3 - Retailstyling
Wat lezers hebben gelezen, gezien en geleerd:
‘Inspirerende beelden, mooie kleuren, lekker eigentijds vormgegeven en dan die geur! Telkens wanneer ik het boek opensla, komt de prikkelende, eigenzinnige geur me tegemoet. Er gaat daarna een knopje om en meteen komt de vraag op: hoe kunnen we het nog beter of anders doen?’ Chantal van BrakelDiepenbroek, senior visual merchandiser, Welkoop
‘Winkeliers moeten met nieuwe inzichten en moderne technieken weer de spreekwoordelijke kruidenier van om de hoek worden, die precies weet wat meneer X en mevrouw Y nodig hebben en daarop anticiperen. ‘Prikkel de Koopknop’ legt met veel praktische voorbeelden uit dat dit allerminst een utopie hoeft te zijn.’ Geert Degrande, Press & Communication Officer Fun Belgium
‘Dit meesterwerkje laat mijn retailbloed sneller stromen. Je vindt er alles in over winkelbeleving en het is zo lekker eigenwijs vormgegeven. Kopen zeg ik!’ Harry Bijl, manager Inspiratie & Innovatie, Inretail
‘In het veranderende retaillandschap is innovatie de sleutel. De verrassende vormgeving is niet alleen een lust voor het oog, maar ook echt vernieuwend.’ Johanne Sintnicolaas, manager Private Label, Trends & Styling KARWEI
‘‘Prikkel de Koopknop’ laat zien wat van een retailer verwacht wordt om in deze uitdagende tijden een winnaar te kunnen zijn.’ Jeroen de Heus, asset manager Winkels Bouwinvest Real Estate Investment Management bv
‘Het overbrengen van kennis en de ontwikkeling van een intellectuele houding en vaardigheden op het gebied van shoppermarketing is nog nooit zo makkelijk en inspirerend geweest!’ Hella Dankers, docent Hogeschool Rotterdam
‘Zolang je klanten verleidend wilt bedienen, is dit een bron van inspiratie.’ Erik Vos, creatief adviseur Jaarbeurs Utrecht en zelfstandig ondernemer Volgens Vos
Bekijk deze en overige reacties als videofragment
‘Direct in de praktijk toe te passen, wat het boek waardevol en inspirerend maakt, niet alleen voor de retailbranche, maar ook voor de onderwijssector. Verfrissend, met lef, innovatief en transparant … liefde voor het retailvak.’ Karin Erkelens, Academie Artemis, Hogeschool voor Styling en Vormgeving
‘Een inspirerend, maar vooral zeer divers en oorspronkelijk handboek voor allen die zich bezighouden met het (op)nieuw vormgeven van bestaand stedelijk gebied. De fysieke winkel blijft daarin de motor van iedere ontwikkeling.’ Maarten Brillenburg Wurth, architect, MBW Architecten
‘De passie voor retail spat van iedere pagina en doet mijn retailhart sneller kloppen.’ Nico de Jong, Country Marketing Manager, IKEA Nederland
‘‘Prikkel de Koopknop’ is een mooi voorbeeld van ‘practise what you preach’: het boek staat boordevol stylish ‘verpakte’, dynamische informatie. Een must read voor iedereen die zich – op retailvlak, maar ook algemeen – wil laten prikkelen!’ Maud Walkowiak, senior marketeer Rabobank Westelijke Mijnstreek / eigenaar M FOR MARKETING
‘Prikkel de knoopknop? Het is vooral ook: prikkel jezelf als ondernemer. Op een hele aangename manier nemen Carin Frijters en diverse specialisten uit de branche je mee, op zoek naar manieren om je te onderscheiden.’ Marie Gon Vos, stylist Stijl en Detail
Prikkel de Koopknop — 3
4 — Prikkel de Koopknop
Vooraf
VOORWOORD
B
ij de eerste druk van dit boek noteerde René Repko, sinds 2016 marketingdirecteur bij Action, in zijn voorwoord dat simpelweg geld verdienen omdat je een locatie hebt en een beetje onderscheidend vermogen niet meer goed genoeg is. ‘Continuïteit voor een winkelbedrijf is nu alleen mogelijk als de winkelier de wedstrijd op Champions League-niveau speelt. Dat betekent intelligent positioneren, je onderscheiden van het generieke aanbod, onvervulde behoeften bedienen en vooral relevant zijn. Als klanten ervaren dat winkelmedewerkers passie voor spullen hebben en oprecht klantgericht zijn, dan ontstaat een nieuw perspectief.’ We zijn vier jaar verder en de retailmarkt staat er een stuk beter voor. Veel verouderde formules zijn (gelukkig) omgevallen, nieuwe toetreders hebben de markt opgeschud en stoffige formats zijn gerevitaliseerd. Online is niet langer een kanaal, maar een volwaardig onderdeel geworden van het retailspel. Pure players zoeken steeds nadrukkelijker de fysieke omgeving op en mobile commerce heeft een enorme vlucht genomen. Binnensteden investeren samen met ondernemers in hoog tempo in het verlengen van de kwaliteit en de verblijfsduur (wie had dat ooit gedacht?). En consumenten zijn meer dan ooit op zoek naar prikkels en nieuwe ervaringen.
DE TOEKOMST BEGINT VANDAAG Rupert Parker Brady is directeur Retaildenkers en meer dan twintig jaar verliefd op de wereld van retail en merken. Hij is actief als publicist, dagvoorzitter, commentator en retailexpert. Hij is oprichter en oud-hoofdredacteur van ‘MarketingTribune’. Hij is oudjuryvoorzitter van de Dutch Marketing Awards en sinds 2013 jurylid van de Beste Binnenstad van Nederland.
