Hayatımızı değiştiren
Ufak tefek icatlar tarihi
HAYATIMIZI DEĞİŞTİREN BULUŞLAR SAYISIZ. TEKERLEK, UÇAK, ARABA, ATOM ENERJİSİ GİBİ TARİHİ DEĞİŞTİREN BULUŞLARDAN DEĞİL DE NEREDEYSE BÜTÜN EVLERE GİRMİŞ, ELİMİZ AYAĞIMIZ OLMUŞ İCATLARDAN SÖZ EDİYORUZ; MUCİTLERİNİ BİLE BİLMEDİKLERİMİZDEN. ÇENGELLİ İĞNEDEN ATAŞA, BULAŞIK MAKİNESİNDEN ELEKTRİK SÜPÜRGESİNE… Yazı / By. ÜMMÜ TAYLAN Gün hemen hemen herkes için aynı başlar. Çalar saatin sesiyle uyanılır. İşe gitmeden önce akşamdan kalan bulaşıklar için makinenin düğmesine basılır, buzdolabından kahvaltılıklar çıkar. Belki bir yumurta kırılır, vakit yoksa çay demlemekten vazgeçilip sıcak suya bir poşet çay atılır. Hayatımıza eşlik eden alet edevatın birer buluş olduğu aklımıza bile gelmez. Çünkü hayatımızın adeta bir parçası olmuşlardır. Bulaşık makinesi, buzdolabı, teflon tava ya da poşet çay hikayenin kahramanları bu kez. Tekerleğin bulunuşu kadar önemli değilse bile hepsi de vazgeçilmez. Edison’un ampulü, Bell’in telefonu kadar meşhur değiller. Kenarda köşede kalmışlar. Yine de ilginç hikayeleri dinlenmeye değer. Çalar saatin bulunuşu Ortaçağ’a dek uzanıyor. 1350-1380 yılları arasında yapılan ilk çalar saat Almanya’nın Würzburg kentinde bir müzede artık. Şimdiki gibi başucuna konabilecek gibi küçücük ele avuca sığar cinsten değil elbette. Duvara asmak için tasarlanmış. Kocaman. Görevi evdekileri uyandırmaktan çok manastırlarda dua vakitlerini hatırlatmak. Gelelim bulaşık makinesine. Bulaşık makinesinin mucidi bir kadın. İlginçtir ki 19’uncu yüzyılın sonlarında birçok kadın araştırmacı bulaşık yıkayacak bir makine yapabilmek için çalışmış didinmiş. Bulaşık yıkamaktan bıkanların kadınlar olması doğal. Nihayet 1885’te Josephine G. Cochran bulduğu makinenin patentini almış. 1889’da da elektrikle çalışan bulaşık makinesini yapmış. Evlerde kullanılmak üzere üretilen makineler yan taraflarında bulunan kolla çalışırken, işyerlerinde kullanılan sanayi tipi makineler buhar gücünden faydalanıyormuş. 1901’de Hubert Booth tarafından yapılan elektrik süpürgesi o kadar büyükmüş ki, atlı bir arabayla taşınıyormuş. Ama te40 SANTİGRAT
The day begins the same way for everybody. You wake up with the alarm clock. You turn on the dishwasher for the leftover dishes before you leave for work, the breakfast material is taken out from the fridge. Perhaps you boil an egg, or you plunge a tea bag in hot water if there is no time to brew. And we do not think for one second that all these small equipments that accompany our lives are indeed inventions, for they have become a part of our lives. The dishwasher, the refregirator, the teflon pan and the tea bag are the protagonists of our story this time… They might not be as life changing as the wheel, but they are indispensable. They are not as famous as Edison’s lightbulb or Bell’s telephone. They are forgotton about. Still, they have an interesting story that is
worth listening. The invention of the alarm clock dates back to the Middle Ages. The world’s first alarm clock made between 1350-1380 is now displayed in a museum in Würzburg, Germany. It is naturally not small enough to fit in a palm like the ones we use today, but is designed to hang on the wall. It is huge. Its mission is to remind the prayer times in monasteries instead of waking up the household. Now let’s talk about the dishwasher: the dishwasher was invented by a lady. It is an interesting fact that lots of women researchers tried their best to invent a machine that would wash the dishes in the late 19th century. It is only natural that women were the ones who was fed up with dishwashing. Finally in 1885 Josephine G. Cochran took out the patent of her invention. And in 1889, she invented an electric dishwasher. The household