλώνουμε ακόμη, ότι συνεχιστές των αγώνων τους, είμαστε και πάλι έτοιμοι να αγωνιστούμε, για τα ίδια ιδανικά που και αυτοί αγωνίστηκαν, γιατί πιστεύουμε, ότι, ένας είναι ο άριστος αγώνας..., ο αγώνας για του Χριστού την πίστη την αγία και για της Πατρίδας την Ελευθερία. Σας ευχαριστώ.

12-9-2010

14

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

28η Οκτωβρίου 1940 Συνέχεια από τη σελ. 1

1η Σεπτεμβρίου 1939: Ιταλική διακοίνωση ότι ο Ντούτσε έχει φιλικά αισθήματα έναντι της Ελλάδας και σε καμία περίπτωση δεν θα αναλάβει πρωτοβουλία επιχειρήσεων εναντίον της!!!

15 Αυγούστου 1940: Ιταλικό υποβρύχιο τορπιλίζει στο λιμάνι της Τήνου το ελληνικό καταδρομικό “Έλλη’’ χωρίς να είμαστε σε εμπόλεμη κατάσταση.

28η Οκτωβρίου 1940: 03:00 ώρα πρωινή. Ο Ιταλός πρεσβευτής αφηγείται: «Εις την εν Κηφισία οικίαν του Ιωάννου Μεταξά μετέβην ολίγον προ της 3ης πρωινής μετά του Στρατιωτικού Ακολούθου. Ο συνοδεύων ημάς διερμηνεύς είπεν εις τον σκοπόν ότι επρόκειτο να κάμω ανακοίνωση εις τον κ. Πρωθυπουργόν. Ο σκοπός ήρχισε να κτυπά δια να ξυπνήση την υπηρεσία. Μέχρις ότου δοθή η απάν-

τησις, η αγωνία μου είχεν ενταθή. Η συνείδησίς μου με επίεζε, ότι την στιγμήν αυτήν εγενόμη συνένοχος μιας ατιμίας. Είδα επιτέλους να ανάβει το φως και τον Μεταξά να κατεβαίνει. Με εγνώρισε και διέταξε τον σκοπό να με αφήσει να περάσω. Μου έδωσε την χείρα και με οδήγησε εις εν μικρό σαλόνι. Μόλις εκαθήσαμεν του ενεχείρισα το έγγραφο. Ήρχισε μετά προσοχής να το διαβάζει: «...Όθεν, η Ιταλική Κυβέρνησις κατέληξεν εις την απόφασιν να ζητήση από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν, ως εγγύησιν δια την ουδετερότητα της Ελλάδος και ως εγγύησιν δια την ασφάλειαν της Ιταλίας, το δικαίωμα να καταλάβη δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων, δια την διάρκειαν της σημερινής προς την Αγγλίαν ρήξεως, ωρισμένα στρατηγικά

σημεία του Ελληνικού εδάφους. Η Ιταλική κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως μη εναντιωθή εις την κατάληψιν ταύτης και όπως μη παρεμποδίση την ελευθέραν διέλευσιν των στρατευμάτων των προοριζομένων να την πραγματοποιήσωσι. Τα στρατεύματα ταύτα δεν παρουσιάζονται ως εχθροί του Ελληνικού Λαού και η Ιταλική Κυβέρνησις δεν προτίθεται ποσώς, δια της προσωρινώς κατοχής στρατηγικών τινών σημείων, επιβαλλομένης υπό της ανάγκης των περιστάσεων και εχούσης καθαρώς αμυντικόν χαρακτήρα, να θίξη οπωσδήποτε την κυριαρχίαν και την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος. Η Ιταλική Κυβέρνησις ζητεί από την Ελληνικήν Κυβέρνησιν όπως δοθή αυθωρεί εις τας στρατιωτικάς αρχάς τας αναγκαίας διαταγάς, ίνα η κατοχή αύτη δυνηθή να πραγματοποιηθή κατά ειρηνικόν τρόπον. Εάν τα Ιταλικά στρατεύματα ήθελον

