Programa de mano conciertos 12 y 13 de mayo. Festival Mozart

Page 1

15

edici贸n

1998-2012

Conciertos

S谩bado 12.05.12 Domingo 13.05.12

libreto 1_03.indd 1

09/05/12 14:27


libreto 1_03.indd 2

09/05/12 14:27


15

Conciertos

edici贸n

1998-2012

S谩bado 12.05.12 Domingo 13.05.12

libreto 1_03.indd 1

09/05/12 14:27


Palacio de la Ópera de A Coruña Sábado 12 de mayo de 2012 - 20.30 horas

I JUAN DURÁN (1960)

Alborada de noite e de luz (Estreno absoluto) Suite sinfónica sobre temas populares galegos

II HECTOR BERLIOZ (1846-1908) Te Deum, op. 22 (Primera vez por la OSG) 1. Te Deum. Hymne 2 Tibi ommes. Hymne 3. Dignare. Prière Praeludium 4. Christe, rex gloriae. Hymne 5. Te ergo quaesumus. Prière 6. Judex crederis. Hymne et prière

Orquesta Sinfónica de Galicia Coro de la Sinfónica de Galicia (Joan Company, dir.) Orfeón Donostiarra (José Antonio Sáinz Alfaro, dir.) Niños Cantores de la OSG (José Luis Vázquez, dir.) Víctor Pablo Pérez, director Tosten Kerl, tenor

libreto 1_03.indd 2

09/05/12 14:27


Palacio de la Ópera de A Coruña Domingo 13 de mayo de 2012 - 11.30 horas

LUDWIG VAN BEETHOVEN (1770-1827)

Fantasía para piano, coro y orquesta en do menor, op. 80 (Primera vez por la OSG)

Texto de Christoph Kuffner

Sinfonía nº 9, en re menor, op. 125 Allegro ma non troppo e un poco maestoso Molto vivace Adagio molto e cantabile Presto-Allegro assai

Orquesta Sinfónica de Galicia Coro de la Sinfónica de Galicia* (Joan Company, dir.) Orfeón Donostiarra (José Antonio Sáinz Alfaro, dir.) Víctor Pablo Pérez, director Lisa Larsson, soprano Mª José Suárez, mezzosoprano Tosten Kerl, tenor Ludovic Tézier, bajo Hyo-Sun Lim, piano *Alba López Trillo, mezzosoprano en Fantasía coral * Vicente Muñoz Hermida, barítono en Fantasía Coral

libreto 1_03.indd 3

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

ALBORADA DE NOITE E DE LUZ Esta Alborada de noite e luz leva por subtítulo Suite sinfónica sobre temas populares Galegos. A idea primixenia foi construír unha obra sinfónica utilizando como material temático, susceptible de ser desenvolvido, algunhas pezas ou simplemente citas populares tomadas do folclore galego, na liña doutros traballos meus que viron a luz na última década e que foron decisivos na xeración da presente produción: a cantata Cantiga Finisterrae para múltiples voces de luz (estreada tamén polo mestre Víctor Pablo, en 2001); o poema sinfónico O soño de Breogán (co que gañei o Primeiro Premio de Composición da Federación Galega de Bandas, en 2008); o ciclo para voz e cordas Sete cancións sobre temas populares galegos (que estreou a soprano Carmen Durán co Grupo Instrumental Siglo XX no Congreso Internacional de Música Contemporánea da UDC, en 2009) e os arranxos e orquestracións que fixen en 2010 para o CD Lela, gravado pola soprano Cristina Gallardo-Domâs e a Orquestra Gaos, dirixida por Fernando Briones. En segundo lugar cabe facer mención do carácter popular dos temas que aparecen esparexidos a través da obra: todos eles proveñen dos máis importantes cancioneiros galegos. Así pois, na audición desta peza, o público escoitará citas que lle son familiares xa que forman parte da intrahistoria musical desta terra. Isto é así porque aparecen motivos moi coñecidos: dende a Muiñeira de Chantada, ata o Arrolín, arrolán, pasando polo inciso inicial do famoso Negra sombra de Juan Montes, cuxa natureza é de carácter popular, segundo testemuña o musicólogo López Calo na súa magna obra sobre o autor lucense. Por iso, quero insistir na natureza puramente folclórica dos temas que percorren esta obra, para o que foron consultados os traballos de Casto Sampedro, Martínez Torner ou Dorothe Schubarth, entre outros. Indicar nestas notas o seu título, localización e situación na partitura resultaría prolixo. Quede constancia soamente deste dato, previo á escoita da obra. E, como un motivo recorrente, que ganduxa toda a obra de principio a fin, o tema de Alborada, presente en tantas pezas galegas, co seu carácter hímnico por solemne, anunciando o día despois da noite, a luz vencedora da escuridade. A Alborada, que nace co Rexurdimento da man de músicos e poetas como Rosalía, Curros ou Veiga, é xa que logo aquí o motivo temático principal, que lle dá cohesión á obra outorgándolle unidade e identidade. Juan Durán, 2012

Juan Durán 4

libreto 1_03.indd 4

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

ALBORADA DE NOITE E DE LUZ Esta Alborada de noite e luz lleva por subtítulo Suite sinfónica sobre temas populares Galegos. La idea primigenia fue construir una obra sinfónica utilizando como material temático, susceptible de ser desarrollado, algunas piezas o simplemente citas populares tomadas del folklore gallego, en la línea de otros trabajos míos que han visto la luz en la última década y que fueron decisivos en la gestación de la presente producción: la cantata Cantiga Finisterrae para múltiples voces de luz (estrenada también por el Maestro Víctor Pablo, en 2001); el poema sinfónico O soño de Breogán (con el que gané el Primer Premio de Composición de la Federación Galega de Bandas, en 2008); el ciclo para voz y cuerdas Sete cancións sobre temas populares galegos (que estrenó la soprano Carmen Durán con el Grupo Instrumental Siglo XX en el Congreso Internacional de Música Contemporánea de la UDC, en 2009) y los arreglos y orquestaciones que hice en 2010 para el CD Lela, grabado por la soprano Cristina Gallardo-Domâs y la Orquesta Gaos, dirigida por Fernando Briones. En segundo lugar cabe hacer mención del carácter popular de los temas que aparecen diseminados a través de la obra: todos ellos provienen de los más importantes cancioneros gallegos. Así pues, en la audición de esta pieza, el público escuchará citas que le son familiares pues forman parte de la intrahistoria musical de esta tierra. Esto es así porque aparecen motivos muy conocidos: desde la Muiñeira de Chantada, hasta el Arrolín, arrolán, pasando por el inciso inicial del famoso Negra sombra de Juan Montes, cuya naturaleza es de carácter popular, según atestigua el musicólogo López Calo en su magna obra sobre el autor lucense. Por ello, quiero insistir en la naturaleza puramente folklórica de los temas que recorren esta obra, para lo que fueron consultados los trabajos de Casto Sampedro, Martínez Torner o Dorothe Schubarth, entre otros. Indicar en estas notas su título, localización y ubicación en la partitura resultaría prolijo. Quede constancia solamente de este dato, previo a la escucha de la obra. Y, como un motivo recurrente, que hilvana toda la obra de principio a fin, el tema de Alborada, presente en tantas piezas gallegas, con su carácter hímnico por solemne, anunciando el día después de la noche, la luz vencedora de la oscuridad. La Alborada, que nace con el Rexurdimento de la mano de músicos y poetas como Rosalía, Curros o Veiga, es pues aquí el motivo temático principal, que cohesiona la obra otorgándole unidad e identidad.

Juan Durán

5

libreto 1_03.indd 5

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

MÚSICA E DRAMA Maxestade e tremor Estes dous concertos, nos que aparece como contrapunto estético e orixinal, a composición de Juan Durán, permítennos establecer a poderosa relación que chegou a establecerse entre Beethoven e Berlioz por mor da profunda admiración que este lle profesaba ao alemán. Moitos dos seus pasos como creador, crítico e musicólogo ían dirixidos a festexar, máis ou menos directamente, a personalidade do gran xordo, de quen sempre falou. Abonde con ler as seguintes palabras, destacadas polo gran beethoveniano J. G Prod’Homme, para recoñecelo: «Percibía apenas, en dúas fugaces aparicións, as figuras de Shakespeare e Weber —escribe no capítulo XX das súas Memorias— cando, repentinamente, noutro punto do horizonte, vin sobresaír a colosal de Beethoven. Nese momento recibín unha sacudida case comparable á que experimentei cando apareceu a figura de Shakespeare. Abríaseme un mundo novo na música, así como o poeta me revelou a existencia dun novo universo en poesía». Non é raro que, ao ver tal fervor e escudriñar os escritos do músico, Prod’Homme manifestase que «aínda hoxe, despois dun século —o comentario está escrito no primeiro cuarto do século XX—, as páxinas que Berlioz redactou sobre ‘Beethoven o inmenso’, viven e alentan só polo entusiasmo romántico que encerran, pola súa sinceridade e pola súa linguaxe, que será sempre clásica na súa forma e que revela a un verdadeiro escritor francés, malia as críticas e aldraxes premeditadas e tendenciosas». Cabe, por suposto, atopar pisadas da linguaxe beethoveniana, particularmente a da súa Sinfonía Coral, na do seu sucesor, tan hábil no manexo das estruturas grandiosas que xuntaban a grande orquestra e o coro masivo. Digamos de pasada que os escritos do autor da Sinfonía Fantástica sobre o de Bonn están recollidos nun pequeno volume publicado en España por Espasa (cuarta edición, 1979). O musicólogo francés Leon Vallas —famoso sobre todo pola súa contribución ao estudo da obra de Debussy— resumiu de xeito moi acertado os trazos esenciais da música berliozana. Criticaba, no entanto, no dicionario Grove’s, a pobreza da harmonía e mais do contrapunto, no que si era experto o seu predecesor. Aquela reducíase moitas veces a colocar acordes perfectos sobre as notas principais dunha melodía cando non utilizaba, simple e sinxelamente, as regras do baixo de Rameau. O feito de dobrar a melodía en unísono ou en oitava era outro dos seus procedementos favoritos. Pero

6

libreto 1_03.indd 6

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

MÚSICA Y DRAMA Majestad y temblor Estos dos conciertos, en los que aparece como contrapunto estético y original, la composición de Juan Durán, nos permiten establecer la poderosa relación que llegó a establecerse entre Beethoven y Berlioz por mor de la profunda admiración que éste profesaba al alemán. Muchos de sus pasos como creador, crítico y musicólogo iban dirigidos a festejar, más o menos directamente, la personalidad del gran sordo, de quien siempre se hizo lenguas. Baste leer las siguientes palabras, destacadas por el gran beethoveniano J. G Prod’Homme, para reconocerlo: «Percibía apenas, en dos fugaces apariciones, las figuras de Shakespeare y Weber —escribe en el capítulo XX de sus Memorias— cuando, repentinamente, en otro punto del horizonte, vi descollar la colosal de Beethoven. En ese momento recibí una sacudida casi comparable a la que experimenté cuando apareció la figura de Shakespeare. Se me abría un mundo nuevo en la música, así como el poeta me reveló la existencia de un nuevo universo en poesía». No es raro que, al ver tal fervor y escudriñar los escritos del músico, Prod’Homme manifestara que «todavía hoy, después de un siglo —el comentario está escrito en el primer cuarto del siglo XX—, las páginas que Berlioz redactó sobre ‘Beethoven el inmenso’, viven y alientan sólo por el entusiasmo romántico que encierran, por su sinceridad y por su lenguaje, que será siempre clásico en su forma y que revela a un verdadero escritor francés, a pesar de las críticas y ultrajes premeditados y tendenciosos». Cabe, por supuesto, hallar huellas del lenguaje beethoveniano, particularmente el de su Sinfonía Coral, en el de su sucesor, tan hábil en el manejo de las estructuras grandiosas que aunaban la gran orquesta y el coro masivo. Digamos de pasada que los escritos del autor de la Sinfonía Fantástica sobre el de Bonn están recogidos en un pequeño volumen publicado en España por Espasa (cuarta edición, 1979) El musicólogo francés Leon Vallas —famoso sobre todo por su contribución al estudio de la obra de Debussy— resumió muy acertadamente los rasgos esenciales de la música berliozana. Criticaba, sin embargo, en el diccionario Grove’s, la pobreza de la armonía y del contrapunto, en lo que sí era ducho su predecesor. Aquélla se reducía muchas veces a colocar acordes perfectos sobre las notas principales de una melodía cuando no utilizaba, simple y llanamente, las reglas del bajo de Rameau. El doblar la melodía en unísono o en octava era otro de sus procedimientos favoritos. Pero esta

7

libreto 1_03.indd 7

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

esta relativa elementalidade outórgalle decote á música do noso autor un encanto singular. Ao carón destas técnicas e dalgunha que outra artimaña máis ben banal, o contrapunto berliozano é, sempre segundo Vallas, máis ben rudimentario en canto ao tratamento do tecido polifónico. Usualmente non existe unha combinación de máis de dúas melodías, co que non abundan as pasaxes fugadas. Ninguén parece dubidar hoxe, no entanto, nin o dubidou no seu momento o citado estudoso, da contribución do noso autor nos campos do ritmo, da orquestración e mesmo —aínda que isto sexa máis discutible— da forma. O poder e mais o colorido da orquestra, a novidade e variedade da instrumentación, a asimetría rítmica, que enche de rupturas o discurso, o emprego de brillantes efectos, a mestura de timbres outórganlle á linguaxe un fastoso atractivo, unha elocuencia ata daquela descoñecida, un dramatismo sensacional. En Berlioz, mesmo nas obras puramente sinfónicas, había sempre un pouso dramático realmente singular: expoñen unha narración con personaxes e situacións; un mosaico se se quere abstracto, pero desenvolvido de acordo con certas premisas que poderiamos denominar teatrais. Son obras cargadas de xestos tremendamente significativos desde este punto de vista. En realidade o seu era o servizo a un texto dramático, ao que se ha de resaltar e potenciar fundamentalmente mediante o emprego da voz, que ha de debullar unhas palabras, e dunha orquestra, que ten que subliñar a expresión e mais o sentido daquelas. No camiño que busca a unión perfecta entre música e poesía. Perseguiuno durante toda a súa vida a través das formas máis diversas; con éxito desigual e sempre co máximo de entusiasmo e de poder creador. Beethoven, como queda dito, Spontini, Weber e mais Meyerbeer, de quen falou repetida e admirativamente nos seus artigos, eran os seus modelos, ben que na maioría das súas producións localicemos así mesmo, mesturadas co seu estilo inimitable, trazos de Gluck. Os aspectos dramáticos aprécianse moi ben nunha obra como o Te Deum, escoitado por primeira vez na igrexa de Saint-Eustache de París o 30 de abril de 1855, aínda que rematado de compoñer no ano 1849. Na cabeza do músico, que xa escribira e estreara o Réquiem, fervían por eses anos ideas relativas a partituras conectadas co drama, como unha ópera sobre o Xuízo Final ou unha sinfonía sobre o regreso da Armada de Italia. E tamén, segundo nos lembra o biógrafo e analista David Cairns, unha composición en varios movementos dedicada a ilustres desaparecidos. Ideas que estiveran sen dúbida presentes á hora de redactar a Misa de defuntos e mais a Sinfonía fúnebre e triunfal.

