UMETNIČKA STRATEGIJA pažnju: kompozicija, ritam, linija, površina, kontrasti, volumen, forma itd. Izbor peći nije bio slučajan. Dva naša člana su Smederevci, “Smederevac” je tipično grejno telo u Srbiji i dizajn peći je vezan za estetiku Bauhausa, što je univerzalni element u semantičkom smislu. U razvoju zajedničkog mišljenja umetnika Trećeg Beograda bitan događaj je bilo gostovanje ruske umetničke grupe Kolektivne akcije u septembru 2011. godine. Njihovo prisustvo za nas je predstavljalo mogućnost učenja i preispitavanja naše umetničke strategije. Posledica njihovog “dejstvovanja“ je bio naš umetnički odgovor u formi hepeninga “Kolektivni san 2”. Kolektivne akcije se, dakle, susreću sa Umetničkom zadrugom Treći Beograd pri čemu se stvara polje tenzije unutar uzajamnog odnosa akcije i refleksije, blizine i udaljenosti, identifikacije i otuđenja, što je u direktnoj vezi sa estetsko-filozofskim pojmovnikom Kolektivnih akcija. Grupa Kolektivne akcije, predstavnici Rusije na Bienalu u Veneciji 2011, osnovana je još 1976. godine u Moskvi, a od samog početka oni organizuju praksu “putovanja izvan grada”, odnosno zajednički odlazak grupe umetnika i učesnika iz metropole u “nezaposednuti” prostor prirode koji otvara mogućnost implementacije alternativnih oblika estetskog doživljaja i kolektivne akcije. Najčešće destinacije grupe Kolektivne akcije bila su snežna i šumovita polja na periferiji grada. U takvim prostorima, oni su delovali tekstom, crtežom i postavljanjem predmeta, tematizujući percepciju i susret posmatrača sa slučajnim tragovima prisustva drugih. Uglavnom je to bilo snegom prekriveno i drvećem ograničeno polje (na periferiji, u parku, u šumi), što predstavlja pozornicu za minimalnu akciju koja tematizuje obrazce percepcije i kategorije ispod konvencionalnog jezičkog i slikovnog sveta: prisustvo / odsustvo, blizina / daljina , zvuk / tišina, ritmičke sekvence, pauza... Belo polje, koje se - kako u tradiciji suprematizama Kazimira Maleviča, “osvetljavanja” Martina Hajdegera, tako i u budističkoj Šunjati koncepciji, razume kao demonstraciono polje za aktere, kao prostor percepcije i kao polje refleksije za učesnike. Kod putovanja se, u stvari, radi o eksperimentima, koji služe za istraživanje naše sopstvene svesti i o introrspekciji u stanju očekivanja događaja. Boravak članova grupe Kolektivne akcije u Trećem Beogradu, kao galeriji koja se nalazi u “nezaposednutom” prostoru banatskog dela dunavske obale, stvara takođe atmosferu za niz mogućih značenja. Između praznog centra i granice percepcije se u estetskom eksperimentu Kolektivnih akcija pojavljuje čitav niz drugih polja, zona i traka, koji se prepliću: stvarni događaj se ne odvija samo na empirijskom polju, već i u svesti učesnika. Uvođenje minimalnih elemenata akcije se fokusira na proširenje očekivanja, koja se u toku odvijanja akcija, u stvari, prazne od bilo kakvog konkretnog sadržaja. Kroz razne trikove i manevre - kao što su “skretanje pogleda” ili “očekivanje bez ispunjenja” - kroz princip “praznih akcija”, anuliraju se navodni ciljevi i sadržaji akcije i tako uvek nanovo bivaju razočarani oni učesnici koji su naviknuti da očekuju iluzionistički spekatkl. To se, takođe, očitava u programskoj seriji akcija sa geslima Kolektivnih akcija. Grupa je 1977. godine u prirodi okačila transparent na kome je bilo geslo: “ Ja se ne žalim ni na šta i sve mi se sviđa, uprkos činjenici da nikada nisam bio ovde i ništa ne znam o ovom mestu”. Godinu dana kasnije sledilo je sledeće geslo: “Čudno je što sam sebe lagao, da nikada nisam bio ovde i da ništa ne znam o ovoj mestu, jer je u stvari ovde kao i svuda, samo što se ovde jasnije oseća i dublje ne razume”. Natpisi na transparentima sa sopstvenim poetskim tekstovima u vidu zen budističkih koan izreka predstavlja suočavanje sa strategijama estetizacije ideološke kulture,
52