συναντήσει αντίστασιν, η αντίστασις αύτη θα καμφθή δια των όπλων και η Ελληνική Κυβέρνησις θα έφερε τας ευθύνας, αι οποίαι ήθελον προκύψει εκ τούτου». Μόλις τελείωσε η ανάγνωση ακολούθησε ο παρακάτω διάλογος: ΓΚΡΑΤΣΙ: «Κύριε Πρόεδρε είμαι επιφορτισμένος να σας ανακοινώσω ότι εις περίπτωσιν μη αποδοχής των όρων, τα Ιταλικά στρατεύματα θα εισβάλουν εις το Ελληνικόν έδαφος την 6ην πρωινήν». ΜΕΤΑΞΑΣ: «Ποια στρατηγικά σημεία θέλει να καταλάβει η Ιταλία;» ΓΚΡΑΤΣΙ: «Δεν γνωρίζω Κύριε Πρόεδρε». ΜΕΤΑΞΑΣ: Προσβλέποντας παρατεταμένα στα μάτια τον Ιταλό Πρεσβευτή και με σταθερή φωνή είπε: «Κύριε Πρεσβευτά το περιε-

χόμενον του τελεσιγράφου και ο τρόπος καθ’ όν μοί επεδόθη, σημαίνουν πόλεμο εκ μέρους της Ιταλίας». ΓΚΡΑΤΣΙ: «Θα ήτο δυνατόν να αποφευχθή ο πόλεμος, αν εδίδατε διαταγάς εις τα στρατεύματά σας να αφήσουν ελευθέραν την δίοδον». ΜΕΤΑΞΑΣ: «Περιττόν να προχωρήσετε, ΟΧΙ, ΑΔΥΝΑΤΟΝ. Δεν πρόκειται να δώσω τοιαύτας διαταγάς». Η συζήτηση έγινε στα γαλλικά και ο Μεταξάς είπε την πασίγνωστη φράση «Alors c’ est la querre», που σημαίνει «Λοιπόν, πόλεμος». Στο σημείο αυτό ο διάλογος διεκόπη και ο Ιταλός Πρεσβευτής απεχώρησε χωρίς να ανταλλάξουν χαιρετισμό οι δύο άνδρες. Και ο Γκράτσι γράφει: «Έφυγα υποκλιθείς με τον βαθύτερον σεβασμόν προ του υπερηφάνου γέροντος, ο οποίος επροτίμησε την θυσίαν, αντί της υποδουλώσεως. Έφυγα ταπεινωμένος και με σφιγμένην την ψυχήν από μίσος προς το επάγγελμά μου». Ο Έλλην Πρωθυπουργός γράφει στο ημερολόγιό του: «Ζητώ αμέσως Νικολούδην, Μαυρουδήν, αναφέρω Βασιλέα, καλώ Πάλαιτερ (Πρεσβευτήν) και ζητώ βοήθειαν Αγγλίας. Κατεβαίνω εις Υπουργικόν Συμβούλιον». Πριν από αυτές τις ενέργειες, όμως ενημέρωσε τον Υφυπουργό Ασφαλείας Μανιαδάκη, τον Υφυπουργό Αεροπορίας Υποπτέραρχο Πέτρο Οικονομάκη και τον Αρχηγό ΓΕΝ Υποναύαρχο Αλ. Σακελλαρίου. Στον Αρχιστράτηγο έδωσε εντολή όπως οι Ένοπλες Δυνάμεις αμυνθούν μέχρις εσχάτων και να του υποβληθούν δε προς υπογραφήν τα Διατάγματα Επιστρατεύσεως και κινητοποιήσεως της χώρας.