8

libreto 1_03.indd 8

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

relativa elementalidad otorga frecuentemente a la música de nuestro autor un encanto singular. Al lado de estas técnicas y de alguna que otra artimaña más bien banal, el contrapunto berliozano es, siempre según Vallas, más bien rudimentario en cuanto al tratamiento del tejido polifónico. Usualmente no existe una combinación de más de dos melodías, con lo que no abundan los pasajes fugados. Nadie parece dudar hoy, no obstante, ni lo dudó en su momento el citado estudioso, de la contribución de nuestro autor en los campos del ritmo, la orquestación e incluso —aunque esto sea más discutible— de la forma. El poder y colorido de la orquesta, la novedad y variedad de la instrumentación, la asimetría rítmica, que puebla de rupturas el discurso, el empleo de brillantes efectos, la mezcla de timbres otorgan al lenguaje un fastuoso atractivo, una elocuencia hasta entonces desconocida, un dramatismo sensacional. En Berlioz, incluso en las obras puramente sinfónicas, había siempre un poso dramático realmente singular: exponen una narración con personajes y situaciones; un mosaico si se quiere abstracto, pero desarrollado con arreglo a ciertas premisas que podríamos denominar teatrales. Son obras cargadas de gestos tremendamente significativos desde este punto de vista. En realidad lo suyo era el servicio a un texto dramático, al que se ha de resaltar y potenciar fundamentalmente mediante el empleo de la voz, que ha de desgranar unas palabras, y de una orquesta, que ha de subrayar la expresión y sentido de las mismas. En la senda que busca la unión perfecta entre música y poesía. La persiguió durante toda su vida a través de las formas más diversas; con éxito desigual y siempre con el máximo de entusiasmo y de poder creador. Beethoven, como queda dicho, Spontini, Weber y Meyerbeer, de quienes habló repetida y admirativamente en sus artículos, eran sus modelos, bien que en la mayoría de sus producciones localicemos asimismo, entremezcladas con su estilo inimitable, rasgos de Gluck. Los aspectos dramáticos se aprecian muy bien en una obra como el Te Deum, escuchado por primera vez en la iglesia de Saint-Eustache de París el 30 de abril de 1855, aunque terminado de componer en 1849. En la cabeza del músico, que ya había escrito y estrenado el Requiem, bullían por esos años ideas relativas a partituras conectadas con el drama, como una ópera sobre el Juicio Final o una sinfonía sobre el regreso de la Armada de Italia. Y también, nos recuerda el biógrafo y analista David Cairns, una composición en varios movimientos dedicada a ilustres desaparecidos. Ideas que habían estado sin duda presentes a la hora de redactar la Misa de difuntos y la Sinfonía fúnebre y triunfal.

9

libreto 1_03.indd 9

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

A maioría das características propias do estilo de Berlioz danse cita, como é lóxico, nunha obra tan aparatosa por un lado e tan intimista por outro como é a que se escoita o día 12 de maio. A isto hai que lle sumar a audaz xustaposición de texturas, a densidade monumental e o desexo de resaltar a maxestade de Deus e, asemade, a pequenez do home. Na partitura o órgano quere representar o papado, a Igrexa católica, e a orquestra quere representar o emperador. O que pensara Berlioz é que estes dous elementos se dispuxesen en extremos opostos da nave do recinto relixioso. Dos tres coros esixidos, o terceiro ha de ser de voces brancas, constituído por, 600 elementos! E así todo. O orgánico, no caso de cumprírense as instrucións da partitura ao completo, é xigantesco: ata 940 executantes. A todo este inxente dispositivo súmaselle un tenor solista. Ademais, e para cerimonias oficiais, Berlioz escribiu un Preludio militar e unha Marcha final para a presentación de bandeiras que precisaba 12 arpas. Os acordes masivos cos que se abre o Te Deum laudamus (Himno) indican xa o grao de maxestosidade da música. Un solo de órgano, establecendo unha figura descendente, a modo de cantus firmus, proporciona o material co que vai traballar, en estilo fugado, o coro de aquí en adiante. A coda retoma o ton principal de fa para concluír de xeito luminoso e entusiasta en fa díese maior nun estilo máis recollido que prepara o ambiente do Tibi omnes (Himno), que se inicia cun preludio do órgano. Enseguida as sopranos enuncian un tema de carácter modal, que axuda a que este instante, segundo Claude Ballif, sexa «a máis fermosa páxina de alegría relixiosa comunicativa que un músico tivese a graza de escribir». A música ascende ata un formidable grito nas palabras Pleni sunt Coeli. Un paroxismo abracadabrante que se repite. Tras a pompa, a calma que cerra o número. Total dozura respira o comezo do Dignare (Pregaria), que é unha chamada á misericordia divina, unha especie de salmodia que discorre entre melismas. Os sopranos e mais os tenores dos dous coros adultos cantan en imitacións sobre o pedal dos baixos. Progresións sucesivas en terceiras. O número 4, Christe, Rex gloriae (Himno) é moi simple e circula sobre un tema vocal descendente e outro instrumental ascendente. Tranchefort estima que aquí se atopa o cumio da obra. Aparece dividido en tres partes. A central é sensiblemente máis lenta. Despois volven a grandiosidade inicial e a afirmación da gloria do Cristo. En Te ergo qauesumus (Pregaria) encoméndaselle a oración a Cristo ao tenor solista na dramática tonalidade de sol menor. Establécese un intercambio coas voces femininas (Speravimus). O peche é un magnífico

10

libreto 1_03.indd 10

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

La mayoría de las características propias del estilo de Berlioz se dan cita, como es lógico, en una obra tan aparatosa por un lado y tan intimista por otro como es la que se escucha el día 12 de mayo. A ello hay que sumar la audaz yuxtaposición de texturas, la densidad monumental y el deseo de resaltar la majestad de Dios y, al tiempo, la pequeñez del hombre. En la partitura el órgano quiere representar al papado, a la Iglesia católica, y la orquesta al emperador. Lo que había pensado Berlioz es que estos dos elementos se dispusieran en extremos opuestos de la nave del recinto religioso. De los tres coros exigidos, el tercero ha de ser de voces blancas, constituido por ¡600 elementos! Y así todo. El orgánico, si se cumplen las instrucciones de la partitura al completo, es gigantesco: hasta 940 ejecutantes. A todo este ingente dispositivo se suma un tenor solista. Además, y para ceremonias oficiales, Berlioz escribió un Preludio militar y una Marcha final para la presentación de banderas que precisaba 12 arpas. Los acordes masivos con los que se abre el Te Deum laudamus (Himno) indican ya el grado de majestuosidad de la música. Un solo de órgano, estableciendo una figura descendente, a modo de cantus firmus, proporciona el material con el que va a trabajar, en estilo fugado, el coro de aquí en adelante. La coda retoma el tono principal de fa para concluir de manera luminosa y entusiasta en fa sostenido mayor en un estilo más recogido que prepara el ambiente del Tibi omnes (Himno), que se inicia con un preludio del órgano. Enseguida las sopranos enuncian un tema de carácter modal, que ayuda a que este instante, según Claude Ballif, sea «la más bella página de alegría religiosa comunicativa que un músico haya tenido la gracia de escribir». La música asciende hasta un formidable grito en las palabras Pleni sunt Coeli. Un paroxismo abracadabrante que se repite. Tras la pompa, la calma que cierra el número. Total dulzura respira el comienzo del Dignare (Plegaria), que es una llamada a la misericordia divina, una suerte de salmodia que discurre entre melismas. Los sopranos y los tenores de los dos coros adultos cantan en imitaciones sobre el pedal de los bajos. Progresiones sucesivas en terceras. El número 4, Christe, Rex gloriae (Himno) es muy simple y circula sobre un tema vocal descendente y otro instrumental ascendente. Tranchefort estima que aquí se encuentra la cima de la obra. Aparece dividido en tres partes. La central es sensiblemente más lenta. Luego vuelven la grandiosidad inicial y la afirmación de la gloria del Cristo. En Te ergo qauesumus (Plegaria) se encomienda la oración a Cristo al tenor solista en la dramática tonalidad de sol menor. Se establece un intercambio con las voces femeninas (Speravimus). El cierre es un magnífico coral a cap-

11

libreto 1_03.indd 11

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

coral a cappella. Se non se fai a Marcha citada, o último número é Judex crederis, que xunta tanto o himno como a pregaria e que aparece dominado por un tema modal que exerce de ostinato e que é enunciado polo órgano a toda potencia. Entran os homes ao unísono e iníciase unha fuga maxestosa. A métrica discorre sobre un enérxico 9/8 (como no Lacrymosa do Réquiem). Cambia o compás a 3/4 na sección media, Salvum fac populum, onde se dá un clima más apracible. O movemento conclúe sobre o que é practicamente un berro repetido nas palabras Non confundar ao tempo que se escoitan xigantescas campás. Un impresionante unísono cerra a composición. Canto cara á luz O musicólogo italiano Giovanni Carli Ballola resume ben a personalidade estética de Beethoven na súa obra sobre el: «Foi artista do metabolismo estilístico, incesante e violento. De forma parella á que desenvolveron no seu tempo Monteverdi, Verdi ou Stravinski, a súa creatividade estivo inmersa nunha tensión teleolóxica descoñecida para os creadores da época». Na linguaxe das súas sinfonías, de xeito preferente, podemos apreciar esa especificidade. Máis que a Mozart, tan estrito na forma e no estilo, Beethoven únese a Haydn e herda del o seu poder de invención e orixinalidade, a súa tensa harmonía, as súas friccións temáticas, aínda que sen perder nunca o norte da regularidade das alteracións, seguindo, de máis preto ou de máis lonxe, os esquemas clásicos. E esta é a grandeza do xenial xordo, que levou ao xénero a cumes inigualables. A forza dramática dos temas, a elocuencia que se desprende das súas estruturas, dos seus ritmos, da enerxía das súas exposicións harmónicas únese nunha síntese superior «nun espírito de consciente comunidade intelectual e simpatía cara á vida e as forzas progresivas do seu tempo», como sinalaba intelixentemente Paul Bekker e ratificaba Salazar. Algo que levou a un punto de non retorno e desde o que era moi difícil avanzar. De feito, ningún compositor posterior mantivo a súa liña, aínda que algúns como Schubert, Brahms e sobre todo Bruckner participasen con el de certos trazos comúns. O manexo dos modos maior e menor, a tríade ou acorde perfecto —elementos básicos en Haydn— eran proxectados ata extremos descoñecidos e pavorosos. Tovey estimaba que as prolongadas codas non eran tanto unha imitación de Haydn como un xeito de restablecer o equilibrio mozartiano. Dicía William McNaught que «cando escoitamos unha gran composición de Beethoven son todo o home, toda a obra e todo o mundo os que penetran na nosa mente e lle outorgan carácter e profundidade á experiencia».

12

libreto 1_03.indd 12

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

pella. Si no se hace la Marcha citada, el último número es Judex crederis, que aúna tanto el himno como la plegaria y que aparece dominado por un tema modal que ejerce de ostinato y que es enunciado por el órgano a toda potencia. Entran los hombres al unísono y se inicia una fuga majestuosa. La métrica discurre sobre un enérgico 9/8 (como en el Lacrymosa del Requiem). Cambia el compás a 3/4 en la sección media, Salvum fac populum, donde se da un clima más apacible. El movimiento concluye sobre lo que es prácticamente un grito repetido en las palabras Non confundar al tiempo que se escuchan gigantescas campanas. Un impresionante unísono cierra la composición. Canto hacia la luz El musicólogo italiano Giovanni Carli Ballola resume bien la personalidad estética de Beethoven en su obra sobre él: «Fue artista del metabolismo estilístico, incesante y violento. De forma pareja a la que desarrollaron en su tiempo Monteverdi, Verdi o Stravinski, su creatividad estuvo inmersa en una tensión teleológica desconocida para los creadores de la época». En el lenguaje de sus sinfonías, preferentemente, podemos apreciar esa especificidad. Más que a Mozart, tan estricto en la forma y en el estilo, Beethoven se une a Haydn y hereda de él su poder de invención y originalidad, su tensa armonía, sus fricciones temáticas, aunque sin perder nunca el norte de la regularidad de las alteraciones, siguiendo, de más cerca o de más lejos, los esquemas clásicos. Y esta es la grandeza del genial sordo, que llevó al género a cimas inigualables. La fuerza dramática de los temas, la elocuencia que se desprende de sus estructuras, de sus ritmos, de la energía de sus planteamientos armónicos se une en una síntesis superior «en un espíritu de consciente comunidad intelectual y simpatía hacia la vida y las fuerzas progresivas de su tiempo», como señalaba inteligentemente Paul Bekker y ratificaba Salazar. Algo que llevó a un punto de no retorno y desde el que era muy difícil avanzar. De hecho ningún compositor posterior mantuvo su línea, aunque algunos como Schubert, Brahms y sobre todo Bruckner participaran con él de ciertos rasgos comunes. El manejo de los modos mayor y menor, la tríada o acorde perfecto —elementos básicos en Haydn— eran proyectados hasta extremos desconocidos y pavorosos. Tovey estimaba que las prolongadas codas no eran tanto una imitación de Haydn como una manera de reestablecer el equilibrio mozartiano. Decía William McNaught que «cuando escuchamos una gran composición de Beethoven son todo el hombre, toda la obra y todo el mundo los que penetran en nuestra mente y otorgan carácter y profundidad a la experiencia».

