Catálogo (S8) 10ª Mostra de Cinema Periférico. 2019 by (S8) Mostra de Cinema Periférico

A CORUÃ&#x2018;A, 2019

Equipo / Staff Dirección / Direction Ana Domínguez Ángel Rueda

Dirección técnica / Tech Department Coordination Ana Dixital

Produción / Production Ana Domínguez Tamara Blanco

Producción técnica / Tech Production Juanma Lodo

Programación / Programming Elena Duque Ángel Rueda Convidados e tráfico de copias / Guest Department and Print Traffic Ximena Losada Asistente convidados / Guest Department Assistant Roberto Conde Cooperación e institucións / Cooperation and Institutions Nela Fraga Rivas Editorial Elena Duque Deseño gráfico / Graphic Design David Carballal Traducións / Translation Raquel Senra Fernández (Translation Juice) Cristina Lesmes Elena Duque Prensa / Press Andrea Villa Web Icíar Novo Redes sociais / Social Media Nela Fraga Rivas Contidos audiovisuais / Audiovisual Contents Marcos Flórez (NUMAX) César Seijas Fotógrafa / Photographer María Meseguer

Dirección de son / Sound Coordination Sisco Lariño Técnico de son / Sound Technician Jas Processor Proxeccionistas / Projectionists Carolina Cappa Miguel Núñez Rexedoras de sala / Venue Managers Bettina Korten Alicia Alonso Axudante de produción / Production Assistant María A. Varela Coordinación INPUT / INPUT Coordinator Gonzalo E. Veloso Bolseiros / Interns María Díaz López, Cristina Frías Ornosa, Silvia Corral Mato, Laura Pazienzia Signo Voluntarios / Volunteers María Díaz López, Celia Acción de la Iglesia, Laura Rodríguez Gesto, Rosa Amigo Otero, Elena Mansinho Bernárdez, Andrea Arias Rodríguez, Alba Sueiro Pasandín, Antía Suárez Martínez, Silvia Fernández Recouso, Jesús Armando Quintero Álvarez © dos textos e as imaxes, os seus autores © of texts and images belongs to its authors

Unha produción de / A production by:

ÍNDICE / CONTENTS

EDITORIAL

PROGRAMA 12 MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 24

CHARLOTTE PRYCE A través do espello

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS

BILL BRAND O cine como segunda pel

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers

ROSS LIPMAN The Exploding Digital Inevitable & Crossroads

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía

CINE CONFERENCIA AulaCREA O VISIBLE E O INVISIBLE NO CINE DE JEANNETTE MUÑOZ

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION

INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS

DESBORDAMIENTOS 106

malcolm le grice

108

LEC (MÉXICO)

110

STEFANO CANAPA

112 PRISMÁticas

SINAIS

114

CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló

120

7 LIMBOS

124

SINAIS EN CURTO

EXPOSICIÓNS E INSTALACIÓNS 132

MARÍA MESEGUER 9/10 (S8)

134

RETRATOS 8 SUPER 8

DIDÁCTICA 136

MASTER CLASS MALCOLM LE GRICE Momentos presentes e tempo que pasa

137

Master Class Janine Marchessault O ARQUIVO COMO MEDIO: ACTIVACIÓNS E REMEDIOS

138

Master Class Bill Brand A PRESERVACIÓN DO CINE E O IMPULSO CREATIVO

139

MASTER CLASS MARK TOSCANO REMAINS TO BE SEEN

140

OBRADOIRO MADI PILLER FILME: Formas e revelacións

141

XPRESA OBRADOIRO CINEMATOGRÁFICO DE INCLUSIÓN SOCIAL con JEANNETTE MUÑOZ TODO DEPENDE DO CRISTAL CON QUE SE MIRE

144

SEMINARIO A CUARTA PAREDE CRÍTICA E PROGRAMACIÓN EN LIÑA

OBSERVATORIO 148

VIVIR PARA VER MESA REDONDA RESTAURACIÓN E CONSERVACIÓN DO PATRIMONIO AUDIOVISUAL

149

PROXECTA CONSTRÚE FONDO E FORMA. XEITOS E RETOS NA PROGRAMACIÓN DOS FESTIVAIS DE CINEMA

150

INPUT

X (S8) 154

CELEBRACIÓNS X EDICIÓN

INFORMACIÓN ÚTIL

156

EDITORIAL Chegamos á nosa décima edición, e desde aqueles días de 2010 no antigo cárcere da Coruña, é moito o que cambiou no noso entorno, e o que o propio festival foi mutando (esperamos que sen perder a súa esencia). Un percorrido no que dá tempo a pensar que significa dentro do contexto nacional a creación do (S8), e cal foi o noso papel nun renovado interese polo cinema “periférico”, experimental e de vangarda, que esperamos que sexa só o comezo dun futuro brillante. X, en números romanos, é a idade que alcanzamos, un X que serviu tamén de inspiración para a imaxe desta edición, unha serie de elementos vistos a través de raios X. Radiografías que permiten desentrañar o misterio do que hai dentro das cousas, e que tamén se aliñan coa esencia da procura destes anos, pois a nosa intención foi radiografar neste tempo a esencia mesma do cinema, ir máis aló da súa superficie para descubrir os seus mecanismos (lembremos o trío de edicións temáticas que nos preceden, dedicadas á luz, á materia e ao tempo). O X tamén marca, coa súa forma gráfica, unha encrucillada, o cruzamento de camiños entre o pasado e o futuro. Unha idea que atopa a súa expresión dentro da programación a través do foco dedicado á restauración e conservación de cinema: unha disciplina que lida cos legados pasados e presentes coa idea de facelos perdurar para o futuro. A través dos protagonistas deste foco (Bill Brand, Ross Lipman, Mark Toscano e Janine Marchessault) puidemos coñecer moito do que nos emociona e inspira, e puidemos tamén compartilo con todos os que aquí se achegaron. Ese cruzamento de pasado, neste caso do noso pasado, exprésase tamén a través do programa “Vellos e novos amigos”. Non só retomamos a cineastas que xa nos visitaron, seguindo os seus pasos no presente, senón que tamén abrimos unha porta a novas amizades que se incorporan ao noso imaxinario, cargadas de futuro, como é o caso de Jeannette Muñoz, Stefano Canapa ou Madi Piller. Unha idea que tamén percorre o apartado dedicado ao cinema mexicano a través do LEC e de Azucena Losana, unha chiscadela ás edicións especiais que dedicamos a países como Arxentina, Xapón ou Brasil que se refresca e se pon ao día. Dedicamos un espazo a unha figura pioneira que sempre creou desde unha postura adiantada e visionaria, como é o caso de Malcolm Le Grice, e a unha creadora, Charlotte Pryce, que utilizando ferramentas e referentes do pasado sinala un posible futuro para o cinema e para a nosa actitude fronte a el. Pois cremos firmemente que a invención da linguaxe audiovisual e o seu porvir segue ligada a un cinema feito coas mans, e coa alma.

editorial 8

E aínda que alcanzar a década nos leve a botar a vista atrás, preferimos ver esta encrucillada como un comezo en lugar de como unha meta. Aquí empeza unha época de abrir camiños e ser fonte de inspiración para quen virá despois. De apoiar a creación desde diferentes frontes, nutrindo a unha comunidade crecente, e ofrecendo un espazo para esas obras por vir máis aló da rapidez desapiadada e dos flashes cegadores. Polo tanto, non termina unha década, senón que apenas está a empezar un futuro no que aspiramos a seguir sendo un espazo onde o cinema viva e palpite.

EDITORIAL We reach out 10th edition, and from those days in 2010 in A Coruña’s old prison, there have been a lot of changes around us, and also in the festival itself (we hope that without losing our essence. A trajectory that gives us time to think about the meaning, in a national context, of the creation of the (S8), and about what our role has been in the renewal of the interest for “peripheral”, experimental and avant garde cinema, that we hope is only the beginning of a brilliant future. X, in roman numbers, is the age we reach, a X that has also been the inspiration for this edition’s image, a series of elements seen through X-rays. Radiographies that let us unravel the mystery of what’s inside things, and that have to do with the essence of our quest these years, since our intention has been to X-ray the essence of cinema, to go beyond its surface to discover its mechanisms (let’s remember our three last thematic editions, devoted to light, matter and time). The X also marks, with its graphic form, a crossroad between past and future. An idea that finds its expression inside our program through the focus devoted to film preservation and restoration: a work that deals with past and present legacies with the idea of make them endure in the future. Thanks to the protagonists of this focus (Bill Brand, Ross Lipman, Mark Toscano and Janine Marchessault) we have been able to discover a big part of the things that inspire us, and we have been also able to share them all with our audience. This crossroads between past and present, in this case our past, is expressed also through the program “Old and New Friends”. Not only we summon here filmmakers that have been already in the festival, but we also open a door to new friendships that are incorporated to our imaginary, loaded with future, as is the case of Jeannette Muñoz, Stefano Canapa and Madi Piller. An idea that also has to do with the part of the program devoted to Mexican cinema through LEC and Azucena Losana, a wink to those special editions we devoted to countries such as Argentina, Japan and Brazil, and idea now refreshed and updated.

9 editorial

There is a space for a pioneer figure that has always created from a visionary point of view: that is the case of Malcolm Le Grice, and of an artist, Charlotte Pryce, that using tools and referents from the past, points to a possible future for cinema and for our attitude towards it. For we firmly believe that the invention of audiovisual language and its future remains linked to a cinema made with the hands, and with the heart. And despite of this review that turning ten years old inspires us, we do prefer to see this crossroad as a beginning instead of a goal. Here begins a new era of opening paths, of being a source of inspiration for those who will come after. Of supporting the creation from different fronts, nurturing a growing community and offering a space for this works to come beyond the ruthless speed of the blinding flashes. Therefore, this is not a decade that comes to an end, but a future just beginning. A future in which we aim to keep on being a space where cinema lives and beats.

PROGRAMA MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 12 CHARLOTTE PRYCE A través do espello 24 MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS 32 BILL BRAND O cine como segunda pel 40 MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers 48 ROSS LIPMAN The Exploding Digital Inevitable & Crossroads 58 LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO 62 AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía 68

O VISIBLE E O INVISIBLE NO CINE DE JEANNETTE MUÑOZ CINE CONFERENCIA AulaCREA 78 NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION 88 INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS 96 DESBORDAMIENTOS malcolm le grice 106 LEC (MÉXICO) 108 STEFANO CANAPA 110 PRISMÁticas 112 SINAIS CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló 114 7 LIMBOS 120 SINAIS EN CURTO 124

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

O bodegón (en inglés still life) é un xénero da historia da arte ben coñecido, moitas veces considerado “menor”, e que posiblemente por ese mesmo carácter serviu de vehículo de experimentación a aqueles pintores que comezaron a preocuparse pola esencia mesma da pintura e a liberala das cadeas da representación. Non hai máis que pensar nos bodegóns de Gauguin, de Matisse, de Cézanne, ou máis adiante os dos cubistas ou os de Léger, para decatarse disto. Esta idea de still life serve así como un modo, dos centos que pode haber, de achegarse á obra dun dos artistas máis ousados á vez que reflexivos que existen (nótese que non se di “cineasta”, que non deixaría de ser un termo trampón ou insuficiente á hora de referirse a Malcolm Le Grice). A idea de still life serve na medida en que Le Grice comeza a súa andaina como pintor, e na medida en que varias das súas obras fan alusión directa a ese xénero e o empregan á maneira dos pintores antes citados para investigar o propio cine como soporte, desligándose da narración ou do suposto rexistro realista da realidade, para investigar de maneira plástica, reflexiva e performativa iso que coñecemos como cine. A película é, pois, a propia tira de celuloide ou conxunto de píxeles, non as hipotéticas mazás do bodegón en movemento, e é tamén o que acontece mentres o espectador a mira, nese “aquí e agora” da proxección na que cada un de nós constrúe a súa propia película. Esta selección de películas de Le Grice, malia ser breve e parcial, serve para dar conta das múltiples formas que adoptaron esas ambicións ao longo do tempo, desde que comezara a experimentar co soporte fílmico nos anos sesenta no seo da célebre London Film-makers Co-op (na que tivo un papel crucial, non só como artista, senón poñendo en marcha o obradoiro no que se producirían moitas das obras da cooperativa), pasando polas súas primeiras experiencias con ordenadores nos setenta, o paso definitivo ao vídeo nos oitenta e a explosión de posibilidades do dixital (que tamén alcanza ata o 3D, non representado aquí). O primeiro programa xira pois arredor da natureza morta, pivotando sobre tres variacións deste tema para alcanzar novos horizontes: Academic Still Life (1976), na que alude a Cézanne, Digital Still Life (1989), con Seurat no punto de mira, e After Monet Water Lilies (2008). A primeira aborda, a través da montaxe, a exposición da película e o time lapse as cuestiones que Cézanne se propuña con respecto ao punto de vista e a percepción espacial; Digital Still Life converte o trazo puntillista de Seurat en píxeles, nun exercicio de manipulación da cor, do movemento

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

Art Work Series: Part 1 Academic Still Life (Cezanne), 1976

e de montaxe que rompe co naturalismo, abstraendo a imaxe aos seus valores tonais. Finalmente, After Monet Water Lilies é unha expresión de algo que estivo no seu traballo desde os comezos, que é a expansión da imaxe a múltiples pantallas, unha maneira de falar da súa experiencia coas pinturas de nenúfares de Monet, de seguir na súa idea de modificar o evento de proxección “normal”, e de xustapoñer e superpoñer imaxes. Precisamente con dúas pezas de dobre proxección comeza ese programa: por unha banda, China Tea (1965), outro bodegón e unha das súas primeiras pezas, no que un xogo de té é filmado desde distintas perspectivas con dúas cámaras de 8mm. Séguea Yes No Maybe Maybenot (1967), na que a metraxe dunha fervenza en branco e negro se reimprime opticamente en positivo e negativo, creando unha sorte de xogo que apela case ao tridimensional. Tras as tres naturezas mortas antes mencionadas, e levando un paso máis lonxe a deconstrución, a abstracción e a explotación de posibilidades do medio, Le Grice emprega as

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 14

FINITI, 2011

transicións máis abominables dun programa de edición dixital, todas vertidas no seu Digital Aberration (2004), baile de píxeles a tripla pantalla a ritmo de música tecno estrañamente hipnótico. Pecha o bloque pictórico Absynthe (2010), na que Le Grice segue os pasos dos seus admirados Manet, Degas e Picasso doutra maneira moito máis prosaica. É aquí onde pasamos da idea de still life á de moving life: aquela na que o tempo pasa, e o peso da caducidade da vida se deixa sentir. FINITI, unha das súas máis recentes obras, na que ademais das pantallas que se multiplican, o intenso traballo coa cor, as repeticións e variacións e as estruturas de montaxe, introdúcese o elemento do persoal. O segundo programa considérase como unha progresiva inmersión nunha procura materialista: a partir do fundador Little Dog for Roger (1968), no que as calidades e a presenza do formato fílmico son levadas á fronte, coas súas perforacións e bordos á vista grazas ao traballo coa copiadora óptica, seguido por Wharf (1968), que se compón a base de material estático (diapositivas en positivo e negativo) unha especie de peza fílmica que alterna a quietude co tempo e o movemento e logo pasa a Neither Here nor There (2001), que abstrae as tramas xeradas polo tubo catódico dunha televisión, For the Benefit of Mr K (1995), onde o punto de partida é unha fotografía estática de tempos pretéritos que está ligada a unha imaxe de vídeo actual, e a intensa manipulación dixital de Travelling with Mark (2003). A construción da peza é o que trae á fronte DENISSINED (2006), coa súa estrutura en forma de palíndromo visual e sonoro (da que o seu título tamén se fai eco), e o tempo é o que entra en xogo na mestura de broma e reflexión sobre a relación entre a duración da peza e a da proxección ou visionamento que é Self Portrait after Raban Take

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

Measure (2008) (a tira de celuloide de Raban xa non existe: a estratexia é outra). Para rematar, achegámonos de novo ao persoal en dúas pezas disímiles: por unha banda, un fugaz retrato de Jonas Mekas, no que Le Grice o filma filmando, e Even the Cyclops Pays the Ferryman (1998), a súa alegoría particular do paso da vida cara á morte de texturas profusas de vídeo superpostas e xustapostas (película que forma parte do ciclo Cyclops Cycle, así como Neither Here nor There e Travelling with Mark). Está claro que o primordial da obra de Le Grice é o proceso en si mesmo, o acto de facer un cine que fala do propio cine nos seus múltiples soportes (algo que se estende a todas as súas outras facetas nas que pensa o cine en todas as súas implicacións, desde a escritura e a acción). El mesmo di, nunha entrevista con Simon Payne, “non creo que ningunha das miñas obras sexa unha afirmación definitiva”. E quizais sexa iso o que o converte nunha figura imparable, nunca acomodada, de curiosidade inesgotable, un espírito sempre en forma para ver máis aló do evidente. E por se isto fose pouco, as súas obras teñen unha marcada calidade sensual que convida ao goce primario; a reflexión non é inerte nin desapaixonada, está chea de vida (queda e en movemento).

Wharf, 1968

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 16

FINITI, 2011

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE Still life is a well-known genre of art history, often considered “minor”, and possibly for that same reason, it has served as a vehicle for experimentation for painters who began to think about the very essence of painting and freeing it from the chains of symbolism. To realize this, you need only to think about the still life works of Gauguin, Matisse, Cézanne, or later, those of the Cubists or of Léger. This idea of still life serves as one way, of the hundreds of ways there may be, to approach the work of one of the most daring and reflective artists who exists (note that the word “filmmaker” is not used; it would not cease to be a tricky or insufficient term when referring to Malcolm Le Grice).The idea of still life is useful to the extent that Le Grice begins his journey as a painter, and in that several of his works make direct reference to that genre and use it in the same manner as the aforementioned painters in order to study the cinema itself as a medium, detaching itself from the narrative and from the supposedly realistic record of reality, to investigate in a plastic, reflective and performative way this thing that we know as cinema. Film is, then, the strip of celluloid or set of pixels, not the hypothetical still life apples in motion, and it is also what happens while the viewer watches it, in the “here and now” of the projection in which each one of us creates his or her own film. This selection of Le Grice films, although brief and incomplete, serves to account for the multiple forms that these ambitions have adopted over time. He began to experiment with film format in the sixties under the wing of the famous London Film-makers Co-op (in which he played a crucial role, not only as an artist but in starting up the workshop where

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

many of the cooperative’s works would be produced), having his first experiences with computers in the seventies, the definitive step to video in the eighties and the explosion of possibilities of digital media (which also extends to 3D, not represented here). The first program thus revolves around still life, pivoting on three variations of this theme to reach new horizons: Academic Still Life (1976), which alludes to Cézanne, Digital Still Life (1989), with Seurat in the spotlight, and After Monet Water Lilies (2008).The first uses montage, film exposition and time lapse to address the issues that Cézanne posed in regards to point of view and spatial perception; Digital Still Life converts the pointillist brushstrokes of Seurat into pixels, in an exercise manipulating colour, movement and montage that breaks with naturalism, abstracting the image to its tonal values. Finally, After Monet Water Lilies is an expression of something that has been present in his work from the beginning: the expansion of the image to multiple screens, a way of talking about his experience with Monet’s water lily paintings, of continuing his idea of modifying the “normal” projection event, and of juxtaposing and superimposing images. It is precisely with two pieces of double projection that the programme begins: on one hand, China Tea (1965), another still life and one of his first pieces, in which a tea set is filmed from different perspectives with two 8mm cameras. It is followed by Yes No Maybe Maybenot (1967), in which footage of lapping water in black and white is reprinted optically in positive and negative, creating a kind of game that appeals almost to the three-dimensional. After the three aforementioned still lives, and going one step further with deconstruction, abstraction and exploitation of the medium’s possibilities, Le Grice uses the most abominable transitions of a digital editing program, all of them dumped in his Digital

Even the Cyclops Pays the Ferryman, 1998

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 18

Aberration (2004), a dance of pixels on a triple screen to the rhythm of strangely hypnotic techno music. Absynthe (2010) closes the pictorial block, in which Le Grice follows the steps of his admired Manet, Degas and Picasso in a much more prosaic way. This is where we move from the idea of still life to that of moving life: the one in which time passes, and the weight of the finitude of life is felt. FINITI, one of his most recent works, where in addition to the multiple screens, intense work with colour, repetitions and variations and montage structures, the personal element is introduced. The second program is posed as a progressive immersion in a materialistic search: starting with the foundational Little Dog for Roger (1968), in which the qualities and presence of the film format are brought to the front, with their perforations and edges in plain sight thanks to work with the optical printer, followed by Wharf (1968), which is composed based on static material (slides in positive and negative) a sort of film piece that alternates stillness with time and movement. Next comes Neither Here nor There (2001), which considers the “textures” generated by the cathode tube of a television, For the Benefit of Mr K (1995), based off of a static photograph of times gone by that is linked to a current video image, and the intense digital manipulation of Traveling with Mark (2003). The construction of the piece is what makes DENISSINED (2006) stand out, with its structure in the form of a visual and sound palindrome (also echoed by its title), and in Self Portrait after Raban Take Measure (2008), it is time that comes into play in the mix of joking and reflection on the relationship between the duration of the piece and that of the projection or viewing (the filmstrip of Raban no longer exists; the strategy is something else). To finish up, we move closer to the personal once again in two dissimilar pieces: on the one hand, a fleeting portrait of Jonas Mekas in which Le Grice films him filming, and Even the Cyclops Pays the Ferryman (1998), its peculiar allegory of the passage of life towards death, in abundant superimposed and juxtaposed video textures (this film forms part of the Cyclops Cycle, as well as Neither Here nor There and Traveling with Mark ). It is clear that the essence of Le Grice’s work is the process itself, to make films that speaks of film, in its multiple formats (something that extends to all his other facets in which he reflects on film and its implications, from writing to action). Le Grice himself says, in an interview with Simon Payne, “I don’t think any of my works are a definitive statement.” And perhaps that is what makes him an unstoppable figure, restless, inexhaustible in his curiosity, a spirit always ready to see beyond the obvious. And if this were not enough, his works have a marked sensuous quality that invites raw enjoyment; reflection is not inert or dispassionate, it is full of life (still and in motion). Agradecementos / Acknowledgements: Malcolm Le Grice, María Palacios Cruz, LUX London

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

MALCOLM LE GRICE PROGRAMA 1 Xoves 6/06 | 20:30 h | Thursday June 6 | 8:30 pm | CGAI

Art Work Series: Part 1 Academic Still Life (Cézanne) Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1976-77, 16mm, 6 min.

China Tea, 1965

China Tea Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1965, dobre proxección 8mm a vídeo, 10 min.

O tema era unha natureza morta (un xogo de té negro chinés), filmada de cerca, as cámaras movéndose arredor e pasando a través das cuncas e a teteira. A banda sonora, en cinta, foi feita cun piano preparado (con pauciños de madeira inseridos entre as cordas e os martelos), influenciado polo son da música chinesa. (Malcolm Le Grice) The subject was a still life —a black Chinese tea service— all shot at touching distance —the cameras moving around and across the cups and pot. The sound track on tape was made with a ‘prepared’ piano —small hardwood sticks inserted between the strings and struck— influenced by the sounds of Chinese music. (Malcolm Le Grice, 2004)

Como o título indica, trátase dun traballo deliberadamente académico, concibido do mesmo xeito no que un compositor faría un “estudo”. Non trata sobre a pintura de Cézanne, senón que trata de aplicar certos conceptos relacionados coa relatividade dos puntos de vista cambiantes na observación e o rexistro. Do mesmo xeito que as pinturas de Cézanne rexistran dentro da imaxe o problema da estabilización da percepción e do xeito en que os cambios de punto de vista modifican a experiencia espacial, a película emprega o time lapse e as exposicións prolongadas para buscar un equivalente fílmico desta estética. (M.L.G.) As the title indicates this is a deliberately academic work, conceived in much the same way that a composer might make a ‘study’. It is not about a Cezanne painting, but attempts to apply certain concepts related to the relativity of changing viewpoints in observation and recording. In much the same way as a Cezanne painting records within its image the problem of stabilising a perception and the way in which shifts in viewpoint modify the spatial experience, the film uses time lapse and time exposure to seek a filmic equivalent for this aesthetic. (M.L.G.)

Yes No Maybe Maybenot Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1967, dobre proxección de 16mm a vídeo, 8 min.

Unha dobre proxección de imaxes de auga caendo na central eléctrica de Battersea transformada mediante a superposición de negativo e positivo creando un efecto de baixorrelevo en movemento. A double projection of images of lapping water and the Battersea Power Station all transformed by negative positive superimposition creating a moving Bas-Relief effect. Yes No Maybe Maybenot, 1967

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 20

> malcolm le grice 1

Digital Aberration Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2004, vídeo, 4 min.

Todos os efectos visuais baratos dun paquete de edición de vídeo e unha banda sonora feita co software libre gratuíto que viña nun paquete de cereais. (M.L.G.) Every cheap visual effect in the editing package and a sound track made with free software from a corn-flakes packet. (M.L.G.) Digital Still Life, 1984

Digital Still Life Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1984, vídeo, 8 min.

Volvendo á idea da natureza morta (a froita, o froiteiro) e tamén botando as mans sobre imaxes relacionadas co proceso e co contexto (o xardín, o propio Le Grice, un piano), unha película feita cun ordenador Atari, manipulando a cor e a imaxe a través dun programa, que tamén define a secuencia de imaxes e a música producida cun sintetizador MIDI. Taking up once again the idea of still life (the fruit, the basket) and also drawing from images related to the process and the context (the garden, Le Grice himself, a piano), a film made with an Atari computer, manipulating colour and image via a software, which also defines the sequence of images and the music produced with a MIDI synthesizer.

After Monet Water Lilies Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2008, vídeo, 3 min.

A miña experiencia de catorce anos de idade nas pinturas panorámicas a grande escala do xardín de nenúfares de Monet é para min unha lembranza artística crucial. Houbo múltiples versións do material que filmei cara 1984 con nenúfares, xuncos e un estanque. (M.L.G.) My experience of Monet’s large scale panoramic paintings of his water lily garden when I was about 14 years old became a crucial artistic memory. There have been a number of versions of the material I shot in about 1984 of water lilies and reeds in a pond. (M.L.G.)

Absinthe Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2010, vídeo, 1 min.

A visita a un pequeno café nunha canella de Praga na procura dunha salchicha e de viño conduciume a probar por primeira vez o asente —ecos de Manet, Degas e Picasso. (M.L.G.) Visiting a small back-street café in Prague for sausage and wine led to trying Absinthe for the first time –shades of Manet, Degas and Picasso. (M.L.G.)

FINITI Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2011, vídeo, 30 min.

FINITI é unha forma provisional, deseñada para manter a incerteza e a latencia da interpretación xunto co compromiso emocional, psicolóxico e intelectual en momentos fugaces, como en Finnegan’s Wake de Joyce. Espero que calquera interpretación do todo sexa imposible. Representa a experiencia artística por enriba das ideas. (M.L.G.) FINITI is a provisional form, designed to retain uncertainty and latency of interpretation and an emotional, psychological and intellectual engagement in fleeting moments like Joyce’s Finnegan’s Wake. I hope any interpretation of the whole is impossible. It stands for artistic experience over ideas. (M.L.G.)

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

MALCOLM LE GRICE PROGRAMA 2 Venres 7/06 | 20:30 h | Friday June 7 | 8:30 pm | CGAI

amosábase en superposición con partes da película Talla. Dúas cintas de audio se mesturaban improvisando en vivo. (M.L.G.) Originally the work was presented as a preordered sequence of 35mm slides showing two unknown people walking around the wall of a seaside swimming pool. Switching between positive and negative focus on the mystery of the hidden and unresolved narrative between the ‘lovers?’. On occasions, this work was shown in superimposition with sections of the film Talla. Two sound tapes were mixed in improvisation. (M.L.G.) Little Dog for Roger, 1968

Little Dog for Roger Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1968, 16mm, 13 min.

Little Dog For Roger está feita a partir de fragmentos dunha película doméstica de 9,5mm que meu pai filmou da miña nai comigo e cun can que tiñamos. Este material vagamente nostálxico deume a oportunidade de xogar co soporte fílmico e con varias clases de dispositivos de impresión e procesado. As calidades do cine, as perforacións, os fotogramas individuais, o deterioro tanto do rexistro como da memoria; todo xoga un papel importante no significado desta película. (M.L.G.)

Neither Here Nor There, 2001

Little Dog For Roger is made from some fragments of 9.5mm home movie that my father shot of my mother, myself, and a dog we had. This vaguely nostalgic material has provided an opportunity for me to play with medium of celluloid and various kinds of printing and processing devices. The qualities of film, the sprockets, the individual frames, the deterioration of records like memories, all play an important part in the meaning of this film. (M.L.G.)

Neither Here Nor There

Wharf

Afghanistan as seen on TV —but ultra close-up— touching the screen —not about Afghanistan but about not being able to be about Afghanistan— the spectacle of war at a distance —creating a resistance to TV lies and truth— sceptical not cynical. (M.L.G.)

Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1968, performance con diapositivas transferida a vídeo, 8 min.

Orixinalmente o traballo foi presentado como unha secuencia preestablecida de diapositivas de 35mm que amosaban a dous descoñecidos camiñando arredor do muro dunha piscina xunto ao mar. Pasando do foco positivo ao negativo sobre o misterio dun relato escondido e non resolto entre os “amantes?”. En ocasións, este traballo

Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2001, vídeo, 8 min.

Afganistán visto desde a televisión —pero en plano detalle— tocando a pantalla —non trata sobre Afganistán senón sobre a incapacidade de tratar sobre Afganistán— o espectáculo da guerra desde lonxe —creando unha resistencia ás verdades e mentiras da televisión —escéptico pero non cínico. (M.L.G.)

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE 22

> malcolm le grice 2

fragmentada a través da fiestra. O son está feito manipulando a frecuencia do son do tren rexistrado no vídeo. (M.L.G.) Digital manipulation exploiting the transcoding ‘mosaic’ of video shot on a train journey from Berlin to southern Germany with Mark Webber. Transformations of selected sequences, slowed, recoloured, compared. New rhythms —slow thoughts inside a train at speed— blurred and fragmented landscape through the window. The sound is produced by frequency manipulation of the train recorded with the video. (M.L.G.) For the Benefit of Mr K, 1995

For the Benefit of Mr K Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1995, vídeo, 1 min.

Para os Beatles e para Franz Kafka —que ten que ver a casiña de K co El proceso ou El castillo? (M.L.G.) For the Beatles and Franz Kafka —what has K’s small house to do with The Trial or The Castle? (M.L.G.)

Travelling with Mark Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2003, vídeo, 5 min.

Manipulación dixital que explota o mosaico transcódigo dun vídeo gravado durante unha viaxe en tren de Berlín ao sur de Alemaña con Mark Webber. Transformacións de secuencias seleccionadas, ralentizadas, recoloreadas, comparadas. Novos ritmos —lentos pensamentos nun tren de alta velocidade— unha paisaxe borrosa e

Travelling with Mark, 2003

DENISSINED, 1965

DENISSINED Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2006, vídeo, 3 min.

Catro fotografías de Dennis Oppenheim ordenadas nunha secuencia que se repite en forma de palíndromo (o primeiro desta peza) 1-2-3-4-3-2-1-2, copiada a diferentes velocidades e animada, é entón copiada na súa totalidade para logo unirse á primeira en reverso, formando esta suma un segundo palíndromo. A música recibe o mesmo tratamento que a imaxe: trátase do “Canon Cangrejo” de Bach, composición tamén en forma de palíndromo, aquí en MIDI. Pon a guinda a este pastel reversible os títulos do comezo e do fin da peza, palíndromos en referencia ao ANEMIC CINEMA de Duchamp (un título parcialmente palíndromo). Four photographs of Dennis Oppenheim organised in a sequence that repeats in the form of a palindrome (the first of this piece) 1-2-3-4-3-2-1-2, copied at different speeds and animated, is later copied in its entirety to then be added to the first

MALCOLM LE GRICE STILL/MOVING LIFE

in reverse, forming a second palindrome. The music receives the same treatment as the image: it is Bach’s “Crab Cannon”, a composition which also has the form of a palindrome, here in MIDI. The titles at the beginning and end of the piece, palindromes referencing Duchamp’s ANEMIC CINEMA (a partially palindromic title) put the cherry on top of this reversible cake.

self portrait recognizes that there is no such simple materiality for cinema following the emergence of digital processes. Instead the work takes a conceptual base —the speed of light and the time taken for light to travel from the sun to illuminate objects on earth— thus the duration of 8 minutes 20 seconds. (M.L.G.)

Jonas, 2013 Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2013. vídeo, 3 min.

Un retrato espontáneo de Jonas Mekas filmado na Serpentine Gallery, en Londres, na celebración do seu 90 aniversario. Todo feito nunha soa toma mentres Mekas gravaba en vídeo a Mike Figgis tocando o fliscorno e a Rosey Chan tocando o piano. (M.L.G.)

Self Portrait after Raban Take Measure, 2008

Self Portrait after Raban Take Measure Malcolm Le Grice, Reino Unido, 2008, vídeo, 8 min.

Este autorretrato busca unha aproximación á relación específica entre a duración dunha obra e as condicións materiais da súa proxección, ao igual que facía William Raban no seu filme performance Take Measure. A principal diferenza é que o traballo de Raban foi feito cando o soporte cinemático tiña unhas propiedades distintivas que o ligaban directamente coa imaxe. Este autorretrato recoñece que xa non existe esa materialidade simple no cine tras a emerxencia do dixital. A obra toma entón outra base conceptual —a velocidade da luz e o tempo que lle leva á luz viaxar desde o sol para iluminar a terra—, e de aí a súa duración, 8 minutos e 20 segundos. (M.L.G.) Self Portrait looks for an approach to a specific relationship between the duration of a work and material conditions in the projection as did William Raban in the film performance Take Measure. The main difference is that Raban’s work was made when cinematic media had distinct physical properties linking medium directly to image. This

An impromptu portrait of Jonas Mekas shot at the Serpentine Gallery, London on the occasion of a celebration of his 90th birthday. All made in a single take whilst Mekas videos Mike Figgis playing Flugelhorn and Rosey Chan plays piano. (M.L.G.)

Even the Cyclops Pays the Ferryman Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1998, vídeo, 17 min.

Unha alegoría do paso entre a vida e a morte — máis alá da continuidade da vida dos outros— a reconstrución das enerxías físicas a partir do deterioro físico —o cíclope é o pai chosco— o rei chosco na terra dos cegos —a lente única da cámara— tres pantallas máis alá da estereoscopia. (M.L.G.) An allegory for the passage from being alive to being dead —the continuing life of others beyond— the re-construction of physical energies from physical decay —the cyclops is the one-eyed father— the one eyed king in the land of the blind —the single lens of the camera— three screens beyond stereoscopy. (M.L.G.)

CHARLOTTE PRYCE A través do espello

Recuperar o asombro e a emoción dos primeiros naturalistas, que coas súas notas e os seus debuxos clasificaban as marabillas dunha flora e dunha fauna aínda por descubrir, aínda entre as néboas do mito. Vivir o nacemento dunha aliaxe química de propiedades fabulosas, a medio camiño entre a ciencia e a maxia. Como entre a ciencia e a maxia está o cine e os aparatos para a ilusión que o precederon, e que emprega Charlotte Pryce producindo coas súas películas e performances todas esas sensacións antes descritas, ás que se suma a impoñente impresión de fantasmagoría que deberon vivir aqueles espectadores de finais do século XIX cando presenciaron por primeira vez unha proxección cinematográfica. Unha rareza nestes tempos de omnipresencia da imaxe en movemento, nos que levamos dentro do peto un aparato onde pode estar contido o mundo enteiro, e que, porén, non nos produce xa nin unha cuarta parte do asombro que Pryce pode conseguir usando un aparato inventado no século XVII e outro que conta xa máis de cen anos. Charlotte Pryce leva facendo películas, fotografías e obxectos ópticos desde 1986. As súas películas, que a miúdo denomina “soños de observación”, están feitas en formato fílmico, con procesos nos que a copiadora óptica e o revelado artesanal están moi presentes, así como o emprego de varios dispositivos ópticos, lupas, cristais, lentes e cambios de luz. Moitas delas se asemellan a estudos entomolóxicos, ou herbarios en movemento, coma se o reloxo floral de Linneo ou as láminas de Ernst Haeckel fosen películas no canto de debuxos. A alquimia parece ocorrer diante dos nosos ollos, desvelándose en vivo dentro da emulsión fotoquímica mentres a película pasa polo proxector. Outras nos levan a experiencias no limiar entre as experiencias reais e as imaxinarias, experiencias fugaces rexistradas nun diario inefable, que abren portas a outros mundos dentro deste. As páxinas dun libro, unha lámina, unha flor, un pincel, unha pinga de auga, convértense en obxectos con propiedades sobrenaturais nas súas miniaturas cinematográficas. A súa fascinación polos pintores holandeses do século XVI, polas historias de Lewis Carroll, polos dispositivos precinemáticos, polos trucos ópticos, polas ilustracións e libros antigos, polas primeiras experiencias coa fotografía e polo rexistro do mundo natural tradúcese nunha obra que non se parece case nada ao que hoxe en día se pode ver nun cine. A idea de miniatura é importante no traballo de Pryce. As súas películas rara vez duran máis de catro minutos, e son estudos de cuestións mínimas cun enorme poder evocador. Como se fosen a reprodución de

CHARLOTTE PRYCE A través do espello

X, 1988

algo visto de esguello nun paseo polo bosque, algo imaxinado nun coteleo baixo unha árbore no verán, un reflexo ou un cambio de luz que de súpeto parece cambiar a cor do mundo e do xeito en que vemos as cousas. As cores e as texturas dos seus filmes son difíciles de describir. Parecera que cada plano é un traballo de alquimia ou ourivaría fina, tan sutil como poderoso na súa calada magnitude. Ata a data (e desde o que coñecemos), Pryce armou dúas performances con lanternas máxicas, aparatos fabricados a comezos do século XX e adaptados aos seus labores, e que teremos a sorte de ver nesta edición do festival. Nelas, Pryce prepara cada unha das diapositivas de cristal á man, facendo fotografías, imprimindo, coloreando. Dótaas de movemento panorámico, emprega diversos trucos ópticos con espellos e obxectos, manexa reaccións químicas que xeran imaxes inigualables, modula os tempos e os pestanexos que animan as imaxes tapando a luz

CHARLOTTE PRYCE A través do espello 26

das súas lanternas cos súas mans. Guíanos a través destas ilusións cunha narración. Ao contrario da maioría das súas películas (excepto Pwdre Ser: the rot of stars, a medio camiño entre os seus filmes e as súas performances), as súas performances cunha lanterna máxica conteñen unha narración verbal, que cun aloumiño nos vai conducindo por experiencias nas que a consciencia se desdobra, coma se fose unha especie de séance espiritista ou de reunión convocada por Mesmer. O paradoxo de todo isto é que malia estar tan ligadas ao pasado, as películas e performances de Pryce non destilan nostalxia nin historicismo. Esa volta ao pasado trata máis de recuperar unha postura ante o mundo. De poder volver a mirar as cousas como se acabaran de ser inventadas. De ser capaces de tomar consciencia do milagre que é o cine. De que a luz proxectada nos poida parecer algo chegado doutro mundo. En definitiva, de que nos poida volver a causar asombro que un aparato poida captar animais, plantas, persoas e obxectos co seu ollo mecánico, que poida converter esas cousas cotiás en marabillas que chegan doutro mundo (como mensaxes do outro lado do espello), e que torne imaxes estáticas en sombras e luces en movemento. A invención do cine en gozoso bucle infinito.

