ΤΕΥΧΟΣ 2 ΙΟΥΝΙΟΣ 2004 - ΑΘΗΡΟΣΚΛΗΡΩΣΗ by SAN PUBLICATIONS

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 1

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

ÓÕÍÔÁÊÔÉÊÇ ÅÐÉÔÑÏÐÇ ÄéåõèõíôÞò Óýíôáîçò ×åéìþíáò Çëßáò Êáñäéïëüãïò ÕðïðôÝñáñ÷ïò å.á

ÌÝëç ¢èõñïò Âáóßëåéïò ÁíáðëçñùôÞò ÄéåõèõíôÞò ÅÓÕ Êáñäéïëïãéêü ÔìÞìá Â´ ÐñïðáéäåõôéêÞò ÊëéíéêÞò ÁÐÈ ÉððïêñÜôåéï Íïóïêïìåßï Èåóóáëïíßêçò

ÃáíùôÜêçò ÅììáíïõÞë Åðßêïõñïò ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Çñáêëåßïõ Ðåñéöåñåéáêü Ðáíåðéóôçìéáêü Íïóïêïìåßï Çñáêëåßïõ ÊñÞôçò

Page 2

ÅÐÉÄÇÌÉÏËÏÃÉÁ - ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÊÉÍÄÕÍÏÕ Áëêïüë & ÊáñäéáããåéáêÞ íüóïò ÅéñÞíç ÃáæÞ, ÌùõóÞò ÅëéóÜö Êáèïñéóôéêïß ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò ðáñÜãïíôåò, ó÷åôéæüìåíïé ìå ôïí ôñüðï æùÞò: ÌåëÝôç Family Heart ôïõ Åèíéêïý Éíóôéôïýôïõ êáñäéÜò, ðíåýìïíïò êáé áßìáôïò (NHLBI) Ellison RC, Zhang Y, Qureshi MM, Knox S, Arnett DK, Province MA Am Heart J 2004;147:529-35, Ïé ð áñÜãïí ô å ò ê é í äýí ïõ ê áñäé áããå é áê þí í ïó çì Üô ùí ð ñïâëÝ ð ïõí ô çí ì å ô Ü 25 ÷ñüí é á ó ô õô é ê Þ äõóëåéôïõñãßá. Ì å ë Ý ô ç R a n c h o B e r n a r d o . Fung MM, Bettencourt R, Battett-Connor E, J Am Coll Cardiol 2004;43:1405-11.

2 5 6

ÐÁÈÏÖÕÓÉÏËÏÃÉÁ Ìåôáâïëéêü Óýíäñïìï êáé Äõóëéðéäáéìßá ÃåíïâÝöá Ä. Êïëïâïý, ÊëÝëéá Ä. ÓáëðÝá

ÄÉÁÉÔÁ ÊáôáíÜëùóç öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí êáé LDL- ÷ïëçóôåñüëç: Ç National Heart, Lung, and Blood Institute Family Heart Study Djousse L, Arnett DK, Coon H, Province MA, Moore LL, Ellison RC. Am J Clin Nutr 2004;79:213-7 Á ð ïô å ëÝ ó ì áô á ô çò äß áé ô áò áäõí áô ß ó ì áô ïò ì å ì Ý ô ñé á ëé ð áñÜ (áð ü ì ïí ïáê üñå ó ô á) ê áé äß áé ô áò ì å ëßãá ëéðáñÜ óôá ëéðßäéá ôïõ ïñïý õðÝñâáñùí êáé ðá÷ýóáñêùí áíäñþí êáé ãõíáéêþí. Pelkman CL, Fishell VK, Maddox DH, Pearson TA, Mauger DT, Kris-Etherton PM. Am J Clin Nutr 2004;79:204-12. Ôá áð ïô å ëÝ ó ì áô á ô ùí ð áñå ì âÜó å ùí ô çò ì å ëÝ ô çò P REM IER ó ô çí å õáé ó èçó ß á ó ô çí é í ó ïõëß í ç Ard JD, Grambow SC, Liu D, Slentz CA, Kraus WE, Svetkey LP, Diabetes Care 2004;27:340-7 Ç äé áé ô çô é ê Þ ð ñüó ëçøç ëß ð ïõò ùò ð áñÜãùí ê é í äýí ïõ ãé á áí Üð ô õîç ó áê ÷áñþäïõò äé áâÞô ç. ÐïëõåèíéêÞ, ðïëõêåíôñéêÞ ìåëÝôç ôçò ÌåóïãåéáêÞò ïìÜäáò ãéá ôç ìåëÝôç ôïõ ÄéáâÞôç (MGSD). Thanopoulou AC, Karamanos BG, Angelico FV, Assaad-Khalil SH, Barbato AF, Del Ben MP, Djordjevic PB, Dimitrijevic-Sreckovic VS, Galloti CA, Katsilambros NL, Migdalis IN, Mrabet MM, Petkova MK, Roussi DP, Tenconi MT. Diabetes Care 2003;26:302-7

9 9 10 10

ÊËÉÍÉÊÅÓ ÌÅËÅÔÅÓ ÅëéóÜö ÌùõóÞò ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí Ðåñéöåñåéáêü Ðáíåðéóôçìéáêü Íïóïêïìåßï Éùáííßíùí

Êïëïâïý Ãå í ïâÝ öá Êáñäéïëüãïò ÕðïäéåõèõíôÞò Á´ ÊáñäéïëïãéêÞò ÊëéíéêÞò êáé õðåýèõíïò Ëéðéäáéìéêïý Éáôñåßïõ Ùíáóåßïõ Êáñäéï÷åéñïõñãéêïý ÊÝíôñïõ

Ìðéëéáíïý ÅëÝíç Êáñäéïëüãïò ÅðéìåëçôÞò Á’ ôçò ÊáñäéïëïãéêÞò ÊëéíéêÞò êáé õðåýèõíïò Ëéðáéäéìéêïý Éáôñåßïõ Ôæáíåßïõ Íïóïêïìåßïõ Ðåéñáéþò

Ðßôóáâïò ×ñÞóôïò ÁíáðëçñùôÞò ÊáèçãçôÞò Êáñäéïëïãßáò, ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Áèçíþí ÉððïêñÜôåéï Íïóïêïìåßï Áèçíþí

Óýãêñéóç êëéíéêÞò Ýêâáóçò óå óôåöáíéáßïõò áóèåíåßò ìå åíôáôéêü ðñüãñáììá èåñáðåßáò ìå áôïñâáóôáôßíç Ýíáíôé óõíÞèïõò öñïíôßäáò: The Aggressive Lipid-Lowering Initiation Abates New Cardiac Events (ALLIANCE) Study Hunninghake D at al. ACC 8/3/2004 ÅíôáôéêÞ Ýíáíôé ìÝôñéáò ìåßùóçò ôùí ëéðéäßùí ìå óôáôßíåò ìåôÜ ïîÝá óôåöáíéáßá óýíäñïìá (PROVE IT - TIMI 22) Cannon CP, Braunwald E, McCabe CH, Rader DJ, Rouleau JL, Belder R, Joyal SV, Hill KH, Pfeffer MA, and Skene AM for the Pravastatin or Atorvastatine Evaluation and Infection Therapy Thrombolysis in Myocardial Infarction 22 Investigators. N Engl J Med 2004;350:1495-504. ÅëÜôôùóç ôùí êáñäéáããåéáêþí åðåéóïäßùí ìå áôïñâáóôáôßíç ìåôÜ áðü åðÝìâáóç óå áñôçñßåò Durazzo AES et al. Journal of Vascular Surgery 2004; 367-75. Õð ïëé ð é äáé ì é ê Þ öáñì áê å õô é ê Þ áãùãÞ ê áé å í äïí ïó ïê ïì å é áê Þ èí çô üô çô á ó å áó èå í å ß ò ðïõ õðïâëÞèçêáí óå åîùêáñäéáêÞ åðÝìâáóç. Lindenauer PK, Pekow P, Wang K, Gutierrez B, Benjamin EM. JAMA. 2004;291:2092-2099.

11 12

13 13

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÃÅÍÉÊÁ ÓöÜëìáôá óôç äéÜãíùóç êáé áíôéìåôþðéóç ôùí äõóëéðéäáéìéþí Âáóßëåéïò ¢èõñïò-ÌùûóÞò ÅëéóÜö

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÖÁÑÌÁÊÁ ÏöÝëç áðü ôç ÷ïñÞãçóç óôáôßíçò óôï êáñäéáêü óýíäñïìï × Kayikcioglu, M, Payzin S, Yavuzgil O, Kultursay H, Can LH, Soydan I.Eur Heart J 2003;24:1999-2005 Èåñáðåßá ìå óôáôßíåò: íÝá èåñáðåßá ôçò ìéêñïáããåéáêÞò äõóëåéôïõñãßáò Rosenson SR, Eur Heart J 2003:24:1993-4 Óýíèåóç óåëçíïðñùôåúíþí êáé ðáñåíÝñãåéåò ôùí óôáôéíþí ( Selenoprotein synthesis and sideeffects of statins) Moosmann B, Behl C. LANCET 2004;363:892-894 Ï åðéðïëáóìüò ÷áìçëþí åðéðÝäùí HDL-÷ïëçóôåñüëçò óôïõò áóèåíåßò õðü õðïëéðéäáéìéêÞ öáñ ìáêåõôéêÞ áãùãÞ Devroey D, Velkeniers B, Betz W, Katrounian J, Br J Cardiol 2004;11:50-5 Ç äé áöïñå ô é ê Þ áí ô áð üê ñé ó ç ô çò HDL- ÷ïëçó ô å ñüëçò ó ô çí õð ïëé ð é äáé ì é ê Þ èå ñáð å ß á å îáñô Üô áé áðü ôá áñ÷éêÜ ôçò åðßðåäá Kolovou GD, Daskalova DC, Petropoulos II, Anagnostopoulou KK, Bilianou, Pilatis ND, Pavlidis AN, Cokkinos DV. (Am J Cardiol 2003;92:1339-42) Ç èåñáðåßá ìå óôáôßíç âåëôéþíåé ôçí êáñäéáããåéáêÞ ðñüãíùóç óå áóèåíåßò ìå ðåñéöåñéêÞ áñôçñéïðÜèåéá Schillinger M, Exner M, Mlekusch W, Amighi J, Sabeti S, Muellner M, Rumpold H, Wagner O, Minar E. Eur Heart J 2004;25:742-18

ÐÑÏÔÅÉÍÏÌÅÍÇ ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ

16 17 18 19

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 3

Þ õôéê ô ó õí ï éêÞ ð ì Ý é ë á â ðñï ïëéðéä õíÞèç ï ó õð íü çó í Þ ô ê á é ß å ô áíéá Ç åíôá ñéóç ì åýèçêá üóï ö å ô é ê ò á ó ôåñá. óýã äçìïó áí üôé ùí é áîç ã å ô ó í ô õ ü Óý ýíï á áñã öåëïò åò ðïõ E Ýäåéî êÜôù ä í é Ôçò é ü ê üí üóï ëÝô LIANC (ðïëý ò ï ñ ô å å ñ ÷ ì ô å ) í ô ò L Üãï ãßá 25 åãáëý ëéíéêÝò áé ç A ñüëçò ïäçãßå ôïõò ñ á ì å Ïé ð ëåéôïõñ áßíåé åò ê I 22 ê ïëçóô ïõóåò éá êáé ôçôá ë Ü ÷ ã ü ä ÷ õ÷ äõó ðåô äýï ìå T - TIM ò LDL- ïé ôñÝ åðåéóü Þ èíçô ò êáé Þ ã ç åéáê ç êáèþ áãù ïíôßäá ROVE I ßùóç ô éóôïýí åéáêÜ ì ï Þ ã ê öñ (ç P é ç ìå ïõ óõí ñäéáã ïíïóï ðÝìâáó ããåéáê á ô á á ð á ê ôçí åíä éáêÞ å ìéêñïá åßá ìå Þ óöá ñç åßí ôü÷ï ô ü ó ñ ó å ð áñä åò. Ç ëïò ßùóáí ñáð éáôñïö ìÞ ëýô ê å å é á ù è ô ö î ã ß ü å , ñ ç ä ìå ò ìå áí óå üóï ñôç é ìå ô õí, ç mg% ñï ôï å á í ò ß 0 ï ò ô å 10 ëýô Ïé óôá âëÞèçê óç óôé éþíåôá çñåÜæï ëÜóìáô õ á ã ìå õðï ðÝìâá âåëô ôçí åð ôïõ ð ëïò ôï ðïõ õò. õ é ï ô ï ô å ð ü ü Ü á õ ï Ü èáí ñèñ ü ôéò ðßäé ç, ï ñ íåßò ßò ìåô ßíåôáé ôåò ðï é Ü å ë è í ó á á å Þô íá áð óå á áóèåí ñãßá ö ðáñÜãï üóï óô ò äéáâ áé Ý ëÜâçò ê ïò. ÷ ï õ õ ô ý â óå ì é ï ï å í ô éêÞ ëåéô HDL êá ðáñþí, ÷áñþä óýíäñï ìõúêÞò ü ñ á äõó ê ð ëé á ò ü Ç áéì ó ç ê í ä ï . é ô é ô ù ç ë ç ð ó é ò ô äÞëùó åôáâï ôßí éóìü ïíôáé ðïë ò. í õ üëï óôá á ì ê í ñ ÷ í ï ìç çí å áé ôï ìâÜ áé óôç äÝëöïõ ô ï á ó ô êáé ë ê é é ô êáé áôïò íáò çò ýóå ïõ ðåñ íïí ò óõíá þ ß å ã ì í é ì ç ×å ýíôáî ïõ ïõ íåý á åñì áôá ð ô ð é ò ð ñ ï á á ïéí Çëß íôÞò Ó åß í áé èÝì Üëìáô ðü Ýãê è á ö õ á ßí ó óð éåõè ðñï ôßíåò å õíÞèç ýïíôáé Ä óôá ò ôá ó Þ áíáë ã ÔÝëï áãù

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 2

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

Áëêïüë & ÊáñäéáããåéáêÞ íüóïò ÅéñÞíç ÃáæÞ, Åðéóôçìïíéêüò ÓõíåñãÜôçò Éáôñåßïõ Ëéðéäßùí ÔïìÝáò Ðáèïëïãßáò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí ÌùõóÞò ÅëéóÜö, ÊáèçãçôÞò Ðáèïëïãßáò ÉáôñéêÞò Ó÷ïëÞò Ðáíåðéóôçìßïõ Éùáííßíùí Ç óôåöáíéáßá íüóïò ( ÓÍ ) áðïôåëåß ôçí êõñéüôåñç áéôßá íïóçñüôçôáò êáé èíçóéìüôçôáò óôéò áíáðôõãìÝíåò ÷þñåò[1]. Åßíáé óõíåðþò áíáìåíüìåíï ôï éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí ðïõ Ý÷åé ðñïóåëêýóåé ç ìåëÝôç ôùí ðáñáãüíôùí ðïõ ðéèáíÜ åìðëÝêïíôáé óôçí ðáèïãÝíåéá, êáèþò êáé óôçí åîÝëéîç ôçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ. Ç åðßäñáóç ôçò êáôáíÜëùóçò áëêïïëïý÷ùí ðïôþí, êáé êõñßùò êñáóéïý, óôçí êáñäéáããåéáêÞ íïóçñüôçôá êáé èíçóéìüôçôá Ý÷åé äéåñåõíçèåß óå ðïëëÝò åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò [2, 3, 4, 5] . Ôï üöåëïò áðü ôç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò üóïí áöïñÜ ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ Ý÷åé äéáðéóôùèåß óå ðåñéóóüôåñåò áðü 100 ìåëÝôåò. ÐñÜãìáôé, ïé ìåãáëýôåñåò ìåëÝôåò Ýäåéîáí ìéêñüôåñç èíçóéìüôçôá óå Üíäñåò êáé ãõíáßêåò ðïõ êáôáíáëþíïõí êáôÜ ìÝóï üñï 1 ìå 2 áëêïïëïý÷á ðïôÜ ôçí çìÝñá, êõñßùò åîáéôßáò ôçò ìéêñüôåñçò åðßðôùóçò óôåöáíéáßáò íüóïõ, óáê÷áñþäç äéáâÞôç êáé, óå ïñéóìÝíïõò ðëçèõóìïýò, áããåéáêþí åãêåöáëéêþí åðåéóïäßùí éó÷áéìéêïý ôýðïõ[6, 7, 8, 9]. Éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí Ý÷ïõí ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ìåëÝôçò Health Care Professionals Follow-Up óôçí ïðïßá óõììåôåß÷áí ðåñßðïõ 50000 Üíôñåò. Ï ó÷åôéêüò êßíäõíïò åìöÜíéóçò óõìðôùìáôéêÞò ÓÍ Þôáí ìåéùìÝíïò êáôÜ 25% óôá Üôïìá ìå çìåñÞóéá ðñüóëçøç ïéíïðíåýìáôïò 5-30 gr[10, 11]. Óôç ìåëÝôç ôçò Êïðåã÷Üãçò åêôéìÞèçêáí 6000 Üíôñåò êáé 7000 ãõíáßêåò óå ìßá ðñïïðôéêÞ ìåëÝôç äéÜñêåéáò 12 åôþí. Óôç ìåëÝôç áõôÞ äéáðéóôþèçêå áíôßóôñïöç óõó÷Ýôéóç ìåôáîý ôçò êáôáíÜëùóçò áëêïüë êáé ôïõ êéíäýíïõ åìöÜíéóçò óôåöáíéáßáò íüóïõ, áëëÜ áõôÞ ç óõó÷Ýôéóç áöïñïýóå ìüíï ôï êñáóß êáé ü÷é Üëëá åßäç ïéíïðíåõìáôùäþí

ðïôþí [12, 13]. Ðáñüìïéá Þôáí êáé ôá áðïôåëÝóìáôá üóïí áöïñÜ ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò áããåéáêþí åãêåöáëéêþí åðåéóïäßùí éó÷áéìéêïý ôýðïõ. ÐñÜãìáôé õðÞñ÷å ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ åìöÜíéóçò åãêåöáëéêþí åðåéóïäßùí êáôÜ 40% óå ðåñéðôþóåéò ìÝôñéáò êáôáíÜëùóçò áëêïüë (2 ðïôÜ çìåñçóßùò) [14]. Ùóôüóï õðÞñ÷å óçìáíôéêÞ áýîçóç ôïõ êéíäýíïõ óå ðåñéðôþóåéò ìåãÜëçò êáôáíÜëùóçò ïéíïðíåýìáôïò [15]. Åðßóçò, éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí åß÷áí ôá áðïôåëÝóìáôá ìéáò ìåôá-áíÜëõóçò ôùí Di Castelnuovo et al óýìöùíá ìå ôá ïðïßá õðÜñ÷åé óçìáíôéêü üöåëïò üóïí áöïñÜ ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ áðü ôç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç êñáóéïý Þ ìðýñáò, áëëÜ ç ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ åßíáé ìåãáëýôåñç ãéá ôï êñáóß ( 32% ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ ãéá ôï êñáóß Ýíáíôé 22% ãéá ôç ìðýñá) [16]. ¢ëëåò áíáóêïðÞóåéò äåí Ýäåéîáí äéáöïñÝò ìåôáîý ôùí äýï åéäþí áëêïïëïý÷ùí ðïôþí [17]. Ôï êñáóß êáé ç ìðýñá ðåñéÝ÷ïõí ðåñßðïõ ôçí ßäéá ðïóüôçôá ïéíïðíåýìáôïò êáé ç åðßäñáóÞ ôïõò óôïõò áéìïóôáôéêïýò êáé óôïõò ëéðéäáéìéêïýò ðáñÜãïíôåò åßíáé ðáñüìïéá. ¸ôóé, áí èåùñçèåß üôé üíôùò õðÜñ÷åé äéáöïñÜ óôï ó÷åôéêü êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ, ç äéáöïñÜ áõôÞ ðñÝðåé íá áðïäïèåß óå Üëëïõò ðáñÜãïíôåò (ð.÷. óå áíôéïîåéäùôéêÝò êáé Üëëåò ïõóßåò ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôï êñáóß, óôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò, óôï êÜðíéóìá, óôç óõíýðáñîç Üëëùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ êôë.) [18, 19]. ÐñÝðåé ùóôüóï íá åðéóçìáíèåß üôé ç õðåñâïëéêÞ êáôáíÜëùóç áëêïüë ïäçãåß óå áýîçóç ôïõ ó÷åôéêïý êéíäýíïõ åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ óõãêñéôéêÜ ìå ôç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç [20, 21]. Åßíáé éäéáßôåñá óçìáíôéêü íá ôïíéóèåß üôé ç åõíïiêÞ åðßäñáóç ôïõ ïé-

íïðíåýìáôïò äåí áöïñÜ üëåò ôéò ïìÜäåò ðëçèõóìïý. Áíôßèåôá öáßíåôáé üôé õðÜñ÷ïõí ïñéóìÝíåò ðëçèõóìéáêÝò ïìÜäåò ðïõ åõíïïýíôáé ðåñéóóüôåñï áðü ôçí êáôáíÜëùóç áëêïïëïý÷ùí ðïôþí. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ìåëÝôåò Ýäåéîáí üôé Üôïìá ðïõ ìåôáâïëßæïõí áñãÜ ôï áëêïüë åìöáíßæïõí óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ åìöÜíéóçò åìöñáãìÜôùí ôïõ ìõïêáñäßïõ óå óõíäõáóìü ìå ìßá óçìáíôéêÞ áýîçóç ôçò HDL-C [22]. Åðßóçò, ðñÝðåé íá åðéóçìáíèåß üôé ôï ìåãáëýôåñï üöåëïò ðáñáôçñåßôáé óå Üôïìá õøçëïý êéíäýíïõ [23, 24]. ÓõãêåêñéìÝíá, ïé ãõíáßêåò, êõñßùò ïé ðñïåììçíïðáõóéáêÝò, äåí ùöåëïýíôáé áðü ôçí êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò, ðéèáíÜ åîáéôßáò ôïõ ó÷åôéêÜ ÷áìçëïý êéíäýíïõ åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ, êáèþò êáé åîáéôßáò ôùí õøçëüôåñùí åðéðÝäùí áëêïüë óôï áßìá ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óôéò ãõíáßêåò ìåôÜ ôçí êáôáíÜëùóç áëêïïëïý÷ùí ðïôþí [25, 26]. ÅðéðëÝïí, Ý÷åé âñåèåß üôé ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò óõó÷åôßæåôáé ìå ôçí åìöÜíéóç êáñêßíïõ ôïõ ìáóôïý [5]. ¸íá åñþôçìá ðïõ ôßèåôáé óõ÷íÜ óôçí êëéíéêÞ ðñÜîç åßíáé åÜí ðñÝðåé íá ðñïôåßíåôáé ç êáôáíÜëùóç áëêïüë óå ìåôåìöñáãìáôéêïýò áóèåíåßò. Ìßá ðñüóöáôç ìåëÝôç ôùí de Lorgeril et al Ýäåéîå óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôçò åðßðôùóçò ôùí êáñäéáããåéáêþí åðéðëïêþí (èÜíáôïé, íÝï Ýìöñáãìá, áóôáèÞò óôçèÜã÷ç, óôáèåñÞ óôçèÜã÷ç, åðáíáóôÝíùóç ìåôÜ áðü áããåéïðëáóôéêÞ) óå ìÝóçò çëéêßáò Üíäñåò ìå ðñüóöáôï ïîý Ýìöñáãìá ôïõ ìõïêáñäßïõ, ïé ïðïßïé êáôáíÜëùíáí óõóôçìáôéêÜ 2 Ýùò 5 ðïôÜ çìåñçóßùò [23]. Ðáñüìïéá Þôáí êáé ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí Thun et al, óýìöùíá ìå ôá ïðïßá ç êáñäéáããåéáêÞ èíçóéìüôçôá óå áóèåíåßò ìå ðñïûðÜñ÷ïõóá êáñäéáããåéáêÞ