13

libreto 1_03.indd 13

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

En Beethoven atopamos, de xeito nada usual, desenvolvementos extensos, sobre todo o da Heroica, que ademais inaugura practicamente outra composición: muda a temática, que se fai máis calma aínda que non menos tensa; cambia o modo. Pódese afirmar que Beethoven non asumiu forma ningunha: creounas todas. En certo xeito, fixo «estalar a forma», aínda que a verdade é que non hai, nin sequera nas súas últimas composicións, un só movemento, un só compás que se arrede da lóxica musical máis estrita. Outro trazo moi característico é a unidade: cada sinfonía, dende a Primeira ata a Novena, posúe unha extraordinaria coherencia interna, acentuada en ocasións pola unión sen solución de continuidade dalgúns movementos como os dous últimos da Quinta ou os tres últimos da Sexta. Por exemplo, o emprego dunha introdución lenta, a imitación de Haydn, na 1, 2, 4 e 7, algo que falta na 5, a 6 e a 8. A 3 inaugúrase unicamente con dous secos acordes e a 9 cunha breve pasaxe de 16 compases. Un excelente exemplo da suprema concisión do último Beethoven, do seu alto grao de síntese, témolo na Sinfonía nº 9, a única que introduce coros, o que non era pouca novidade, ben que outros músicos menores, como Winter ou Maschek, xa o empregaran. D’Indy resaltaba que todos os temas tipo da obra presentan o arpexo do acorde de re ou de si bemol, os dous polos tonais. De aí que se poida, xa que logo, considerar este arpexo como o verdadeiro tema cíclico da composición, que de tal xeito non é senón «unha loita entre os diversos estados deste tema, inquieto e cambiante, nos dous primeiros movementos». Poucas obras hai tan difíciles de traducir como esa Novena Sinfonía, que se integra nestes dous grandes concertos de fin de semana. Desde un punto de vista estritamente musical expón innumerables problemas de execución, dada a orixinalidade das súas estruturas e a ordenación de acontecementos, nun desenvolvemento continuo moi propio do compositor, que, con esta partitura, expuxo un novo modo de actualizar a forma sonata, establecendo en primeiro lugar, unha orixinal sucesión de movementos e despois recorrendo á comentada presenza das voces humanas. O músico levou ao paroxismo as exposicións dos seus inmediatos e admirados antecesores, os grandes clásicos Mozart e Haydn. O ciclópeo primeiro tempo, Allegro ma non troppo, necesita unha batuta especialmente clarificadora que saiba moverse con soltura e penetrar nunha complexa maraña temática para os efectos de liberar de forma axeitada as forzas encontradas e as tensións musicais resultantes. O Scherzo, con presenza reveladora dos timbais, precisa tanto rigor rítmico como espírito danzable, mentres que o sublime lento, Adagio molto e cantabile, require

14

libreto 1_03.indd 14

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

En Beethoven encontramos desarrollos inusualmente extensos, sobre todo el de la Heroica, que además inaugura prácticamente otra composición: cambia la temática, que se hace más calma aunque no menos tensa; cambia el modo. Puede afirmarse que Beethoven no asumió forma alguna: las creó todas. En cierto modo, hizo «estallar la forma», aunque la verdad es que no hay, ni siquiera en sus últimas composiciones, un solo movimiento, un solo compás que se aparte de la lógica musical más estricta. Otro rasgo muy característico es la unidad: cada sinfonía, de la Primera a la Novena, posee una extraordinaria coherencia interna, acentuada en ocasiones por la unión sin solución de continuidad de algunos movimientos como los dos últimos de la Quinta o los tres últimos de la Sexta. Por ejemplo, el empleo de una introducción lenta, a imitación de Haydn, en la 1, 2, 4 y 7, algo que falta en la 5, la 6 y la 8. La 3 se inaugura únicamente con dos secos acordes y la 9 con un breve pasaje de 16 compases. Un excelente ejemplo de la suprema concisión del último Beethoven, de su alto grado de síntesis, lo tenemos en la Sinfonía nº 9, la única que introduce coros, lo que no era poca novedad, bien que otros músicos menores, como Winter o Maschek, ya lo habían empleado. D’Indy resaltaba que todos los temas tipo de la obra presentan el arpegio del acorde de re o de si bemol, los dos polos tonales. De ahí que se pueda por tanto considerar a este arpegio como el verdadero tema cíclico de la composición, que de tal modo no es sino «una lucha entre los diversos estados de este tema, inquieto y cambiante, en los dos primeros movimientos». Pocas obras tan difíciles de traducir como esa Novena Sinfonía, que se integra en estos dos grandes conciertos de fin de semana. Desde un punto de vista estrictamente musical plantea innumerables problemas de ejecución, dada la originalidad de sus estructuras y la ordenación de aconteceres, en un desarrollo continuo muy propio del compositor, que, con esta partitura, planteó un nuevo modo de actualizar la forma sonata, estableciendo en primer lugar, una original sucesión de movimientos y luego recurriendo a la comentada presencia de las voces humanas. El músico llevó al paroxismo los planteamientos de sus inmediatos y admirados antecesores, los grandes clásicos Mozart y Haydn. El ciclópeo primer tiempo, Allegro ma non troppo, necesita una batuta especialmente clarificadora que sepa moverse con soltura y penetrar en una compleja maraña temática a efectos de liberar adecuadamente las fuerzas encontradas y las tensiones musicales resultantes. El Scherzo, con presencia reveladora de los timbales, precisa tanto rigor rítmico como espíritu danzable, mientras que el sublime lento, Adagio molto e cantabile, requiere la mayor

15

libreto 1_03.indd 15

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

a maior das elasticidades e unha excelsa cantabilidade no seu sutil xogo de variacións a partir de dous fermosos temas que nos levan ás antesalas do mesmísimo Paraíso. No monumental cerre, inaugurado de xeito moi orixinal cunha sintética rememoración dos tres movementos anteriores, ha de quedar clara a mensaxe humanista que leva o texto de Schiller, ese Himno á alegría de carácter universal, servido por unha escritura moi avanzada e no que o coro corre sempre o perigo de berrar, con tremebundos ascensos ás zonas máis elevadas da tesitura. Malia estas esixencias, a Novena segue a ser unha das obras máis solicitadas e interpretadas da historia da música. Tal é o seu magnetismo e a súa capacidade de convocatoria. A escritura vocal beethoveniana é máis ben árida, desigual e en moitas ocasións de corte máis instrumental que vocal. Aí temos, por exemplo, como algo que algúns tenores consideran case imposible de cantar a aria de Florestan de Fidelio; ¿E que dicir dos auténticos riscos que poboan os pentagramas da Missa Solemnis, onde o coro ha de gritar practicamente?; como o fai, insinuouse así, na Novena, en frases que demandan ás sopranos alcanzar o la natural agudo; cousa insólita ou moi pouco habitual. E os catro solistas han de seguir liñas pouco confortables, agás quizais a mezzo, máis a resgardo. Pero a soprano, no seu ascenso en piano ao si bemol agudo, o tenor, na súa arenga en combinación co coro, e o baixo ou barítono –neste concerto, barítono–, no seu recitado inicial (que emprega palabras de Beethoven), necesitan instrumentos sólidos, contundentes, heroicos e, no caso da primeira, un lirismo que se ha de espremer ata o fin. Tanto eles coma o coro acometen, sobre a famosa frase, un libre xogo de variacións, nas que as voces se elevan ata o infinito nunha emocionante exaltación da liberdade, onde a arte beethoveniana alcanza o seu cénit e a súa sublimación. O texto da Oda á alegría, que se escoita primeiro na voz do corifeo e despois nas do coro, únese a un tema cantable que se deixou oír xa pola orquestra, que xorde desde as profundidades e que, logo dunha complexa pasaxe fugada, lle dá paso ao solista, que ha de pasar en cuestión de segundos do re 2 ao sol 3. Esa melodía, que catapulta as frases schillerianas aos espazos siderais, é unha derivación da que coroa as variacións da Fantasía para coro, piano e orquestra op. 80, que se escoita aquí antes da Sinfonía e que, á súa vez, provén do lied Seufzer eines Ungeliebten und Gegenliebe, de 1795. Sobre esa melodía traballou o compositor no seu afán de lle proporcionar un peche grandioso a esa Fantasía, estreada no 22 de decembro de 1808 en Viena, dezaseis anos antes que a Novena, e dedicada a Maximiliano José de Baviera, da mesma forma que a Sinfonía se lle habería de dedicar a Federico Guillerme III de Prusia.

16

libreto 1_03.indd 16

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

de las elasticidades y una excelsa cantabilidad en su sutil juego de variaciones a partir de dos hermosos temas que nos llevan a las antesalas del mismísimo Paraíso. En el monumental cierre, inaugurado de manera muy original con una sintética rememoración de los tres movimientos anteriores, ha de quedar claro el mensaje humanista que porta el texto de Schiller, ese Himno a la alegría de carácter universal, servido por una escritura muy avanzada y en el que el coro corre siempre el peligro de desgañitarse, con tremebundos ascensos a las zonas más elevadas de la tesitura. Pese a estas exigencias, la Novena sigue siendo una de las obras más solicitadas e interpretadas de la historia de la música. Tal es su magnetismo y su capacidad de convocatoria. La escritura vocal beethoveniana es más bien árida, desigual y en muchas ocasiones de corte más instrumental que vocal. Ahí tenemos, por ejemplo, como algo que algunos tenores consideran casi imposible de cantar el aria de Florestan de Fidelio; ¿y qué decir de los auténticos riscos que pueblan los pentagramas de la Missa Solemnis, donde el coro ha de gritar prácticamente?; como lo hace, se ha insinuado, en la Novena, en frases que demandan a las sopranos alcanzar el la natural agudo; cosa insólita o muy poco habitual. Y los cuatro solistas han de seguir líneas poco confortables, excepto quizá la mezzo, más a resguardo. Pero la soprano, en su ascenso en piano al si bemol agudo, el tenor, en su arenga en combinación con el coro, y el bajo o barítono–, en este concierto, barítono-, en su recitado inicial (que emplea palabras de Beethoven), necesitan instrumentos sólidos, contundentes, heroicos y, en el caso de la primera, un lirismo que ha de exprimirse hasta el fin. Tanto ellos como el coro acometen, sobre la famosa frase, un libre juego de variaciones, en las que las voces se elevan hasta el infinito en una emocionante exaltación de la libertad, donde el arte beethoveniano alcanza su cénit y su sublimación. El texto de la Oda a la alegría, que se escucha primero en la voz del corifeo y luego en las del coro, se une a un tema cantable que se ha dejado oír ya por la orquesta, que surge desde las profundidades y que, tras un complejo pasaje fugado, da paso al solista, que ha de pasar en cuestión de segundos del re 2 al sol 3. Esa melodía, que catapulta las frases schillerianas a los espacios siderales, es una derivación de la que corona las variaciones de la Fantasía para coro, piano y orquesta op. 80, que se escucha aquí antes de la Sinfonía y que, a su vez, proviene del lied Seufzer eines Ungeliebten und Gegenliebe, de 1795. Sobre esa melodía trabajó el compositor en su afán de proporcionar un cierre grandioso a esa Fantasía, estrenada en el 22 de diciembre de 1808 en Viena, dieciséis años antes que la Novena, y dedicada a Maximiliano José de Baviera, de la misma forma que la Sinfonía se dedicaría Federico Guillermo III de Prusia.

17

libreto 1_03.indd 17

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

É posible, incluso, que ese recoñecible motivo, que hoxe todo o mundo cantaruxea, bulise xa na mente do músico cara ao ano 1797, se ben na súa primitiva forma adaptada á Fantasía. Esta comeza cunha virtuosa introdución pianística de 26 compases que modula de dó menor a dó maior. O Finale comeza cun tema en Allegro tocado por violonchelos e contrabaixos. E é o piano o que introduce precisamente o tema, que é elaborado e exposto nunha sucesión de variacións polas distintas familias e, finalmente, polos solistas do coro. Tras diversas alternativas, modulacións e alternancias piano-orquestra, sempre coa idea base presente, chégase por último a unha marcha en fa maior e á silandeira entrada do coro, primeiro as femias, despois os varóns. Todos entoan en presto a idea fundamental nunha coda moi brillante, que eleva ás alturas unhas palabras —quizais do escuro poeta Christoph Kuffner— que lles cantan á luz e á benaventuranza; na mesma liña seguida polo texto de Schiller. Danse a man así dúas obras ben diferentes, de estrutura diversa e de contido dispar. Nas que atopamos, así e todo, o máis grande de Beethoven.

Arturo Reverter

18

libreto 1_03.indd 18

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Es posible, incluso, que ese reconocible motivo, que hoy todo el mundo tararea, bullera ya en la mente del músico hacia 1797, si bien en su primitiva forma adaptada a la Fantasía. Ésta comienza con una virtuosa introducción pianística de 26 compases que modula de do menor a do mayor. El Finale comienza con un tema en Allegro tocado por chelos y contrabajos. Y es el piano quien introduce precisamente el tema, que es elaborado y expuesto en una sucesión de variaciones por las distintas familias y, finalmente, por los solistas del coro. Tras diversas alternativas, modulaciones y alternancias piano-orquesta, siempre con la idea base presente, se llega por último a una marcha en fa mayor y a la sigilosa entrada del coro, primero las féminas, después los varones. Todos entonan en presto la idea fundamental en una coda muy brillante, que eleva a las alturas unas palabras —quizá del oscuro poeta Christoph Kuffner— que cantan a la luz y a la bienaventuranza; en la misma línea seguida por el texto de Schiller. Se dan la mano así dos obras bien diferentes, de estructura diversa y de contenido dispar. En las que hallamos, sin embargo, lo más grande de Beethoven.