Στην ερώτηση των δημοσιογράφων: «Την στιγμήν που εδώσατε την απάντησιν δεν εδιστάσατε, ούτε εν δευτερόλεπτον;» απάντησε: ΜΕΤΑΞΑΣ: «Ούτε έν δευτερόλεπτον. Εν όσω εδιάβαζα το τελεσίγραφον είχον αρκετόν καιρόν να εννοήσω ότι εκαλούμεθα εμείς οι Έλληνες να ζήσωμεν ελεύθεροι ή δούλοι και δεν εχρειάσθη πολλή σκέψις δια να αποφασίσωμεν πώς θα ζήσωμεν». Ώρα 04:45’: Ο διοικητής της 8ης Μεραρχίας Πεζικού στην Ήπειρο, υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, εξέδωσε την παρακάτω λακωνική διαταγή προς τις μονάδες της Μεραρχίας του: «Ο Ιταλός πρέσβυς εζήτησεν από την Κυβέρνησιν να διέλθουν σήμερον, την 6ην πρωινήν ώραν, ιταλικά στρατεύματα διά του εδάφους μας. Η Κυβέρνησις απέρριψε την αίτησιν ταύτην και διέταξε αντίστασιν μέχρις εσχάτων. Εφαρμόσατε σχέδιον ενεργείας και λάβετε μέτρα προς αποφυγήν αρπαγής φυλακίων». Ώρα 05:00’: Συνέρχεται το Υπουργικό Συμβούλιο με την παρουσία του Βασιλέως και του Διαδόχου Παύλου. Ο Μεταξάς προβαίνει στην εξιστόρηση των γεγονότων και προσκομίζει τα διατάγματα Επιστρατεύσεως προς υπογραφήν. Αφού έκανε το σημείο του Σταυρού θέτει την υπογραφή του και λέγει: «Θέτω προς υπογραφήν τα Διατάγματα ταύτα και υπογράφω πρώτος. Ο Θεός σώζοι την Ελλάδα». Πηγές: Δ/νση Ιστορίας Στρατού. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους “Εκδοτική Αθηνών’’. Το χρονικό του πολέμου

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

15

το Σκινοφάραγγο

Ο Παναγιωτάκης Αντώνιος - ο Δάσκαλος - μας άφησε Λαγούτα 31 Ιουλίου 1:30 το μεσημέρι. Η καμπάνα των Αγίων Αναργύρων ήχησε. Ήχησε αργά, λυπητερά, μ’ εκείνο το χαρακτηριστικό ήχο, που γεμίζει τις ψυχές φόβο και θλίψη. Το μοιρολόι της καμπάνας ανάμικτο με το θρήνο των τζιτζικιών ανήγγειλαν το μισεμό. Ο Δάσκαλος ξεκίνησε για το μεγάλο ταξίδι. Το ταξίδι χωρίς επιστροφή. Ο συγγραφέας Αντώνης Λυβικός πέρασε στην αιωνιότητα. Μια καυτή αέρινη ανάσα ξεχύθηκε από το βορά, ρίγησε το άλσος, το γέμισε μ’ αναφιλητά, σκόρπισε ως το Πάνω Πηγάδι, το Ελληνικό και σκέπασε το χωριό. Η Λαγούτα θρηνεί τον αγαπημένο της Λαγουτιανό. Συγγενείς, φίλοι, γνωστοί μαθητές και συνάδελφοι συνάχθηκαν για το τελευταίο αντίο. Ο μαθητής του Αντώνη Παναγιωτάκη, Πλουμίδης Γεώργιος, συντ. δάσκαλος στον αποχαιρετισμό του λέει μεταξύ άλλων: «Χάραζες στην ψυχή μας αξίες. Χριστιανικά και ανθρώπινα ιδανικά, γιατί τα πίστευες, τα ζούσες και μας παραδειγμάτιζες. Σμίλεψες τις ψυχές μας με αξίες, γιατί δεν βουτούσες την πένα σου στο μελανοδοχείο, μα στο μέρος της καρδιάς, που μέχρι και την τελευταία σου πνοή ανάβλυζε άφθονη η αγάπη. Αγάπησες

πολύ το χωριό μας. Το όνειρό σου να χτιστεί ένα ολοκαίνουργιο σχολείο, το μοναδικό δάσος, πνεύμονα της περιοχής, τα έκανες πραγματικότητα. Για μισό αιώνα, πνευματικός καθοδηγητής, ανέβασες ψηλά την κοινωνία του χωριού μας. Εργάτης του πνεύματος μέχρι τις τελευταίες σου στιγμές. Το συγγραφικό σου έργο, δείχνει τη λατρεία στον τόπο, που τόσο αγάπησες και υπηρέτησες. Η Άννα Μανουκάκη-Μεταξάκη, φιλόλογος, μεταξύ άλλων είπε: «Με συγκίνηση αποχαιρετούμε τον Αντώνη Παναγιωτάκη. Τον κατευοδώνουμε, καθώς φεύγει μετά το πέρας μιας μακρόχρονης, συνειδητής, αγωνιστικής πορείας, απόλυτης συνέπειας, πίστης στην ιστορία και στον πολιτισμό του Έθνους και προσήλωσης στον πλαστουργό ρόλο του δασκάλου. Ο δάσκαλος πετά για την αιωνιότητα, τη Γη των Μακάρων, όπου η ατελεύτητος ζωή των αρχαίων προγόνων του και της χριστιανικής πίστης που ζωοδοτούσε την ψυχή του ακόμη και την ώρα που σιγά-σιγά το εξαντλημένο σώμα που τη φιλοξένησε και τη σεβάστη-