Het speelveld is tegelijkertijd veel uitdagender geworden. Dat betekent dat er voor ondernemers geen ruimte meer is voor elke dag een beetje beter. Het moet gelijk goed zijn en kopieergedrag wordt gelijk afgestraft. Het goede nieuws is dat steeds meer retailers zich gedragen als merken. Ze begrijpen eindelijk dat het niet meer draait om de handel in spullen, maar om het verkopen van emotie. Het aanraken en verleiden van mensen op de winkelvloer is een businesscase geworden die bewezen toegevoegde waarde biedt voor de klant. Laat dat nou precies de expertise zijn waar vooral Carin Frijters verstand van heeft. ‘Prikkel de Koopknop’ is vier jaar na verschijning meer dan ooit relevant voor retailers die een merk willen worden, en merken die een fysieke omgeving ambiëren. Op weg naar 2025 gaat de grote omslag komen waarbij winkelomgevingen volwaardige werelden worden waar mensen zich bij thuis voelen en actief een bijdrage aan kunnen leveren. Bent u er klaar voor? Lees dit boek en overtuig uzelf.
Prikkel de Koopknop — 3
INHOUD
HOOFDSTUK 2 PAGINA 34 HOOFDSTUK 1 PAGINA 12 VOORAF PAGINA 2 Reviews Voorwoord Rupert Parker Brady Inhoud Colofon Hoe lees je dit boek? Legenda Het boek RetailTheater Over de auteur Inleiding
4 — Prikkel de Koopknop
CONSUMENT
1.1 Inleiding 1.2 Machtsverschuiving 1.3 De klantenreis Interview Branddoctors Interview Alpha.One 1.4 Koopgedrag 1.5 Neuromarketing en de koopknop Interview Creatieve Kwesties 1.6 De koopknop prikkelen 1.7 Samenvattend
RETAILCONCEPT 2.1 Inleiding 2.2 Retailconcept 2.3 Van breed naar smaller: de ingrediënten 2.3.1 Consument en trends 2.3.2 Aanbod 2.3.3 Visie Interview Trendslator 2.3.4 Archetypen concepten 2.3.5 Missie 2.3.6 Identiteit en imago 2.4 Samenvattend
HOOFDSTUK 3 PAGINA 50
RETAIL STYLING
3.1 Inleiding 3.2 Retailstyling 3.2.1 Concept vertalen in locatie Virtuele winkel VR en AR hebben de toekomst 3.3 Retailstyling fases 3.3.1 Vlekkenplan 3.3.1.1 Klantenreis gebruiken 3.3.1.2 Basisbeslissingen 3.3.1.3 Flexibiliteit toevoegen Case: Ace & Tate 3.3.2 Materiaalkeuze Interview Materia 3.3.3 Winkellay-out 3.3.3.1 Lay-outvarianten 3.3.3.2 Zichtlijnen 3.3.3.3 Focuspunten 3.3.3.4 Hotspots 3.3.3.5 Groot- en kleinschalige lay-out Onderzoek: Meten is weten eye-tracking op de winkelvloer 3.3.3.6 Financiële aspecten van de winkellay-out 3.3.4 Koopknop-activatie – toevoegen zintuiglijke stimuli 3.4 Retailstyling handboek Case: J TTU Inspiratie: secret hangouts Prikkelvrij: aankondiging Retail Interieurtrends boek 3.5 Samenvattend
HOOFDSTUK 4 PAGINA 102
RETAIL MERCHANDISE 4.1 4.2 4.3 4.4
Inleiding Presentatie-ingangen - klant als basis Assortimentsoorten Infographic: retailconcept 3.0 Producten indelen op basis van koopgedrag 4.5 Vaste presentaties 4.6 Flexibele presentaties Rapha Cycle Club, een ontmoetingsplaats pur sang 4.6.1 Etalages 4.7 Wat maakt een presentatie goed? 4.8 De winkeldans tussen vaste en flexibele presentaties 4.9 Financiële aspecten van presentaties Case: HKMX Gespot: Athleisure trend 4.10 Retail merchandise en zintuigen 4.11 Retailevents 4.12 Samenvattend
TUSSENWOORD Mastercourse de Winkel als Theater Case de Heppiestore Case Jumbo Foodmarkt
HOOFDSTUK 5 PAGINA 144
RETAIL TECHNOLOGIE
5.1 Inleiding 5.2 Voor het winkelen 5.3 Tijdens het winkelen Interview Diebold Nixdorf 5.3.1 Informeren via personeel 5.3.2 Informeren van klanten zelf 5.3.3 Zelfwerkzaamheid van de klant 5.3.4 Interactie verhogen Onderzoek: met VR onbewuste beïnvloeding op koopgedrag meten Dossier: Digitaal + Fysiek = Fygitaal Onderzoek: wat zeggen shoppers over winkelbeleving 5.4 Beleveniscreatie door technologie 5.4.1 Showrooming 5.5 Gevolgen voor retailstyling 5.5.1 Gevolgen voor retailmerchandise 5.6 Samenvattend
Prikkel de Koopknop — 5
INHOUD
HOOFDSTUK 7 PAGINA 196 HOOFDSTUK 6 PAGINA 178
INSTORE COMMUNICATIE
6.1 Inleiding 6.2 Instore communicatiedoelen 6.2.1 Conceptcommunicatie 6.2.2 Dirigerend 6.2.3 Inspirerend 6.2.4 Activerend Interview Ron Cijs Case Ikea Delft 6.3 Aandachtspunten voor een goede instore communicatie 6.4 Gevolgen retailstyling en retailmerchandise 6.5 Samenvattend
6 — Prikkel de Koopknop
LICHT 7.1 7.2 7.3 7.4
Inleiding Waarom is verlichting belangrijk? Licht en kleur Licht en retail Interview Philips Lighting Infographic: de invloed van licht op het koopgedrag 7.5 Verlichtingsplan en retailstyling 7.5.1 Basisverlichting 7.5.2 Accentverlichting 7.5.3 Sfeerverlichting Gesignaleerd: Dynamisch led Hue steelt de show, ook na sluitingstijd 7.5.4 Daglicht 7.6 Licht en navigatie 7.7 Verlichting en retailmerchandise 7.8 Samenvattend
HOOFDSTUK 8 PAGINA 216
KLEUR