CHARLOTTE PRYCE Through the Looking-Glass To relive the amazement and emotion of the first natural scientists, who in their notes and drawings classified the wonders of a flora and fauna yet to be discovered, even in the mists of legend. To experience the birth of a chemical alloy with spectacular properties, halfway between science and magic. There, between science and magic, is cinema and the reverie machinery that came before it, and which Charlotte Pryce uses to foster all of those sensations in her films and performances, adding as well the overwhelming impression of phantasmagoria that those spectators of the late 19th century must have experienced when they saw their first film screening. A rarity in these times of the omnipresence of the moving image, times in which we carry in our pocket a device that can contain the whole world, and yet which does not produce a quarter part of the amazement that Pryce can achieve using one device invented in the seventeenth century and another that is already more than a hundred years old. Charlotte Pryce has been creating films, photographs and optical objects since 1986. Her films, which have often been called “observational reveries”, are created in film format with processes in which optical printers and hand processing are very present, as well as the use of a variety of optical devices, magnifying glasses, crystals, lenses and changes in light. Many of them resemble entomology studies or herbariums in motion, as if Linnaeus’ floral clock or Ernst Haeckel’s illustrations had

CHARLOTTE PRYCE A través do espello

Concerning Flight: Five Illuminations in Miniature, 2004

been films instead of drawings. The alchemy seems to happen before our eyes, revealing itself in real time during the photochemical emulsion as the film passes through the projector. Others escort us to experiences on the threshold of the real and the imaginary, fleeting experiences recorded in an ineffable diary, which open doors to other worlds within this one. The pages of a book, a print, a flower, a paintbrush, a drop of water all become objects with supernatural properties in their miniature films. Pryce’s fascination with 16th-century Dutch painters, the stories of Lewis Carroll, precinematic devices, optical illusions, illustrations and old books, for the first experiences with photography and for recording the natural world, creates a work that doesn’t compare to almost anything that can be found in a cinema today. The idea of the miniature is important in Pryce’s work. Her films rarely run more than four minutes, and they are studies of minimal matters that result in works of a great evocative power. As if they were the reproduction of something seen out of the corner of the eye on a walk through the forest, something imagined during a nap beneath a tree in the summertime, a reflection or a change in light that all of a sudden seems to change the colour of the world and the way in which we see things. The colours and textures of her films are difficult to describe. It is as if each

CHARLOTTE PRYCE A través do espello 28

The Tears of a Mudlark, 2018

shot is a work of alchemy or fine goldsmithing, just as subtle as it is powerful in its quiet magnitude. So far (and as far as we know), Pryce has orchestrated two performances with magic lanterns, devices manufactured at the beginning of the 20th century and adapted to her work, and which we will be lucky to see in this edition of the festival. Inside them, Pryce prepares each of the glass slides by hand, taking photographs, printing, colouring. She gives them panoramic movement, uses various optical tricks with mirrors and objects, creates chemical reactions that generate one-of-a-kind images and controls the timing and the flickers that animate the images, covering the light of the lanterns with her hands. She guides us through these reveries with a narrative. Unlike most of her films (except for Pwdre Ser: the rot of stars, halfway between her films and performances), her magic lantern performances involve a verbal narration, which caressingly leads us through experiences where consciousness unfolds, as if this were a kind of spirit séance or meeting convened by Mesmer. The paradox of all of this is that despite being so linked to the past, Pryce’s films and performances do not drip with nostalgia or historicism. This return to the past is more about regaining a perspective to face the world. To be able to look at things again as if they had just been invented. To be able to become aware of the miracle that is film. That the light projected can seem like something from another world. In short, that we may once again be amazed that a device can capture animals, plants, people and objects with its mechanical eye, that it can turn these everyday things into wonders from another world (like messages from the other side of the looking-glass), and to turn static images into shadows and lights in motion. The invention of film in joyful infinite loop. Agradecementos / Acknowledgements: Charlotte Pryce, Ross Lipman, Erwin van ‘t Hart

CHARLOTTE PRYCE A través do espello

CHARLOTTE PRYCE PROGRAMA 1 Xoves 6/06 | 16:30 h | Thursday 06/6 | 4:30 PM | Sala (S8) PALEXCO

X Charlotte Pryce, EE.UU., 1988, 16mm, 6 min.

Un canto fúnebre, unha danza. Un retrato da quietude e o silencio interrompido pola urxencia da tristeza. A película está composta por un collage de pinturas do Renacemento nórdico combinadas con imaxes pintadas á man, reveladas artesanalmente e opticamente manipuladas. (Charlotte Pryce)

Delicate threads of energy spiral and transform into mysterious microscopic cells of golden dust: these are the luminous particles of the alchemist’s dream. Prima Materia is inspired by the haunting wonderment of Lucretius’ De Rerum Natura. It is an homage to the first, tentative photographic records that revealed the extraordinary nature of phenomena lurking just beyond the edge of human vision. (C.P.)

A dirge, a dance. A portrait of stillness and silence disturbed by the urgency of sadness. The film is composed of paintings from the Northern Renaissance collaged and combined with handpainted hand-processed and optically manipulated images. (Charlotte Pryce)

A Study in Natural Magic Charlotte Pryce, EE.UU., 2013, 16mm, 3 min.

Contemplade o conxuro do alquimista: a transmutación da luz en substancia. Un avistamento de ouro. (C.P.) Witness an alchemist’s spell: the transmutation of light into substance. A glimpse of gold. (C.P.)

Pwdre Ser: The Rot of Stars, 2019

Pwdre Ser: The Rot of Stars Charlotte Pryce, EE.UU., 2019, 16mm a vídeo, 7 min.

A película retrata un encontro cunha misteriosa substancia lumínica-eléctrica. Inspirada a partes iguais polos reportes de experiencias visionarias do medievo e por unha fotografía do século XIX do invisible, Pwdre Ser conxuga as fotografías Kirlian coas imaxes reveladas artesanalmente. Pwdre Ser é a palabra galesa para designar unha substancia mítica observada por moitos desde o ano 1400. (C.P.) Prima Materia, 2015

Prima Materia Charlotte Pryce, EE.UU., 2015, 16mm, 3 min.

Delicados fíos de enerxía forman espirais e se transforman en misteriosas células microscópicas de po dourado: son as partículas luminosas do soño do alquimista. Prima Materia está inspirada polo asombro evocador do escrito de Lucrecio De rerum natura. É unha homenaxe aos primeiros e tentativos rexistros fotográficos que revelaron a extraordinaria natureza dos fenómenos ocultos un paso máis alá do límite da visión humana. (C.P.)

The film depicts an encounter with a mysterious, luminous, electrical substance. Inspired equally by medieval accounts of visionary experiences and by 19th century photography of the invisible, Pwdre Ser joins Kirlian photography with hand-processed images. Pwdre Ser is the Welsh name for a mythical substance that has been observed by many since the 1400’s. (C.P.)

CHARLOTTE PRYCE A través do espello 30

> CHARLOTTE PRYCE 1

The Tears of a Mudlark Charlotte Pryce, EE.UU., 2018, performance con lanternas máxicas, 20 min.

A inspiración de The Tears of a Mudlark viu dunha fotografía tomada entre os anos 30 e 40 de dúas biólogas que descubriran os restos dunha praga de saltóns conxelados nun glaciar. Atopei a foto na colección fotográfica da Biblioteca Pública de Los Angeles, xunto con outras fotos antigas de LA. Levaba un tempo pensando en facer unha peza sobre os estratos —as capas que se van depositando unhas sobre as outras— quizais porque iso mesmo era o que eu estaba facendo fotoquimicamente en moitas das miñas películas. Entón comecei a pensar na extracción de petróleo en LA e no seu legado de contaminación en relación coa historia que quería contar, que trataba tamén sobre exhumar unha ilusión e tratar de sacala á luz coa lanterna máxica ao mesmo tempo. (C.P.)

The inspiration for The Tears of a Mudlark was a photo taken in the 1930s or ’40s of two women biologists who had discovered the remains of a swarm of grasshoppers frozen in a glacier. I found the photo in the Los Angeles Public Library photo collection, along with vintage pictures of LA. I had been thinking about making a piece that was about strata—the layering of one deposit on top of another–– perhaps because that’s what I was doing chemically in a lot of my films. I then began to think about the extraction of oil in LA and that legacy of pollution in relation to this story I wanted to tell, which was also about exhuming an illusion and attempting to bring that out of the magic lantern at the same time. (C.P.)

CHARLOTTE PRYCE PROGRAMA 2 Venres 7/06 | 16:30 h | Friday June 7 | 4:30 PM | Sala (S8) PALEXCO

Concerning Flight: Five Illuminations in Miniature Charlotte Pryce, EE.UU., 2004, 16mm, 8 min.

Cinco pequenas películas en unha, cinco ilustracións en miniatura arredor do misterio do voo dos insectos. En orde de proxección: Fino alientotemblor, Paisaje con la caída de ícaro, Despegue del jardín, La aparición de la luciérnaga e Guardianes del laberinto. Five small films in one, five miniature illustrations about the mystery of the flight of insects. In screening order: Thin Breath-quivering, Landscape with the Fall of Icarus, Departure from the Garden, Conjuring Forth the Firefly and Keepers of the Labyrinth.

Concerning Flight, 2004

Discoveries on the Forest Floor 1-3 Charlotte Pryce, EE.UU., 2007, 16mm, 4 min.

Tres estudos de plantas observadas e imaxinadas, descubertas botánicas no interior do fotograma. O título do filme está inspirado nun xénero pictórico do século XVII, que consistía en pintar plantas colocándoas no seu contorno “real”, no chan do bosque, no canto dun xarrón.

Three studies of plants observed and imagined, botanical discoveries inside the frame. The title is taken from an obscure genre of 17th century painting: Forest Floor Paintings, which placed plants into a ‘real’ environments as opposed to a vase.

CHARLOTTE PRYCE A través do espello

> CHARLOTTE PRYCE 1

The Parable of the Tulip Painter and the Fly Charlotte Pryce, EE.UU., 2008, 16mm, 4 min.

Unha flor embriagadora; un insecto metafórico; un anhelo que se estira a través dos séculos. A película é unha procura filosófica imbuída en cores luminosas e unha luz escintilante. Tras cultivar o belo tulipán caín baixo o seu feitizo –unha aflición compartida cun artista doutro tempo e outro lugar. Nesa beleza suntuosa e temporal cruzamos os nosos camiños, compartindo o temor (un recordatorio: a mosca) da brevidade da vida. (C.P.)

The film takes its title from chapter three of Through the Looking Glass and its classic original illustrations by Tenniel. Delighting in the act and play of observation, it finds a visual metaphor for the cinematic process in the antics of the original story, and makes use of magnifying glasses as an optical pun ––pointing to the instruments used by both entomologists and filmmakers alike. Yet the insects of the story fade away, just as the observations that appear in the film’s magnifying glass dissolve into darkness when tilted to reflect the “natural” world beyond the book. (C.P.)

An intoxicating flower; a metaphorical insect; a longing reach across the centuries. The film is a philosophical search drenched in luminous colours and sparkling light. Having grown the beautiful tulip I fell deeply under its spell ––an affliction shared by an artist from another time and place. In such luxurious and temporary beauty we crossed paths, sharing fear (a reminder: a fly) of the transience of life. (C.P.)

Curious Light Charlotte Pryce, EE.UU., 2011, 16mm, 4 min.

Un manuscrito iluminado: ilustracións que se agochan nas fibras do papel: unha luz fugaz disólvese na emulsión da película: revisitamos unha historia esquiva. (C.P.) A manuscript illuminated: illustrations retreat into the fibre of the page: a fleeting light dissolves into the emulsion of the film: an elusive story is revisited. (C.P.)

Looking Glass Insects Charlotte Pryce, EE.UU., 2013, 16mm, 4 min.

A película toma o título do capítulo tres de A través del espejo e das ilustracións clásicas orixinais de Tenniel. Recreándose no acto e xogo da observación, atopa unha metáfora visual do proceso cinemático nas conmutacións da historia orixinal, e fai uso dunha lupa a modo dexogo de palabras óptico ––apuntando aos instrumentos usados tanto por entomólogos como por cineastas. Incluso os insectos da historia esvaecen, como as imaxes que aparecen na lupa da película foxen cara a escuridade cando se inclinan para reflectir ao mundo “natural” máis alá del libro. (C.P.)

Argentine Ornithology, 2013

W.H. Hudson’s Remarkable Argentine Ornithology Charlotte Pryce, EE.UU., 2013, performance con lanternas máxicas, 15 min.

Nesta performance con lanternas máxicas, Pryce parte das coloridas e magníficas ilustracións ornitolóxicas recollidas polo naturalista arxentino William Henry Hudson a finais do século XIX, evocando a fauna da súa terra natal desde o seu desterro inglés. Introducímonos nunha conferencia ilustrada nunha chuviosa tarde londinense que nos transporta ás exóticas paraxes da Pampa e as súas lendarias aves, nunha resoante experiencia que roza o sobrenatural. In this performance with magic lanterns, Pryce uses the colourful and magnificent ornithological illustrations gathered by Argentine natural scientist William Henry Hudson towards the end of the 19th century, evoking the fauna from his native land while in his adopted England. We enter into an illustrated lecture on a rainy London afternoon that transports us to the exotic landscapes of La Pampa and its legendary birds, in a resonant experience that grazes the supernatural.

MADI PILLER

O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS

Unha das cousas que caracterizan o traballo de Madi Piller é a continua experimentación cos procesos do cine, explotando todas as posibilidades que o medio ofrece en todas as súas formas e tamaños. A procura constante de técnicas, de modos de facer, de formas de extraer da película novas clases de imaxes nunca vistas domina o seu traballo, que transita por dúas vertentes que se entrecruzan: por un lado, a máis abstracta, a que se basea no puro pracer visual e no traballo formal, ben actuando directamente sobre o celuloide, ben por medio das manipulacións de toda clase ou do revelado, ou ben na mesa de animación, con distintos materiais e técnicas, ou simplemente deixándose levar polo puro impulso de filmar. A outra, especialmente presente nos seus traballos máis recentes, bebe dunha profunda exploración da memoria e das raíces na procura da súa propia identidade, en películas nas que o persoal se mestura co colectivo e o político. Madi Piller naceu e creceu en Perú, para despois comezar un periplo vital que a levou por diversas latitudes. Primeiro por Francia, e despois por Colombia, onde viviu unha primeira vida traballando na produción publicitaria. Precisamente foi o super 8 a súa porta de entrada a unha creación máis persoal, a partir de viaxes a Canadá para visitar á súa irmá, onde tamén aproveitaría para se nutrir da intensa actividade fílmica da cidade a través dos seus festivais. A partir de entón, e xa de maneira determinante desde a súa mudanza a Toronto, cidade na que vive e traballa actualmente, Piller foi construíndo unha inxente filmografía, na que tamén houbo espazo para a instalación e o vídeo. Unha produtividade creativa que se suma ao seu activo papel na vida cultural de Toronto, que realizou desde distintas organizacións e impulsa varios proxectos, e que agora ten a súa saída na Pix Gallery, un espazo que acolle o seu estudio, un microcine, estudios para artistas, espazos expositivos e residencias. Esta selección, necesariamente parcial e incompleta xa que a súa obra acumula máis de 40 referencias entre películas e instalacións desde finais dos anos 90, percorre algúns dos aspectos e intereses da súa obra. Nunha primeira parte camiñamos polas súas películas máis centradas no estudo dos procesos e na creación plástica, con diversos saltos cronolóxicos. Into the Light: The Film Resistance (2016), peza feita durante unha residencia en Viena, é case un espectáculo de fogos artificiais fotoquímico xerado a partir dun determinado traballo con esporas de fungos na tira de celuloide que dá de si unha peza inmersiva e de abraiante colorido e

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS

Into the Light: The Film Resistance, 2016

forma. Seguen tres pezas orixinadas e proxectadas en super 8. Film on Film (2014), unha película que trata sobre a película como material, está feita con imbricado traballo fotograma a fotograma a través de película de super 8 e 35mm. O resultado é un caleidoscopio que emerxe entre as sombras, unha complexa estrutura cambiante. 7200 Frames Under The Sun (2011) é unha dobre proxección neste formato (que tamén se exhibiu como instalación): por un lado, vemos en cor unha filmación de elementos da natureza: flores, e auga, sincopada fotograma a fotograma de acordo cunha estrutura predeterminada; polo outro, vemos planos fixos en branco e negro de rocas e outros elementos naturais que case compoñen cadros abstractos. Unha moi gozosa obra que no entanto agocha unha reflexión que vai máis alá da superficie das cousas para facer unha reflexión arredor da acción humana (a minería) nesas terras. Bacchanal (2014), pola súa banda, é o rexistro sensual (en toda a amplitude da súa palabra) do Caribana, o gran festival da cultura caribeña que cada ano se celebra en Toronto. Comezando desde a abstracción e a cor, a peza ábrese paso pola exuberancia dos traxes carnavalescos, para recalar na vertente máis carnal do baile. Grafitti (2003), unha peza feita usando unha copiadora óptica e pintando á man a tira de celuloide serve como preámbulo á segunda parte da sesión, que incorpora estes procesos nunha investigación das propias

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS 34

raíces e identidade de Piller, afondando especialmente nas orixes dos seus antepasados xudeus. Partindo do documental de Jacques Madvo Israel: Land of Destiny, The Shifting Sands (2018) é unha reflexión política e filosófica, unha chamada á unidade e á convivencia humana a través dun impresionante traballo coa textura da película en branco e negro. Distintas técnicas de reimpresión e copiado da imaxe, uso de material negativo e positivo, entre outras moitas formas de traballo sobre o celuloide, nun intenso tratamento do material apropiado fotograma a fotograma. Nun ton máis ensaístico, temos a triloxía que compón Untitled, 1925 (2016), que traza un percorrido polas correntes migratorias que levaron á súa familia a establecerse en Perú. A propia voz de Piller lévanos da man polas rúas, edificios e portos de Lima, viaxando logo a Cuzco, e pola historia do seu avó, o romanés Isaac Banarer. As imaxes en branco e negro, nítidas e cristalinas, van deixando paso á luminosidade das solarizacións, nunha exploración da complexidade da súa identidade e das súas múltiples facetas e legados transnacionais. O seu último traballo, Not Moldova, 1937 (2019), afonda nesta procura das súas orixes viaxando a Moldavia, terra dos seus avós, e recorrendo especialmente a fotografías, documentos e testemuños de sobreviventes do Holocausto, nunha exploración da memoria individual, familiar e colectiva. Na súa constante experimentación cos formatos analóxicos, Madi Piller desenvolveu unha inesgotable imaxinación que é revisada e reinventada para cada película, sen límites á hora de pensar en novas formas de xerar imaxes (e de novos propósitos para xeralas), pois o filme, neste caso máis que nunca, xustifica os medios.

MADI PILLER THE FILM JUSTIFIES THE MEANS One of the things that characterize Madi Piller’s work is her ongoing experimental approach to film processes, exploiting all the possibilities that the medium offers in all its forms and sizes. The constant research of new techniques, procedures and ways of making new kind of unseen images, emerge from the filmstrip guide her work, that moves across two dimensions: on the one hand, the one related to formal concerns, to visual pleasure and to an abstract approach to film, either through film manipulation and processing or through the work on the animation stand, with different materials and techniques, or just by letting herself go in the sheer impulse of shooting. On the other hand, especially present in her most recent works, the one that draws from a deep exploration of memory and of her roots looking for her own identity, in films in which the personal is intermingled with the collective and political. Madi Piller was born and raised in Peru, and then she started a vital journey that led her across different latitudes. First to France, and then

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS

Bacchanal, 2014

to Colombia, where she worked in advertising production. The super 8 was precisely her gate of entrance to a more personal way of creation, when she was in Canada visiting her sister, a place where she could also take advantage of the several festivals happening in the city. From then on, and specially after she moved to Toronto, where she lives and works nowadays, Piller has been building a vast filmography, in which there is also a space for installation and video. A creative productivity that adds to her active role in the cultural life of the city, that she has lead through different organizations and projects, and that now has its outcome in the Pix Gallery, a space that contains her studio, a micro cinema, workshops for artists, an exhibition space and an artists in residence program. This selection of works, necessarily partial and incomplete since she has made more than 40 films and installations since the late 90s, goes through some of the aspects and interests of her work. In the first part, we take a walk through the films focused on the study of processes and plastic creation, with diverse chronological leaps. Into the Light: The Film Resistance (2016), a work made during a residency in Vienna, is almost a photochemical fireworks spectacle generated from a peculiar work with fungus spores in the filmstrip that renders an immersive film of amazing colors and forms. Then we have three films made and projected in super 8. Film on Film (2014), a film about film as

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS 36

a medium, was made through a complex frame by frame work in super 8 and 35mm film. The result is a caleidoscope that emerges from the shadows, a changing and multifaceted structure. 7200 Frames Under The Sun (2011) is a double projection: on one side we see a color film of nature elements such as flowers and water, shot frame by frame according to a predetermined structure; on the other side we see lingering shots in black and white of rocks and other natural elements that work almost as abstract paintings. A visually pleasant film that also carries a reflection that goes beyond the surface of things to reflect on human action (mining) in these lands. Bacchanal (2014) is the sensuous record of the Caribana, the big Caribbean culture festival that takes place every year in Toronto. Beginning from abstraction and color, the film opens up to the exuberance of the carnival costumes, to end in the carnal side of dance. Grafitti (2003), a film made in the optical printer and hand painting the filmstrip, works as a preamble to the second part of the program, that incorporates these plastic processes in an research on her own roots and identity, with a special emphasis on her Jew ancestors. Based in Jacques Madvoâ&#x20AC;&#x2122;s documentary Israel: Land of Destiny, The Shifting Sands (2018) is a political and philosophical reflection, a call to unity and coexistence through an impressive work with black and white film textures. Different printing techniques and the use of positive and negative film, among many other techniques on celluloid, in a intense frame by frame treatment of found footage. In a more essayistic tone, we have the Untitled, 1925 (2016) trilogy, that traces a journey through the migratory currents that lead her family to settle in Peru. Pillerâ&#x20AC;&#x2122;s own voice takes us through the streets, buildings and seaports of Lima, travelling down to Cusco, and through the story of her grandfather, the Romanian Isaac Banarer. The black and white images, clear and sharp, give way to the luminescence of solarization, in an exploration of the complexity of her identity and her multiple transnational legacies. Her latest work, Not Moldova, 1937 (2019), delve into this quest of her origins travelling to Moldova, native land of her grandparents, in an exploration of individual, familiar and collective memory through the use of old photographs, documents and testimonies. In her constant experimentation with analog formats, Madi Piller has developed an endless imagination that revises and reinvents itself for each film, without any boundaries when it comes to think in new ways of generating images (and of new reasons to generate them), for the film, in this case, justifies the means. Agradecementos / Acknowledgements: Madi Piller

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS

MADI PILLER Sábado 08/06 | 16 h | Saturday 06/08 | 4 pm | Sala (S8) PALEXCO

Into the Light: The Film Resistance

os seus reflexos sobre un cristal. Música orixinal de Rick Hyslop. (M.H.)

Madi Piller, Austria, Canadá, 2016, 35mm a vídeo, 4 min.

Kaleidoscopic structures mirror and dissolve in a circular iris, shimmering with colour, perfectly abstract, shot on super 8 film. The pictures were prepared by painting 35mm film frame by frame. These frames were optically printed and the resulting footage was hand-processed and manipulated. These images were then transposed to acetate cels before being re-animated onto super 8 using reflections in glass. Original music by Rick Hyslop. (M.H.)

Unha película feita a partir de esporas de fungos que foron medrando nunha película de 35mm durante unha década, que logo foron copiadas nunha película en branco e negro de alto contraste que logo foi coloreada á man. Unha impresión cósmica, unha explosión de partículas relucentes e círculos estriados. Feita durante unha residencia en MQ21 en Viena. Música de Stephen Voglsinger, gravada en vivo na Sternstudio Gallery, en Viena, durante unha filme performance en abril de 2016. (Mike Hoolboom) Mushroom spores contacted onto 35mm for a decade are collected, then printed onto high contrast black and white film, before hand colouring. A cosmological impression, a dazzle of specks and ribbed circles. Made during a residency at MQ21 in Vienna. Music by Stephen Voglsinger, recorded live at Sternstudio Gallery, Vienna during a film performance in April 2016. (Mike Hoolboom)

7200 Frames under the Sun, 2011

7200 Frames under the Sun Madi Piller, Canadá, 2011, dobre proxección en super 8, 3 min.

Film on Film, 2014

Film on film Madi Piller, Canadá, 2014, super 8, 4 min.

Estruturas caleidoscópicas abstractas de cores resplandecentes se reflicten e se funden nun iris circular, filmadas en super 8. As imaxes foron preparadas pintando directamente sobre película de 35mm fotograma a fotograma. Estes fotogramas copiáronse opticamente e o material resultante revelouse artesanalmente e manipulouse. Estas imaxes foron logo traspostas a láminas de acetato antes de ser reanimadas en super 8 usando

A película componse de dous rolos en super 8, cada un de cincuenta pés, montados en cámara. Un dos rolos anima a paisaxe con movementos en progresións metódicas, imaxes cambiantes que pestanexan mostrando a flora do norte de Ontario. O segundo rolo fixa a súa mirada persistente sobre formacións rochosas de resonancias fósiles e formas sensuais que visualmente insinúan a súa conexión primitiva co avance e retirada dos glaciares que foron cruciais para a súa formación. (M.H.) The film is comprised of two super 8 films, each fifty feet, created in camera. One flm animates the landscape with methodical incremental movements that flash rapidly changing images, offering the flora of northern Ontario. The second film focuses a lingering lens on outcroppings of solid rock exposing fossil-like imagery and sensual shapes that visually insinuate their primal connection to the advance and retreat of the glaciers that were central to their formation. (M.H.)

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS 38

> madi piller

Bacchanal Madi Piller, Canadá, 2014, super 8, 15 min.

Un particular rexistro de Caribana, o maior festival de rúa en Norteamérica, unha celebración anual da cultura caribeña que ten lugar cada agosto en Toronto desde 1967. Comezando como unha celebración das cores e formas da decoración e os traxes en clave abstracta, o filme vaise rendendo ás danzas e aos rostros, para acabar uníndose ao twerking colectivo. A particular record of the Caribana, the biggest street carnival in North America, a yearly celebration of the Caribbean culture that takes place every August in Toronto since 1967. Beginning as an abstract celebration of color and shapes in the decoration and costumes, the film surrenders to the dances and the faces, to end up joining the collective twerking.

Grafitti, 2003

Grafitti Madi Piller, Canadá, 2003, 16mm, 2 min.

Reflexos de edificios na auga. Orixinalmente filmada en super 8, a película foi logo copiada opticamente en material de 16mm, para despois ser pintada á man e a continuación novamente copiada. A arquitectura flúe, respira. (M.H.) Building reflections in water. Originally shot on super 8, then optically printed onto 16mm stock, then hand-painted with red ink and reprinted. The architecture is flowing, breathing. (M.H.)

The Shifting Sands, 2018

The Shifting Sands Madi Piller, Canadá, 2018, 16mm, 10 min.

O documental de Jacques Madvo Israel: Land of Destiny (1977), é levado cara a abstracción en The Shifting Sands. A película de Piller afirma a intersección de historia e identificación coa terra a través da loita persoal do pai da cineasta, un mozo refuxiado xudeu que chegou ao Mandato Británico de Palestina en Israel en 1946. Alto contraste nas imaxes recurrentes da guerra de 1948, que estalou xusto despois do establecemento dun estado xudeu en Ertz Israel (posteriormente coñecido como Estado de Israel), interactúa coas observacións de Madvo sobre a sociedade israelí despois dos primeiros trinta anos da súa existencia. A película xustapón imaxes nunha temporalidade fracturada que suscita unha reflexión sobre a aceptación da formación dun estado xudeu. O traballo está dentro do pensamento filosófico de Martin Buber e da historia recente de Israel. As areas movedizas poden tanto borrar como revelar as empresas humanas. (M.H.) Jacques Madvo’s documentary, Israel: Land of Destiny (1977), is abstracted in The Shifting Sands. Piller’s film asserts the intersection of history and identification with the Land through the personal struggles of the filmmaker’s father as a young Jewish refugee, arriving in 1946 in the British Mandate of Palestine. High contrast, repeated images of the war in 1948 immediately after the establishment of a Jewish state in Eretz Israel (to be known as the State of Israel) interact with Madvo’s observations of Israeli society after its first 30 years of existence. The film juxtaposes images in a fractured timeline that reflects on the acceptance of the formation of a Jewish state. The work is framed within the philosophical thinking of Martin Buber and the recent history of Israel. Shifting sands can both erase and reveal human endeavour. (M.H.)

MADI PILLER O FILME XUSTIFICA OS MEDIOS

Not Moldova, 1937 Madi Piller, Canadá, 2019, 16mm a vídeo, 13 min.

Untitled, 1925 (Trilogy), 2016

Untitled, 1925 (Trilogy) Madi Piller, Canadá, 2016, 16mm a vídeo, 26 min.

Untitled, 1925 é unha suite en tres partes a través da que a cineasta Madi Piller volve sobre os pasos do seu avó, Isaac Banarer, na súa viaxe desde a súa natal Romanía ao Perú. Un percorrido que non é só unha recreación física, unha visita a unha ruta mapeada, senón unha confrontación coa natureza da identidade en si mesma. [...] Con esta suite, Piller afronta a súa identidade, non en termos de sangue ou sensibilidade, senón como resultado dunha complexa migración, unha identidade modulada entre civilizacións, cada unha coas súas propias e profundas raíces e legados. (Stephen Broomer) Untitled, 1925 is a suite in three parts, through which filmmaker Madi Piller retraces a journey taken by her grandfather, Isaac Banarer, from his native Romania to Peru. Her tracing of this journey is not simply a physical re-enactment, a visit along a mapped route, but a confrontation with the nature of identity itself. [...]. With this suite, Piller confronts her identity, not by definitions of blood or sensibility, but as the result of a complex migration, an identity pitched between civilizations, each with their own deep roots and legacies. (Stephen Broomer)

Noutro xiro virtuoso, a artista volve a Moldavia, que era a terra dos seus avós antes de ser expulsados xunto con todos os seus camaradas xudeus, moitos deles asasinados. Fragmentos de testemuños dos superviventes mestúranse con fotografías e obxectos de arquivo e con celebracións do presente (que se esqueceu nestes ritos cívicos da memoria?). Paisaxes naturais de soño esténdense sobre os mortos, os cemiterios abandonados e as súas pedras marcan os lugares onde a cultura e a comunidade acontecían. Este é un acto sinóptico de duelo, pero tamén un xeito de convocar o presente, un feitizo dos miles de xeitos nos que as traizóns de veciños e amigos depositaron unha marca indeleble nos xudeus que viviron pacificamente entre eles durante xeracións, recentemente atrapados polo terror da opresión e da avaricia do estado. (M.H.) In another virtuoso turn, the artist brings her exemplary camera eye to Moldova, home of her grandparents, before they were driven out along with their Jewish comrades, thousands of them killed. Fragments of survivor testimonials mix with archival photographs and objects, along with present-day city celebrations (what is being forgotten in these civic rites of memory?). Haunted natural scapes grow over the dead, the abandoned graveyards and stones mark the places where culture and community used to be performed. This is a synoptic act of grieving, but also: a summoning of the present, a conjuring of the thousand ways that the betrayals of neighbours and friends marked out the Jews who had lived peaceably amongst them for generations, newly caught now in a terror of state oppression and greed. (M.H.)

Not Moldova, 1937, 2019

BILL BRAND

O cine como segunda pel

En 2019 cúmprense cincuenta anos desde que Bill Brand comezou a facer cine. Desde 1969 leva facendo películas, nunha práctica que se estende polo seu traballo na conservación e restauración de cine, polo debuxo, a pintura e a instalación, e como autor de obras únicas na súa especie como é o caso de Masstransiscope (1980), insólito mural que transformou o metro de Brooklyn nun enorme zoótropo. Todas as disciplinas que se foron superpoñendo e retroalimentando. Sobre todo nos seus comezos, o enxeño técnico foi unha peza crucial na traxectoria de Brand: aínda sendo un estudante, traballou xunto a Paul Sharits axudándoo a xerar os métodos, dispositivos e técnicas para levar a cabo as súas ideas, nun traballo de ida e volta que reverteu nun enfoque do cine fotograma a fotograma, e nos sistemas, preceptos e estruturas das películas de Brand (en especial nos anos setenta). A súa destreza no emprego da copiadora óptica foi labrando o camiño de Bill Brand na conservación de cine (BB Optics é como se chama a súa empresa), que comezou de xeito informal, inchando películas de amigos a 16mm e facendo favores varios; sen decatarnos, o seu traballo estivo presente no (S8) a través de, por exemplo, as copias que vimos das obras de artistas como Saul Levine, Ken Jacobs, Lewis Klahr ou Scott Stark, por nomear só a uns poucos. É tamén pioneiro e notable no seu traballo na preservación do cine en 8mm e super 8, que tan vital é para o evento que nos ocupa. Pero precisamente da destreza coa copiadora óptica deste “conservador accidental” (Accidental Preservationist, como se chama a si mesmo na entrevista que lle fixera Brian L. Frye en 2006), foi clave na súa obra, nun distintivo emprego de reservas e máscaras para entretecer diferentes planos de película nun só fotograma, en complexas estruturas tanto xeométricas como rítmicas. E de volta ao seu traballo na conservación de cine, o seu propio entendemento como cineasta experimental, a súa sensibilidade e a súa profunda comprensión do material co que traballa, fixeron del unha figura imprescindible nese campo, traballo que tamén diversifica con encargas tan inverosímiles como o labor de restaurar as películas en 8mm do cotián e o traballo de Nixon durante o seu tempo na Casa Branca filmadas polos seus colaboradores, por exemplo. A partir dos oitenta, a súa obra comeza a transitar máis os camiños da non ficción poética, nos que unha visión crítica e política de certas realidades se conxuga co emprego e xogo coa paisaxe, sen perder de vista o traballo formal da década precedente. Nos noventa tamén entra

BILL BRAND O cine como segunda pel

Coalfields, 1984

na ecuación o seu propio corpo e a exploración de novos formatos como o vídeo, con películas como My Father’s Leg, apertura de Suite, na que se ispe, literalmente, para falar dunha enfermidade renal poliquística hereditaria que o axexa. A presenza do corpo enlaza tamén coa pintura a través da colaboración coa súa parella, Katy Martin, pintora, en películas cun ángulo máis performativo. Di Robert Seydel sobre este tema que “Na obra de Bill Brand o corpo rexorde. É á vez lenzo estriado, localización soberana do eu, código e signo histórico, familiar e político, e posible campo central da resurrección. Para alguén que vive e crea desde o interior da densa e poeirenta biblioteca da súa mente, esta concentración no corpo vulnerable se me antolla á vez excitante e en certo modo inquietante. A “vida mortal” de Yeats exponse por todas partes. A película, esa cadea invisible de luz e de díxitos codificados, leva aquí a carga metafísica do corpo. As películas

BILL BRAND O cine como segunda pel 42

de Bill insisten en que o corpo é percepción, e é o marco perceptivo do cine. No presente, sitúase como o lugar onde se atopan o trauma, a arte e as cínicas políticas do goberno e das grandes empresas”. Todos estes formatos e enfoques conviven na súa obra dos últimos dez anos, na que a súa bagaxe conflúe, desde o máis ligado á animación e á estrutura, ata o máis próximo ao persoal e ao orgánico. Anos nos que tamén seguiu crecendo o traballo de Brand sobre papel, espontáneo e libre. Esta selección de películas, preparada polo propio Brand e consonte as súas propias palabras, pon énfase no seu traballo “en cine analóxico coa copiadora óptica e pon en xogo temas como a paisaxe, o corpo, a pintura e o debuxo”. Unha selección que se abre coa recente Huevos a la mexicana (2018), na que a súa coñecida estratexia de reservas cambiantes na imaxe trasládase ao campo do dixital; séguelle Susie’s Ghost (2011), un paseo fantasmal por un barrio neoiorquino; Skinside Out (2002) é unha das súas colaboracións fílmicas coa artista Katy Martin; pechándose cun dos seus traballos máis intensos e complexos, Coalfields (1984), na que conflúen a paisaxe, a súa atención ao corpo e a súa decadencia, o seu profuso traballo coa copiadora óptica e unha visión profunda, política e empática, do material que manexa. Unha obra amplísima e difícil de explicar, que percorre múltiples camiños con paixón e inventiva, e que nos fai pensar que, en certo modo, o cine (e por extensión, a imaxe en todas as súas acepcións) é a segunda pel de Bill Brand.