Η επέτειος του Μακεδονικού Αγώνα Συνέχεια από τη σελ. 1 Με την έναρξη του 20ου αιώνα, η ελληνική πολιτεία αντελήφθη τι διακυβεύεται για την Ελλάδα στη Μακεδονία και αποφάσισε να εντάξει το Μακεδονικό στις προτεραιότητές της. Ο Παύλος Μελάς, αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού (απεφοίτησε από τη Σχολή Ευελπίδων το 1891), ορίσθηκε αρχηγός των δυνάμεων της Δυτικής Μακεδονίας τον Φεβρουάριο του 1904 και ανέλαβε να οδηγήσει την πρώτη από τις αντάρτικες ομάδες πέρα από τα σύνορα του Ελληνικού Κράτους. Στις 13 Οκτωβρίου του ίδιου έτους, περικυκλωμένος από τουρκικά στρατεύματα, σκοτώθηκε στη Στάτιστα Κορεστίων (σήμερα το χωριό ονομάζεται Μελάς). Ο θάνατός του συγκλόνισε το πανελλήνιο, που συνειδητοποίησε πόσο καίρια μπορεί να πλήξει τα συμφέροντα της χώρας η επικράτηση ενός ισχυρού βόρειου γείτονα. Το άτυχο τέλος του Παύλου Μελά, αύξησε κατακόρυφα την προσέλευση εθελοντών και προ-

σέδωσε στον αγώνα σταυροφορικό χαρακτήρα. Τα υλικά μέσα που πρόσφερε η κυβέρνηση Γεωργίου Θεοτόκη, μέσω διαφόρων κατ' όνομα μόνο ιδιωτικών επιτροπών, εξασφάλισαν το απαραίτητο εύρος της ελληνικής αντεπίθεσης. Ο Μακεδονικος Αγώνας συνεχίστηκε μέχρι τα τέλη του 1907. Οι ελληνικές ανταρτικές ομάδες, αφού επί τέσσερα χρόνια προκάλεσαν σοβαρές απώλειες στον αντίπαλο, σταδιακά επικράτησαν, και οι επιχειρήσεις του αντιπάλου περιορίστηκαν. Η επικράτηση δεν απέφερε ως άμεσο κέρδος τη Μακεδονία, καθώς μεσολάβησε το νεοτουρκικό κίνημα του 1908, εμπόδισε όμως να χαθούν οι περιοχές που αποτέλεσαν αργότερα την ελληνική Μακεδονία. Το μνημείο του Παύλου Μελά στην Αθήνα, βρίσκεται στην ομώνυμη πλατεία, προ της Στρατιωτικής Λέσχης (ΛΑΕΔ). Είναι η πλατεία που οι περισσότεροι αποκαλούν Πλατεία Ρηγίλλης (!!!) οι πινακίδες όμως αναφέρουν «ΠΛΑΤΕΙΑ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΛΑ». Ι. Γαρεφαλάκης