8.1 Inleiding 8.2 Kleur en emotie 8.3 De betekenis van kleur 8.4 Kleur en winkelen Interview Breque Consultancy 8.5 Retailstyling en kleur 8.5.1 Sfeercreatie met kleur 8.5.2 Navigatie met kleur 8.6 Retailmerchandise en kleur 8.6.1 Kleur in presentaties 8.6.2 Spelen met kleur in presentaties 8.7 Samenvattend
Vooraf
HOOFDSTUK 9 PAGINA 238
GELUID
9.1 Inleiding 9.2 Geluid, horen en luisteren 9.3 Retail en geluid Interview Sizzer 9.4 Geluid en retailstyling 9.4.1 Vertaling van geluid naar ruimte akoestiek 9.4.2 Geluid – informeren 9.4.3 Geluid - sfeercreatie Interview Sonic Effect 9.5 Geluid en retailmerchandising 9.6 Samenvattend
HOOFDSTUK 10 PAGINA 256
GEUR
10.1 Inleiding Benieuwd naar de geur die is ontwikkeld bij dit boek? 10.2 Wat geur doet 10.3 Effecten van geur in retail 10.4 Geur voor je winkelconcept ontwikkelen Interview Annindriya 10.5 Geur in retail toepassen 10.6 Samenvattend
ACHTERAF PAGINA 274 Wil je ook meer uit jouw winkelconcept halen? Retail Inspiratie Tour Klantreis- en expert check up Lezing Boeken Mastercourse de Winkel als Theater Workshop of praktische training Laten doen Dankwoord Begrippen Bronnen Beeldbronnen
Prikkel de Koopknop — 7
Vooraf
Over de auteur Carin Frijters, oprichter van CF retail en RetailTheater, werd zelf nog net niet achter de toonbank geboren, maar het scheelde niet veel. Ze maakte er logischerwijs haar vak van. Al 25 jaar adviseert ze klanten hoe zij hun winkelconcept nog beter kunnen maken. Als een energieke wervelwind neemt retailexpert en -schrijver Carin Frijters haar publiek mee langs alle belangrijke zaken die nu spelen in de retail. Van trends tot tegentrends en van online tot de stenen winkel. Ze zoomt in op wat klanten anno nu echt wensen. In deze tijd waarin veel retailconcepten in zwaar weer verkeren, laat Carin zien hoe je de ‘koopknop’ van de consument activeert door ze te verrassen en hun zintuigen te prikkelen. Retailexpert Carin Frijters is in te zetten als inspirator, dagvoorzitter, creative director, klankbord en coach. Met haar aanstekelijke enthousiasme krijgt ze ieder publiek enthousiast en met haar kritische blik zorgt ze voor een verfrissende blik op zaken. Ze werkte voor diverse retailketens, mkb en opleidingsinstituten. Haar boeken worden veelvuldig gebruikt als inspiratiebron en lesmateriaal.
Prikkel de Koopknop — 9
Vooraf
INLEIDING
V
oor je ligt alweer de derde druk van ‘Prikkel de Koopknop’. Een boek dat op één vlak zelf ook te vergelijken is met een winkel. Het is nog altijd hetzelfde concept als de eerste druk uit 2012, maar tegelijkertijd volledig anders ingevuld. Nieuwe voorbeelden, nieuwe cases, nieuwe specialisten die aan het woord komen en uitgebreidere informatie over technologie en de rol van neuromarketing. Logisch natuurlijk. De ontwikkelingen in retail gaan sneller en sneller. Op internet kopen is nóg normaler geworden dan het een paar jaar geleden was. En als zelfs een instituut als V&D omvalt, dan zal het einde van de fysieke winkel toch in zicht zijn? Toch niet. Want nog steeds wordt, volgens marktonderzoeksbureau GfK, meer dan 75% van de inkopen in een echte winkel gedaan en bepaalt de consument ongeveer eenzelfde percentage van zijn aankopen op diezelfde winkelvloer. De consument blijkt helemaal niet alleen dat rationeel handelende wezen te zijn, maar heeft juist ook een onbewuste koopknop en is daardoor goed te verleiden en te prikkelen. Het is vooral een kwestie van die koopknop weten te vinden. En dat doen veel retailers nog steeds. Een mooi voorbeeld is J TTU, een keten winkels die tijdens de eerste druk van dit boek nog helemaal niet bestond. En die in deze editie als case is opgenomen (vanaf pag. 95). Eén ding is niet veranderd de afgelopen jaren: de tijd dringt. De retailwereld
zal nooit meer hetzelfde zijn, simpelweg omdat we leven in een omnichannel tijdperk. Wat mij opvalt, is dat veel retailers dat wel prediken, maar er niets mee doen. De concepten die op dit moment in zwaar weer verkeren of zelfs omvallen, hebben daar de boot gemist. Ze denken vooral na over productaanbod en staan te weinig stil bij een holistische aanpak over alle kanalen heen. Mocht je daar na het lezen van dit boek nóg dieper op in willen gaan, dan zou ik ‘Retail Interieurtrends’ er vooral bij pakken, de praktische trendgids die als een co-lab ontstond.
ring plaatsvindt en er ruimte is voor het delen van gemeenschappelijke interesses en een-op-een-interactie. Kortom, waarom doen we nog zoveel ‘hetzelfde’ als vroeger? Mijn advies: zie al die veranderingen niet als bedreiging, maar als kans. Ik wil met dit boek inzicht geven in hoe je de aandacht van de klant op je kunt vestigen en kunt zorgen voor een passende winkelbeleving die een maximale verkoopkracht garandeert. Een plek waar het draait om maximaliseren van het gemak of juist niet, maar het optimaliseren van de verblijfsduur.