Arturo Reverter

19

libreto 1_03.indd 19

09/05/12 14:27


libreto 1_03.indd 20

09/05/12 14:27


biografĂ­as

libreto 1_03.indd 21

09/05/12 14:27


VÍCTOR PABLO PÉREZ Director Nado en Burgos, realizou os seus estudos no Real Conservatorio de Música de Madrid e mais na Hochschule für Musik de Múnic. De 1980 a 1988 foi director artístico e titular da Orquestra Sinfónica de Asturias; en 1987 principal director invitado da Orquestra Nacional de España (ONE) e de 1986 a 2005 o director artístico e titular da Orquestra Sinfónica de Tenerife (OST). Colabora habitualmente co Teatro Real de Madrid, co Gran Teatre del Liceu de Barcelona, co Festival Mozart da Coruña, nos festivais internacionais de Música de Canarias, Perelada, Granada, Santander, Schleswig Holstein, Festival Bruckner de Madrid, Rossini Opera Festival (ROF), Festival de San Lorenzo del Escorial e Quincena Musical de San Sebastián. Desde 1993 e ata a actualidade é director artístico e titular da Orquestra Sinfónica de Galicia (OSG). Recentemente foi designado como director titular e artístico da Orquestra e Coro da Comunidade de Madrid (ORCAM), cargo que ocupará a partir da temporada 2013-2014. Ademais de dirixir de xeito habitual a práctica totalidade das orquestras españolas, Víctor Pablo Pérez colabora como director invitado con diferentes formacións internacionais e en colaboración habitual con grandes solistas de renome internacional como C. Zimerman, G. Sokolov, A. Volodos, L. O. Andens, P. Lewis, R. Blezatz, F. P. Zimermann, J. Rachlin, L. Kavakos, A. S. Mutter, Midori, Gil Saham, N. Zneider, S. Chang, A. Steinbacher, G. Kremer, M. Vengerov, R. Fleming, Mª Bayo, A. Arteta, N. Dessay, N. Stuzmman, E. Podleś, V. Kasarova, F. Cedolins, I. Mula, P. Domingo, R. Villazón, C. Álvarez, ,J. Bros, Mª J. Moreno, A. Murray ou M. Barrueco.

22

libreto 1_03.indd 22

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

VÍCTOR PABLO PÉREZ Director Nacido en Burgos, realizó sus estudios en el Real Conservatorio de Música de Madrid y en la Hochschule für Musik de Múnich. De 1980 a 1988 fue director artístico y titular de la Orquesta Sinfónica de Asturias; en 1987 principal director invitado de la Orquesta Nacional de España (ONE) y de 1986 a 2005 el director artístico y titular de la Orquesta Sinfónica de Tenerife (OST). Colabora habitualmente con el Teatro Real de Madrid, el Gran Teatre del Liceu de Barcelona, Festival Mozart de A Coruña, en los festivales internacionales de Música de Canarias, Perelada, Granada, Santander, Schleswig Holstein, Festival Bruckner de Madrid, Rossini Opera Festival (ROF), Festival de San Lorenzo del Escorial y Quincena Musical de San Sebastián. Desde 1993 y hasta la actualidad es director artístico y titular de la Orquesta Sinfónica de Galicia (OSG). Recientemente ha sido designado como director titular y artístico de la Orquesta y Coro de la Comunidad de Madrid (ORCAM), cargo que ocupará a partir de la temporada 2013-2014. Además de dirigir habitualmente la práctica totalidad de las orquestas españolas, Víctor Pablo Pérez colabora como director invitado con diferentes formaciones internacionales y en colaboración habitual con grandes solistas de renombre internacional como C. Zimerman, G. Sokolov, A. Volodos, L. O. Andens, P. Lewis, R. Blezatz, F. P. Zimermann, J. Rachlin, L. Kavakos, A. S. Mutter, Midori, Gil Saham, N. Zneider, S. Chang, A. Steinbacher, G. Kremer, M. Vengerov, R. Fleming, Mª Bayo, A. Arteta, N. Dessay, N. Stuzmman, E. Podleś, V. Kasarova, F. Cedolins, I. Mula, P. Domingo, R. Villazón, C. Álvarez, ,J. Bros, Mª J. Moreno, A. Murray o M. Barrueco.

23

libreto 1_03.indd 23

09/05/12 14:27


LISA LARSSON Soprano A cantante lírica sueca Lisa Larsson debutou na súa carreira de soprano no teatro da Ópera de Zürich, cantando baixo a dirección de Nikolaus Harnoncourt, Franz Welser-Möst e outros reputados mestres. A súa primeira actuación fóra de Suíza foi para interpretar o papel de Papagena, na obra A frauta máxica, no teatro La Scala de Milán con dirección de Riccardo Muti. Durante os seguintes anos, reafirmouse como unha das grandes intérpretes dos personaxes mozartianos, cantando as partes de Zerlina, Susanna, Pamina, Zaide, Servilia, Ilia e Ismene baixo as batutas de directores de orquestra do prestixio de Claudio Abbado, Adam Fischer, Daniel Harding, Ivor Bolton ou Massimo Zanetti. Tamén interpretou, entre outros, os papeis de Marzelline, Anne Trulove, Ännchen, Euridice, Adele, Adina, Oscar, Xenia, Titania, Polissena e Morgana. Actuou nos escenarios do Covent Garden, da Bayerische Staatsoper, en La Fenice, na Ópera de Monte Carlo, na Ópera de Leipzig, en Zürich, no Grand Théâtre de Xenebra, no Theater Basel, no Det Kongelige Teater de Dinamarca e mais na Kungliga Operan de Estocolmo, así como en festivais de tanto renome como os de Salzburgo, Lucerna, Glyndebourne ou Aix-en-Provence. Das súas actuacións en concerto, salientan as súas aparicións coa Filharmónica de Berlín, a Sinfónica de Viena, a Tonhalle-Orchester de Zürich, a Orquestra Sinfónica de Frankfurt, a Camerata Salzburg, a NHK Orquestra sinfónica de Tokio e a Mahler Chamber Orchestra, baixo a dirección de Claudio Abbado, Mikhail Pletnev, Daniel Harding, Colin Davis, Antonello Manacorda, Adam Fischer, Lawrence Renes, Massimo Zanetti, Louis Langrée, Vassily Sinaisky, Ton Koopman, Sir John Eliot Gardiner, Emmanuelle Haïm, Nicholas McGegan, Paul Goodwin, Martin Haselböck, Trevor Pinnock e David Stern, entre outros. Mantén unha estreita relación co conxunto Orfeo 55 e Nathalie Stutzmann ofrecendo numerosos concertos. Recentemente estreou a obra do compositor Martijn Padding con grande éxito.

24

libreto 1_03.indd 24

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

LISA LARSSON Soprano La cantante lírica sueca Lisa Larsson debutó en su carrera de soprano en el teatro de la Ópera de Zúrich, cantando bajo la dirección de Nikolaus Harnoncourt, Franz Welser-Möst y otros reputados maestros. Su primera actuación fuera de Suiza fue para interpretar el papel de Papagena, en La flauta mágica, en la Scala de Milán con dirección de Riccardo Muti. Durante los siguientes años, se reafirmó como una de las grandes intérpretes de los personajes mozartianos, cantando las partes de Zerlina, Susanna, Pamina, Zaide, Servilia, Ilia e Ismene bajo las batutas de directores de orquesta de la talla de Claudio Abbado, Adam Fischer, Daniel Harding, Ivor Bolton o Massimo Zanetti. También ha interpretado, entre otros, los papeles de Marzelline, Anne Trulove, Ännchen, Euridice, Adele, Adina, Oscar, Xenia, Titania, Polissena y Morgana. Ha actuado en los escenarios del Covent Garden, de la Bayerische Staatsoper, La Fenice, Ópera de Monte Carlo, Ópera de Leipzig, Zúrich, Grand Théâtre de Genève, Theater Basel, Det Kongelige Teater de Dinamarca y Kungliga Operan de Estocolmo, así como en festivales tan renombrados como los de Salzburgo, Lucerna, Glyndebourne o Aix-enProvence. De sus actuaciones en concierto, destacan sus apariciones con la Filarmónica de Berlín, Sinfónica de Viena, Tonhalle-Orchester de Zúrich, Orquesta Sinfónica de Frankfurt, Camerata Salzburg, NHK Orquesta sinfónica de Tokio y Mahler Chamber Orchestra, bajo la dirección de Claudio Abbado, Mikhail Pletnev, Daniel Harding, Colin Davis, Antonello Manacorda, Adam Fischer, Lawrence Renes, Massimo Zanetti, Louis Langrée, Vassily Sinaisky, Ton Koopman, Sir John Eliot Gardiner, Emmanuelle Haïm, Nicholas McGegan, Paul Goodwin, Martin Haselböck, Trevor Pinnock y David Stern, entre otros. Mantiene una estrecha relación con el conjunto Orfeo 55 y Nathalie Stutzmann ofreciendo numerosos conciertos. Recientemente ha estrenado la obra del compositor Martijn Padding con gran éxito.

25

libreto 1_03.indd 25

09/05/12 14:27


MARÍA JOSÉ SUÁREZ Mezzosoprano Naceu en Oviedo, onde se licenciou en Psicoloxía. Cursou estudos musicais no Conservatorio Superior do Principado de Asturias e conseguiu unha bolsa de estudos por parte dese Goberno, polo que se trasladou a Madrid, onde se diploma na Escola Superior de Canto. Desde que debutara no Teatro Campoamor de Oviedo, cantou nos principais teatros e auditorios de España, así como en Alemaña, Bélxica, Francia e Grecia, baixo a dirección dos mestres Frühbeck de Burgos, García Navarro, Peter Maag, López Cobos, Cristóbal Halffter, Alberto Zedda, Víctor Pablo Pérez, Juanjo Mena, José Ramón Encinar, Miguel Roa, Pedro Halffter, Guingal, Valdés, Haider, Allemandi, etc. Interveu nas estreas mundiais das obras A señorita cristina de Luis de Pablo (Teatro Real, 2001) e A viaxe circular de Tomás Marco (A Zarzuela, 2003), O cabaleiro da triste figura de Tomás Marco e a súa discografía abrangue: Oficio de Defuntos de Cristóbal Halffter e Cante in Memoriam de García Lorca, de Gonzalo de Olavide (RTVE); Sinfonía nº 2, Lobgesang de Mendelssohn; Compositores vascos actuais; Puntos de amor e Ederki de Luis de Pablo; O Fillo Finxido de Rodrigo; O Casarío de Guridi, coa Sinfónica de Bilbao e A Vida Breve coa Sinfónica de Asturias. Participa de xeito regular nas temporadas sinfónicas das principais orquestras españolas e nas temporadas de ópera do Real e da Zarzuela de Madrid, Oviedo e Bilbao, As Palmas, Tenerife, etc. Cantou en Viena Luísa Fernanda xunto a Plácido Domingo. Interpretou a zarzuela Covadonga baixo a dirección do mestre Miguel Ortega e A Valquiria co mestre Víctor Pablo. Recentemente cantou Katiuska, Pan e touros e O Rei que rabiou dirixidas por Emilio Sagi. Interpretou As escenas de Fausto no Teatro Real, baixo a dirección do mestre Jesús López Cobos; así como Lulu e Jenufa na temporada 2009-2010. Recentemente interpretou L´Incoronazione di Poppea nos teatros Campoamor de Oviedo e Arriaga de Bilbao, así como Lucia de Lammermmoor en Murcia baixo a dirección escénica de Emilio Sagi e musical do mestre David Parry. En 2011 actuou en Caracas na Novena Sinfonía de Beethoven, baixo a dirección do mestre Frühbeck de Burgos. Cantou Lucia de Lammermmor na temporada de ópera de ABAO no Palacio Euskalduna de Bilbao. Na recente temporada interpretou A Sonámbula, A frauta máxica e, no Liceu de Barcelona, Linda Chamonix baixo a dirección escénica de Emilio Sagi e musical de Marco Armiliato e, no Palau de les Arts, Thais de Massenet xunto a Plácido Domingo. 26

libreto 1_03.indd 26

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

MARÍA JOSÉ SUÁREZ Mezzosoprano Nació en Oviedo, donde se licenció en Psicología. Cursó estudios musicales en el Conservatorio Superior del Principado de Asturias y, becada por ese Gobierno, se trasladó a Madrid, donde se diploma en la Escuela Superior de Canto. Desde que debutara en el Teatro Campoamor de Oviedo, ha cantado en los principales teatros y auditorios de España, así como en Alemania, Bélgica, Francia y Grecia, bajo la dirección de los maestros Frühbeck de Burgos, García Navarro, Peter Maag, López Cobos, Cristóbal Halffter, Alberto Zedda, Víctor Pablo Pérez, Juanjo Mena, José Ramón Encinar, Miguel Roa, Pedro Halffter, Guingal, Valdés, Haider, Allemandi, etc. Ha intervenido en los estrenos mundiales de La señorita cristina de Luis de Pablo (Teatro Real, 2001) y de El viaje circular de Tomás Marco (La Zarzuela, 2003), El caballero de la triste figura de Tomás Marco y su discografía comprende: Oficio de Difuntos de Cristóbal Halffter y Cante in Memoriam de García Lorca, de Gonzalo de Olavide ( RTVE); Sinfonía nº 2, Lobgesang de Mendelssohn; Compositores vascos actuales; Puntos de amor y Ederki de Luis de Pablo; El Hijo Fingido de Rodrigo; El Caserío de Guridi, con la Sinfónica de Bilbao y La Vida Breve con la Sinfónica de Asturias. Participa regularmente en las temporadas sinfónicas de las principales orquestas españolas y en las temporadas de ópera del Real y La Zarzuela de Madrid, Oviedo y Bilbao, Las Palmas, Tenerife, etc. Ha cantado en Viena Luisa Fernanda junto a Plácido Domingo. Ha interpretado la zarzuela Covadonga bajo la dirección del maestro Miguel Ortega y La Walquiria con el maestro Víctor Pablo. Recientemente ha cantado Katiuska, Pan y toros y El Rey que rabió dirigidas por Emilio Sagi. Ha interpretado Las escenas de Fausto en el Teatro Real, bajo la dirección del maestro Jesús López Cobos; así como Lulu y Jenufa en la temporada 2009-2010. Recientemente ha interpretado L´Incoronazione di Poppea en los teatros Campoamor de Oviedo y Arriaga de Bilbao, así como Lucia de Lammermmoor en Murcia bajo la dirección escénica de Emilio Sagi y musical del maestro David Parry. En 2011 actuó en Caracas en la Novena Sinfonía de Beethoven, bajo la dirección del maestro Frühbeck de Burgos. Ha cantado Lucia de Lammermmor en la temporada de ópera de ABAO en el Palacio Euskalduna de Bilbao. En la reciente temporada ha interpretado La Sonámbula, La flauta mágica y, en el Liceu de Barcelona, Linda Chamonix bajo la dirección escénica de Emilio Sagi y musical de Marco Armiliato y, en el Palau de les Arts, Thais de Massenet junto a Plácido Domingo. 27

