dır: Modem Türk toplumunda sembollerin gücü, Osmanlı toplumunun "çoğulcu” terkibiyle ve Türkiye Cumhuriyetinin bu hususta devralmış bulunduğu toplumsal etkileşim kalın tılarıyla da bağlantılıdır (Kuper 1974, 70). Osmanlı İmpara torluğunun bu özelliğini cumhuriyetin ideolojisi sistemli ola rak bulanıklaştırılmış (karartılmış) olmakla beraber, modern Türkiye’nin türdeş olduğu mitinin teşvik edilmesi Türk toplumunu anlamamızı kolaylaştırmamıştır. Milliyetçilik ve ”Türklük”e bağlılığın cumhuriyetin ideologlarının yegâne tu tamağı olması; eskiden etnik, dinî ve mezhebi grupların top lamından ibaret olan bir ülkeyi birliğe götürebil(ir)di. Bu grupların herbirinin kendi sınırlan, alt kültürleri ve kimlik oluşturma mekanizmaları vardı. Cumhuriyet, gruplann bu zengin çeşitliliğini tümüyle değil, fakat yalnızca bir ölçüde değişmiş biçimiyle devraldı. Bununla birlikte, her Jakoben rejim gibi, cumhuriyet de bu parçaların etkisinin devam ede ceği kuşkusunu taşıyordu. Bu bakımdan, cumhuriyet döne minde geleneksel giysilerin yasaklanması kısmen, özel kim liklere karşılık gelen geleneksel kılık-kıyafet çeşitliliğinin ya saklanması olarak görülmelidir. Yapının devralınmasından daha önemli olan; çoğulcu yapılarla birlikte gelen ve bugün öğrenci davranışını fiilen etkilediğini gördüğümüz sembol oyununun kurallarını cumhuriyetin tevarüs etme biçimiydi. Türkiye Cumhuriyetinin kurulmasından sonra "Yeni Türkler" -özellikle öğrenim görmüş olanlar- arasında ulusal devlet, bayrak, ulusal marş vb. yeni semboller tutuldu. Ne var ki, bayrak ve ulusal marşın gündelik hayatta büyük bir kullanım alanı yoktü. Kendini "Laz" olarak gören bir Kara denizli, bankalardan daha kolayca, şehirlerdeki hemşerileri arasında yardım ve kredi bulabiliyordu. Bir kimsenin etkin liğini devam ettirmesi hâlâ, gönüllü kuruluşlardan çok birin cil şebekelere dayandığı için; kişinin kendi birincil grubunun
263