HET IS LEUKER DAN OOIT OM RETAILER TE ZIJN Daarnaast is het opvallend hoeveel kansen technologie op de winkelvloer biedt. We leven in een tijdperk waarin je de bewegingen van je klant kunt tracken met verlichting, zodat je personeel zich daarop af kan stemmen. Of waarmee je kunt checken hoe effectief bepaalde presentaties zijn. Er zijn perfecte voorbeelden van kassavrije winkels, denk aan Amazon Go en Sainsbury’s, toch kom ik overal nog klassieke balies tegen. Er zijn click & collect mogelijkheden waarmee je nieuwe klanten juist naar je winkel trekt. Er zijn winkels die als ontmoetingsplek dienen dankzij slimme community-buildingprincipes zoals bij het nieuwe winkelconcept van Apple met een eigen marktplein of Rapha Cycling Club, waar volop blur-
Met als logisch gevolg dat jouw winkel(concept) niet alleen gezond blijft, maar ook dat het vak je weer volop energie geeft. En dat is eigenlijk nog het allerbelangrijkste, want dat is wat je klanten én je medewerkers voelen. Ik spreek dan ook de hoop uit je hierbij te mogen helpen, je gids te mogen zijn en wens je vooral ook veel lees-, kijk- en retailplezier toe! PS Gaat jouw voorkeur uit naar direct toepasbare retailinspiratie en ben je gek op lijstjes, dan is het praktische vervolg op dit boek, ‘RetailTheater’, mogelijk een uitkomst voor jou.
Prikkel de Koopknop — 11
20 — Prikkel de Koopknop
1 - Consument
Companies that want to come on the journey are going to have to do what many are not so good at. They are going to have to listen to what the consumer wants, rather than tell them - retailers -
David Carlson, design entrepreneur and holistic thinker Prikkel de Koopknop — 19
1 - Consumentx
INTERVIEW
NEUROWETENSCHAPPER
DR. ROELAND DIETVORST Medeoprichter en scientific director bij het consumer neuroscience bureau Alpha.One. Faculty member bij Singularity University NL.
De koopknop bestaat “De koopknop is natuurlijk een metafoor, maar ik vind hem erg treffend. Er is wel degelijk een onderdeel in ons brein dat een centrale rol speelt in ons koopgedrag, namelijk de Nucleus Accumbens of ons genotscentrum. Wij meten activiteit in dit gebied met hersenscans terwijl mensen kijken naar reclames, aanbiedingen of instore communicatie. Aan de hand van de activiteit in het genotscentrum kunnen we bepalen welke uitingen de koopintentie opwekken. Opmerkelijk is dat er inmiddels een groeiend aantal studies zijn die aantonen dat activiteit in dit genotscentrum een betere voorspeller kan zijn van ons koopgedrag dan onze mening over een product of reclameuiting. Zo werd recentelijk in Duitsland het voorspellend vermogen van hersenonderzoek vergeleken met traditioneel onderzoek. Er werden zes uitingen getest die shoppers moesten verleiden om in een supermarkt chocolade te kopen. Op de traditionele manier, waarbij mensen om hun mening werd gevraagd én op basis van hersenonderzoek. Na afloop van deze onderzoeken werden de uitingen in
WE WORDEN GESTUURD DOOR SYSTEMEN DIEP IN DE HERSENEN, DIE JE DE KOOPKNOP KAN NOEMEN de winkel geplaatst om te meten hoeveel procent van de shoppers chocolade daadwerkelijk heeft gekocht. De uitkomsten lieten zien dat de voorspelling van het hersenonderzoek accurater was dan de uitkomsten van traditioneel onderzoek. Activiteit in het beloningscentrum bleek een goede voorspeller te zijn van
het vermogen van de uiting om shoppers te verleiden. De wetenschappelijke ontwikkelingen laten zien dat er signalen in ons brein plaatsvinden die voorspellend kunnen zijn voor bijvoorbeeld koopgedrag, maar dat wij met ons bewuste brein hier niet goed bij kunnen.
Prikkel de Koopknop — 21
1 - Consumentx
INTERVIEW COMMUNICATIESPECIALIST
FEMKE CUIJPERS Oprichter van het bureau Creatieve Kwesties, al ruim vijftien jaar communicatiespecialist met een grote passie voor retail en co-auteur van het boek ‘RetailTheater’.
Gevoelige snaar “Met het grote aanbod online, zoeken consumenten in de fysieke winkels steeds meer maatwerk. Dat is niet zo gek, want iedere consument is een individu met zijn eigen wensen en behoeften. Hij wil dat het aanbod en de service op die specifieke behoeften zijn afgestemd. Een onmogelijke taak? Niet als je een duidelijke focus op je klantgroep hebt en je in de schoenen van je klant gaat staan. Weet wat je klant van jou nodig heeft en welk probleem jouw product of dienst voor hem oplost. Het door en door kennen van je klant en deze weten te boeien en te binden is daarbij van belang. Zorg ervoor dat jij die gevoelige snaar weet te raken.