κε σχεδόν 90 χρόνια χωρίς να την προδώσει, γιατί τα ζωώδη ένστικτα που κουβαλούμε μέσα μας δεν τη νίκησαν, έντιμος, δικαιωμένος, ικανός στρατοκόπος της σκληρής ζωής, που τη δάμασε καταφέρνοντας να βελτιώσει τις συνθήκες της, να δημιουργήσει οικογένεια που διέπουν στέρεες αρχές, να χτίσει σωστές προσωπικότητες, όπου υπηρέτησε χρόνια δάσκαλος - ποιητής, ψυχή του σχολείου, που θεωρούσε ως πνευματικό ναό όπου τελετουργεί το μέγα μυστήριο της διάπλασης και της αναγωγής του παιδιού σε άνθρωπο. Σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία. Σμίλεψε ψυχές, έχτισε παλάτια γνώσης κι έβαλε θεμέλια βαθιά. Δίδαξε με απόλυτη ειλικρίνεια ό,τι πίστευε σωστά, την ελληνική γλώσσα, την παράδοση, τον πολιτισμό, την αναγκαιότητα της συνέχειας των ιδεωδών. Ενέπνευσε το σεβασμό μέσα και έξω από το σχολείο, γιατί ήταν άνθρωπος δυνατός και δεν του έλειψαν ποτέ οι κινητήριες δυνάμεις, οι στόχοι, όπως είπαν οι μαθητές του, όταν παρουσιάσαμε εδώ το βιβλίο του, κι όπως ακούσαμε να λένε στο μοιρολόι τους χθες το βράδυ οι γυναίκες της Εθιάς, όπου υπηρέτησε ως δάσκαλος. Φτωχό παιδί εκείνους τους δύσκολους καιρούς, χρόνια μετά την αποφοίτησή του από το Δημοτικό τόλμησε και φοίτησε με στερήσεις στο Γυμνάσιο της Βιάννου. Ο Αντ. Παναγιωτάκης, αγωνιστής της ζωής, της έδρας και ευτυχώς της πένας, άφησε το στίγμα του. Πολυγραφότατος ως το τέλος, σε θέματα παράδοσης, ιστορίας, πολιτισμού, δίνει τη σημασία του δασκάλου, ιδιαίτερα στην πάσχουσα κοινωνία μας. Η στάση του μας εγκαλεί για την αδιαφορία μας. Τα κείμενά του έχουν εκτός από ψυχή και αυτολεξικρισία, γιατί οι λέξεις εκφράζουν απόλυτα το επιχειρούμενο, χωρίς γλωσσική κενολογία και σπουδαιοφάνεια, με απόλυτη ταύτιση σημαίνοντος - σημαινομένου και κυρίως με αγάπη. Η Λαγούτα θα μείνει μέσα στις σελίδες του.Το πανηγύρι του Άη Γιώργη του Ακροποταμίτη μέσα στην ανθοβολή της άνοιξης που οσφραίνεσαι χίλια μύρα (όπως γράφει). Μέσα από τα ξεφαντώματα του γάμου, τη Φατμέ, τις γητειές, τις παραδοσιακές εργασίες, τα τοπωνύμια. Από την αφιέρωσή του στον τόπο που πρωτοαντίκρυσε το φως, στις αξίες και στις παραδόσεις του, στους απανταχού Λαγουτιανούς,

στον τόπο που ζητούσε τις τελευταίες μέρες να τον φέρουν, για να τον θάψουν. Και κλείνω με το δικό μου αντίο στον πατέρα, το δάσκαλο, το φίλο

Δεν βρίσκω σήμερα τις λέξεις τα λόγια γίνονται λυγμός. Χίλια σου πρέπουν μοιρολόγια μα δεν μπορώ να σου τα πω. Εσύ που τόσο μ’ αγαπούσες εσύ που μούδινες ευχές, ήρθε ο καταλύτης χρόνος κι όλα τα πέρασε στο χθες. Όλα είναι σήμερα θλιμμένα, στ’ αγαπημένο σου χωριό, μάτια υγρά, χείλια σφιγμένα στον ύστατο χαιρετισμό. Φεύγεις κι αφήνεις στις καρδιές μας δυσαναπλήρωτο κενό μικρή πηγούλα ήσουν του κόσμου, μα έτρεχε αθάνατο νερό. Φεύγεις μα θάθελα να ξέρεις, ποτέ σου δεν θα ξεχαστείς, γιατί άφησες στο πέρασμά σου χιλιάδες δείγματα γραφής. Μέσα στη σκέψη ένα απανέμι, το πιο ζεστό και φωτεινό. Εκεί σου φύλαξα να μένεις όσο υπάρχω, όσο ζω. Κι ας είναι δύσκολος ο δρόμος που μούμαθες να περπατώ, ποτέ μου δεν θα ξεστρατίσω στα βήματά σου θα πατώ. Η οικογένεια Παναγιωτάκη ευχαριστεί θερμά όσους προσέφεραν διάφορα ποσά στη μνήμη του Αντωνίου Παναγιωτάκη. ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ Η οικογένεια του αποβιώσαντος Αντωνίου Παναγιωτάκη συντ. εκπ/κού αισθάνεται την ανάγκη να ευχαριστήσει και δια του τύπου τους ιατρούς του Γαστρεντερολογικού Τμήματος του Βενιζελείου Ν0σ0κομείου και ιδιαιτέρως τον κ. Πασπάτη Γρηγόριο για την επί πολλά έτη συμπαράσταση και ανθρώπινη συμπεριφορά και ιατρική αρτιότητα κατά την διάρκεια της ασθενείας του Αντωνίου Παναγιωτάκη (συζύγου και πατέρα μας). Για τους ίδιους λόγους ευχαριστεί επίσης τους ιατρούς του Κ.Υ. Αρκαλοχωρίου και ιδιαιτέρως τον ιατρό Αντώνιο Χρονάκη. Ιατροί του ήθους, της ιατρικής κατάρτισης και ανθρώπινης συμπεριφοράς πρέπει ν’ αποτελούν πρότυπα και να προβάλλονται, διότι μόνο έτσι θ’ αναβαθμισθεί η Δημόσια Υγεία. Ξηρουχάκη Φρειδερίκη