BILL BRAND

Film as a Second Skin In 2019 it turns fifty years since Bill Brand started making movies. Since 1969, he has been creating films, in a practice that includes his work in film preservation and restoration, drawing, painting and installation, and as an author of unique works, as is the case of Masstransiscope (1980), an incredible mural that transformed the Brooklyn subway into an enormous zoetrope. All disciplines that have been overlapping and nourishing. Especially in his beginnings, technical inventiveness was a crucial piece in Brand’s career: still a student, he worked with Paul Sharits helping him to generate the methods, devices and techniques to carry out his ideas, in a back and forth work that resulted in the frame-by-frame focus, and in the systems, precepts and structures of Brand’s early films (especially in the seventies). His skill in using the optical printer paved Brand’s way in film preservation (BB Optics is the name of his company), that began informally blowing up films to 16mm for his friends and doing several favours. Without realizing, his work has been present in the (S8)

BILL BRAND O cine como segunda pel

Self-portrait, Bill Brand, 2007

Self-portrait with Asado, Bill Brand, 2015

these years through the prints we have screened of the films of artists such as Saul Levine, Ken Jacobs, Lewis Klahr or Scott Stark, for instance, to name just a few. He is also a remarkable pioneer in super 8 and 8mm film preservation, a very special format for this festival. But precisely the dexterity with the optical printer of this “accidental preservationist” (as he calls himself in the interview made by Brian L. Frye in 2006) it’s been a key in his work as an artist, in his distinctive use of mattes to interweaving in the same frame different film layers, in complex geometric and rhythmic patterns. And back to his work in film preservation, his own understanding as experimental filmmaker, his sensibility and his deep knowledge of the material he is working with, have made him an essential figure in this field. A work that he also diversifies with commissions, such as working in the preservation of the 8mm films made by Nixon’s collaborators during his time in the White House, for example. From the 80s, his work began to follow the path of the poetic non fiction, in which a critical and political vision of certain realities is combined with the use and play with landscape, without leaving behind the formal concerns of the previous decade. In the 90s his own body and the exploration of the new formats came to play, with films such as My Father’s Leg, opening of his Suite, in which he literally got naked to talk about an hereditary kidney condition that chased him. The presence of the body also links with painting, thanks to his collaboration with his partner, the painter Katy Martin, in films with a certain performative quality. About this, Robert Seydel writes: “In Bill’s work the body is resurgent. It is simultaneously striated canvas, sovereign location of the self, cipher

BILL BRAND O cine como segunda pel 44

and sign of history, family and economics, and central possible field of resurrection. For someone who lives and who makes his art from within the thick and dusty library of his head, this concentration on the vulnerable body strikes me as both exhilarating and somewhat unnerving. Yeat’s “mortal coil” is everywhere on display. Film, that invisible chain of light and of coded digits, carries a kind of metaphysics of the body here. Bill’s movies insist that the body is perception, and it’s film’s perceptive frame. In present time, the body sits as location of trauma, art and the cynical politics of government and big business.” All these formats and approaches coexist in his work over the last ten years, in which all his experience converges: from the side more linked to animation and structure, to the one related to personal and organic issues. Years in which his works on paper have been progressing in a free and spontaneous way. This film selection, prepared by Brand himself and according to his own words, emphasizes his work in “analog film work with the optical printer and weaves themes around landscape, the body, painting and drawing”. A selection that opens with the recent Huevos a la mexicana (2018), in which his well known changing patterns made with the optical printer are transported to the field of digital video; it is followed by Susie’s Ghost (2011), a spectral walk through a New York neighborhood; and closing with one of his most intense and complex works, Coalfields (1984), in which his interest for landscape, his attention to the body and its decadence, his profuse work with the optical printer and a deep, political and sympathetic vision of the material he handles, come together. A vast and rich work, that runs through multiple paths with passion and imagination, and that makes us think that, somehow, film (and image in all its forms) is Bill Brand’s second skin. Agradecementos / Acknowledgements: Bill Brand

BILL BRAND O cine como segunda pel

BILL BRAND Xoves 6/06 | 18:30 h | Thursday 06/06 | 6:30 pm | CGAI

Huevos a la mexicana Bill Brand, EE.UU., 2018, vídeo, 13 min.

Esta é a miña contribución analóxica dixital a “a procura do tesouro de Xochimilco” en Ciudad de México o último día de “HAZLO TU MISMO,” Doit-Yourself Independent Analog Film Laboratory Encounter, o 9 de setembro de 2018. (Bill Brand) This is my digital/analog contribution to “Xochimilco Treasure Hunting” in Mexico City on the final day of “HAZLO TU MISMO,” Do-it-Yourself Independent Analog Film Laboratory Encounter, Sept. 9, 2018. (Bill Brand)

Susie’s Ghost, 2011

Susie’s Ghost Bill Brand en colaboración con Ruthie Marantz, EE.UU., 2011, 16mm, 7 min.

Susie’s Ghost trata sobre o misterio das marcas que facemos e que deixamos. A “Susie” do título refírese a unha irmá, pero a “pantasma” refírese de maneira máis xeral ao sentimento persistente de perda. Tanto a fotografía como a actuación expresan unha presenza tentativa e un sentido difuso da desaparición. Busca algo a rapaza? Está realmente alí? Filmamos con película de 16 mm anella no meu barrio no centro de Manhattan, xusto antes de que a febre da construción borrase as últimas pegadas do distrito fabril ao que me mudara anos antes. (B.B.)

Huevos a la mexicana, 2018

Susie’s Ghost is about the mystery of the marks we make and leave behind. The “Susie” in the title refers to a sibling but the “ghost” refers more generally to lingering feelings of loss. The cinematography and performance both express a tentative presence and diffuse sense of disappearance. Is she looking for something? Is she really there? We shot with aging 16mm film in my downtown Manhattan neighborhood, just before construction mania obliterated the last traces of the manufacturing district I’d moved into years earlier. (B.B.)

BILL BRAND O cine como segunda pel 46

> bill brand

Skinside Out, 2002

visual formalmente complexo, cuestións sociais, sexuais, persoais e políticas. Fiada dentro do tecido do filme está a historia de Fred Carter, un mineiro retirado e activista da enfermidade pulmonar mineira, incriminado a causa dos esforzos do Goberno Federal por socavar o movemento pola enfermidade pulmonar mineira e por deter a súa candidatura a presidente da Asociación de Mineros Unidos. A súa historia é contada a través de fragmentos de entrevistas documentais e dun relato poético que forma un contratema dentro do filme. O contido temático do filme a a súa visualización formal están en precario equilibrio.

Skinside Out

Texto poético de Kimiko Hahn

Bill Brand e Katy Martin, EE.UU., 16mm, 2002, 10 min.

Composición sonora de Earl Howard

En Skinside Out vemos unha pintura sobre pel, realizada con trazo expresionista sobre os corpos de ambos cineastas. A énfase ponse no pracer de mirar —ao bordo da repulsión— e nas implicacións de facer público un xesto en esencia privado. A película sitúa á pintura como un acto de xénero, corpóreo, cuxa posición se transforma continuamente dentro dun contexto cambiante. Imaxes filmadas no estudio se xustapoñen a metraxe dunha barcaza de obra no río Hudson. Examinando ambas cousas en relación á superficie, a obra busca paradoxicamente o que hai no interior, mentres se cuestiona quen somos e a onde nos estamos levando. (B.B.) Skinside Out features paint on skin, carried out in an expressionist mode on both of the filmmakers’ bodies. The emphasis is on the pleasure of looking – at the edge of repulsion – and the implications of making public an essentially private gesture. The film posits painting as a gendered, bodily act, whose location shifts continually within a context that’s always changing. Images filmed in the studio are juxtaposed with footage of a construction barge along the Hudson. By examining both in relation to surface, the work paradoxically looks for what lies within, while questioning who and where we take ourselves to be. (B.B.)

(B.B.) West Virginia industrial landscapes are collaged on an optical printer through a series of jagged shapes that transform the photographed scenes into a semi-abstract kinetic field. The technique I developed in earlier films, extends my formally complex visual idiom by inlaying social, sexual, personal and political subject matter. Woven into the fabric of the film is the story of Fred Carter, a retired coal miner and black lung activist who was framed by the Federal Government in its effort to undercut the black lung movement and to stop his bid for president of the United Mine Workers Association. His story is told through fragments of documentary interviews and by a poet whose narrative forms a counter theme within the film. The film’s thematic content and formal visualizations sit in precarious balance. Poetic text by Kimiko Hahn. Sound composition by Earl Howard. (B.B.)

Coalfields Bill Brand, EE.UU., 1984, 16mm, 39 min.

As paisaxes industriais de Virginia Occidental son “recortadas” na copiadora óptica nun collage de formas dentadas que transforma as escenas fotografadas nun campo cinético semiabstracto. A técnica desenvolvida nas miñas películas anteriores expándese ao incorporar ao meu idioma

Coalfields, 1984

47 FOLIO

MARK TOSCANO CARTA BRANCA

Window Lights for Wanderers

Pregúntanme a miúdo en que consiste a conservación ou restauración dunha película, pregunta habitual mesmo por parte de cineastas, críticos ou académicos experimentados. Unha razón pola que resulta difícil responder a esta pregunta —e por que é un misterio para tantas persoas, para empezar,— é que non hai, especialmente a día de hoxe, unha única resposta simple e coherente. A conservación e restauración poden implicar múltiples aproximacións diferentes, moitas delas, ás veces, empregadas nun mesmo proxecto. A maneira de solucionar un problema dun restaurador pode ser totalmente diferente á doutro. Mesmo algunhas das ideas básicas arredor do que comporta a conservación dunha película están sometidas a un vivo e acalorado debate. Así que aquí só podo falar por min mesmo. Teño a grande sorte de levar dezaseis anos traballando como restaurador nunha organización sen ánimo de lucro que, de xeito excepcional, apoiou os meus esforzos para garantir o cine independente e experimental. A Academia das Artes e as Ciencias Cinematográficas é unha institución pouco común e anómala incluso nos Estados Unidos, onde as organizacións privadas sen ánimo de lucro proliferan en número e tipos de actividade. Nacida en 1927 como unha organización independente que servía de punto de encontro para diversas voces e intereses dentro da tecnoloxía e cultura do cine, a Academia foi fiel ao seu nome como unha entidade dedicada ás artes e ciencias cinematográficas. Co establecemento oficial do Arquivo de Cine da Academia en 1991, esa identidade foi un paso máis aló tamén axudando máis formalmente ao coidado arquivístico do cine. Desde o principio, as intencións do arquivo eran bastante claras, xa que unha gran cantidade dos primeiros proxectos de conservación que se levaron a cabo nel e das coleccións que se conservaban non eran propiedade de estudios comerciais de grande orzamento, senón que con frecuencia eran obras de cine independente, marxinal e internacional. Documentais de guerra “orfos”, películas mudas, curtametraxes experimentais, películas domésticas e películas de directores como Satyajit Ray foron restauradas coa axuda de proxectos colaborativos con algúns dos grandes estudios americanos. O sentido institucional que o arquivo deu á historia do cine foi, desde o principio, definido como algo incriblemente inclusivo e amplo, e esta aproximación non fixo máis que

Restauración e Conservación de Cinema

Film Preservation and Restoration

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers

––– –––––––, Thom Andersen, 1967

acentuarse e expandirse nos case trinta anos que pasaron desde a súa fundación. Como conservador de cine na Academia, a miña principal tarefa é planificar, supervisar e avaliar os resultados dos procesos de conservación/restauración de películas diversas. Con todo, o feito de traballar con cine independente, experimental e marxinado significa que o meu labor tamén é fortemente de comisariado, xa que tamén implica solicitar aos cineastas as súas coleccións e traballar con eles de distintas formas, identificando e inventariando elementos fílmicos, investigando e comprendendo as intencións dos artistas no seu corpus fílmico e moitas veces tamén organizando programas públicos desas películas, ademais de todas as inspeccións, reparacións e aspectos técnicos e estéticos que o proceso de conservación implica.

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers 50

Desde que comecei a facer este traballo, propúxenme conservar e restaurar películas en soporte fílmico sempre que sexa tecnicamente viable. A última década trouxo cambios radicais na tecnoloxía cinematográfica que deixaron nunha posición precaria a existencia do fílmico como medio. En todo caso, isto reafirmou o meu compromiso de arquivar películas en soporte fílmico mentres sexa posible e agardo que isto continúe sendo así aínda por algúns anos. Emporiso, “dixital” non é unha blasfemia. A medida que evolucionou a tecnoloxía na restauración de películas, no Arquivo da Academia de Cine adoptamos ferramentas dixitais de restauración de imaxes que fixeron posible a elaborada resurrección dalgúns elementos fílmicos en grave perigo. Aínda así, xunto co uso destas poderosas ferramentas, en cine todo o traballo posible aínda se realiza de xeito completamente fotoquímico. No caso de traballos de películas experimentais, que a miúdo están moi conectados co soporte no que se fixeron, a opción de restaurar e duplicar esas películas no cine, nos seus formatos orixinais, é un compromiso significativo para min, e polo que sei é raro en moitas institucións, a miúdo debido a limitacións tecnolóxicas ou orzamentarias. Decátome da sorte que teño de poder tomar estas decisións e intento aproveitar ao máximo esta oportunidade. Con todo isto en mente, se tivese que tratar de responder á pregunta de en que consiste a conservación de cine, a miña resposta sería probablemente moi miña e probablemente tamén bastante aburrida. Traballo con laboratorios para crear novos mestres fílmicos para estender a vida dunha película no seu formato orixinal a través da impresión de novas copias. Cando é necesario, tamén uso técnicas de restauración de imaxes dixitais para solventar problemas imposibles de resolver con técnicas analóxicas. Nos meus dous primeiros anos como restaurador de cine traballando co cine experimental, decateime de que un compoñente clave do proceso —que debería ser tan significativo como a conservación en si mesma— era compartir estas películas con persoas que reaccionaran a elas e as apreciasen coma min. Por iso, gustaríame agradecer á xente do (S8) o feito de darme esta oportunidade de facelo neste programa. En realidade non hai un factor claro e unificador, nin teño en conta unha tese que xustifique a colocación destas oito películas nun mesmo

Bent Time, Barbara Hammer, 1983

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers

Grain Graphics, Dana Plays, 1978

programa. Ademais da calidade que comparten —son todas películas en cuxa restauración traballei no Arquivo da Academia de Cine—, non hai nada que as conecte dun xeito que poida ser facilmente descrito. Cando se me deu xenerosamente a oportunidade en (S8) de producir unha carta branca composta polos meus traballos de restauración, decidín compoñer unha selección completamente intuitiva, pero que tamén ofrecese unha gama completa de exemplos de diversas aproximacións para a restauración do cine experimental. Así que aínda que realmente teño pensamentos difíciles de explicar sobre como estas películas están conceptualmente relacionadas entre si (algo que só se pode facer a partir dunha subxectividade prismática e da relación fragmentaria entre o eu e o mundo exterior, creo), simplemente quería compartir algunhas das miñas favoritas con vós. O título do programa, “Window Lights for Wanderers”, vén dunha letra de Scott Walker, que faleceu en marzo deste ano, e cuxa música é significativa para min e probablemente tamén para moitos de vós. Este ano pasado estivo marcado polo desconcertante número de mortes de artistas moi especiais e de figuras da comunidade do cinema experimental, algunhas persoas coas que traballei como arquivista, e moitas outras ás que lles teño moito agarimo. As eleccións neste programa, e no seu título, están certamente influenciadas polos sentimentos asociados a estas perdas. Pensando nisto, parecíame aínda máis esencial que o programa se pechase coa extática e excitante Bent Time, dunha das persoas máis excepcionais que coñecín, a incomparable Barbara Hammer, que tamén morreu este marzo. Como en moitos dos seus traballos, en Bent Time embárcase nunha sorte de cinema ricamente empático e experiencial, no que se nos lembra o que sente ao estar vivos, como corpos e mentes que se moven, pensan e senten no mundo. Nela, Barbara propón temas dunha subxectividade exacerbada e dunha conectividade radical, e vibra positivamente cunha enerxía vital de grande carga emocional, polo que estaba decidido a compartila convosco e pechar así o programa. Barbara e eu queremos que saiades do cinema zoando! Programa e notas: Mark Toscano

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers 52

MARK TOSCANO CARTE BLANCHE Window Lights for Wanderers I am often asked what exactly preservation or restoration of a film involves, which is not an unusual question, even when coming from an experienced filmmaker, critic, or scholar. One reason why this can be a hard question to answer —and why it is a mystery to so many people to begin with— is that there is, especially now, not really one simple, consistent answer. Preservation and restoration can comprise numerous different approaches, sometimes several employed in a single project. One preservationist’s solution to a problem may be totally different from another’s. Even some of the basic ideas around what even constitutes the preservation of a film are up for lively and opinionated debate. So I can only speak for myself here. I have been incredibly fortunate to work as a film preservationist for sixteen years now in a nonprofit organization which has been phenomenally supportive of my efforts to care for independent and experimental cinema. The Academy of Motion Picture Arts and Sciences is an unusual and anomalous institution, even in the United States, where private nonprofits are extremely numerous and varied in their activities. Begun in 1927 as an independent organization which could serve as a sort of meeting place for diverse representatives and interests in the technology and culture of cinema, the Academy has stayed true to its name as an entity devoted to the art and science of motion pictures. With the official establishment of the Academy Film Archive in 1991, that identity was further activated to assist more formally in the effort to archivally care for films as well. Right from the beginning, the archive’s intentions were fairly clear, as many of the earliest preservation projects to be developed and collections to be conserved were not big-budget, commercial studio properties, but frequently works of independent, marginal, and international cinema. Orphaned war documentaries, silent films, experimental shorts, home movies, and the films of Satyajit Ray were restored alongside collaborative projects with some of the American studios. The archive’s institutional sense of cinema history was, from the beginning, defined as something wonderfully inclusive and wide-reaching, and this approach has only deepened and expanded in the nearly thirty years since. As a film preservationist at the Academy, my primary role is to plan, oversee, and evaluate the results of the preservation/restoration process of various films. However, working with independent, experimental, and marginalized cinema means that my role is also heavily curatorial. So it also involves soliciting filmmakers’ collections and working with them in various ways, identifying and inventorying film elements, researching and understanding the artists’ intentions and their bodies of work, and often organizing public programs of the films, in addition to all the

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers

Anselmo, Chick Strand, 1967

inspection, repair, and other technical and aesthetic aspects of the preservation process. Since I began doing this job, it has been my determination to preserve and restore films on film, as long as this is technically feasible. The past decade has seen some radical changes in motion picture technology which have rendered the existence of film quite tenuous as a supported medium. If anything, this has further resolved my commitment to archiving films on film while it is still possible, and I hope it will remain possible for some years to come. But digital isn’t a dirty word. As the technology for restoring films has evolved, at the Academy Film Archive we have embraced digital image restoration tools which have enabled the elaborate resuscitation of some very compromised film elements. And yet alongside this employment of these powerful tools, as much work as possible continues to be done completely photochemically, on film. For works of experimental cinema, which can often be so connected to the medium in which they were made, the option to restore and duplicate these films on film, in their original formats, is for me a meaningful commitment, and one which I realize is quite rare in many institutions, often due to technological or budgetary constraints. So I know that I’m lucky I can even make these choices, and I try to make the most of this opportunity. With these things in mind, if I were to make an attempt to answer the question about what constitutes film preservation, my response would probably be extremely particular to me, and also probably pretty boring. I work with laboratories to create new master film elements to both extend the life of a film in its original format, as well as enable the film to continue to be shown in that format, through the production of new screening prints. Where needed, I also use digital image restoration techniques to help with problems that are insurmountable with analog techniques. But within my first two years as a film preservationist who works on experimental films, I came to realize that a major component of the process —which should be just as significant as the preservation itself—

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers 54

was the sharing of these films with people who would respond to and cherish them just as I do. So I would like to thank everyone at (S8) for giving me this opportunity to do so in the form of this program. There is really no clear unifying factor or thesis in my mind that brings these eight films together into a single program. Aside from their one common trait —they are all films I’ve worked to restore at the Academy Film Archive— there is really nothing that connects them in a way that can be simply described. In generously being given carte blanche by (S8) to construct a program which draws on my restoration work, I decided to curate a selection entirely intuitively, but one which also gives a diverse set of examples of different approaches to the restoration of experimental film. So although I actually have some hard-to-explain thoughts about how these films do conceptually relate to each other (something to do with a prismatic subjectivity and the fragmentary relationships between the self and the outer world, I think), I also simply wanted to share some of my favorites with you all. The title of this program —“Window Lights for Wanderers”— comes from a lyric by Scott Walker, who died this past March, and whose music is meaningful for me and probably many of you. This past year or two has been marked by a bewildering number of deaths of very special artists and figures in the experimental film community, some of whom I have worked with as an archivist, and many of whom I was quite fond. The choices in this program, and its title, were certainly influenced by the feelings associated with these losses. Thinking about this, it furthermore seemed essential to me that the program close with the ecstatic and exhilarating Bent Time, by one of the most remarkable people I’ve ever met, the incomparable Barbara Hammer, who also died this March. Like so much of her work, Bent Time engages in a sort of richly empathic, experiential cinema, one in which we are reminded of the feeling of being alive, moving, thinking, feeling bodies and minds in the world. In it, Barbara suggests themes of heightened subjectivity and radical connectivity, and it positively vibrates with an emotionally charged life energy, so I was determined to share it with you to close out the program. Barbara and I want you all to leave the cinema buzzing! Program and notes: Mark Toscano. Agradecementos / Acknowledgements: Mark Toscano, Edda Manriquez, James Benning, Thom Andersen, Seth Miller, Academy Film Archive, Canyon Cinema.

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers

mark toscano Sábado 08/06 | 20:30 h | Saturday 06/08 | 8:30 PM | CGAI

Anselmo Chick Strand, EE.UU., 1967, 16mm, 3 min.

Unha das primeiras películas de Chick Strand, que recrea a entrega dun agasallo como unha celebración extática e impresionista a través de metraxe orixinal e atopada, diferentes emulsións e unha montaxe caleidoscópica. Esta película foi restaurada en 2016 a partir dos a/b rolls orixinais e unha banda sonora magnética. Copia cortesía do Academy Film Archive. One of Chick Strand’s earliest films re-enacts the giving of a gift as an ecstatic, impressionistic celebration through original and found footage, multiple film stocks, and kaleidoscopic editing. This film was restored in 2016 from the original reversal A/B rolls and magnetic soundtrack. Print courtesy of the Academy Film Archive.

Grain Graphics, Dana Plays, 1978

Grain Graphics Dana Plays, EE.UU., 1978, 16mm, 6 min.

Unha serie de movementos humanos repetitivos multiplícanse por medio de técnicas de refotografado en diferentes configuracións ata que parece coma se houbese millóns de pequenos cadros na pantalla. A medida que esa serie de xestos simples son magnificados e multiplicados, van formando ondas a través da pantalla, un eco visual do gamelán da banda sonora do filme feita con cintas manipuladas. Esta película foi restaurada en 2012 a partir dos a/b rolls reversibles orixinais e unha banda sonora magnética. Copia cortesía do Academy Film Archive.

Repeating human movements are multiplied with rephotography techniques in various configurations until what seem like millions of little film frames fill the screen. As simple gestures are magnified and multiplied, they form ripples across the frame, a visual echo of the film’s tape-manipulated gamelan soundtrack. This film was restored in 2012 from the original reversal A/B rolls and magnetic soundtrack. Print courtesy of the Academy Film Archive.

Roseblood Sharon Couzin, EE.UU., 1974, 16mm, 8 min.

Feita nun principio en 8mm, esta película-colaxe marcadamente textural e fragmentaria combina os movementos dunha danza con composicións e motivos inusuais e a miúdo disonantes. Couzin emprega a copiadora óptica dun modo complexo e enigmático para crear un traballo cinético que se vai desdobrando, e que parece comunicarse nunha linguaxe secreta definida polo misterio, a inestabilidade e a ruptura. Esta película foi restaurada en 2019 a partir do master orixinal en 16mm reversible inchado e unha copia con son magnético. Copia cortesía do Academy Film Archive. Initially produced on 8mm, this highly textural and fragmentary collage film combines a dancer’s movements with unusual and often dissonant compositions and motifs. Couzin employs complex, enigmatic optical printing to create an unfolding and kinetic work that seems to communicate in an arcane language defined by mystery, instability, and rupture. This film was restored in 2019 from the original 16mm reversal blow-up master and a magnetic-stripe print. Print courtesy of the Academy Film Archive.

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers 56

> mark toscano

Fire of Waters Stan Brakhage, EE.UU., 1965, 16mm, 6.5 min.

Unha das últimas películas de Brakhage en branco e negro, e tamén unha das súa escasas películas sonoras dos 60, Fire of Waters emprega imaxes sorprendentes e mínimas filmadas principalmente durante unha tormenta eléctrica nocturna, tinguindo unha paisaxe residencial de Colorado cunha sensación de ansiedade e expectación. Restaurada polo Academy Film Archive e The Film Foundation. Esta película foi restaurada en 2018 a partir do rolo de película reversible orixinal e o master da banda sonora óptica editada. Copia cortesía do Academy Film Archive. One of Brakhage’s last black and white films, and also one of his rare 1960s sound films, Fire of Waters uses striking, minimal imagery shot largely during a nighttime lightning storm to underscore a Colorado residential landscape with a sense of anxiety and anticipation. Restored by the Academy Film Archive and The Film Foundation with support from the George Lucas Family Foundation. This film was restored in 2018 from the original reversal picture roll and the original edited optical soundtrack master. Print courtesy of the Academy Film Archive.

by a pre-determined structure (partly expressed by the film’s title), Thom Andersen’s memorable short was also intended as a deliberate yet impossible time capsule of a place, time, culture, and attitude. The end result is a progressive accumulation of dizzyingly fleeting moments that occurred in Los Angeles, 1966-67. It’s also one of my favorite films I’ve ever worked on, and one which only gets more poignant and thrilling as it ages. The film was restored in 2008 from the original reversal A/B rolls and magnetic soundtrack. Print courtesy of the Academy Film Archive.

Chicago Loop, James Benning, 1976

––– –––––––

Chicago Loop

Thom Andersen & Malcolm Brodwick, EE.UU., 1967, 16mm, 12 min.

James Benning, EE.UU., 1976, 16mm a 35mm, 9 min.

Concibido como unha proposta radical dunha nova forma de facer documentais, na cal a información se organiza de acordo a unha estrutura predeterminada (parcialmente expresada no título da película), esta memorable curtametraxe de Thom Andersen fíxose coa intención de converterse nunha cápsula de tempo dun lugar, unha época, unha cultura e unha actitude. O resultado final é unha acumulación progresiva de momentos fugaces e vertixinosos de Los Angeles en 1966-67. É tamén una das miñas favoritas de entre as películas nas que traballei, e é tamén unha película que se fai cada vez máis punzante e electrizante a medida que envellece. A película foi restaurada en 2008 a partir dos a/b rolls orixinais en película reversible e unha banda sonora magnética. Copia cortesía do Academy Film Archive.

Este non tan coñecido curtametraxe de James Benning examina tres diferentes localizacións en Chicago en 1976, cada unha filmada enteiramente fotograma a fotograma con movementos de cámara que xeran contrastes entre visións, perspectivas e aspectos opostos do filmado. Esta película foi dixitalmente restaurada en 2013 a partir dos rolos de película reversible orixinais e negativos da banda sonora óptica. Copia cortesía do Academy Film Archive.

Conceived as a radical proposal for a new form of documentary in which information is organized

This lesser-known short by James Benning examines three different locations in 1976 Chicago, each filmed entirely in single frames with camera movements that contrast opposing views, perspectives, and aspects of their subjects. This film was digitally restored in 2013 from the original reversal picture rolls and optical soundtrack negatives. Print courtesy of the Academy Film Archive.

MARK TOSCANO CARTA BRANCA Window Lights for Wanderers

Bent Time Barbara Hammer, EE.UU., 1984, 16mm a DCP, 22 min.

Unha subxectividade inqueda explora localizacións onde a enerxía se concentra nun estado de arrebato cinemático. Música de Pauline Oliveros. Esta película foi dixitalmente restaurada en 2018 a partir da mellor copia en Gevachrome que subsiste, e unha copia dixital da música orixinal. Copia cortesía do Academy Film Archive.

Saugus Series, Pat O’Neil, 1974

Saugus Series Pat O’Neill, EE.UU., 1974, 16mm a 35mm, 18 min.

A searching, roving, subjective consciousness explores locations of concentrated energy in a state of cinematic rapture. Music by Pauline Oliveros. This film was digitally restored in 2018 from the best surviving original Gevachrome print, and a digital copy of the original music. Print courtesy of the Academy Film Archive.

Unha das máis apreciadas curtametraxes de O’Neill, Saugus Series funciona como un álbum con sete composicións dinámicas e impredicibles, un mostrario dalgúns dos máis ousados e expresivos traballos de composición óptica da primeira época do cineasta. Restauración do Academy Film Archive e The Film Foundation co apoio da George Lucas Family Foundation. Esta película foi restaurada dixitalmente en 2019 a partir dos a/ b rolls orixinais reversibles, o internegativo orixinal, e o master orixinal da banda sonora magnética en 35mm. Copia cortesía do Academy Film Archive. One of O’Neill’s most beloved short films, Saugus Series functions as an album of seven dynamic and unpredictable compositions, showcasing some of the filmmaker’s most adventurous and expressive early optical compositing work. Restored by the Academy Film Archive and The Film Foundation with support from the George Lucas Family Foundation. This film was digitally restored in 2019 from the original reversal A/B rolls, the original internegative, and the original 35mm magnetic soundtrack master. Print courtesy of the Academy Film Archive.

Bent Time, Barbara Hammer, 1984

ROSS LIPMAN

The Exploding Digital Inevitable & Crossroads

A restauración e conservación de cinema implican un grao importante de intimidade coa obra coa que se traballa. Máis aló dos coñecementos técnicos, saber e entender os intereses e intencións dos artistas cuxa obra se trata é fundamental, e é por iso que quen mellor poden e saben levar a cabo este labor son quen senten unha inmensa paixón polo cinema e pola súa creación. É o caso de Ross Lipman, cuxo traballo se expande máis aló da preservación cara á creación e a investigación, facetas que cristalizan na súa obra como cineasta e divulgador, ou como todas esas cousas á vez. É o que sucede na presentación que hoxe nos ocupa, unha sorte de conferencia expandida, charla ilustrada, ou master class performativa, a través da cal Lipman comparte co mundo o produto da extensa investigación realizada ao redor dunha das obras máis fascinantes da historia do cinema, Crossroads, de Bruce Conner, de cuxa restauración se encargou. O estadounidense Ross Lipman é unha das figuras máis destacadas do campo da preservación, investigación e creación de cinema a día de hoxe. Os seus traballos de restauración inclúen desde títulos de cineastas como Shirley Clarke, John Cassavetes, Kenneth Anger, Bruce Conner e Thom Andersen, entre moitos outros, ata obras icónicas como Killer of Sheep de Charles Burnett ou Wanda de Barbara Loden. Unha actividade que se expande á difusión, a través de numerosos ensaios publicados en distintas revistas e publicacións, e de charlas e conferencias. Recentemente ese labor na preservación ten intersectado coa súa carreira como cineasta, materializándose en películas como Notfilm, na que aborda o proceso de restauración de Film, de Samuel Beckett, abarcando tamén as circunstancias da creación da película e o cinema producido por Beckett. Lipman leva producindo películas narrativas, documentais, ensaísticas e experimentais desde finais dos 80, labor que tamén pon a exame no seu último filme, Between Two Cinemas (2018), no que examina precisamente as singularidades de estar atrapado entre os mundos do cinema de autor e do cinema experimental, que ás veces parecen galaxias afastadas. No contexto multidisiciplinar no que se move Lipman, The Exploding Digital Inevitable (cunha chiscadela ao Exploding Plastic Inevitable de Warhol, no seu título e no seu carácter híbrido) sitúase a medio camiño da conferencia, a performance e o cinema ensaio. Neste traballo per-

Restauración e Conservación de Cinema

Film Preservation and Restoration

59 FOLIO

Bombhead, collage de Bruce Conner, 1989-2002. Photo courtesy of the Conner Family Trust.

ROSS LIPMAN The Exploding Digital Inevitable & Crossroads 60

corre o contexto da produción de Crossroads, desde as circunstancias nas que se xerou o chocante material co que Conner a fabricou (o concienzudo, tolo, e terrorífico rexistro do exército americano da Operación Crossroads, as probas de bombas atómicas realizadas no Atolón Bikini en 1946), ademais de situar a obra de Conner, o tempo no que se produciu, e algúns detalles da súa preservación nesta era dixital que vivimos. Un traballo no que as imaxes, a palabra, documentos de todo tipo e clips de vídeo se conectan a través do traballo investigador e asociativo de Lipman, con excepcional coñecemento, sentido crítico e do humor. Todo un traballo sináptico ao descuberto.

ROSS LIPMAN The Exploding Digital Inevitable & Crossroads Film preservation and restoration implies an important amount of intimacy with the work that is being preserved. Beyond technical knowledge, to know and to understand the concerns and intentions of the artists whose work you are dealing with is fundamental, and that’s the reason why the best in this task are those who feel an immense passion for cinema and its creation. That’s the case of Ross Lipman, whose work goes beyond preservation towards creation and research, facets that crystallize in his work as a filmmaker and communicator, or as all these things at the same time. This is what happens in this presentation, a sort of expanded lecture, illustrated talk or performative master class, in which Lipman spread the word of the extensive investigation he made around one of the most fascinating works in film history, Bruce Conner’s Crossroads, a film that Lipman restored himself. The American Ross Lipman is one of the more relevant figures in the field of film preservation, research and creation today. His works in preservation include films by artists such as Shirley Clarke, John Cassavetes, Kenneth Anger, Bruce Conner and Thom Andersen, as well as iconic films such as Charles Burnett’s Killer of Sheep or Barbara Loden’s Wanda. An activity that expands to its dissemination through a number of essays and articles published in several magazines, and through talks and lectures. Recently this work of preservation intersected with his own career as a filmmaker in films such as Notfilm, in which he deals with the restoration process of Film, by Samuel Beckett, covering as well the circumstances of the film creation and Beckett’s cinema works. Lipman has been producing narrative, documentary, essay and experimental films since the late 80s, a work that he examines in his latest film, Between Two Cinemas (2018), in which he examines the singularities of being “trapped” between the worlds of auteur film and experimental cinema, that sometimes seem to be distant galaxies.

ROSS LIPMAN The Exploding Digital Inevitable & Crossroads

In the multidisciplinar context in which Lipman works, The Exploding Digital Inevitable (with a reference to Warhol’s Exploding Plastic Inevitable in its title and in its hybrid spirit) is placed halfway between the lecture, the performance and the essay film. In this work he examines the context of Crossroads production, from the circumstances that generated the shocking material that Conner used to construct the film (the thorough, crazy and terrifying record of the US Army of the Crossroads Operation, the atomic bomb tests in the Bikini Atoll in 1946), besides of talking about Conner’s oeuvre, the time of its creation and some details of its preservation in this digital era we live in. A work in which images, words, all kind of documents and video clips are connected through Lipman inquisitive and associative mind, with an exceptional knowledge, critical point of view and sense of humor. The synapses working, uncovered. Agradecementos / Acknowledgements: Ross Lipman, Conner Family Trust.

ROSS LIPMAN Mércores 05/06 | 20:30 h | Wednesday 06/05 | 8:30 pm | CGAI

The Exploding Digital Inevitable

Crossroads

Ross Lipman, EE.UU., 2016, conferencia performativa, 56 min. aprox.

Bruce Conner, EE.UU., 1976, 35mm a DCP, 30 min.

Un percorrido polo interior de Crossroads, de Bruce Conner, e polo interior dos explosivos materiais cos que foi fabricada.

Crossroads, unha das máis importantes obras do cinema experimental do icónico artista e pioneiro no campo do found footage Bruce Conner, en todo o seu esplendor visual, auditivo (na súa banda sonora orixinal de Terry Riley) e crítico, grazas á restauración levada a cabo por Ross Lipman.

A journey through the inside of Bruce Conner’s Crossroads, and the inside of the explosive materials the film is made of.

Crossroads, Bruce Conner, 1976 Photo courtesy of the Conner Family Trust

Crossroads, one of the most important experimental cinema works by the iconic artist and found footage pioneer Bruce Conner, in all its visual, auditive (in Terry Riley’s soundtrack) and critical splendour, thanks to Ross Lipman’s restoration.