DE KUNST IS OM DE WERELD TE ZIEN DOOR DE OGEN VAN JOUW KLANT
Wat weet je écht van jouw klant? Wil je het verschil maken? Zorg dan dat je weet wát voor jouw klant het verschil maakt. Kruip in de huid van jouw klant. Veel retailers denken daarbij nog in doelgroepen. Op basis van leeftijd, woonplaats, opleidingsniveau, geslacht en inkomen wordt de doelgroep in kaart gebracht. Een voorbeeld: jouw ideale klant is een 27-jarige man zonder kinderen die in het centrum van Rotterdam woont, een hbo-opleiding heeft genoten
en een bovenmodaal inkomen heeft. Je denkt aardig wat te weten van jouw klant, maar is dat wel het geval? Gaat het namelijk om Diederik die als investment banker bij ABN Amro werkt, elke doordeweekse dag pakken draagt en in het weekend gaat voor Gaastra, die weinig vrijetijd heeft, maar wel van borrelen met vrienden houdt en elk weekend op het hockeyveld staat. Of is het Brendo, die helemaal volgens de laatste trends gekleed op z’n racefiets naar de nieuw-
ste koffietent gaat om te werken achter z’n MacBook (hij is freelance designer) met een slow koffie van de nieuwste Colombia-blend voor z’n neus. Of Harold die zich niet interesseert in mode? Voor hem moeten kleding en meubels vooral praktisch zijn. Hij geeft zijn geld liever uit aan metalconcerten en z’n motor. In z’n vrije tijd drinkt hij graag een Belgisch biertje met z’n maten en gaat hij op pad met z’n Duitse herder. Op basis van de informatie van de doelgroepbeschrijving
Prikkel de Koopknop — 27
3 - Retailstyling
VIRTUAL REALITY EN AUGUMENTED REALITY HEBBEN DE TOEKOMST Met de komst van virtual reality (VR) en augmented reality (AR) zijn we meer dan ooit in staat om theater te maken in de winkel. Door de virtuele wereld ben je niet gebonden aan de grenzen van je eigen winkel: letterlijk, geen show is te gek. Er gebeurt al veel, maar we kunnen de komende tijd nog meer verwachten van VR en AR. En dit zal waarschijnlijk sneller gaan dan we nu kunnen bedenken. Wat is in het kort het verschil tussen VR en AR? Bij VR is álles wat je ziet virtueel. Met een speciale VR headset word je compleet afgesloten van de realiteit. Geen virtuele wereld is hier te gek. Met de headset op duik je er helemaal in. Het enige nadeel is dat je dus wel altijd die dure headset nodig hebt. Met AR voeg je een 3D-component toe aan de echte wereld. Denk hierbij aan apps als Pokémon Go en de vele Snapchat- filters. Hiervoor heb je slechts je smartphone of tablet nodig!
Wat is nu de volgende stap? Volgens kenners zal de toekomst een combinatie van VR en AR worden: mixed reality (MR). Hierbij moet je denken aan een wereld waarin virtueel en de realiteit in elkaar overlopen en er ook een wisselwerking tussen beide is. De Microsoft Hololens is hier een goed voorbeeld van. Wat wil de klant? Oké, dus VR en AR bieden jou als retailer de mogelijkheid een show te creëren voor je klanten. En hier liggen kansen. Zeker bij generatie Z (jongeren tussen de 13 en 17 jaar oud). Uit onderzoek van Sonar blijkt dat zij op zoek zijn naar entertainment: wel 80% zou sneller een winkel bezoeken als VR of AR daar aanwezig is. Dit is hun taal. Veel kansen om deze jonge generatie, met de inzet van de juiste virtual-, augumented- of mixed reality hulpmiddelen, in de fysieke winkel te bereiken dus. Virtueel je huis indelen met IKEA-meubels Een mooi voorbeeld is IKEA Place (een praktische augumented reality-app), waarmee je IKEA-meubels virtueel in je huiskamer plaatst. Handig om te zien of die rode hoekbank écht een goed idee is. Noot: meer weten over AR en VR? In het boek ‘RetailTheater’ licht technologie-expert voor beleveniscommunicatie Michiel Buchner de mogelijkheden uitgebreid toe
Prikkel de Koopknop — 63
CASE: JŪTTU
JUTTU
EEN CONCEPT DAT NATUURLIJK AANVOELT, MAAR VAN A TOT Z WORDT GEREGISSEERD Als je als bezoeker bij JŪTTU binnenloopt, dwaal je al snel op je gemak rond. Er valt steeds wat anders te ontdekken en je gaat heel gemakkelijk op in de verhalen die je overal tegenkomt. Het geheel voelt natuurlijk aan, alsof het allemaal toevallig zo bij elkaar is gekomen. Het tegendeel is waar.
Prikkel de Koopknop — 93
102 — Prikkel de Koopknop
DOSSIER: INSTORE DIGITAL EXPERIENCE
5 - Retailtechnologie
Digitaal Fysiek Fygitaal
De impact en het belang van een digitale shopping-ervaring RETAILSTRATEEG:
REN SPAANDERMAN Omnichannel retailbureau Kega
je de gelaagdheid van retailtechnologie en word je geïnspireerd met inzichten en ideeën. Deze gaan je helpen om een perfecte omnichannel beleving te creëren. Makkelijker, relevanter en effectiever In de tram onderweg naar jouw favo-
riete kledingwinkel alvast dat ene zwarte jurkje reserveren, zodat je niet misgrijpt? In de winkel je lichaam via een 3D-bodyscanner laten opmeten, zodat je zeker weet dat jouw online aankopen vanaf nu altijd passen? Een schap dat volledig is ingedeeld op basis van wat er
De nieuwe retailrealiteit Het staat vaker in dit boek: er verandert gigantisch veel in een paar jaar in retailland. En dat is zeker het geval op het gebied van technologie en de kansen voor de fysieke winkel. Retailstrateeg René Spaanderman neemt je in vogelvlucht mee langs de vele mogelijkheden. Een stoomcursus zodat je weer helemaal upto-date bent. Welkom in de nieuwe retailrealiteit! Een shopping-werkelijkheid waarin fysiek winkelen en digitaal shoppen allang geen verschillende werelden meer zijn, maar zijn samengesmolten tot ‘fygitale’ shopping experiences. Omnichannel communicatie en omnichannel shoppen zijn voor consumenten de nieuwe norm, maar voor veel retailers nog altijd een heilige graal. Het blijft een zoektocht naar hoe het goed voor elkaar te krijgen. Hoe omnichannel je moet en kunt zijn, hangt vanzelfsprekend samen met je concept. Hetzelfde geldt voor de route die je als retailer aflegt bij het ‘fygitaliseren’ van je winkelervaring. In dit deel van ‘Prikkel de Koopknop’ ontdek
In een ideale omnichannel wereld zijn digitale concepten een integraal onderdeel van je formule en bouwen ze bruggen tussen medewerker en klant, tussen beleving en gemak, tussen vraag en aanbod en tussen fysiek en digitaal.