16

το Σκινοφάραγγο

Σεπτέμβριος - Οκτώβριος - Νοέμβριος 2010

Εγκαίνια ιστορικού Πάνω Πηγαδιού Λαγούτας τις 6 Ιουνίου 2010, ημέρα Κυριακή, πραγματοποιήθηκαν στη Λαγούτα, τα εγκαίνια ανάπλασης του ιστορικού Πάνω Πηγαδιού. Πλήθος κόσμου συνέρευσε στην τελετή των εγκαινίων καθώς και εκπρόσωποι της εκκλησίας, της πολιτείας και φορέων. Την κορδέλα έκοψαν η κ. Μαρία και ο κ. Γεώργιος Οικονομάκης με την πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου Λαγούτας. Ως γνωστό η οικογένεια Οικονομάκη είχε αναλάβει τη δαπάνη συνέχισης και αποπεράτωσης της ανάπλασης του Πηγαδιού. Μετά τα εγκαίνια ακολούθησε εκδήλωση με μουσική και φαγητό στο πανέμορφο άλσος της Λαγούτας. Μετά την παρουσίαση του βιβλίου «Οικισμός Λαγούτα σύσταση και διαχρονική πορεία» και τα εγκαίνια του λαογραφικού μουσείου, για τρίτη φορά η Λαγούτα συγκεντρώνει τόσο κόσμο. Το Κρητικό συγκρότημα των νεαρών καλλιτεχνών Νίκου Φουναργιωτάκη και Μάνθου Χρηστάκη, διασκέδασε τους παρεβρισκομένους, έως και το απόγευμα. Η εκδήλωση στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία. Σ’ αυτό συνέβαλε σημαντικά η εθελοντική συμμετοχή των μελών του Συλλόγου τα οποία έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και ακούραστα δούλεψαν μέχρι και το τελευταίο λεπτό. Για πρώτη φορά ίσως υπήρξε τόσο αρμονική συνεργασία, σύμπνοια και αποτελεσματικότητα. Από παντού ακούστηκαν καταπληκτικές κριτικές. Το φαγητό επίσης θαυμάσιο, το περιβάλλον μαγευτικό, όλα μαζί, δημιούργησαν κέφι και ευεξία. Το κυριότερο; Βρεθήκαμε όλοι μαζί, χωριανοί και μη, ενωμένοι, αγαπημένοι στη δουλειά και στη διασκέδαση. Αυτός εξάλλου ήταν και ο στόχος του Δ.Σ.