LEC (MÉXICO)

LABORATORIO ABERTO

En 2013 fundamos O Laboratorio Experimental de Cine coa finalidade de xerar un espazo de encontro e intercambio de coñecementos e experiencias arredor do cine analóxico. Nese momento sentimos a necesidade de facer comunidade cos nosos colegas artistas, cineastas e cinéfilos para facer máis gozoso o traballo moitas veces solitario do “fágao vostede mesmo”. Buscamos tamén practicar dinámicas de retroalimentación e colaboración que nos fixeran crecer de maneira conxunta. A nosa primeira encomenda como LEC foi programar durante tres anos un ciclo de cine expandido nun espazo cultural da Ciudad de México. Combinamos estas presentacións con obradoiros onde os asistentes puidemos aprender directamente de artistas e colectivos como Guy Sherwin, Jodie Mack, Alex Mackenzie, Sally Gonding, Kerry Laitala, Crater Lab, entre outros moitos. A este seguíronlle outros proxectos de comisariado, educación e produción en colaboración con museos, asociacións civís, estudantes e comunidades en distintas rexións de México. A seis anos de distancia cremos que os nosos obxectivos foron, paseniñamente, transformándose en realidades. Neste programa queremos compartir o traballo individual dalgúns dos nosos colaboradores, así como os resultados dunha residencia no Laboratorio dos históricos Estudios Churubusco. Os que fundamos LEC somos Morris Manuel Trujillo, Lucía Cavalchini mais eu, Elena Pardo*. Despois, dependendo dos proxectos, uníronse outros colaboradores como Walter Forsberg, Naomi Uman e Tzutzumatzin Soto. Programa: Elena Pardo e Morris Manuel Trujillo Notas: Elena Pardo

* Miembro del Sistema Nacional de Creadores de Arte

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO

Crisálida, Annalisa Quagliata, 2018

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO In 2013, we founded the Laboratorio Experimental de Cine (LEC) with the goal of creating a place for encounters and exchange of knowledge and experiences, centred around analogue film. At that time, we felt the need to build community with our artist, filmmaker and cinephile colleagues in order to bring more joy to what is often solitary, “do-it-yourself” work. We also sought to practice dynamics of feedback and collaboration, which made us grow alongside one another. Our first project as LEC was to program three years of an expanded cinema series in a cultural space in Mexico City. We combined these presentations with workshops where attendees could learn directly from artists and groups such as Guy Sherwin, Jodie Mack, Alex Mackenzie, Sally Golding, Kerry Laitala

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO 64

Tortillería Chinantla, Bruno Varela, 2018

and Crater Lab, among many others.This was followed by other projects in curating, education and production in collaboration with museums and civil, student and community organisations in different regions of Mexico. Six years later, we believe our objectives have been, little by little, transforming into reality. In this program, we want to share the individual work of some of our collaborators, as well as the results of a residency in the laboratory of the historical Estudios Churubusco. Those of us who founded LEC include Morris Manuel Trujillo, Lucía Cavalchini and me, Elena Pardo. Depending on the projects, we have been joined by other collaborators such as Walter Forsberg, Naomi Uman and Tzutzumatzin Soto. Programme: Elena Pardo and Morris Manuel Trujillo Notes: Elena Pardo Agradecementos / Acknowledgements: Elena Pardo, Morris Manuel Trujillo, Azucena Losana, Annalisa Quagliata, Manuela de Laborde, Claudio Sodi, Daniel Valdés Puertos, Annalisa Quagliata, Bruno Varela, Walter Forsberg, Antonio Bunt, Iván Ávila, Jael Jacobo, Madi Piller, Katie Wackett (The Calgary Society of Independent Filmmakers)

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO

LEC Mércores 05/06 | 16:30 h | Wednesday 06/05 | 4:30 pm | Sala (S8) PALEXCO

Parte 1: Los cómplices Unha selección de traballos fílmicos recentes de colaboradores que dan vida ao proxecto.

Part 1: The Accomplices A selection of recent works of cinema from collaborators who give life to the project.

Lína horizon, Claudio Sodi, 2019

Lína horizon (Sjóndeildarhringur) Claudio Sodi, México, 2019, dobre proxección en 16mm, 4 min.

Xochipilli, Annalisa Quagliata 2018

Xochipilli Annalisa Quagliata, México, 16mm, 2018, 2 min.

Imaxes de Xochipilli “o príncipe das flores”, deus mexicano da arte, a danza e a poesía.

Entre documental e ficción, esta peza analiza a percepción do ollo ante un horizonte. A suma de contrastes que se forma a modo de tableaux lévanos por supostos horizontes sensibles filmados en Islandia. Between documentary and fiction, this piece analyses the perception of the eye before a horizon. The sum of contrasts that form as a tableau carries us along imagined emotive horizons filmed in Iceland.

Images of Xochipilli, “the prince of the flowers,” Aztec god of art, dance and poetry.

Anfebutamol. Topiromato. Clonazepam.

Rock, Sun, Red, Flare

Daniel Valdés Puertos, México, 2018, super 8, 5 min.

Manuela de Laborde, México, 16mm, 2014, 1 min.

Un minuto planeado/imprevisto. A miña primeira película. O retrato dun lugar, das súas paisaxes: desde o obxecto ao pleno, intensamente encadrados e igualmente comprimidos en tempo. Ao redor, sen ser previstas, manifestacións etéreas. (M.L.) One planned/unexpected minute. My first film. The portrait of a place, of its landscapes: from the object to the fullness, intensely framed and equally compressed in time. Around them, unforeseen, ethereal manifestations. (M.L.)

Aglomerado de texturas dunha emulsión policromática rebentada, que intenta reflectir o estado anímico-químico do suxeito baixo tratamento. Conglomeration of textures of a burst polychromatic emulsion, which tries to reflect the mental-chemical state of a subject undergoing treatment.

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO 66

> lec

Parte 2: Experiencia Churubusco

Crisálida, Annalisa Quagliata, 2017

Crisálida Annalisa Quagliata, México, 2017, 16mm, 3 min.

Curtametraxe que usa técnicas do cine feito á man para crear un retrato onírico, ilustrando un proceso de rexeneración e cambio. Short film that uses handmade film techniques to create a dreamlike portrait, illustrating a process of regeneration and change.

Tortillería Chinantla Bruno Varela, México, 2005/2019, dobre proxección super 8, 3 min.

Ballet mecánico, cuño de masa e luz, comal eléctrico movéndose eternamente, desde Brooklyn NY onde a tortillería Chinanta ten a máquina tortilladora máis grande do mundo. Industrialización e manualidade na mesma operación, comales milenarios traballando a marcha forzada para abastecer á poboación mexicana do norte de EE.UU. Antes e despois da cocción, as tortillas móvense ao ritmo dunha secuencia electromagnética. Mechanical ballet, die cutter of mass and light, electric skillet eternally in motion, from Brooklyn, NY where the Chinantla tortilla shop has the biggest tortilla maker in the world. Industrialisation and handcrafting in the same operation, thousands of skillets working in a forced march to provide for the Mexican population in the North of the United States. The tortillas before and after cooking move to the rhythm of an electromagnetic sequence.

Entre setembro de 2017 e setembro de 2018, un grupo de 12 artistas, cineastas, arquivistas e documentalistas participamos na residencia do LEC no laboratorio dos Estudios Churubusco en Ciudad de México. A intención da residencia era retratar este lugar histórico e aprender dos traballadores que teñen décadas de experiencia. Durante meses filmamos o espazo e aos seus protagonistas desde distintos puntos de vista e coas ferramentas que cada creador elixiu a partir da súa experiencia. Compartimos e intercambiamos maneiras de facer cine cos laboratoristas, que estiveron interesados en coñecer as estratexias de traballo dos microlaboratorios como o noso. (Elena Pardo)

Part 2: Churubusco Experience Between September 2017 and September 2018, a group of 12 artists, filmmakers, archivists and documentalists participated in the LEC residency in the Estudios Churubusco lab in Mexico City. The purpose of the residency was to create a portrait of this historical place and to learn from the workers who have decades of experience. Over the course of months, we filmed this space and its protagonists from different points of view, using the tools that each creator chose based on their experience. We shared and exchanged filmmaking methods with the laboratory technicians, who were interested in learning the working strategies of micro-laboratories such as ours. (Elena Pardo)

Bandera Churubusco Walter Forsberg, México, 2018, 16mm, 1 min.

Unha guía visual sobre como facer películas empregando ilustracións atopadas en librarías de segunda man na rúa Donceles de Ciudad de México. A visual guide about how to make films, using illustrations found in second-hand bookshops on Donceles street in Mexico City.

LEC (MÉXICO) LABORATORIO ABERTO

Filmador e hijo Antonio Bunt, México, 2018, 16mm, 5 min.

Narra as desventuras dun home inmaturo que entra a traballar a un laboratorio cinematográfico onde pon os nervios de punta a todos os seus novos compañeiros, ata que fai unha sorprendente descuberta. This film narrates the misfortunes of an immature man who begins working in a film lab where he gets on the nerves of all of his new colleagues, until he makes a surprising discovery.

Una mecanógrafa perdidamente enamorada Iván Avila, México, 2018, 16mm a vídeo, 33 min.

Una mecanógrafa perdidamente enamorada é a historia dunha moza a mediados dos anos 60. Un día ela soña que entra a traballar como mecanógrafa ao laboratorio dos Estudios Churubusco, onde o seu xefe lle encarga unha labor moi importante. No proceso, dálles por se namoraren. Una mecanógrafa perdidamente enamorada is the story of a girl in the middle of the 1960s. She dreams of one day working as a typist in the Estudios Churubusco lab, where her boss gives her a very important task. In the process, they fall in love.

Inventario Churubusco, Elena Pardo, 2019

Inventario Churubusco Elena Pardo, México, 2019, 16 mm a vídeo, 7 min.

O histórico laboratorio de Estudios Churubusco, onde se procesaron as películas mexicanas da era dourada na década de 1950, segue funcionando, practicamente sen cambios. Esta película é un intento desesperado e amoroso de preservar a memoria das persoas, os coñecementos e os obxectos que coexisten neste espazo, que corre o risco de pechar en calquera momento. Os traballadores do laboratorio participaron na rodaxe como animadores, actores e asesores técnicos. The historical Estudios Churubusco lab, where Mexican films were processed in the Golden era of the 1950s, is still functioning today, practically unchanged. This film is a desperate and amorous attempt to preserve the memory of the people, the knowledge and the objects that coexisted in this space, which runs the risk of being shut down at any moment. The lab workers participated in filming as supporters, actors and technical assistants.

Una mecanógrafa..., Iván Avila, 2018

Autorretrato fragmentado Jael Jacobo, México, 2018, 35mm a vídeo, 9 min.

Este documental animado fala sobre os traballadores destes laboratorios. Cada un aborda como nos fragmentamos interiormente e como logramos unir estes fragmentos para sentírmonos completos. Para esta análise mesturáronse técnicas analóxicas (fotografía analóxica e impresión por contacto en material fílmico 35mm) e dixitais (rotoscopia). Algúns dos autorretratos son de realizadores mexicanos que formaron parte da Residencia LEC. This animated documentary talks about the workers in these laboratories. Each one addresses how we shatter internally and how we manage to put together these fragments to feel complete. For this analysis, a mix of analogue (analogue photography and contact printing on 35mm film material) and digital (rotoscope) techniques were used. Some of the self portraits are by Mexican creators who formed part of the LEC Residency.

AZUCENA LOSANA

Antropoloxía e arqueoloxía

Percorrer as películas de Azucena Losana* é atoparse con moitas caras e lugares, tempos e texturas. Como quen busca facerse unha antropoloxía propia, Losana fabrica sinfonías de cidade de peto, retratos a escala humana, concentra multitudes frenéticas dentro de fotogramas de super 8, vai trazando coa súa cámara as liñas dunha vida chea de experiencias e encontros. Un estudo das xentes do presente que ten tamén a súa contrapartida na exploración do pasado, a través dunha escavación infinita na que vai desenterrando películas orfas, domésticas, descartes comerciais de todos os xéneros, nunha sorte de arqueoloxía da civilización de antonte. Documentos que reutiliza e reinterpreta desde fai anos, construíndo unha obra que pasea con soltura do cine á performance, pasando pola instalación, o collage, a fotografía e o debuxo. Azucena Losana naceu en México en 1977, e desde fai once anos vive e traballa en Bos Aires. O seu traballo como artista mestúrase coa súa actividade (pasada e presente) en diversos colectivos: en México, en Trinchera Ensamble e no LEC, e en Arxentina con DNI e Circuito CiN!CO, con quen tamén organiza proxeccións. Traballou no mítico laboratorio de cine analóxico Arco Iris de Bos Aires, e desde fai uns anos tamén se adentrou no traballo de arquivo e preservación. Desde os seus tempos no Trinchera Ensamble, ao que se asociou en 2004, foi construíndo un corpus artístico do que aquí ofrecemos unha mostra en formato de proxección de películas e de breves performances. Hai espazo na selección para varias pezas que parecen evocar en espírito ás “sinfonías dunha cidade”, no referente á súa idea de comprimir a esencia dun lugar nuns poucos minutos de cine, e á idea de aproveitar ese motivo para se abrir á experimentación. En At Your Heels, o metro de Praga dá de si unha exploración xeométrica, que conxuga cores e formas a través do traballo fotograma a fotograma, intercalado co paso rápido dos trens, para despois ir a contrastar coa brancura da neve de fóra. Un xogo formal con tinturas de soño persecutorio. Karl-Marx-Allee, pola súa parte, emprega a superposición e o xogo co encadre para retratar a arquitectura austera e lineal de Berlín Oriental. SP reflicte, pola súa parte, o ritmo frenético da cidade de São Paulo, filmada en rápidos cortes; porén, esta vez, a presenza dos habitantes da cidade é o que destaca, o formigo de centos de vidas que pasan fronte aos nosos ollos. * Membro do Sistema Nacional de Creadores de Arte

Gardel, 2018

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía 70

Develar, 2016

Seguindo coa idea de antropoloxía persoal, Losana traza o seu propio Valparaíso a medida, que queda retratado a partir dunha película suspendida nun tempo morto. Siesta recolle así esa hora preguizosa a través dos animais domésticos que Losana vai atopando, que estrañamente parecen transmitir, na súa universalidade canina e gatuna, o carácter dun sitio. Do mesmo xeito, Losana tómase a liberdade en PAB (Partido Apocalíptico Bladerunnerista) de converter unha procesión de Semana Santa en Iztapalapa, México, nunha especie de mitin marciano dun partido político imposible. E no entanto, se se pensa ben, non se sabe se é máis estraña esa historia inventada ou a alucinación colectiva da relixión. Unha parte moi importante do programa ocúpana os retratos, polo xeral de xente que vive nos fráxiles dominios dos oficios en vías de extinción. Temos así un retrato dun artesán das marquesiñas en Neón, o dun personaxe dedicado á maquinaria do cine analóxico en Intermission e o de El Guaraches transvasando licor a unhas moi particulares botellas feitas á man. Tierras del mar, cuxo corazón é o rexistro persoal dunha instalación, convértese en certo modo en retrato colectivo dos pescadores artesanais na súa evocación do mar e das xentes que viven del a través do relato falado da precariedade dun oficio esmagado pola pesca a grande escala.

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía

Gardel, unha obra de cine sen cámara “clásica” na que Losana manipula a copia dunha película protagonizada por Carlos Gardel, pódese ler tamén como a evocación dun lugar, á vez presente e parte dunha civilización perdida: ese Bos Aires de viaxes en barco e señardades, coa montaxe férrea e o pulso que concede á manipulación o habitar no Bos Aires de hoxe. Gardel serve así de nexo entre as películas filmadas por Losana e o seu traballo “arqueolóxico” con material atopado, aquí presente en forma de tres performances con super 8. Develar, na que a imaxe de dous proxectores de super 8 se superpón: un nadador proverbial en bucle vai así sucando as “augas” do celuloide revelado á man e sometido a diversos experimentos fotoquímicos. Jinetes, na que o material doméstico atopado de xente montando a cabalo se vai desbordando da pantalla en variados e hipnóticos xogos lumínicos. E, finalmente, Colibrí, que fixa a súa mirada no celuloide deteriorado e no ronrón do proxector de super 8 camiñando a cinco fotogramas por segundo. Finaliza así este avistamento dentro da obra de Azucena Losana, da antropoloxía e arqueoloxía do it yourself dunha artista que desde as marxes e a independencia crea individualmente ao tempo que crea tamén comunidade. E que non se detén ante a precariedade e a fraxilidade dos seus medios, senón que crece en inventiva, encarando a súa delicada creación como unha auténtica punk do celuloide.

AZUCENA LOSANA Anthropology and Archaeology Going through Azucena Losana’s films is to come across with lots of faces and places, times and textures. As if she were trying to create an anthropology of her own, Losana makes pocket city symphonies and human scale portraits, she concentrates frantic crowds within super 8 frames, and she draws with her camera the lines of a life full of experiences and encounters. A study on the people of the present,who has also its counterpart in her exploration of the past, through an endless excavation, in which she has unearthed orfan films, home movies and commercial discards of all kinds, in a sort of archaeology of the recent past. Documents she has been re-using and re-interpreting the last years, building a work that moves fluently from cinema to performance,installation, collage, photography and drawing. Azucena Losana was born in Mexico in 1977, and she has been living and working in Buenos Aires the last eleven years. Her work as an artist intertwines with her activity (past and present) in different collectives: in Mexico, in the Trinchera Ensamble and LEC, and in Argentina with DNI and Circuito CiN!CO, also organizing screening events. She has worked in the mythical Arco Iris lab in Buenos Aires, and from some years on she has also tackled archival and preservation works. Since her times in the

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía 72

Trinchera Ensamble, to which she associated in 2004, she has built an artistic oeuvre from which we feature here a selection of film works and short performances. There is room in this selection for several pieces that seem to evoke the spirit of the “city symphonies”, in the idea of compressing the essence of a place in a few cinema minutes, and in the idea of taking this motive as an excuse to experiment with film form. In At Your Heels, Prague subway yields a geometric exploration that comprises color and forms through a frame by frame work, intertwining this footage with the trains quickly passing through the station, and establishing a contrast with the snowy white outside world. A formal play with hints of persecution dream. In Karl-Marx-Allee she uses the superimposition and the play with the framing to portray the austere and linear East Berlin architecture. SP reflects the hectic rhythm of the city of Sao Paulo, filmed in quick shots; this time, nevertheless, the presence of the inhabitants of the city is what comes to the foreground, swarming lives passing by before our eyes. Following this idea of a personal anthropology, Losana draws her own tailored Valparaíso, that is portrayed in a film suspended in an idle time. Siesta depicts this way this lazy time through the domestic animals that Losana finds in her path, that strangely seem to transmit, in their canine and feline universality, the nature of a place. Likewise, in PAB (Partido Apocalíptico Bladerunnerista), Losana takes the liberty of turning a Holy Week procession in Iztapalapa, Mexico, in a sort of alien meeting of an impossible political party. But somehow, if one thinks about it, it is difficult to discern which one is more bizarre: this made up story, or religion’s collective hallucination. A very important part of the program is devoted to portraits, generally of people living in the fragile realms of trades on the verge of extinction. This way we have the portrait of a neon light craftsman in Neón, of a character devoted to analog cinema machinery in Intermission, and of El Guaraches decanting mezcal to some very peculiar handmade bottles. Tierras del mar, departing from her personal record of an installation, turns somehow into a collective portrait of the artisan fishermen and in its evocation of the sea and the people that make a living of it through the spoken story of the precariousness of a trade crushed by big scale fishing. Gardel, a “classic” cameraless film in which Losana manipulates the print of a Carlos Gardel movie, can also be seen as the evocation of a place in the present but also as part of a lost civilization: the Buenos Aires of maritime journeys and longings, with the harsh editing and pulse that living in today’s Buenos Aires gives to her manipulation. This way, Gardel functions as a connection between the films shot by Losana and her “archaeological” work with found footage, present here through three super 8 performances. Develar, in which the images from two su-

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía

Jinetes, 2013

per 8 projectors overlap: a proverbial swimmer trapped in a loop goes across the “waters” of hand processed and photochemically manipulated celluloid. Jinetes, in which the domestic found footage of people riding horses overflows the screen in various and hypnotic luminic plays. And finally Colibrí, that fixes its look in the decaying celluloid and in the purring of the super 8 projector running at five frames per second. This is how this glimpse inside Azucena Losana’s work ends: a look inside the do it yourself anthropology and archaeology of an artist working from the periphery and the independence, that creates individually but also helps to bring together the film community. An unstoppable artist despite the precariousness and fragility of her resources, that she compensates with imagination along her delicate creation process, like an authentic celluloid punk. Agradecementos / Acknowledgements: Azucena Losana, Alexandre Losada, Luis Garrido

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía 74

azucena losana Domingo 9/06 | 17 h | Sunday 06/09 | 5 pm | Sala (S8) PALEXCO

Neón Azucena Losana, Arxentina, 2016, super 8, 4 min.

Este é o retrato de César, o herdeiro da luz de neon que reinou nas marquesiñas de Bos Aires e que agora se resíste á obsolescencia. (A.L.) This is the portrait of Cesar, the heir of a tradition of light that reigned in the streets of Buenos Aires and now resists obsolescence. (A.L.)

At Your Heels, 2017

At Your Heels Azucena Losana, República Checa, Arxentina, 2017, 16 mm a vídeo, 3 min.

Nun soño recorrente vou seguindo as pistas do seu percorrido, sempre pisándolle os talóns. (Azucena Losana) A recurring dream where I keep on following his traces, always at his heels. (Azucena Losana) Neón, 2016

Siesta Azucena Losana, Chile, Arxentina, 2018, super 8 a vídeo, 3 min.

Pola tarde en Valparaíso, entre as 15:00 e as 17:00 horas, todos os cerros quedan case inmóbiles. (A.L.) In the afternoon at Valparaíso, between 3 and 5 pm, all the hills remain almost still. (A.L.)

Intermission (Retrato de Daniel Vicino) Karl-Marx-Allee, 2015

Karl-Marx-Allee Azucena Losana, Alemaña, Arxentina, 2015, super 8, 4 min.

Superposición das monumentais estruturas da arquitectura comunista de Berlín Oriental. (A.L.) Overlapping of the monumental structures of communist East Berlin architecture. (A.L.)

Azucena Losana, Arxentina, 2014, super 8, 4 min.

Este é o retrato de Daniel Vicino, un dos personaxes máis emblemáticos do cine en Arxentina: inventor, técnico, coleccionista, amante dos fierros, pero sobre todo, do cine. (A.L.) This is the portrait of Daniel Vicino, one of the most iconic characters of cinema in Argentina: inventor, technician, collector, but above all, in love with film. (A.L.)

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía

El Guaraches Azucena Losana, México, Arxentina, 2013, super 8, 4 min.

“El guaraches” é o alcume do propietario desta mezcalería tradicional en Cuicatlán, Oaxaca, México. Da súa colección de botellas artesanais feitas á man por familias oaxaqueñas, escollín dúas da colección “porno” para levar. (A.L.) “El guaraches” (leather sandals) is the nickname of the owner of this traditional “mezcalería” and handmade-sandal shop in Cuicatlán, Oaxaca, Mexico. From his collection of handcrafted mezcal bottles made by Oaxacan families, we chose two of the “Porn” collection to go. (A.L.)

PAB, 2014

PAB (Partido Apocalíptico Braderunnerista) Azucena Losana, México, Arxentina, 2014, super 8, 5 min.

O Partido Apocalíptico Bladerunnerista predica a crenza de que o mundo rematou o século pasado. A humanidade alcanzou os niveis máximos de velocidade ata que se pechou o bucle. Porén, ninguén se percatou da fin porque nunca chegou a destrución total que se agardaba como sinal. Polo tanto, todo o que entendemos como presente… é tan só inercia. (A.L.)

El Guaraches, 2013

SP Azucena Losana, Brasil, Arxentina, 2015, super 8, 3 min.

The Apocalyptic Bladerunnerist Party preaches the belief that the world ended last century. Mankind reached the highest levels of speed until the loop closed. However, no one noticed the end because it never got the total destruction that was expected as a sign. So what we understand as present ... is just inertia. (A.L.)

A máis grande, máis poboada e máis vertixinosa cidade en Sudamérica... Mentres que os cariocas parecen aves tropicais, os paulistas son como formigas frenéticas... As distancias son máis grandes e eles sempre teñen présa. Sempre viaxando entre punto a e b. Unha viaxe frenética a través deste belo monstro brasileiro que non pode evitar moverse en ritmos irregulares. (A.L.) The biggest, most populated and dizziest city in South America... While Cariocas are like tropical birds, Paulistas are like frenetic ants... Distances are greater and they’re always in a hurry. Always travelling between point A and B. A busy journey through a beautiful brazilian beast that can’t help moving on irregular beats. (A.L.)

SP, 2015

AZUCENA LOSANA Antropoloxía e arqueoloxía 76

> azucena losana

Tierras del Mar

Jinetes

Azucena Losana, Chile, Arxentina, 2018, 8 mm e super 8, 6 min.

Azucena Losana, Arxentina, 2013, performance en super 8, sonorizado en directo, 4 min.

Leonel Vasquez construíu, xunto aos carpinteiros e pescadores da costa de Valparaíso, Chile, un bote/instalación sonora seguindo a tradición case extinta dos botes artesanais de madeira que aínda navegan estas augas. A través dos parlantes de madeira a bordo é posible escoitar as voces dos pescadores artesanais narrando en primeira persoa os problemas aos que se enfrontan todos os días para sobrevivir ante a burocracia e a pesca industrial. (A.L.)

O material fílmico de varias cabalgatas familiares é axeitado para unha performance como materia lumínica que se superpón, se expande, suma e resta as súas cores e formas. (A.L.) Sonorizada en directo por Alexandre Losada e Luis Garrido.

Leonel Vasquez built along with the carpenters and fishermen on the coast of Valparaiso, Chile, a boat/sound installation following the almost extinct tradition of the craft wooden boats that are still sailing these waters. Through the wooden speakers on board it is possible to listen to the voices of artisan fishermen narrating in first person the problems that they face every day to survive before the bureaucracy and industrial fishing. (A.L.)

The film footage of several family rides has been appropriated for a performance as luminous matter that overlaps, expands, adds and subtracts its colors and forms. (A.L.) Live sound performance by Alexandre Losada and Luis Garrido.

Gardel Azucena Losana, Arxentina, 2018, 16 mm, 3 min.

Intervención con letraset e montaxe sobre copia de proxección do filme Cuesta Abajo de Louis J. Gasnier, 1934. (A.L.) Letraset intervention and edition on projection copy of the film “Cuesta Abajo” Louis J. Gasnier, 1934. (A.L.)

Develar Azucena Losana, Arxentina, 2016, performance en super 8, sonorizado en directo, 7 min.

Loops de filmes nos que se superpón a súa densidade cromática e as texturas logradas en experimentos do revelado fotoquímico. (A.L.) Sonorizada en directo por Alexandre Losada e Luis Garrido. Film loops overlapping its chromatic density and the textures achieved through experiments with hand processing techniques. (A.L.) Live sound performance by Alexandre Losada and Luis Garrido.

Colibrí, 2013

Colibrí Azucena Losana, Arxentina, 2013, performance en super 8, sonorizado en directo, 7 min.

Para esta performance realízase unha ecualización de audio en vivo. Modifícanse os niveis de son para emular as ás batendo dun colibrí dunha película muda e encontrada. O son é provocado polos micrófonos de contacto conectados ao proxector que executa a película a unha velocidade de 5 cadros por segundo para amosar en detalle a degradación do celuloide. (A.L.) For this performance a live audio equalization occurs. The levels of sound are altered to emulate the flutter of a hummingbird from a found, silent film. The sound is provoked by contact microphones attached to the projector running the film at a speed of 5 frames per second to show the degradation of the celluloid in detail.

CINE CONFERENCIA AulaCREA

O VISIBLE E O INVISIBLE NO CINE DE JEANNETTE MUÑOZ

Para Jeannette Muñoz o cine é un océano inesgotable de acción e pensamento, que posúe ao mesmo tempo o privilexio de ser presenza e incidencia. Cada proxecto realizado pola cineasta explora diferentes aspectos deste espazo cinematográfico e convídanos a reflexionar un pouco máis acerca do que chamamos cine. Nesta AulaCREA, organizada por (S8) en colaboración con CREA (Asociación Galega de Profesionais da Dirección e a Realización), Jeannette Muñoz presentará unha charla ilustrada con proxeccións en 16mm na que tamén terá cabida un filme performance da cineasta. A través da presentación dos seus diferentes proxectos xunto a outros materiais visuais, a cineasta irá desvelando xunto aos asistentes os aspectos visibles e non visibles do seu cine, ademais das súas estratexias de traballo.

CINE-LECTURE AulaCREA THE VISIBLE AND INVISIBLE IN THE CINEMA OF JEANNETTE MUÑOZ For Jeannette Muñoz, cinema is an endless ocean of action and thought, which possesses, at the same time, the privilege of being presence and incidence. Every project created by the filmmaker explores different aspects of this cinematographic space and invites us to reflect a little more about what we call cinema. In this AulaCREA, organised by (S8) in collaboration with CREA (Association of Directors and Producers of Galicia), Jeannette Muñoz will give an illustrated presentation with screenings in 16mm which will also include a performance film by the filmmaker. Through the presentation of her different projects, as well as other visual materials, Muñoz will unveil, alongside the audience, the visible and invisible aspects of her film, as well as her work strategies. Agradecementos / Acknowledgements: Jeannette Muñoz

CINE CONFERENCIA AulaCREA O VISIBLE E O INVISIBLE NO CINE DE JEANNETTE MUÑOZ

CINE conferencia JEANNETTE MUÑOZ cine-lecture jeanette muñoz SÁBADO 08/06 | 11:30 H | SATURDAY 06/08 | 11:30 am | Sala (S8) PALEXCO

ENVIOS

Proceso hacia una película

Explora o tema do cine-correspondencia ou o cine-postal.

Explora o guión e a montaxe cinematográfica desde unha perspectiva performativa.

Explores the topic of film-correspondence or filmpostcard.

Proceso hacia una película explores film script and editing from a performative perspective.

Fotogramas Expón o material cinematográfico analóxico na súa mínima expresión visual, abríndoo así a unha reflexión acerca do tempo contido en si mesmo. Fotogramas presents analogue film material in its minimal visual expression, thus opening it up to reflection about the time it contains within itself.

VELLOS E NOVOS AMIGOS

Botando a vista atrás, moitas son as amizades que fixemos a través destas nove edicións pasadas do (S8). Cada edición é unha constelación desta galaxia que fomos construíndo, habitada por unha serie de cineastas aos que admiramos e apreciamos. E que, ademais de vivir nela a través dos seus traballos, fano a través das lembranzas dos días que compartimos na Coruña. A través deste programa queremos seguir en contacto con estes cineastas, nunha sorte de correspondencia na que as súas novas películas funcionarían como misivas que dan conta de como están estas vellas e queridas amizades. Recibimos así os traballos en progreso de Naomi Uman, que nos acompañou na edición de 2012, como tamén o fixo Janie Geiser, que viñera xunto a Lewis Klahr para o programa dedicado ao collage na animación, “Un novo monstro”, e que tamén formou parte daquela edición de “Obxectos e aparicións” de 2017. Malena Szlam mándanos o seu impoñente Altiplano, despois de visitarnos en 2014 da man do programa traído por Media City. Jodie Mack (quen incansable cantou baixo a choiva en A Coruña en 2014) volve unha vez máis ás nosas pantallas coa súa desbordante imaxinación, da que tamén recibimos novas en 2016 e 2018. Acompáñannos uns cantos daqueles “novos impresionistas” de 2016 acompáñannos: Stephen Broomer (que repetiu en 2017 co seu Potamkin) e Jacques Perconte, xunto a Dan Browne e Robert Todd, que nos visitaron esa edición a través das súas películas. A mesma na que lle dedicamos un foco ao incombustible Saul Levine, que nos envía esta vez unha nova entrega dos seus Light Licks. Atopamos así un espazo no que poder seguir vendo películas duns cineastas aos que non esquecemos tras a súa partida, e que xa forman parte do que somos. Por outra banda, a galaxia (S8) segue a expandirse, non só a través das novas retrospectivas e focos, senón a través destas outras novas amizades, brillantes asteroides que queremos acoller no noso sistema. É así como chega Jeannette Muñoz e se instala para quedarse, co seu traballo en progreso continuo, Puchuncaví, e cunha cine conferencia na que poñernos ao día dos seus traballos pasados. Stefano Canapa entra cos seus experimentos visuais e sonoros, que se estenden ademais aos Desbordamientos coa súa performance Wavelength. E finalmente, Valentina Alvarado e Bruno Delgado Ramo, empuñando cámaras de super 8, ábrense paso cara un futuro no que agardamos poder seguir os seus pasos.

VELLOS E NOVOS AMIGOS

Altiplano, Malena Szlam, 2018

OLD AND NEW FRIENDS Looking back, there are many friends we have made throughout these nine past editions of (S8). Every edition is a constellation in this galaxy that we have been building, inhabited by a series of filmmakers who we admire and appreciate. And who, aside from living in this galaxy through their work, do so through the memory of the days we have spent together in A Coruña. Through this program, we want to stay in touch with these filmmakers, in a sort of correspondence in which their new films will function as missives that let us know how these old and beloved friends are doing. Thus, we receive the works in progress by Naomi Uman, who accompanied us in the 2012 edition, just like Janie Geiser, who came alongside Lewis Klahr for the program dedicated to collage in animation, “El nuevo monstruo”, and who also formed part of the edition of “Ob-

VELLOS E NOVOS AMIGOS

Puchuncaví, Jeannette Muñoz, 2019

jetos y apariciones” in 2017. Malena Szlam sends us her extraordinary Altiplano, after visiting us in 2014 via the program brought by Media City. Jodie Mack (who sang tirelessly beneath the rain in A Coruña in 2014) returns once again to our screens with her boundless imagination, from which we also received news in 2016 and 2018. A large number of those “new impressionists” of 2016 will accompany us: Stephen Broomer (who returned in 2017 with his Potamkin) and Jacques Perconte, along with Dan Browne and Robert Todd, who visited us in that same edition via their films. The same edition in which we dedicated a spotlight to the combative Saul Levine, who sends us, this time, a new film of his Light Licks. We thus find a space in which to continue viewing the work of filmmakers who we do not forget after their departure, and who already form a part of who we are. Furthermore, the (S8) galaxy continues to expand, not only via the new retrospectives and spotlights, but rather through these other new friends, brilliant asteroids that we want to welcome into our system. This is how Jeannette Muñoz has arrived to us and is here to stay, with her continual work in progress, Puchuncaví, and a film conference so that we can become acquainted with her past work. Stefano Canapa arrives with his visual and sound experiments, which extend, as well, to Desbordamientos with their performance, Wavelength. And finally, Valentina Alvarado and Bruno Delgado Ramo, wielding super 8 cameras, making way for a future in which we hope to be able to follow in their steps. Agradecementos / Acknowledgements: Saul Levine, Valentina Alvarado, Janie Geiser, Robert Todd, Deb Todd, Bruno Delgado Ramo, Naomi Uman, Jeanette Muñoz, Stephen Broomer, Jodie Mack, Malena Szlam, Dan Browne, Jacques Perconte, Stefano Canapa, Ty Ueda, Canyon Cinema, Light Cone, Francisco Algarín Navarro, Gonzalo de Pedro, Cineteca Matadero

VELLOS E NOVOS AMIGOS

A LUZ NA CÁMARA / THE LIGHT IN THE CAMARA Mércores 05/06 | 18:30 h | Wednesday 06/05 | 6:30 pm | CGAI

Light Licks: Pardes: Counting Flowers on the Wall Saul Levine, EE.UU., 2018, super 8 a 16mm, 12 min.

Light Licks é unha serie de películas iniciada en 1999, nas que Levine a miúdo inunda a cámara de luz, unha luz que se desborda máis alá da fiestra cara os fotogramas aínda sen expor. Filmando fotograma a fotograma, Levine fai así estas “películas extáticas e pestanexantes” inspiradas polo jazz e a mística visionaria, o cine como medio para a improvisación. Esta nova entrega evoca de novo o mítico xardín do paraíso persa, Pardes, nunha película repleta de flores, cores e luz agarimosas Light Licks are a series of films I began in 1999. The films are made frame by frame, often by flooding the camera with enough light to spill beyond the gate into the frame left unexposed. Light Licks are ecstatic flicker films inspired by jazz and mystic visionary practice, and extend my interest in the ways film can be a medium of visual improvisation. This new instalment once again evokes the legendary garden of Persian paradise, Pardes, in a film brimming with tender flowers, colours and light.

Chances de luz, Valentina Alvarado, 2017

Chances de luz Valentina Alvarado, Venezuela, España, 2017, super 8 a vídeo, 4 min.

Moito escoitamos do colapso eléctrico en Venezuela recentemente. Valentina Alvarado, facendo da escaseza unha oportunidade, comezou a capturar coa súa cámara eses “chances de luz” durante os apagamentos no seu natal Maracaibo, nunha delicada peza entre a luz e a escuridade, sorte de rebelión lumínica en pequeno formato.

We’ve heard a lot lately about the power outage in Venezuela. Valentina Alvarado, forging opportunity from scarcity, began capturing with her camera these “chances of light” during the blackouts in her native Maracaibo in a delicate piece between light and darkness, the chance of luminous rebellion in small format.

Fluorescent Girl, Janie Geiser, 2019

Fluorescent Girl Janie Geiser, EE.UU., 2019, vídeo, 2 min.

Reanimar un pasado imaxinado, facer xurdir pantasmas fronte aos nosos ollos. Iso fai Geiser nas súas pezas conmovedoras. Nesta ocasión, a imaxe dunha nena atopada nun libro de fotografía (Tailor’s Apprentice, de Paul Strand) emerxendo das luces e as sombras entre reflexos é o punto de partida. Reviving an imagined past, making ghosts emerge before our eyes. This is what Geiser does in her startling pieces. On this occasion, the image of a girl found in a photography book (Tailor’s Apprentice, by Paul Strand) emerging from the lights and sounds among reflections serves as baseline.

Matters of Life and Death Robert Todd, EE.UU., 2017, 16mm, 13 min.

Robert Todd deixou este mundo fai pouco (case como preludio dunha longa listaxe de cineastas tristemente falecidos recentemente), deixando tras de si un incrible legado do que forma parte esta peza sobre cuestións da vida e da morte. Co seu característico emprego da luz, dos tempos e da cámara, que fai xurdir o mundo ante os nosos ollos, vai así debullando Todd unha a unha as capas da vida.

VELLOS E NOVOS AMIGOS

> A LUZ NA CÁMARA / THE LIGHT IN THE CAMARA

Robert Todd left this world not long ago (almost as a prelude to a long list of filmmakers who have, sadly, passed away recently), leaving behind him an incredible legacy which includes this piece about questions of life and death. With his characteristic use of light, time and the camera, which makes the world emerge before our eyes, Todd threshes the layers of life one by one.

Una película en color Bruno Delgado Ramo, España, Bélxica, 2019, super 8, 31 min.