Prikkel de Koopknop — 157
DOSSIER: INSTORE DIGITAL EXPERIENCE
In een aantal toonaangevende metropolen (Berlijn, Londen, Peking, Moskou, Instanbul, Parijs) opende Audi midden in de stadscentra haar innovatieve Audi City showrooms, waarin digitale beleving het uitgangspunt is. Op grote touchscreens configureer jij je nieuwe Audi volledig op basis van jouw wensen – precies zoals je dat online zou doen – terwijl immense videowalls jouw realtime nieuwe auto in 360° tonen.
Profiel René René Spaanderman is expert op het gebied van omnichannel retailing en digital experience in retail en heeft een passie voor innovatie en technologie. Hij werkt als retailstrateeg aan de strategie en concepten voor merken als Hunkemöller, Canon, Chasin’, Score en Primera. Ook geeft hij regelmatig gastcolleges, zoals bij CF retail en RetailTheater.
Profiel Kega Kega is een ‘digital retail agency’ en heeft als missie om retail verder te brengen. Voor (inter) nationale retailers en A-merkfabrikanten, zoals Hunkemöller, Canon en ANWB, ontwikkelt Kega omnichannel retailstrategieën, e-commerceoplossingen, digitale retailexperiences, apps, campagnes en content.
IN 9 VAN DE 10 KLANTENREIZEN SPELEN DIGITAL TOUCHPOINTS EEN ROL op dit moment trending is op Instagram? Een slimme paskamer die je persoonlijk welkom heet, je favoriete speellijst op Spotify start en je laat zien welke items uit jouw wish list momenteel op voorraad zijn? Allemaal voorbeelden van ‘fygitale experiences’, waarin digitaal en fysiek naadloos samenwerken om jouw ervaring inspirerender, prettiger en makkelijker te maken. Digitaal of fysiek? Hoe belangrijk is die digitale kant precies? Nou, in 90% van de shopper journeys spelen digitale touchpoints een rol. Bron:
158 — Prikkel de Koopknop
PWC Global Total Retail Survey, 2017. Er is berekend dat van elke dollar die in de Amerikaanse retail wordt besteed 56 cent is beïnvloed door digitale interacties. Bron: Capgemini: Making the Digital Connection: Why Physical Retail Stores Need a Reboot. Tegelijkertijd blijft fysiek belangrijk. Want ook al speelt een steeds groter deel van ons leven zich online af, toch geeft 28% (boeken, muziek, games, film) tot 70% (huishoudelijke boodschappen) van de shoppers aan dat ze uiteindelijk het liefst in een fysieke winkel shoppen. Bron: PWC Global Total Retail Survey, 2017.
Wat al helemaal opvalt: Generatie Z – de digital natives, de generatie die de toekomst van retail zal gaan bepalen – blijkt gemiddeld genomen zelfs een grotere voorkeur voor fysieke shopping experiences te hebben dan voor puur digitale interactie. Bron: Acapture, Future trends in consumer behaviour, 2017. Kortom: retail speelt zich nu én in de toekomst af op het snijvlak van digitaal en fysiek. Tastbaar maken De grote uitdaging voor retailers is dan ook: hoe verrijken we enerzijds tastbare winkelervaringen met praktische, opvallende digitale content en concepten? En hoe maken we anderzijds digitale toepassingen relevant en tastbaar in een fysieke (winkel)omgeving, met als doel de formule aantrekkelijk, onderscheidend en succesvol te houden?
5 - Retailtechnologie
DE NIEUWE DIGITALE KLANT
64%
KORTINGEN & AANBIEDINGEN HEBBEN DE GROOTSTE INVLOED OP IMPULSAANKOPEN
AANBIEDINGEN OP HET JUISTE MOMENT
van de consumenten gebruikt hun mobiele telefoon tijdens het winkelen (en 87% van de jonge shoppers)
Top 5 branches waarvan shoppers mobiele aanbiedingen zouden willen ontvangen
87% 86% 83% om prijzen te vergelijken
voor meer productinformatie
75%
om naar aanbiedingen te zoeken
Mode- en schoenenwinkels
70% Supermarkten
DE NEDERLANDSE CONSUMENT In de Randstad staan de shoppers het meeste open voor mobiele marketing.
56%
Consumenten in het noorden en oosten van Nederland storen zich vooral aan onhandige openingstijden van winkels.
Restaurants en cafés
53%
In het zuiden van Nederland zouden de meeste shoppers invloed willen hebben op de muziek in de winkels.
45%
verkiest de fysieke winkel, boven een online shop
In het bijzonder belangrijk voor de jonge shoppers (18-34 jaar)
40%
blijven langer in de winkel (50% onder jonge shoppers)
56% 56%
Winkels met huishoudelijke artikelen
Electronicazaken
ZINTUIGLIJKE STIMULI BEÏNVLOEDEN DE VERBLIJFSDUUR IN DE WINKEL INVLOED VAN EEN GOEDE MIX VAN GELUID, KLEUR, GEUR, LICHT, TECHNOLOGIE EN INSTORE COMMUNICATIE
54%
komt terug (60% van de jonge consumenten)
beveelt de winkel aan (52% onder jonge shoppers)
BEINVLOED DE VERBLIJFSDUUR DOOR DE INZET VAN ZINTUIGLIJKE STIMULI
Bron: MOOD: Prikkel de Koopknop — 169
WIL JE OOK MEER UIT JOUW WINKELCONCEPT HALEN?