libreto 1_03.indd 27

09/05/12 14:27


TORSTEN KERL Tenor O mozo cantante alemán Torsten Kerl é un dos heldentenor máis cobizados en todo o mundo. Actuou nos grandes teatros de ópera e salas de concerto de Viena (Staatsoper, Musikverein, Konzerthaus, Volksoper), Nova York (MET), Milán (Scala), Berlín (Deutsche Oper, Komische Oper, Philharmonie, Konzerthaus), Londres (Covent Garden, London Symphony Orchestra), Dresde (Semperoper), Hamburgo (Oper, Musikhalle), Múnic (Staatsoper), Ámsterdam (De Nederlandse Opera, Concertgebouw), Bruxelas (Ópera de Munt), Barcelona (Liceu), París (Chatelet, Bastille, Salle Pleyel), Florencia (Maggio Musicale), Roma (Accademia di Santa Cecilia), Oslo (Den Norske Opera, Konzerthalle), Zürich (Tonhalle), Lucerna (Kulturzentrum), Xenebra (Victoria Hall), Colonia (Oper, Philharmonie), Xénova (Teatro Carlo Felice), Marsella (Opera Municipal), Anveres (De Vlaamse Opera), Lyon (Opera National) e Tokio (New National Theatre). O seu repertorio céntrase especialmente nos grandes papeis wagnerianos — Erik, Parsifal, Lohengrin, Tannhäuser, Loge, Siegmund, Tristan, Rienzi, os dous Sigfridos—, así como o de Max no cazador furtivo, Paul (Tote Stadt), Pedro (Tiefland), ademais de Don Xosé (Carmen), Sansón (Sansón e Dalila) e Otelo (Otelo), por nomear algúns deles. Nos seus vindeiros compromisos figuran actuacións en Estocolmo (Fanciulla del West), Berlín (Rienzi), Toulouse (Rienzi) e Florencia (A Walquiria) en 2012 así como o Sigfrido de Wagener en París, o Kaiser da obra A muller sen sombra no Met e Erik do título O holandés errante no Orange Festival en 2014. Xa ten cerrados compromisos en 2014 e 2015 con representacións en Tokio e San Diego entre outros centros operísticos internacionais. Torsten Kerl realizou diversas gravacións discográficas entre as que salientan recitais con arias de Beethoven, Weber, Wagner, Strauss e Korngold así como A canción da terra baixo a dirección de Semyon Bychkov, Don Giovanni con Michael Halasz, Dr. Faust con Kent Nagano así como Os mestres cantores baixo a dirección de Daniel Barenboim realizada en vivo no Festival de Bayreuth.

28

libreto 1_03.indd 28

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

TORSTEN KERL Tenor El joven cantante alemán Torsten Kerl es uno de los heldentenor más codiciados en todo el mundo. Ha actuado en los grandes teatros de ópera y salas de concierto de Viena (Staatsoper, Musikverein, Konzerthaus, Volksoper), Nueva York (MET), Milán (Scala), Berlín (Deutsche Oper, Komische Oper, Philharmonie, Konzerthaus), Londres (Covent Garden, London Symphony Orchestra), Dresde (Semperoper), Hamburgo (Oper, Musikhalle), Múnich (Staatsoper), Ámsterdam (De Nederlandse Opera, Concertgebouw), Bruselas (Ópera de Munt), Barcelona (Liceu) París (Chatelet, Bastille, Salle Pleyel), Florencia (Maggio Musicale), Roma (Accademia di Santa Cecilia), Oslo (Den Norske Opera, Konzerthalle), Zúrich (Tonhalle), Lucerna (Kulturzentrum), Ginebra (Victoria Hall), Colonia (Oper, Philharmonie), Genua (Teatro Carlo Felice), Marsella (Opera Municipal), Amberes (De Vlaamse Opera), Lyon (Opera National) y Tokio (New National Theatre). Su repertorio se centra especialmente en los grandes papeles wagnerianos —Erik, Parsifal, Lohengrin, Tannhäuser, Loge, Siegmund, Tristan, Rienzi, los dos Sigfridos—, así como el de Max en El cazador furtivo, Paul (Tote Stadt), Pedro (Tiefland), además de Don José (Carmen), Samson (Samson y Dalila) y Otello (Otello), por nombrar algunos de ellos. En sus próximos compromisos figuran actuaciones en Estocolmo (Fanciulla del West), Berlín (Rienzi), Toulouse (Rienzi) y Florencia (La Walquiria) en 2012 así como el Sigfrido de Wagener en París, el Kaiser de La mujer sin sombra en el Met y Erik de El holandés errante en el Orange Festgival en 2014. Ya tiene cerrados compromisos en 2014 y 2015 con representaciones en Tokio y San Diego entre otros centros operísticos internacionales. Torsten Kerl ha realizado diversas grabaciones discográficas entre las que destacan recitales con arias de Beethoven, Weber, Wagner, Strauss y Korngold así como La canción de la tierra bajo la dirección de Semyon Bychkov, Don Giovanni con Michael Halasz, Dr. Faust con Kent Nagano así como Los maestros cantores bajo la dirección de Daniel Barenboim realizada en vivo en el Festival de Bayreuth.

29

libreto 1_03.indd 29

09/05/12 14:27


LUDOVIC TEZIER Barítono Despois de ter realizado o seu debut en Lucerna, Ludovic Tézier intégrase no elenco da Ópera de Lyon. Debuta con grandes papeis mozartianos como Don Giovanni, pero do mesmo xeito no repertorio do belcanto: Belcore, Malatesta, despois Marcello e Ford. Ludovic Tézier ten sido convidado habitual no Capitolio de Toulouse ademais doutros grandes escenarios Internacionais, o Metropolitan de Nova York, a Ópera de Viena (onde interpreta Don Giovanni baixo a dirección de Riccardo Muti), na Ópera Nacional de París, Scala de Milán, Liceu de Barcelona… Entre os numerosos papeis que interpreta pódense citar Hamlet, Wolfram (un dos seus papeis preferidos), Oneguin, Don Giovanni, pero tamén Renato (Un ballo in maschera), Ford, Werther (na súa versión para barítono) e Posa, que volveu a ofrecer cun grande éxito na Ópera de París. Recentemente cantou os papeis de Valentín (Fausto), Yeletski (A Dama de Picas) e Ford (Falstaff) no Liceo, Eugène Oneguin, O Conde da obra As vodas de Fígaro e Yeletski na Ópera de París, Renato (Un ballo in maschera) en Monte Carlo, Enrico (Lucía di Lammermoor) no Metropolitan de Nova York e en Bilbao, Germont (Traviata) no Festival d’Aix-en-provence, Ford (Falstaff) no Capitole de Toulouse. Entre os seus vindeiros proxectos salientan Don Carlo (A forza do destino) no Liceo, Escamillo (Carmen) na Ópera de París, Wolfram (Tannhauser) e Posa (Don Carlos) na Ópera de Viena, Marcello (La bohème) nas Chorégues d’Orange e Posa (Don Carlo) en Turín.

30

libreto 1_03.indd 30

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

LUDOVIC TEZIER Barítono Después de hacer realizado su debut en Lucerna, Ludovic Tézier se integra en el reparto de la Ópera de Lyon. Debuta con grandes papeles mozartianos como Don Giovanni, pero igualmente en el repertorio del belcanto: Belcore, Malatesta, después Marcello y Ford. Ludovic Tézier ha sido invitado habitual en el Capitolio de Toulouse además de otros grandes escenarios Internacionales, el Metropolitan de Nueva York, la Ópera de Viena (donde interpreta Don Giovanni bajo la dirección de Riccardo Muti), en la Ópera Nacional de París, Scala de Milán, Liceo de Barcelona… Entre los numerosos papeles que interpreta se pueden citar Hamlet, Wolfram (uno de sus papeles preferidos), Oneguin, Don Giovanni, pero también Renato (Un ballo in maschera), Ford, Werther (en su versión para barítono) y Posa, que ha vuelto a ofrecer con un gran éxito en la Ópera de París. Recientemente cantó los papeles de Valentin (Fausto), Yeletski (La Dama de Picas) y Ford (Falstaff) en el Liceo, Eugène Oneguin, El Conde de Las bodas de Fígaro y Yeletski en la Ópera de parís, Renato (Un ballo in maschera) en Monte Carlo, Enrico (Lucía di Lammermoor) en el Metropolitan de Nueva York y en Bilbao, Germont (Traviata) en el Festival d’Aix-en-provence, Ford (Falstaff) en el Capitole de Toulouse. Entre sus próximos proyectos destacan Don Carlo (La forza del destino) en el Liceo, Escamillo (Carmen) en la Ópera de París, Wolfram (Tannhauser) y Posa (Don Carlos) en la Ópera de Viena, Marcello (La bohème) en las Chorégues d’Orange y Posa (Don Carlo) en Turín.

31

libreto 1_03.indd 31

09/05/12 14:27


HYO-SUN LIM Piano Hyo-Sun Lim (Jeonju, Corea 1981) estudou no Curtis Institute de Filadelfia con Gary Graffman e recibiu o premio ao mellor estudante da súa promoción. Completou a súa formación en Europa con Arie Vardi e Leonid Margarius. É gañadora de diferentes concursos internacionais entre os cales salientan os seus primeiros premios no Oberlin International Competition, no Viotti International Competition e o seu quinto premio no prestixioso Concurso Raíña Elisabeth de Bruxelas. Tamén obtivo o premio especial de música de cámara no Concurso Beethoven de Bonn. Ademais da súa grande actividade de solista, con actuacións en salas como o Lincoln Center de Nova York, o Concertgebow de Ámsterdam, o Palais des Beaux-Arts de Bruxelas, o Walt Disney Hall de Los Ángeles, a Opera City de Tokio entre outras, Hyo-Sun desenvolve en paralelo unha intensa actividade no marco da música de cámara, colaborando con Arnold Steinhardt, Hilary Hahn, Daniel lee e Mischa Maisky. As súas actuacións foron frecuentemente retransmitidas por diferentes radios e televisións como a WDR, NDR, RAI, NPR e Radio Belgique. Actuou como solista coa Orquestra Nacional de Bélxica, a Vlaams Radio Orkest, a Orchestre de Wallonie, a Fort Collins Symphony Orchestra, a Sinfónica de San Remo e mais a Sinfónica Nacional de Seúl. En novembro de 2010, saíu ao mercado a súa gravación dos Tríos op.1 nº 1 e op. 97 de Beethoven, co Ludwig Trio, do cal é membro fundador xunto cos irmáns Arnau e Abel Tomàs.

32

libreto 1_03.indd 32

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

HYO-SUN LIM Piano Hyo-Sun Lim (Jeonju, Corea 1981) estudió en el Curtis Institute de Filadelfia con Gary Graffman y recibió el premio al mejor estudiante de su promoción. Completó su formación en Europa con Arie Vardi y Leonid Margarius. Es ganadora de diferentes concursos internacionales entre los cuales destacan sus primeros premios en el Oberlin International Competition, el Viotti International Competition y su quinto premio en el prestigioso Concurso Reina Elisabeth de Bruselas. También obtuvo el premio especial de música de cámara en el Concurso Beethoven de Bonn. Además de su gran actividad solística, con actuaciones en salas como el Lincoln Center de Nueva York, Concertgebow de Amsterdam, Palais des Beaux-Arts de Bruselas, Walt Disney Hall de Los Angeles, Opera City de Tokyo entre otras, Hyo-Sun desarrolla en paralelo una intensa actividad en el marco de la música de cámara, habiendo colaborado con Arnold Steinhardt, Hilary Hahn, Daniel lee y Mischa Maisky. Sus actuaciones han sido frecuentemente retransmitidas por diferentes radios y televisiones como la WDR, NDR, RAI, NPR y Radio Belgique. Ha actuado como solista con la Orquesta Nacional de Bélgica, la Vlaams Radio Orkest, la Orchestre de Wallonie, Fort Collins Symphony Oochestra, Sinfónica de San Remo y la Sinfónica Nacional de Seúl. En noviembre de 2010, salió al mercado su grabación de los Trios op.1 nº1 y op. 97 de Beethoven, con el Ludwig Trio, del cual es miembro fundador junto con los hermanos Arnau y Abel Tomàs.