Partindo do libro de Xavier de Maistre, Viaje alrededor de mi habitación, Bruno Delgado proponse facer unha película sen saír da súa habitación, na que moitas veces é filmador e filmado, e na que a habitación é habitación e tamén cámara. Os libros, a roupa, unha froita, a luz, o ceo a través de obxectos varios, a cámara, a habitación. Todo nunha reflexión continua sobre o encadre, o soporte (as posibilidades da cámara de cine) e o universo mesmo contido nuns poucos metros cadrados de chan, e nos escasos milímetros da película de super 8. Drawing from Xavier de Maistre’s book, A Journey around my Room, Bruno Delgado decides to make a film without leaving his room, where he is often filmer and filmed, and where the room is a room and also a camera. The books, the clothes, a piece of fruit, the light, the sky through various objects, the camera, the room. Everything in a continual reflection on framing, medium (the possibilities of the film camera) and the very universe contained in just a few square metres of floor, and in the tiny millimetres of super 8 film.

Una película en color, Bruno Delgado Ramo, 2019

VELLOS E NOVOS AMIGOS

LIÑAS E TRAXECTOS / LINES AND JOURNEYS Venres 07/06 | 18:30 h | Friday 06/07 | 6:30 pm | CGAI

Puchuncaví Jeanette Muñoz, Chile, 2019, 16mm, 12 min.

Puchuncavi é unha colección de escenas e fragmentos cinematográficos realizados nun “lugar elixido” que van formando lentamente a través dos anos o retrato dun sitio. Un pobo costeiro chileno, que foi antigamente unha estación da ruta do Inca e que hoxe é un portal de carga pesqueira.

León en León, Naomi Uman, WIP

León en León Naomi Uman, México, Canadá, work in progress, 16mm a vídeo, 3 min.

Un traballo que aínda está por rematar sobre un can e unha cidade, homónimos que se atopan. A yet-unfinished work about a dog and a city, namesakes who encounter one another.

Puchuncavi is a collection of scenes and film fragments created in a “chosen place”, which slowly build, over the years, the portrait of a place. A coastal village in Chile, which in ancient times was a stop on the route of the Inca and today is a port for fishing cargo.

Fountains of Paris Stephen Broomer, Canadá, 2018, 16mm a vídeo, 9 min.

Nun xogo de superposicións e cores, case como vidreiras ou lámpadas de Tiffany fílmicas, a auga e as fontes de París entran en xogo neste filme, que comeza a trazarse a partir das fotografías das rúas de Jacques Madvo en París en 1961. Un relanzo de paz e cor despois da dor e a axitación de Potamkin. In a game of superimpositions and colours, almost like stained glass or Tiffany lamps, the water of the fountains of Paris enter into play in this film, which begins to imagine, taking inspiration from the street photography of Jacques Madvo in Paris in 1961. A haven of peace and colour after the restlessness of Potamkin.

Hoarders without Borders 1.0 Jodie Mack, EE.UU., 2018, 16mm a vídeo, 5 min. Bum Bum Bum, Naomi Uman, WIP

Bum Bum Bum Naomi Uman, México, work in progress, 16mm a vídeo, 3 min.

Unha película que se ri da fin do mundo. A film that makes fun of the end of the world.

A colección de minerais de Mary Johnson, repleta de belas rarezas, entra nun novo estado físico e cinético grazas ás mans (neste caso pantasmais) de Jodie Mack. As ciencias naturais pasadas polo halo sobrenatural da animación e o inigualable entendemento do cine de Mack. Mary Johnson’s generous mineral collection, full of beautiful rarities, enters into a new physical and cinematic state at the hands (which are, in this case, ghostly) of Jodie Mack. Natural science passed through a supernatural halo of animation and Mack’s incomparable understanding of cinema.

VELLOS E NOVOS AMIGOS

> LIÑAS E TRAXECTOS / LINES AND JOURNEYS

Or / Or, Hawick, May 18 Jacques Perconte, Francia, 2018, vídeo, 10 min.

Sobre o río Teviot en Escocia, Perconte viu unha cor no horizonte similar á das pinturas de Gustav Klimt. O cineasta traslada esa fascinación aos patróns fluídos dunha escena descomposta dixitalmente ata un fin radical, cando as reixas de cores varias se funden de novo na cor dourada de Klimt.

Altiplano, Malena Szlam, 2018

Altiplano Malena Szlam, Chile, Arxentina, Canadá, 2018, 35mm, 16 min.

Above the Teviot River in Scotland, the filmmaker saw a colour in the sky like in the paintings of Gustav Klimt. He translates his amazement into fluid patterns of a digitally decomposed scene, all the way to its radical ending when the variously coloured grids again dissolve into Klimt’s golden colour.

Filmada na Cordilleira dos Andes, en territorios dos pobos atacameño, aymara e calchaquí-diaguita en Chile e Arxentina, Altiplano ten lugar dentro dun universo xeolóxico de salitreiras ancestrais, desertos volcánicos e lagos coloridos. Acoplado cunha paisaxe sonora producida a partir de infrasóns de volcáns, géyseres, baleas azuis e máis, o filme revela unha terra antiga que é testemuña do que é, foi e será. Filmed in the Andean Mountains in the traditional lands of the Atacameño, Aymara and CalchaquíDiaguita in northern Chile and northwest Argentina, Altiplano takes place within a geological universe of ancestral salt flats, volcanic deserts and coloured lakes. Coupled with a natural soundscape generated from infrasound recordings of volcanoes, geysers, blue whales and more, the film reveals an ancient land standing witness to all that is, was and will be.

Lines of Force Dan Browne, Canadá, 2018, vídeo, 2 min.

Co seu emprego único da luz, as superposicións e a cor, Dan Browne pon a descuberto as liñas de forza ocultas na cidade, fíos electrizados invisibles que parecen animar o frenesí da cidade coa súa carga estática. With his unique use of light, superimpositions and colour, Dan Browne lays bare the hidden lines of force in the city, invisible electricized threads that seem to feed the frenzy of the city with their static charge.

Or / Or, Hawick, May 18, Jacques Perconte, 2018

The Sound Drifts Stefano Canapa, Francia, 2019, 35mm, 8 min.

As bandas de son ópticas toman o fotograma nesta película, en hipnóticas liñas brancas sobre negro. Entre a op art, a arte cinética, o flicker film e a experimentación visual e sonora, Canapa crea esta peza a partir do son da súa anterior película, Jérôme Noetinger, na que filma unha performance do artista sonoro francés. Optic soundtracks take the frame in this film, in hypnotic white lines on black. Between op art, cinematic art, flicker film and visual and sound experimentation, Canapa creates this piece using sound from his previous film, Jérôme Noetinger, in which he films a performance of the French sound artist.

2019

Festival Sinsal SON Estrella Galicia

2019

25 ao 28 de xullo, 2019

Catro dĂas Un barco Auga festival.sins.al

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION

Dez películas. Hai dez películas neste programa. En LUX, temos case 5000 en distribución. É esta selección representativa da colección de LUX e da súa historia? Probablemente non, aínda que de certa maneira podería selo. Sen reducir as historias contidas dentro da colección a unha soa historia, esta selección recoñece a futilidade desta tarefa, e opta por xestos pequenos en lugar de poñer grandes relatos. Películas curtas feitas predominantemente por mulleres cineastas… Estes traballos non son ruidosos e triunfantes; ao contrario, máis da metade do programa é mudo. LUX, na súa actual forma, foi fundada en 2002 para seguir distribuíndo e salvagardando as coleccións de dúas organizacións precedentes, London Film-Makers’ Co-operative (LFMC) e London Video Arts (LVA), posteriormente coñecida como London Electronic Arts (LEA). A LFMC e a LEA víronse obrigadas a fusionarse a finais dos noventa, formando unha organización que tivo una curta vida, The Lux Centre, que botou o peche en 2001. A proxección comeza con Nothing is Something, de Anne Rees-Mogg: unha obra de 1966, o ano no que se fundou a LFMC, un nacemento supostamente marcado por un telegrama enviado a Jonas Mekas na New York Film-Makers’ Coop que dicía “london film-makers coop a punto de ser legalmente establecida stop propósito filmar filmar filmar...”. Aínda que Anne Rees-Mogg se convertería en membro da Co-op —mesmo foi a súa directora a comezos dos oitenta— nos seus anos de formación nin era parte do grupo fundador que se aglutinaba arredor de Bob Cobbing en Better Books, nin tampouco dos mozos cineastas do Arts Lab liderados por David Curtis e Malcolm Le Grice. Esas dúas faccións uníronse en 1968, definindo a traxectoria da LFMC nas tres décadas seguintes. A vangarda británica segue fortemente asociada á Co-op dos anos setenta. To the Dairy, de Annabel Nicolson, filmouse no edificio da Farmer Cream Dairy en Kentish Town que foi a sede da LFMC entre 1971 e 1975. Este foi o período durante o que Malcolm Le Grice (tamén este ano no (S8)), Annabel Nicolson, William Raban e Gill Eatherley experimentaban co cine expandido baixo o nome colectivo de Filmaktion e no que Lis Rhodes fixo Light Music. Tamén era a época na que Le Grice e Peter Gidal definiron o estrutural/materialismo, a distintiva aproximación británica

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION

Nothing is Something, Ann Rees-Mogg, 1966. Courtesy of Ann Rees-Mogg and LUX, London

a Structural Film de P. Adams Sitney. O traballo que saía da Co-op era decididamente reflexivo e antiilusionista, poñendo toda a énfase nos aspectos materiais do proceso cinematográfico, desde o propio material fílmico en si mesmo ata a proxección como evento. Como escribiu Peter Gidal en 1975, “O proceso de facer cine lida con dispositivos que dan de si a desmitificación ou un intento de desmitificación do proceso fílmico”. Aínda que a película de Nicolson foi filmada na Co-op To the Dairy apenas pode considerarse un documento. Todo está borroso, e a lembranza da LFMC é difícil de discernir; pódese entrever pero non se ve, séntese pero non está recollido. Cando se fai reconto da historia de LUX, ou do desenvolvemento do cine e do vídeo de artista en Gran Bretaña (en LUX gústanos pensar que son o mesmo), a versión condensada da historia di que non había realmente unha vangarda antes de 1966. Pero a película de Anne ReesMogg, feita independentemente da LFMC, dinos outra cousa. Ao igual que o traballo de Margaret Tait. Aerial data de 1974, pero Tait, pioneira

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION 90

independente, comezou a facer películas a comezos dos cincuenta, tras estudar en Roma no Centro Sperimentale di Fotografia, que daquela era a única escola de cine de Europa. As películas de Tait non se comezaron a distribuír na Co-op ata finais dos setenta, grazas aos esforzos de Felicity Sparrow. Tait converteuse nunha figura influínte para cineastas de LFMC como Annabel Nicolson, que foi a visitala a Escocia con Mike Legget, pero seguiu illada e autosuficiente, traballando en Edimburgo e nas súas nativas Illas Orcadas, facendo películas coa súa produtora (salvo tres, a totalidade das súas 32 películas foron autofinanciadas). 2019 é o ano centenario de Margaret Tait. Moira Sweeney e Alia Syed uníronse á Co-op nos oitenta, con traballos que estaban aínda baixo a influencia do estrutural/materialismo dos setenta pero que eran tamén persoais e subxectivos dun modo que parecería entrar en conflito co rexeitamento da xeración anterior pola identificación, a representación e o ilusionismo. As súas dúas películas neste programa —ambas mudas— son oníricas, poéticas e evocadoras. En Priya, de Syed, vemos os restos unha toma cenital de danza Kathak, resultado de enterrar a película no xardín. Como ela mesma escribe, “a pel da película convértese no corpo da bailarina, fracturando o tempo nun espazo escuramente evocativo e psicolóxico”. Catro das películas no programa están feitas por artistas mozos non conectados á LFMC. As películas de Laida Lertxundi e Manon de Boer —unha artista española establecida en Los Angeles e unha artista holandesa establecida en Bélxica— destacan o carácter internacional da colección. Os artistas británicos Lucy Parker e Luke Fowler exemplifican unha continuidade entre os predecesores de LUX e o traballo que están facendo os artistas da imaxe en movemento británicos contemporáneos. Fire, de Parker, fíxose en resposta a unha exposición do traballo de Annabel Nicolson en Londres en 2016. Aínda que os cineastas americanos Robert Beavers e Gregory Markopoulos son unha influencia evidente nos retratos curtos dos veciños de Glasgow de Luke Fowler, Anna y Lester, hai unha gran coherencia e conexións entre o traballo de Fowler e o de Margaret Tait, Annabel Nicolson, Peter Gidal e Alia Syed. Esta selección de traballos da colección de LUX para o (S8) (un festival de cine cuxo nome homenaxea ao formato de cine máis pequeno) quere igualmente celebrar algunhas das máis “pequenas” obras en distribución. Estas películas poderían ser descritas como notas, bosquexos, xestos. Periféricas, como o cine que o (S8) defende. Menos é máis, ou como a película de Rees-Mogg nos fai lembrar “Nada é algo”. Dez películas para un décimo aniversario. Feliz aniversario, (S8), e que veñan moitos máis! Programa e notas de María Palacios Cruz (LUX)

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION

Fire, Lucy Parker, 2016. Courtesy of Lucy Parker and LUX, London

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION Ten films. There are ten films in this programme. There are almost 5000 in distribution at LUX. Is this selection representative of the LUX collection and of its history? Probably not, though in some ways it could be. Without reducing the histories embodied within the collection to just one story, this selection acknowledges the futility of such a task, and in lieu of grand narratives, it opts for small gestures. Short films by predominantly female filmmakers … these works are not loud and triumphant – on the contrary, more than half of the programme is silent. LUX, in its present day form, was established in 2002 in order to continue to distribute and safeguard the collections of two previous organisations, the London Film-Makers’ Co-operative (LFMC) and London Video Arts (LVA), later known as London Electronic Arts (LEA). The LFMC and LEA had been forced to merge in the late 1990s, forming a short-lived organization, The Lux Centre, which then collapsed in 2001. The screening begins with Anne Rees-Mogg’s Nothing is Something – a work from 1966, the year that the LFMC was founded, supposedly marking its creation with a telegram to Jonas Mekas at the New York Film-Makers’ Coop which read “london film-makers coop about to be legally established stop purpose to shoot shoot shoot ...”. Although Anne Rees-Mogg would become a member of the Co-op – even its Director in the early 1980s – in its formative years she was neither part of the founding group centred around Bob Cobbing at Better Books,

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION 92

or of the younger filmmakers at the Arts Lab that were led by David Curtis and Malcolm Le Grice. These two factions merged in 1968, defining the trajectory of the LFMC for the next three decades. British avant-garde film remains strongly associated with the Co-op of the 1970s. Annabel Nicolson’s To the Dairy was shot in the former Farmer Cream Dairy building in Kentish Town that was the LFMC’s home between 1971 and 1975. This was the period during which Malcolm Le Grice (also at S8 this year), Annabel Nicolson, William Raban and Gill Eatherley experimented with expanded cinema under the collective name Filmaktion and when Lis Rhodes made Light Music. It was also the time when Le Grice and Peter Gidal defined Structural/Materialism, Britain’s distinct take on P. Adams Sitney’s Structural Film. The work emerging from the Co-op was resolutely reflexive and anti-illusionistic, putting all emphasis on the material aspects of the film process, from the material of film itself to the projection event. As Peter Gidal wrote in 1975, “The process of the film’s making deals with devices that result in demystification or attempted demystification of the film process”. Nicolson’s film was shot at the Co-op but To the Dairy is hardly a document. It all happens in a blur and the memory of the LFMC becomes impossible to grasp; glimpsed but not seen, felt but not contained. When recapitulating the history of LUX, or the development of artists’ film and video in Britain, which at LUX we’d like to think is the same, the condensed version of the story is that there was no real avant-garde before the Co-op was formed in 1966. But Anne Rees-Mogg’s film, made independently of the LFMC, tells us otherwise. And so does Margaret Tait’s work. Aerial dates from 1974, but Tait, a pioneering independent, began making films in the early 1950s after studying in Rome at the Centro Sperimentale di Fotografia – then Europe’s only film school. Tait’s films only entered distribution at the Co-op in the late 1970s, thanks to the efforts of Felicity Sparrow. She became an influential figure for LFMC filmmakers like Annabel Nicolson, who visited her in Scotland with Mike Leggett, but remained isolate and self-sufficient, working in Edinburgh and her native Orkney Islands, producing films with her own production company (all but three of her thirty-two films were self-financed). 2019 is Margaret Tait’s centenary year. Moira Sweeney and Alia Syed joined the Co-op in the 1980s, making work that was still under the Structural/Materialist influence of the 1970s but which was also personal and subjective in ways that would seem at odds with the previous generation’s refusal of identification, representation and illusionism. Their two films in this programme – both silent – are dreamlike, poetic and evocative. In Syed’s Priya, the remains of an aerial shot of a Kathak dancer are the result of Syed having buried the film in her garden. As she has written “the skin of the film becomes the body of the dancer, fracturing time into a darkly evocative, psychological space.”

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION

Lester, Luke Fowler, 2009. Courtesy of Luke Fowler and LUX, London

Four of the films in the programme are by younger artists unconnected to the LFMC. The films by Laida Lertxundi and Manon de Boer – a Spanish artist based in Los Angeles and a Dutch artist based in Belgium– highlight the international character of the collection. UK artists Lucy Parker and Luke Fowler exemplify a continuity between LUX’s predecessors and the work being made by contemporary British moving image artists. Parker’s Fire was made in response to an exhibition of Annabel Nicolson’s work in London in 2016. Although the American filmmakers Robert Beavers and Gregory Markopoulos are evident influences on Fowler’s short portraits of his Glasgow neighbours Anna and Lester, there is a great coherence with and connections between Fowler’s work and that of Margaret Tait, Annabel Nicolson, Peter Gidal and Alia Syed. This selection of works from the LUX collection for (S8) – a film festival whose name honours film’s smallest gauge – wants equally to celebrate some of the ‘smaller’ works in distribution. These films could be described as notes, sketches, gestures. Peripheral, like the cinema that S8 promotes. Less is more, or as Rees-Mogg’s film reminds us: “Nothing is Something.” Ten films for a ten-year anniversary. Happy Birthday (S8), here’s to more! Program and notes by María Palacios Cruz (LUX) Agradecementos / Acknowledgements: María Palacios Cruz, LUX London

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION 94

nothing is something Sábado 08/06 | 18:30 h | Saturday 06/08 | 6:30 pm | CGAI

To the Dairy Annabel Nicolson, Reino Unido, 16mm, 1977, 3 min.

Unha última ollada á London Filmmakers’ Co-op cando tiña como sede unha vella leitaría vitoriana. A last look at the London Filmmakers’ Co-op when it was housed in an old Victorian dairy.

Fire Lucy Parker, Reino Unido, dixital & 16mm, 2016, 6 min. Nothing is Something, Anne Rees-Mogg, 1966 Courtesy of Anne Rees-Mogg and LUX, London

Nothing is Something Anne Rees-Mogg, Reino Unido, 16mm, 1966, 10 min.

O título é unha cita de Duchamp. A película trata sobre as cores e estruturas das burbullas de xabón, o aceite na auga, etc. The title is a quotation from Duchamp. The film is about the colours and structures of soap bubbles, oil on water etc.

Aerial, Margaret Tait, 1974 Courtesy of Margaret Tait and LUX, London

Aerial Margaret Tait, Reino Unido, 16mm, 1974, 4 min.

Imaxes elementais. Aire, auga (e neve), terra, lume (e fume), todo entra. A modo de banda sonora hai un son musical interminable, notas de piano soltas e algúns sons neutrais. Touches on elemental images. Air, water (and snow), earth, fire (and smoke), all come into it. For sound there’s a drawn out musical sound, single piano notes and some neutral sounds.

Fire fíxose para un evento no ICA programado por Lucy Reynolds de experimentos con son, cine e performance para acompañar a exposición “The sun went in, the fire went out: landscapes in film, performance and text”, comisariada por Karen Di Franco e Elisa Kay en Chelsea Space. A película responde ás exploracións performativas de Annabel Nicolson arredor da luz e do lume, así como ao título da exposición. “The sun went in, the fire went out” é unha liña dun texto tomada dun caderno da arqueóloga e escritora Jacquetta Hawkes, autora de A Land (1951), unha historia poética das Illas Británicas a través da súa xeoloxía. Na película dúas mulleres experimentan con varios métodos traballosos para acender un lume. A película combina negativo e unha imaxe fílmica positiva que pode ser proxectada cun son en directo. Fire was made for an event at the ICA programmed by Lucy Reynolds about experiments in sound, film and performance to accompany the exhibition “The sun went in, the fire went out: landscapes in film, performance and text”, curated by Karen Di Franco and Elisa Kay at Chelsea Space. The film responds to Annabel Nicolson’s performative explorations of light and fire as well as the title of the exhibition. “The sun went in, the fire went out” is a line of text taken from a notebook of the archaeologist and writer Jacquetta Hawkes, author of A Land (1951), a poetic history of the British Isles through its geology. In the film two woman experiment with various arduous methods to ignite a fire. The film combines negative and positive film image and can be screened with live sound.

NOTHING IS SOMETHING GESTURES FROM THE LUX COLLECTION

Priya

The Untroubled Mind

Alia Syed, Reino Unido, 16mm, 2011, 10 min.

Manon de Boer, Bélxica, 16mm a vídeo, 2016, 8 min.

Priya é unha toma cenital estendida dunha bailarina Kathak xirando. O material foi enterrado en varios materiais orgánicos que deterioran a imaxe inicial nun intento de transformar a especificidade cultural e a narrativa lineal do tempo e o espazo. Os rituais do soterramento expoñen sucesivas lembranzas de enterros; a pel da película convértese na pel da bailarina, fracturando o tempo nun espazo escuramente evocador e psicolóxico. Priya is an extended aerial shot of a twirling Kathak dancer. The footage was buried in various organic materials deteriorating the initial image in an attempt to shift cultural specificity and linear narratives of time and space. Rituals of burial expound successive memories of entombment; the skin of the film becomes the body of the dancer, fracturing time into a darkly evocative, psychological space.

Unha colección de imaxes de construcións do fillo da artista ao longo dun período de tres anos. A duración de cada toma é de 20 segundos, o tempo que se pode filmar cunha cámara Bolex de 16 mm cando se lle dá corda á man. A collection of images of constructions of the artists’ son filmed over a period of three years. The duration of each shot is around 20 seconds, the length of time you can film with a Bolex 16mm camera when winding it manually.

Lester Luke Fowler, Reino Unido, 16mm, 3 min.

Anna Luke Fowler, Reino Unido, 16mm, 3 min.

Como artista gañador do Film London Jarman Award en 2008, Luke Fowler recibiu a encomenda de producir catro curtametraxes para 3 Minute Wonder, apartado do Channel 4 dedicado á curtametraxe. Tituladas Anna, Helen, David e Lester, as catro curtametraxes compoñen unha serie de retratos de catro individuos diferentes que comparten residencia: un piso nun bloque de vivendas vitorianas no West End de Glasgow. As the winning artist of the 2008 Film London Jarman Award, Luke Fowler was commissioned to produce four short films for 3 Minute Wonder, Channel 4’s shorts strand. Entitled, Anna, Helen, David and Lester, they are a series of portraits of four diverse individuals brought together through a shared residence – a flat in a Victorian tenement in the West End of Glasgow.

The Untroubled Mind, Manon de Boer, 2016 Courtesy of Manon de Boer and LUX, London

A Lax Riddle Unit Laida Lertxundi, EE.UU., 16mm, 2011, 6 min.

Nun interior de Los Angeles, muros tinguidos pola perda. Ensáiase unha canción para un ser amado. Unha película do corpo feminino como estrutura. (LL) In a Los Angeles interior, moving walls for loss. Practicing a song to a loved one. A film of the feminine structuring body. (LL)

Imaginary Moira Sweeney, Reino Unido, 16mm, 1989, 18 min.

Imaginary é unha película en tres partes (From Today, Touched e One) filmada en varios ambientes íntimos e persoais. Imaxes fugaces que son refilmadas e estilizadas de forma nada sentimental. Imaginary is a film in three parts (From Today, Touched and One) shot in varying intimate and personal environments. Fleeting images are refilmed and stylised in an unsentimental manner.

INVISIBLE ACTS

HOMENAXE A JONAS MEKAS

Este programa celebra a figura de Jonas Mekas como padriño dunha xeración de cineastas de vangarda a quen defendeu e apoiou desde as páxinas de Film Culture, The Village Voice, e nas sesións da Filmmakers’ Cinematheque e o Anthology Film Archives. Non hai dúbida de que o labor crítico e divulgativo de Mekas cos novos cineastas da súa época é tan importante como a súa propia e extraordinaria obra cinematográfica. Xunto con outros teóricos, como P. Adams Sitney ou Parker Tyler, estableceu o mapa e as coordenadas dun novo cine, cartografando o que no seu momento era auténtica terra incognita. Consciente das dificultades para a súa difusión que atopaban moitas películas, centrouse na tarefa máis importante de todas: facer visible o invisible. “Estou rodeado dunha capa de mediocridade tan profunda, que teño que gritar en voz moi alta para lograr que alguén se mova dalgún xeito. O que está ben ou o que está mal non é sempre asunto meu e cando nos movamos nalgunha dirección, non importa cara onde, poderemos chegar a algunha parte. Agora non estamos en ningunha”, escribiu en 1963. “Sei que a maioría de vostedes non pode ver este cine, pero exactamente a iso é ao que me refiro: é o meu deber chamarlles a atención sobre este cine. Ladrarei sobre el ata que as nosas salas comecen a exhibilo”. “Tiña que extraer, soster, protexer todas as cousas belas que estaban acontecendo e que eran masacradas ou ignoradas polos meus colegas e polo público”.

O seu incansable labor como “protector” do cine underground é dun valor incalculable, e o seu compromiso coa obra dos seus amigos —pois certamente creou ao seu redor unha extraordinaria comunidade creativa de amigos— levouno a loitar con uñas e dentes contra unha censura férrea que atacaba por inmorais e pornográficas películas como Christmas on Earth, de Barbara Rubin (1963), ou Flaming Creatures, de Jack Smith (1963), que sufriu unha accidentada proxección no festival experimental de Knokke-le-Zoute, onde o propio Mekas levou a película escondida nas latas de Dog Star Man, de Stan Brakhage. A sesión foi un escándalo e a policía disolveu a festa e apagou as luces. “Unha nova era comeza para o cine. Estamos defendendo os nosos ‘casos’ nos tribunais, pero xa non sabemos exactamente por que os estamos a de-

97 INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS

Scotch Tape, Jack Smith. 1959-1962

fender, xa que os métodos e as razóns que nos obrigaron a facelo perderon vixencia. Convértense en po ao asirnos a eles. A vida supéranos. A liberdade chegou, chegou a beleza para todos nós: isto nunca poderá alcanzarse nos tribunais. As nosas verdadeiras espadas (as nosas ‘linguas’) son en realidade as nosas películas”.

Mekas tamén axudou dun xeito máis material aos seus “protexidos”, ben con achegas económicas, sacándoos de sanatorios mentais, regalándolles rolos de películas ou simplemente dándolles un teito no que acubillarse. O drama da morte de Ron Rice en México, sen un dólar e enfermo de pulmonía, exemplifica á perfección a fraxilidade das vidas de moitos dos cineastas do círculo de Mekas naquela época.

INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS 98

“As proféticas liñas de Ginsberg —vin as mellores mentes da miña xeración destruídas pola loucura, morrendo de fame, histéricas, espidas…— seguen sendo as máis realistas da nosa xeración”.

A comunidade de artistas e amigos que rodearon a Jonas Mekas desde a súa chegada a Nova York, en 1949, é inmensa e caleidoscópica, polo que a tarefa de seleccionar uns poucos nomes é complicada e probablemente inxusta. Esta homenaxe é só unha pequena mostra daqueles cineastas que Mekas considerou imprescindibles porque no seu cine había poesía e porque souberon reflectir as preocupacións do home e da muller da súa época —unha calidade que o lituano consideraba esencial para que unha película tivese sentido máis alá da súa técnica formal e da aparencia das súas imaxes. “In the times of bigness, spectaculars, one hundred million dollar movie productions, I want to speak for the small, invisible acts of human spirit…” Jonas Mekas, Anti-100 Years of Cinema Manifesto Programa e notas de Andrea Franco e Javier Trigales

Birds at Sunrise, Joyce Wieland, 1965

99 INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS

Chumlum, Ron Rice, 1964

INVISIBLE ACTS TRIBUTE TO JONAS MEKAS This program celebrates the figure of Jonas Mekas as godfather of a generation of avant-garde filmmakers whom he defended and supported from the pages of Film Culture and The Village Voice and in the sessions of the Filmmakers’ Cinematheque and the Anthology Film Archives. There is no doubt that Mekas’s critical and informative work with the young filmmakers of his time is as important as his own extraordinary cinematographic work. Along with other theorists, such as P. Adams Sitney and Parker Tyler, Mekas established the map and coordinates for a new cinema, creating the cartography for what was, at its time, terra incognita. Aware of the difficulties in circulation that many films had, Mekas focused on the most important task of all: making visible the invisible. “I am surrounded by such a deep layer of mediocrity that I have to shout really loud to succeed in stirring at least somebody to move, one way or another. Most of the time I don’t even care where they will move or how right I am. Right or wrong is not my business. As long as we move somewhere, no matter where, we have a chance of arriving somewhere. Now we are nowhere”, he wrote in 1963. “I know that the majority of you cannot see this cinema; but that is exactly the point: It is my duty to bring this cinema to your attention. I will bark about it until our theatres start showing this cinema.” “I had to pull out, to hold, to protect all of the beautiful things that I saw happening in the cinema and that were either butchered or ignored by my colleague writers and by the public.”

His tireless work as “protector” of underground cinema is of incalculable value, and his commitment to the work of his friends –he certainly created an extraordinary creative community of friends around him– led him to fight tooth and nail against the harsh censorship that attacked

INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS 100

films such as Barbara Rubin’s Christmas on Earth (1963) and Jack Smith’s Flaming Creatures (1963) as immoral and pornographic. The latter suffered a turbulent screening in the experimental festival Knokke-le-Zoute, where Mekas himself snuck the film in, hidden in the reel tins of Stan Brakhage’s Dog Star Man. The session was a scandal, and the police broke up the festival and shut off the lights. “A new era is coming to cinema. We are fighting our ‘cases’ in the courts, but we do not exactly know any longer why we are fighting them, because the methods and ways that got us into trouble are outdated, outworn. They are falling to dust as we are holding onto them. Life outdistances us. Liberty is here, beauty is here, for all of us: It can never be attained in the courts. Our true swords (‘tongues’), really, are our films.”

Mekas also helped his “protected ones” in a more material way, whether by economic contributions, getting them out of mental hospitals, gifting them rolls of film or simply giving them a roof over their heads. The drama of the death of Ron Rice in Mexico, without a dollar to his name and ill with pneumonia, perfectly exemplifies the fragility of the lives of many filmmakers in Mekas’s circle at that time. “Ginsberg’s prophetic lines —I saw the best minds of my generation destroyed by madness, starving hysterical naked…— remain the most realistic lines of our generation.”

The community of artists and friends that surrounded Jonas Mekas from the time of his arrival to New York in 1949 is immense and kaleidoscopic, which makes the task of selecting only a few names complicated and probably unjust. This tribute is only a small sampling of the filmmakers who Mekas considered indispensable because there was poetry in their cinema and because they knew how to reflect the concerns of the man and woman of their time, a quality that this Lithuanian filmmaker considered essential for a film to have a meaning beyond its formal technique and the appearance of its images. “In the times of bigness, spectaculars, one hundred million dollar movie productions, I want to speak for the small, invisible acts of human spirit…” Jonas Mekas, Anti-100 Years of Cinema Manifesto Program and notes by Andrea Franco and Javier Trigales Agradecementos / Acknowledgements: Andrea Franco, Javier Trigales, Light Cone, Angelika Ramlow, Arsenal – Institut für Film und Videokunst

101 INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS

INVISIBLE ACTS Martes 04/06 | 20:30 h | Tuesday 06/04 | 8:30 pm | CGAI

Chumlum

Eyewash

Ron Rice, EE.UU., 1964, 16mm, 26 min.

Robert Breer, EE.UU., 1959, 16mm, 3 min.

A obra máis famosa de Ron Rice, e unha das puntas de lanza do experimental americano, é esta psicodelia hedonista centrada na cor, as sobreimpresións, as transparencias e unha lasitude rebuldeira liderada por un dos rostros do underground, Mario Montez, chamado a filas tamén polas películas de Andy Warhol ou Jack Smith, coas que Chumlum dialoga de forma natural e enriquecedora, creando unha extraordinaria sensación de comunidade artística.

Eyewash é un tratado sobre a fenomenoloxía da visión, sobre “outra forma de ver”. Breer definiuna un día como unha limpeza óptica para os nosos cansados ollos, que soportan miles de impactos visuais ao día e no que cada un implica unha información que debemos asimilar. Aquí, Robert Breer libera ao espectador desa carga e deixa que o fluxo de imaxes se confunda co fluxo de pensamento. Os fotogramas asócianse entre si por relacións xeométricas, rítmicas ou de colorimetría a través de superposicións, collages ou impresións pictóricas no propio celuloide.

“Chumlum de Rice foi aclamada como unha obra mestra en Bruxelas, París e Estocolmo. Les Temps Modernes comparouna con Fragonard. Pero a policía de Nova York e os burócratas cívicos non permiten que Rice exhiba as súas películas. Prefiren velo morrer de fame en México. Cando o penso, danme ganas de coller un revólver”. (J. M.) The most famous of Ron Rice’s works and one of the spearheads of American experimental cinema, Chumlum is a psychedelic hedonist film focused on colour, superimpositions, transparencies and a seductive lassitude. Starring one of the faces of the underground, Mario Montez, who was also sought out for films by Andy Warhol and Jack Smith, Chumlum dialogues in a way that is natural and enriching, creating an extraordinary sensation of artistic community. “Rice’s Chumlum has been acclaimed as a masterpiece in Brussels, in Paris, in Stockholm. Les Temps Modernes compared it to Fragonard. But New York Police and city bureaucrats will not permit Rice to show his films! They would rather see him starve to death in Mexico. I am ready to take up a gun when I think about this...” (J.M.)

Eyewash, Robert Breer, 1959

“As películas de Breer non reciben unha grande aclamación por parte do público. As súas proxeccións nunca son moi concorridas. As súas películas non atraen moito a atención. Pero están entre as mellores que se fan na actualidade. Un novo traballo de Robert Breer é un acontecemento importante. Imaxine que Mondrian ou Dubuffet ou De Kooning inauguran unha exposición individual en Nova York e que todos os críticos a perden. A estrea de 69, de Breer, foi exactamente unha ocasión similar. Todos os críticos de cine a perderon. A historia do cine lembrará as miñas palabras”. (J. M.) Eyewash is a discourse on the phenomenology of sight, concerning “another way of seeing”. Breer once defined it as a visual cleansing for our tired eyes, which put up with thousands of visual impacts a day in which each one carries information that we must assimilate. Here, Robert Breer frees the viewer from this burden and lets the flow of images blend with the flow of thought. The photograms are related to one another by geometric, rhythmic or colorimetric relationships via superimpositions, collages and pictorial impressions on the celluloid itself. “Breer’s films do not get much public acclaim. His shows are not among the heavily attended. His films attract no noise. But they are among the best films made today anywhere. A new film by Robert Breer is an important event. Imagine Mondrian or Dubuffet or Kooning opening a one-man show in New York, and imagine all critics missing it? The premier of Breer’s 69 was exactly an occasion of such proportion. And all movie critics missed it. History of cinema will remember my words.” (J.M.)

INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS 102

> invisible acts

Surface Tension Hollis Frampton, EE.UU., 1968, 16mm, 10 min.

Unha das primeiras películas de Frampton, dividida en tres partes, onde o ritmo e a orde dos elementos cinematográficos funcionan xa como unha especie de summa das posibilidades do experimental. “Para ser francos, con Surface Tension non quería atacar a ‘Gran Fortaleza’ que forman a imaxe e o son. Quería facer unha película cun pequeno número de elementos simples, para ver que resonancias podería xerar entre estes elementos”. (Hollis Frampton) “… é a forma o que fai que unha obra sexa o que é. É a través da forma que percibimos o contido, o estilo. O xeito en que está feita (o ritmo, a cadencia) revela, di algo sobre o temperamento, as emocións, o corazón e os pulmóns do artista (a cadencia pode ser unha de desesperación, ou de contemplación pacífica, ou…). E isto é algo que nos fai pensar: a estrutura”. (J. M.) One of Frampton’s first films, divided into three parts where the rhythm and order of cinematographic elements already function as a sort of summa of the possibilities of the experimental. “Quite frankly with Surface Tension, I didn’t propose to attack so grand as the Sound-Image relationship. I wanted to make a film out of a relatively small number of simple elements, which would be of a piece, to see how much resonance I could generate among those elements.” (Hollis Frampton) “… it’s the form that makes a work into what it is. It’s through the form that we perceive the content, style. The manner in which it’s done (the rhythm, the pace) reveals, tells something about the temperament, emotions, heart and lungs of the artist (your pace can be that of desperation, or that of peaceful contemplation, or…). And that’s something to think about: structure.” (J.M.)

Visions of the City, Larry Jordan, 1978

Visions of the City Larry Jordan, EE.UU., 1978, 16mm, 11 min.

Larry Jordan filmou esta hipnótica sinfonía de cristal sobre San Francisco en 1957, pero non a montou ata o ano 78. Nela, o poeta Michael McLure camiña e disólvese entre os pregos do fráxil mundo urbano en compaña da música de William Moraldo. “Se tivera que nomear unha ducia de artistas verdadeiramente creativos no panorama do cine independente de vangarda, un deles sería Larry Jordan. O seus collages animados atópanse entre os filmes máis fermosos dos que se realizan hoxe en día. Están rodeados de amor e poesía. O seu contido é sutil, a súa técnica é perfecta, o seu estilo persoal inconfundible” (J.M.) Larry Jordan filmed this hypnotic glass symphony about San Francisco in 1957 but didn’t edit it until 1978. In the film, the poet Michael McLure walks and dissolves between the folds of the fragile urban world, accompanied by the music of William Moraldo. “If I’d have to name one dozen really creative artists in the independent (avant-garde) film area, I’d name Larry Jordan as one. His animated collage films are among the most beautiful short films made today. They are surrounded with love and poetry. His content is subtle, his technique is perfect, his personal style unmistakable”. (J.M.)

