Toch was de bisschop al vlug na de Wapenstilstand geconfron teerd met de sociale pastoraal. Reeds op 14 december 1918 anti chambreerde kanunnik Luytgaerens bij Waffeiaert om Camiel Colpaert over te hevelen naar een hoge bestuursfunctie in de Bel gische Boerenbond te Leuven. De grote organisaties zaten niet met de handen in de schoot. De benoeming van Colpaert, die in de lijn lag van een duidelijker standenpastoraal, werd definitief geregeld op 23 maart 1919 (132). Pastoor Denys kreeg in dezelfde maand de opdracht om opnieuw naar Frankrijk te gaan; het Westvlaamse platteland kende immers weer een massale boeren emigratie (133). Maar wat met de arbeidersorganisaties ? J. Geld hof heeft er al op gewezen hoe diep het conflict was tussen bis schop Waffeiaert en priester Achiel Logghe, in februari 1919 (134). Logghe werd pas in september benoemd tot diocesaan proost van de sociale werken van het bisdom Brugge, terwijl Honoré Maes aangesteld werd voor de Leiestreek en de Tieltse retoricaleraar Leo Vanhalst tot directeur van de «vakschool» te Brugge (135). Hoe belangrijk deze benoemingen ook waren, het tijdstip waarop en de aarzelingen waarmee ze gebeurden, be wezen hoe ver de bisschop buiten de tijd leefde. Onderpastoor Moncarey en deken Vanden Berghe konden zich zulke besluiteloosheid en schuldige onwetendheid niet veroor loven. Temeer dat belangrijke kerkelijke figuren als bisschop Rutten (Luik), priester Broekx (Hasselt), de vicaris-generaal van Gent, Mgr. De Baets zich op Vlaams gebied zeer duidelijk uit spraken (136). Moncarey had niet stil gezeten. Hij had mej. Judith Verberckt willen aantrekken als vrijgestelde voor de Tieltse socia le werken, maar had in extremis dat plan laten varen (137). Zijn collega in Izegem, Franz Dewitte, startte op 26 december 1918 met De Volksmacht. Hij zelf, samen met Joris Lannoo, smeedde plannen om in Tielt De Nieuwe Tijd uit te geven, een blad dat in zijn titel zowel naar Hugo Verriest wees, als naar het gelijknamige
(132) J. GELDHOF, Ne pereant, III, 1966, 9. (133) F. DE PILLECIJN, o.c. 1927, 135; G. DURNEZ, trefw. Edmond Denys, EVB, I, 1973, 400. (134) J. GELDHOF, Ne pereant, II, 1965, 89. (135) LP, LXXII, 79, 13 september 1919, 2-c. De GVTgaf deze benoemingen niet ! (136) De lijst kan vervolledigd worden met vicaris-generaal Verboven (Luik), hoogleraar Kanoniek recht Alfons Van Hove (Leuven) en, voor het bisdom Brugge, de belangrijke priesterfiguren Camiel Callewaert, president van het groot-seminarie; directeur Alberic Decoene, Torhout; de proosten van de christelijke sociale werken Logghe, De Strooper, Moncarey, Dewitte, Maes; superior Deleu van Roeselaere ... (137) Archief B.B. Leuven.
37