33

libreto 1_03.indd 33

09/05/12 14:27


JOAN COMPANY Director Coro da OSG Joan Company (Sant Joan, Mallorca) é un dos directores con máis presencia nos máis importantes circuítos corais de España, traballando, entre outros coros, con: Orfeón Donostiarra, Coro Nacional de España, Coro de Radio Televisión Española, Coro da Comunidade de Madrid, e estreando obras corais de J. Busto, A. Parera Fons, J. Vila, J. L. Turina. Tamén preparou un variado repertorio orquestral e sinfónico-coral e, entre outras, dirixiu a Orquestra Sinfónica de Asturias, Orquestra de Cámara Reina Sofía, Orquestra Simfònica de Balears Ciutat de Palma, Nova Orquestra Nacional de España (director asistente na produción de Atlántida de Falla), Orquestra da Universidade de Portland (Oregon, EUA), Orquestra Sinfónica de Galicia, Camerata Anxanum (Italia) etc. Ademais, colaborou con directores como Trevor Pinnock, Victor Pablo, Salvador Mais, Edmon Colomer, Josep Pons, Franz P. Decker, Alberto Zedda, A. Ros Marbà, C. Hogwood eJesús López Cobos. Desde o ano 1999 é o director artístico do Coro da Orquestra Sinfónica de Galicia, co que preparou un extenso repertorio sinfónico-coral, operístico e a capella, que permitiu ao Coro da OSG participar en ambiciosos proxectos artísticos (II, III e VIII de Mahler; óperas de Mozart e Rossini; actuacións por toda Galicia, Barcelona, Lisboa, etc.) e, á vez, iniciar a escola coral coa creación do seu Coro de Nenos (2.000) e do Coro Novo (2005). Pero a súa faceta coral máis recoñecida é a de director-fundador da Coral Universitat de lles Illes Balears (1977), coa que conseguiu importantes recoñecementos artísticos tanto nas Illas Baleares, como na península e no estranxeiro, destacando entre outros méritos: a creación de quince coros filiais; premios en concursos corais (Tolosa, Atenas...); actuacións nas principais salas de concerto do país e en importantes festivais de Europa; colaboracións coas orquestras máis importantes de España e algunhas europeas; gravacións discográficas; divulgación do patrimonio coral das Illas... Licenciado en historia xeral, estudou dirección coral con P. Cao, M. Cabero e Ou. Martorell (realizando cursos en España, Francia e Bélxica). Profesor de música de Instituto (sendo o número 1 da súa promoción, 1985), na

34

libreto 1_03.indd 34

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

JOAN COMPANY Director Coro de la OSG Joan Company (Sant Joan, Mallorca) es uno de los directores con más presencia en los más importantes circuitos corales de España. Entre otros, ha dirigido al Coro Nacional de España, Coro de Radio Televisión Española, Coro de la Comunidad de Madrid, Orfeón Donostiarra, Coro da Camera Italiano... y también ha estrenado obras corales de J. Busto, A. Parera, J. Vila, J. L. Turina etc. y sinfónico-corales de A. Martorell, J. Martorell y J. Valent. Ha dirigido un extenso repertorio orquestal y sinfónico-coral con: Orquesta Sinfónica de Asturias, Orquesta de Cámara Reina Sofía, Orquestra Simfònica de Balears, Joven Orquesta Nacional de España (director asistente en la producción de Atlántida de Falla), Orquesta de la Universidad de Portland (Oregón, EUA), Orquesta Sinfónica de Galicia, Camerata Anxanum (Italia), Orpheon Consort de Viena... Además ha colaborado con directores, como: T. Pinnock, Víctor Pablo, S. Mas, J. Pons, F. P. Decker, A. Zedda, A. Ros Marbà, C. Hogwood, M. A. Gómez Martínez, K. Penderecki, J. López Cobos. Desde el año 1999 es el director artístico del Coro de la Orquesta Sinfónica de Galicia, con el que ha preparado un extenso repertorio sinfónico-coral, operístico y a capella (obras de Beethoven, Britten, Haydn, Mozart, Orff, Shostakovich, Mendelssohn, Mahler, Satravinsky ; óperas de Mozart, Donizetti, Puccini, Rossini, Tchaikovsky, Wagner) y, a la vez, ha iniciado la escuela coral con la creación del Coro de Niños (2000) y del Coro Joven (2005). Pero su faceta coral más reconocida es la de director-fundador de la Coral Universitat de les Illes Balears (1977), con la que ha conseguido importantes reconocimientos artísticos, tanto en las islas como en la península y en el extranjero: creación de diez coros filiales; premios en concursos corales (Tolosa, Atenas ...); actuaciones en las principales salas de concierto españolas y en importantes festivales de Europa y América, de entre las que hay que destacar una gira por Italia -dirigiendo el Mesías de Händel e interpretando polifonía religiosa española ante el Papa Benedicto XVI-; colaboraciones con importantes orquestas españolas y europeas; grabaciones discográficas... Licenciado en Historia General, estudió dirección coral con P. Cao, M. Cabero y O. Martorell. Profesor de música de Instituto (siendo el número 1 de su promoción, 1985). Actualmente, trabaja en la Universitat de les

35

libreto 1_03.indd 35

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

actualidade traballa na Universitat de lles Illes Balears (UIB) como director da Coral i da Partituroteca e Centro de Documentación Musical da UIB; é tamén fundador, director e profesor dos Cursos Internacionais de Música da UIB (1977) e das Colonias Musicais de Verán nas Baleares (1995). Publicou numerosos estudos e artigos sobre música e músicos das Baleares en libros, enciclopedias e revistas especializadas. Recibiu, entre outras distincións, o Premio Rotary Mallorca. Humanidades 1995-96, por «o extraordinario labor pedagóxico e divulgativa da música coral», e o Premi Gabriel Alomar 2001 da Obra Cultural Balear. No 2009 inaugurou, no Auditorio Nacional de Música de Madrid, o I Ciclo de Música Coral, como director invitado do Coro Nacional de España. Recentemente, dirixiu o Coro de Radio Televisión Española no primeiro concerto do IX Ciclo de Música Coral no Teatro Monumental de Madrid.

36

libreto 1_03.indd 36

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Illes Balears (UIB) como director de la Coral y de la Partituroteca y Centro de Documentación Musical de la UIB; es también fundador de los Cursos Internacionales de Música de la UIB (1977) y de las Colonias Musicales de Verano en las Baleares (1995). Ha publicado numerosos estudios y artículos sobre música y músicos de las Baleares en libros, enciclopedias y revistas especializadas. Ha recibido, entre otros premios, el Premio Rotary Mallorca. Humanidades 1995-96, por «la extraordinaria labor pedagógica y divulgativa de la música coral», y el Premi Gabriel Alomar 2001 de la Obra Cultural Balear. El 2009 inauguró, en el Auditorio Nacional de Música de Madrid, el I Ciclo de Música Coral, como director invitado del Coro Nacional de España. Recientemente, ha dirigido el Coro de Radio Televisión Española en el primer concierto del IX Ciclo de Música Coral en el Teatro Monumental de Madrid.

37

libreto 1_03.indd 37

09/05/12 14:27


JOSÉ ANTONIO SAINZ ALFARO Director do Orfeón Donostiarra Naceu en Donostia-San Sebastián en 1956. Licenciouse en Ciencias Físicas pola Universidade de Navarrra. A súa vocación e temperá intuición musicais foron dirixidas polo Padre Garayoa, fundador da Coral San Ignacio da cidade, a quen substituíu anos máis tarde á fronte da agrupación. Pero antes cursou estudos musicais no Conservatorio de San Sebastián con mestres como Francisco Escudero e Tomás Aragüés e completou a súa formación con distintos cursos de dirección coral no estranxeiro. En paralelo, Sáinz Alfaro foi desenvolvendo un importante labor pedagóxico na Federación de Coros de Guipúscoa, onde aínda hoxe continúa dirixindo cursos destinados ás novas promocións de músicos da especialidade. En 1974 tivo o seu primeiro contacto co Orfeón Donostiarra, no que ingresou como barítono. Ao longo dos oitenta colaborou co titular da formación, Antxon Ayestarán, de quen chegou a ser asistente. Nomeado subdirector, contribuíu á preparación e mais á montaxe de numerosas obras novas e axudou a impulsar unha aínda tímida política de expansión. Logo da morte de Ayestarán, pasou a ocupar en 1988 a titularidade do Orfeón e desde aquela o seu currículo profesional estivo ligado ao coro. Nunha recente etapa iniciou un prometedor labor á fronte de distintas orquestras, como a Filharmónica Nacional de Letonia, Sinfónica da Radiotelevisión Española, Sinfónica de Euskadi, a Orquestra Nacional Rusa, a Sinfónica de Istambul, a Filharmonía Pomorska e a Nacional da Ópera de Sofía, coas que revisou, xunto ao Orfeón que goberna, unha boa parte do máis comprometido repertorio sinfónico-coral. Radio Nacional de España concedeulle a Sainz Alfaro o Premio Ojo Crítico de música de 1992.

38

libreto 1_03.indd 38

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

JOSÉ ANTONIO SAINZ ALFARO Director del Orfeón Donostiarra Nació en San Sebastián en 1956. Se licenció en Ciencias Físicas por la Universidad de Navarrra. Su vocación y temprana intuición musicales fueron encauzadas por el Padre Garayoa, fundador de la Coral San Ignacio de la ciudad, a quien sustituyó años más tarde al frente de la agrupación. Pero antes cursó estudios musicales en el Conservatorio de San Sebastián con maestros como Francisco Escudero y Tomás Aragüés y completó su formación con distintos cursos de dirección coral en el extranjero. En paralelo, Sainz Alfaro fue desarrollando una importante labor pedagógica en la Federación de Coros de Guipúzcoa, donde aún hoy continúa dirigiendo cursillos destinados a las nuevas promociones de músicos de la especialidad. En 1974 tuvo su primer contacto con el Orfeón Donostiarra, en el que ingresó como barítono. A lo largo de los ochenta colaboró con el titular de la formación, Antxon Ayestarán, de quien llegó a ser asistente. Nombrado subdirector, contribuyó a la preparación y montaje de numerosas obras nuevas y ayudó a impulsar una todavía tímida política de expansión. Tras la muerte de Ayestarán, pasó a ocupar en 1988 la titularidad del Orfeón y desde entonces su currículo profesional ha estado ligado al coro. En una reciente etapa ha iniciado una prometedora labor al frente de distintas orquestas, como la Filarmónica Nacional de Letonia, Sinfónica de la Radiotelevisión Española, Sinfónica de Euskadi, la Orquesta Nacional Rusa, la Sinfónica de Estambul, la Philharmonia Pomorska y la Nacional de la Opera de Sofía, con las que ha revisado, junto al Orfeón que gobierna, una buena parte del más comprometido repertorio sinfónico-coral. Radio Nacional de España concedió a Sainz Alfaro el Premio Ojo Crítico de música de 1992.

39

libreto 1_03.indd 39

09/05/12 14:27


JOSÉ LUIS VÁZQUEZ Director Nenos cantores da OSG Seu contacto coa música comeza en 1977, como membro do Orfeón Terra a Nosa, de Santiago de Compostela, dirixido polo pai Manuel Feijóo Sousa. En 1984 obtivo a súa licenciatura en Química. Cursou estudos de canto coa soprano Ana Higueras así como con Félix Lavilla e Fernando Turina. En 1990 ingresou no Collegium Compostelanum, agrupación fundada e dirixida por Maximino Zumalave. Nesta agrupación, como no Coro Universitario de Santiago de Compostela, ofreceu diversos concertos como solista. Como alumno de canto tamén participou nos cursos da International Bachakademie (Santiago de Compostela 1992 e 1994) e Música en Compostela (1994) e con profesores como Aldo Baldin, Andreas Schmidt, María Oran, etc. En 2001 interpretou, como solista, a Misa da Coroación, de W.A. Mozart, xunto á Orquestra Sinfónica de Galicia e o Coro da Orquestra Sinfónica de Galicia baixo a dirección de Joan Company. Director dos Nenos Cantores da Sinfónica de Galicia desde a súa fundación, en decembro de 1999, José Luís Vázquez está estreitamente vinculado ao coro da Orquestra Sinfónica de Galicia, ao que pertence desde o ano da súa creación. Ademais, foi director do Coro do Festival Mozart na súa edición en 1999, onde participou na posta en escena do Così fan tutte, de W. A. Mozart.

40

libreto 1_03.indd 40

09/05/12 14:27


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

JOSÉ LUIS VÁZQUEZ Director Niños cantores de la OSG Su contacto con la música comienza en 1977, como miembro del Orfeón Terra a Nosa, de Santiago de Compostela, dirigido por el padre Manuel Feijóo Sousa. En 1984 obtuvo su licenciatura en Química. Cursó estudios de canto con la soprano Ana Higueras así como con Félix Lavilla y Fernando Turina. En 1990 ingresó en el Collegium Compostelanum, agrupación fundada y dirigida por Maximino Zumalave. En esta agrupación, como en el Coro Universitario de Santiago de Compostela, ofreció diversos conciertos como solista. Como alumno de canto también participó en los cursos de la International Bachakademie (Santiago de Compostela 1992 y 1994) y Música en Compostela (1994) y con profesores como Aldo Baldin, Andreas Schmidt, María Oran, etc. En 2001 interpretó, como solista, la Misa de la Coronación, de W.A. Mozart, junto a la Orquesta Sinfónica de Galicia y el Coro de la Orquesta Sinfónica de Galicia bajo la dirección de Joan Company. Director de los Niños Cantores de la Sinfónica de Galicia desde su fundación, en diciembre de 1999, José Luis Vázquez está estrechamente vinculado al coro de la Orquesta Sinfónica de Galicia, al que pertenece desde el año de su creación. Además, fue director del Coro del Festival Mozart en su edición en 1999, donde participó en la puesta en escena del Così fan tutte, de W. A. Mozart.

41

libreto 1_03.indd 41

09/05/12 14:27


CORO DA Sinfónica de Galicia O Coro da OSG, fundado no ano 1998, deu o seu primeiro concerto o 21 de marzo do mesmo ano xunto coa Escola de Práctica Orquestral da OSG e baixo a dirección de James Ross. Actualmente, o coro está integrado por máis de oitenta voces procedentes de toda Galicia, e desde entón realizou unha intensa actividade artística centrada nos repertorios sinfónico-coral, operístico e a capella. Joan Company —vinculado ao grupo desde a súa fundación e ao que dirixiu en concertos a capella coa Orquestra Sinfónica de Galicia e coa Orquestra Nova da Sinfónica de Galicia— é o director artístico do Coro. A súa primeira xira de concertos fóra da comunidade galega levoulle ao Auditorium de Palma de Mallorca. Ademais participou en varias edicións do Festival Mozart, no Festival de Música da Coruña, nos ciclos de concertos Música en Compostela, Ou son dás catedrais, Festival Internacional de Organo Catedral de León e en diversos escenarios da Coruña, Santiago, Lugo, Pontevedra, Vigo, Ferrol, Ourense, Betanzos, Monforte etc. A finais do 2003, o Coro realizou a súa primeira xira ao estranxeiro, actuando nas catedrais do Porto e Lisboa. Coa Nova Orquestra Nacional de España, baixo a dirección de C. Hogwood, actuou por primeira vez en Barcelona, dentro das actividades do Forum 2004, onde a acollida foi excelente.

42

libreto 1_03.indd 42

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

CORO DE LA SINFÓNICA DE GALICIA El Coro de la OSG, fundado en el año 1998, dio su primer concierto el 21 de marzo del mismo año junto con la Escuela de Práctica Orquestal de la OSG y bajo la dirección de James Ross. Actualmente, el coro está integrado por más de setenta voces procedentes de toda Galicia, y desde entonces ha realizado una intensa actividad artística centrada en los repertorios sinfónico-coral, operístico y a capella. Joan Company —vinculado al grupo desde su fundación y al que ha dirigido en conciertos “a capella, con la Orquesta Sinfónica de Galicia y con la Orquesta Joven de la Sinfónica de Galicia— es el director artístico del Coro. Su primera gira de conciertos fuera de la comunidad gallega le llevó al Auditorium de Palma de Mallorca y desde entonces ha participado en varias ediciones del Festival Mozart, en el Festival de Música de A Coruña, en los ciclos de conciertos Música en Compostela, O son das catedrais, Festival de Ópera da Coruña, Festival Internacional de Organo Catedral de León y en diversos escenarios de A Coruña, Santiago, Lugo, Pontevedra, Vigo, Ferrol, Ourense etc. Con la Joven Orquesta Nacional de España, bajo la dirección de C. Hogwood, actuó por primera vez en Barcelona, dentro de las actividades del Forum 2004. También actuó en el concierto inaugural de la temporada 2006-07 de la Orquestra Simfònica de Balears. A finales del 2003, el Coro realizó su primera gira al extranjero, actuando en las catedrales de Oporto y Lisboa.