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 3

ÅÐÉÄÇÌÉÏËÏÃÉÁ - ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÊÉÍÄÕÍÏÕ

íüóï Þôáí êáôÜ 30%-40% ÷áìçëüôåñç óå ìÝôñéïõò ðüôåò ( êáôÜ ìÝóï üñï 1 ðïôü ôçí çìÝñá) óõãêñéôéêÜ ìå üóïõò áðåß÷áí ðëÞñùò áðü ôï áëêïüë [27]. Áíôßèåôá, ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò ìåëÝôçò ôùí Shaper et al äåí Ýäåéîáí êáìßá äéáöïñÜ ìåôáîý ôùí áôüìùí ìå ãíùóôÞ êáñäéáããåéáêÞ íüóï ðïõ Ýðéíáí êáèçìåñéíÜ áëêïïëïý÷á ðïôÜ êáé áõôþí ðïõ Ýðéíáí ðåñéóôáóéáêÜ [28]. ÅíäéáöÝñïíôá Þôáí ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí Muntwyler et al, ïé ïðïßïé Ýäåéîáí óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôçò èíçóéìüôçôáò óå ìåôåìöñáãìáôéêïýò ìåóÞëéêåò Üíäñåò ðïõ êáôáíÜëùíáí êáôÜ ìÝóï üñï 2 Ýùò 6 áëêïïëïý÷á ðïôÜ ôçí åâäïìÜäá. ¸íá áíáðÜíôå÷ï åýñçìá áõôÞò ôçò ìåëÝôçò Þôáí üôé ç åõåñãåôéêÞ åðßäñáóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôç ìåßùóç ôçò èíçóéìüôçôáò Þôáí ìåãáëýôåñç üóïí áöïñÜ ôá ìç êáñäéáããåéáêÜ óõìâÜìáôá óå óýãêñéóç ìå ôç ìåßùóç ôùí êáñäéáããåéáêþí óõìâáìÜôùí [29]. Ç åðßäñáóç ôçò êáôáíÜëùóçò êüêêéíïõ êñáóéïý óôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ Ý÷åé äéåñåõíçèåß óå ðïëëÝò ìåëÝôåò, åîáéôßáò ôçò ðáñïõóßáò äéáöüñùí ïõóéþí ìå åõåñãåôéêÝò éäéüôçôåò. ÅðéðëÝïí ôï ãåãïíüò üôé óôç Ãáëëßá ç êáñäéáããåéáêÞ èíçôüôçôá êõìáßíåôáé óôï 50% ðåñßðïõ óå óýãêñéóç ìå ôéò Üëëåò ÅõñùðáúêÝò ÷þñåò ( öáéíüìåíï ðïõ êáëåßôáé "Ãáëëéêü ÐáñÜäïîï", "French Paradox") êáé äåäïìÝíïõ üôé ç êáôáíÜëùóç êüêêéíïõ êñáóéïý óôç Ãáëëßá åßíáé éäéáéôÝñùò õøçëÞ, áðïôÝëåóå Ýíá êßíçôñï ãéá ôçí ðåñáéôÝñù Ýñåõíá ó÷åôéêÜ ìå ôï êüêêéíï êñáóß [24, 30]. Ìßá ðñüóöáôç ìåëÝôç ôùí Wallerath et al Ýäåéîå üôé ç ñåóâåñáôñüëç, ìßá ðïëõöáéíïëéêÞ öõôïáëåîßíç, ðñïÜãåé ôçí Ýêöñáóç êáé ôçí åíåñãïðïßçóç ôçò óõíèåôÜóçò ôïõ ìïíïîåéäßïõ ôïõ áæþôïõ (ÍÏ) óôï åíäïèÞëéï ôùí áããåßùí[31]. Ùò ãíùóôüí, ôï ÍÏ Ý÷åé áããåéïäéáóôáëôéêÝò éäéüôçôåò. Ç ñåóâåñáôñüëç ðåñéÝ÷åôáé êõñßùò óôç öëïýäá ôïõ óôáöõëéïý êáé Ýôóé åîçãåßôáé ôï ãåãïíüò üôé õðÜñ÷åé óå éêáíÞ ðïóüôçôá óôï êüêêéíï êñáóß áëëÜ ü÷é óôï ëåõêü êñáóß [31]. Óå ìßá ðáëáéüôåñç ìåëÝôç ðïõ åß÷å äéåîá÷èåß áðü ôïõò Flesch et al óôç Ãåñìáíßá äéáðéóôþèçêå üôé ôá êüêêéíá êñáóéÜ ðïõ ùñéìÜæïõí " en barrique" (óå âáñÝëéá áðü îýëï âåëáíéäéÜò)

ðåñéÝ÷ïõí ìåãáëýôåñåò ðïóüôçôåò áðü äýï Üëëåò öáéíüëåò (ôáííéêü ïîý êõñßùò êáé ëéãüôåñï quecertin) ðïõ ðñïêáëïýí áããåéïäéáóôïëÞ äéáìÝóïõ ôçò åðßäñáóÞò ôïõò óôï åíäïèÞëéï ôùí áããåßùí êáé áõôÞ éäéüôçôÜ ôïõò ðéèáíÜ ìåéþíåé ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ [32]. ¸íá áêüìç éäéáßôåñï ÷áñáêôçñéóôéêü ôïõ êüêêéíïõ êñáóéïý åßíáé ç éêáíüôçôÜ ôïõ íá áíáóôÝëëåé ôïõò õðïäï÷åßò ôïõ áõîçôéêïý ðáñÜãïíôá ôùí áéìïðåôáëßùí (plateletderived growth factor receptor, PDGFR) [33]. ¼ðùò åßíáé ãíùóôü, ôá åíäïêõôôÜñéá óÞìáôá ðïõ îåêéíïýí áðü ôïí PDGFR äéáäñáìáôßæïõí óçìáíôéêü ñüëï óôïí ðïëëáðëáóéáóìü ôùí ëåßùí ìõéêþí êõôôÜñùí ôùí áããåßùí êáé óôçí ðáèïãÝíåéá ôçò áèçñïóêëÞñùóçò. Ç äñÜóç áõôÞ ôïõ êüêêéíïõ êñáóéïý áðïäßäåôáé óôá öëáâïíïåéäÞ (êõñßùò ôéò êáôå÷ßíåò) ðïõ ðåñéÝ÷åé, ôá ïðïßá áíáóôÝëëïõí ôçí åíåñãïðïßçóç ôïõ õðïäï÷Ýá ôïõ PDGF [33]. Åðéðñüóèåôá, ðïëëÝò ìåëÝôåò Ýäåéîáí óçìáíôéêÝò äéáöïñÝò óôïí ôñüðï æùÞò êáé óôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò ôùí áôüìùí ðïõ êáôáíáëþíïõí êüêêéíï êñáóß óå óýãêñéóç ìå üóïõò êáôáíáëþíïõí Üëëá åßäç ïéíïðíåõìáôùäþí ðïôþí. Ãéá ðáñÜäåéãìá, ìßá ìåëÝôç óôçí Êáëéöüñíéá Ýäåéîå üôé ôá Üôïìá ðïõ Ýðéíáí êñáóß êÜðíéæáí ëéãüôåñï êáé åß÷áí õøçëüôåñï ìïñöùôéêü åðßðåäï óå óýãêñéóç ìå ôá Üôïìá ðïõ ðñïôéìïýóáí Üëëá åßäç áëêïïëïý÷ùí ðïôþí [34]. ÅðéðëÝïí, ôï êüêêéíï êñáóß åßíáé ðïëý ðéï áêñéâü áðü ôá Üëëá áëêïïëïý÷á ðïôÜ. Ùò åê ôïýôïõ, Üôïìá ðïõ ðßíïõí êñáóß Ý÷ïõí ìåãáëýôåñç äõíáôüôçôá ðñüóâáóçò óôéò õðçñåóßåò õãåßáò êáé ðéèáíÜ áíôéìåôùðßæïõí ðéï áðïôåëåóìáôéêÜ ôïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ãéá ôçí åìöÜíéóç êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ. Ìå ôá ðáñáðÜíù åõñÞìáôá óõìöùíïýí êáé ôá áðïôåëÝóìáôá äýï Üëëùí ìåëåôþí ðïõ ðñáãìáôïðïéÞèçêáí óôç Äáíßá êáé óôç Âñåôáíßá [35, 36].

Åðßäñáóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ãéá êáñäéáããåéáêÞ íüóï Ëéðßäéá Ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò ðñïêáëåß áýîçóç ôçò HDL-

C [37, 38]. ÓõãêåêñéìÝíá, ç ðñüóëçøç 10-20 gr ïéíïðíåýìáôïò ôçí çìÝñá áõîÜíåé ôçí HDL-C êáôÜ 12% ðåñßðïõ óå äéÜóôçìá 4 Ýùò 5 åâäïìÜäùí, ç ïðïßá óõó÷åôßæåôáé ìå ôçí áýîçóç ôçò óõãêÝíôñùóçò ôùí áðïëéðïðñùôåúíþí ÁÉ êáé ÁÉÉ [37, 39]. Ùóôüóï, ç õðåñâïëéêÞ êáôáíÜëùóç áëêïüë ïäçãåß óå áýîçóç ôùí ôñéãëõêåñéäßùí ôïõ ïñïý, éäéáßôåñá óå Üôïìá ìå õðïêåßìåíç äéáôáñá÷Þ ôïõ ìåôáâïëéóìïý ôùí ðëïýóéùí óå ôñéãëõêåñßäéá ëéðïðñùôåúíþí. Áéìïóôáôéêïß ðáñÜãïíôåò Ôï êñáóß êáé ãåíéêÜ ôá ïéíïðíåõìáôþäç ðïôÜ áíáóôÝëëïõí ôç óõãêüëëçóç ôùí áéìïðåôáëßùí [23, 24]. Ç äñÜóç áõôÞ öáßíåôáé üôé óõó÷åôßæåôáé ìå ôç óõãêÝíôñùóç ôùí ðïëõöáéíïëþí [40]. Åðßóçò, ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç áëêïüë ðñïêáëåß ìåßùóç ôçò óõãêÝíôñùóçò ôïõ éíùäïãüíïõ, åíþ êáé ç óõãêÝíôñùóç ôïõ éóôéêïý åíåñãïðïéçôÞ ôïõ ðëáóìéíïãüíïõ (tissue plasminogen activator, tPA) óõó÷åôßæåôáé ìå ôçí êáôáíÜëùóç áëêïïëïý÷ùí ðïôþí [41, 42, 43]. ÁíôéïîåéäùôéêÞ äñÜóç ôïõ êüêêéíïõ êñáóéïý Ç äõóëåéôïõñãßá ôïõ åíäïèçëßïõ äéáäñáìáôßæåé óçìáíôéêü ñüëï óôçí åîÝëéîç ôçò áèçñùìÜôùóçò êáé óõó÷åôßæåôáé ìå ôçí áýîçóç ôïõ ïîåéäùôéêïý stress, êõñßùò äéáìÝóïõ ôçò åðßäñáóçò ôçò ïîåéäùìÝíçò LDL óôï åíäïèÞëéï [44, 45]. ¸÷åé äéáôõðùèåß ç Üðïøç üôé ïé öáéíüëåò ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé óôï êüêêéíï êñáóß ðñïêáëïýí ìåßùóç ôçò ïîåßäùóçò ôçò LDL [45]. Åðßäñáóç óôç CRP Åßíáé ãíùóôü üôé ç áèçñïóêëÞñùóç óõó÷åôßæåôáé ìå ôçí ýðáñîç õðïêåßìåíçò ÷ñüíéáò öëåãìïíÞò óôï áããåéáêü ôïß÷ùìá. ÐïëëÝò ìåëÝôåò Ýäåéîáí üôé ôá áõîçìÝíá åðßðåäá ôçò C áíôéäñþóáò ðñùôåúíçò (CRP) áðïôåëïýí éó÷õñü ðñïãíùóôéêü äåßêôç ãéá ôçí åìöÜíéóç êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ [46]. Ìßá ðñüóöáôç ìåôá-áíÜëõóç ôçò Pravastatin Inflammation / CRP Evaluation Study Ýäåéîå üôé ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç áëêïüë (5 Ýùò 7 ðïôÜ ôçí åâäïìÜäá) ðñïêáëåß äïóïåîáñôþìåíç ìåßùóç ôùí åðéðÝäùí ôçò CRP, ç ïðïßá Þôáí áíåîÜñôçôç áðü ôçí åðßäñáóç ôçò áéèáíüëçò óôï ìåôáâïëéóìü ôùí ëéðéäßùí [47].

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 4

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

ÓõìðÝñáóìá Åßíáé óáöÝò üôé ç ìÝôñéá êáôáíÜëùóç ïéíïðíåõìáôùäþí ðïôþí êáé åéäéêüôåñá êüêêéíïõ êñáóéïý, êõñßùò åîáéôßáò ôùí éäéáßôåñùí

óõóôáôéêþí ôïõ, Ý÷åé åõíïúêÞ åðßäñáóç ôüóï óôçí ðñùôïãåíÞ üóï êáé óôç äåõôåñïãåíÞ ðñüëçøç ôçò êáñäéáããåéáêÞò íüóïõ. Ùóôüóï ÷ñåéÜæåôáé éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ þóôå

íá áðïöåýãåôáé ç õðåñâïëéêÞ êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò êáé ïé äõóÜñåóôåò óõíÝðåéÝò ôçò, üðùò ç êßññùóç ôïõ Þðáôïò êáé ôá êáêïÞèç íåïðëáóìáôéêÜ íïóÞìáôá.

City Heart Study. Stroke 1998; 29: 24672472 Di Castelnuovo A, Rotondo S, Iacoviello L et al. Meta-analysis of wine and beer consumption in relation to vascular risk. Circulation 2002; 105: 2836-2844 Rimm EB, Klatsky A, Grobbee D, et al. Review of moderate alcohol consumption and reduced risk of coronary heart disease: is the effect due to beer, wine or spirits? BMJ 1996; 312: 731-736 Rimm EB, Williams P Fosher K, et al. A biological basis for moderate alcohol consumption and lower coronary heart disease risk: a meta-analysis of effects on lipids and haemostatic factors. BMJ 1999; 319: 1523-1528 Gronbaek M, Tjonneland A, Johansen D, et al. Type of alcohol and drinking pattern in 56970 Danish men and women. Eur J Clin Nutr 2000; 54: 174176 Mukamal K, Conigrave K, Mittleman M, et al. Roles of drinking pattern and type of alcohol consumed in coronary heart disease in men. N Engl J Med 2003; 348: 109-118 McElduff P, Dobson AJ. How much alcohol and how often? Population based case-control study of alcohol consumption and risk of a major coronary event. Br Med J 1997; 314: 11591164 Hines Lm, Stampfer MJ, Ma J, et al. Genetic variation in alcohol dehydrogenase and the beneficial effect of moderate alcohol consumption on myocardial infarction. N Engl J Med 2001; 344: 549555 de Lorgeril M, Salen P, Marin JL, Boucher F, Paillard F, de Leiris J. Wine drinking and risks of cardiovascular complications after recent acute myocardial infarction. Circulation 2002; 106: 1465-1469 Renaud SG, Beswick AD, Fehily AM, Sharp DS, Elwood PC. Alcohol and platelet aggregation: the Caerphilly Prospective Heart Disease Study. 1992; 55: 1012-1017 National Center for Health Statistics. Vital Statistics of the United States: Mortality Series. Government printing office, Washington, DC: 1968-1988 Frezza M, di Padova C, Pozzato G, Terpin M, Baraona E, Lieber CS. High blood alcohol levels in women: the role of decreased gastric alcohol dehydrogenase activity and first pass metabolism. N Engl J Med 1990; 322: 95-99 Bohm M, Rosenkranz S, Laufs U. Alcohol and red wine: impact on cardiovascular risk. Nephrol Dial Transplant 2004; 19: 11-16

28. Shaper AG, Wannamethee SG. Alcohol intake and mortality in middle-aged men with diagnosed coronary heart disease. Heart 2000; 83: 394-399 29. Muntwyler J, Hennekens CH, Buring JE, et al. Mortality and light to moderate alcohol consumption after myocardial infarction. Lancet 1998; 352: 1882-1885 30. Criqui MH, Ringel BL. Does diet or alcohol explain the French Paradox? Lancet 1994; 344: 1719-1723 31. Wallerath T, Deckert G, Ternes T, Anderson H, I H, Witte K, Fostermann U. Resveratrol, a polyphenolic phytoalexin present in red wine, enhances expression and activity of endothelial nitric oxide synthase. Circulation 2002; 106: 1652-1658 32. Flesch M, Schwarz A, Bohm M. Effects of red and white wine on endotheliumdependent vasorelaxation of rat aorta and human coronary arteries. Am J Physiol 1998 275; (Heat Circ. Physiol. 44): H1183-H1190 33. Rosenkranz S, Knirel D, Dietrich H, Flesch M, Erdmann E, Bohm M. Inhibition of the PDGF receptor by red wine flavonoids provides a molecular explanation for the “French Paradox”. FASEB J. 2002; 16: 1958-1960 34. Klatsky AL, Armstrong MA, Kipp H. Correlates of alcoholic beverage preference: traits of persons who choose wine, liquor or beer. Br J Addict 1990; 85: 1279-1289 35. Tjonneland A, Gronbaek M, Stripp C, et al. Wine intake and diet in a random sample of 48763 Danish men and women. Am J Clin Nutr 1999; 69: 49-54 36. Wannamethee SG, Shaper AG. Type of alcoholic drink and risk of major coronary heart disease events and all-cause mortality. Am J Public Health 1999; 89: 685-690 37. de Oliveira E, Silva ER, Foster D, et al. Alcohol consumption raises HDL cholesterol levels by increasing the transport rate of apolipoproteins A-I and A-II. Circulation 2000;102: 2347-2352 38. Gaziano JM, Buring JE, Breslow JL, et al. Moderate alcohol intake, increased levels of high-density lipoproteins and its subfractions, and decreased risk of myocardial infarction. N Engl J Med 1993; 329: 1829-1834 39. Nishikawa M, Ishikawa T, Ito T, et al. Effects of alcohol on lipoprotein lipase, hepatic lipase, cholesteryl ester transfer protein, and lecithin: cholesterol acyltransferase in high density lipoprotein cholesterol elevation. Atherosclerosis 1994; 111: 99-109 40. Keevil JG, Osman HE, Reed JD, Folts JD. Grape juice, but not orange juice or

Âéâëéïãñáößá 1.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

Lands WEM, Zakhari S. Alcohol and cardiovascular disease. Alcohol Health Res. World 1990; 14: 304-311 Friedman LA, Kimball AW. Coronary heart disease mortality and alcohol consumption in Framingham. Am J Epidemiol 1986; 124: 481- 489 Klatsky AL, Armstrong MA, Friedman GD. Alcohol and mortality. Ann Intern Med 1992; 117: 646-654 Klatsky AL, Friedman GD, Siegelaub AB. Alcohol use and cardiovascular disease: the Kaiser-Permanente experience. Circulation 1981; 64: 32-41 Longnecker MP. Alcoholic beverage consumption in relation to risk of breast cancer: meta-analysis and review. Cancer Causes Control 1994; 5: 73-82 Rimm EB, Stampfer MJ. Wine, beer and spirits: Are they horses of a different color? Circulation 2002; 105: 2806-2807 Thun MJ, Peto R, Lopez AD, et al. Alcohol consumption and mortality among middle-aged and elderly U.S. adults. N Engl J Med 1997; 337: 17051714 Fuchs CS, Stampfer MJ, Colditz GA et al. Alcohol consumption and mortality among women. N Engl J Med 1995; 332: 1245-1250 Doll R, Peto R, Hall E, et al. Mortality in relation to consumption of alcohol: 13 years’ observations on male British doctors. BMJ 1994; 309: 911-918 Rimm EB, Giovannucci EL, Willet WC, et al. Prospective study of alcohol consumption and risk of coronary disease in men. Lancet 1991; 338: 464-468 Renaud S, de Lorgeril M. Wine, alcohol, platelets and the French Paradox for coronary heart disease. Lancet 1992; 339: 1523-1526 Gronbaek M, Becker U, Johansen D, Gottschau A, Schnohr P, Hein HO. Type of alcohol consumed and mortality from all causes, coronary heart disease and cancer. Ann Intern Med 2000; 19: 411419 Gronbaek M, Dies A, Sorensen TIA, Becker U, Schnohr P, Jensen G. Mortality associated with moderate intakes of wine, beer or spirits. Br Med J 1995; 10: 1165-1169 Goldberg U, Mosca L, Piano MR, Fischer EA. Wine and our heart: a science advisory for healthcare professionals from the Nutrition Committee, Council on Epidemiology and Prevention, and Council on Cardiovascular Nursing of the American Heat Association. Circulation 2001; 103: 472-475 Tuelsen T, Gronbaek M, Schnohr P, Boysen G. Intake of beer, wine and spirits and risk of stroke: the Copenhagen

16.

17.

18.

19.

20.

21.

22.

23.

24.

25.

26.

27.