103 INVISIBLE ACTS HOMENAXE A JONAS MEKAS

Glimpse of the Garden Marie Menken, EE.UU., 1957, 16mm, 5 min.

“Menken canta. O seu obxectivo está enfocado no mundo físico, pero ela o ve a través dun temperamento poético e cunha sensibilidade intensificada. Captura os anacos e fragmentos do mundo que a rodea e organízaos en unidades estéticas que se comunican con nós”. (J. M.) “Non hai unha resposta á pregunta de por que fago películas. Gustábanme os chirlos da cámara e o feito de que se convertera nunha extensión do acto de pintar. Nunca me gustou o estatismo da pintura, sempre buscaba como mudar a fonte de luz e a súa posición empregando brillos, contas de cristal… así que a cámara foi unha decisión natural para min. Pero moi cara!”. (Marie Menken) “Menken sings. Her lens is focused on the physical world, but she sees it through a poetic temperament and with an intensified sensitivity. She catches the bits and fragments of the world around her and organizes them into aesthetic unities which communicate to us.” (J.M.) “There is no why for my making films. I just liked the twitters of the machine, and since it was an extension of painting for me, I tried it and loved it. In painting I never liked the staid and static, always looked for what would change the source of light and stance, using glitters, glass beads, luminous paint, so the camera was a natural for me to try – but how expensive!” (Marie Menken)

Birds at Sunrise Joyce Wieland, Canadá, 1965, 16 mm, 10 min.

Wieland filma os paxaros desde a súa fiestra nunha mañá de inverno, sobrevivindo ao frío e á neve. Anos despois, nunha viaxe a Israel, lembra este material e recupérao, agora vendo nos paxaros semiatrapados nas pólas ou na auga, unha metáfora do sufrimento dos xudeus. O cine íntimo, caseiro, feminista e politizado de Joyce Wieland, asidua espectadora da Filmmakers’ Cinematheque, nunca chegou a ser plenamente aceptado pola comunidade na que xurdiu a súa obra, polo que a súa calidade de “verso solto” dentro do underground americano fai aínda máis pertinente e crucial a súa obra a día de hoxe.

Wieland films the birds from her window on a winter morning, surviving the cold and the snow. Years later, during a trip to Israel, she remembers this material and takes it up again, now seeing in the birds half-trapped in the branches or in the water a metaphor for the suffering of the Jews. Joyce Wieland’s intimate, homespun, feminist and politicised cinema, regularly seen in the Filmmakers’ Cinematheque, never came to be fully accepted by the community from which her work emerged, which is why its “freeverse” quality within the American underground makes her work even more pertinent and crucial today.

Scotch Tape Jack Smith, EE.UU., 1959-1962, 16mm, 3 min.

Jerry Sims, Reese Haire e Ken Jacobs (que tamén aportou a cámara Bell & Howell) danzan entre os amasillos de ferro do que sería o Lincoln Center. Smith transforma a realidade, convertendo os entullos nunha xungla exótica. O filme, co seu carácter povera, xorde do lixo, un pouco como todos estes cineastas que sobreviven de costas á industria. “A contribución de Jack Smith ao arte do século XX foi a súa sensibilidade, o seu mundo de imaxes único, inimitable”. (J. M.) Jerry Sims, Reese Haire and Ken Jacobs (who also contributed the Bell & Howell camera) dance among the jumble of iron of what would be the Lincoln Center. Smith transforms reality, converting the debris into an exotic jungle. The film, with its povera character, emerges from the rubbish, somewhat like all of these filmmakers, marginalised by the industry, survive. “Jack Smith’s contribution to 20th century art was his sensitivity, his world of unique, matchless images.” (J.M.)

104

SPECIAL SCREENING

REUNIÓN Na edición de 2018 de INPUT, espazo de titorización e asesoría de proxectos cinematográficos en desenvolvemento que xorde da colaboración entre a Fundación Luis Seoane e (S8) Mostra Internacional de Cinema Periférico, Reunión, de Ilan Serruya, foi un dos proxectos elixidos. Uns meses despois, rematouse a película e tivo a súa estrea internacional en DocLisboa. Na edición de 2019 queremos pechar este ciclo compartindo co noso público a película rematada, que será presentada polo seu autor. Un proxecto que acabou de cristalizar á calor de INPUT e que exemplifica o que pensamos que é o propósito desta convocatoria. Cun suspense emocional sostido, tomándo o seu tempo e a súa distancia, con paciencia e á vez con intensidade, Reunión propón un encontro longamente postergado, enmarcado pola paisaxe abrupta da Illa Reunión nun irónico xogo de palabras. É o encontro do director co seu pai nun intento por retomar o que parece un diálogo imposible, cercado por feridas non cicatrizadas. E os días parecen ir cedendo ante esa vexetación, esas rochas e esa piscina, nos que os silencios e os corpos falan con inusitada elocuencia.

SPECIAL SCREENING REUNIÓN In its 2018’s edition, INPUT, our mentoring space for film projects in development co-organizez with Fundación Luis Seoane, Reunión, by Ilan Serruya, was one of the selected works. Some months later, the film was finished and had its world premiere in DocLisboa. In our 2019 edition, we would like to close this cycle sharing with our audience the film, that will be introduced by its director. A project that crystallized in its final form with the help of INPUT, and that is an example of what we think is the purpose of this program. With sustained emotional suspense, taking its time and its distance, with patience and also with intensity, Reunión looks at a long postponed reunion, set in the abrupt landscape of Reunion Island in an ironic play on words. It’s the director’s reunion with his father in an attempt to resume what seems to be an impossible dialogue, enveloped by unhealed wounds. And the days seem to be giving way to that vegetation, those rocks and that pool, in which silences and bodies talk with unusual eloquence.

Agradecementos / Acknowledgements: Ilan Serruya

105

special scReening Martes 04/06 | 18 h | Tuesday 06/04 | 6 pm | CGAI

Reunión Ilan Serruya, España, 2018, vídeo, 65 min.

SPECIAL SCREENING REUNIÓN

106

DESBORDAMIENTOS

MALCOLM LE GRICE

Se se pode falar de algo así como “clásicos” da filme performance, sen dúbida esa hipotética lista estaría encabezada por algúns dos traballos que se poderán ver nesta sesión dedicada ás obras performativas e multipantalla en 16mm de Malcolm Le Grice. Castle 1 e Horror Film 1 desmontan e amplían o evento da proxección, cada un ao seu xeito: Castle 1, rompendo a ilusión a través dunha lámpada fronte a pantalla que se vai acendendo a cada canto; Horror Film 1 pon en xogo o corpo do artista para descompoñer o feixe de luz coloreado de tres proxectores en diferentes sombras de cores: unha experiencia visual nova a partir dos elementos básicos da proxección. Por outra banda, Berlin Horse é un traballo cuxa beleza se conxúga cunha investigación arredor do material e tempo fílmicos. A partir da metraxe propia en 8mm e dunha película atopada dos comezos do cine, Le Grice refilma e manipula un hipnótico bucle, como hipnótico é o bucle sonoro creado por Brian Eno para a peza, que se exhibe con dous proxectores. Por outro lado, Threshold é un traballo no que ao emprego reflexivo da copiadora óptica se suman as posibilidades das permutacións da cor, construíndo a través da tripla proxección en 16mm unha peza profunda e complexa, na que o estudo das posibilidades da película e da proxección se suman a unha intensa experiencia visual.

MALCOLM LE GRICE If you can talk about such a thing as “classics” of performance film, without a doubt, at the top of this hypothetical list would be some of the pieces that you can see in this session dedicated to the performative and multiscreen 16mm works of Malcolm Le Grice. Castle 1 and Horror Film 1 deconstruct and amplify the event of projection, each in its own way: Castle 1, breaking the illusion through a lightbulb in front of the screen that lights up from time to time; Horror Film 1 bringing the body of the artist into play, to split the beam of coloured light from three different projectors into different shades of colours: a new visual experience using the basic elements of projection. Meanwhile, Berlin Horse is a work whose beauty joins together with a study of film material and time. Using his own 8mm footage and that of a found film from the beginnings of cinema, Le Grice refilms and manipulates a hypnotizing loop, as hypnotic as the sound loop that Brian Eno created for the piece, which is displayed with two projectors. Threshold, on the other hand, is a piece that brings together the reflexive use of the optical printer with the possibilities of colour permutations, building, through 16mm triple projection, a profound and complex piece in which the study of the possibilities of film and projection unite in an intense visual experience. Agradecementos / Acknowledgements: Malcolm Le Grice, LUX London

107

DESBORDAMIENTOS malcolm le grice

malcolm le grice Sรกbado 08/06 | 23 h | saturday 06/08 | 11 pm | Fundaciรณn Luis Seoane

Castle 1

Threshold

Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1966, performance 16mm, 22 min.

Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1972, tripla proxecciรณn 16mm, 17 min.

Berlin Horse

Horror Film 1

Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1970, dobre proxecciรณn 16mm, 9 min.

Malcolm Le Grice, Reino Unido, 1971, performance, tripla proxecciรณn 16mm, 14 min.

Horror Film 1, 1971

108

Desbordamientos

LEC (MÉXICO) A liberdade creativa e as buscas formais en ebulición na contorna do LEC (Laboratorio Experimental de Cine) son a orixe destas dúas performances nas que a investigación arredor dos medios do cine analóxico e a improvisación do directo son fundamentais. Proxectos cun espírito colaborativo con vontade de tender pontes coas comunidades ás que visitan, neste caso a través da colaboración con Luis Garrido e Alexandre Losada, músicos pontevedreses que levan anos explorando os camiños das músicas improvisadas, a experimentación electroacústica e o rock menos domesticado. Vellos tocadiscos, sintetizadores caseiros, saxofóns, guitarras, cintas de casete, radios ou micros de contacto forman parte do seu arsenal sonoro nunha busca constante de novos marcos que mover (segundo as súas propias palabras), arsenal que se suma ao do LEC, composto de proxectores e artefactos visuais varios, nesta dobre sesión de novas experiencias visuais e auditivas.

Desbordamientos LEC (MEXICO) The creative freedom and formal search that are brewing in the LEC (Laboratorio Experimental de Cine) are the origin of these two performances in which live improvisation and research on analogue film media are fundamental. Projects that have a collaborative spirit and a will to build bridges with the communities they visit, in this case through collaboration with Luis Garrido and Alexandre Losada, musicians from Pontevedra who have spent years exploring pathways in improvisational music, electroacoustic experimentation and less-domesticated rock. Old record players, homemade synthesizers, saxophones, guitars, cassette tapes, radios and contact microphones form an essential part of their audio arsenal in a constant search for new frameworks to move (in their own words), an arsenal which joins together with that of the LEC, composed of projectors and various visual devices in this doublesession of new visual and audio experiences. Agradecementos / Acknowledgements: Elena Pardo, Morris Manuel Trujillo, Azucena Losana, Alexandre Losada, Luis Garrido

* Miembro del Sistema Nacional de Creadores de Arte

109

Desbordamientos LEC (MÉXICO)

LEC (MÉXICO) Venres 07/06 | 23 h | Friday 06/07 | 11 pm | Fundación Luis Seoane

Love Machine

Desaparecer

LEC, México, 2018, Performance, proxección cuádrupla, 16mm, sonorizado en directo, 30 min.

LEC, México, 2016, Performance, dobre proxección, 16mm, sonorizado en directo, 30 min.

Elena Pardo*, Azucena Losana* e Morris Manuel Trujillo participan nesta performance a partir dunha serie de traballos de investigación arredor da mecánica do cine. Con bucles propios e atopados de máquinas de todas as escalas en marcha, e a partir do propio funcionamento dos tres proxectores de 16mm xunto cunha cámara de vídeo cuxa imaxe se proxecta en directo, unha performance de máquinas que falan de máquinas. Coa sonorización en directo de Luis Garrido e Alexandre Losada.

Desaparecer. Deixar de estar á vista ou nun lugar/ deixar de existir. No vasto territorio mexicano desaparece, de media, unha persoa cada 1 hora e 50 minutos, é dicir, 13 persoas ao día. Esta performance sonora e visual fala do efémero da presenza, da posibilidade de xa non estar, de buscar e buscarse a partir do emprego do formato fílmico en 16mm. Elena Pardo e Manuel Trujillo botan man de imaxes persoais e de paisaxes nesta performance acompañada da improvisación sonora en tempo real a cargo de Luis Garrido e Alexandre Losada.

Elena Pardo, Azucena Losana and Morris Manuel Trujillo participate in this performance through a series of research projects related to the mechanics of cinema. With their own loops and found loops,employing machines of all sizes, from the very functioning of three 16mm projectors and a video camera projecting live picture comes a performance of machines that talk about machines. With live sound from Luis Garrido and Alexandre Losada.

To disappear. To cease to be visible or in a place / to cease to exist. In the vast territory of Mexico, on average, one person disappears every hour and 50 minutes; that is, 13 people every day. This audio and visual performance speaks of the brevity of presence, the possibility of not being any longer, of searching and self-searching, through the use of a 16mm film format. Elena Pardo and Manuel Trujillo turn to their personal images and landscapes in this performance accompanied by the live, improvised sound of Luis Garrido and Alexandre Losada.

Love Machine, LEC, 2018

Desaparecer, LEC, 2016

110

DESBORDAMIENTOS

STEFANO CANAPA Nacido en Turín, Italia, e residente en París dende 1999, Stefano Canapa leva dende finais dos noventa en activo no campo do cine analóxico e as súas posibilidades. Forma parte do colectivo de artistas Z.U.R. (Zona Utópicamente Reconstituida), dedicado á investigación tanto nas artes plásticas coma no teatro e no cine, é parte activa do laboratorio autoxestionado por artistas L’Abominable e en 2007 fundou, xunto a Yoana Urruzola, o LIC, Laboratorio de Investigación Cinematográfica, en Montevideo. Dende comezos dos 2000, o seu traballo milita en diversas frontes fílmicas: instalacións, películas e filme performances, que percorreron un amplo número de festivais internacionais (de Locarno a Rotterdam, Oberhausen, Toronto, Marsella ou Cinema du Réel, entre outros), nunha investigación en curso que incorpora as particularidades do formato analóxico en conxunción coa arte sonora. Nesa dirección camiña a filme performance que nos trae xunto a Antoine Birot, na que combina un tubo de raios catódicos e celuloide, sinais eléctricas puras con película analóxica. Wavelength é un traballo de investigación arredor do concepto de onda que busca explorar o alcance dunha sinal eléctrica manexando a súa amplitude e frecuencia; repetición/desestruturación, accidentes/crepitacións dialogan coas partículas da emulsión fotoquímica en perpetuo movemento. As imaxes e sons que veremos xéranse a través dun xerador de baixas frecuencias artesanal, e son manipuladas en vivo empregando ese mesmo xerador e tres proxectores de 16mm. Ondas sonoras e lumínicas coas que vibrar en desbordada e desbordante comunión.

STEFANO CANAPA Born in Turin, Italy, Stefano Canapa lives and works in Paris since 1999. He has been active in the field of analog cinema and its possibilities since the late 90s. He is part of Z.U.R (Zona Utópicamente Reconstituida), a collective of artists devoted to visual arts, theater and cinema, he is also an active member of the artist-run lab L’ Abominable and in 2007 he founded, together with Yoana Urruzola, the LIC, Laboratorio de Investigación Cinematográfica, in Montevideo. Since the early 2000 his work is affiliated to different cinema fronts: installation, films and film performances, works that have been present in a number of international festivals (from Locarno to Rotterdam, Oberhausen, Toronto, Marsella or Cinéma du Réel, among many others), and that form an investigation in progress around the particularities of the analog film format together with sonic arts. This is the direction that this performance with the musician Antoine Birot takes, a work that combines a cathodic rays tube and celluloid, pure electrical signals and analog film. Wavelength is a research around the wave concept that explores the scope of an electrical signal manipulating its frequency and amplitude; repetition / destructuring, accidents / crepitations dialogue with the particles of photochemical emulsion in perpetual movement. The images and sounds that we will feel are generated through a hand made low frequency generator, and then manipulated using that same generator and three 16mm projectors during the performance. Sound and light waves to vibrate in overflowing and overwhelming communion. Agradecementos / Acknowledgements: Stefano Canapa, Antoine Birot

111

DESBORDAMIENTOS STEFANO CANAPA

STEFANO CANAPA Martes 06/06 | 23 H | Thursday 06/06 | 11 pm | Fundaciรณn Luis Seoane

Wavelength Stefano Canapa y Antoine Birot, Francia, 2017, film performance, cuรกdrupla proxecciรณn 16mm, sonorizado en directo, 30 min.

Wavelength, Stefano Canapa, 2017

112

DESBORDAMIENTOS

PRISMÁTICAS PRINCIPIO MÁQUINA DE COSER prototipo 01 é a primeira performance do dúo Prismáticas, realizada grazas á residencia BAICC 2019 en LIFT, Toronto. Clausurando a primeira fase deste proxecto que desenvolverán a longo prazo, monsell & olaskoaga presentan a SEE(W)ING machine, un proxector de 16 mm que comezaron a hackear para combinalo con pezas dunha máquina de coser. Poñendo en xogo o emprego de máquinas, xestos, palabras e imaxes, tanto dixitais como analóxicas, Prismáticas cuestiona o imaxinario tecnófobo asociado historicamente ás mulleres, así como a invisibilidade e precariedade do seu traballo na industria téxtil e cinematográfica. Prismáticas son Pilar Monsell e Aitziber Olaskoaga

PRISMÁTICAS PRINCIPIO MÁQUINA DE COSER prototipo 01 is the first performance of the duo Prismáticas, made thanks to the 2019 BAICC residence at LIFT, Toronto. Closing the first phase of this long-term project, monsell&olaskoaga present the SEE(W)ING machine, a 16mm projector that they have begun to hack, combining it with sewing machine parts. Playing with the use of machines, gestures, words and both digital and analogue images, Prismáticas questions the technophobic imaginary historically associated with women, as well as the invisibility and precariousness of their work in the textile and film industries. Prismáticas are Pilar Monsell and Aitziber Olaskoaga Agradecementos / Acknowledgements: Pilar Monsell, Aitziber Olaskoaga, Acción Cultural Española, Liaison of Independent Filmmakers of Toronto (LIFT), Anael García (AC/E), Chris Kennedy

113

DESBORDAMIENTOS PRISMÁticas

PRISMÁticas xoves 06/06 | 23 H | Thursday 06/06 | 11 pm | Fundación Luis Seoane

Principio Máquina de Coser prototipo 01 Prismáticas. Performance

Proceso de construción prototipo PMC no LIFT, Toronto Process of building PMC prototype at LIFT, Toronto

114

SINAIS

CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló

Hai tempo xa que Carla Andrade (Vigo, 1983) está no punto de mira, non só da Mostra (onde estivo presente en pasadas edicións a través de varias das súas pezas), senón tamén como unha das voces máis prometedoras da arte actual. Só que manter o seu nome no status de promesa antóllase xa como algo do pasado en canto empezamos a facer reconto da obra que acumula ás súas costas, da súa gran coherencia formal e ideolóxica, e da súa distintiva personalidade como artista. Carla Andrade é, pois, un nome indispensable dentro da creación audiovisual (a través das súas películas, e tamén das súas fotografías e instalacións), non só en Galicia senón fóra das súas fronteiras, traxectoria que queremos recoñecer a través deste foco que se lle dedica dentro da programación. Este espazo que dedicamos a Carla Andrade dentro da programación consta de dúas partes: por unha banda, dun encontro de vetas performativas (conducido por Xisela Franco) no que a autora falará dos seus motivos, referencias e soportes conceptuais, ademais dos diversos retos ideolóxicos e filosóficos aos que se enfronta a súa práctica, incorporando na discusión gravacións, proxeccións e distintos materiais. A segunda parte estará dedicada á proxección dunha selección das súas pezas, que nos guiará por algúns fitos da súa obra ata o día de hoxe. Un dos acenos distintivos da obra de Carla Andrade é o seu traballo coa natureza e a paisaxe. Unha paisaxe que Andrade busca tanto dentro da súa natal Galicia como fóra das súas fronteiras, sendo a viaxe a lugares remotos do planeta un revulsivo na súa obra. Unha inquietude que a levou a paraxes como o deserto de Atacama, Nepal, Islandia, Marrocos ou máis recentemente á República Centroafricana. Precisamente este encontro co que lle é alleo, e os conflitos que isto lle presenta (que filmar, como filmar, ou a imposibilidade mesma de facelo), é algo central para Andrade. A paisaxe, máis aló da humillante beleza coa que o retrata, non é inocuo aquí. Como ela mesma conta, unha das razóns polas que a paisaxe é protagonista na súa obra é polo seu indeterminismo e a súa indomabilidade. Pero, a partir de aquí, son moitas as cuestións que xera dentro da súa obra e a súa identidade como artista. Nas súas palabras, “busco, a través do meu traballo, e da súa forma, atopar outras maneiras de entender, de ver, ou de decodificar a realidade. De aproximarme a outras realidades non pertencentes ao eixo occidental mediante procesos que transgredan o racionalismo dualista da civilización euroamericana. De ir máis aló dos límites (impostos) do real. Di Foucault, ‘coñecemento é poder’. Por esa razón trato, por exemplo, de non conceptualizar “o outro”, xa que esta acción sitúa, en certa maneira, ao observador/investigador nunha posición de superioridade, converténdoo noutra forma de dominación. Tamén trato de fuxir da categorización e a segregación dos uns e os outros. Unha vez máis, fuxir da idea de ‘recoñecemento discriminatorio.’” Unha idea que conduce tamén a outros asuntos que a través do traballo coa paisaxe xorden con respecto, por exemplo, a temas como a ecoloxía, tan filtrada e dominada polas ideas occidentais.

115

SINAIS CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló

El paisaje está vacío y el vacío es paisaje, 2017

Precisamente a partir de todas esas preguntas sobre como afrontar o encontro co alleo, xorde no seu traballo o concepto do sublime: “O ‘sublime’ como forma de afrontar estoutras realidades… O sublime como aquilo que é inalcanzable, imposible de entender, como aquilo que é innombrable e incategorizable, imposible de racionalizar e mesmo entendido como unha exaltación do amor. [...] A min interésame a idea do sublime entendida como aquilo que non se pode descifrar empiricamente ou de forma convencional, mesmo o asocio a experiencias espirituais ou místicas. É a afirmación do indeterminado (de que existe, ademais). É o encontro co baleiro ou o infinito. Aquilo que non pode alcanzarse debido aos límites das nosas capacidades cognitivas (neste caso o ollos). [...] En resumo, interésame o uso de metodoloxías que se achegan máis ao irracional e ao poético. Crear estéticas no canto de estudos, debido á imposibilidade establecer teorías do outro, sendo a experiencia subxectiva a única maneira de ‘creación de mundo’ dentro dun sistema formado por infinitas posibilidades de ‘creación de mundo’. A viaxe/reflexión lévame inevitablemente á miña propia subxectividade, ás miñas orixes e á miña educación”. Preceptos que tamén a acompañan cando filma a paisaxe galega, na súa relación íntima con este territorio e a súa natureza. Unha mirada e unha experiencia que se envorca no seu interese polo baleiro como lugar cheo de posibilidades e pola súa procura dunha linguaxe propia desde a súa identidade como muller. Procesos nos que foi decisivo tamén o seu encontro con outras culturas, e con influencias multidisciplinarias que nutren o seu traballo. Unha lista na que caben nomes como os de Trinh T. Minh-ha, María Zambrano, Hilma af Klint, Maya Deren, Emma Kunz, Nelson, Tacita Dean, Mel O’Callaghan, Salomé Lamas, por nomear só a unhas poucas.

SINAIS CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló 116

Finalmente, outro elemento moi presente na súa obra é o uso dos soportes analóxicos. O seu interese polo metafísico e o oculto guían en parte esa elección: “o uso de celuloide está relacionado coas ideas de maxia e asombro vinculadas ao sublime. O celuloide transpórtanos a outros mundos xa que a súa natureza alquímica xa é algo fóra do mundo real. Interésame seguir usando tecnoloxías analóxicas non para crear algo distinto ao mundo real, senón para crear un outro-mundo”. Un outro-mundo no que teremos ocasión de mergullarnos a través deste programa, e a través de todos os lugares aos que a obra de Carla Andrade nos leva: non só no sentido xeográfico, senón tamén no sensorial e no dunha reflexión e un pensamento en expansión continua.

SINAIS CARLA ANDRADE Landscape and beyond It has been a while since we all have been following the steps of Carla Andrade (Vigo, 1983) as one of the most promising voices of today’s cinema, and not only in the (S8), where we have screened some of her pieces in the past. Nevertheless, keeping her name in this “promise” status seems to be now something from the past, as we realise when we start looking at the trajectory she built up behind her, her great formal and ideological coherence and her distinctive personality as an artist. Carla Andrade is an essential name within today’s audiovisual creation (through her films as well as through her photographs and installations), and not only in Galicia but outside its borders, a trajectory we want to recognize through this focus that we dedicate to her work in our program. This space we devote to Carla Andrade in our program has two parts: the first part will be a conversation (conducted by Xisela Franco) with a performative streak where Andrade will talk about her motivations, references and conceptual foundations, as well as about the diverse ideological and philosophical challenges she faces in her practice, illustrating this conversation with sound recordings, video excerpts and other materials. The second part will be dedicated to the screening of a selection of her films, that will guide us through some of the highlights of her work to this day. One of the hallmarks of Carla Andrade’s oeuvre is her work with nature and landscape. A landscape that Andrade chases in her native Galicia as well as outside its borders: her journeys to remote places around the planet are a wake-up call in her work. A concern that has lead her to locations such as the Atacama desert, Nepal, Iceland, Morocco or recently the Central African Republic. It is precisely this encounter with what is foreign to her, and the conflicts that this encounters bring, one of the central motifs in her work. Landscape, beyond the striking beauty of her films, is not innocuous. As she tells, one of the reasons why landscape is protagonist in her work is for its indeterminism and its indomitable nature. But, from here, it generates lots of questions in her work and about her identity as an artist. In her own words, “through my work and its form I seek to find new ways of understanding reality, of seeing, or decodifying this reality. Of approaching other realities outside the Occidental axis through processes that break the dualist rationalism of the Euro-American civilization. Of going beyond the (imposed) limits of the real. Foucault says that “knowledge is power”. For that reason I try, for instance, not to conceptualize “the other”, since that action places the observer/researcher in a position of superiority, turning

117

SINAIS CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló

it in other form of domination. I also try to run away from categorization and segregation. Once again, to run away from the idea of ‘discriminatory acknowledgement.” An idea, landscape, that also leads to other questions such as ecological considerations, filtered through and dominated by Occidental ideas. Precisely from all these questions about how to face the encounter with the foreign the concept of the sublime emerges in her work: “The ‘sublime’ as a way to confront these other realities… The sublime as what is unreachable, impossible to understand, as what is unmentionable and impossible to categorize, impossible to racionalize or even understood as an elation of love. [...] I’m interested in the idea of the sublime understood as something that cannot be deciphered empirically or in a conventional way, I even associate it to spiritual or mystical experiences. It is the affirmation of the indeterminate (the affirmation of its existence as well). It is the encounter with the empty and the infinite. What can not be reached due to the limitations of our cognitive capacities (in this case the eyes). [...] Summing up, I am interested in the use of methodologies that approach the irrational and the poetic. Creating aesthetics instead of studies, due to the impossibility of establishing theories of the other, being the subjective experience the only way to ‘create the world’ inside a system formed by infinite possibilities of ‘creating the world’. Journey/reflection leads me inevitably to my own subjectivity, to my origins and my education.” These are precepts that also accompany her when ilming the Galician landscape, in her intimate relationship with this territory and its nature. A gaze and an experience that is expressed by her interest for the empty as a place full of possibilities and by her quest of her own language departing from her identity as a woman. Processes in which her encounter with other cultures has also been decisive, and with multidisciplinar influences that nourish her work. A list with names such as Trinh T. Minh-ha, María Zambrano, Hilma af Klint, Maya Deren, Emma Kunz, Gunvor Nelson, Tacita Dean, Mel O’Callaghan and Salomé Lamas, just to name a few. Finally, another element that has a remarkable presence in her work is the use of analog media. Her interest for the metaphysical and the occult guide somehow this choice: “the use of celluloid is related to the ideas of magic and amazement linked to the sublime. Celluloid takes us to other worlds since its alchemical nature is already something outside the real world. I am interested in keeping on working with analog technologies not for creating something different to the real world, but to create an-other world.” An-other world in which we will have the chance to plunge into through this program, and through all the places to which Carla Andrade’s work takes us: not only in a geographical sense, but also in a sensorial way, and in the sense of an endless reflection and a thought in continuous expansion. Agradecementos / Acknowledgements: Carla Andrade, Xisela Franco.

SINAIS CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló 118

carla andrade Sábado 08/06 | 19 h | Saturday 06/08 | 7 pm | Sala (S8) PALEXCO

Sibila Carla Andrade, España, 2017, super 8 a vídeo, 9 min.

Listen to Me, 2016

Listen to Me Carla Andrade, España, 2016, super 8 a vídeo, 7 min.

Coa elegancia e a forza poética do mar como elemento primordial, Andrade subverte o rol ao que tradicionalmente se viu abocado a muller. De obxecto observado a suxeito que coa súa mirada abre os ollos a realidades esquecidas. Imaxes que ao fundirse reflicten un mundo cuxa sensibilidade está a mutar. Escenas dun ton onírico próximo ao surrealismo para plasmar a nova orde das cousas. (Javier H. Estrada)

Sibila deixa Constantinopla por Naraío para pasar os seus últimos días consumida pola melancolía debido ao mal de amores producido polo seu irmán xemelgo Silván. Partindo dunha das múltiples narracións que de forma sincopada se suceden e interpolan no relato de Álvaro Cunqueiro “O Cabaleiro”, recreamos unha pequena historia mediante unha estética depurada e baseada na elipse para contrarrestar o evidente horror vacui que caracteriza a súa obra. (Carla Andrade) Sibila leaves Constantinopla for Naraío to spend her last days consumed by melancholy due to the heartbreak produced by her twin brother Silván. Departing from one of the multiple narratives that follow and interpolate each other in a syncopated way in the story by Álvaro Cunqueiro “El Caballero”, we recreate a little story through a depurated and elliptical aesthetics to fight the obvious horror vacui that characterizes his work. (Carla Andrade)

Listen to me é unha peza audiovisual que forma parte da película colaborativa VISIÓNS, realizada a partir do proxecto Cinema e Muller. Taking the elegance and poetic strength of the sea as main elements, Andrade subverts the role traditionally imposed on women. From observed objects to subjects that open their eyes to forgotten realities. Images that, when fading out, reflect a world whose sensitivity is mutating. Scenes of a dreamlike quality that borders surrealism so as to show the new order of things. (Javier H. Estrada) Listen to me is a film that takes part from the collaborative feature film VISIÓNS, that belongs to the Cinema e Muller project.

Sibila, 2017

119

El paisaje está vacío y el vacío es paisaje Carla Andrade, España, 2017, vídeo, 15 min.

Partindo dunha frase do poeta coreano Dalchin Kim, que sinala unha realidade onde non existe o recoñecemento discriminatorio, pois as cousas non teñen o valor do reflexo, desafiando así os mecanismos de poder occidentais; evócase, mediante as paisaxes baleiras do deserto de Atacama, a cosmovisión integrada propia da cultura andina, na que os fenómenos naturais están intimamente ligados cos fenómenos míticos e a vida social. (C. A.) Based on a phrase by Kim Daljin, which points out a reality where there is no discriminatory recognition since things do not have the value of their reflection. It is evoked, through the empty landscapes of the Atacama Desert, the integrated cosmovision from the Andean culture, in which natural phenomena are intimately linked to mythical aspects and social life. (C. A.)

Geometría de ecos I Carla Andrade, España, 2013, vídeo, 4 min.

Primeira parte dunha serie non narrativa que mediante a paisaxe reflexiona sobre a representación do baleiro e o tempo no espazo, simbolizados pola cor branca. Paisaxes baleiradas, desvanecidas; como alegoría do engano sensorial e metáfora de fraxilidade. Estudo dos límites da materia; o ausente, o invisible, a non-forma, o inintelixible, o misterio… (C. A.) First part of a non-narrative series that, through landscape, reflects on the representation of the emptiness and time in space; an emptiness symbolized by the white colour. Landscapes are emptied as an allegory of sensory deception and a metaphor of fragility. A study of the limits of matter, the absent, the invisible, the formless, the unintelligible, the mystery... (C. A.)

SINAIS CARLA ANDRADE A paisaxe e máis aló

Magma Carla Andrade, España, 2014, super 8 a vídeo, 6 min.

Pingas de lume que crean un universo de asteroides magmáticos. Realidade líquida e gravitacional. Enerxía cósmica. Ritmo atomizado. Neuronas dun inconsciente liberado. Eliminación da idea de “alma” como “todo”, reducíndoa á condición de unidades de enerxía en perpetuo proceso, partículas elementais, sen duración, que xorden en perfecta dependencia. O “eu” como unha corrente de unidades de forza en incesante devir que procura a ilusión dunha entidade. Cadea kármica. Idea de que a eternidade reside no transitorio, o eterno perténcelle ao instante. Eternidade non como infinita duración senón como ausencia de temporalidade. Universo de carácter móbil, procesual, relacional e interactivo de todo o existente. Aquí o “obxecto” concíbese como algo que se vai constituíndo, completándose, perdéndose e recuperándose co ritmo vibrátil dun universo en produción constante. (C. A.) Drops of fire that create a universe of magmatic asteroids. Liquid and gravitatory reality. Cosmic energy. Atomized rhythm. Neurons of a liberated unconscious. Elimination of the idea of “soul” as a “whole”, reducing it to the condition of energy units in perpetual process, elemental particles without duration that emerge in perfect dependency. The “self” as a current of power units in endless becoming that gives the illusion of an entity. Karmic chain, idea of eternity as something that resides in the transitory, the eternal belongs to the instant. Eternity not as infinite duration but as the absence of temporality. Universe of mobile character, processual, relational and interactive of all that exists. Here the “object” is conceived as something that is in process of formation and completeness, losing and recovering itself from the vibrational rhythm of an universe in constant production. (C. A.)

120

SINAIS

7 LIMBOS Alexandre Cancelo, guionista e realizador, e Berio Molina, cuxa actividade xira arredor da arte sonora, de acción e interactiva, unen forzas en 7 limbos, nunha intersección entre cine e arte contemporánea, unha película experimental tanto nas súas formas coma no seu contido. Sete grupos de enmascarados percorren diferentes paisaxes. Nas súas cortizas levan fósiles debuxados, a presenza dunha identidade descoñecida. Cos seus movementos golpean o chan das cidades, permanecen quedos agardando o ruído da ruína e capturan o vento coas súas vestimentas. 7 Limbos é unha viaxe sonora polas veladuras do espectral. “Este é o fin. Regreso a min mesmo. Europa é un cadáver aberto que len os feiticeiros, os analistas, os economistas e os xornalistas. Hoxe boto a voar”.

7 limbos condúcenos así por diferentes experiencias en diversos escenarios fantasmais e evocadores a través de Europa, da man dos artistas Miguel Prado, Alejandra Pombo, Nick Papadimitriou, Alberto R. Samaniego, Ignacio Castro, Loreto Martínez e Isaac Cordal.

Alexandre Cancelo, script writer and director, and Berio Molina, whose activity revolves around the sonic, performative and interactive arts, join their forces in 7 limbos, an hybrid of cinema and contemporary arts, an experimental film in both its form and its content. Seven groups of masked people travel across different landscapes. In their thick skin they carry drawn fossils, the presence of an unknown identity. With their movements they beat the ground of the cities, they stand still waiting for the noise of ruins and they capture the wind with their attires. 7 limbos is a sonic journey through spectral transparencies. “This is the end. I come back to myself. Europe is an open corpse read by the sorcerers, the analysts, the economists and the journalists. Today I begin to fly.”

7 limbos leads us through different experiences in diverse ghostly and evocative sceneries across Europe, in the company of the artists Miguel Prado, Alejandra Pombo, Nick Papadimitriou, Alberto R. Samaniego, Ignacio Castro, Loreto Martínez and Isaac Cordal. Agradecementos / Acknowledgements: Alexandre Cancelo, Berio Molina

7 limbos venres 31/05 | 20 h | Friday 05/31 | 8 pm | Domus

7 limbos Alexandre Cancelo e Berio Molina, España, 2019, vídeo, 71 min.

121 7 limbos, Alexandre Cancelo e Berio Molina, 2019

7 limbos, Alexandre Cancelo e Berio Molina, 2019

Botasoneiro, acciรณn sonora

Fubarta, acciรณn sonora

sinais 7 limbos

accións sonoras 7 limbos Con motivo da estrea da película, ademais, o (S8) e o espazo público da Coruña serán marco para dous das performances sonoras xeradas polo proxecto. Celebrating the world premiere of the film, A Coruña’s public spaces will be taken by some of the sonic performances generated in 7 limbos project. venres 31/05 | friday 05/31 Pase 1: 12 h | 12 aM | Pase 2: 13 h | 1 pm Tribuna Pública (Praza Fábrica de Tabacos)

Botasoneiro Unha estancia de acoples. O ruído medra creando unha onda impredecible de sons anárquicos baixo os que late un caos nervioso. O botasoneiro purifica o aire de ritmos, limpa de discursos baleiros o espazo radioeléctrico. Foucault demostrou a rotación da terra, o botasoneiro demostra a rotación obsesiva do cerebro humano ao redor da orde e o sentido. Non hai orde neste caos, non o busquen. A room of sound interferences. The noise grows up creating an unpredictable wave of anarchic sounds, under this wave a nervous chaos sleeps. The botasoneiro purifies the rhythms in the air, cleans up the radio electric space of empty speeches. Foucault proved the rotation of earth, the botasoneiro proves the obsessive rotation of human brain around order and meaning. There is no order in chaos, don’t look for it.

venres 31/05 | friday 05/31 | 19 h | 7 pm Paseo Marítimo (xunto á Praia do Matadoiro) e arredores da Domus

Fubarta Fubarta colle o nome das baleas Xibardo (Yubarta en castelán), coñecidas pola complexidade do seu canto. A canción, propia de cada balea, evoluciona lentamente durante súa vida e nunca volve a unha secuencia de notas xa cantada, mesmo anos despois. O drone sonoro creado por estas baleas serve de inspiración ao drone creado por Fubarta, que ao mesmo tempo recorda a unha gaita. Está elaborada con látex, bambú e pallóns de gaita. Fubarta takes its name of the xibardo whales (humpback whale in English), known for the complexity of their singing. Each whale has her own song, that evolves slowly throughout all their lives, never coming back to a sequence of notes already sang, not even years later. The sonic drone created by the whales serves as an inspiration for the drone created by the Fubarta, that at the same times reminds to the one of a bagpipe. It is made out of latex, bamboo, and bagpipe reeds.

venres 31/05 | friday 05/31 | 23 h | 11 pm Distintos espazos do centro

Sinfonía de mazos Sinfonía de mazos na noite coruñesa. A cidade é un instrumento e nós as notas dunha partitura improvisada que a acciona. Sinfonía de mazos in Coruña’s night. The city is an instrument and we are the notes of an improvised score that plays it.