43

libreto 1_03.indd 43

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

En canto ao seu variado repertorio hai que destacar a súa dedicación á música sinfónico-coral (Mozart, Schubert, Haydn, Beethoven, Mahler -2ª, 3ª e 8ª sinfonías-, Mendelssohn, Vivaldi, Shostakovich, Faure, Orff, Debussy, Britten...) e ao xénero operístico (Mozart, Rossini e Chaicovsqui...) baixo a direccción de mestres de renome internacional como Víctor Pablo, López Cobos, Ros Marbá, Josep Pons, Alberto Zedda, Miguel Ángel Gómez Martínez ou Fabio Biondi. Os compoñentes do Coro da OSG, ademais de ter a oportunidade de traballar grandes obras do repertorio universal da Música baixo a dirección de importantes batutas, tamén reciben unha formación vocal periódica con profesores e cantantes de recoñecido prestixio. A creación do coro infantil Nenos Cantores en 2000 e do Coro Novo en 2005, no seo do propio Coro, obedece á intención dun proxecto pedagóxico-coral máis extenso, serio e con vistas a un futuro vocal importante non só para a nosa Orquestra senón para toda Galicia.

44

libreto 1_03.indd 44

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

En cuanto a su extenso y variado repertorio, hay que destacar su dedicación a la música sinfónico-coral (Mozart, Schubert, Haydn, Beethoven, Mahler -2ª, 3ª y 8ª sinfonías-, Mendelssohn, Vivaldi, Shostakovich, Puccini, Faure, Orff, Debussy, Britten, Garcia Abril, Stravinsky etc.) y al género operístico (Mozart, Rossini, Donizetti, Chaikovski, Puccini, Wagner) bajo la dirección de maestros de renombre internacional como Víctor Pablo Pérez, Jesús López Cobos, Ros Marbá, Josep Pons, Alberto Zedda, Miguel Ángel Gómez Martínez o Fabio Biondi. Los componentes del Coro de la OSG, además de tener la oportunidad de trabajar grandes obras del repertorio universal de la Música bajo la dirección de importantes batutas, reciben una formación vocal con profesores de reconocido prestigio. La creación de los Niños Cantores en 2000 y del Coro Joven en 2005 obedece a la intención de un proyecto pedagógicocoral más extenso, serio y con vistas a un futuro vocal importante no sólo para nuestra Orquesta sino para toda Galicia.

45

libreto 1_03.indd 45

09/05/12 14:28


ORFEÓN DONOSTIARRA Fundado en 1897, o Orfeón Donostiarra únelles aos seus 110 anos de vida o prestixio de estar considerado como a máis importante agrupación coral de España. O seu repertorio abrangue máis de cincuenta títulos de ópera e zarzuela, un cento de obras sinfónico-corais e gran número de obras de folclore e polifonía. Esta agrupación coral, cuxos membros son afeccionados, anualmente ofrece unha media de 40 concertos. O seu director, desde 1987, é José Antonio Sainz Alfaro. Sería interminable citar a listaxe de orquestras, solistas e directores cos que o Orfeón traballou. Dos mestres salientan Abbado, Albrecht, Argenta, Barenboim, Frühbeck, López Cobos, Maag, Makerras, Maazel, Markewich, Masur, Mehta, Ozawa, Plasson, Rattle, Salonen, Muti, Spivakov, Stokovsky ou Víctor Pablo Pérez. Ten máis de 130 gravacións no seu haber. Entre as últimas, a Misa do Réquiem de Verdi editada en CD e mais en DVD, foi proposta para os premios Grammy na categoría de mellor actuación coral, en 2003. Participou con asiduidade nos festivais de música máis importantes de España. No terreo internacional destacan as súas saídas europeas: o Silvesterkonzert de 1997, xunto a Claudio Abbado e a Filharmónica de Berlín na Philharmonie Hall da capital alemá; a participación no Festival de Salzburgo de

46

libreto 1_03.indd 46

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

ORFEÓN DONOSTIARRA Fundado en 1897, el Orfeón Donostiarra une a sus 110 años de vida el prestigio de estar considerado como la más importante agrupación coral de España. Su repertorio abarca más de cincuenta títulos de ópera y zarzuela, un centenar de obras sinfónico-corales y gran número de obras de folklore y polifonía. Esta agrupación coral, cuyos miembros son amateurs, anualmente ofrece una media de 40 conciertos. Su director, desde 1987, es José Antonio Sainz Alfaro. Sería interminable citar la lista de orquestas, solistas y directores con los que el Orfeón ha trabajado. De los maestros resaltan Abbado, Albrecht, Argenta, Barenboim, Frühbeck, López Cobos, Maag, Makerras, Maazel, Markewich, Masur, Mehta, Ozawa, Plasson, Rattle, Salonen, Muti, Spivakov, Stokovsky o Víctor Pablo Pérez. Tiene más de 130 grabaciones en su haber. Entre las últimas, la Misa del Requiem de Verdi editada en cedé y en deuvedé, fue nominada para los Grammy en la categoría de mejor actuación coral, en 2003. Ha participado con asiduidad en los festivales de música más importantes de España. En el terreno internacional destacan sus salidas europeas: el Silvesterkonzert de 1997, junto a Claudio Abbado y la Filarmónica de Berlín en la Philharmonie Hall de la capital alemana; la participación en el Festival de Salzburgo de 1999

47

libreto 1_03.indd 47

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

1999 coa obra A condenación de Fausto de Berlioz; os dous grandes éxitos de 2001 en Berlín coa Filharmónica desta cidade, un baixo a dirección de Claudio Abbado e o outro con Daniel Barenboim; A II Sinfonía de Mahler interpretada xunto á Orquestra do Festival de Lucerna baixo a dirección de Abbado no certame desta cidade suíza en 2003 e A Condenación de Fausto representada no Festival alemán do Rhur coa Orquestra Baden-Baden e Freiburg baixo a batuta de Sylvain Cambreling. En 2007 clausurou o Festival de Canarias xunto á Filharmónica de Berlín, baixo a dirección de Simon Rattle coa II Sinfonía de Mahler e ofreceu un concerto na Sala Dourada do Musikverein de Viena xunto á Sinfónica de Viena. En 2008 participou no Festival Chóregies d’Orange con Tugan Sokhiev e a Orquestra Nacional do Capitolio de Toulouse. Co mesmo director e a mesma orquestra actuou en 2009 na Sala Pleyel de París e en 2011 volve ao Festival Chorégies d’Orange.

48

libreto 1_03.indd 48

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

con La condenación de Fausto de Berlioz; los dos grandes éxitos de 2001 en Berlín con la Filarmónica de esta ciudad, uno bajo la dirección de Claudio Abbado y el otro con Daniel Barenboim; La II Sinfonía de Mahler interpretada junto a la Orquesta del Festival de Lucerna bajo la dirección de Abbado en el certamen de esta ciudad suiza en 2003 y La Condenación de Fausto representada en el Festival alemán del Rhur con la Orquesta Baden-Baden y Freiburg bajo la batuta de Sylvain Cambreling. En 2007 clausuró el Festival de Canarias junto a la Filarmónica de Berlín, bajo la dirección de Simon Rattle con la II Sinfonía de Mahler y ofreció un concierto en la Sala Dorada del Musikverein de Viena junto a la Sinfónica de Viena. En 2008 participó en el Festival Chóregies d’Orange con Tugan Sokhiev y la Orquesta Nacional del Capitolio de Toulouse. Con el mismo director y la misma orquesta actuó en 2009 en la Sala Pleyel de París y en 2011 vuelve al Festival Chorégies d’Orange.

49

libreto 1_03.indd 49

09/05/12 14:28


NENOS CANTORES DA Osg A Orquestra Sinfónica de Galicia (OSG) —unha das agrupacións orquestrais con maior proxección e transcendencia de España— foi creada en 1992 polo Concello da Coruña e creou, entre outros, os seguintes proxectos artísticos: o Coro da OSG, a Orquestra de Cámara, a Orquestra Nova, a Escola de Práctica Orquestral, os Nenos Cantores da OSG e o Coro Novo da OSG. Os Nenos Cantores da OSG fixeron a súa presentación musical, a principios do ano 2000, interpretando a Sinfonía nº 3 de Gustav Mahler á beira da súa Orquestra e baixo a dirección de Víctor Pablo. Desde entón actuaron en varias ocasións coa Orquestra Sinfónica de Galicia, interpretando obras de Mahler (cabe destacar, sobre todo, a súa exitosa participación na Sinfonía nº 8), Orff, Shostakovich, Fauré, en óperas como Werther e Turandot e colaborando, entre outros, con Emilio Aragón. Tamén ofreceron concertos a capella na Coruña e en diversas localidades da comunidade galega, así como no Auditorio de León O Coro, formado por uns 50 nenos e nenas de entre 10 e 14 anos e dirixido desde a súa creación por José Luís Vázquez —tamén subdirector do Coro da OSG—, nace coa intención de constituír un verdadeiro centro de canto coral, para a formación de novas voces. Posteriormente, poderán formar do Coro Novo e do Coro da OSG.

50

libreto 1_03.indd 50

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Niños Cantores de la Osg La Orquesta Sinfónica de Galicia (OSG) —una de las agrupaciones orquestales con mayor proyección y trascendencia de España— fue creada en 1992 por el Ayuntamiento de A Coruña y ha creado, entre otros, los siguientes proyectos artísticos: el Coro de la OSG, la Orquesta de Cámara, la Orquesta Joven, la Escuela de Práctica Orquestal, los Niños Cantores de la OSG y el Coro Joven de la OSG. Los Niños Cantores de la OSG hicieron su presentación musical, a principios del año 2000, interpretando la Sinfonía nº 3 de Gustav Mahler al lado de su Orquesta y bajo la dirección de Víctor Pablo. Desde entonces han actuado en varias ocasiones con la Orquesta Sinfónica de Galicia, interpretando obras de Mahler (cabe destacar, sobre todo, su exitosa participación en la Sinfonía nº 8), Orff, Shostakovich, Fauré y en óperas como Werther y Turandot y colaborando, entre otros, con Emilio Aragón. También han ofrecido conciertos a capella en A Coruña y en diversas localidades de la comunidad gallega, así como en el Auditorio de León El Coro, que está formado por unos 50 niños y niñas de entre 10 y 14 años y está dirigido, desde su creación, por José Luis Vázquez —también subdirector del Coro de la OSG—, nace con la intención de constituir un verdadero centro de canto coral, para la formación de nuevas voces. Posteriormente, podrán formar parte del Coro Joven y del Coro de la OSG.

51

libreto 1_03.indd 51

09/05/12 14:28


ORQUESTRA SINFÓNICA DE GALICIA Creada no ano 1992 polo Concello da Coruña, cidade en cuxo Palacio da Ópera ten a súa sede, a Orquestra Sinfónica de Galicia (OSG) é unha das agrupacións orquestrais de maior proxección en España. A OSG, cuxo director é Víctor Pablo Pérez e Jesús López Cobos o seu principal director invitado, foi orquestra residente do Festival Rossini de Pesaro de 2003 a 2005 e do Festival Mozart da Coruña a partir da súa creación no ano 1998. Ademais, realizou varias xiras por Alemaña e Austria e ofreceu concertos nas mellores salas e ciclos de concertos españois. Recentemente fixo a súa primeira xira de por Améric do Sur, con concertos en Chile, Arxentina, Brasil e Montevideo e a finais de 2009 fixo a súa presentación no Musikverein de Viena. A OSG conta decote con solistas como Anne-Sophie Mutter, Maurizio Pollini, Krystian Zimerman, Gil Shaham, Sarah Chang, Grigory Sokolov, Leonidas Kavakos, Arcadi Volodos, Maria Joao Pires, F. P. Zimmermann, Mischa Maisky ou Christian Lindberg entre outros. Con ela cantaron Alfredo Kraus, Teresa Berganza, Plácido Domingo, María Bayo, Ainhoa Arteta, Juan Diego Flórez, Simon Estes, Mirella Freni, Ann Murray, Amanda Roocroft, Ildar Abdrazakov, Hildegard Behrens, Eva Marton, Giuseppe Giacomini, Philip Langridge, Carlos Chausson, Raúl Giménez, Isabel Rey, Carlos Álvarez, Ana María Sánchez, ou Giuseppe Sabbatini entre outros moitos, e sempre baixo a batuta de mestres como Daniel Harding, Guennadi Rozdestvenski, Maurizio Pollini, James Judd, Jean-Pascal Tortelier, Stanislaw Skrowaczeski, Libor Pesek, Peter Maag, Jesús López Cobos, Osmo Vänskä, Alberto Zedda, Emmanuel Krivine, Yoav Talmi, Raymond Leppard, Gabriel Chmura, Jean-Jacques Kan-

52

libreto 1_03.indd 52

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Orquesta Sinfónica de Galicia Creada en 1992 por el Ayuntamiento de A Coruña, ciudad en cuyo Palacio de la Ópera tiene su sede, la Orquesta Sinfónica de Galicia (OSG) es una de las agrupaciones orquestales de mayor proyección en España. La OSG, cuyo director titular es Víctor Pablo Pérez y Jesús López Cobos su principal director invitado, ha sido orquesta residente del Festival Rossini de Pésaro de 2003 a 2005 y del Festival Mozart de A Coruña desde su creación en 1998. Además, ha realizado varias giras por Alemania y Austria y ofrecido conciertos en las mejores salas y ciclos de conciertos españoles. En 2007 realizó su primera gira por América del Sur, con conciertos en Chile, Argentina, Brasil, Uruguay y Montevideo y a finales de 2009 se presentó en la histórica sala del Musikverein de Viena. La OSG cuenta habitualmente con solistas como Anne-Sophie Mutter, Maurizio Pollini, Krystian Zimerman, Gil Shaham, Sarah Chang, Grigory Sokolov, Leonidas Kavakos, Arcadi Volodos, Maria Joao Pires, F. P. Zimmermann, Mischa Maisky o Christian Lindberg entre otros. Con ella han cantado Alfredo Kraus, Teresa Berganza, Plácido Domingo, María Bayo, Ainhoa Arteta, Juan Diego Flórez, Simon Estes, Mirella Freni, Ann Murray, Amanda Roocroft, Ildar Abdrazakov, Hildegard Behrens, Eva Marton, Giuseppe Giacomini, Philip Langridge, Carlos Chausson, Raúl Giménez, Isabel Rey, Carlos Álvarez, Ana María Sánchez, o Giuseppe Sabbatini entre otros muchos, y siempre bajo la batuta de maestros como Daniel Harding, Guennadi Rozdestvenski, Maurizio Pollini, James Judd, Jean-Pascal Tortelier, Stanislaw Skrowaczeski, Libor Pesek, Peter Maag, Jesús López Cobos, Osmo Vänskä, Alberto Zedda, Emmanuel Krivine, Yoav Talmi, Raymond Leppard, Gabriel Chmura, Jean-

53

libreto 1_03.indd 53

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

torow, Josep Pons, John Nelson, Gianandrea Noseda, Ron Goodwin ou Manfred Honeck. Na súa discografía para firmas como EMI, DECCA, Koch, Naïve, BMG e Arts figuran nomes como os de Juan Diego Flórez, Kaori Muraji, Peter Maag, Antonio Meneses, Manuel Barrueco —con quen foi proposta para o premio Grammy 2007 polo mellor álbum clásico do ano—, María Bayo, Plácido Domingo, Juan Pons ou Ewa Podles entre outros. A OSG foi premiada coa Medalla de Oro da Real Academia Galega de Belas Artes e é Premio Cultura Galega da Música 2010. A OSG está financiada polo Concello da Coruña e a Xunta de Galicia.