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 5

ÅÐÉÄÇÌÉÏËÏÃÉÁ - ÐÁÑÁÃÏÍÔÅÓ ÊÉÍÄÕÍÏÕ

grapefruit juice, inhibits human platelet aggregation. J Nutr 2000; 130: 53-56 41. Meade TW, Chakrabarti R, Haines AP, North WRS, Stirling Y. Characteristics affecting fibrinolytic activity and plasma fibrinogen concentrations. Br Med J 1979; 1: 153-156 42. Rogers S, Yarnell JWG, Fehily AÌ. Nutritional determinants of haemostat-

ic factors in the Caerphilly study. Eur J Clin Nutr 1988; 42: 197-205 43. Maxwell S, Cruickshank A, Thorpe G. Red wine and antioxidant activity in serum. Lancet 1993; 341: 454-457 44. Luis AJ. Atherosclerosis. Nature 2000; 407: 233-241 45. Ridker PM, Cushman M, Stampfer MJ, et al. Inflammation, aspirin, and the risk

of cardiovascular disease in apparently healthy men. N Engl J Med 1997; 336: 973-979 46. Albert M, Glynn R, Ridker P. Alcohol consumption and plasma concentration of C-reactive protein. Circulation 2003; 107: 1-5

Êáèïñéóôéêïß ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò ðáñÜãïíôåò, ó÷åôéæüìåíïé ìå ôïí ôñüðï æùÞò: ÌåëÝôç Family Heart ôïõ Åèíéêïý Éíóôéôïýôïõ êáñäéÜò, ðíåýìïíïò êáé áßìáôïò (NHLBI) Ellison RC, Zhang Y, Qureshi MM, Knox S, Arnett DK, Province MA Am Heart J 2004;147:529-35 Ôá åðßðåäá ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò êáèïñßæïíôáé êáôÜ ìåãÜëï ìÝñïò (êáôÜ 40 -60%) ãåíåôéêÜ, áëëÜ óçìáíôéêü ñüëï äéáäñáìáôßæïõí êáé äéÜöïñïé ðåñéâáëëïíôéêïß ðáñÜãïíôåò. ÅíäéáöÝñïí áðü èåñáðåõôéêÞò ðëåõñÜò Ý÷ïõí ïé ôñïðïðïéÞóéìïé ðåñéâáëëïíôéêïß ðáñÜãïíôåò: êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò, öõóéêÞ Üóêçóç êáé êÜðíéóìá. Ïé ðáñÜãïíôåò áõôïß äéåñåõíÞèçêáí ìå ôá äåäïìÝíá ôçò åðéäçìéïëïãéêÞò ìåëÝôçò ðëçèõóìïý Family Heart Study ôïõ NHLBI ðïõ äéåîÜãåôáé óôéò Ðïëéôåßåò Ìáóóá÷ïõóÝôç, Â. Êáñïëßíá, Ìéíåóóüôá êáé Ãéïýôá ôçò ÁìåñéêÞò. Ðñïò ôïýôï áíáëýèçêå ëåðôïìåñþò ôï éáôñéêü éóôïñéêü êáé ï ôñüðïò æùÞò 2.309 áôüìùí (1083 Á êáé 1226 Ã) çëéêßáò 25 - 91 åôþí. Ï Äåßêôçò ÌÜæáò Óþìáôïò (ÄÌÓ) èåùñåßôáé üôé åßíáé áðïôÝëåóìá ãåíåôéêþí ðáñáãüíôùí êáé ôñüðïõ æùÞò, ü÷é åýêïëá ôñïðïðïéÞóéìïò ðáñÜãùí ï ßäéïò. ÅëÞöèç üìùò õðüøç óôçí áíÜëõóç. Åðßóçò åëÞöèçóáí õðüøç ç ïñìïíéêÞ èåñáðåßá õðïêáôÜóôáóçò (ÏÈÕ) êáé ôï ìïñöùôéêü åðßðåäï (ÌÅ) ùò ðåñéâáëëïíôéêïß ðáñÜãïíôåò áëëÜ äåí èåùñÞèçêáí ôñïðïðïéÞóéìïé. Ç åðßäñáóç êáé ôùí ôñéþí ðáñáãüíôùí åßíáé äïóïåîáñôþìåíç. Ç ìåãáëýôåñç áýîçóç ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò ó÷åôßæåôáé ìå ôçí êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò. Ç äéá-

öïñÜ ìåôáîý áõôþí ðïõ äåí êÜíïõí êáèüëïõ ÷ñÞóç ïéíïðíåýìáôïò êáé áõôþí ðïõ êÜíïõí ôçí ìåãáëýôåñç êáôáíÜëùóç (> 7 ðïôÜ ôçí åâäïìÜäá ïé ãõíáßêåò êáé > 14 ðïôÜ ïé Üíäñåò) Þôáí 9 mg% óôïõò Üíäñåò êáé 13,1 mg% óôéò ãõíáßêåò. Ç öõóéêÞ Üóêçóç ðåôõ÷áßíåé ìéêñüôåñç áýîçóç. Ç äéáöïñÜ ìåôáîý ôùí ìç áóêïõìÝíùí êáé áõôþí ðïõ Ý÷ïõí ôç ìåãáëýôåñç óùìáôéêÞ äñáóôçñéüôçôá (> 60 ëåðôÜ ôçí çìÝñá Üóêçóç óôïí åëåýèåñï ÷ñüíï) Þôáí 3 mg% óôïõò Üíäñåò êáé 3,3 mg% óôéò ãõíáßêåò. Ôá êÜðíéóìá åß÷å êáé áõôü äïóïåîáñôþìåíç áëëÜ áñíçôéêÞ åðßäñáóç, ìåãáëýôåñç óôéò ãõíáßêåò åëÜôùóç êáôÜ 9,9 mg% óôéò êáðíßóôñéåò > 20 ôóéã / çìåñ êáé ìåôñéüôåñç óôïõò Üíäñåò åëÜôùóç êáôÜ 2,6 mg% óôïõò êáðíéóôÝò > 20 ôóéã/çìåñ. Ïé ôñåéò áõôïß ðáñÜãïíôåò óõí ï ÄÌÓ, ç ÏÈÕ êáé ôï ÌÅ åîçãïýí ôï 22,4 % êáé ôï 18,2 % ôçò óõíïëéêÞò äéáêýìáíóçò ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò óôéò ãõíáßêåò êáé óôïõò Üíäñåò áíôßóôïé÷á. Ôï ïéíüðíåõìá óõììåôÝ÷åé êáôÜ 28,6 % ôçò äéáêýìáíóçò áðü ðåñéâáëëïíôéêïýò ëüãïõò óôéò ãõíáßêåò êáé êáôÜ 50,1 % óôïõò Üíäñåò. Ç óõììåôï÷Þ ôïõ êáðíßóìáôïò åßíáé 6,7 % êáé 3,3 % áíôßóôïé÷á óå ãõíáßêåò êáé Üíäñåò êáé ôçò öõóéêÞò äñáóôçñéüôçôáò 2,7 % êáé 3,6 %. Ç çëéêßá, ï ÄÌÓ, ç åêðáßäåõóç êáé ç ÏÈÕ

åîçãïýí ôï õðüëïéðï 62 % êáé 43 % ôçò äéáêýìáíóçò ðïõ áðïäßäåôáé óå ðåñéâáëëïíôéêïýò ðáñÜãïíôåò. Áðü ôá åõñÞìáôá áõôÜ ðñïêýðôåé üôé áðü ôïõò ôñïðïðïéÞóéìïõò ðáñÜãïíôåò, ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò åßíáé ï ðéï áðïôåëåóìáôéêüò. Ðáñ’ üëá áõôÜ ïé ãéáôñïß áðïöåýãïõí íá óõóôÞóïõí ôç ÷ñÞóç ôïõ, öïâïýìåíïé ðéèáíü åèéóìü Þ õðåñêáôáíÜëùóç. Åðßóçò ôá ôñï÷áßá áôõ÷Þìáôá áðü ïäçãïýò ðïõ Ý÷ïõí ðéåé åßíáé Ýíáò Üëëïò öüâïò. Áðü ôçí Üëëç ðëåõñÜ õðÜñ÷ïõí ïëïÝíá êáé ðåñéóóüôåñåò åíäåßîåéò üôé üóïé ðßíïõí ìÝôñéá ðïóüôçôá ïéíïðíåýìáôïò êáé ðñïðáíôüò üóïé ëáìâÜíïõí ôï ïéíüðíåõìá óå ôáêôéêÞ âÜóç, Ý÷ïõí óçìáíôéêÜ ÷áìçëüôåñç íïóçñüôçôá áðü óôåöáíéáßá íüóï, áããåéáêÜ åãêåöáëéêÜ, óáê÷áñþäç äéáâÞôç êáé ãåñïíôéêÞ Üíïéá êáé ìéêñüôåñï äåßêôç óõíïëéêÞò èíçóéìüôçôáò óå óýãêñéóç ìå ôïõò áðÝ÷ïíôåò. Áóöáëþò üóïé Ý÷ïõí éóôïñéêü áëêïïëéóìïý, äéáôáñá÷Ýò ôçò çðáôéêÞò ëåéôïõñãßáò Þ Üëëá ðñïâëÞìáôá õãåßáò Þ ëáìâÜíïõí öÜñìáêá ðïõ áëëçëåðéäñïýí ìå ôï ïéíüðíåõìá, äåí ðñÝðåé íá ôïõò óõóôÞíåôáé ç ÷ñÞóç ïéíïðíåýìáôïò. Ïé Üëëïé üìùò, ðïõ äåí Ý÷ïõí äåßîåé ôÜóåéò åèéóìïý êáé äåí Ý÷ïõí éáôñéêÞ áíôÝíäåéîç, ÷ñÞóéìï åßíáé íá êÜíïõí ìÝôñéá ÷ñÞóç ïéíïðíåýìáôïò ãéá âåëôßùóç ôçò õãåßáò ôïõò. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 6

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

Ïé ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ êáñäéáããåéáêþí íïóçìÜôùí ðñïâëÝðïõí ôçí ìåôÜ 25 ÷ñüíéá óôõôéêÞ äõóëåéôïõñãßá. ÌåëÝôç Rancho Bernardo. Fung MM, Bettencourt R, Battett-Connor E J Am Coll Cardiol 2004;43:1405-11. ÁíáäñïìéêÝò êáé óõã÷ñïíéêÝò ìåëÝôåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé ç óôõôéêÞ äõóëåéôïõñãßá (ÓôÄ) ó÷åôßæåôáé ìå ôïõò êëáóóéêïýò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ôçò óôåöáíéáßáò íüóïõ (ÓÍ), áëëÜ ëßãåò ðñïäñïìéêÝò ìåëÝôåò Ý÷ïõí åîåôÜóåé áõôü ôï èÝìá. Ç ìåëÝôç Rancho Bernardo åîÝôáóå áí ïé êáèéåñùìÝíïé ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ôçò ÓÍ ðïõ ìåôñþíôáé óôç ìÝóç çëéêßá ðñïâëÝðïõí ôç ÓôÄ ðïõ åãêáèßóôáôáé 25 ÷ñüíéá áñãüôåñá. Õëéêü ôçò ìåëÝôçò áðïôÝëåóáí 1810 Üíäñåò çëéêßáò 30-69 åôþí ðïõ åîåôÜóèçêáí óôï äéÜóôçìá 1972-74. Ôüôå ìåôñÞèçêáí êáé êáôáãñÜöçêáí 7 êëáóóéêïß ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ: çëéêßá, êÜðíéóìá, áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç, óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò, õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìßá, õðåñôñéãëõêåñéäáéìßá êáé ðá÷õóáñêßá. Ôï 1998, ìåôÜ ðåñßðïõ 25 ÷ñüíéá, åóôÜëç óôá 570 Üôïìá ðïõ âñßóêïíôáí åí æùÞ, Ýíá åñùôçìáôïëüãéï ó÷åôéêü ìå ôç óåîïõáëéêÞ æùÞ, ôï International Index Erectile Function (IIEF-5) êáé ôïõò æçôÞèçêå íá ôï óõìðëçñþóïõí.

Ôï åñùôçìáôïëüãéï áõôü êáôáôÜóóåé ôç óôõôéêÞ éêáíüôçôá óå 5 êáôçãïñßåò. ÁðÜíôçóå ôï 68 % ôùí åðéæþíôùí. Áõôïß ðïõ áðÜíôçóáí åß÷áí åõíïúêüôåñá åðßðåäá ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ óôçí áñ÷éêÞ åîÝôáóç óå óýãêñéóç ìå áõôïýò ðïõ äåí áíôáðïêñßèçêáí. Ç ìÝóç çëéêßá ôùí 570 åðéæþíôùí Þôáí óôçí áñ÷éêÞ åîÝôáóç 45,6 åôþí êáé óôçí åðáíåîÝôáóç ðåñßðïõ 72. Äéáðéóôþèçêå üôé ç çëéêßá, ï äåßêôçò ìÜæáò óþìáôïò, ç ÷ïëçóôåñüëç êáé ôá ôñéãëõêåñßäéá óõó÷åôßæïíôáé óå óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêü åðßðåäï ìå áõîçìÝíï êßíäõíï ÓôÄ. Ôï êÜðíéóìá Þôáí ïñéáêÜ ðéï óõ÷íü óå áõôïýò ìå óïâáñÞ Þ ðëÞñç ÓôÄ óå óýãêñéóç ìå áõôïýò ÷ùñßò ÓôÄ. Ç ÁñôçñéáêÞ Ðßåóç êáé ôï óÜê÷áñï íçóôåßáò äåí ó÷åôßæïíôáí óçìáíôéêÜ ìå ôç ÓôÄ, ðéèáíþò ëüãù åðéëåêôéêÞò èíçóéìüôçôáò óôá Üôïìá áõôÜ.

ÓõìðåñáóìáôéêÜ: Âåëôßùóç ôùí êáñäéáããåéáêþí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ óôç ìÝóç çëéêßá ìðïñåß, ôáõôü÷ñïíá ìå ôç ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ èíçóéìüôçôáò, íá ìåéþóåé êáé ôïí êßíäõíï ÓôÄ. Ç ÓôÄ ðñÝðåé íá ðåñéëáìâÜíåôáé ùò Ýíá óçìåßï Ýêâáóçò óôéò êëéíéêÝò ìåëÝôåò ôùí õðïëéðéäáéìéêþí öáñìÜêùí êáé ôçò ôñïðïðïßçóçò ôïõ ôñüðïõ æùÞò. ÔÝëïò ïé áóèåíåßò ìðïñåß íá ðáñïõóéÜæïõí ìåãáëýôåñç óõììüñöùóç áí ãíùñßæïõí üôé ç êáôáðïëÝìçóç ôùí ðáñáãüíôùí êéíäýíïõ ôïõò ðñïöõëÜóóåé êáé áðü ðéèáíÞ ÓôÄ óôç ìåãÜëç çëéêßá. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 7

ÐÁÈÏÖÕÓÉÏËÏÃÉÁ

Ìåôáâïëéêü Óýíäñïìï êáé Äõóëéðéäáéìßá ÃåíïâÝöá Ä. Êïëïâïý, ÊëÝëéá Ä. ÓáëðÝá Á´ ÊáñäéïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ, ÙíÜóåéï Êáñäéï÷åéñïõñãéêü ÊÝíôñï Ôï óýíäñïìï áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç Þ ìåôáâïëéêü óýíäñïìï (ÌÓ) ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôç óõíýðáñîç, óå äéÜöïñïõò óõíäõáóìïýò, ðá÷õóáñêßáò, äõóëéðéäáéìßáò êáé õðÝñôáóçò (1-5). Åíôïýôïéò, åßíáé óáöÝò üôé ç ðá÷õóáñêßá êáé ï êáèéóôéêüò ôñüðïò æùÞò óå óõíäõáóìü ìå äßáéôá êáé áêüìá Üãíùóôïõò êáôÜ ôï ðëåßóôïí ãåíåôéêïýò ðáñÜãïíôåò, ðñïêáëïýí ôçí åìöÜíéóÞ ôïõ (6). Ôï ÌÓ üðùò ïñßóôçêå áðü ôçí åéäéêÞ åðéôñïðÞ National Cholesterol Education Program (NCEP) Adult Treatment Panel (ATP) III (7), ðåñéëáìâÜíåé 3 Þ ðáñáðÜíù ÷áñáêôçñéóôéêÜ áðü ôá åîÞò: 1) Êåíôñéêïý ôýðïõ ðá÷õóáñêßá (ðåñéöÝñåéá ìÝóçò ãéá ôïõò Üíäñåò >102 cm êáé ãéá ôéò ãõíáßêåò >88 cm), 2) Ôñéãëõêåñßäéá ïñïý >150 mg/dl (Þ 1,7 mmol/L), 3) ×ïëçóôåñüëç õøçëÞò ðõêíüôçôáò ëéðñùôåÀíçò (HDL) ïñïý <40 mg/dl (1,04 mmol/L) óôïõò Üíäñåò êáé <50 mg/dl (1,28 mmol/L) óôéò ãõíáßêåò, 4) ÁñôçñéáêÞ ðßåóç >130/85 mmHg, êáé 5) Åðßðåäá ãëõêüæçò íçóôåßáò >110 mg/dl (6,1 mmol/L). Óýìöùíá ìå ôïí ïñéóìü ôïõ Äéåèíïýò Ïñãáíéóìïý Õãåßáò (World Health Organization) WHO (8), ôùí óôïé÷åßùí áðü ôçí áíáóêüðçóç ôïõ National Health And Nutrition Examination Survey III (NHANES III) (9) êáé ôá êñéôÞñéá ôçò åéäéêÞò åðéôñïðÞò ATP III (7), ï çëéêéáêÜ ðñïóáñìïæüìåíïò åðéðïëáóìüò ôïõ ÌÓ óå ðëçèõóìü ôùí ÇíùìÝíùí Ðïëéôåéþí AìåñéêÞò áíÝñ÷åôáé óôï 24 %, êáé áõîÜíåé óôïõò åíÞëéêåò ðÜíù áðü 60 ÷ñïíþí óôï 44%. Ðáñáôçñåßôáé åðßóçò, ìßá ôñéðëÜóéá áýîçóç ôïõ êéíäýíïõ ãéá óôåöáíéáßá íüóï êáé áããåéáêü åãêåöáëéêü åðåéóüäéï óå Üôïìá ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ôï ÌÓ óå óýãêñéóç ìå ôá Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí öõóéïëïãéêÞ áíï÷Þ óôç ãëõêüæç (1). Ç äéÜãíùóç ôïõ óõíäñüìïõ öáßíåôáé üôé ôáõôïðïéåß Ýíá ïõóéþäç åðéðñüóèåôï êáñäéïáããåéáêü êßíäõíï ðÜíù êáé ðÝñá áðü ôïõò áôïìéêïýò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ (4). ÊáôÜ óõíÝðåéá, ç êëéíéêÞ äéÜãíùóç ôïõ ìåôáâïëéêïý óõíäñüìïõ ìðï-

ñåß íá áðïôåëÝóåé ðïëýôéìï åñãáëåßï óôçí áíáãíþñéóç ôïõ áóèåíÞ õøçëïý êéíäýíïõ, ðïõ èá äéÝöåõãå ôùí ðñïóðáèåéþí äéÜãíùóçò êáé ðáñÝìâáóçò.

ðõëáßá êõêëïöïñßá ðïõ åîõðçñåôåß ùò çðáôéêü õðüóôñùìá ãéá ôç óýíèåóç ôñéãëõêåñéäßùí êáé ôùí åìðëïõôéóìÝíùí ìå ôñéãëõêåñßäéá VLDLs.

Ç äõóëéðéäáéìßá åßíáé ÷áñáêôçñéóôéêü ãíþñéóìá ôïõ ÌÓ (10) êáé ìðïñåß íá óõíïøéóôåß óôá åîÞò: á) ÁõîçìÝíç ñïÞ åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí ðñïò ôï Þðáñ, â) ÁõîçìÝíá åðßðåäá ôñéãëõêåñéäßùí, ã) ÁõîçìÝíç óõãêÝíôñùóç ìéêñþí ðõêíþí ìïñßùí ÷áìçëÞò ðõêíüôçôáò ëéðïðñùôåÀíçò (LDL), ä) ÌåéùìÝíç óõãêÝíôñùóç HDL ÷ïëçóôåñüëçò (10) êáé å) ÁõîçìÝíá åðßðåäá áðïëéðïðñùôåÀíçò Â.

2) Áõîáíüìåíç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ïäçãåß óå áýîçóç ôçò ðáñáãùãÞò áðïëéðïðñùôåÀíçò Â, êýñéáò óõóôáôéêÞò ðñùôåÀíçò ôçò LDL, êáé ùò óõíÝðåéá óôçí áýîçóç ôçò óýíèåóçò êáé Ýêêñéóçò VLDL ìïñßùí ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ôñéãëõêåñßäéá (12). Åßíáé ðéèáíüí üôé ç áýîçóç ôùí åðéðÝäùí ôùí ôñéãëõêåñéäßùí óôï ÌÓ Ý÷åé ðïëëáðëÝò áéôßåò êáé äåí ðñïêáëåßôáé áðëþò áðü ôçí áõîçìÝíç ñïÞ åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí ðñïò ôï Þðáñ.

Ôá áõîçìÝíá åðßðåäá åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí, ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óôç äéáôáñá÷Þ áõôÞ, ïöåßëïíôáé óôçí áäõíáìßá åíóùìÜôùóçò, êáé êáôÜ óõíÝðåéá ôç ìåéùìÝíç äÝóìåõóç êáé óõãêñÜôçóç ôùí åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí (áíåðáñêÞò åóôåñïðïßçóç) áðü ôïí ëéðþäç éóôü (10). ÅíáëëáêôéêÜ, ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ìðïñåß íá Ý÷åé ôï ßäéï áðïôÝëåóìá. Áìöüôåñåò ïé ðáñáðÜíù áíùìáëßåò ïäçãïýí óå áõîçìÝíç ñïÞ ëéðáñþí ïîÝùí ðñïò ôï Þðáñ. Ç áõîçìÝíç ñïÞ åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí áðü ôçí ðåñéöÝñåéá ðñïò ôï Þðáñ óôçí êáôÜóôáóç áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç ïäçãåß óå çðáôéêÞ óýíèåóç ôñéãëõêåñéäßùí, ç ïðïßá ìå ôç óåéñÜ ôçò ðñïêáëåß ôç óõãêÝíôñùóç êáé Ýêêñéóç ìïñßùí ðïëý ÷áìçëÞò ðõêíüôçôáò ëéðïðñùôåÀíçò (VLDL) ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ôñéãëõêåñßäéá (10). Ç óðëáã÷íéêÞ ðá÷õóáñêßá êáé ç áõîçìÝíç åíäïêïéëéáêÞ óõãêÝíôñùóç ëßðïõò Ý÷åé äåé÷ôåß üôé ðñïçãïýíôáé ôçò áíÜðôõîçò áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç. Ç áõîçìÝíç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç öáßíåôáé íá áðïôåëåß ôïí ðñüäñïìï 2 ãåãïíüôùí: 1) Tá óðëáã÷íéêÜ ëéðïêýôôáñá åßíáé ðéï åõáßóèçôá óôéò ìåôáâïëéêÝò åðéäñÜóåéò ôùí ëéðïëõôéêþí ïñìïíþí ìå ãëõêïêïñôéêïåéäÞ êáé êáôå÷ïëáìßíåò (11). ÁõôÞ ç ëéðïëõôéêÞ äñÜóç ôùí ïñìïíþí ðñïêáëåß ìßá áõîçìÝíç áðåëåõèÝñùóç åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí óôçí

Ôá ìüñéá VLDL ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ôñéãëõêåñßäéá õäñïëýïíôáé óôï ðëÜóìá áðü ôç ëéðñùôåúíéêÞ ëéðÜóç êáé ðáñÜãïõí ìÝóçò ðõêíüôçôáò ëéðïðñùôåÀíåò. Ôá ôñéãëõêåñßäéá óôéò ìÝóçò ðõêíüôçôáò ëéðñùôåÀíåò õäñïëýïíôáé ðåñáéôÝñù, ó÷çìáôßæïíôáò Ýôóé LDL ìüñéá (3). Ïé åóôÝñåò ôçò ÷ïëçóôåñüëçò ôùí LDL áíôáëëÜóïíôáé ìå ôñéëãõêåñßäéá ôùí VLDL, ìÝóù ôçò ðñùôåÀíçò ìåôáöïñÜò ôïõ åóôÝñá ôçò ÷ïëçóôåñüëçò êáé ôåëéêÜ ó÷çìáôßæïíôáé ìéêñÜ ðõêíÜ ìüñéá LDL. Ôá ìéêñÜ ðõêíÜ ìüñéá LDL ó÷åôßæïíôáé ìå áõîçìÝíï êáñäéïáããåéáêü êßíäõíï (13,14) êáé ðïëëÝò ìåëÝôåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé Ý÷ïõí ðñïáèçñïãüíåò éäéüôçôåò üðùò: á) ÌåéùìÝíï ñõèìü áðïìÜêñõíóçò áðü ôçí êõêëïöïñßá ìÝóù ôùí LDL õðïäï÷Ýùí, â) ÁõîçìÝíç äÝóìåõóç áðü ôï áñôçñéáêü ôïß÷ùìá, ã) ÁõîçìÝíç ôÜóç ðñïò ïîåßäùóç .