122

124

SINAIS

EN CURTO

Sinais en Curto convida unha vez máis a descubrir ou a facer repaso dalgunhas das pezas máis interesantes feitas por cineastas de Galicia no último ano. Un territorio no que parece que nunha houbo seca no que á creación audiovisual fóra do canon se refire. O percorrido que propoñemos este ano configura unha especie de historia subterránea de migración, unha peza crave da identidade e o espírito desta terra. Un percorrido que arrinca na illa de San Simón, na que a celebración do festival Sinsal dá pé á creación dunha peza que se estende máis aló do rexistro cara a rexións poéticas e evocadoras. Ilha, de Alexandre Cancelo (tamén presente en Sinais con 7 limbos, codirixida con Berio Molina), crea e recrea a través dun dispositivo sonoro as voces dun pasado incerto. A auga branca, da veterana Margarita Ledo, fainos chegar desde a súa peza o eco de quen se foi da terra para non volver, e que lembra desde Estremadura a Galicia e ás súas fontes de auga branca. A emigración desde o presente é o que aborda Stockroom, de Sol Mussa Juane, coa sombra do Brexit axexando Europa. Unha peza que trata a imaxe de vídeo desdobrándoa e dándolle outra dimensión, mostrando como vive o migrante hoxe en día. Uluru, do cineasta, escritor e investigador Alberte Pagán, é un punto de inflexión na sesión, a través da súa construción dunha posible arquitectura do espazo a través do cinema, e da memoria presente dunha viaxe a un sitio sacro. Con Cómo desaparecer, de Carlos Martínez-Peñalver, emprendemos o camiño de volta cara a Galicia, un camiño no que regresar é unha forma de desaparecer. Adrián Canoura, pola súa banda, o que fai en Rexistros. Xeografía de San Sadurniño é retratar os espazos baleiros que deixaron os que se foron tras de si, a través da súa experimentación sensorial co vídeo analóxico. Pecha a sesión Irmandade, nova peza de Helena Girón e Samuel Delgado, que co seu distintivo halo esotérico retratan aos que quedaron, nunha procura da esencia do espírito das revoltas pasadas dun pobo combativo.

SINAIS EN CURTO Sinais en Curto invites us once more to discover or review some of the most interesting works made by Galician filmmakers in the last year. A territory which never seems to lack inspiration to create audiovisual works outside the canon. The journey we propose this year traces a sort of subterranean history of migration, a key of the identity and the spirit of this land. A tour that starts on the San Simón Island, where the celebration of Sinsal festival inspired the creation of a piece that goes beyond the record towards poetic and evocative lands. Ilha, by Alexandre Cancelo (also in Sinais with 7 limbos, co-directed by Berio Molina), creates and recreates through an antique sound device the voices of an uncertain past. A auga branca, by the veteran Margarita Ledo, brings us the echoes of someone who left the land for never coming back, and who remembers Galicia and its white waters from Extremadura. Migration from the perspective of the present is what Stockroom, by Sol Mussa Juane, approaches, with the shadow of Brexit haunting Europe. A piece that manipulates video images unfolding them and giving them another dimension, showing how today’s migrant people live. Uluru, by the filmmaker, writer and researcher Alberte Pagán, is a turning point in the program through its construction of a possible architecture of space

125

SINAIS EN CURTO

Cómo desaparecer, Carlos Martínez Peñalver, 2019

through cinema, and of the present memories of a trip to a sacred place. We come back to Galicia with Cómo desaparecer, by Carlos Martínez-Peñalver, a way in which returning is a way of disappearing. In Rexistros. Xeografía de San Sadurniño, Adrián Canoura portrays the empty spaces thal left those who left, through his sensorial experiments with analog video. Irmandade, the new work by Helena Girón and Samuel Delgado, closes the program. With their distinctive esoteric halo they make a portrait of the ones who stayed, in a quest of the essence of the spirit of the past revolts of a combative people.

Agradecementos / Acknowledgements: Alexandre Cancelo, Margarida Ledo, Sol Mussa Juane, Alberte Pagán, Carlos Martínez-Peñalver, Joe Fontán, Iago Seoane, Antía Suárez, Adrián Canoura, Helena Girón, Samuel Delgado, Manolo González, Carmen Suárez, Ana Estévez, Marcos Flórez, Beli Martínez.

SINAIS EN CURTO

126

SINAIS EN CURTO SÁBADO 01/06 | 18 h | SATURDAY 06/01 | 6 pm | CGAI Repetición / REpeat: Domingo 09/06 | 19 h | Sunday 06/09 | 7 pm | Sala (S8) PALEXCO

Ilha, Alexandre Cancelo, 2019

A auga branca, Margarita Ledo, 2019

Ilha

A auga branca

Alexandre Cancelo, España, 2019, vídeo, 10 min.

Margarita Ledo, España, 2019, vídeo, 5 min.

Os ecos dunha illa perviven no espazo e na memoria. As voces resoan vivas. Un momento e un lugar, os vivos son sombras que transitan entre a paisaxe descolorida da enseada. A historia pousa no presente. A historia proxecta o seu lamento. Tres trobadoras. Un aparello que atrapa a voz. Unha pintora que trae de volta a cor. “Son illas afortunadas, son terras sen ter lugar. Onde o rei mora esperando. Mais se imos espertando, cala a voz e hai só mar.

Retrato de Santa Mariña do Monte, esa parroquia ben organizada onde a auga abrolla e desaparece, onde a Virxe da Esperanza ten unha dobre na capela que non se asemella a ela, onde houbo festa, houbo morte e hai ofrendas. Un lugar que mira para ti cos ollos límpidos dunha vaca.

The echoes of an island remain in space and memory. Voices resonate, alive. A moment and a place, the alive are shadows that walk across the faded landscape of the cove. The history settle in the present. History project its cry. Three women troubadours. A device that catches the voice. A painter that brings back color. “They are fortunate islands, they are lands without a place. Where the king lives waiting, but if we start to wake up, the voice shuts up and there is only the sea.”

A portrait of Santa Mariña do Monte, this well organized parish where water overflows and disappears, where the Virgin of Hope has a double in the chapel that does not resemble her, where there were parties, there was death and there are offerings. A place that looks at us with the limpid eyes of a cow.

Stockroom Sol Mussa Juane, España, 2018, vídeo, 12 min.

Stockroom é unha curta de xénero documental feita mediante un proceso experimental. Combina imaxes sacadas cunha cámara de man do exterior londiniense co ambiente que se vive nun almacén de traballo, onde os seus traballadores teñen o seu descanso. Trata temas políticos como o gran cambio que sofre a cidade co Brexit, e como isto afecta á súa cidadanía e ao colectivo migrante. Está contado, ademais, desde unha postura subxectiva de alguén que vive a situación. A nivel visual pon en xogo o abstracto para falar da memoria, os cambios e o íntimo.

127

SINAIS EN CURTO

There’s no way of escaping Uluru’s magnetism. Taka Iimura, Paul Winkler, Phil Hoffman, the Cantrills — enough images of the rock. I came to it with no intention of filming or taking pictures. But once there it was impossible to resist the rock’s magnetism, that huge red wall full of history and songs. Uluru is smaller, simpler and lower than the neighbouring Kata Tjuta, but even so it draws you into its core, it invites you to become one with it, to sink into it. Native land, cathedral of the Anangu.

Stockroom, Sol Mussa Juane, 2018

Images taken with a mini iPad, following the 11km perimeter walk going clockwise and under a temperature which reached 107oF.

Stockroom is a documentary short film made through an experimental process. It combines footage recorded with a small camera from London exteriors with the atmosphere of the inside of a work stockroom where workers spend their breaks. It deals with political topics such as the big change the city is suffering because of Brexit, and how this affects its citizens and its migrant collective. It is told from the subjective point of view of someone that lives the situation. In a visual level it puts into play the abstraction to talk about memory, changes and intimacy. Uluru, Alberte Pagán, 2019

Uluru Alberte Pagán, España, 2019, vídeo, 7 min.

Cómo desaparecer

Imposible resistirse ao magnetismo de Uluru. Taka Limura, Paul Winkler, Phil Hoffman, os Cantrill… suficientes imaxes sobra a rocha. Cheguei a ela sen intención de filmar nin fotografar. Mais unha vez alí, como resistirse ao magnetismo da rocha, a esa inmensa parede encarnada cargada de historia e de cancións que, a pesar de ser máis baixa, simple e pequena que a veciña Kata Tjuta, te atrae cara o seu interior convidándote a fundirte con ela, a afundirte nela. Terra nativa, catedral do pobo anangu.

Carlos Martínez-Peñalver, España, 2019, 16mm a vídeo, 5 min.

Imaxes tomadas cunha tableta mini iPad, seguindo a circunvalación (11 km) en sentido horario baixo unha temperatura que acadou os 42oC.

Joel decide marchar cara un territorio descoñecido, deixando ao seu paso como única pista unhas bobinas de 16mm. Unha mensaxe encriptada onde se entrevé unha viaxe sobre o desapego e a procura dun novo vínculo coa natureza. Joel decides to depart towards an unknown territory, only leaving behind a few 16mm reels as a hint. An encrypted message, the glimpse of a journey towards uprooting and towards the quest of a new link to nature.

SINAIS EN CURTO

128

> sinais en curto

Irmandade Helena Girón e Samuel Delgado, España, 2019, 16mm a vídeo, 9 min.

Unha irmandade de espectros ocúltase baixo as capas do tempo. Tralas descricións manuscritas por Vasco da Ponte, buscamos un pasado mítico que resoa de forma subterránea sobre unha paisaxe chea de presenzas invisibles que se activan e continúan vivas cada vez que pensamos nelas.

Rexistros, Adrián Canoura, 2019

Rexistros. Xeografía de San Sadurniño

A brotherhood of spirits is hidden beneath the layers of time. After the handwritten descriptions by Vasco da Ponte, we look for a mythical past that resonates in a subterranean way over a landscape full of invisible presences that are activated and that come back to life every time we think about them.

Adrián Canoura, España, 2019, Hi8 a vídeo digital, 15 min.

Con Consuelo Picos. Unhas árbores, uns animais, luces, cores, espazos... Unha navegación sensorial polas aldeas de San Sadurniño, onde ver é reter-percibir, onde o ollo non está contaminado e goza a través da aventura da percepción. Parafraseando a Stan Brakhage, “Cantas cores hai nun campo de herba para o bebé, que gatea ignorante do “verde”? Cantos arcos da vella pode crear a luz para o ollo non educado? Como de consciente das variacións nas ondas de calor pode estar ese ollo?”. With Consuelo Picos. Some trees, some animals, lights, colors, spaces... A sensorial navigation through the villages of San Sadurniño, where seeing is retaining-perceiving, where the eye is not contaminated and enjoys the adventure of perception. Quoting Brakhage, “How many colors are there in a field of grass to the crawling baby unaware of ‘Green’? How many rainbows can light create for the untutored eye? How aware of variations in heat waves can that eye be?”

Irmandade, Helena Girón e Samuel Delgado, 2019

EXPOSICIÓNS E INSTALACIÓNS MARÍA MESEGUER 9/10 (S8) 132 RETRATOS 8 SUPER 8 134 DIDÁCTICA MASTER CLASS MALCOLM LE GRICE Momentos presentes e tempo que pasa 136 Master Class Janine Marchessault O ARQUIVO COMO MEDIO: ACTIVACIÓNS E REMEDIOS 137 Master Class Bill Brand A PRESERVACIÓN DO CINE E O IMPULSO CREATIVO 138 MASTER CLASS MARK TOSCANO REMAINS TO BE SEEN 139 OBRADOIRO MADI PILLER FILME: Formas e revelacións 140

XPRESA OBRADOIRO CINEMATOGRÁFICO DE INCLUSIÓN SOCIAL CON JEANNETTE MUÑOZ TODO DEPENDE DO CRISTAL CON QUE SE MIRE 141 SEMINARIO A CUARTA PAREDE CRÍTICA E PROGRAMACIÓN EN LIÑA 144 OBSERVATORIO VIVIR PARA VER MESA REDONDA RESTAURACIÓN E CONSERVACIÓN DO PATRIMONIO AUDIOVISUAL 148 PROXECTA CONSTRÚE FONDO E FORMA. XEITOS E RETOS NA PROGRAMACIÓN DOS FESTIVAIS DE CINEMA 149 INPUT 150 X (S8) CELEBRACIÓNS X EDICIÓN 154

132

EXPOSICIÓN

MARÍA MESEGUER 9/10 (S8)

EXHIBITION MARÍA MESEGUER: 9/10 (S8)

Sala de exposiciÓNs PALEXCO Do 30 de maio ao 9 de xuño De 12 a 14 e de 16:30 a 21 h

Sala de exposiciÓnes PALEXCO May 30 - June 9 12 – 2 pm and 4:30 – 9 pm

Inauguración e presentación do libro 9/10 (S8): 30 de maio | 20 H

Inauguration and 9/10 (S8) book presentation: May 30 | 8 PM

Nove de dez: esas son as edicións que a fotógrafa María Meseguer leva retratando o (S8) cunha mirada persoal, atenta e sensible. Máis alá da simple documentación do evento, Meseguer conseguiu xerar unha obra con entidade e estilo propios, en perfecta sintonía co espírito da Mostraen desde a edición de 2011.

Nine of ten: these are the impressions that the photographer María Meseguer has been depicting (S8) with a personal, attentive, sensitive gaze. Beyond simply documenting the event, Meseguer has managed to create a work with a soul and style of its own, in perfect harmony with the spirit of the festival since the 2011 edition.

Imaxes que transmiten a calor do momento, illando e destilando a súa esencia. Respectando a escuridade da sala de cine e aproveitando o resplandor dos proxectores, Meseguer captou unha colección de imaxes onde a composición e o emprego da luz as converten en fotografías que funcionan máis alá do evento. Un labor que se estende tamén a unha serie de retratos dos cineastas convidados que reúnen o valor da instantánea e a improvisación coa creatividade da súa mirada e a complicidade cos retratados.

Images that transmit the heat of the moment, isolating and distilling its essence. Respecting the darkness of the cinema and taking advantage of the flicker of projectors, Meseguer has captured a collection of images whose composition and use of light transform them into photographs that function beyond the event. A labour that extends, as well, to a series of portraits of the filmmakers invited, which combines the value of instantaneity and improvisation with the creativity of her gaze and complicity with the subjects of the portraits.

Desde os noventa, María Meseguer, madrileña asentada na Coruña, leva construíndo unha sólida traxectoria na que hai espazo para os traballos persoais e para a documentación de distintas institucións e eventos. Este último labor dentro da Mostra repásase nesta exposición, da que tamén derivará un libro co mesmo título, 9/10 (S8). A selección divídese en dous grandes temas: retratos e salas. Poñendo en primeiro plano a imaxe en si mesma, o personaxe retratado e o momento que supuxo para o festival. O percorrido salta a cronoloxía para destacar a afinidade estética entre as fotos e a súa composición expositiva/editorial, formando parellas ou secuencias e, de paso, creando unha nova forma de transitar estes anos de festival.

Since the nineties, María Meseguer, a Madrid native established in A Coruña, has been building a solid career with space for personal work as well as the documenting of different institutions and events. This most recent work within the Mostra is covered in this exhibition, and a book has been created with the same title, 9/10 (S8). The selection is divided into two main themes: portraits and rooms. Bringing into the foreground the image itself, the subject of the portrait and the moment that it meant for the festival, the path rejects chronology to highlight the aesthetic affinity among the photos and their expository/editorial composition, forming pairs or sequences and creating, in the process, a new form of experiencing these years of the festival. Agradecementos / Acknowledgements: María Meseguer, David Carballal

133

Ken Jacobs, 2015

Luther Price, 2017

EXPOSICIÓN MARÍA MESEGUER 9/10 (S8)

134

INSTALACIÓN

RETRATOS 8 SUPER 8 Sala de exposiciÓNs PALEXCO Do 30 de maio ao 9 de xuño De 12 a 14 e de 16:30 a 21 h Inauguración: 30 de maio | 20 H

Dez edicións son as que cumpre o (S8) este ano, dez edicións nas que estivo presente sen falta o pequeno formato fílmico ao que o nome do festival fai alusión. E estivo presente de máis dunha maneira. Desde esa primeira edición, o equipo do (S8) foi retratando os cineastas que pasaron pola Mostra en super 8. Unha colección de retratos que foi editada en DVD, dentro da publicación que acompañou o noso oitavo aniversario: 8 super 8, e que este ano mostraremos en forma de instalación, como unha das actividades que celebran e rememoran esta década de celuloide e entusiasmo. Retratados: Quico Cadaval, Claudio Caldini, María Cañas, Vari Caramés, Xurxo Chirro, Esperanza Collado, Nicky Hamlyn, Rei Hayama, Ken Jacobs, Teruo Koike, Peter Kubelka, Left Hand Rotation, Saul Levine, Jodie Mack, Takashi Makino, Pablo Marín, Bruce McLure, Mobileskino, Oona Mosna, Marcos Nine, Alberte Pagan, Lois Patiño, Jeremy Rigsby, Ben Rivers, Ben Russell, Daïchi Saïto, Naomi Uman. Retratos filmados por: Miguel Mariño, Ángel Rueda, Elena Duque, Marcos Nine, Tito Rodríguez. Edición: Marcos Flórez

INSTALLATION PORTRAITS 8 SUPER 8 Sala de exposiciÓnes PALEXCO May 30 - June 9 12 – 2 pm and 4:30 – 9 pm Inauguration: May 30 | 8 PM

(S8) turns ten this year, celebrating ten editions in which the small film format to which the festival’s name alludes has been present without fail. And it has been present in more ways than one. Since the first edition, the (S8) team has been creating portraits of filmmakers who have passed through the Mostra in super 8. A collection of portraits has been edited on DVD inside the publication that accompanied our 8th anniversary: 8 super 8. We will display these portraits as an installation this year, as one of the activities that celebrates and commemorates this decade of reels and enthusiasm. Portraits: QuicoCadaval, Claudio Caldini, María Cañas, Vari Caramés, Xurxo Chirro, Esperanza Collado, Nicky Hamlyn, Rei Hayama, Ken Jacobs, Teruo Koike, Peter Kubelka, Left Hand Rotation, Saul Levine, Jodie Mack, Takashi Makino, Pablo Marín, Bruce McLure, Mobileskino, Oona Mosna, Marcos Nine, Alberte Pagan, Lois Patiño, Jeremy Rigsby, Ben Rivers, Ben Russell, Daïchi Saïto, Naomi Uman. Portraits filmed by: Miguel Mariño, Ángel Rueda, Elena Duque, Marcos Nine, Tito Rodríguez. Editing: Marcos Flórez

135

INSTALACIÃ&#x201C;N RETRATOS 8 SUPER 8

didáctica 136

MASTER CLASS MALCOLM LE GRICE Momentos presentes e tempo que pasa Xoves 06/06 | 13 h | CGAI

cións varias que para a arte do cine tivo o desafío que a aparición dos sistemas dixitais supuxo para a predominancia teórica do cine. A súa master class incluirá unha serie de extractos de vídeo que dan conta da ampla gama das súas exploracións con varios soportes e tecnoloxías. O percorrido comprenderá a transformación do fílmico, os primeiros experimentos dixitais, traballos performativos, instalacións multipantalla de grande escala e a súa exploración do 3D. Falará de como esta gama de exploracións prácticas se relacionan con conceptos e problemas teóricos.

MASTER CLASS MALCOLM LE GRICE Present Moments and Passing Time Thursday 06/06 | 1 pm | CGAI Digital Aberration, Malcolm Le Grice, 2004

Malcolm Le Grice naceu en 1940 en Plymouth, Devon. Estudou pintura en Londres durante os anos coñecidos como os “swinging sixties” — tempos de grande actividade política, de cambios na moda e no estilo de vida, e de ruptura das fronteiras da arte. Comezou a traballar con cine en 1965. Aínda que seguiu pintando, o cine converteuse na súa área de traballo principal xunto coa experimentación con ordenadores e outras tecnoloxías. Le Grice describe un dos seus primeiros filmes en 16 mm, Castle 1, como un ataque pre-punk ao cine cunha lámpada que se acende unha e outra vez fronte á pantalla en directo. Partindo de aí, construíu o seu propio sistema de revelado e copiado, instalando máis adiante unha copiadora profesional na London Filmmakers Co-op. A preocupación coas condicións físicas da película e a súa transformación mediante o copiado foron as que dominaron o seu traballo “materialista” dos comezos. Todo isto en paralelo á súa exploración da multiproxección, a performance e a instalación, que serviría de base para o seu posterior paso ao vídeo dixital. Continuamente publicou traballos de teoría e historia, entre os que se inclúe unha historia do cine experimental, Abstract Film and Beyond, en 1977. Moitos dos seus ensaios teóricos compiláronse en Experimental Cinema in the Digital Age, de 2001. Esta publicación revisa as implica-

Malcolm Le Grice was born in 1940 in Plymouth, Devon. He studied Painting in London during the so-called swinging sixties –a period of strong political activity, changes in fashion and life-style, and the breaking of artistic boundaries. He started to make film in 1965. Though he continued to paint, film became his main medium together with experiments with computers and other technologies. He describes his earliest 16mm film, Castle 1, as a pre-punk attack on cinema with a live, continually flashing light bulb before the screen. From this point he constructed his own film printing and developing system – later installing a professional printer at the London Filmmakers Co-op. Concern with the physical conditions of film and image transformation in printing dominated his early ‘materialist’ work. This ran parallel to exploring multi-projection, live performance and installation, and underpinned his later move to digital video. He has continuously published theoretical and historical work including a history of experimental cinema, Abstract Film and Beyond in 1977. A number of his theoretical essays have been collected in Experimental Cinema in the Digital Age in 2001. This publication reviews various implications for the art of cinema as digital systems have come to challenge the theoretical dominance of film. His Master Class presentation will include a number of video clips that trace the range of his exploration with various media technologies.

137

didáctica

This will cover film transformation, early digital experiments, performance works, large scale multi-screen installation and the exploration of 3D. He will discuss how this range of practical exploration relates to theoretical concepts and problems. Agradecementos / Acknowledgements: Malcolm Le Grice

Restauración e Conservación de Cinema Film Preservation and Restoration

Master Class Janine Marchessault O ARQUIVO COMO MEDIO: ACTIVACIÓNS E REMEDIOS Xoves 06/06 | 11:30 h Afundación Sala de Prensa

cións colectivas, colaborativas e subversivas. Moitos festivais de cine en Canadá encargaron traballos a artistas que “remedian” arquivos para xerar novas formas de entender o arquivo audiovisual persoal e a historia ligada á diversidade das comunidades. O contra arquivo busca facer visibles esas historias, que foron ignoradas e que están a desaparecer neste contexto de continua decadencia dos arquivos e de crónica carencia de fondos dos arquivos comunitarios. O proxecto “Archive/Counter Archive” aglutina a un gran grupo de distribuidoras autoxestionadas por artistas en Canadá xunto cunhas catorce organizacións arquivísticas para desenvolver novas estratexias para preservar e dar acceso aos traballos audiovisuais dos artistas. (Janine Marchessault) Janine Marchessault é escritora, comisaria e investigadora na Universidade de York en Canadá, onde forma parte do Departamento de Cine e de Artes Mediais. É a directora do proxecto “Archive/ Counter Archive” (counterarchives.ca). A súa publicación máis recente é Ecstatic Worlds: Media, Utopias, Ecologies (MIT 2017).

Master Class Janine Marchessault ARCHIVE AS MEDIUM: ACTIVATIONS AND REMEDIATIONS Thursday 06/06 | 11:30 am Afundación Sala de Prensa

Janine Marchessault

Esta charla xirará arredor do proxecto “Archive/ Counter Archive”, na que se falará de como os artistas empregan os arquivos audiovisuais como soporte por medio do que alterar as formas tradicionais de historia, compilación e construción do relato nacional. Un proxecto que posa a súa mirada nas oportunidades e formas de traballar con arquivos que están construíndo novas aproximacións á realización de cine, aproxima-

This talk will engage with the project “Archive/ Counter-Archive” to discuss how artists are using media archives as a medium to disrupt traditional forms of history, collection and national narrative. I look at what opportunities and ways of working with archives are coming to inform new approaches to filmmaking that are collective, collaborative and disruptive. Several films festivals in Canada have commissioned works by artists who “remediate “ archives to generate new understandings of personal media and history tied to a diversity of communities. The counter archive seeks to make visible those histories, which have been overlooked and are disappearing in the context of archival degradation and the chronic underfunding of community based archives. The project Archive/Counter-Archive brings together a large group of artist-run distribution centres in Canada along with over four-

didáctica 138

teen archival organizations to develop new strategies for preserving and accessing media works by artists. (Janine Marchessault) Janine Marchessault is a writer, curator and researcher at York University in Canada where she teaches in the Department of Cinema and Media Arts. She is the director of the Archive/Counter Archive project (counterarchives.ca). Her most recent publication is Ecstatic Worlds: Media, Utopias, Ecologies (MIT 2017). Agradecementos / Acknowledgements: Janine Marchessault, Philip Hoffman

Restauración e Conservación de Cinema Film Preservation and Restoration

Master Class Bill Brand A PRESERVACIÓN DO CINE E O IMPULSO CREATIVO Venres 07/06 | 11:30 h Afundación Sala de Prensa

tauración de películas en super 8, así como das necesidades e desexos que impulsan, constitúen e nutren tanto o seu traballo como restaurador, como o seu traballo como cineasta a través dos distintos formatos; de como o seu traballo como restaurador de cine e a súa obra como artista nos campos do cine, o vídeo, a fotografía, o debuxo, a pintura e a instalación xiran arredor das mesmas cuestións epistemolóxicas. Deste xeito ilustrará como, desde os setenta, as ferramentas dixitais se foron entrecruzando cos seus métodos de traballo analóxicos. Finalmente, tamén dará unha serie de recomendacións para artistas arredor dos pasos a seguir para preservar as súas propias obras nestes tempos que vivimos de constante proliferación e transformación de medios.

Master Class Bill Brand FILM PRESERVATION AND THE CREATIVE IMPULSE Friday 06/07 | 11:30 am Afundación Sala de Prensa

Multi-disciplinary artist Bill Brand is well known for his preservation work with Super 8 and other small gauge films. In this lecture he will discuss the changing methods he has employed to restore Super 8 films. He will talk about how similar interests and urges motivate both his preservation work and his work as an artist across mediums; how his film preservation and his film, video, photographic, drawing, painting, and installation artworks all ask similar epistemological questions. With this he will demonstrate how, since the 1970s, digital tools have intertwined with his analog practices. He will also make recommendations for some steps artists can take to preserve their own time-based artworks in our current period of medium proliferation and transformation. Agradecementos / Acknowledgements: Bill Brand

Bill Brand

O artista multidisciplinar Bill Brand é ben coñecido polo seu traballo na conservación de películas en super 8 e noutros formatos de cine de paso estreito. Nesta charla, Brand falará dos métodos cambiantes que foi empregando na res-

139

didáctica

Restauración e Conservación de Cinema Film Preservation and Restoration

master class mark toscano remains to be seen Venres 07/06 | 13 h | CGAI

non remonten ou destrúan unha das súas películas, ou emborracharse con eles cunha botella de tequila. Como restaurador de cine, especialiceime na conservación e restauración de películas experimentais e independentes na Academy Film Archive en Los Angeles desde 2003. Traballo coas coleccións de máis de cen cineastas e preservei aproximadamente 450 películas, xunto ao traballo adicional de arquivo de centos doutras. Nesta charla ilustrada, describirei e explicarei algúns dos meus procesos como arquivista e comisario de cine experimental, e tamén explorarei algúns exemplos detallados dalgúns dos retos que topei no meu traballo. (Mark Toscano)

master class mark toscano remains to be seen Friday 06/07 | 1 pm | CGAI

Mark Toscano | Foto: Malena Szlam

O proceso de identificar, avaliar, conservar e restaurar obras de cine experimental pode ser un labor impredicible e atípico, relacionada de moitas maneiras con enfoques comúns na preservación do cine, pero tamén potencialmente despegadas deses estándares de forma radical. Ás veces, as necesidades únicas do cine experimental poden manifestar con maior visibilidade as preocupacións arquivísticas do cine en xeral, aínda que a miúdo esas películas requiren unha achega moi específica, xunto a un coñecemento sensible das intencións e tendencias do artista en concreto e as calidades intrínsecas do material fílmico en si mesmo. O coidado arquivístico do cine experimental non é só unha tarefa puramente técnica. Por necesidade, combina aspectos do estético, do referente ao comisariado e do técnico, xunto con grandes doses de xestión de proxectos, traballo de inventario, investigación, conversas, labores de detective, diplomacia e paciencia. Pode tamén implicar furgar entre a coada dun cineasta para atopar os seus negativos, convencelos para que

The process of identifying, evaluating, conserving, and restoring works of experimental cinema can be an unpredictable and atypical one, relating in many ways to common approaches in film archiving, but also potentially departing from those standards in radical ways. Sometimes the unique needs of experimental film can demonstrate in greater visibility the archival concerns of film in general, but often these films require a very individual approach, coupled with a sensitive awareness of the intentions and tendencies of the specific artist and the intrinsic qualities of the film material itself. The archival care of experimental cinema is not a purely technical endeavor. By necessity it combines aspects of the aesthetic, curatorial, and technical, along with lots of project management, inventory, research, conversation, detective work, diplomacy, and patience. It may also involve digging through a filmmaker’s laundry to find their negatives, convincing them not to reedit or destroy one of their films, or getting drunk with them on a bottle of tequila. As a film preservationist, I’ve specialized in the conservation and restoration of experimental and independent films at the Academy Film Archive in Los Angeles since 2003. I work with over 100 filmmakers’ collections, and have preserved approximately 450 films, with additional archival work on several hundred more. In this illustrated talk, I will describe and explain some of my process as an archivist and curator of experimental

didáctica 140

film, as well as explore some detailed examples of the unique challenges that I’ve encountered in my work. (Mark Toscano) Agradecementos / Acknowledgements: Mark Toscano, Academy Film Archive

OBRADOIRO MADI PILLER FILME: Formas e revelacións 31 de maio e 1 de xuño de 11 a 14 e de 16 a 20 h XIZ Montealto

Proxección obras resultantes do obradoiro domingo 2 de maio ás 19 h Sala (S8) PALEXCO

teriais químicos e orgánicos, pintando, cortando ou rachando: todo vale cando se trata de facer cine sen cámara. O obradoiro tamén inclúe un apartado especial dedicado ao son, no que se aproveitará o son óptico dos proxectores de 16mm: toda imaxe contén un son, que tamén será manipulado de xeitos diversos. Coas obras resultantes en 16mm, e coas dixitalizacións do 35mm manipulado, construirase unha performance colectiva que será presentada publicamente o domingo 2 de maio ás 19 horas na Sala (S8) PALEXCO. O obradoiro está dirixido a todas aquelas persoas interesadas na creación artística e fílmica ou que desexen incorporar o traballo con celuloide encontrado á súa práctica. Non é necesario contar con coñecementos previos nesta área.

MADI PILLER WORKSHOP FILM: Forms and revelations 31 May and 1 June from 11 am - 2 pm and from 4 - 8 pm XIZ Montealto

Projection of works resulting from the workshop Sunday 2 May at 7pm Sala (S8) PALEXCO

A cineasta peruana asentada en Canadá, Madi Piller, leva desde fai dúas décadas “coas mans na masa” traballando de xeito directo e íntimo co material fílmico e explotando todas as súas calidades a través de distintos medios. Coa acción directa sobre a tira de película, deu forma a multitude de traballos (desde películas a performances): unha práctica que difundirá a través deste obradoiro que convida a xerar unha peza colectiva a modo de filme performance. Neste obradoiro, botaremos man de materiais fílmicos usados (en 35mm e 16mm), atopados ou caducados, que serán manipulados con ma-

Madi Piller, Peruvian filmmaker based in Canada, has spent two decades “with her hands on the table”, working directly and intimately with film material and tapping into all of its qualities through the use of different media. Working directly on the filmstrip, she has given shape to a multitude of works (from films to performances): a practice that she will share through this workshop in which participants are invited to generate a collective film performance piece. In this workshop, we will turn to used film materials (in 35mm and 16mm), found or expired, which will be manipulated with chemical and organic materials, painting, cutting and tearing; anything goes when it comes to making film without a camera. The workshop will also include a special section dedicated to sound, in which we will take advantage of optical sound of 16mm projectors: all image contains a sound which will also be manipulated in various ways. With the resulting 16mm works and the digitalisations of manipulated 35mm, we will build a collective performance that will be presented publicly on

141

didáctica

Sunday, 2 May at 7pm in Sala (S8) PALEXCO. The workshop is open to anyone who is interested in artistic and film creation and/or who wishes to incorporate found film work into his or her practice. It is not necessary to have previous experience in the field. Agradecementos / Acknowledgements: Madi Piller

XPRESA OBRADOIRO CINEMATOGRÁFICO DE INCLUSIÓN SOCIAL con JEANNETTE MUÑOZ TODO DEPENDE DO CRISTAL CON QUE SE MIRE Do 29 ao 31 de maio de 17 a 20 h NORMAL – Espacio de Intervención Cultural da Universidade da Coruña

Seguindo o sendeiro iniciado na nosa novena edición, o (S8) aposta polo cine como ferramenta e motor da inclusión social. Colaborando con diversas asociacións da cidade, o (S8) organiza xunto con NORMAL - Espazo de Intervención Cultural da Universidade da Coruña, un obradoiro destinado a nenas, nenos e mozos con diversidade funcional, impartido por unha figura relevante no ámbito do cine experimental e de vangarda. Nesta ocasión, a cineasta chilena radicada en Suíza, Jeannette Muñoz, unha das máis brillantes artistas do cine analóxico do noso tempo, propón unha experiencia formativa á que chama “Todo depende do cristal con que se mire”. O obxectivo deste obradoiro é que nenos e nenas participen nun proceso de creación de fragmentos cinematográficos colectivos, partindo

da achega e suma das ideas individuais de cada un. Combinando o uso dunha cámara simple e o xogo con materiais de experimentación caseiros, o grupo mergullarase nesas outras formas de mirar o mundo que o cine posibilita e materializa. Aprenderán así sobre a manipulación e intervención de imaxes e a creación de efectos visuais simples a través do xogo libre con filtros, obxectos translúcidos e modelos. Poderán coñecer aspectos básicos do emprego da cámara e do traballo de rodaxe. Empregando diferentes materiais, filmarán ao aire libre e descubrirán as posibilidades de cor e as texturas para crear imaxes diferentes, estrañas, divertidas, distorsionadas, románticas, difusas, sen sentido, múltiples, nun obradoiro enraizado na firme crenza de que o cine pode fomentar a creatividade, a autoconfianza, o traballo en equipo, a experiencia de compartir e participar activamente e a comunicación en grupo. Ademais das sesións de traballo, que se desenvolverán na NORMAL (na súa sede en Paseo de Ronda, 47), o obradoiro contará cunha presentación pública de clausura na que os integrantes do obradoiro, xunto cos seus familiares e amigos, terán a posibilidade de ver os seus traballos e falar deles co público asistente e a cineasta. O obradoiro estará a cargo de Jeannette Muñoz. Nacida en Santiago de Chile, vive e traballa en Suíza desde o ano 1998. Tras estudar na Facul-

didáctica 142

tade de Artes na Universidade de Chile, especializándose nas áreas de fotografía e creación de emulsións fotográficas, realizou estudos, residencias e prácticas no campo da fotografía e o cine en Francia, Inglaterra, Alemaña, Italia e Suíza. Traballa como cineasta independente desde o ano 2000. Realizou numerosos proxectos cinematográficos e películas en 16 mm, traballos que foron presentados en numerosos festivais de cine e centros de cultura de todo o mundo.