H
eb je na het lezen van het boek zin om écht aan de slag te gaan, maar weet je nog niet helemaal hoe je wilt beginnen? Denk eens aan een van onze praktische trainingen, een inspirerende lezing of persoonlijke begeleiding voor het toepassen van trends of de inzet van zintuiglijke stimuli op jouw winkelvloer. Of een snel overzicht van alle mogelijkheden voor jouw winkel door de inzet van een klantreis- en expert check-up? Lees snel verder voor de mogelijkheden.
Natuurlijk is Carin Frijters ook te vinden op social media.
Of schrijf je in voor de nieuwsbrief op Cfretail.nl voor de laatste retailnieuwtjes en nog meer inspiratie!
274 — Prikkel de Koopknop
INSPIRATIE
RETAIL INSPIRATIE TOUR Hoe zie je de wereld om je heen? Door wie laat je je inspireren? Doe je niet al jaren hetzelfde, maar levert het niet meer op wat het voorheen deed? We vragen het ons misschien weleens af, maar gebrek aan ruimte in de agenda is helaas vaak de belemmerende factor. Dan biedt de Retail Inspiratie Tour mogelijkheden. Laat je in een of enkele dagdelen tijdens een tour in binnen- of buitenland bijpraten over de laatste trends en de mogelijkheden. Verandering is immers de basis van het retailbestaan. Zij gingen je voor: “Carin heeft de ogen van ons team van Sales Leaders (category leaders) van IKEA België geopend en ze buiten de wereld van onze eigen blauwe box laten kijken. Een zeer geslaagde dag, goed georganiseerd, met ruimte voor spontane impressies en dialogen.” Erik Leupen, Country Sales Manager IKEA Belgium at IKEA Group “Onder de bezielende leiding van CF retail hebben we met alle zestig commissieleden van NRW – inclusief het bestuur en de raad van toezicht - vele nieuwe conceptstores in Amsterdam bezocht. Met als hoogtepunt de ondernemers die in hun winkels aanwezig waren om hun concepten persoonlijk aan ons toe te lichten. Hier zijn direct ook mooie contacten uit voortgekomen.” Brigit Gerritse, directeur Nederlandse Raad van Winkelcentra (NRW)
Achteraf
INSPIRATIE
Lezing Carin Frijters deelt haar 25 jaar retailervaring, kennis, passie en kunde graag met anderen en geeft regelmatig lezingen, gastcolleges en inspirerende workshops. Deze sluiten aan op de laatste consumententrends, evenals haar boeken ‘Prikkel de Koopknop’ en het meer praktische ‘RetailTheater’. Zij gingen je voor: “Carin brengt haar expertise enthousiast over. Ze heeft een scherpe blik en heldere visie op het retaillandschap en staaft deze tijdens haar lezing met aansprekende voorbeelden.” Judith Hazen, Manager Marketing & Communicatie Optitrade Retailgroep
INSPIRATIE EN OBJECTIEF OVERZICHT
Klantenreis- en expert check-up
“Hoe moeilijker de retail het heeft, des te meer ‘adviseurs’ weten hoe het moet. Carin adviseert niet, maar inspireert retailers tijdens haar lezing om direct aan de slag te gaan. En dat heeft de retail nu nodig!” Christian Mulder, Management Trainee VNU Exhibitions
Er valt vaak meer te verbeteren aan een bestaand concept dan je in eerste instantie zou denken. Maar hoe pak je dat aan? Een klantreis en expert check-up biedt uitkomst en geeft je binnen no time een objectief overzicht van de quick wins voor jouw concept. Meer weten? Neem gerust vrijblijvend contact op door te mailen met carin@cfretail.nl of rechtstreeks te bellen met 06 22991709. Zij gingen je voor: “Wij wisten wel dat er iets moest gebeuren, maar Carin en haar team hebben onze ogen echt geopend. Door helemaal opnieuw te kijken naar de winkelindeling – en nog belangrijker naar onze klantgroepen – hebben we nu een winkel die onze klant weer echt weet te verrassen. En waar die klant ook moeiteloos zijn weg vindt binnen het assortiment.” Ilse van Kleef, ondernemer Wagenaar Mode
Ben je geïnspireerd en wil je aan de slag, maar heb je specifieke wensen? Neem dan geheel vrijblijvend contact op met Carin Frijters via info@cfretail.nl of rechtstreeks op 06 22991709 om samen de mogelijkheden door te nemen.
Prikkel de Koopknop — 275
INSPIRATIE
Boeken Een boek cadeau doen? Nu je dit boek hebt gelezen, weet je als geen ander wie dit naslagwerk ook niet mag missen. Wie wil er niet geïnspireerd raken, kennismaken met de nieuwe spelregels in retail en direct aan de slag gaan in zijn eigen winkel? ‘Prikkel de Koopknop’ is een geliefd cadeau voor iedereen met een passie voor retail. Zakelijk bestellen Zorg ervoor dat je medewerkers en relaties mee kunnen met de veranderingen in de retail. ‘Prikkel de Koopknop’ is het perfecte (kerst)cadeau voor uw medewerkers of origineel relatiegeschenk. Meer weten? Stuur snel een mail naar info@cfretail.nl! Zij gingen je voor: “De passie voor retail spat van iedere pagina en doet mijn retailhart sneller kloppen.” Nico de Jong, Country Marketing Manager, IKEA Nederland Mag het allemaal net even praktischer, dan is het boek ‘RetailTheater’ mogelijk een aanrader.
LEREN
mastercourse De winkel als THEATER Wil je na het lezen van dit boek de diepte in? Actief aan de slag met omnichannel retailen en het ontwikkelen van een ‘sensory profile’ voor jouw winkelconcept? Wil je samen met een uitgekiend gezelschap aan experts aan de slag? Heb je al behoorlijk wat vlieguren in retail gemaakt? Dan mag je de mastercourse De winkel als THEATER bij dit boek niet missen.