(15)

Ç ÷áìçëÞ óõãêÝíôñùóç HDL ÷ïëçóôåñüëçò óôïõò áóèåíåßò ìå ìåôáâïëéêü óýíäñïìï óõ÷íÜ èåùñåßôáé óõíÝðåéá ôùí áõîçìÝíùí ôñéãëõêåñéäßùí (3). ÌÝóù ôçò ðñùôåÀíçò ìåôáöïñÜò ôïõ åóôÝñá ôçò ÷ïëçóôåñüëçò ãßíåôáé áíôáëëáãÞ ôñéãëõêåñéäßùí êáé åóôÝñùí ôçò ÷ïëçóôåñüëçò ìåôáîý VLDL êáé HDL ìïñßùí, ðáñÜãïíôáò ìüñéá HDL ðëïýóéá óå ôñéãëõêåñßäéá. ÁõôÜ ôá ðëïýóéá óå ôñéãëõêåñßäéá

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 8

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

ìüñéá HDL åßíáé ðéï åðéññåðÞ óôïí êáôáâïëéóìü (16). Ìßá Üëëç ðéèáíÞ åîÞãçóç ãéá ôç äéáìüñöùóç ÷áìçëþí åðéðÝäùí HDL ÷ïëçóôåñüëçò, åßíáé üôé ç ìåôáâëçèåßóá ñïÞ ëéðéäßùí óôï Þðáñ, ðïõ ïöåßëåôáé óôçí áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç, ìðïñåß íá ìåéþóåé ôçí çðáôéêÞ ðáñáãùãÞ áðïëéðïðñùôåÀíçò Á, ôçí êýñéá óõóôáôéêÞ ðñùôåÀíç ôçò HDL (2). ÅíáëëáêôéêÜ, ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ìåéùìÝíç Ýêöñáóç ôçò ATPóõíäåüìåíçò ðñùôåÀíçò ìåôáöïñÜò (ATP-binding cassette transport protein), åíüò ìïñßïõ êëåéäéïý, ðïõ ìåóïëáâåß óôç ìåôáöïñÜ êõôôáñéêþí öùóöïëéðéäßùí êáé ÷ïëçóôåñüëçò óôçí áðïëéðñùôåÀíç Á (17,18). Áðïõóßá åðáñêïýò åêñïÞò ÷ïëçóôåñüëçò, ç áðïëéðïðñùôåÀíç Á áðïìáêñýíåôáé ôá÷ýôåñá áðü ôçí êõêëïöïñßá ìÝóù ôùí íåöñþí. Áõôü Ý÷åé ùò óõíÝðåéá ÷áìçëÜ åðßðåäá HDL ÷ïëçóôåñüëçò óôï ðëÜóìá (10). Ôá Üôïìá ðïõ ðÜó÷ïõí áðü ÌÓ, áêüìá êáé áí Ý÷ïõí öõóéïëïãéêÜ åðßðåäá ôñéãëõêåñéäßùí íçóôåßáò, óõ÷íÜ ðáñïõóéÜæïõí ðáèïëïãéêÞ áðÜíôçóç óå ëéðáñü ãåýìá (5,19). Õðü óõíèÞêåò áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç, ç áíôéëéðïëõôéêÞ äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò óôïí ëéðþäç éóôü åßíáé ðïëý áóèåíÞò (20). Åðßóçò, ç áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç ìåéþíåé ôçí Ýêöñáóç ôùí LDL õðïäï÷Ýùí

(21)

êáé áõîÜíåé ôç óýíèåóç ÷ïëçóôåñüëçò êáé ôçí Ýêêñéóç VLDL áðü ôï Þðáñ (22). Ôá ãåãïíüôá áõôÜ Ý÷ïõí ùò áðïôÝëåóìá ôçí áýîçóç ôïõ áíôáãùíéóìïý ìåôáîý ôùí ÷õëïìéêñþí êáé ôùí êáôáëïßðùí VLDL ãéá ôïõò çðáôéêïýò õðïäï÷åßò. Ìå ôïí ôñüðï áõôü åëáôôþíåôáé ç áíáññüöçóç ôùí êáôáëïßðùí ôùí ÷õëïìéêñþí, ôá ïðïßá áðïôåëïýí ôéò ëéðïðñùôåÀíåò ðïõ êõñßùò ó÷çìáôßæïíôáé ìåôáãåõìáôéêÜ (5,23). Ìßá Üëëç ðéèáíÞ åîÞãçóç ôçò ìåôáãåõìáôéêÞò ëéðáéìßáò óå áóèåíåßò ìå ÌÓ åßíáé ç åîÞò: Ç áõîçìÝíç áðïññüöçóç ÷ïëçóôåñüëçò áðü ôï Ýíôåñï Ý÷åé ùò óõíÝðåéá ôç ìåßùóç ôçò óýíèåóÞò ôçò áðü ôï Þðáñ êáé êáô' åðÝêôáóç ôç ìåéùìÝíç Ýêêñéóç VLDL, êáèþò êáé ôçí õðåñÝêöñáóç ôùí LDL õðïäï÷Ýùí (5,24). Ç õðåñÝêöñáóç ôùí LDL õðïäï÷Ýùí ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ôçí áðïìÜêñõíóç ôùí êáôáëïßðùí ôùí ÷õëïìéêñþí êáé ôùí VLDL. Óå Üôïìá ìå ÌÓ, ç ìåôáãåõìáôéêÜ áõîçìÝíç çðáôéêÞ óýíèåóç ÷ïëçóôåñüëçò êáé ç ìåéùìÝíç áðïññüöçóÞ ôçò áðü ôï Ýíôåñï Ý÷ïõí ùò óõíÝðåéá ôç ìç åëÜôôùóç ôïõ êáôáâïëéóìïý ôùí êáôáëïßðùí ôùí ôñéãëõêåñéäßùí (5). Ïé ëéðéäáéìéêÝò êáé ëéðïðñùôåúíéêÝò äéáôáñá÷Ýò ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óôï óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 2 åßíáé ðáñüìïéåò ìå áõôÝò ðïõ ðáñáôçñïýíôáé óôï ÌÓ, áëëÜ

ðéï óïâáñÝò (25). Ç áõîçìÝíç äéáèåóéìüôçôá åëåýèåñùí ëéðáñþí ïîÝùí óôï Þðáñ, ðïõ ðáñáôçñåßôáé óôç äéáôáñá÷Þ áõôÞ ðñïêáëåß ôïîéêüôçôá, ç ïðïßá åìðïäßæåé ôçí ðñïêáëïýìåíç áðü ôç ãëõêüæç Ýêêñéóç éíóïõëßíçò êáé åðéäåéíþíåé ôçí áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç (26). Ïé áóèåíåßò ðïõ Ý÷ïõí óáê÷áñþäç äéáâÞôç äéáôñÝ÷ïõí ìåãáëýôåñï êßíäõíï ãéá êáñäéïáããåéáêÜ óõìâÜìáôá óå óýãêñéóç ìå åêåßíïõò ðïõ äåí Ý÷ïõí (27). Ç õðåñôñéãëõêåñéäáéìßá êáé ôá ìéêñÜ ðõêíÜ ìüñéá LDL èåùñïýíôáé ùò ïé õðåýèõíåò ìåôáâïëéêÝò äéáôáñá÷Ýò ãéá ôçí åêäÞëùóç ôçò ïéêïãåíïýò óõíäõáóìÝíçò õðåñëéðéäáéìßáò. Ç õðåñðáñáãùãÞ áðïëéðïðñùôåÀíçò Â ðïõ ðáñáôçñåßôáé óôç äéáôáñá÷Þ áõôÞ äåí ìðïñåß íá åîçãçèåß ðáñÜ ìüíï ìå ôïí öáéíüôõðï ôïõ ÌÓ, áí êáé ðéèáíüí, åßíáé óõãêåêñéìÝíá ôá ãïíßäéá ðïõ åìðëÝêïíôáé (28,29). ÅðéðëÝïí, ïé áóèåíåßò ìå ïéêïãåíÞ óõíäõáóìÝíç õðåñëéðéäáéìßá ðáñïõóéÜæïõí áñãïðïñçìÝíç áðïìÜêñõíóç ôùí ëéðïðñùôåúíþí ìåôáãåõìáôéêÜ. Ç ðëåéÜäá ÷áñáêôçñéóôéêþí, ðïõ ïñßæïíôáé ùò ìåôáâïëéêü óýíäñïìï, áðïôåëïýí óçìáíôéêü ðáñÜãïíôá êéíäýíïõ ãéá ôçí åêäÞëùóç ðñþéìçò êáñäéïáããåéáêÞò íüóïõ. Ï ìåãÜëïò åðéðïëáóìüò ôïõ ÌÓ åðéóçìáßíåé ôçí óçìáóßá ôçò äéÜãíùóçò êáé èåñáðåßáò ôïõ.

Âéâëéïãñáößá Scott CL. Am J Cardiol 2003;92:35i42i. 2. Reilly MP, et al. Circulation 2003;108: 1546-51. 3. Ayyobi AF, et al. Am J Cardiol 2003 ;92:27J-33J. 4. Lakka HM, et al. JAMA 2002;288:270916. 5. Chan DC, et al. Clin Sci (Lond) 2003; 104: 383-8. 6. Isomaa B. Life Sci 2003;73:2395-411. 7. Expert Panel on Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA 2001; 285: 2486-97. 8. Alberti KG, et al. Diabet Med 1998;15:539-53. 9. Ford ES, et al. JAMA 2002;287:356-9. 10. Ginsberg HN, et al. J Cardiovasc Risk 2000;7(5):325-318. 1.

11. McFarlane SI, et al. J Clin Endocrinol Metab 2001;86:713-8. 12. Kwiterovich PO Jr. Am J Cardiol 2002;90:30i-47i. 13. Gardner CD, et al. JAMA 1996; 276: 875-81. 14. Lamarche B, et al. JAMA 1998; 279: 1955-61. 15. Chait A, et al. Am J Med 1993;94:3506. 16. Wilson PW, et al. Circulation 2003; 108: 1422-4. 17. Kolovou G, et al. Atherosclerosis 2003; 169: 345-6. 18. Kolovou GD, et al. Clin Genet 2003; 63: 323-4. 19. Taira K, et al. Eur J Clin Invest 1999; 29:301-8. 20. Rebuffe-Scrive M, et al. Int J Obes 1987; 11:347-55.

21. Mazzone T, et al. Diabetes 1984; 33:333-8. 22. Cummings MH, et al. Diabetes 1995; 44: 1059-65. 23. Cooper AD. J Lipid Res 1997;38:217392. 24. Thompson GR, et al. J Lipid Res 1996; 37: 439-47. 25. Taskinen MR. Diabetes 1992;41 Suppl 2:12-7. 26. Boden G. Diabetes Care 1996;19:3945. 27. Haffner SM, et al. N Engl J Med 1998; 339:229-34. 28. Jarvik GP, et al. Arterioscler Thromb 1994; 14:1687-94. 29. Castro Cabezas M, et al. J Clin Invest 1993; 92:160-8.

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 9

ÄÉÁÉÔÁ

ÊáôáíÜëùóç öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí êáé LDL- ÷ïëçóôåñüëç: Ç National Heart, Lung, and Blood Institute Family Heart Study Djousse L, Arnett DK, Coon H, Province MA, Moore LL, Ellison RC. Am J Clin Nutr 2004;79:213-7 Ç ó÷Ýóç ôçò äéáôñïöÞò ìå ôç èíçóéìüôçôá êáé íïóçñüôçôá ôçò ÓÍ åßíáé ãíùóôÞ. Åðßóçò ãíùóôü åßíáé üôé ç äéáôñïöÞ åðçñåÜæåé ôá åðßðåäá ôùí ëéðéäßùí. Ç ó÷Ýóç üìùò ìåôáîý ôçò êáôáíÜëùóçò öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí êáé ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò åßíáé ëéãüôåñï ìåëåôçìÝíç. Óêïðüò ôçò ðáñïýóáò ìåëÝôçò Þôáí íá ìåëåôÞóåé áõôü áêñéâþò ôï èÝìá. Ðñïò ôïýôï ÷ñçóéìïðïéÞèçêáí óôïé÷åßá ðïõ óõëëÝ÷èçêáí áðü 4466 áóèåíåßò ôçò ìåëÝôçò Family Heart Study ôïõ NHLBI. Ç ðñüóëçøç ôùí öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí åêôéìÞèçêå ìå êáôÜëëçëï åñùôçìáôïëüãéï. Ç ìÝóç çëéêßá ôùí áíäñþí Þôáí

51,5 åôþí êáé ôùí ãõíáéêþí 52,2. Ç ìÝóç çìåñÞóéá ðñüóëçøç Þôáí 3,2 ìéêñïìåñßäåò áðü ôïõò Üíäñåò êáé 3,5 ìéêñïìåñßäåò áðü ôéò ãõíáßêåò. Ç êáôáíÜëùóç öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí âñÝèçêå üôé ó÷åôßæåôáé áíôßóôñïöá ìå ôá åðßðåäá ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò. Ãéá ôéò êáôçãïñßåò êáôáíÜëùóçò 0-1,9 22,9 3- 3,9 êáé ≥ = 4 ìéêñïìåñßäùí ôçí çìÝñá ç ìÝóç LDL-÷ïëçóôåñüëç (ìåôÜ ôçí ðïëõðáñáãïíôéêÞ ðñïóáñìïãÞ) âñÝèçêå íá åßíáé 3,36 (3,28-3,44), 3,35 (3,27-3,43), 3,26 (3,17-3,35) êáé 3,17 (3,093,25) mmol/L áíôßóôïé÷á óôïõò Üíäñåò (p<0,0001) êáé 3,35 (3,263,44), 3,22 (3,14-3,30), 3,21 (3,13-

3,29) êáé 3,11 (3,04-3,18) mmol/L áíôßóôïé÷á óôéò ãõíáßêåò (p<0,0001). Ç óõó÷Ýôéóç áõôÞ ðáñáôçñÞèçêå óå üëåò ôéò çëéêßåò êáé Þôáí áíåîÜñôçôç áðü ôï åðßðåäï åêðáßäåõóçò, ôï êÜðíéóìá, ôç öõóéêÞ äñáóôçñéüôçôá êáé ôá ôåôáñôçìüñéá ôïõ Keys score. Áðïêëåéóìüò áðü ôïí õðïëïãéóìü ôùí áôüìùí ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç Þ óôåöáíéáßá íüóï äåí Üëëáîå ôá åõñÞìáôá óçìáíôéêÜ. ÓõìðåñáóìáôéêÜ ç êáôáíÜëùóç öñïýôùí êáé ëá÷áíéêþí ó÷åôßæåôáé áíôßóôñïöá ìå ôá åðßðåäá ôçò LDL ôüóï óôïõò Üíäñåò üóï êáé óôéò ãõíáßêåò. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

ÁðïôåëÝóìáôá ôçò äßáéôáò áäõíáôßóìáôïò ìå ìÝôñéá ëéðáñÜ (áðü ìïíïáêüñåóôá) êáé äßáéôáò ìå ëßãá ëéðáñÜ óôá ëéðßäéá ôïõ ïñïý õðÝñâáñùí êáé ðá÷ýóáñêùí áíäñþí êáé ãõíáéêþí. Pelkman CL, Fishell VK, Maddox DH, Pearson TA, Mauger DT, Kris-Etherton PM. Am J Clin Nutr 2004;79:204-12. ÓõíÞèùò ïé äßáéôåò ðïõ óõíéóôþíôáé ãéá áäõíÜôéóìá åßíáé ÷áìçëÝò óå ëéðáñÜ. Ãéá ôï ëüãï áõôü ëßãá óôïé÷åßá õðÜñ÷ïõí ãéá ôçí åðßäñáóç óôïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ ôùí êáñäéáããåéáêþí íïóçìÜôùí ôçò äßáéôáò áäõíáôßóìáôïò ìå ìÝôñéá ëéðáñÜ (ìïíïáêüñåóôá). Ðáëáéüôåñåò ìåëÝôåò óå áóèåíåßò ìå óôáèåñü óùìáôéêü âÜñïò Ýäåéîáí üôé ç äßáéôá ìå ìÝôñéá ëéðáñÜ Ý÷åé åõíïúêüôåñï áðïôÝëåóìá óôç ëéðéäáéìéêÞ êáé ëéðïðñùôåúíéêÞ åéêüíá (÷áìçëüôåñá ôñéãëõêåñßäéá êáé õøçëüôåñç HDL-÷ïëçóôåñüëç) áðü ôçí ðôù÷Þ óå ëéðáñÜ äßáéôá. Óêïðüò ôçò ìåëÝôçò áõôÞò Þôáí íá áîéïëïãÞóåé ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò åëåã÷üìåíçò åíåñãåéáêÜ äßáéôáò ìå ÷áìçëÜ ëéðáñÜ êáé ôçò ìå ßóåò èåñìßäåò äßáéôáò áëëÜ ìÝôñéá ëéðáñÜ óôéò ìåôáâïëÝò ôùí ëéðéäßùí êáé ôùí ëéðïðñùôåúíþí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò áðþëåéáò âÜñïõò êáé êáôÜ ôçí ðåñßïäï óõíôÞñçóçò ôïõ

âÜñïõò. Óôç ìåëÝôç óõìðåñéåëÞöèçóáí 53 õãéÞ áëëÜ õðÝñâáñá Þ ðá÷ýóáñêá Üôïìá (ÄÌÓ 29,8 +/2,4), Üíäñåò êáé ãõíáßêåò, ïé ïðïßïé ÷ùñßóèçêáí óå 2 ïìÜäåò. Êáé ïé äýï ïìÜäåò Ýëáâáí åðß 6 åâäïìÜäåò õðïèåñìéäéêÞ äßáéôá þóôå íá ÷Üóïõí âÜñïò êáé óôç óõíÝ÷åéá áêïëïýèçóáí 4 åâäïìÜäåò äßáéôá óõíôÞñçóçò ôïõ âÜñïõò. Ç ìßá ïìÜäá Ýëáâå äßáéôá ÷áìçëÞò ðåñéåêôéêüôçôáò óå ëéðáñÜ (18% ôùí èåñìßäùí) êáé ç Üëëç ìÝôñéáò ðåñéåêôéêüôçôáò (33% ôùí èåñìßäùí). ÅëÞöèç ìÝñéìíá þóôå ç áðþëåéá âÜñïõò êáé óôéò äýï ïìÜäåò íá åßíáé ßóç. ÐáñáôçñÞèçêå üôé ç ìÝôñéá óå ëéðáñÜ äßáéôá ðñïêÜëåóå åõíïúêÝò ìåôáâïëÝò óôç ëéðéäáéìéêÞ åéêüíá. Óå óýãêñéóç ìå ôç âáóéêÞ êáôÜóôáóç ç HDL-÷ïëçóôåñüëç äéáôçñÞèçêå óôáèåñÞ åíþ ôá ôñéãëõêåñßäéá êáé ïé ëüãïé ôçò ïëéêÞò êáé

ôçò ìç HDL-÷ïëçóôåñüëçò ðñïò ôçí HDL-÷ïëçóôåñüëç Þôáí ÷áìçëüôåñïé óôï ôÝëïò ôçò öÜóçò óõíôÞñçóçò óôçí ïìÜäá áõôÞ. Áíôßèåôá óôçí ïìÜäá ðïõ Ýëáâå äßáéôá ðôù÷Þ óå ëéðáñÜ, ðáñÜ ôçí ðáñüìïéá áðþëåéá âÜñïõò, ôá ôñéãëõêåñßäéá ðáñÜ ôçí áñ÷éêÞ ìåßùóç áõîÞèçêáí êáé ðÜëé êáôÜ ôç öÜóç óõíôÞñçóçò, ç HDL-÷ïëçóôåñüëç ìåéþèçêå êáé ïé ëüãïé ôçò ïëéêÞò êáé ôçò ìç HDL-÷ïëçóôåñüëçò ðñïò ôçí HDL-÷ïëçóôåñüëç äåí âåëôéþèçêáí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò äéáéôçôéêÞò ðáñÝìâáóçò. ÓõìðåñáóìáôéêÜ ç ìÝôñéá ðåñéåêôéêüôçôá ôçò äßáéôáò áäõíáôßóìáôïò êáé óõíôÞñçóçò ôïõ óùìáôéêïý âÜñïõò óå (ìïíïáêüñåóôá) ëéðáñÜ åßíáé êáëýôåñç áðü ôçí ðôù÷Þ óå ëéðáñÜ ãéáôß âåëôéþíåé ôç ëéðéäáéìéêÞ åéêüíá. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 10

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

Ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí ðáñåìâÜóåùí ôçò ìåëÝôçò PREMIER óôçí åõáéóèçóßá óôçí éíóïõëßíç Ard JD, Grambow SC, Liu D, Slentz CA, Kraus WE, Svetkey LP Diabetes Care 2004;27:340-7 ÕðÜñ÷ïõí åíäåßîåéò üôé ç áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç ó÷åôßæåôáé ìå äéáôáñá÷Ýò ôçò åõáéóèçóßáò ôùí ðåñéöåñéêþí éóôþí óôçí éíóïõëßíç êáé üôé ôá Üôïìá ìå éäéïðáèÞ õðÝñôáóç Ý÷ïõí ðåñéóóüôåñï óõ÷íÜ áíôßóôáóç óôçí éíóïõëßíç. Óå ìßá õðïìåëÝôç ôïõ ðñïãñÜììáôïò PREMIER åîåôÜóèçêå áí ç äéáéôçôéêÞ ðáñÝìâáóç ìðïñåß íá âåëôéþóåé ôçí åõáéóèçóßá óôçí éíóïõëßíç. Ðñïò ôïýôï 52 Üôïìá, çëéêßáò ìåãáëýôåñçò ôùí 25 åôþí, ìå ÄÌÓ êõìáéíüìåíï áðü 18,5 ìÝ÷ñé 45 êáé áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç óôáäßïõ 1 êáôÜ ôá êñéôÞñéá JNC, êáôáíåìÞèçêáí ôõ÷áßá óå 3 ïìÜäåò. Ç ïìÜäá Á ðÞñå ìüíï óõìâïõëÝò. Ç ïìÜäá Â ðÝñáí ôùí óõìâïõëþí õðïâëÞèçêå óôçí êáèéåñùìÝíç ðáñÝìâáóç, ç ïðïßá óõíßóôáôáé óå áðþëåéá âÜñïõò üðïõ åíäåßêíõôáé, åëÜôôùóç ðñüóëçøçò Íáôñßïõ, áýîçóç óùìáôéêÞò Üóêçóçò

êáé ìÝôñéá êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò. Ç ïìÜäá C, ðÝñáí ôçò êáèéåñùìÝíçò ðáñÝìâáóçò, õðïâëÞèçêå åðß ðëÝïí óôï äéáéôçôéêü ó÷Þìá Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH). Ôï DASH ðåñéëáìâÜíåé ðïëëÜ öñïýôá, ëá÷áíéêÜ (9 - 12 ìéêñïìåñßäåò ôçí çìÝñá) êáé áðïâïõôõñùìÝíá ãáëáêôéêÜ (2 - 3 ìéêñïìåñßäåò ôçí çìÝñá) åíþ åßíáé ðôù÷ü óå ïëéêü ëßðïò (25% Þ ëéãüôåñï ôùí óõíïëéêþí èåñìßäùí), êïñåóìÝíá ëéðáñÜ (<7% ôùí èåñìßäùí) êáé ÷ïëçóôåñüëç. Åðßóçò åßíáé ðëïýóéï óå é÷íïóôïé÷åßá üðùò ìáãíÞóéï êáé áóâÝóôéï êáé ðëïýóéï óå ðñùôåúíåò. Ç åõáéóèçóßá óôçí éíóïõëßíç ìåôñÞèçêå óôçí áñ÷Þ êáé óôïõò 6 ìÞíåò ìå ôç ÷ñÞóç ôçò äïêéìáóßáò áíï÷Þò óôçí åíäïöëÝâéï ÷ïñÞãçóç ãëõêüæçò. Ïé ïìÜäåò Â êáé C ìåßùóáí ôéò óõíïëéêÝò èåñìßäåò,

ôï ðïóïóôü ôùí èåñìßäùí óå ëéðáñÜ êáé ôçí ðñüóëçøç íáôñßïõ óå ðáñüìïéá åðßðåäá êáé åß÷áí ôçí ßäéá åíåñãåéáêÞ êáôáíÜëùóç êáé ôçí ßäéá áðþëåéá âÜñïõò. Ç ïìÜäá C åß÷å ìåãáëýôåñç ðñüóëçøç ðñùôåúíþí, êáëßïõ, áóâåóôßïõ êáé ìáãíçóßïõ. Óå óýãêñéóç ìå ôçí ïìÜäá åëÝã÷ïõ, ìüíï ç ïìÜäá C åìöÜíéóå âåëôßùóç ôçò åõáéóèçóßáò óôçí éíóïõëßíç óå óôáôéóôéêþò óçìáíôéêü åðßðåäï. Ç ïìÜäá Â åìöÜíéóå ðñÜãìáôé ìåßùóç ôçò éíóïõëßíçò íçóôåßáò óôï áßìá êáé ôùí åðéðÝäùí ãëõêüæçò áëëÜ ç áýîçóç ôçò åõáéóèçóßáò óôçí éíóïõëßíç äåí Ýöèáóå óå óôáôéóôéêþò óçìáíôéêü åðßðåäï. Ó õ ì ð å ñ á ó ì á ô é ê Ü ôï äéáéôçôéêü ó÷Þìá DASH âåëôéþíåé ôç äñÜóç ôçò éíóïõëßíçò ðåñéóóüôåñï áðü ôá êáèéåñùìÝíá äéáéôçôéêÜ ó÷Þìáôá. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