XPRESA SOCIAL INCLUSION FILM WORKSHOP JEANNETTE MUÑOZ EVERYTHING DEPENDS ON THE LENS YOU LOOK THROUGH From May 29 to 31 from 5 to 8 pm NORMAL – Espacio de Intervención Cultural da Universidade da Coruña

Following the path set in our ninth edition, (S8) takes a stand for cinema as a tool and driving force of social inclusion. Collaborating with diverse associations in the city, (S8) organises, along with NORMAL – The University of A Coruña’s Cultural Intervention Space, a workshop geared toward differently abled children and young people and led by a relevant figure in the realm of avant-garde experimental cinema. On this occasion, Jeannette Muñoz, a Chilean filmmaker based in Switzerland and one of the most brilliant analogue cinema artists of our time, proposes an educational experience that she calls, “Everything depends on the lens you look through”. The purpose of this workshop is for children to participate in a process of creating collective film fragments, drawing from the contribution and compilation of the individual ideas of each child. Combining the use of a simple camera and playing with homemade experimentation materials, the group will delve into these other ways of looking at the world that cinema makes possible and brings into being. Through this, they will learn about manipulation and intervention of images and the creation of simple visual effects through free play with filters, translucent objects and stencils. They can get to know basic aspects of camera use and the task of recording. Using different materials, they

will film outdoors and discover the possibilities of colour and texture for creating images that are different, strange, fun, distorted, romantic, diffuse, nonsensical and manifold, in a workshop rooted in the firm belief that film can foster creativity, self-confidence, teamwork, the experience of sharing, active participation and group communication. Apart from the work sessions, which will take place at NORMAL (at the central office on Paseo de Ronda, 47), the workshop will feature a public closing presentation in which the workshop participants, along with their relatives and friends, have the opportunity to see their work and speak about them with the audience and the filmmaker. This workshop will be led by Jeannette Muñoz. Born in Santiago de Chile, she has lived and worked in Switzerland since 1998. After studying in the Faculty of Arts at the University of Chile, specialising in the fields of photography and creation of photographic emulsions, she carried out studies, residencies and internships in the fields of photography and film in France, England, Germany, Italy and Switzerland. She has been working as an independent filmmaker since the year 2000. Muñoz has created numerous cinematographic projects and films in 16 mm, works which have been presented in numerous film festivals and cultural centres throughout the world. Agradecementos / Acknowledgements: Jeannette Muñoz, Universidade A Coruña, Paideia, Asperga, ADCOR, Espazo Compartido (UDC)

didáctica 144

SEMINARIO a cuarta parede

CRÍTICA E PROGRAMACIÓN EN LIÑA O cine experimental sempre apostou pola exhibición das películas no seu formato orixinal, sendo o feito cinematográfico da proxección en fílmico un dos seus eixes centrais. No entanto, o experimental non é incompatible coa evolución tecnolóxica. O II Seminario de Crítica quere facer fincapé este ano no mundo en liña como un espazo onde o cine experimental debe seguir a súa expansión na procura de novos públicos: xa sexa desde a crítica cinematográfica ou desde a programación de películas. A Cuarta Parede volve á (S8) Mostra de Cinema Periférico para seguir teorizando arredor do cine experimental. Con motivo do 10 o aniversario da Mostra, o II Seminario de Crítica esténdese máis alá das datas do propio festival cunha ambiciosa proposta. O seminario, organizado por A Cuarta Parede e (S8) Mostra de Cinema Periférico co apoio de Acción Cultural Española, contará con sesións teóricas, mesas redondas e proxeccións.

Sesións proxección Mércores 29/05 | 21 h Cineclube Compostela Con motivo do seminario, e a modo de arrinque deste, o Cineclube de Compostela acollerá a proxección dunha serie de filmes seleccionados por Stefano Miraglia:

Palms (Mary Helena Clark, 2015) La señal cósmica (Leandro Varela, 2018) Hammam (Nick Collins, 2018) Midnight Orange (Gautam Valluri, 2018) Shape of a Surface (Nazlı Dinçel, 2017) Le bruissement de la parole (Clio Simon, 2013) Oasis of Mirrors (Zahid Jiwa, 2013) Il mondo di sotto (Chiara Caterina & Nicola Di Croce, 2017)

Sesión 1 Sábado 01/06 | 10:30 – 12 h Sala de Prensa Afundación

O alumnado terá a posibilidade de publicar textos, escritos e audiovisuais en A Cuarta Parede e contará co apoio desta na edición dos seus textos.

Docentes Stefano Miraglia é un comisario independente e artista visual residente en Francia e Italia. É o fundador de MOVIMCAT - The Moving Image Catalog, un proxecto en liña sobre a cultura da imaxe en movemento. Ademais de MOVIMCAT, as súas actividades de comisariado inclúen proxeccións e exposicións para Le Dôme Festival (Francia) e Nomadica (Italia). As súas películas son distribuídas por Collectif Jeune Cinéma e foron exhibidas en numerosos festivais e organizacións de cine internacionais. Brais Romero Suárez, director da revista A Cuarta Parede, programador do Festival Internacional de Cine Curtocircuíto e investigador audiovisual, traballa a miúdo no campo do vídeo ensaio, a lingua galega e a identidade. Na actualidade traballa na súa tese de doutoramento sobre o rol do galego no cine de ficción.

Impartida por Stefano Miraglia Que hai detrás do acto de comisariar un catálogo en liña para a comunidade global das imaxes en movemento? Para responder a esta pregunta, abordaranse os temas da cinefilia, a difusión e a recepción, a arte e o pensamento crítico, a través do punto de vista de dous estudos de caso, lecturas seleccionadas e a experiencia persoal de Miraglia. Un dos estudos de caso será o programa de televisión italiano nocturno Fuori Orario, partindo da idea (e ideais) que difundiu durante os últimos trinta anos no referente á programación experimental. Fomentarase o pensamento crítico colectivo sobre o cine experimental, espe-

145

cificamente sobre os seus aspectos prácticos e sociais. Neste sentido, cara o remate da sesión, preguntarémonos: que podemos aprender do mundo da arte contemporánea? (que está aínda moi lonxe, e tan preto!). A sesión finalizará cun exercicio crítico específico dentro do campo da imaxe en movemento.

Sesión 2 Sábado 01/06 | 12:30 – 14 h Sala de Prensa Afundación

Impartida por Brais Romero Fundada en, 2011, A Cuarta Parede é a primeira revista de crítica cinematográfica en galego. Creada en paralelo ao nacemento do Novo Cinema Galego, a revista deu cabida a todas as expresións do cine, desde as máis experimentais ata as máis comerciais, tendo sempre especial interese por dar conta do cine galego. Nesta sesión, veremos a evolución da revista nos últimos anos, así como os aspectos que van máis alá, desde a propia organización do equipo a algúns dos problemas que xorden ao exercer a crítica cinematográfica de forma en liña e desde Galicia.

Sesión 3 Sábado 01/06 | 18 – 19 h Sala de Prensa Afundación

Impartida por Stefano Miraglia Sesión práctica Nesta sesión, empregando os materiais colgados na web de Moving Image Catalog (Movimcat. eu), o alumnado terá a ocasión de enfrontarse á programación de hipotéticos ciclos de cine. Desde a procura dunha idea central á recompilación

didáctica

de bibliografía para apoiar os visionamentos, ata a planificación temporal dos contidos e a súa difusión na web, esta sesión estará adicada á parte máis práctica da programación (dificultades, problemas, consellos) nun contorno experimental e en liña.

A CUARTA PAREDE SEMINAR ONLINE FILM CRITIQUE AND PROGRAMMING Experimental film has always pulled for exhibiting films in their original format, as the act of projecting film is one of its pillars of foundation. However, the experimental is not at odds with the evolution of technology. This year, the 2nd Critical Seminar seeks to emphasise the online world as a space where experimental film should continue to expand in search of new audiences: whether through film criticism or film programming. A Cuarta Parede returns to the (S8) Mostra de Cinema Periférico to continue theorising in experimental film. Because this is the tenth anniversary of the Mostra, the 2nd Critical Seminar extends beyond the dates of the festival itself with an ambitious proposal. The seminar, organised by A Cuarta Parede and (S8) Mostra de Cinema Periférico with the support of Acción Cultural Española, will include theory sessions, round-table discussions and projections. Students will have the opportunity to publish their texts, writing and audio-visual content in A Cuarta Parede and will have the magazine’s support in editing their texts.

Lecturers Stefano Miraglia is an independent curator and visual artist residing in France and Italy. He is the founder of MOVIMCAT – The Moving Image Catalog, an online project about the culture of the image in movement. Aside from MOVIMCAT, his curatorial activities include projections and exhibitions for Le Dôme Festival (France) and Nomadica (Italy). His films are distributed by Collectif Jeune Cinéma, and they have been shown in numerous international festivals and film organisations. Brais Romero Suárez, manager of the magazine A Cuarta Parede, programmer of the Festival Internacional de Cine Curtocircuíto and audiovisual researcher, often works in the field of the video essay, the Galician language and identity. He is currently working on his doctoral thesis on the role of Galician language in fiction film.

didáctica 146

Sessions

Session 2

Screening

Saturday 06/01 | 12:30 – 2 pm Sala de Prensa Afundación

Wednesday 05/29 | 9 pm Cineclube Compostela As a way of launching the seminar, Cineclube de Compostela welcomes the projection of a series of films selected by Stefano Miraglia:

By Brais Romero

Palms (Mary Helena Clark, 2015) La Señal Cósmica (Leandro Varela, 2018) Hammam (Nick Collins, 2018) Midnight Orange (Gautam Valluri, 2018) Shape of a Surface (Nazlı Dinçel, 2017) Le bruissement de la parole (Clio Simon, 2013) Oasis of Mirrors (Zahid Jiwa, 2013) Il mondo di sotto (Chiara Caterina & Nicola Di Croce, 2017)

Founded in 2011, A Cuarta Parede is the first film criticism magazine in Galician language. Created in parallel with the birth of Novo Cinema Galego, the magazine has created space for all film expression, from the most experimental to the most commercial, always taking special interest in shed light on Galician cinema. In this session, we will see the evolution of the magazine over the past few years, as well as aspects that go beyond, from the very organisation of the team to some of the problems that arise when working in film criticism on an online format and from Galicia.

Session 1

Session 3

Saturday 06/01 | 10:30 – 12 h Sala de Prensa Afundación

By Stefano Miraglia What lies behind the act of curating an online catalogue of images in movement for the global community? To answer this question, we will address the themes of cinephilia, distribution and reception, art and critical thinking from the point of view of two case studies, selected readings, and Miraglia’s personal experience. One of the case studies will be the Italian night-time television programme Fuori Orario, starting from the base of the idea (and ideals) which it has spread over the last thirty years in terms of experimental programming. We will cultivate critical thinking about the world of experimental film, specifically in terms of its practical and social aspects. In this sense, toward the end of the session, we will ask ourselves: What can we learn from the world of contemporary art (which is still so far away, and so close!). The session will end with a specific criticism exercise in the field of the image in movement.

Saturday 06/01 | 6 – 7 h Sala de Prensa Afundación

By Stefano Miraglia Practical session In this session, employing the materials posted on the Moving Image Catalog website (Movimcat.eu), students will have the opportunity to come into direct contact with programming hypothetical film series. From the search for a central idea to the compilation of a bibliography to support the viewings and the provisional planning of content and online distribution, this session will be dedicated to the most practical part of programming (difficulties, problems, advice) in an experimental and online environment.

Agradecementos / Acknowledgements: Brais F. Romero, Stefano Miraglia, A Cuarta Parede, MOVIMCAT, Cineclube Santiago de Compostela, Helena Clark, Leandro Varela, Nick Collins, Gautam Valluri, Nazlı Dinçel, Clio Simon, Zahid Jiwa, Chiara Caterina, Nicola Di Croce

147 FOLIO

We make films, produce, curate, project, collect, preserve or restore them, and we constitute a chain of skills and practices, linked together by the practice of projecting films in the historic format of cinema â&#x20AC;&#x201C; today, in the digital era. We wish to bring to light a critical situation which is, nonetheless, very little debated, and to come together into a compelling force, so that an industryâ&#x20AC;&#x2122;s choices do not annihilate the possibility of the unique marvel which is the projection of a film print. The website filmprojection21.org is the embodiment of a network comprised around these affinities; it is a repertoire of initiatives, tools and reflections of this order, which permits to those who wish to do so to offer their support. As signatories of this charter, we will favor photochemical film projection whenever a projectable print of a historic film is available or a contemporary film is made in this format. To continue to be able to project films in their original format is not a luxury, it is a necessary and logical continuity. It is a unique and incomparable experience, which will also allow filmmakers to continue to create in this medium. Who knows? Perhaps, photochemical film, liberated from the burden of its industrial heft, will live to see a new age, a rebirth linked to its proper specificity, an unforseen and vibrant moment in its long history.

CHARTER OF CINEMATOGRAPHIC PROJECTION IN THE 21ST CENTURY filmprojection21.org

Therefore, we will duly announce the projection formats of the films in the programs we organize - and not only in catalogs reserved for professionals. At the least, in the case of photochemical projection we will indicate accordingly in our programs, for it is illusory to think that the audience can learn to distinguish it and acquire a taste for it if the screening format is never specified. By means of this website and beyond, in the face of difficulties that might weaken the resolve of some, we will lead collective actions to encourage the preservation of relevant knowledge and skills, such as the organization of film projection and maintenance training sessions, and the facilitation of tool sharing and print circulation, in order to perpetuate the possibility of cinematographic projection in the 21st century.

OBSERVATORIO 148

VIVIR PARA VER MESA REDONDA RESTAURACIÓN E CONSERVACIÓN DO PATRIMONIO AUDIOVISUAL Sábado 08/06 | 12:30 h Afundación Auditorio

Como culminación do foco dedicado este ano á conservación e restauración de cine experimental, abrimos debate nesta mesa cos protagonistas das diferentes master classes do festival: Bill Brand, Mark Toscano, Ross Lipman e Janine Marchessault dialogarán con Miguel Fernández Labayen (Director do Máster en Preservación de Arquivos Audiovisuais da Filmoteca Española) e Clara Sánchez-Dehesa (Coordinadora do Departamento de Arquivo da Elías Querejeta Zineskola), e co público asistente. Un encontro profesional no que debater as particularidades, dificultades e retos aos que se enfrontan aquelas persoas que se dedican ao labor de facer chegar o cine (en particular o máis fráxil, independente e experimental) ás xentes do futuro.

LIVE TO SEE CINEMA PRESERVATION AND RESTORATION PANEL Saturday 06/08 | 12:30 am Afundación Auditorio

As a culmination to the focus we devote this year to experimental film preservation, we open up this debate with the protagonists of the different master classes of the festival: Bill Brand, Mark Toscano, Ross Lipman and Janine Marchessault, who will be in conversation with Miguel Fernández Labayen (Director of the Master in Audiovisual Archives Preservation at the Spanish Cinematheque), Clara Sánchez-Dehesa (Archive Studies Coordinator in Elías Querejeta Zineskola) and the audience. A professional panel to debate the nuances, difficulties and challenges that face those who work in making available this cinema (specially the most fragile, the independent and experimental cinema) to people in the future. Agradecementos / Acknowledgements: Bill Brand, Ross Lipman, Mark Toscano, Janine Marchessault, Miguel Fernández Labayen, Clara Sánchez-Dehesa, María Palacios Cruz

149

PROXECTA CONSTRÚE FONDO E FORMA. XEITOS E RETOS NA PROGRAMACIÓN DOS FESTIVAIS DE CINEMA Sábado 01/06 | 16:30 h Afundación Sala de Prensa

En colaboración con Proxecta, Coordinadora Galega de Festivais de Cinema, (S8) Mostra de Cinema Periférico da Coruña organiza un encontro xunto aos responsables de diferentes festivais de cinema en Galicia, onde debater sobre os xeitos de programar, as estratexias, obxectivos e as dificultades e retos aos que se enfrontan actualmente os equipos de programación dos festivais. Proxecta é unha asociación sen ánimo de lucro que aposta pola defensa e posta en valor dos festivais, mostras de cinema, e eventos audiovisuais de Galicia, así como pola promoción dos contidos e valores artísticos e culturais que estes impulsan.

OBSERVATORIO

PROXECTA CONSTRÚE DEPTH AND FORM. FORMS AND CHALLENGES IN PROGRAMMING FILM FESTIVALS Saturday 06/01 | 4:30 pm Afundación Sala de Prensa

(S8) Mostra de Cine Periférico de A Coruña, in collaboration with Proxecta, Coordinadora Galega de Festivais de Cinema, organizes a gathering alongside the leaders in various film festivals in Galicia to discuss ways of programming, strategies, objectives and the difficulties and challenges that face festival programming teams today. Proxecta is a non-profit organization that believes in the defence and value of festivals, film exhibitions and audio-visual events in Galicia, as well as the promotion of the artistic and cultural content and values that these events encourage. Agradecementos / Acknowledgements: Keka Losada (Festival de Cans), Severiano Casalderey (FIC Bueu), Ana Estévez (MICE), Marcos Nine (Cinema Crianza)

OBSERVATORIO 150

INPUT

TITORAS MENTORS Pamela Biénzobas

INPUT é un espazo de titorización e asesoramento de proxectos cinematográficos en desenvolvemento que xorde da colaboración entre a Fundación Luis Seoane e o (S8) Mostra Internacional de Cine Periférico, a través da que 3 autoras terán acceso a 3 profesionais de prestixio internacional no campo do cine e da arte, con quen poderán discutir sobre os seus proxectos, desde o estado de escritura e desenvolvemento ata a distribución. INPUT is a space for mentoring and assessment for projects in development that is co-organized by Fundación Luis Seoane andl (S8) Mostra Internacional de Cinema Periférico, where three artists will have access to three internationally renowned professionals from the fields of cinema and arts, to discuss their projects, from the writing stage and development to distribution.

María Morata

Coordinación INPUT / INPUT Coordination:

Gonzalo E. Veloso

María Palacios Cruz

Agradecementos / Acknowledgements / Acknowledgements: Pamela Bienzóbas, Maria Morata, María Palacios Cruz, Maider Fernández Iriarte, Silvia Longueira, Xiana do Teixeiro, Maria Isabel Acosta

Pamela Biénzobas Consultora, crítica e xornalista de cine chilenofrancesa. Ademais das dúas décadas que leva escribindo sobre cine, colaborando con revistas e libros de diferentes países, traballou avaliando e asesorando proxectos, e tamén propondo candidatos a fondos e programas internacionais como Abycine Lanza, Torino Film Lab, Rawi (Xordania) ou Bellagio Center. (Fundación Rockefeller), entre outros. Traballa en festivais como os de Róterdam, Xixón ou a Berlinale Forum.

151

OBSERVATORIO

PROXECTOS SELECCIONADOS SELECTED PROJECTS Chilean-French advisor, film critic and journalist. She has been writing about cinema for two decades, collaborating with magazines and books in several countries. She has working evaluating and advising projects, as well as proposing candidates for funds and international programs such as Abycine Lanza, Torino Film Lab, Rawi (Jordania) or Bellagio Center (Rockefeller Foundation), among many others. She also works in festivals such as Rotterdam, Gijón and Berlinale’s Forum.

María Morata Comisaria e investigadora. Levou a cabo proxectos artísticos e programas audiovisuais para diferentes museos, festivais e institucións artísticas (Arsenal-Institut para Cine e Videoart de Berlín, CCCB, MACBA e Centre Arts Santa Mònica Barcelona, Sterischer Herbst Graz, Impakt Festival Utrecht, Intermediae Matadero e La Casa Encendida, entre outros). Membro do comité de selección de Berlinale Shorts do Festival Internacional de Berlín, Dok Leipzig e Kasseler DokFest. Curator and researcher. She has developed artistic projects and audiovisual programs for different museums, festivals and artistic institutions (Arsenal-Institut for Film and Videoart Berlin, CCCB, MACBA and Centre Arts Santa Mònica in Barcelona, Sterischer Herbst Graz, Impakt Festival Utrecht, Intermediae Matadero and La Casa Encendida, among others). Member of the selection comitee of Berlinale Shorts at Berlinale, Dok Leipzig and Kasseler DokFest.

María Palacios Cruz María Palacios Cruz é responsable da especialidade de comisariado de Elias Querejeta Zine Eskola (Donostia), subdirectora adxunta de LUX (Londres) e cofundadora da editorial The Visible Press. É ademais programadora para os festivais Punto de Vista (Pamplona) e Courtisane en Bélxica. Acaba de editar unha antoloxía dos escritos de Lis Rhodes titulada Telling Invents Told (2019). María Palacios Cruz is Coordinator of the Film Programming Studies at Elias Querejeta Zine Eskola (San Sebastián), Deputy Director in LUX (London) and co-founder of the publishing company The Visible Press. She is also programmer of the festivals Punto de Vista (Pamplona) and Courtisane in Belgium. She has just published an antology of the writings by Lis Rhodes under the title Telling Invents Told (2019).

Crías, Xiana do Teixeiro

Crías Xiana do Teixeiro

Película-revelación, que saca á luz o obxecto oculto do diario secreto de adolescencia feminina. No filme desprégase un autoinforme fragmentado que cuestiona todas as outras narracións sobre a experiencia da mocidade feminina. A vida das mulleres é debuxada como un proceso de discontinuidades, algo que, para avanzar, debe negarse. Crías é un libro filmado, un arquivo, un manifesto e un segredo. Film-revelation, that brings into light the occult object that is the secret diary of teenager women. The films unfolds in a fragmented self narrative that questions all the other narratives about the feminine youth experience. The lives of women are drawn like a discontinuous process, something that, to move forward, needs to be denied. Crías is a film book, a manifesto and a secret.

Xiana do Teixeiro Xiana do Teixeiro (de Walkie Talkie Films) é cineasta e investigadora. Traballa desde o ecofeminismo en proxectos sobre a construción e o significado social do xénero e da narrativa espectrista antropocena. É a autora de Tódalas mulleres que coñezo (2018), Somos Plaga (2017) e Carretera de una sola dirección (2016), entre outros proxectos. Xiana do Teixeiro (Walkie Talkie Films) is a filmmaker and a researcher. She works from ecofeminism about the construction and social meaning of gender and the Anthropocene’s specist narrative. She is the author behind Tódalas mulleres que coñezo (2018), Somos Plaga (2017) and Carretera de una sola dirección (2016), among many other projects.

OBSERVATORIO 152

PROXECTOS SELECCIONADOS / SELECTED PROJECTS

Bombardear las nubes, Mª Isabel Costa Alfaro

El médico cura, Maider Fernández Iriarte

Bombardear las nubes

El médico cura

María Isabel Costa Alfaro

Maider Fernández Iriarte

Curtametraxe/cine expandido. Bombardear nubes supón, nun principio, o acto de desnaturalizar un elemento. A partir desta premisa, o proxecto aborda dous conceptos de desnaturalización para crear entre eles unha analoxía poética na que o proceso de bombardear as nubes atopa a súa relación coa migración forzada que atravesa Venezuela actualmente.

El médico cura é un díptico audiovisual que explora a relación que se dá entre o relixioso e o científico, entre o físico e o sagrado no Santuario de Lourdes. Como pode reforzar a ciencia a crenza nos milagres?

Short film /expanded cinema. Bombing the clouds primarily means the act of denaturalizing an element. Departing from that premise, the project deals with two concepts of denaturalization to create among them a poetic analogy in which the process of bombing clouds finds its correspondence in the forced migration that today’s Venezuela goes through.

María Isabel Costa Alfaro Licenciada en Comunicación Social, mención Artes Audiovisuais (Caracas, Venezuela). Desde o 2017 reside en España onde afondou nos seus estudos dentro do campo do cine documental e de vangarda. Social Communication Degree, with a Mention in Audiovisual Arts (Caracas, Venezuela). She lives in Spain since 2017, where she has gone deeper in her studies inside the fields of documentary and avant garde cinema.

El médico cura is an audiovisual diptych that explores the relationships between religion, science and the sacred in Lourdes Sanctuary. How can science strengthen the belief in miracles?

Maider Fernández Iriarte Maider Fernández Iriarte (Donostia, 1988) é artista e cineasta. Os seus traballos foron recoñecidos e expostos en numerosos festivais e centros de arte, como o Festival de San Sebastián, Festival Europeo de Sevilla, FICXixón, Festival de Málaga, Zinebi, DA2, IVAM ou L’Alternativa, varios deles como parte do colectivo Las chicas de Pasaik. Actualmente está finalizando a súa primeira longametraxe, Las letras de Jordi, gañadora do premio Ikusmira Berriak 2017 do Festival de San Sebastián. Maider Fernández Iriarte (Donostia, 1988) is an artist and filmmaker. Her works have been shown and recognized in a number of festivals and art centers, like San Sebastián, Seville European Film Festival, FICXixón, Málaga, Zinebi, DA2, IVAM and L’Alternativa, in some of them as part of the collective Las chicas de Pasaik. She is currently finishing her first feature film, Las letras de Jordi, winner of the Ikusmira Berriak Award in 2017 in San Sebastián Film Festival.

153 FOLIO

X (s8) 154

CELEBRACIÓN X EDICIÓN É tempo de celebrar, brindar e bailar. Todas, actividades que poderán realizarse neste programa de actividades festivas que o (S8) organiza con motivo da súa décima edición.

textos arriscados, sensuais e estrañamente poéticos de Fee Reega. Un universo de distorsións e pasaxes cinematográficas que cativou a todos os que presenciaron os seus catárticos directos.

FESTA X S8

Despois do concerto, a noite estará animada por Unicornio e Maquinita de vivir DJs (AKA Jesús Guisado e Elena Duque), que non entenden de xéneros, nacionalidades ou prexuízos: o importante ao elixir cada canción é que se poida bailar. Fermosas músicas do planeta Terra que van desde os ritmos tropicais ás rarezas turcas, a través dos sons procedentes de África, os hits imperecedoiros, rock and roll troglodita, perlas ibéricas, soul e funk fóra dos canons, psicodelia de todos os tamaños e as cores. Vaian sacando do armario os seus zapatos de bailar.

Sábado 01/06 | 22 h Garufa Club

CONCERTO CAPTAINS + Unicornio e Maquinita de vivir DJs Unha festa de aniversario moi especial coa actuación de Captains, proxecto da cantante e compositora alemá Fee Reega e do produtor e guitarrista David Baldo, que leva anos axitando a escena madrileña desde os seus estudios Sound Division, onde traballou con bandas como Los Nastys, Mihassan, Papaya, Los Wallas, Violeta Vil, White Bats e Chiquita y Chatarra. Unha banda que completan Oskar SD (batería) e Aaron Dall (bajo). Co post-punk como punto de referencia sonora, Captains tamén se estenden a través de elaborados efectos de guitarra que recordan ao mellor shoegaze, unha sección rítmica que é puro krautrock e un punto de synth-pop dos oitenta truculento. Cancións feroces, potentes, intensas e desapiadadas, propulsadas polos

SESIÓN VERMÚ X S8 Sábado 08/06 | 14 h Xardíns de Méndez Núñez

FEE REEGA E para pechar a edición, o penúltimo día da Mostra reunímonos fóra das salas para facer un último brinde, nesta sesión vermú coa incomparable Fee Reega e o seu “folk problemático”. Fee Reega naceu en Balingen, no sur de Alemaña, e pasou por escenas musicais de Berlín e Madrid antes de mudarse a Asturias, onde reside actualmente en Xixón. Publicou discos en alemán, inglés e español, incluíndo dous discos de estudio, La Raptora (2014, Truco Espárrago) e Sonambulancia (2017, Humo).

Captains

155

X (s8)

X EDITION PARTIES It’s time to celebrate, to toast a drink, to dance. All of them activities that will be possible thanks to this program of festive activities that the (S8) organize in the occasion of its 10th edition.

X S8 PARTY

Fee Reega

Saturday 06/01 | 10 pm Garufa Club

CONCERT CAPTAINS + Unicornio & Maquinita de vivir DJs A very special birthday party with Captain’s show, a project of the German singer and composer Fee Reega and the guitar player and producer David Baldo, who has been shaking Madrid’s music scene from his studios Sound Division, where he has worked with bands such as Los Nastys, Mihassan, Papaya, Los Wallas, Violeta Vil, White Bats and Chiquita y Chatarra. A band completed by Oskar SD (drums) and Aaron Dall (bass). With post-punk as their sonic reference, Captains also expand their sound through elaborate guitar effects that make you think of the best shoegaze, a rhythmic section that is sheer krautrock and a pinch of 80s gruesome synth-pop. Ferocious songs, powerful, intense and ruthless, propelled by the bold Fee Reega’s texts, sensuous and strangely poetic. A universe of distortions and cinematic landscapes that has already captivated all those who have witnessed their cathartic live shows. After the show, the night will be animated by Unicornio & Maquinita de vivir DJs (AKA Jesús Guisado and Elena Duque), who don’t care about genres, nationalities or prejudices: the most important thing when choosing every song is that it is danceable. Beautiful music from planet earth that go from tropical rhythms to Turkish rarities, also including sounds from Africa, eternal hits, troglodyte rock and roll, Iberic pearls, soul and fuck outside canons, psichedelia in all its sizes and color. Take out your dancing shoes.

X S8 VERMOUTH SESSION Saturday 06/08 | 2 pm | Méndez Núñez Gardens

FEE REEGA And to close this edition, the penultimate day of the Mostra we will get together outside the screening rooms for a final toast, in this vermouth session with the unique Fee Reega and her “problematic folk”. Fee Reega was born in Balingen, Southern Germany, and she went through the music scenes of Madrid and Berlín before moving to Asturias, where she lives today in Gijón. She has published records in German, English and Spanish, among them two studio albums, La Raptora (2014, Truco Espárrago) and Sonambulancia (2017, Humo).

Agradecementos / Acknowledgements: Fee Reega, Jesús Guisado

EXPOSICIÓNS María Meseguer. 9/10 (S8) E INSTALACIÓNS Retratos 8 super 8 Do 30/05 ao 9/06 De 12 a 14 h e de 16 a 21:30 h Sala de Exposicións PALEXCO

Martes 4 de xuño

Mércores 5 de xuño

Xoves 6 de xuño

12:30 – 13:00 h Benvida Afundación. Hall

11:30 – 12:30 h Master Class Janine Marchessault Afundación. Sala de prensa

13:30 – 14:00 h Presentación BAICC Afundación Sala de Prensa

18:00 – 19:30 h Special Screening. Reunión CGAI Filmoteca 20:30 – 22:00 h Homenaxe a Jonas Mekas CGAI Filmoteca

13:00 – 14:00 h Master Class Malcolm Le Grice CGAI Filmoteca

16:30 - 18:00 h LEC. Laboratorio aberto Sala (S8) PALEXCO

16:30 - 18:00 h Charlotte Pryce 1 Sala (S8) Palexco

18:30 - 20:00 h Vellos e novos amigos 1 CGAI Filmoteca

18:30 - 20:00 h Bill Brand CGAI Filmoteca

20:30 - 22:00 h Ross Lipman CGAI Filmoteca

20:30 – 22:00 h Malcolm Le Grice 1 CGAI Filmoteca

23:00 h > Desbordamientos Prismáticas / Stefano Canapa Fundación Luis Seoane

Venres 31 de maio

Sábado 1 de xuño

Domingo 2 de xuño

12:00 h | 13:00 h 19:00 h | 23:00 h Accións sonoras 7 Limbos Distintos espazos urbanos (ver páx. 122)

16:30 – 17:30 h Proxecta constrúe Afundación. Sala de prensa

17:00 – 18:00 h Resultado obradoiro Xpresa Jeannette Muñoz Sala (S8) Palexco

20:00 – 21:30 h Sinais. 7 limbos Domus

18:00 – 19:30 h Sinais en curto CGAI Filmoteca

19:00 – 20:00 h Resultado obradoiro Madi Piller Sala (S8) Palexco

22:00 h > Concerto Captains Garufa Club

Venres 7 de xuño

Sábado 8 de xuño

11:30 – 12:30 h Master Class Bill Brand Afundación. Sala de prensa

11:30 - 12:30 h Cine conferencia AulaCREA Jeanette Muñoz Sala (S8) Palexco

13:00 – 14:00 h Master Class Mark Toscano CGAI Filmoteca

12:30 - 14:00 h Mesa redonda restauración Afundación Auditorio

Domingo 9 de xuño

14:00 h Sesión vermú Fee Rega Xardíns de Méndez Núñez 16:30 – 18:00 h Charlotte Pryce 2 Sala (S8) Palexco

16:00 – 18:00 h Madi Piller Sala (S8) Palexco

17:00 – 18:30 h Azucena Losana Sala (S8) Palexco

18:30 – 20:00 h Vellos e novos amigos 2 CGAI Filmoteca

18:30 – 20:00 h LUX London CGAI Filmoteca

19:00 – 20:30 h Sinais en curto Sala (S8) Palexco

20:30 – 22:00 h Malcolm Le Grice 2 CGAI Filmoteca

19:00 – 20:30 h Sinais. Carla Andrade Sala (S8) Palexco 20:30 – 22:00 h Mark Toscano. Carta branca CGAI Filmoteca

23:00 h > Desbordamientos LEC Fundación Luis Seoane

23:00 h > Desbordamientos Malcolm Le Grice Performance Fundación Luis Seoane

F Fundación Luis Seoane

r ít

Xardín de San Carlos

B Sala (S8) PALEXCO Sala Municipal de Exposicións PALEXCO. Concello da Coruña Muelle de Trasatlánticos, s/n T. 981 184 200 www.coruna.es

A Afundación Cantón Grande 21, 23 T. 981 185 060 www.afundación.org

Praza de Azcárraga

C CGAI. Filmoteca de Galicia Rúa Durán Loriga, 10 baixo T. 881 881 269 www.cgai.org

rse

Dá

D Domus Ángel Rebollo 91 T. 981 189 840 www.coruna.gal/mc2

Praza de María Pita

PORTO DA CORUÑA

Praza de Campo E Atalaya Avda. Porto da Coruña, s/n da Leña

(Xardíns de Méndez Núñez) T. 981 210 511

Mercado de San Agustín

B PALEXCO

d Av

F Fundación Luis Seoane San Francisco 27 T. 981 216 015 www.fundacionluisseoane.org

da a

Rú

eta

Zala

La Cúpula Ca nt

ón

O án

Rúa M

atadero

o Rebo ll

M az a

úa

rig

Ánge l

uen

Rúa

CGAI

de l

Peq

n rá

ENTRADAS / Tickets Entrada libre en todas as sedes ata completar capacidade / Free entrance in all venues until complete capacity Para acceder á Sala (S8) PALEXCO e CGAI será necesario retirar as entradas (de balde) durante os 30 minutos anteriores ao comezo de cada sesión / To access Sala (S8) PALEXCO and CGAI it is necessary to pick up (free) tickets 30 minutes before the screening.

dr és

PRAIA DO ORZÁN

tón

Domus

Avd a. P ed ro Ba rrié

Rú

I La Cúpula Avda. da Marina, 32

Rú

Atalaya

r A ande Afundación Can

g Ve

Praza de Pontevedra

PRAIA DE RIAZOR

Rúa Rubine

H XIZ Montealto Santa Teresa, 10 T. 881 109 010

XIZ

Rúa

a Rú

G Garufa Club Rúa Riazor, 5 T. 881 88 38 56 www.salagarufa.es

Garufa Club

Rúa Riazor

AGRADECEMENTOS / ACKNOWLEDGEMENTS Adrián Canoura, Aitziber Olaskoaga, Alberte Pagán, Alejandro Díaz Castaño, Alexandre Cancelo, Alexandre Losada, Ana Estévez, Anael García, Andrea Franco, Ángel Suanzes, Ángeles Huerta, Antía Suárez Lorenzo, Anxo Noia, Araceli Serantes, Azucena Losana, Begoña Vázquez, Beli Martínez, Bill Brand, Brais Romero, Bruno Delgado, Carla Andrade, Carlos Martínez Peñalver, Carmen Suárez, Charlotte Pryce, Chris Kennedy, Clara Sánchez-Dehesa, Dan Browne, David Carballal, Deb Todd, Deneb Martos, Edda Manriquez (Academy of Motion Picture Arts and Sciences), Elena Pardo, Erwin van ‘t Hart, Esperanza Collado, Fe Cortón, Federico Windhausen, Fee Reega, Francisco Algarín Navarro, Gloria Vílchez, Gonzalo de Pedro, Gonzalo E. Veloso, Helena Girón, Iago Seoane, Ilan Serruya, Jacques Perconte, Jaime Oiza, Janie Geiser, Janine Marchessault, Javier Trigales, Jeannete Muñoz, Jesús Guisado, Jodie Mack, Joen Fontán, José María Armada, Juan de Nieve, Juan José Millán (Viaxes A Confianza), Julio Gómez, Lorena (Viajes Viloria), Luis Campos, Luis Garrido, Madi Piller, Maider Fernández Iriarte, Malcolm Le Grice, Malena Szlam, Manolo González, Marcos Flórez, Marcos Ortega, Margarita Ledo, María Isabel Acosta, María Meseguer, Maria Morata, María Palacios Cruz, Mark Toscano, Miguel Fernández Labayen, Miguel Mariño, Mónica Delgado, Morris Manuel Trujillo, Naomi Uman, Natalia Salazar, Olaia Sendón, Oscar Costa, Pablo Useros, Pamela Bienzóbas, Patricia Barciela, Philip Hoffman, Pilar Monsell, Ramón Rey, Raquel Gandara, Raquel López, Robert Todd, Ross Lipman, Sabela Cinza, Samuel Delgado, Saul Levine, Saúl Rivas, Sol Mussa Juane, Stefano Canapa, Stefano Miraglia, Stephen Broomer, Teo, Tito Rodríguez, Tono Mejuto, Valentina Alvarado, Víctor Paz, Xiana do Teixeiro, Xisela Franco, Xulia Santirso

INSTITUCIÓNS / INSTITUTIONS AC/ E (Acción Cultural Española), Academy of Motion Picture Arts and Sciences, Afundación Obra Social Abanca, Casa Museo Emilia Pardo Bazán, EIP Plurilingüe Ribadavia, CGAI (Centro Galego das Artes da Imaxe), Cineteca Matadero, Cluster Audiovisual Galego, CRTVG, Domus, Filmoteca Española, Fundación Luis Seoane, Fundación TIC de Lugo, LIFT (Liaison of Independent Filmmakers of Toronto), NORMAL / Espazo de Intervención Cultural, Participación e Extensión Universitaria UDC, RNE, Sala Municipal de Exposiciones PALEXCO, Vicerreitoria de Estudantes UDC

EMPRESAS E ASOCIACIÓNS / COMPANIES & ASSOCIATIONS 15002 Ideas Coworking, A Cuarta Parede, ADCOR, Agencia de Viajes La Confianza, Asperga, Café Mirador, Cine Divergente, Cineclube Santiago de Compostela, Comunycopy, Conner Family Trust, CREA (Asociación Galega de Profesionais da Dirección e a Realización), Desistfilm, Espazo Compartido (UDC), FNAC, Garufa Club, K-Tuin, LUX London, Mazda Sportauto, Paideia, Proxecta (Coordinadora Galega de Festivais de Cinema), Revista Lumière, Revista Luzes, Voz Audiovisual, XIZ Montealto

In memoriam Jonas Mekas, Robert Todd, Barbara Hammer, Carolee Schneemann, Agnès Varda