Σ

14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ Η ΛΑΓΟΥΤΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ μικρή ολόλευκη εκκλησία, δεσπόζει στο κέντρο του χωριού. Γιορτάζει σήμερα 14 Σεπτεμβρίου. Οι καμπάνες από νωρίς καλούν τους πιστούς. Οι ψαλμωδίες αντηχούν σ’ ολόκληρη τη Λαγούτα. Πλήθος κόσμου καταφθάνει με τις αρτοκλασίες και οι γυναίκες του χωριού με ματσάκια βασιλικούς στα χέρια. Από μικρό παιδί με εντυπωσίαζε και με συγκινούσε αυτό το έθιμο. Να στολίζεται δηλαδή η εκκλησία και οι εικόνες με βασιλικούς. Εκείνα τα όμορφα χρόνια οι γυναίκες έφερναν τους βασιλικούς με τις γλάστρες στην εκκλησία σ’ ένα είδος διαγωνισμού. Από καιρό φρόντιζαν τα φυτά με ιδιαίτερο ζήλο και ανήμερα του Τιμίου Σταυρού τα στόλιζαν με χρωματιστά χαρτάκια και το έφερναν στη Χάρη Του. Γέμιζε η εκκλησία με βασιλικούς. (Συνέχεια ίσως της παράδοσης που θέλει την Αγία Ελένη να ξεχωρίζει τον Σταυρό του Χριστού, από το ευωδιαστό φυτό το βασιλικό). Μετά τη θεία λειτουργία τους πιο όμορφους τους έβγαζαν σε λοταρία, υπέρ της εκκλησίας. Οι εικόνες ξανάρχονται στο μυαλό μου και λυπάμαι που κι αυτό το έθιμο μαζί με τόσα άλλα τείνει να εκλείψει. Ανάβω το κερί μου. Η μοσχοβολιά από ένα κλωνάρι βασιλικό τοποθετημένο στην εικόνα δίπλα μου με δεσμεύει. Του χρόνου ανήμερα, στη Χάρη του Τιμίου Σταυρού να φέρω εγώ μια γλάστρα με βασιλικό στολισμένη με πο-

Η

λύχρωμα χαρτάκια. Πολλοί οι γνωστοί και οι φίλοι. Δεν προλαβαίνω να χαιρετώ. Ευχές και χαμόγελα. Θρησκευτική και κοινωνική πληρότητα. Φεύγω από την εκκλησία αλλιώτικα. Χρόνια πολλά σε όλους μας με υγεία και αγάπη στις οικογένειές μας. Φρειδερίκη Ξηρουχάκη Είχα την ευτυχία να είμαι και εγώ παρών στην Γιορτή αυτή, συμμετείχα στην χαρά του ξανανταμώματος παλιών φίλων. Μερικούς είχα να τους δω από το Δημοτικό. Από το δημοτικό που βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία του Τιμίου Σταυρού, σ’ αυτό πηγαίναμε τότε, ήταν 1954, σήμερα χάρη στις άοκνες προσπάθειες του Πολιτιστικού Συλλόγου Λαγούτας και ιδιαίτερα της Προέδρου της κ. Φρειδερίκης Ξηρουχάκη-Παναγιωτάκη έχει αναπαλαιωθεί και διασκευασθεί σ’ ένα Λαογραφικό Μουσείο συμβάλλοντας καταλυτικά στην διατήρηση και διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Εκφράζουμε σ’ όλους τους συντελεστές τα συγχαρητήριά μας για το καταπληκτικό αποτέλεσμα των προσπαθειών τους. Απευθυνόμενος στην κυρία Πρόεδρο θα θέλαμε να την ενημερώσουμε ότι διαθέτουμε τον απαιτούμενο χώρο στην εφημερίδα μας για να προβάλει το συγκεκριμένο έργο με φωτογραφίες και σχετικά σχόλια. Γιάννης Γαρεφαλάκης

Το Δ.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου Λαγούτας ευχαριστεί: 1) Το Δ.Σ. εκφράζει τις άπειρες ευχαριστίες του σε όλα τα μέλη (και μη μέλη) που ακούραστα προσέφεραν με οποιοδήποτε τρόπο και συνέβαλαν στην επιτυχία της εκδήλωσης.

2) Τον Πολιτιστικό Σύλλογο Σκινιά για τον εξοπλισμό που μας δάνεισε (τραπέζια, καρέκλες) για την πραγματοποίηση της εκδήλωσης.

3) Τους κληρονόμους Αντωνίου Καλυκάκη για δωρεάν παραχώρηση χώρου δίπλα στο Πάνω Πηγάδι ο οποίος ήδη έχει δενδροφυτευθεί. Και ιδιαίτερα τους Εμμανουήλ και Κωνσταντίνο Παναγιωτάκη, χωρίς την παραχώρηση συγκεκριμένου χώρου ιδιοκτησίας τους η ανάπλαση του Πάνω Πηγαδιού θα ήταν αδύνατη.

4) Τους κληρονόμους Γεωργίου Γαλανάκη για την επίσης δωρεάν παραχώρηση χώρου νοτιοδυτικά του ιστορικού Πάνω Πηγαδιού Λαγούτας προς δενδροφύτευση και ανάδειξη του Πηγαδιού. Φρειδερίκη Ξηρουχάκη