Ç äéáéôçôéêÞ ðñüóëçøç ëßðïõò ùò ðáñÜãùí êéíäýíïõ ãéá áíÜðôõîç óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç. ÐïëõåèíéêÞ, ðïëõêåíôñéêÞ ìåëÝôç ôçò ÌåóïãåéáêÞò ïìÜäáò ãéá ôç ìåëÝôç ôïõ ÄéáâÞôç (MGSD). Thanopoulou AC, Karamanos BG, Angelico FV, Assaad-Khalil SH, Barbato AF, Del Ben MP, Djordjevic PB, Dimitrijevic-Sreckovic VS, Galloti CA, Katsilambros NL, Migdalis IN, Mrabet MM, Petkova MK, Roussi DP, Tenconi MT. Diabetes Care 2003;26:302-7 Óêïðüò ôçò ìåëÝôçò åßíáé íá ìåëåôÞóåé ôïõò äéáéôçôéêïýò ðáñÜãïíôåò ôçò áíÜðôõîçò óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç ôýðïõ 2. Ðñïò ôïýôï, óôá ðëáßóéá ôçò Multinational MGSD Nutrition Study ìåëåôÞèçêáí 3 ïìÜäåò áôüìùí: 204 Üôïìá ìå ðñüóöáôá äéáãíùóìÝíï äéáâÞôç (RDM), 42 Üôïìá ìå áäéÜãíùóôï äéáâÞôç (UDM) (äéáãíùóôéêÜ êñéôÞñéá ôçò ÁìåñéêáíéêÞò ÄéáâçôïëïãéêÞò Åôáéñåßáò, óÜê÷áñï áßìáôïò íçóôåßáò > 126 mg%) êáé 55 Üôïìá ìå äéáôáñáãìÝíç ãëõêüæç íçóôåßáò (IFG) (óÜê÷áñï áßìáôïò íçóôåßáò > 110 mg% êáé < 126 mg%) ÊÜèå ïìÜäá óõãêñßèçêå ìå ìßá Üëëç ïìÜäá åëÝã÷ïõ ìç äéáâçôé-

êþí áôüìùí ôáéñéáóìÝíùí Ýíáò ðñïò Ýíá ãéá ôï êÝíôñï, ôçí çëéêßá, ôï öýëï êáé ôïí ÄÌÓ. Ïé äéáéôçôéêÝò óõíÞèåéåò åêôéìÞèçêáí ìå ôï äéáéôïëïãéêü éóôïñéêü, ôï ïðïßï áîéïëïãÞèçêå ìå çìåñïëüãéï ôñéþí çìåñþí. Óå óýãêñéóç ìå ôá Üôïìá åëÝã÷ïõ ïé ðñüóöáôá äéáãíùóìÝíïé äéáâçôéêïß åß÷áí ðåñéóóüôåñï óõ÷íÜ ïéêïãåíåéáêü éóôïñéêü äéáâÞôç (49 Ýíáíôé 14,2% p< 0,001), áóêïýíôï ëéãüôåñï (äåßêôçò Üóêçóçò 53,5 Ýíáíôé 64,4 p<0,01) êáé ðéï óõ÷íÜ åß÷áí åðáããÝëìáôá êáèéóôéêÜ (47,5 Ýíáíôé 27,5%, p<0,001). Ïé õäáôÜíèñáêåò óõíÝâáëáí óå ìéêñüôåñï ðïóïóôü óôçí åíåñãåéáêÞ ôïõò ðñüóëçøç (53,5 Ýíáíôé

55,1% p<0,05) êáé ôï óõíïëéêü ëßðïò (30,2 Ýíáíôé 27,8% p<0,001) êáé ôï æùéêü ëßðïò (12,2 Ýíáíôé 10,8 p<0,01) óõììåôåß÷áí ðåñéóóüôåñï. Ï ëüãïò öõôéêþí ðñïò æùéêÜ ëßðç Þôáí ìéêñüôåñïò (1,5 Ýíáíôé 1,8 p<0,05). Ðáñüìïéåò äéáöïñÝò ðáñáôçñÞèçêáí êáé ìåôáîý ôçò ïìÜäáò ôùí ìç äéáãíùóìÝíùí äéáâçôéêþí êáé ôçò ïìÜäáò åëÝã÷ïõ. Ç ïìÜäá ôçò äéáôáñáãìÝíçò ãëõêüæçò íçóôåßáò äéÝöåñå áðü ôçí ïìÜäá åëÝã÷ïõ ìüíï ùò ðñïò ôï ïéêïãåíåéáêü éóôïñéêü. Ôá äåäïìÝíá áõôÜ õðïóôçñßæïõí ôçí Üðïøç üôé ç áõîçìÝíç ðñüóëçøç æùéêþí ëéðþí ó÷åôßæåôáé ìå ôçí áíÜðôõîç óáê÷áñþäïõò äéáâÞôç. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 11

ÊËÉÍÉÊÅÓÈÅÑÁÐÅÉÁ ÌÅËÅÔÅÓ

Óýãêñéóç êëéíéêÞò Ýêâáóçò óå óôåöáíéáßïõò áóèåíåßò ìå åíôáôéêü ðñüãñáììá èåñáðåßáò ìå áôïñâáóôáôßíç Ýíáíôé óõíÞèïõò öñïíôßäáò: The Aggressive Lipid-Lowering Initiation Abates New Cardiac Events (ALLIANCE) Study Hunninghake D at al. ACC 8/3/2004 Ç ìåëÝôç ó÷åäéÜóôçêå íá áðïäåßîåé üôé ôá åðßðåäá ôçò LDL-X < 80 mg/dl åßíáé ðåñéóóüôåñï áðïôåëåóìáôéêÜ áðü åêåßíá ôçò LDL-X ≈ 100 mg/dl óôçí åëÜôôùóç ôùí êëéíéêþí óõìâáìÜôùí óå óôåöáíéáßïõò áóèåíåßò. Óôçí ìåëÝôç ALLIANCE ìåëåôÞèçêáí 2.442 áóèåíåßò ìå ÷ñüíéá óôåöáíéáßá íüóï. Ôï ðñùôåýïí ôåëéêü óçìåßï ôçò ìåëÝôçò Þôáí óýíèåôï: èÜíáôïò áðü ïðïéáäÞðïôå áéôßá, ìåßæïíá óôåöáíéáßá óõìâÜìáôá êáé áããåéáêü åãêåöáëéêü åðåéóüäéï. Ïé áóèåíåßò ðáñáêïëïõèÞèçêáí ãéá ìÝóï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá 4 åôþí.

Ôá ìÝóá åðßðåäá LDL-× êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ìåëÝôçò Þôáí 95 mg/dl ãéá ôçí áôïñâáóôáôßíç êáé 111 mg/dl ãéá ôçí óõíÞèç öñïíôßäá (P<0.001) (Åéêüíá 1). Ôï ðïóïóôü ôùí áóèåíþí ðïõ Ýöèáóáí óôï óôü÷ï ôçò èåñáðåßáò ãéá ôçí LDL-C ôïõ NCEP ATP III (LDL-X < 100 mg/dl) óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò Þôáí 72% êáé óôçí ïìÜäá óõíÞèïõò öñïíôßäáò 40% (P<0.001) (Åéêüíá 1). Ç äéáöïñÜ óôï ðñùôåýïí ôåëéêü óçìåßï Þôáí 17% óå üöåëïò ôçò áôïñâáóôáôßíçò, áëëÜ ãéá ôï ìç èáíáôçöüñï Ýìöñáãìá ìõïêáñäßïõ ç äéáöïñÜ áõôÞ Þôáí 47% (p=0.0002) (Åéêüíá 2).

Ïé ìéóïß ðÞñáí óõíÞèç õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ ìå óôü÷ï íá åëáôôùèåß ç LDL-X < 100 mg/dl êáé ïé Üëëïé ìéóïß áôïñâáóôáôßíç óå ðñïïäåõôéêÜ áõîáíüìåíç äüóç (10-80 mg/çìÝñá) ìå óôü÷ï íá åëáôôùèåß ç LDL-X < 80 mg/dl.

Óå áóèåíåßò ìå ÷ñüíéá óôåöáíéáßá íüóï ç åíôáôéêÞ èåñáðåßá ìå ìßá éó÷õñÞ óôáôßíç åßíáé ðåñéóóüôåñï áðïôåëåóìáôéêÞ áðü ôçí óõíÞèç öñïíôßäá.

Åéêüíá 1

Åéêüíá 2 ÅðéìÝëåéá: Âáóßëåéïò ¢èõñïò

ÁðïêáôÜóôáóç Óôï 1ï ôåý÷ïò / ÌÜñôéïò 2004 óôçí óåëßäá 14 ôïõ ðåñéïäéêïý ï ðëÞñçò ôßôëïò ôçò äåýôåñçò åñãáóßáò åßíáé:

Ç ÅÐÉÄÑÁÓÇ ÔÙÍ ÓÔÁÔÉÍÙÍ ÓÔÁ ÅÐÉÐÅÄÁ ÏÕÑÉÊÏÕ ÏÎÅÙÓ ÁÓÈÅÍÙÍ ÌÅ ÓÔÅÖÁÍÉÁÉÁ ÍÏÓÏ 'Áèõñïò Â, ÅëéóÜö M, Ðáðáãåùñãßïõ A, Óõìåùíßäçò A, Ðå÷ëéâáíßäçò A, Ìðïõëïýêïò Â, Ìçëéþíçò ×, Ìé÷áçëßäçò ÄÐ. Am J Kidney Dis 2004;43:589-99

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 12

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

ÅíôáôéêÞ Ýíáíôé ìÝôñéáò ìåßùóçò ôùí ëéðéäßùí ìå óôáôßíåò ìåôÜ ïîÝá óôåöáíéáßá óýíäñïìá (PROVE IT - TIMI 22) Cannon CP, Braunwald E, McCabe CH, Rader DJ, Rouleau JL, Belder R, Joyal SV, Hill KH, Pfeffer MA, and Skene AM for the Pravastatin or Atorvastatine Evaluation and Infection Therapy - Thrombolysis in Myocardial Infarction 22 Investigators. N Engl J Med 2004;350:1495-504. Ïé ìåãÜëåò ôõ÷áéïðïéçìÝíåò êëéíéêÝò ìåëÝôåò ðñüëçøçò ôùí êáñäéáããåéáêþí íïóçìÜôùí ìå óôáôßíåò Ýäåéîáí ìåßùóç ôïõ êéíäýíïõ ìå ðôþóç ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò ãýñù óôï 25 - 35 %. Ïé éó÷ýïõóåò ïäçãßåò ðñüëçøçò óõíéóôïýí ôéìÞ óôü÷ï ãéá ôçí LDL-÷ïëçóôåñüëç ôá 100 mg%. Äåí åßíáé îåêáèáñéóìÝíï áí ç ìåãáëýôåñç ìåßùóç ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò ìðïñåß íá ìåéþóåé áêüìç ðåñéóóüôåñï ôïí êßíäõíï. Óôï åñþôçìá áõôü åêëÞèç íá äþóåé áðÜíôçóç ç ìåëÝôç Pravastatin or Atorvastatine Evaluation and Infection Therapy Thrombolysis Myocardial in Infarction 22 (PROVE IT - TIMI 22), ç ïðïßá ó÷åäéÜóôçêå íá óõãêñßíåé áí ï ðáñáäåäåãìÝíïò âáèìüò ìåßùóçò ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò, (ãýñù óôá 100 mg%), ìå 40 mg ðñáâáóôáôßíçò åëáôôþíåé ôïí êßíäõíï óôïí ßäéï âáèìü ìå ôçí áêüìç ìåãáëýôåñç ìåßùóç ôçò LDL÷ïëçóôåñüëçò, (ãýñù óôá 75 mg) ìå 80 mg áôïñâáóôáôßíçò Óôç ìåëÝôç óõìðåñéåëÞöèçóáí 4.162 áóèåíåßò, Üíäñåò êáé ãõíáßêåò, çëéêßáò 18 åôþí êáé Üíù (ìÝóç çëéêßá 58 åôþí), ðïõ åß÷áí íïóçëåõèåß ãéá ïîý óôåöáíéáßï óýíäñïìï (ïîý Ýìöñáãìá ôïõ ìõïêáñäßïõ ìå Þ ÷ùñßò áíÜóðáóç ôïõ ST Þ áóôáèÞ óôçèÜã÷ç õøçëïý êéíäýíïõ) ôéò ðñïçãïýìåíåò äÝêá çìÝ-

Åéêüíá 1

ñåò êáé åß÷áí ïëéêÞ ÷ïëçóôåñüëç 240 mg% Þ ëéãüôåñç. Ïé áóèåíåßò åëÜìâáíáí ôçí êáèéåñùìÝíç èåñáðåßá ãéá ôá ïîÝá óôåöáíéáßá óýíäñïìá, óõìðåñéëáìâáíïìÝíçò ôçò áóðéñßíçò óå äüóç 75 - 325 mg ôçí çìÝñá, ìå Þ ÷ùñßò êëïðéäïãñÝëç Þ âáñöáñßíç. Äåí åðéôñåðüôáí üìùò íá ëÜâïõí õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ Üëëç ðëçí ôïõ ðñùôïêüëëïõ. Ïé áóèåíåßò ôõ÷áéïðïéÞèçêáí íá ëÜâïõí êáôÜ äéðëÜ ôõöëü êáé ìå äéðëÞ áðïìßìçóç ôñüðï åßôå 40 mg ðñáâáóôáôßíçò Þ 80 mg áôïñâáóôáôßíçò ôçí çìÝñá ÐáñáêïëïõèÞèçêáí êáôÜ ìÝóï üñï 24 ìÞíåò (áðü 18 Ýùò 36). Ôï ðñùôåýïí ôåëéêü óçìåßï Þôáí èÜíáôïò áðü ïðïéáäÞðïôå áéôßá + Ýìöñáãìá ôïõ ìõïêáñäßïõ + âåâáéùìÝíç áóôáèÞò óôçèÜã÷ç ðïõ áðáéôåß åðáíåéóáãùãÞ óôï íïóïêïìåßï + åðáíáããåßùóç åßôå ìå áããåéïðëáóôéêÞ Þ ìå åã÷åßñçóç (áí áõôÝò ãßíïíôáí 30 çìÝñåò ìåôÜ ôçí ôõ÷áéïðïßçóç) + áããåéáêü åãêåöáëéêü. Äåõôåñåýïíôá ôåëéêÜ óçìåßá Þôáí èÜíáôïò áðü óôåöáíéáßá íüóï, ìç èáíáôçöüñï Ýìöñáãìá êáé åðáíáããåßùóç, èÜíáôïò áðü óôåöáíéáßá íüóï êáé ìç èáíáôçöüñï Ýìöñáãìá êáé ç êÜèå óõíéóôþóá ôïõ ðñùôåýïíôáò ôåëéêïý óçìåßïõ ÷ùñéóôÜ. Ôçí çìÝñá ôçò ôõ÷áéïðïßçóçò (êáôÜ ìÝóï üñï 7 çìÝñåò áðü ôçí åê-

Åéêüíá 2

äÞëùóç ôïõ ïîÝïò óôåöáíéáßïõ åðåéóïäßïõ), ç ìÝóç ôéìÞ ôçò LDL÷ïëçóôåñüëçò Þôáí 106 mg%. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ðáñáêïëïýèçóçò óôçí ïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò ìåéþèçêå óôá 95 mg% (79 113 mg%) êáé óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò óôá 62 mg% (50 79 mg%). Óôïõò 2985 áóèåíåßò ðïõ äåí åëÜìâáíáí ðñïçãïõìÝíùò óôáôßíåò ç ìåßùóç ôçò LDL÷ïëçóôåñüëçò, 30 çìÝñåò ìåôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò, Þôáí 22% óôçí ïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò êáé 51% óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò. Óôïõò 990 áóèåíåßò ðïõ åëÜìâáíáí óôáôßíç ðñïçãïõìÝíùò ç åëÜôôùóç Þôáí ìçäáìéíÞ ìå ôçí ðñáâáóôáôßíç åíþ Ýöèáóå ôï 32% ìå ôçí áôïñâáóôáôßíç. H CRP ðñéí ôç èåñáðåßá Þôáí 12,3 mg/L êáé óôéò äýï ïìÜäåò. Ìå ôç èåñáðåßá ìåéþèçêå óôá 2,1 mg/dL ìå ôçí ðñáâáóôáôßíç êáé óôï 1,3 mg/dL ìå ôçí áôïñâáóôáôßíç Ôï ðïóïóôü ôùí óõìâáìÜôùí êáôÜ Kaplan-Meier ãéá ôï ðñùôåýùí ôåëéêü óçìåßï óôá äýï ÷ñüíéá Þôáí 26,3 óôçí ïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò êáé 22,4 óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò, äéáöïñÜ 16% (p = 0,005) õðÝñ ôçò áôïñâáóôáôßíçò (Åéêüíá 1). Ç äéáöïñÜ Üñ÷éóå íá åßíáé åìöáíÞò Þäç áðü ôéò 30 çìÝñåò (Åéêüíá 2). Ï êßíäõíïò ãéá ôï äåõôå-

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 13

ÊËÉÍÉÊÅÓÈÅÑÁÐÅÉÁ ÌÅËÅÔÅÓ ñåýïí ôåëéêü óçìåßï èÜíáôïò áðü óôåöáíéáßá íüóï, Ýìöñáãìá êáé åðáíáããåßùóç Þôáí ÷áìçëüôåñïò êáôÜ 14 % (p = 0,029) ïìïßùò óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò. H ùöÝëåéá ôçò áôïñâáóôáôßíçò ðáñáôçñÞèçêå óå üëåò ôéò õðïïìÜäåò: Üíäñåò, ãõíáßêåò, áóèåíåßò ìå áóôáèÞ óôçèÜã÷ç, áóèåíåßò ìå ïîý Ýìöñáãìá, áóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç Þ ÷ùñßò äéáâÞôç. Ôï üöåëïò Þôáí ìåãáëýôåñï (34 % ìåßùóç) óôïõò áóèåíåßò ìå áñ÷éêÞ LDL÷ïëçóôåñüëç 125 mg Þ ìåãáëýôåñç åíþ Þôáí ìüíï 7 % óå áõôïýò ìå áñ÷éêÞ LDL-÷ïëçóôåñüëç ÷áìçëüôåñç ôùí 125 mg%. Ôüóï ç ðñáâáóôáôßíç üóï êáé ç áôïñâáóôáôßíç áðåäåß÷èçóáí åîáéñåôéêÜ áóöáëÞ öÜñìáêá. Ôï ðïóïóôü áóèåíþí ðïõ äéÝêïøå ôç èåñáðåßá ôïí ðñþôï ÷ñüíï ãéá äéáöüñïõò ëüãïõò Þôáí 21,4% óôçí ðñáâáóôáôßíç êáé 22,8% óôçí

áôïñâáóôáôßíç êáé ôïí äåýôåñï ÷ñüíï 33% êáé 30,4% áíôßóôïé÷á. Ôï ðïóïóôü ôùí áóèåíþí ðïõ åìöÜíéóå áýîçóç ôùí çðáôéêþí åíæýìùí ðÜíù áðü ôï ôñéðëÜóéï Þôáí 1,1 óôçí ðñáâáóôáôßíç êáé 3,3% óôçí áôïñâáóôáôßíç. Ìõáëãßåò ðïõ Ýãéíáí áéôßá äéáêïðÞò ôïõ öáñìÜêïõ áíáöÝñèçêáí óå ðïóïóôü 2,7% ôùí áóèåíþí ðïõ ðÞñáí ðñáâáóôáôßíç êáé 3,3% áõôþí ðïõ ðÞñáí áôïñâáóôáôßíç. ÂÝâáéá åäþ ðñÝðåé íá áíáöåñèåß üôé ïé áóèåíåßò Þôáí ðñïóåêôéêÜ äéáëåãìÝíïé (ð.÷ áðïêëåßóôçêáí áóèåíåßò ðïõ åëÜìâáíáí éó÷õñïýò áíáóôïëåßò ôïõ êõôï÷ñþìáôïò Ñ-450 3Á4, åðåéäÞ áõôü ôï Ýíæõìï åßíáé ç êýñéá ïäüò ìåôáâïëéóìïý ôçò áôïñâáóôáôßíçò) êáé ðáñáêïëïõèïýíôáí ðïëý óôåíÜ óôç äéÜñêåéá ôçò ìåëÝôçò. Óôçí êëéíéêÞ ðñÜîç ïé áóèåíåßò ðáßñíïõí ðåñéóóüôåñá öÜñìáêá êáé åíäå÷ïìÝíùò ï êßíäõíïò áíåðéèõìÞôùí åíåñãåéþí

ßóùò åßíáé ìåãáëýôåñïò ìå ôéò õøçëÝò äüóåéò óôáôßíçò. Ç ìåëÝôç áðÝäåéîå üôé ç åíôáôéêÞ èåñáðåßá åßíáé ðåñéóóüôåñï áðïôåëåóìáôéêÞ áðü ôçí ìÝ÷ñé ôþñá ðáñáäåäåéãìÝíç êáé üôé ç ìåßùóç ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò ðïëý êÜôù ôçò ôéìÞò ôïõ êüóôïõò (100 mg%) ðïõ óõíéóôïýí ïé ïäçãßåò áðïäßäåé ìåãáëýôåñï üöåëïò. ¸íá äåýôåñï óçìåßï ðïõ áîßæåé íá áíáöåñèåß åßíáé üôé ôï üöåëïò óôïõò áóèåíåßò ìå ïîý óôåöáíéáßï óýíäñïìï öÜíçêå Þäç áðü ôïí ðñþôï ìÞíá, óå áíôßèåóç ìå ôïí Ýíá ÷ñüíï ðåñßðïõ ðïõ ÷ñåéÜóèçêå óôéò ðáëáéüôåñåò ìåëÝôåò ìå áóèåíåßò ìå ÷ñïíßá óôåöáíéáßá íüóï Þ õãéÞ Üôïìá. ºóùò ïé ïäçãßåò ðñÝðåé íá ôñïðïðïéçèïýí, ôïõëÜ÷éóôïí ãéá ôïõò áóèåíåßò ìå ïîÝá óôåöáíéáßá óýíäñïìá, êáé íá õéïèåôÞóïõí ÷áìçëüôåñåò ôéìÝò óôü÷ïõò ãéá ôçí LDL-÷ïëçóôåñüëç. ÅðéìÝëåéá: Âáóßëåéïò ¢èõñïò

ÅëÜôôùóç ôùí êáñäéáããåéáêþí åðåéóïäßùí ìå áôïñâáóôáôßíç ìåôÜ áðü åðÝìâáóç óå áñôçñßåò Durazzo AES et al. Journal of Vascular Surgery 2004; 367-75. Åêáôü áóèåíåßò ôõ÷áéïðïéÞèçêáí óå áôïñâáóôáôßíç 20 mg-çìÝñá Þ placebo ãéá 45 çìÝñåò, áíåîÜñôçôá áðü ôá åðßðåäá ÷ïëçóôåñüëçò. Ïé áóèåíåßò Þôáí ðñïãñáììáôéóìÝíïé íá õðïâëçèïýí óå áããåéï÷åéñïõñãéêÞ åðÝìâáóç (êáñùôßäåò, áïñôÞ, ðåñéöåñéêÝò áñôçñßåò). ÌåôÜ ôçí åã÷åßñçóç, ðïõ Ýãéíå ðåñßðïõ 30 ìÝñåò ìåôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò, ïé áóèåíåßò ðáñáêïëïõèÞèçêáí ãéá 6 ìÞíåò.

