Teki Kociewskie z. XII

ciwko Świętopełkowi także Racibora. Nad rzeką Przemysławą (w pobliżu Zalewu Wiślanego) książę lubiszewski wzniósł gród, który w połowie obsadziła załoga krzyżacka. To samo miało miejsce w innym grodzie na zachodnim brzegu Wisły – w Gorzędzieju. Załogi te napadały i grabiły ziemie Świętopełka, przepuszczały też przez ziemie Sambora łupieżcze wyprawy Prusów, którzy mogli w ten sposób docierać niepostrzeżenie aż pod Gdańsk. Świętopełk uprzedził atak młodszych braci i zajął dzielnicę lubiszewską, a pokonany Sambor musiał publicznie przysiąc bratu wierność.

Już w 1238 roku bracia ponownie sprzymierzyli się przeciwko pomorskiemu seniorowi. Uzyskali wsparcie biskupa włocławskiego Michała (który uskarżał się na problemy ze zbieraniem dziesięciny w archidiakonacie pomorskim) i księcia kujawskiego Kazimierza, syna Konrada mazowieckiego, zgłaszającego pretensje do zwierzchności nad Pomorzem. Świętopełk ponownie wyszedł zwycięsko ze zmagań z wrogą koalicją. Pokonał oddziały Racibora i zajął Białogardę, spalił gród Sambora w Gorzędzieju, najechał dobra biskupie na Pomorzu i Kujawach, potem zaatakował Kujawy, zajął Bydgoszcz, zniszczył Inowrocław, zagarnął Krajnę z Nakłem (korzystając ze śmierci Władysława Odonica), spustoszył ziemię mazowiecką koło Płocka. By zaś ukarać Zakon za zajęcie Zantyru i Żuław, które uważał za swoją strefę wpływów, na Wiśle w Sartowicach utworzył komorę celną, w której kontrolowano krzyżackie statki handlowe, płynące w dół rzeki.

Jednak Krzyżacy sprawnie zmontowali przeciwko niemu koalicję, złożoną oprócz nich z książąt mazowieckich, kujawskich i wielkopolskich. Najazd tatarski w 1241 roku i spory między Zakonem a Konradem mazowieckim o ziemię lubawską opóźniły akcję przeciwko Świętopełkowi, ale już w 1242 roku książęta mazowieccy zajęli Wyszogród, a Krzyżacy podstępnie opanowali Sartowice (3 XII 1342), uwożąc stamtąd do Starogrodu cenną relikwię – głowę św. Barbary. Na początku roku następnego, działając wspólnie z księciem kujawskim Kazimierzem i księciem wielkopolskim Przemysłem I, odbili Nakło z rąk Świętopełka.

Ich oddziały dotarły pod Gdańsk i spaliły klasztor oliwski. Książę pomorski przez pięć tygodni bezskutecznie próbował odbić Sartowice, następnie najechał ziemię chełmińską. Wykorzystał wielkie powstanie plemion pruskich i razem z nimi zadał Krzyżakom klęskę pod Rządzem (15 czerwca 1243 r.). Nie mogąc odbić Sartowic, przekazanych przez Krzyżaków Samborowi, zablokował ten gród, wznosząc w górze rzeki nowy gród w Świeciu. Spalił też gród Sambora w Gorzędzieju, ponownie zdobył Białogardę i zmusił Racibora do ukorzenia się, zajął Zantyr (1244 r.) i wspólnie z powstańcami krzyżacki gród w Dzierzgoniu. Jednak w tym czasie legat papieski na Prusy, Wilhelm z Modeny, widząc położenie Zakonu, prawie zniszczonego przez wielkie powstanie pogan i atak Pomorzan, nałożył na Świętopełka klątwę, a na Pomorze interdykt. Papież ogłosił także (23 września 1243 r.) wielką wyprawę krzyżową rycerstwa niemieckiego, czeskiego, polskiego, 138