Löôïc söû Phaät giaùo 2. Chuùng sanh coù theå hoaøn toaøn ñaït ñeán söï an laïc cuûa Phaät taùnh khi ôû trong traïng thaùi thieàn quaùn tónh laëng. 3. Coâng phu haønh trì vaø söï trau gioài tri thöùc phaûi luoân luoân boå khuyeát cho nhau. 4. Caùc nghi thöùc coâng phu leã saùm haøng ngaøy caàn phaûi ñöôïc tuaân theo moät caùch nghieâm ngaët. Ngöôøi saùng laäp phaùi thieàn Laâm Teá thì ngöôïc laïi, thöôøng vaän duïng tính caùch maïnh meõ vaø ñoät ngoät, vôùi nhöõng tieáng heùt vaø thieàn tröôïng giöõ moät vai troø quan troïng trong coâng phu thöïc haønh. Trong taát caû caùc toâng phaùi, ñaây laø toâng phaùi choáng laïi vieäc chaïy theo söï lyù giaûi cuûa tri thöùc moät caùch maïnh meõ nhaát, vaø cuõng laø toâng phaùi chuù troïng nhieàu nhaát ñeán tính chaát baát ngôø vaø tröïc tieáp trong kinh nghieäm thieàn quaùn. Trong ñôøi nhaø Toáng, Thieàn toâng trôû thaønh moät yeáu toá vaên hoùa cöïc kyø quan troïng. Trong soá caùc hoïa só danh tieáng cuûa thôøi naøy coù nhieàu thieàn sö, vaø aûnh höôûng cuûa thieàn ñoái vôùi ngheäâ thuaät raát ñaùng keå. Ngay caû söï phuïc höng Khoång giaùo cuûa nhoùm Taân hoïc goàm Chu Hy vaø nhöõng ngöôøi khaùc cuõng nhôø vaøo Thieàn toâng raát nhieàu, töông töï nhö söï phuïc höng boä Vedanta cuûa Sankara ñaõ döïa raát nhieàu vaøo Phaät giaùo Ñaïi thöøa. Söï thöïc haønh tónh nieäm, suy ngaãm moät caùch laëng leõ, raát quan troïng ñoái vôùi thieàn, ñaõ daãn ñeán söï luyeän taäp pheùp tónh toïa cuûa Khoång giaùo. Söï thaønh coâng noåi baät naøy ñaõ mang ñeán cho Thieàn toâng ñôøi Toáng nhöõng moái nguy hieåm vaø söï khuûng hoaûng saâu xa. Caùc thieàn sö ñôøi Ñöôøng luoân xa laùnh kinh ñoâ, nhöng giôø ñaây caùc thieàn vieän laïi duy trì nhöõng moái quan heä toát ñeïp vôùi trieàu ñình vaø daây döa khaù nhieàu vaøo chính söï. Caùc thieàn vieän nguy nga moïc leân khaép nôi trong nöôùc vaø trôû thaønh nhöõng trung taâm ñieåm cuûa ñôøi soáng vaên hoùa xaõ hoäi. Trong Thieàn toâng ñaõ coù nhieàu nhaân nhöôïng vôùi chuû nghóa tri thöùc vaø vieäc nghieân cöùu kinh ñieån. Ngay trong nhaø thieàn ñaõ naûy sinh moät söï baát ñoàng maïnh meõ veà taàm quan troïng cuûa kinh ñieån.1 1
Ñaây laø daáu hieäu suy thoaùi cuûa Thieàn toâng, vì söùc soáng ban ñaàu cuûa Thieàn naèm ngay trong vieäc töø boû chuû nghóa tri thöùc vaø chuù troïng ñeán coâng phu
284