54

libreto 1_03.indd 54

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Jacques Kantorow, Josep Pons, John Nelson, Gianandrea Noseda, Ron Goodwin o Manfred Honeck. En su discografía para sellos como EMI, DECCA, Koch, Naïve, BMG y Arts figuran nombres como los de Juan Diego Flórez, Kaori Muraji, Peter Maag, Antonio Meneses, Manuel Barrueco —con quien ha sido nominada al Grammy 2007 por el mejor álbum clásico del año—, María Bayo, Plácido Domingo, Juan Pons o Ewa Podles entre otros. La OSG ha sido premiada con la Medalla de Oro de la Real Academia Galega de Belas Artes y es Premio Cultura Galega da Música 2010. La OSG está financiada por el Ayuntamiento de A Coruña y la Xunta de Galicia.

55

libreto 1_03.indd 55

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

ORQUESTA SINFÓNICA DE GALICIA Director titular: Víctor Pablo Pérez VIOLINES I Massimo Spadano***** Ludwig Dürichen**** Vladimir Prjevalski**** Ruslan Asanov Iana Antonyan Caroline Bournaud Gabriel Bussi Vinka Hauser Dominica Malec Dorothea Nicholas Benjamin Smith Stefan Utanu Florian Vlashi Roman Wojtowicz VIOLINES II Julián Gil Rodríguez*** Fumika Yamamura*** Lucica Trita* Gertraud Brilmayer Lylia Chirilov Marcelo González Kriguer Deborah Hambuger Enrique Iglesias Precedo Helle Karlsson Gregory Klass Adrián Linares Reyes Stefan Marinescu Mihai Andrei Tanasescu Kadar VIOLAS Eugenia Petrova*** Francisco Miguens Regozo*** Andrei Kevorkov* Raymond Arteaga Morales Alison Dalglish Despina Ionescu Jeffrey Johnson Jozef Kramar Luigi Mazzucato Karen Poghosyan Wladimir Rosinskij

VIOLONCHELOS David Etheve*** Rouslana Prokopenko*** Gabriel Tanasescu* Mª Antonieta Carrasco Leiton Berthold Hamburger Scott Hardy Vladimir Litvihk Ramón Solsona Massana Florence Ronfort CONTRABAJOS Risto Vuolanne*** Diego Zecharies*** Todd Williamson* Mario J. Alexandre Rodrigues Douglas Gwynn Serguei Rechetilov Jose F. Rodrigues Alexandre FLAUTAS Claudia Walker*** Mª José Ortuño Benito** Juan Ibáñez Briz* OBOES Casey Hill*** David Villa Escribano** Scott MacLeod* CLARINETES Juan Antonio Ferrer Cerveró*** Iván Marín García** Pere Anguera Camós* FAGOTES Steve Harriswangler*** Mary Ellen Harriswangler** Manuel Alejandro Salgueiro García* TROMPAS David Bushnell*** David Fernández Alonso*** Miguel Angel Garza** Manuel Moya Canós* Amy Schimmelman*

56

libreto 1_03.indd 56

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

TROMPETAS John Aigi Hurn*** Thomas Purdie** Michael Halpern* TROMBONES Jon Etterbeek*** Eyvind Sommerfelt* Petur Eiriksson*** TUBA Jesper Boile Nielsen***

PERCUSIÓN Simon Levey*** José A. Trigueros Segarra** José Belmonte Monar* Alejandro Sanz Redondo* ARPA Celine Landelle*** ***** Concertino **** Ayuda de concertino *** Principal ** Principal asistente * Coprincipal

MÚSICOS INVITADOS (concierto 12 de mayo) VIOLÍN II Nazaret Canosa Insua

TROMPETA Jorge Martínez Méndez*

VIOLA Sergio Sieiro Rey

TUBA Nicolás Portas Ricoy*

VIOLONCHELO Alexandre Llano Díaz

PERCUSIÓN Roberto Bao Rodríguez Mª Isabel Diego Calviño Ana Gayoso Taboada Miguel Angel Martínez Martínez Francisco Troncoso Troncoso

FLAUTA Iago Lariño Rodal* FAGOT Miguel Angel Mesa Díaz*

ORGANO/PIANO Juan de la Rubia Romero***

MÚSICOS INVITADOS (concierto 13 de mayo) VIOLÍN II Nazaret Canosa Insua

FLAUTA Iago Lariño Rodal*

VIOLA Sergio Sieiro Rey

FAGOT Miguel Angel Mesa Díaz*

VIOLONCHELO Alexandre Llano Díaz

PERCUSIÓN Ana Gayoso Taboada Miguel Angel Martínez Martínez

57

libreto 1_03.indd 57

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Coro de la OSG Director Artístico: Joan Company Subdirector: José Luís Vázquez Pianista: Alicia González Técnica vocal: Yolanda Montoussé Coordinadora: María García Sopranos Ana Calvo Conchado Teresa Cantalejo Vázquez Feli Carballido Ponte Montserrat Expósito Cao Teresa Guitián Alvarez Alba López Trillo Aixa Merino Díaz Alicia Nuñez Vallejo Mª Luisa Pazos Freire Ilduara Perianes Guitián María Ponte García Patricia Raso López Sofía Rodríguez Fernández Alba Romero Borrajo Mar Santás Pérez Cristina Trevín González Uxía Vilar Pazos Altos Mª Teresa Ayerdi Larreta Remedios Cruz Araujo Eva Díaz González Elena Domínguez González Myriam Fernández Fernández Isabel Gómez Alonso Puri López Quintela Mª Isabel Pérez Garrido María Rivera Fraga Elena Ruíz Borges Adoración Sánchez Mata Ludmila Sánchez Mata Graciela Trevín González Dinorah Valdés Díez Mª Rosa Vázquez Vaamonde

Tenores Miguel Alvarez Fernández Sergio Añón Lijó Jesús Javier Celemín Santos Pedro de Uña Alvarez David Ferreiro Ferreiro Daniel García Artés Juan Luís García Bonome José Antonio García Mato Joaquín Montes Couceiro Alfonso Tamayo Rodríguez José Angel Teijeiro Fraga Carlos Valencia Hentschel Eloy Vázquez Fontenla Julio Vázquez Rodríguez Bajos Jesús Barrio Valencia Miguel Boga Martínez Vicente Couceiro Bueno Ubaldo Fernández Gómez Alfonso Fernández Suárez Angel Fuentes González Juan José Gordillo Campelo José Angel Lista Robles Daniel Mosquera Martínez Vicente Muñoz Hermida Gonzalo Picado Bellas José Ramón Rodríguez Castellanos Manuel Tubío Fachado José Luís Vázquez López

58

libreto 1_03.indd 58

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Niños Cantores de la OSG Director: José Luís Vázquez Pianista. Vera Pavlova Coordinadora: María García Elena Anido Fanego Manuel Barrio Caxide Maikol Andrés Cabana Braida Manuel Jesús Calviño Suárez Jennifer Cambón Alvarez Juncal Castro Vázquez Alvaro Celemín Trevín Luna Celemín Trevín Lía Celemín Trevín Paloma Delgado Ferreiro Santiago Delgado Ferreiro Raquel Dosío Arias Martín García Gómez Rodrigo García Gómez Tania González Moreira Arleen Harriswangler Charlene María Harriswangler Madalyn Harriswangler Lucía Iglesias García Isabel Juncal Romaní

Sandra Juncal Romaní Arsenio Keilin María Kennes Veiga Sabela Leiro González Ana Martínez Rilla Lucía Mesías de Concepción Sara Mesías de Concepción Inés Outeiro Novo Lucía Patiño Pereira Ana Pérez Carrasco Julia Pérez Carrasco Sara Permuy Blanco Raquel Picazo Iglesias Rubén Piñeiro Guillermo Jorge Porta Blanco Sara Reija Ares Lucía Rodríguez Campelo Isabel Saavedra Seijo Miguel Ulla Berdullas

59

libreto 1_03.indd 59

09/05/12 14:28


Sábado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

Orfeón Donostiarra Sopranos Juncal Baroja María Cendoya Irene Del Molino Silvia Díaz Amaya Echeverría Amaia Elkoro-Iribe Miren Argia Epelde Sonia Fernández Beatriz García María de la O Huarte Salomé Ibarmia María Begoña Irigoyen Lourdes Jauregui Miren Larrañaga Miren Andone Marín Gargiñe Martiarena Mª del Carmen Martín Mª Elena Montejo Itziar Ororbia María Peón Ana Mª Salaberria Itziar Saldaña Leire Sarasola Elena Toledo Hanna Micaela Vannefors Zuriñe Zubeldia

ALTOS Nerea Anabitarte Marta Baraibar Irati Castañeda Mª Elena Fagoaga Ana Rosa Franco Mª Izaskun Gallurralde Ana Isabel García Arantxa Gil Julia Carolina Gysling Isabel Larrañaga Maryan Larrea Mª Lourdes Lasa Mª Pilar López

Jugatx Mirasolain Elzbieta Podolak Ania Sarasola María Sorozábal Amaia Zapirain Monica Zapirain

TENORES Agustín Aduriz Imanol Aizpurua Gregorio Campandegui Xabier Carrillo José María Fernández Iñaki Mirena Goñi José Gozategui Pedro Mª Heredia Iñigo Laboreira José Mª López Francisco Javier Michelena Ángel Querejeta Fernando San José Manuel María Tapia Iñigo Mª Vivanco José Javier Zabala Jon Zaldua

BAJOS Juan Achúcarro José María Arbelaiz Fermín Butini Nicolás Mª Corta Ramón Díaz Juan Mª Echeberría Eugenio Echeveste Lander Etxezarreta Pablo Gonzalo Rafael Lasa José Luis Loidi Javier Palomo Francisco Sánchez Miguel Ignacio Valencia Ramón María Zubillaga

60

libreto 1_03.indd 60

09/05/12 14:28


Sรกbado 12.05.12 / Domingo 13.05.12

61

libreto 1_03.indd 61

09/05/12 14:28


CONSORCIO PARA LA PROMOCIÓN DE LA MÚSICA

Presidente Carlos Negreira

Secretaría de producción Nerea Varela

Gerente Andrés Lacasa Nikiforov

Regidores José Manuel Ageitos Calvo Daniel Rey Campaña

Secretario-interventor Juan José de Ozámiz Lestón Jefa de gestión económica María Salgado Porto Coordinadora general Ángeles Cucarella López

Programas didácticos Iván Portela López Prensa y comunicación Lucía Sández Sanmartín

Contable Alberto García Buño

Administración José Antonio Anido Rodríguez Margarita Fernández Nóvoa Angelina Déniz García Inmaculada Sánchez Canosa Noelia Reboredo Secades

Jefe de prensa y comunicación Javier Vizoso

Auxiliar de archivo Diana Romero Vila

Archivo musical Zita Tanasescu

Auxiliar de regidor José Rúa Lobo

Jefe de producción José Manuel Queijo

62

libreto 1_03.indd 62

09/05/12 14:28


PRÓXIMOS PROGRAMAS jueves - 17 de mayo

martes - 22 de mayo

Palacio de la Ópera 20.30 h.

Teatro Rosalia de Castro 20.30 h.

GIUSEPPE VERDI

LUIGI BOCCHERINI

La forza del destino (obertura)

Cuarteto de cuerda, op. 32, nº 5

WOLFGANG AMADEUS MOZART

ANTON WEBERN

Sinfonía nº 41 en do mayor, K. 551, Júpiter

GUSTAV MAHLER Sinfonía nº 1, en re mayor, Titán

Orquesta Sinfónica de Galicia Lorin Maazel, director

Movimiento lento

FRANZ SCHUBERT Cuarteto de cuerda nº 14 en re menor, La muerte y la doncella

Cuarteto Casals

facebook.com/sinfonicadegalicia twitter.com/OSGgalicia 63

libreto 1_03.indd 63

09/05/12 14:28


Traducción: Roxelio Xabier García Romero Pilar Ponte Patiño Imprime: Alva Gráfica Edita: Consorcio para la Promoción de la Música A Coruña - Galicia - España, 2012

libreto 1_03.indd 64

09/05/12 14:28


libreto 1_03.indd 65

09/05/12 14:28


Colabora

libreto 1_03.indd 66

09/05/12 14:28


Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.