Zij gingen je voor: “De mastercourselessen zijn op zichzelf al een innovatieve conceptbeleving. De wijze waarop de lesstof wordt gepresenteerd, de inspirerende omgeving, de wetenschappelijke kennis, deskundigheid en passie van de experts maken dat dit een ver boven de middelmaat uitstijgende retailexperience is.” Karin Wessels, Marketingmanager Livera “Om mijn klanten nog beter te kunnen inspireren en adviseren inBen de huidige, snel veranderende markt heb maar ik de mastercourse je geïnspireerd en wil je aan de slag, heb je spe‘De winkel als THEATER’ Eenvrijblijvend feest van herkenning, cifieke wensen? Neem gevolgd. dan geheel contact op inspiratie en Frijters inzichten. op verrassende locaties met gemet Carin viaVaak info@cfretail.nl of rechtstreeks op passioneerde experts.” 06 22991709 om samen de mogelijkheden door te nemen. Nynke Ott, stylist/ondernemer Etalageburo CreaVision
276 — Prikkel de Koopknop
Achteraf
LEREN
Workshop of praktische training Veel retailers vragen zich af: is er toekomst voor de winkel in het straatbeeld? Het antwoord is een volmondig ja. Als je tenminste het verschil maakt. De praktische stoomcursus die hoort bij het boek RetailTheater helpt daarbij. De stoomcursus kan zowel in een 3-delige cursus als in losse lessen worden gevolgd. De lessen zijn direct toepasbaar en lekker interactief. Je mag zelf volop aan de slag met (als je wilt) je eigen winkel als voorbeeld. Zij gingen je voor: “Inspirerend, spontaan, creatief en een heerlijke beleving. Je begint te borrelen. Echt genieten!” Carolien Rutgers, ondernemer Rood & Bloem, senior stylist en bloemist “Vooral de vraag ‘Hoe winkelt de klant?’ komt met regelmaat voorbij als ik tijdens mijn werk voor de wanden sta en door de winkels loop.” Jennifer Meindertsma, Visual Merchandiser Prénatal
LATEN DOEN
retailSTYLING OF RETAILMERCHANDISE Liever laten doen? Of geen tijd? Naast het aanbod van trainingen beschikt Carin Frijters over een landelijk netwerk van creatieve en vooral professionele retailstylisten die je hier graag bij helpen. Zij zijn getraind volgens de laatste inzichten aan de hand van het boek ‘Prikkel de Koopknop’. Zij gingen je voor: “Carin Frijters en haar RetailTheater-artiesten hebben ons eerste eetwinkel-concept een echte ziel gegeven. Zij gebruikt het recept voor beleving en kent het geheim van de chef!” Freek van Beek, directeur inkoop & category management Lekkerland
Ben je geïnspireerd en wil je aan de slag, maar heb je specifieke wensen? Neem dan geheel vrijblijvend contact op met Carin Frijters via info@cfretail.nl of rechtstreeks op 06 22991709 om samen de mogelijkheden door te nemen.
Prikkel de Koopknop — 277
Kortom, een praktisch boek waarin actuele cases en ontwikkelingen, theorie en de visie van experts elkaar afwisselen. Om ook van jouw space een place te kunnen maken. Aan het woord komen onder anderen Philips Lighting, Kega, MOOD:, Materia, Diebold Nixdorf, Breque Consultancy, Branddoctors, Apha One, Trendslator, Sizzer, Annindriya, GfK en Creatieve Kwesties. ‘Prikkel de Koopknop’ 8 — Prikkel de Koopknopis volgens lezers een must read voor iedereen met een passie voor retail.
arin ert C niet p x e l et retai , og n ur en rd zelf n geboren e t u A e k . l n w e ba rs ve Frijte de toon lde niet ijs r e e w e t r h h e sc ac ch r het er logis s wordt tor, a a m r e aakt spira Frijte h. Ze m ak van. zet als in en coac v e d r g r a n o i ha kb ig t klan rt ze vuld veel orzitter, advisee lconcep e l o i k v a n t g re wi da it CF n en j hun Vanu n hoe zi en make de e n n t klan eter kun scheide r b e d g no e on ten. wt z bou lconcep e wink ord rwo o o V r doo ker ar P ert Rup ady Br
9 789081 951135
Dagelijks lees je berichten over de veranderende retailwereld die beleving moet bieden. Retailen gaat tegenwoordig over zoveel meer dan over producten. En toch maken de meeste retailers zich nog steeds alleen maar druk over hun handel. In plaats van over een alomvattende aanpak om de klant een naadloze ervaring te bieden tijdens zijn klantreis. Dit boek − dat alweer zijn derde druk beleeft − helpt retailers het heft in eigen hand te nemen in een tijd waar de ontwikkelingen in retail razendsnel gaan en kopen op internet nóg normaler is dan een paar jaar geleden. Aan jou als de retailer de taak om consumenten te prikkelen en hun koopknop te raken. Verleiden, verkopen en verbinden, daar gaat ‘Prikkel de Koopknop’ over. Zodat je omzet kunt blijven genereren. In deze geactualiseerde druk met nieuwe formules, zoals HKMX en J TTU, komt echt alles aan bod: van klant en concept tot ontwerp, winkelindeling, retailmerchandise én een uitgebreide technologie-update. Met veel inspirerende voorbeelden en nieuwe tactieken om van ‘een space een place’ te maken en de consument te prikkelen door de juiste inzet van retailtechnologie, instore communicatie, licht, kleur, geluid en geur. Theorie en praktijk, handige tips en meer complexe strategieën vullen elkaar aan.
ISBN 978-90-819511-3-5
Prikkel de Koopknop