Ôï ðñùôïãåíÝò ôåëéêü óçìåßï ôçò ìåëÝôçò Þôáí óýíèåôï: èÜ íáôïò áðü óôåöáíéáßá íüóï, ìç èáíáôçöüñï Ýìöñáãìá ôïõ ìõï êáñäßïõ, áóôáèÞò óôçèÜã÷ç êáé áããåéáêü åãêåöáëéêü åðåéóüäéï. Ôïõò åðüìåíïõò 6 ìÞíåò êáôáãñÜöçêå ôåëéêü óçìåßï óå 17 áóèåíåßò: 4 áðü ôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò êáé 13 áðü ôçí ïìÜäá ôïõ placebo. Ç óõ÷íüôçôá ôïõ ôåëéêïý óçìåßïõ óôçí ïìÜäá

ôïõ placebo Þôáí ðåñéóóüôåñï áðü 3 öïñÝò õøçëüôåñç (26.0%) áðüôé áõôÞ óôçí ïìÜäá ôçò áôïñâáóôáôßíçò (8.0%, p=0.031). Ç Ýóôù âñá÷õ÷ñüíéá ÷ïñÞãçóç áôïñâáóôáôßíçò åëáôôþíåé óç ìáíôéêÜ (69%, p=0.018) ôçí åì öÜíéóç ìåéæüíùí êáñäéáããåéá êþí óõìâáìÜôùí ìåôÜ áðü áã ãåéï÷åéñïõñãéêÞ åðÝìâáóç). ÅðéìÝëåéá: Âáóßëåéïò ¢èõñïò

ÕðïëéðéäáéìéêÞ öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ êáé åíäïíïóïêïìåéáêÞ èíçôüôçôá óå áóèåíåßò ðïõ õðïâëÞèçêáí óå åîùêáñäéáêÞ åðÝìâáóç. Lindenauer PK, Pekow P, Wang K, Gutierrez B, Benjamin EM. JAMA. 2004;291:2092-2099. Ç áíáäñïìéêÞ áõôÞ ìåëÝôç (äéåíåñãÞèçêå üëï ôï 2001) ðåñéÝëáâå 780.591 áóèåíåßò áðü 329 Íïóïêïìåßá ôùí ÇÐÁ: ÌåëåôÞèçêå ç åíäïíïóïêïìåéáêÞ èíçôüôçôá ìåôÜ áðü åîùêáñäéáêÞ åðÝìâáóç. Áðü ôïõò 780.591 áóèåíåßò ïé 77.082 (9,9%) ðÞñáí õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ ðåñéåã÷åéñçôéêÜ ãéá ôïõëÜ÷éóôïí 2 çìÝñåò, åíþ óõíïëéêÜ

êáôÝëçîáí 23.100 (3%) êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò íïóçëåßáò ôïõò. Ïé áóèåíåßò ðïõ ðÞñáí õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ åß÷áí ðïóïóôü èíçôüôçôáò 2.13% Ýíáíôé 3.05% (P<0.001) áõôþí ðïõ äåí ðÞñáí. ÌåôÜ áðü ðïëõðáñáãïíôéêÞ áíÜëõóç ãéá åîïìïßùóç ôçò âáñýôçôáò ôçò íüóïõ êáé ôçò åðÝìâáóçò äéáðéóôþèçêå 38% åëÜôôùóç ôçò èíç-

ôüôçôáò óôïõò áóèåíåßò ðïõ Ýðáéñíáí õðïëéðéäáéìéêÞ öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ (adjusted odds ratio [OR], 0.62; 95% CI 0.58-0.67). Ç èåñáðåßá ìå õðïëéðéäáéìéêÞ öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ åëáôôþíåé óçìáíôéêÜ ôçí åíäïíïóïêïìåéá êÞ èíçôüôçôá áóèåíþí ðïõ õðï âëÞèçêáí óå åîùêáñäéáêÞ åðÝì âáóç. ÅðéìÝëåéá: Âáóßëåéïò ¢èõñïò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 14

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

ÓöÜëìáôá óôç äéÜãíùóç êáé áíôéìåôþðéóç ôùí äõóëéðéäáéìéþí Âáóßëåéïò ¢èõñïò - ÌùûóÞò ÅëéóÜö • ÅóöáëìÝíç äéÜãíùóç äõóëé ðéäáéìßáò áðü ìßá ìüíï åñ ãáóôçñéáêÞ åêôßìçóç. Äåí ðñÝðåé íá ôßèåôáé äéÜãíùóç äõóëéðéäáéìßáò áðü ìßá êáé ìüíï åñãáóôçñéáêÞ åêôßìçóç, ãéáôß ðÜíôá õðÜñ÷åé ç ðéèáíüôçôá åñãáóôçñéáêïý óöÜëìáôïò: íá åßíáé ôï áßìá Üëëïõ áóèåíÞ Þ íá õðÜñ÷åé ôå÷íéêü óöÜëìá óôá áíôéäñáóôÞñéá Þ ôïí áíáëõôÞ. Áðáéôïýíôáé ôïõëÜ÷éóôïí äýï åîåôÜóåéò ìå áðüóôáóç äýï åâäïìÜäùí ìåôáîý ôïõò. • ÅóöáëìÝíç äéÜãíùóç õðåñ ôñéãëõêåñéäáéìßáò åîáéôßáò áíåðáñêïýò (<12 þñåò) íç óôåßáò ôïõ áóèåíÞ Ãéá ôïí ðñïóäéïñéóìü ôùí ôñéãëõêåñéäßùí áðáéôåßôáé íçóôåßá 12-14 ùñþí. Ôá åðßðåäá ôçò ïëéêÞò êáé LDL ÷ïëçóôåñüëçò ìðïñïýí íá ðñïóäéïñéóèïýí ïðïéáäÞðïôå þñá ôçò çìÝñáò. • Õðïëïãéóìüò ôçò LDL-÷ïëç óôåñüëçò óå áóèåíåßò ìå ôñé ãëõêåñßäéá > 400 mg/dl Ôá åðßðåäá ôçò LDL ÷ïëçóôåñüëçò õðïëïãßæïíôáé áðü ôçí åîßóùóç ôïõ Friedewald : LDL CHOL=T CHOL -(HDL CHOL + TRG/5) õðü ôçí ðñïûðüèåóç üôé ç óõãêÝíôñùóç ôùí ôñéãëõêåñéäßùí åßíáé <400 mg/dl. Óå ðåñéðôþóåéò óçìáíôéêïý âáèìïý õðåñôñéãëõêåñéäáéìßáò (TRG>400 mg /dl) ðñÝðåé áñ÷éêÜ íá ÷ïñçãçèåß ìßá öéìðñÜôç ãéá ôç ìåßùóç ôùí ôñéãëõêåñéäßùí êáé óôç óõíÝ÷åéá íá õðïëïãéóèïýí ôá åðßðåäá ôçò LDL ÷ïëçóôåñüëçò. • Èåñáðåßá õðåñôñéãëõêåñé äáéìßáò (>500 mg/dl) ìå óôá ôßíåò ùò ìïíïèåñáðåßá Ïé óôáôßíåò äåí åßíáé ôá öÜñìáêá ðñþôçò åðéëïãÞò ãéá ôçí áíôéìåôþðéóç ôçò âáñéÜò õðåñôñéãëõêåñéäáéìßáò, áöïý äåí ðñïêáëïýí óçìáíôéêÞ ìåßùóç ôùí TRG. • ÅóöáëìÝíç äéÜãíùóç êáé èå ñáðåßá äõóëéðéäáéìßáò ùò ðñùôïðáèïýò ðñéí ôïí áðï êëåéóìü ôùí äåõôåñïðáèþí äõóëéðéäáéìéþí (õðïèõñåïåé äéóìüò, ÓÄ, íåöñéêÝò íüóïé, öÜñìáêá, áëêïïëéóìüò)

ÐÉÍÁÊÁÓ: ÁÉÔÉÁ ÄÅÕÔÅÑÏÐÁÈÏÕÓ ÄÕÓËÉÐÉÄÁÉÌÉÁÓ Óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò (ãëõêüæç): ↑↑ TRG, ↓ HDL CHOL Ðá÷õóáñêßá: ↑↑ TRG, ↓ HDL CHOL Õðïèõñåïåéäéóìüò (TSH): ↑↑T CHOL,↑↑ LDL CHOL, ↑TRG Íåöñùóéêü óýíäñïìï (ãåíéêÞ ïýñùí):↑↑ T CHOL, ↑↑LDL CHOL, ↑↑TRG ×ñüíéá íåöñéêÞ áíåðÜñêåéá (Pcr): ↑↑TRG, ↓HDL CHOL ÐñùôïðáèÞò ÷ïëéêÞ êßññùóç ( ↑ ALP): ↑↑ ÷ïëçóôåñüëç

Óå áóèåíåßò ìå äõóëéðéäáéìßá ðñÝðåé íá áðïêëåéóèåß ç ðéèáíüôçôá ýðáñîçò äåõôåñïðáèïýò äõóëéðéäáéìßáò. Ôï éóôïñéêü, ç öõóéêÞ åîÝôáóç êáé ï êáôÜëëçëïò åñãáóôçñéáêüò Ýëåã÷ïò (ðßíáêáò) âïçèïýí óçìáíôéêÜ óôç äéÜãíùóç ôçò äåõôåñïðáèïýò äõóëéðéäáéìßáò. ÖÜñìáêá

Äåí ìðïñåß íá ÷ïñçãçèåß ñçôßíç äÝóìåõóçò ôùí ÷ïëéêþí ïîÝùí óå õðåñôñéãëõêåñéäéêïýò áóèåíåßò, ãéáôß áõôÞ áõîÜíåé ðåñáéôÝñù ôá åðßðåäá ôùí ôñéãëõêåñßäéùí. • Èåñáðåßá õðåñ÷ïëçóôåñï ëáéìßáò ìå öéìðñÜôç ùò ìï íïèåñáðåßá Äåí ìðïñåß íá ÷ïñçãçèåß öéìðñÜôç óå ìïíïèåñáðåßá óå áóèåíåßò ìå õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìßá, ãéáôß áõôÝò, ðëçí ôçò öáéíïöéìðñÜôçò, ü÷é ìüíï äåí åëáôôþíïõí ôçí LDLX, áëëÜ ìðïñåß êáé íá áõîÞóïõí ôá åðßðåäÜ ôçò óôïí ïñü.

• ¸íáñîç èåñáðåßáò ìå óôáôß íç üôáí ïé ôñáíóáìéíÜóåò åß íáé > 3 öïñÝò áðü ôéò áíþ ôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò Þ ç CPK > 5 öïñÝò áðü ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôé ìÝò ðñéí áðü ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò Äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãçèåß óôáôßíç óå áóèåíåßò ìå ôñáíóáìéíÜóåò >3 öïñÝò ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò, ìå åíåñãü äçëáäÞ ÷ñüíéá çðáôéêÞ íüóï. Óôïõò áóèåíåßò áõôïýò ìðïñåß íá ÷ïñçãçèåß ñçôßíç ðïõ äåí áðïññïöÜôáé êáé äåí Ý÷åé êáìßá åðßäñáóç óôçí ëåéôïõñãßá ôïõ Þðáôïò. Äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãçèåß óôáôßíç óå áóèåíåßò ìå CPK > 5 öïñÝò ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò ðñéí áðü ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò ãéáôß ìðïñåß íá ðñïêëçèåß ìõïóßôéäá êáé ñáâäïìõüëõóç. ×ñÞóéìï èá Þôáí óôïõò áóèåíåßò áõôïýò íá áðïêëåßåôáé ï õðïèõñåïåéäéóìüò ðïõ åßíáé óõ÷íü áßôéï áýîçóçò ôçò CPK.

• ÓõíÝ÷éóç èåñáðåßáò ìå óôá ôßíç üôáí ïé ôñáíóáìéíÜóåò åßíáé > 3 öïñÝò áðü ôéò áíþ ôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò Þ ç CPK > 5 öïñÝò áðü ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôé ìÝò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò èå ñáðåßáò Äåí ìðïñåß íá óõíå÷éóôåß ç èåñáðåßáò ìå óôáôßíç üôáí ïé ôñáíóáìéíÜóåò åßíáé > 3 öïñÝò áðü ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò Þ ç CPK > 5 öïñÝò áðü ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò ãéáôß õðÜñ÷åé Üìåóïò êßíäõíïò ðñüêëçóçò âáñéÜò çðáôéêÞò âëÜâçò Þ ìõïóßôéäáò êáé ðéèáíüí ñáâäïìõüëõóçò, ç ïðïßá ìðïñåß íá áðïâåß èáíáôçöüñïò.

• Èåñáðåßá õðåñôñéãëõêåñéäé êþí áóèåíþí ìå ñçôßíåò äÝ óìåõóçò ÷ïëéêþí ïîÝùí

• ÄéáêïðÞ ÷ïñÞãçóçò óôáôé íþí óå Üôïìá õøçëïý êéíäý íïõ, óå áóõìðôùìáôéêïýò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 15

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÃÅÍÉÊÁ

áóèåíåßò ìå ìéêñÝò ìåôáâï ëÝò ôùí çðáôéêþí / ìõúêþí åíæýìùí Ïé óôáôßíåò ðñïêáëïýí ìßá ìéêñÞ áýîçóç ôùí çðáôéêþí / ìõúêþí åíæýìùí óå Ýíá ìéêñü ðïóïóôü áóèåíþí. Óå áõôÝò ôéò ðåñéðôþóåéò äåí ðñÝðåé íá äéáêüðôåôáé ç áãùãÞ ìå óôáôßíåò, áëëÜ íá åðáíáëáìâÜíåôáé ï ðñïóäéïñéóìüò ôùí ìõúêþí êáé çðáôéêþí åíæýìùí. Åíäåßîåéò Üìåóçò äéáêïðÞò ôçò èåñáðåßáò ìå óôáôßíç åßíáé: á) ç áýîçóç ôùí ôñáíóáìéíáóþí (êõñßùò ôçò SGPT) >3 öïñÝò ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò, â) ç áýîçóç ôçò CK>10 öïñÝò ôéò áíþôåñåò öõóéïëïãéêÝò ôéìÝò êáé ã) ç åìöÜíéóç ìõáëãéþí. ÐñÝðåé íá åðéóçìáíèåß üôé ïé óôáôßíåò äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãïýíôáé óå Üôïìá ìå ÷ñüíéá åíåñãü çðáôéêÞ íüóï (÷ñüíéá éïãåíÞ çðáôßôéäá, áëêïïëéêÞ çðáôïðÜèåéá ê.ë.ð). Áíôßèåôá, ç ðáñïõóßá ëéðþäïõò äéÞèçóçò ôïõ Þðáôïò ðïõ ðáñáôçñåßôáé óõ÷íÜ óå áóèåíåßò ìå äõóëéðéäáìßá êáé áõîçìÝíï óùìáôéêü âÜñïò êáé óõíïäåýåôáé áðü áðñüâëåðôç äéáêýìáíóç ôùí ðáñáìÝôñùí ôçò çðáôéêÞò âéïëïãßáò äåí áðïôåëåß áíôÝíäåéîç ãéá ôçí ðñïóåêôéêÞ ÷ïñÞãçóç õðïëéðéäáéìéêþí öáñìÜêùí, õðü ôçí ðñïûðüèåóç üôé äåí ðáñáôçñåßôáé ôñéðëÜóéá áýîçóç ôùí ôñáíóáìéíáóþí. ÔÝëïò, óå áóèåíåßò ðïõ åìöáíßæïõí áõîÞóåéò ôçò CK ìåôÜ ôç ÷ïñÞãçóç óôáôéíþí ðñÝðåé íá áðïêëåéóèåß ç ðéèáíüôçôá íá ïöåßëåôáé ç áýîçóç ôùí ìõúêþí åíæýìùí óå Üëëá áßôéá (ìõúêÞ êáôáðüíçóç, éïãåíÞò ëïßìùîç, çëåêôñïëõôéêÝò äéáôáñá÷Ýò, õðïèõñåïåéäéóìüò, ïîåßá êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò, Üëëá öÜñìáêá). • Óõã÷ïñÞãçóç óôáôßíçò ìå åñõèñïìõêßíç Þ Üëëá ìáêñï ëßäéá, áíôéìõêçôéáóéêÜ öÜñ ìáêá, âåñáðáìßëç Þ íôéëôéá æÝìç Ç óõã÷ïñÞãçóç óôáôéíþí ìå öÜñìáêá ðïõ ìåôáâïëßæïíôáé åðßóçò äéáìÝóïõ ôùí ßäéùí ìåôáâïëéêþí ïäþí Ý÷åé ùò áðïôÝëåóìá ôçí áýîçóç ôùí åðéðÝäùí ôïõò óôï ðëÜóìá êáé ôçí áýîçóç ôçò åðßðôùóçò ôùí áíåðéèýìçôùí åíåñãåéþí. ÔÝôïéá öÜñìáêá åßíáé ôá ìáêñïëßäéá (ùò åê ôïýôïõ åßíáé óêüðéìç ç äéáêïðÞ ÷ïñÞãçóçò óôáôéíþí óå Üôïìá ðïõ ðáßñíïõí ìáêñïëßäéá ãéá âñá÷ý ÷ñïíéêü äéÜóôçìá), ôá êïõìáñéíéêÜ áíôéðçêôéêÜ (áðáéôåßôáé

ðñïóåêôéêÞ ôéôëïðïßçóç ôçò äüóçò ôïõ áíôéðçêôéêïý óå áóèåíåßò ðïõ ôáõôü÷ñïíá ðáßñíïõí óôáôßíåò), ôá áíôéìõêçôéáóéêÜ öÜñìáêá, ç âåñáðáìßëç êáé ç íôéëôéáæÝìç

ìá Þ óå Üôïìá ðïõ ôáõôü÷ñï íá ðáßñíïõí Üëëá öÜñìáêá ðïõ åíäå÷ïìÝíùò åðçñåÜ æïõí ôï ìåôáâïëéóìü ôïõò (ð.÷. öéìðñÜôåò)

• Óõã÷ïñÞãçóç óôáôßíçò-öé ìðñÜôçò óå çëéêéùìÝíá Üôï ìá, óå Üôïìá ìå Ýêðôùóç ôçò íåöñéêÞò ëåéôïõñãßáò Þ óå áóèåíåßò ðïõ äåí áíôéëáìâÜ íïíôáé ôïí êßíäõíï ìõïóßôé äáò Þ / êáé äåí õðÜñ÷åé äõíá ôüôçôá ðáñáêïëïýèçóçò ôïõò Ç óõã÷ïñÞãçóç óôáôéíþí ìå öéìðñÜôåò åßíáé éäéáßôåñá áðïôåëåóìáôéêÞ óå Üôïìá õøçëïý êéíäýíïõ ðïõ åìöáíßæïõí âáñéÜ áíèåêôéêÞ ìéêôÞ äõóëéðéäáéìßá. Óôá Üôïìá áõôÜ äåí åßíáé äõíáôÞ ç åðßôåõîç ôùí óôü÷ùí ôçò õðïëéðéäáéìéêÞò áãùãÞò ìå ìïíïèåñáðåßá. Ùóôüóï, ç óõã÷ïñÞãçóç óõíäõáóìïý óôáôéíþí ìå öéìðñÜôåò áõîÜíåé óçìáíôéêÜ ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò áíåðéèýìçôùí åíåñãåéþí êáé êõñßùò ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò óõìðôùìáôéêÞò ìõïóßôéäáò Þ êáé ñáâäïìõüëõóçò. ¸ôóé, áõôüò ï óõíäõáóìüò ðñÝðåé íá ÷ïñçãåßôáé óå Üôïìá ðïõ óõíåñãÜæïíôáé êáé óôá ïðïßá åßíáé äõíáôÞ ç ðáñáêïëïýèçóç ôùí ìõúêþí êáé çðáôéêþí åíæýìùí. Åðéðñüóèåôá, áõôüò ï óõíäõáóìüò ðñÝðåé íá áðïöåýãåôáé óå çëéêéùìÝíá Üôïìá, óå Üôïìá ìå Ýêðôùóç ôçò íåöñéêÞò ëåéôïõñãßáò êáé óå áóèåíåßò ìå õðïèõñåïåéäéóìü. ÐñÝðåé íá åðéóçìáíèåß üôé áíôåíäåßêíõôáé ç ÷ïñÞãçóç ôçò ãåìöéìðñïæßëçò óå ðåñéðôþóåéò ÷ïñÞãçóçò óõíäõáóìïý õðïëéðéäáéìéêþí öáñìÜêùí, åíþ óõíéóôÜôáé ç ÷ïñÞãçóç ìéêñþí ó÷åôéêÜ äüóåùí ôùí öáñìÜêùí.

Äåí åßíáé äüêéìï íá ÷ïñçãïýíôáé õøçëÝò äüóåéò óôáôéíþí óå çëéêéùìÝíá Üôïìá Þ óå Üôïìá ðïõ ôáõôü÷ñïíá ðáßñíïõí Üëëá öÜñìáêá ðïõ åíäå÷ïìÝíùò åðçñåÜæïõí ôï ìåôáâïëéóìü ôïõò (ð.÷. öéìðñÜôåò), ãéáôß õðÜñ÷åé áõîçìÝíïò êßíäõíïò åìöÜíéóçò áíåðéèýìçôùí åíåñãåéþí, üðùò çðáôéêÞ âëÜâç êáé ìõïóßôéäá. • Ìç ÷ïñÞãçóç õðïëéðéäáéìé êÞò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò óå áóèåíåßò ðïõ íïóçëåýï íôáé ìå ïîý óôåöáíéáßï óýí äñïìï ÓÞìåñá èåùñåßôáé éáôñéêü óöÜëìá ç ìç ÷ïñÞãçóç õðïëéðéäáéìéêÞò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò óå áóèåíåßò ðïõ íïóçëåýïíôáé ìå ïîý óôåöáíéáßï óýíäñïìï, ãéáôß áðïäåß÷ôçêå üôé ç äñÜóç ôùí óôáôéíþí åßíáé ôá÷åßá (ðëåéïôñïðéêÝò äñÜóåéò êõñßùò) êáé üôé ïé áóèåíåßò áõôïß ùöåëïýíôáé óçìáíôéêÜ áðü ôçí Üìåóç ÷ïñÞãçóç óôáôéíþí. ÅðéðëÝïí âåëôéþíåôáé ç ìáêñï÷ñüíéá óõììüñöùóç ôùí áóèåíþí. • Èåñáðåßá äéáâçôéêþí áóèå íþí ìå ìåãÜëåò äüóåéò ù-3 ëéðáñþí ïîÝùí Ç èåñáðåßá äéáâçôéêþí áóèåíþí ìå ìåãÜëåò äüóåéò ù-3 ëéðáñþí ïîÝùí äåí åßíáé äüêéìç, ãéáôß áõôÜ, üôáí ÷ïñçãïýíôáé óå ìåãÜëåò äüóåéò, åðéäñïýí áñíçôéêÜ óôï ìåôáâïëéóìü ôùí õäáôáíèñÜêùí êáé áõîÜíïõí ôá åðßðåäá ôçò ãëõêüæçò ôïõ ïñïý.

• ÕãéåéíïäéáéôçôéêÞ ðáñÝìâáóç åðß 3-6 ìÞíåò ÷ùñßò öáñìá êåõôéêÞ áãùãÞ, óå áóèåíåßò ðïëý õøçëïý êéíäýíïõ Óå Üôïìá ðïëý õøçëïý êéíäýíïõ (áóèåíåßò ìå óôåöáíéáßá íüóï Þ êáôáóôÜóåéò éóïäýíáìïõ êéíäýíïõ [óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò, áèçñùìáôéêÞ íüóïò ôùí êáñùôßäùí, ðåñéöåñéêÞ áããåéïðÜèåéá]) ðñÝðåé Üìåóá íá ÷ïñçãçèåß öáñìáêåõôéêÞ õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ üôáí ôá åðßðåäá ôçò LDL CHOL >130 mg/dl ìå óôü÷ï ôç ìåßùóç ôçò LDL CHOL <100 mg/dl. • ×ïñÞãçóç õøçëþí äüóåùí óôáôéíþí óå çëéêéùìÝíá Üôï -

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 16

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

ÌéêñïáããåéáêÞ äõóëåéôïõñãßá: ÍÝï èåñáðåõôéêü ðåäßï ãéá ôéò óôáôßíåò; Óôï ôåý÷ïò ôïõ Äåêåìâñßïõ 2003 ôïõ European Heart Journal äçìïóéåýèçêáí ìßá ðñùôüôõðç åñãáóßá êáé Ýíá Üñèñï óýíôáîçò (editorial) ðïõ áöïñïýí ôçí åõåñãåôéêÞ åðßäñáóç ôùí óôáôéíþí óôï óýíäñïìï ×, ôá ïðïßá, áí åðéâåâáéùèïýí êáé áðü Üëëåò ìåëÝôåò, äéåõñýíïõí ôïõò ïñßæïíôåò ôùí óôáôéíþí ðÝñáí ôçò áíôéáèçñïóêëçñùôéêÞò äñÜóçò êáé óôçí ðñïóôáóßá ôçò ìéêñïêõêëïöïñßáò. Èåùñïýìå ÷ñÞóéìï íá êÜíïõìå ìßá ðåñéëçðôéêÞ ðáñïõóßáóç.

ÏöÝëç áðü ôç ÷ïñÞãçóç óôáôßíçò óôï êáñäéáêü óýíäñïìï × Kayikcioglu, M, Payzin S, Yavuzgil O, Kultursay H, Can LH, Soydan I. Eur Heart J 2003;24:1999-2005 Ôï êáñäéáêü óýíäñïìï × ÷áñáêôçñßæåôáé áðü éó÷áéìéêÞò áéôéïëïãßáò êáñäéáêü ðüíï (óôçèÜã÷ç) êáé èåôéêÞ äïêéìáóßá êïðþóåùò ìå öõóéïëïãéêÜ óôåöáíéáßá áããåßá. Áðïäßäåôáé óå äéáôáñá÷Þ ôçò åíäïèçëéáêÞò ëåéôïõñãßáò ôùí ìéêñþí áããåßùí ôçò óôåöáíéáßáò êõêëïöïñßáò ìå áðïôÝëåóìá ôçí áíåðáñêÞ óôåöáíéáßá åöåäñåßá. Ïé óôáôßíåò Ý÷ïõí áðïäåäåéãìÝíç åõíïúêÞ äñÜóç óôç ëåéôïõñãßá ôïõ åíäïèçëßïõ. Óêïðüò ôçò ìåëÝôçò áõôÞò Þôáí íá äéåñåõíçèåß áí ïé óôáôßíåò ìðïñïýí íá âïçèÞóïõí óôç èåñáðåßá áóèåíþí ìå óýíäñïìï ×. ÓáñÜíôá áóèåíåßò ìå äéáãíùóìÝíï óýíäñïìï × ðáñáêïëïõèÞèç-

êáí ðñïïðôéêÜ. Áðïêëåßóèçêáí áóèåíåßò ìå õðåñôñïößá áñéóôåñÜò êïéëßáò, áñôçñéáêÞ õðÝñôáóç, óáê÷áñþäç äéáâÞôç êáé LDL-÷ïëçóôåñüëç = Þ > 160 mg%. Ïé áóèåíåßò ôõ÷áéïðïéÞèçêáí íá ëÜâïõí åðß ôñåéò ìÞíåò ïé ìéóïß ðñáâáóôáôßíç (40 mg ôçí çìÝñá) êáé Üìåóá åéêïíéêü öÜñìáêï, áíåîÜñôçôá áðü ôá åðßðåäá ëéðéäßùí ôïõò. Ç ìåëÝôç Þôáí áðëÞ ôõöëÞ. Ç ëåéôïõñãßá ôïõ åíäïèçëßïõ åêôéìÞèçêå ìå áããåéáêü õðåñç÷ïãñÜöçìá õøçëÞò áíÜëõóçò, ìå ôï ïðïßï ìåôñÞèçêå ç áããåéïäéáóôïëÞ ôçò âñá÷åéïíßïõ áñôçñßáò ìå áýîçóç ôçò ñïÞò (ñïïåîáñôþìåíç áããåéïäéáóôïëÞ, flow mediated dilatation). Ðñéí ôçí Ýíáñîç ôçò

áãùãÞò êáé óôï ôÝëïò ôùí ôñéþí ìçíþí Ýãéíå ìÝôñçóç ôùí ëéðéäßùí, ìåãßóôç äïêéìáóßá êïðþóåùò êáé áããåéáêü õðåñç÷ïãñÜöçìá. ÌåôÜ ôç èåñáðåßá óôçí ïìÜäá ôçò ðñáâáóôáôßíçò ç ñïïåîáñôþìåíç áããåéïäéáóôïëÞ áõîÞèçêå óçìáíôéêÜ, êáé ðáñáôÜèçêå ç äéÜñêåéá ôçò äïêéìáóßáò êïðþóåùò êáèþò êáé ï ÷ñüíïò ìÝ÷ñé ôçí åìöÜíéóç ðôþóçò ôïõ ST. Ôá éó÷áéìéêÜ öáéíüìåíá êáé ôá ÇÊÃñáöéêÜ åõñÞìáôá óôçí êüðùóç åîáöáíßóèçêáí åíôåëþò óå 5 áóèåíåßò (óôï 26%) ôçò ïìÜäáò ôçò ðñáâáóôáôßíçò. Äåí ðáñáôçñÞèçêáí ìåôáâïëÝò óôç ñïïåîáñôþìåíç áããåéïäéáóôïëÞ êáé óôç äéÜñêåéá êïðþóåùò ôùí áóèåíþí ðïõ ðÞñáí åéêïíéêü öÜñìáêï.

Èåñáðåßá ìå óôáôßíåò: íÝá èåñáðåßá ôçò ìéêñïáããåéáêÞò äõóëåéôïõñãßáò Rosenson SR Eur Heart J 2003:24:1993-4 Ç ðáèïãÝíåéá ôïõ óõíäñüìïõ × áðïäßäåôáé óôçí ìõïêáñäéáêÞ éó÷áéìßá ëüãù ìéêñïáããåéáêÞò äõóëåéôïõñãßáò êáé óå áõîçìÝíç åõáéóèçóßá óôïí åíäïêáñäéáêü ðüíï. Ç äéáôáñá÷Þ ôçò ìõïêáñäéáêÞò áéìÜôùóçò Ý÷åé äéáðéóôùèåß ìå ìáãíçôéêÞ ôïìïãñáößá ðñéí êáé ìåôÜ Ýã÷õóç áäåíïóßíçò åíäïöëåâßùò óå 20 áóèåíåßò ìå äéáãíùóìÝíï óýíäñïìï ×. Ï ìç÷áíéóìüò ôçò éó÷áéìßáò áðïäßäåôáé óôçí äéáôáñá÷Þ ðáñáãùãÞò ÍÏ

áðü ôï åíäïèÞëéï ôùí óôåöáíéáßùí áããåßùí êáé áããåéïóýóðáóç ôùí ìéêñþí áããåßùí. Ç Ýã÷õóç áêåôõëï÷ïëßíçò ðñïêáëåß éó÷áéìßá óôïõò áóèåíåßò áõôïýò åíþ ç Láñãéíßíç áíáóôñÝöåé áõôÞ ôç äñÜóç. Ôá åðßðåäá ôçò áóýììåôñçò äéìåèõëáñãéíßíçò (åíäïãåíÞ áíáóôïëÝá ôïõ ÍÏ) åßíáé áõîçìÝíá óôïõò áóèåíåßò ìå óýíäñïìï ×. Ç åíäïèçëéáêÞ áããåéïäéáóôïëÞ ó÷åôßæåôáé ìå ôçí åõðÜèåéá ôçò LDL óôçí ïîåßäùóç. Ôï ïîåéäùôéêü

óôñåò áäñáíïðïéåß ôï ÍÏ êáé åëáôôþíåé ôçí Ýêöñáóç ôçò óõíèåôÜóçò ôï ÍÏ (eNOS) Ç ïîåéäùìÝíç LDL êáôáóôÝëëåé ôçí eNOS ìÝóù ôçò äéÝãåñóçò (up-regulation) ôçò LOX-1. Ïé óôáôßíåò ìåéþíïõí ôá åðßðåäá ôùí õðåñïîåéäéêþí ñéæþí êáé êáôáóôÝëëïõí ôçí Ýêöñáóç ôçò LOX-1. Åðßóçò ìåéþíïõí ôç ÷ïëçóôåñüëç ðïõ ðåñéÝ÷åôáé óôéò ëéðïðñùôåúíåò êáé áõîÜíåé ôç ñåõóôüôçôá ôïõò, ðñÜãìá ðïõ ßóùò áõîÜíåé ôçí áíôï÷Þ ôïõò óôçí

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 17

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÖÁÑÌÁÊÁ

ïîåßäùóç. Åðßóçò åîáóèåíïýí ôçí ðáñáãùãÞ åëåýèåñùí ñéæþí áðü ôçí Áããåéïôáóßíç ÉÉ. ÐÝñáí áõôþí ïé óôáôßíåò áíáóôÝëëïõí ôï ó÷çìáôéóìü éóïðñåíïåéäþí ðñïúüíôùí üðùò ôï geranylgeraniol. Ôï geranylgeraniol åßíáé áðáñáßôçôï ãéá äñáóôçñéïðïßçóç ôçò Rho/Rho

êéíÜóçò, ç ïðïßá áíáóôÝëëåé ôçí Ýêöñáóç êáé äñáóôçñéüôçôá ôçò eNOS. Ç ïîåéäùìÝíç LDL áõîÜíåé ôçí Ýêöñáóç ôçò åíäïèçëßíçò êáé ïé óôáôßíåò ìåéþíïõí ôçí Ýêöñáóç ôïõ pre-pro-ET-1 mRNA êáé ìåéþíïõí ôçí Ýêêñéóç åíäïèçëßíçò. ÔÝëïò ç ìåßùóç ôùí ëéðïðñùôåúíþí

óôï ðëÜóìá êáé ôïõ éíùäïãüíïõ âåëôéþíåé ôç ãëïéüôçôá ôïõ áßìáôïò êáé ôç ìéêñïêõêëïöïñßá. ¸ôóé ç ÷ïñÞãçóç óôáôéíþí ìðïñåß íá áðïôåëåß ÷ñÞóéìç óõìðëçñùìáôéêÞ èåñáðåßá óôï óýíäñïìï ×. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

Óôï ôåý÷ïò ôçò 13çò Ìáñôßïõ 2004 ôïõ LANCET äçìïóéåýèçêå Ýíá Üñèñï üðïõ âáóéêÜ ïé óõããñáöåßò êÜíïõí ìßá õðüèåóç ãéá ôïí ìç÷áíéóìü ôçò ìõïðÜèåéáò áðü ôéò óôáôßíåò

Óýíèåóç óåëçíïðñùôåúíþí êáé ðáñåíÝñãåéåò ôùí óôáôéíþí (Selenoprotein synthesis and side-effects of statins) Moosmann B, Behl C. LANCET 2004;363:892-894 Óôï Üñèñï áõôü ïé óõããñáöåßò õðïèÝôïõí üôé ïé óôáôßíåò ðáñåìðïäßæïõí ôç åíæõìéêÞ éóïðåíôåíõëßùóç ôçò óåëçíïêõóôåÀíçò êáé Ýôóé áðïôñÝðïõí ôçí ìåôáôñïðÞ ôçò óå ëåéôïõñãéêü ìüñéï ìå áðïôÝëåóìá ôç ìåßùóç ôùí äéáèÝóéìùí óåëçíïðñùôåúíþí. Ïé áíáóôïëåßò ôçò 3-õäñïîõ-3-ìåèõë-ãëïõôáñõë óõíåíæõìï-Á áíáãùãÜóçò (óôáôßíåò) åßíáé áðü ôá ðéï óõ÷íÜ ÷ñçóéìïðïéïýìåíá êáé ßóùò áðü ôá ðéï áðïôåëåóìáôéêÜ öÜñìáêá ãéá ôç èåñáðåßá ôçò õðåñ÷ïëçóôåñïëáéìßáò êáé ôç ðñüëçøç ôùí äéáôáñá÷þí ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå áõôÞí, üðùò ç áèçñïóêëÞñùóç êáé ç óôåöáíéáßá íüóïò. Ç áóöÜëåéá ôùí óôáôéíþí åßíáé ãåíéêÜ êáëÞ, ðñïêáëïýí üìùò ìåñéêÝò áóõíÞèéóôåò áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ìå äõíçôéêÜ ðïëý óïâáñÝò óõíÝðåéåò. Ç ðéï óçìáíôéêÝò áðü áõôÝò åßíáé ç ìõïðÜèåéá, ç ïðïßá ìðïñåß íá åîåëé÷èåß óå èáíáôçöüñá ñáâäïìõüëõóç êáé ç éäéïðáèÞò ðïëõíåõñïðÜèåéá. ¢ôïìá ìå ìõïðÜèåéá áðü óôáôßíåò Ý÷ïõí ðáñüìïéåò êëéíéêÝò êáé éóôïëïãéêÝò åêäçëþóåéò ìå åêåßíïõò ðïõ ðÜó÷ïõí áðü óýíäñïìá ðïõ

ó÷åôßæïíôáé ìå óïâáñÞ Ýëëåéøç óåëéíïðñùôåÀíçò.

óìüò ôïõ ïðïßïõ áðïêëåßåôáé ìå ôéò óôáôßíåò.

Ç ìõïðÜèåéá áðü óôáôßíåò ðïéêßëëåé óå óïâáñüôçôá êáé äåí Ý÷åé ïìïéüìïñöç åìöÜíéóç. ¼ìùò ïé ìåßæïíåò åêäçëþóåéò åßíáé ï ðüíïò ôùí óêåëåôéêþí ìõþí, ç ìõúêÞ ôÜóç, êáé ç êüðùóç. Ôá óõìðôþìáôá áõôÜ óõ÷íÜ áêïëïõèïýíôáé áðü äéÜöïñá ðáèïëïãïáíáôïìéêÜ åõñÞìáôá üðùò áóÜöåéá ôùí åñõèñþí ìõéêþí éíþí, áðþëåéá ôùí ìéôï÷ïíäñéáêþí äåéêôþí, êáé ðåñéóôáóéáêÜ êåíïôüðéá êáé óôáãïíßäéá ëéðéäßùí.

Ïé óôáôßíåò áóêïýí áñíçôéêÞ åðßäñáóç óôç óýíèåóç ôçò óåëçíïðñùôåÀíçò ãåãïíüò ðïõ åñìçíåýåé ðïëëÝò áðü ôéò áéíéãìáôéêÝò äñÜóåéò êáé áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ôùí óôáôéíþí, éäéáßôåñá ôçò ìõïðÜèåéáò. Ç óýíèåóç ôçò óåëçíïðñùôåÀíçò ìåéþíåôáé óå ðïíôßêéá óôá ïðïßá Ý÷åé áöáéñåèåß ãïíéäéáêÜ ç èÝóç éóïðåíôåíõëßùóçò ôçò óåëéíïêõóôåÀíçò êáé åðßóçò óå êõôôáñïêáëëéÝñãåéåò ìåôÜ áðü ðñïóèÞêç ëïâáóôáôßíçò.

Ï âéï÷çìéêüò ìç÷áíéóìüò åíôïðßæåôáé óôï åðßðåäï ôçò éóïðåíôåíõëßùóçò ôçò óåëçíïêõóôåÀíçò. Ç óåëçíïêõóôåÀíç åëÝã÷åé ôçí Ýêöñáóç üëùí ôùí óåëçíïðñùôåúíþí, áëëÜ åßíáé ëåéôïõñãéêÞ ìüíï ìåôÜ áðü ìåñéêÝò ìåôáãñáöéêÝò ôñïðïðïéÞóåéò, ìßá áðü ôéò ïðïßåò åßíáé ç éóïðåíôåíõëßùóç ôçò áäåíïóßíçò 37. Ç éóïðåíôåíõëßùóç ôçò óåëçíïêõóôåÀíçò ãßíåôáé ìå ôç âïÞèåéá ôçò éóïðåíôåíõëï ôñáíóöåñÜóçò, ç ïðïßá ÷ñçóéìïðïéåß éóïðåíôåíõëï ðõñïöùóöïñéêü (IPP) óáí õðüóôñùìá. Ôï IPP ìå ôç óåéñÜ ôïõ åßíáé Üìåóïò ìåôáâïëßôçò ôïõ ìåâáëïíéêïý, ï ó÷çìáôé-

¸ëåã÷ïò ôçí õðüèåóç: åðéâåâáßùóç ôçò õðüèåóçò èá áðïôåëïýóå ç ìåßùóç ôïõ ðïóïý ôçò þñéìçò ëåéôïõñãéêÞò óåëçíïêõóôåÀíçò óå ó÷åôéêïýò éóôïýò Þ ôýðïõò êõôôÜñùí óå áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí óôáôßíåò. ÓõìðåñáóìáôéêÜ ïé óõããñáöåßò åíþ ðñïóöÝñïõí ìßá åîÞãçóç ãéá ìåñéêÝò äñÜóåéò êáé áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ôùí óôáôéíþí äåí óõóôÞíïõí ãåíéêÜ óõìðëçñùìáôéêÞ ëÞøç óåëçíßïõ ãéáôß ðéóôåýïõí üôé ïé åõåñãåôéêÝò äñÜóåéò ôïõò óôï êáñäéáããåéáêü óýóôçìá ïöåßëïíôáé óå ìåãÜëï âáèìü óå áäñáíïðïßçóç ôùí óåëçíïðñùôåúíþí. ÅðéìÝëåéá: ÅììáíïõÞë ÃáíùôÜêçò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 18

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

Ï åðéðïëáóìüò ÷áìçëþí åðéðÝäùí HDL-÷ïëçóôåñüëçò óôïõò áóèåíåßò õðü õðïëéðéäáéìéêÞ öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ Devroey D, Velkeniers B, Betz W, Katrounian J Br J Cardiol 2004;11:50-5 Ôüóï ïé óôáôßíåò üóï êáé ïé öéìðñÜôåò ìåéþíïõí ôçí ïëéêÞ êáé ôçí LDL-÷ïëçóôåñüëç êáé áõîÜíïõí ôçí HDL-÷ïëçóôåñüëç. Ç áýîçóç ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò ìå ôéò óôáôßíåò åßíáé ãýñù óôá 5 - 10 % êáé ìå ôéò öéìðñÜôåò ãýñù óôá 10 - 15%. Ç áýîçóç åßíáé êÜðùò ìåãáëýôåñç óôá Üôïìá ìå ÷áìçëÞ HDL-÷ïëçóôåñüëç êáé áõîçìÝíá ôñéãëõêåñßäéá (TG). ¼ìùò õðÜñ÷ïõí ìåñéêïß áóèåíåßò óôïõò ïðïßïõò ç HDL-÷ïëçóôåñüëç ìåéþíåôáé ðáñÜëëçëá ìå ôçí LDL-÷ïëçóôåñüëç, Ýôóé ðïõ ï ëüãïò ïëéêÞ÷ïë/ HDL-÷ïëçóôåñüëç ìåñéêÝò öïñÝò áõîÜíåôáé. Áõôü ôï öáéíüìåíï ðåñéãñÜöçêå ðñþôç öïñÜ áðü ôïí Devroey ôï 2002 êáé áðåêëÞèç "êáêÞ áíôáðüêñéóç ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò óôéò óôáôßíåò" êáé åðéâåâáéþèçêå ìå ìßá ìåëÝôç ðáñáôÞñçóçò ôïí åðüìåíï ÷ñüíï áðü ôïí ßäéï åñåõíçôÞ. ÐåñáéôÝñù äéåñåýíçóç ôïõ öáéíïìÝíïõ ãßíåôáé ìå ôçí ðáñïýóá ìåëÝôç, ï ïðïßá óõíÝêñéíå ôç óõ÷íüôçôá ÷áìçëþí ôéìþí HDL-÷ïëçóôåñüëçò (< 40 mg%) ðñéí êáé ìåôÜ ôçí öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ êáèþò êáé ôï ðïóïóôü ôùí "êáêþí áíôáðïêñßóåùí ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò" óôéò óôáôßíåò êáé óôéò öéìðñÜôåò ÷ùñéóôÜ. Ðñïò ôïýôï åîåôÜóèçêáí ôá äåäïìÝíá 2.259 áóèåíþí ðïõ Ýëáâáí, ìå äáðÜíåò ôïõ Åèíéêïý ÓõóôÞìáôïò Õãåßáò ôïõ Âåëãßïõ, êáôÜ ôï äßìçíï Öåâñïõáñßïõ-Ìáñôßïõ 2002 õðïëéðéäáéìéêÜ öÜñìáêá, ãéá óõíÝ÷éóç ôçò áãùãÞò ôïõò. Ç Ýãêñéóç ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò, áí ôï êüóôïò ôçò ðñüêåéôáé íá êáëõöèåß áðü ôï Óýóôçìá Õãåßáò, ãßíåôáé áðü åëåãêôÝò ãéáôñïýò ìå âÜóç ôá ÂåëãéêÜ êñéôÞñéá êáé ïé áéôÞóåéòóõíôáãÝò óõãêåíôñþíïíôáé óôá êåíôñéêÜ ãñáöåßá êáôÜ ðåñéï÷Ýò. ÃåíéêÜ Ýíáñîç öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò ãßíåôáé áí ç ïëéêÞ ÷ïëçóôåñüëç ðáñáìÝíåé ìåôÜ 3 ìÞíåò äéáéôçôéêÞò áãùãÞò > 250 mg%, ôá TG > 200 mg% Þ ç LDL-÷ïëçóôåñüëç > 160 mg%. Ç óõíÝ÷éóç ôçò áãùãÞò äåí åîáñôÜôáé áðü ôá åðßðåäá óôá ïðïßá öèÜíïõí ïé ôéìÝò ôùí ëéðéäßùí ìå ôçí áãùãÞ.

Ôá óôïé÷åßá ðïõ Þôáí äéáèÝóéìá óôïõò åñåõíçôÝò åßíáé ç çìåñïìçíßá ãåííÞóåùò, ôï öýëï, ôï åßäïò ôïõ öáñìÜêïõ êáé ç äüóç, ðéï ðñüóöáôåò ôéìÝò ôùí ëéðéäßùí (Ïë-÷ïëçóôåñüëç, TG, HDL-÷ïëçóôåñüëç êáé LDL-÷ïëçóôåñüëç) êáèþò êáé ïé ôéìÝò ìåôÜ ôçí ôñßìçíï äéáéôçôéêÞ áãùãÞ, ðñéí ôçí Ýíáñîç ôïõ öáñìÜêïõ. ¼ëïé ïé áóèåíåßò åß÷áí ëÜâåé ôï öÜñìáêï åðß ôïõëÜ÷éóôïí 3 ìÞíåò ðñéí ôçí ôåëåõôáßá áéìïëçøßá, ìåñéêïß üìùò áêïëïõèïýóáí ôçí áãùãÞ ãéá áñêåôÜ ÷ñüíéá. Ç ìÝóç çëéêßá ôùí áóèåíþí Þôáí 66 åôþí êáé 56% áõôþí Þôáí ãõíáßêåò. Ïé ìÝóåò ôéìÝò ôùí ëéðéäßùí ðñéí ôçí Ýíáñîç ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò Þôáí: ïëéêÞ-÷ïëçóôåñüëç 286 mg%, HDL-÷ïëçóôåñüëç 61 mg%, LDL-÷ïëçóôåñüëç 184 mg% êáé TG 209 mg%. Ïé 711 áðü áõôïýò Ýëáâáí öéìðñÜôåò êáé ïé 1548 óôáôßíåò. Ïé áóèåíåßò ðïõ ðÞñáí öéìðñÜôåò åß÷áí õøçëüôåñá TG óå óýãêñéóç ìå áõôïýò ðïõ ðÞñáí óôáôßíåò (234 mg% Ýíáíôé 173 mg%) êáé ÷áìçëüôåñç HDL-÷ïëçóôåñüëç (59 mg% Ýíáíôé 63 mg%), åíþ áõôïß ðïõ ðÞñáí óôáôßíåò åß÷áí õøçëüôåñç ïë-÷ïëçóôåñüëç (289 mg% Ýíáíôé 274 mg%). ÌåôÜ ôç èåñáðåßá ç ïëéêÞ-÷ïëçóôåñüëç ìåéþèçêå óôá 208 mg%, ç LDL-÷ïëçóôåñüëç óôá 122 mg% êáé ôá TG óôá 141 mg% êáé ç HDL-÷ïëçóôåñüëç óôá 58 mg%. Ðñéí ôçí Ýíáñîç ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò ÷áìçëÞ HDL-÷ïëçóôåñüëç (< 40 mg%) åß÷å ôï 9 % ôùí áóèåíþí (ôï 7% áõôþí ðïõ ìåôÜ ðÞñáí óôáôßíåò êáé ôï 11% áõôþí ðïõ ðÞñáí öéìðñÜôåò). Õðü öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ ôï 11% ôùí áóèåíþí åß÷å ÷áìçëÞ HDL-÷ïëçóôåñüëç (10% óôéò óôáôßíåò êáé 13% óôéò öéìðñÜôåò). Ôï 6% ôùí áóèåíþí ðïõ åëÜìâáíáí óôáôßíåò êáé ôï 4% áõôþí ðïõ åëÜìâáíáí öéìðñÜôåò åß÷áí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò èåñáðåßáò HDL-÷ïëçóôåñüëç < 40 mg%, åíþ ðñéí ôç èåñáðåßá åß÷áí õøçëüôåñç. Áíôßèåôá 3% ôùí áóèåíþí õðü óôáôßíåò êáé 2% õðü öéìðñÜôåò áýîçóáí ôçí HDL-÷ïëçóôåñüëç ìå ôçí áãùãÞ. Ï ëüãïò

ïë-÷ïëçóô/HDL-÷ïëçóô áõîÞèçêå áðü 6,5 óå 7 óôïõò áóèåíåßò ìå êáêÞ áíôáðüêñéóç. Äåí ðáñáôçñÞèçêå äéáöïñÜ ìåôáîý ôùí äéáöüñùí óôáôéíþí ïýôå ìåôáîý ôùí äéáöüñùí öéìðñáôþí, ïðùóäÞðïôå üìùò õðÞñîå äéáöïñÜ ìåôáîý ôçò êáôçãïñßáò ôùí óôáôéíþí êáé ôçò êáôçãïñßáò ôùí öéìðñáôþí (6% êáé 4% áíôßóôïé÷á, p=0,019). Ï ëüãïò ãéá ôïí ïðïßï ìåñéêïß áóèåíåßò åìöáíßæïõí áõôÞ ôçí áíåðéèýìçôç áíôáðüêñéóç óôá õðïëéðéäáéìéêÜ öÜñìáêá äåí Þôáí äõíáôü íá äéåñåõíçèåß ìå ôçí ðáñïýóá ìåëÝôç, äåäïìÝíïõ üôé ïé åñåõíçôÝò äåí åß÷áí óôïé÷åßá ãéá ôïõò ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ Þ Üëëá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí áóèåíþí. Ïé óõããñáöåßò õðïèÝôïõí üôé åíäå÷ïìÝíùò ç ìç óõììüñöùóç ôùí áóèåíþí óôç äßáéôá, ç ìåßùóç ôçò Üóêçóçò ëüãù ðéèáíþò ìõáëãéþí áðü ôéò óôáôßíåò êáé ðåñéóóüôåñï ðéèáíÜ ç ãåíåôéêÞ ðñïäéÜèåóç ìðïñåß íá åðçñåÜæïõí ôçí áíôáðüêñéóç ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò óôá öÜñìáêá. ¢ëëùóôå åßíáé ãíùóôü üôé ïñéóìÝíá Üôïìá äåí áíôáðïêñßíïíôáé éêáíïðïéçôéêÜ üóïí áöïñÜ ôç ìåßùóç ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò ìå óôáôßíåò, åðåéäÞ Ý÷ïõí ìéêñü âáèìü åíäïãåíïýò óýíèåóçò ÷ïëçóôåñüëçò êáé áðïññïöïýí óå áõîçìÝíï âáèìü ôç ÷ïëçóôåñüëç áðü ôï Ýíôåñï. Óçìåßùóç óõíôÜêôç: ÏðùóäÞðïôå ÷ñåéÜæåôáé ìåãáëýôåñç ìåëÝôç ãéá íá äéåõêñéíéóèåß ï ìç÷áíéóìüò, äåäïìÝíïõ üôé, üðùò êáé ïé óõããñáöåßò ðáñáäÝ÷ïíôáé, ç ìåëÝôç áõôÞ Ý÷åé áñêåôïýò ðåñéïñéóìïýò, êõñßùò üóïí áöïñÜ ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ ôùí áóèåíþí (ðáñÜãïíôåò êéíäýíïõ, ðñùôïãåíÞò Þ äåõôåñïãåíÞò ðñüëçøç, óõã÷ïñçãïýìåíç Üëëç áãùãÞ êëð). ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 19

ÈÅÑÁÐÅÉÁ - ÖÁÑÌÁÊÁ

Ç äéáöïñåôéêÞ áíôáðüêñéóç ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò óôçí õðïëéðéäáéìéêÞ èåñáðåßá åîáñôÜôáé áðü ôá áñ÷éêÜ ôçò åðßðåäá Kolovou GD, Daskalova DC, Petropoulos II, Anagnostopoulou KK, Bilianou, Pilatis ND, Pavlidis AN, Cokkinos DV. (Am J Cardiol 2003;92:1339-42) Óôç ìåëÝôç áõôÞ ìåëåôÞèçêå ç áíôáðüêñéóç ôçò HDL÷ïëçóôåñüëçò óôçí õðïëéðéäáéìéêÞ áãùãÞ. ÐåñéåëÞöèçóáí 801 áóèåíåßò ðïõ õðïâëÞèçêáí óå áãùãÞ êáôÜ ôçí êñßóç ôïõ èåñÜðïíôá éáôñïý, óýìöùíá ìå ôéò ïäçãßåò ôïõ ÁÔÑ ÉÉÉ. Ïé 241 èåñáðåýôçêáí äéáéôçôéêÜ, ïé 312 ìå óôáôßíç, ïé 165 ìå öéìðñÜôç êáé ïé 83 ìå íéêïôéíéêü ïîý Þ ôï áíÜëïãï ôïõ áìðóéîéìÜìðç. ÌåôÜ ôç èåñáðåßá ðáñáôçñÞèçêå ìåßùóç ôçò ïëéêÞò ÷ïëçóôåñüëçò, ôçò LDL-÷ïëçóôåñüëçò êáé ôùí ôñéãëõêåñéäßùí ùò áíáìåíüôáí. Ç óõìðåñéöïñÜ ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò äåí Þôáí ïìïéüìïñöç óå üëïõò ôïõò áóèåíåßò. ¼óïé áðü ôïõò áóèåíåßò åß÷áí áñ÷éêÞ ôéìÞ HDL÷ïëçóôåñüëçò < 39 mg% ôçí áýîçóáí ìå ôç èåñáðåßá, áíåîÜñôçôá ôïõ åßäïõò ôçò áãùãÞò. Áíôßèåôá üóïé åß÷áí HDL-÷ïëçóôåñüëç > 39 mg% åßôå ðáñïõóßáóáí ìåßùóç (üóïé áíôéìåôùðßóèçêáí ìå äßáéôá Þ óôáôßíåò) åßôå êáìßá ìåôáâïëÞ (üóïé ðÞñáí öéìðñÜôåò Þ íéêïôéíéêü ïîý).Ïé ìåôáâïëÝò öáßíïíôáé óôçí Åéêüíá 1. Äåí åîåôÜóèçêå áí õðÞñ÷å äéáöïñÜ ìåôáîý ôùí

äéáöüñùí óôáôéíþí, ëüãù ôïõ ó÷åôéêÜ ìéêñïý áñéèìïý ôùí áóèåíþí óå êÜèå óôáôßíç

Åéêüíá 1: ÌåôáâïëÞ ôùí åðéðÝäùí ôçò HDL-÷ïëçóôåñüëçò (äéáöïñÜ óå mg/dl ) ìåôÜ èåñáðåßá ìå äßáéôá (D), óôáôßíåò (S), öéìðñÜôåò (F) êáé íéêïôéíéêü ïîý (NA) óå áóèåíåßò ìå áñ÷éêÞ ôéìç HDL-÷ïëçóôåñüëçò < 39 mg/dl Þ > 39 mg/dl. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

Ç èåñáðåßá ìå óôáôßíç âåëôéþíåé ôçí êáñäéáããåéáêÞ ðñüãíùóç óå áóèåíåßò ìå ðåñéöåñéêÞ áñôçñéïðÜèåéá Schillinger M, Exner M, Mlekusch W, Amighi J, Sabeti S, Muellner M, Rumpold H, Wagner O, Minar E. Eur Heart J 2004;25:742-18 515 áóèåíåßò, ìÝóçò çëéêßáò 70 åôþí, Üíäñåò êáé ãõíáßêåò, ìå óïâáñÞ ðåñéöåñéêÞ áñôçñéïðÜèåéá, ðïõ íïóçëåýôçêáí ãéá áããåéïðëáóôéêÞ ðåñéöåñéêïý áããåßïõ, ðáñáêïëïõèÞèçêáí åðß 21 ìÞíåò (áðü 12 Ýùò 25), áöïý êáôáãñÜöçêáí ôï êáñäéáããåéáêü ôïõò ðñïößë êéíäýíïõ êáé ïé äåßêôåò öëåãìïíÞò (hs-CRP, ÁìõëïåéäÝò Á ôïõ ïñïý, éíùäïãüíï, ëåõêùìáôßíåò ïñïý êáé ëåõêÜ áéìïóöáßñéá ôïõ áßìáôïò). Ïé 269 åëÜìâáíáí óôáôßíç, óýìöùíá ìå áðüöáóç ôùí èåñáðüíôùí éáôñþí ôïõò. Ç ïìÜäá ôùí áóèåíþí ðïõ ëÜìâáíáí óôáôßíç åß÷å óôçí ðáñáêïëïýèçóç ÷áìçëüôåñåò ôéìÝò äåéêôþí öëåãìïíÞò (hs - CRP, P<0,001,

SAA P=0,004, éíùäïãüíï Ñ=0,007, ëåõêþìáôá Ñ < 0,001, ðïëõìïñöïðýñçíá P=0,049) êáé êáëýôåñç åðéâßùóç (ëéãüôåñïõò èáíÜôïõò êáé åìöñÜãìáôá ôïõ ìõïêáñäßïõ óôïõò 6, 12 êáé 24 ìÞíåò) óå óýãêñéóç ìå ôçí ïìÜäá áõôþí ðïõ äåí ðÞñáí óôáôßíç. (ëüãïò êéíäýíïõ (HR) 0,52, p = 0,022). ÂÝâáéá ôï üöåëïò ðåñéïñßóôçêå ìüíï óôïõò áóèåíåßò ðïõ áñ÷éêÜ åß÷áí Ýíôïíç öëåãìïíþäç äñáóôçñéüôçôá (hs - CRP > 0,42 mg/dl), åíþ áóèåíåßò ìå hs - CRP < 0,42 mg/dl åß÷áí ìç óçìáíôéêü üöåëïò ìå ôéò óôáôßíåò. ÅðéìÝëåéá: Çëßáò ×åéìþíáò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 20

áèçñïóêëÞñùóç ÌÁÑÔÉÏÓ 2004

ÐÑ ÏÔÅÉÍÏÌ ÅÍÇ ÂÉÂË ÉÏÃÑ Á Ö ÉÁ 1:

Tayek J. Atorvastatin reduced coronary and stroke events in patients with hypertension and without dyslipidemia. ACP J Club. 2004 Mar-Apr;140(2):A16. 2: Hognestad A, Aukrust P, Wergeland R, Stokke O, Gullestad L, Semb AG, Holm T, Andreassen AK, Kjekshus JK. Effects of conventional and aggressive statin treatment on markers of endothelial function and inflammation. Clin Cardiol. 2004 Apr;27(4):199-203. 3: Llaverias G, Noe V V, Penuelas S, Vazquez-Carrera M, Sanchez RM, Laguna JC, Ciudad CJ, Alegret M. Atorvastatin reduces CD68, FABP4, and HBP expression in oxLDL-treated human macrophages. Biochem Biophys Res Commun. 2004 May 21;318(1):265-274. 4: Baxter JD, Webb P, Grover G, Scanlan TS. Selective activation of thyroid hormone signaling pathways by GC-1: a new approach to controlling cholesterol and body weight. Trends Endocrinol Metab. 2004 May; 15(4): 154-7. 5: Winkelmann BR. American heart association scientific sessions. Expert Opin Investig Drugs. 2004 Apr;13(4):435-45. 6: Novela C, Hennekens CH. Hypothesis: Atorvastatin Has Pleiotropic Effects that Translate into Early Clinical Benefits on Cardiovascular Disease. J Cardiovasc Pharmacol Ther. 2004 Mar;9(1):61-3. 7: Tziakas DN, Chalikias GK, Parissis JT, Hatzinikolaou EI, Papadopoulos ED, Tripsiannis GA, Papadopoulou EG, Tentes IK, Karas SM, Chatseras DI. Serum profiles of matrix metalloproteinases and their tissue inhibitor in patients with acute coronary syndromes. The effects of short-term atorvastatin administration. Int J Cardiol. 2004 Apr;94(2-3):269-77. 8: Johnston TP. The P-407-induced murine model of dose-controlled hyperlipidemia and atherosclerosis: a review of findings to date. J Cardiovasc Pharmacol. 2004 Apr;43(4):595-606. 9: Kajinami K, Brousseau ME, Ordovas JM, Schaefer EJ. Polymorphisms in the multidrug resistance-1 (MDR1) gene influence the response to atorvastatin treatment in a gender-specific manner. Am J Cardiol. 2004 Apr 15;93(8):104650. 10: Brousseau ME, Schaefer EJ, Wolfe ML, Bloedon LT, Digenio AG, Clark RW, Mancuso JP, Rader DJ. Effects of an inhibitor of cholesteryl ester transfer protein on HDL cholesterol. N Engl J Med. 2004 Apr 8;350(15):1505-15. 11: Brewer HB Jr. Increasing HDL Cholesterol Levels. N Engl J Med. 2004 Apr 8;350(15):1491-4. 12: Weverling-Rijnsburger AW, Blauw GJ, Meinders AE. Effect of atorvastatin on impaired vascular function in healthy old men. J Clin Pharm Ther. 2004 Apr;29(2):157-64. 13: Blanco-Colio LM, Martin-Ventura JL,

14:

15:

16:

17:

18:

19:

20:

21:

22:

23:

Sol JM, Diaz C, Hernandez G, Egido J. Decreased circulating Fas ligand in patients with familial combined hyperlipidemia or carotid atherosclerosis: normalization by atorvastatin. J Am Coll Cardiol. 2004 Apr 7;43(7):1188-94. Brizzi P, Tonolo G, Bertrand G, Carusillo F, Severino C, Maioli M, Malaguarnera L, Musumeci S. Autoantibodies against oxidized low-density lipoprotein (ox-LDL) and LDL oxidation status. Clin Chem Lab Med. 2004 Feb;42(2):164-70. Gupta A, Gupta V, Thapar S, Bhansali A. Lipid-lowering drug atorvastatin as an adjunct in the management of diabetic macular edema. Am J Ophthalmol. 2004 Apr;137(4):675-82. Prisant LM. Clinical trials and lipid guidelines for type II diabetes. J Clin Pharmacol. 2004 Apr;44(4):423-30. Waehre T, Yndestad A, Smith C, Haug T, Tunheim SH, Gullestad L, Froland SS, Semb AG, Aukrust P, Damas JK. Increased expression of interleukin-1 in coronary artery disease with downregulatory effects of HMG-CoA reductase inhibitors. Circulation. 2004 Apr 27;109(16):1966-72. Kastelein JJ, de Groot E, Sankatsing R. Atherosclerosis measured by B-mode ultrasonography: effect of statin therapy on disease progression. Am J Med. 2004 Mar 22;116 Suppl 6A:31S-36S. Xu Z, Zhao S, Zhou H, Ye H, Li J. Atorvastatin lowers plasma matrix metalloproteinase-9 in patients with acute coronary syndrome. Clin Chem. 2004 Apr;50(4):750-3. Athyros VG, Elisaf M, Papageorgiou AA, Symeonidis AN, Pehlivanidis AN, Bouloukos VI, Milionis HJ, Mikhailidis DP; GREACE Study Collaborative Group. Effect of statins versus untreated dyslipidemia on serum uric acid levels in patients with coronary heart disease: a subgroup analysis of the GREek Atorvastatin and Coronaryheart-disease Evaluation (GREACE) study. Am J Kidney Dis. 2004 Apr; 43(4): 589-99. Sabbatini M, Pisani A, Uccello F, Serio V, Seru R, Paterno R, Cianciaruso B, Fuiano G, Andreucci M. Atorvastatin improves the course of ischemic acute renal failure in aging rats. J Am Soc Nephrol. 2004 Apr;15(4):901-9. Sone H, Shimano H, Shu M, Nakakuki M, Takahashi A, Sakai M, Sakamoto Y, Yokoo T, Matsuzaka K, Okazaki H, Nakagawa Y, Iida KT, Suzuki H, Toyoshima H, Horiuchi S, Yamada N. Statins downregulate ATP-binding-cassette transporter A1 gene expression in macrophages. Biochem Biophys Res Commun. 2004 Apr 9;316(3):790-4. Schulz JG, Bosel J, Stoeckel M, Megow D, Dirnagl U, Endres M. HMGCoA reductase inhibition causes neurite loss by interfering with geranylgeranylpyrophosphate synthesis. J Neurochem. 2004 Apr;89(1):24-32.

24: Davidson MH. Ezetimibe: a novel option for lowering cholesterol. Expert Rev Cardiovasc Ther. 2003 May;1(1):11-21. 25: Rosenson RS. Rosuvastatin: a new inhibitor of HMG-coA reductase for the treatment of dyslipidemia. Expert Rev Cardiovasc Ther. 2003 Nov;1(4):495505. 26: Sinzinger H, O'Grady J. Professional athletes suffering from familial hypercholesterolaemia rarely tolerate statin treatment because of muscular problems. Br J Clin Pharmacol. 2004 Apr; 57(4): 525-8. 27: Fukazawa I, Uchida N, Uchida E, Yasuhara H. Effects of grapefruit juice on pharmacokinetics of atorvastatin and pravastatin in Japanese. Br J Clin Pharmacol. 2004 Apr;57(4):448-55. 28: Mitsios JV, Papathanasiou AI, Rodis FI, Elisaf M, Goudevenos JA, Tselepis AD. Atorvastatin does not affect the antiplatelet potency of clopidogrel when it is administered concomitantly for 5 weeks in patients with acute coronary syndromes. Circulation. 2004 Mar 23;109(11):1335-8. Epub 2004 Mar 15. 29: Hoglund K, Wiklund O, Vanderstichele H, Eikenberg O, Vanmechelen E, Blennow K. Plasma levels of betaamyloid(1-40), beta-amyloid(1-42), and total beta-amyloid remain unaffected in adult patients with hypercholesterolemia after treatment with statins. Arch Neurol. 2004 Mar; 61(3): 333-7. 30: Kumagai K, Nakashima H, Saku K. The HMG-CoA reductase inhibitor atorvastatin prevents atrial fibrillation by inhibiting inflammation in a canine sterile pericarditis model. Cardiovasc Res. 2004 Apr 1;62(1):105-11. 31: Martins IJ, Redgrave TG. Obesity and post-prandial lipid metabolism. Feast or famine? J Nutr Biochem. 2004 Mar;15(3):130-41. 32: Valdivielso P, Moliz M, Valera A, Corrales MA, Sanchez-Chaparro MA, Gonzalez-Santos P. Atorvastatin in dyslipidaemia of the nephrotic syndrome. Nephrology (Carlton). 2003 Apr;8(2):61-4. 33: Topol EJ. Intensive statin therapy--a sea change in cardiovascular prevention. N Engl J Med. 2004 Apr 8; 350(15): 1562-4. 34: Cannon CP, Braunwald E, McCabe CH, Rader DJ, Rouleau JL, Belder R, Joyal SV, Hill KA, Pfeffer MA, Skene AM; Pravastatin or Atorvastatin Evaluation and Infection TherapyThrombolysis in Myocardial Infarction 22 Investigators. Intensive versus moderate lipid lowering with statins after acute coronary syndromes. N Engl J Med. 2004 Apr 8;350(15):1495-504. 35: Andrus MR. Oral anticoagulant drug interactions with statins: case report of fluvastatin and review of the literature. Pharmacotherapy. 2004 Feb; 24(2): 285-90. ÅðéìÝëåéá: Âáóßëåéïò ¢èõñïò

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 21

ÅÐÉÄÇÌÉÏËÏÃÉÁ - ÄÉÁÔÑÏÖÇ ÉÁÔÑÏÉ ÊÁËËÉÔÅ×ÍÅÓ ÉÁÔÑÏÉ ÊÁËËÉÔÅ×ÍÅÓ ÉÁÔÑÏÉ ÊÁËËÉÔÅ×ÍÅÓ

Âáóßëçò ÊÜñëïò Ï Âáóßëçò ÊÜñëïò ãåííÞèçêå óôçí ¢íäñï ôï 1926 áëëÜ ìåãÜëùóå êáé óðïýäáóå óôçí ÁèÞíá. Ôï 1954 Ýëáâå ôï ðôõ÷ßï ôçò éáôñéêÞò áðü ôï ÐáíåðéóôÞìéï Áèçíþí êáé óôç óõíÝ÷åéá åñãÜóèçêå óå äéÜöïñá áãñïôéêÜ éáôñåßá óôçí ðåñéï÷Þ ôïõ Ðçëßïõ, ãéá ìßá 10åôßá ðåñßðïõ. Ôï 1952 Ýãéíå äåêôüò óôá åñãáóôÞñéá ôçò Á.Ó.Ê.Ô. êáôüðéí åîåôÜóåùí. Åß÷å äáóêÜëïõò ôïí Ì. Ôüìðñï ê.Ü., áëëÜ äåí óõíÝ÷éóå ôá óðïõäÝò ôïõ êáé Ýôóé åãêáôÜëåéøå ôç Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí ìåôÜ áðü öïßôçóç åíüò Ýôïõò. Ôç ãëõðôéêÞ äéäÜ÷èçêå áðü ôïí ïíïìáóôü äÜóêáëï ôçò Ó÷ïëÞò Êáëþí Ôå÷íþí, Ìé÷. Ôüìðñá êáé åß÷å ùò óõìöïéôçôÝò ôïõ, ôïõò åðßóçò ïíïìáóôïýò óÞìåñá ãëýðôåò Äçì. ÊáëáìÜñá, Ãåñáó. ÓêëÜâï êáé ÔÜóï ÌïõæÜêç. Óôá ðñþôá ôïõ âÞìáôá ðñïò ôç ãëõðôéêÞ, ôïõ óõìðáñáóôÜèçêáí ç ãëýðôñéá ÉùÜííá ÓðçôóÝñç. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò õðçñåóßáò ôïõ óôá áãñïôéêÜ éáôñåßá ôçò ðåñéï÷Þò ôïõ Ðçëßïõ, åìðíÝåôáé êáé äçìéïõñãåß Ýñãá ôÝ÷íçò, êõñßùò åëáéïãñáößåò, ìå ôïðßá áðü ôçí ðåñéï÷Þ. Ç öýóç, ôá äÜóç, ôá âïõíÜ, ôá áñ÷ïíôéêÜ ôïõ Ðçëßïõ, ïé Üíèñùðïé, åßíáé èÝìáôá óõíçèéóìÝíá óôç æùãñáöéêÞ ôïõ. Ç ôå÷íéêÞ ôïõ Üñôéá êáé ôï ó÷Ýäéü ôïõ ðïëý áðëü. ÌÝóá áðü ôï Ýñãï ôïõ öáßíïíôáé ïé óðïõäÝò ôïõ óôç ãëõðôéêÞ êáé ôï ðÜèïò ôïõ ãéá ôçí åëëçíéêÞ öýóç. ÌåãÜëïò áñéèìüò ðéíÜêùí âãÞêáí áð' ôá ÷Ýñéá ôïõ, ðñáãìáôéêÜ áñéóôïõñãÞìáôá, üðùò áðåöÜíèçóáí ïé åéäéêïß óôéò äéÜöïñåò åêèÝóåéò ðïõ Ýêáíå. Ôï 1967 êÜíåé ôçí ðñþôç ôïõ áôïìéêÞ Ýêèåóç æùãñáöéêÞò óôïí Âüëï ìå ìåãÜëç åðéôõ÷ßá. Ôï 1969 êÜíåé ôçí ðñþôç ôïõ áôïìéêÞ Ýêèåóç óôçí ÁèÞíá (Ãêáëåñß "ÓôïÜ ÔÝ÷íçò 13"). ¸êôïôå Ý÷åé ëÜâåé ìÝñïò óå ðïëëÝò ïìáäéêÝò åêèÝóåéò. Åßíáé ìÝëïò ôçò ÅëëçíéêÞò Åôáéñåßáò Éáôñþí Êáëëéôå÷íþí êáé Ýëáâå ìÝñïò óôç Â´ ÐáíåëëÞíéá ¸êèåóç ôçò åôáéñßáò óôï Ðíåõìáôéêü ÊÝíôñï ôçò ÁèÞíáò. Óôéò 17 Óåðôåìâñßïõ 1991 ðñáãìáôïðïßçóå áôïìéêÞ ôïõ Ýêèåóç óôçí áßèïõóá "ÌðïõæéÜíç" (Îåíïöþíôïò 7).

TEYXOS-2-a.qxd

28/5/2004 3:09 ìì

Page 22