Reisbizz Magazine 23

REISVITAMINEN

‘Als ik niet mag, dan zij ook niet’, moet Willem-Alexander hebben gedacht. Kort nadat de koning in de strafhoek werd gezet na zijn Griekenland-avontuurtje, kreeg Nederland het advies om tot half januari 2021 niet op vakantie te gaan. “Half januari?!”, hoor ik mijzelf hardop roepen terwijl de persconferentie door mijn woonkamer galmt. Mijn katten schrikken op en kijken mij verbaast aan. Zolang corona zich niet manifesteert in de vorm van kattenbrokjes, is het niet interessant. Ze draaien zich rustig om en beginnen aan de volgende poging om hun slaaprecord te verbreken. Gelijk hebben ze. Als je wereld niet groter is dan een afgebakend territorium van enkele honderden meters, voelt alles al snel als een avontuur op zich.

Wij mensen daarentegen ontdekken sinds jaar en dag onbekend terrein. Met de wereldkaart in ons hand – niet te verwarren met de routekaart coronamaatregelen, waarvan het kabinet al vrij snel is afgeweken – verrijken we ons leven met andere culturen, gewoontes en gebruiken. Geen enkele branche is zo veelomvattend als het toerisme, we reizen ons wat af. Corona zet daar, en door vele andere activiteiten, al lange tijd een dikke streep doorheen. Eenzaamheid en somberheid liggen dan ook op de loer.

Naar de supermarkt gaan voelt tegenwoordig als een uitje. De grootste reis die sommigen op een dag maken is van de slaapkamer naar de

woonkamer en weer terug. Steeds meer vraag ik mij af of het doel nog de middelen heiligt. Een goede volksgezondheid is zoveel meer dan het terugdringen van het coronavirus. Met lichte weemoed denk ik wel eens terug aan de verhalen die mijn honderdjarige opa vertelde over zijn reizen naar onder andere Canada en de Noordpool. Een goede dosis rijsvitaminen leek voor hem hét vaccin voor een lang leven.

Krijgen we een koude lange winter, nu we niet op vakantie kunnen tot in ieder geval half januari? Een aantal verkeersbureaus vertelt in dit nummer dat de 900.000 Nederlanders die jaarlijks op wintersport gaan, hopelijk vanaf februari nog van de sneeuw kunnen genieten. En de zonaanbidders? Die boeken nu massaal een last-minute naar Curaçao en Bonaire. Want voor de Nederlandse Caribische eilanden geldt geen negatief reisadvies. Een uitzondering die – tot grote verbazing – niet wordt gemaakt voor bijvoorbeeld de Canarische Eilanden met inmiddels geel reisadvies. Zo heeft collega Neal onlangs met een TUI-inspectiereis mogen ervaren hoe veilig het nu is op dit vulkanische eiland. Want als er zich een kans voordoet, wordt die gepakt door de veerkrachtige reisbranche. Zodat reizigers, waar mogelijk, weer nieuwe avonturen kunnen opdoen.

Jiska Kroon

Credit:

BOUW TWEEDE FASE CORENDON MANGROVE BEACH RESORT

UITGESTELD TOT APRIL 2021

De bouw van de tweede fase van het Corendon Mangrove Beach Resort in Curaçao wordt uitgesteld tot 1 april 2021. “Door de coronacrisis zijn we genoodzaakt te wachten met de bouw tot er voldoende financiële middelen zijn. Ondanks dat er nu een run op een vakantie naar Curaçao is door Nederlanders”, zegt Martin de Boer, marketingdirecteur Corendon Hotels & Resorts.

De bouw van de tweede fase, die 450 kamers, een zwembad en beach bar omvat, zou aanvankelijk begin november van start zijn gegaan. Het Corendon Mangrove Beach Resort, wat momenteel zo’n 381 kamers en achttien suites telt, opende afgelopen juli. Dit was ook een aantal maan den later dan gepland door de coronacrisis. Het resort is gebouwd in art deco stijl, herkenbaar aan de ronde vormen. Ook de tweede fase wordt volgens De Boer in deze stijl uitgerold.

KARIN LODEWIJKS EN RUTGHER VERSTREPEN NEMEN AFSCHEID VAN VAKANTIEBEURS

Brandmanager Karin Lodewijks en sales manager Rutgher Verstrepen nemen per 1 december afscheid van de Vakantiebeurs. Beide functies komen te vervallen als ge volg van de coronapandemie. In september kondigde de Jaarbeurs al aan 15 tot 20 procent van de banen te schrappen.

De werkzaamheden worden per 1 december 2020 belegd binnen de nieuwe rollen concept developer (Judith Roling) en sales projectmanager (Audrey Wilschut). Accountmanagers Arjen van der Linden en Tineke Tees blijven actief in het team. Afgelopen jaar is er hard gewerkt aan het omvormen van het Vakantiebeurs-concept, passend bij de veranderende behoeften van de Vakantiebeurs-partners en -bezoekers in deze tijd.

Credit: Vakantiebeurs.

VOORGENOMEN FUSIE SUNWEB EN CORENDON AFGEKETST

De voorgenomen overname van Corendon door Sunweb Group is van de baan. Volgens Sunweb-topman Matthijs ten Brink is er niet voldaan aan de vooraf gestelde voorwaar den en is de deal daarom ongedaan gemaakt. De huidige aandeelhouders van Corendon stappen nu naar de rechter.

Door de fusie zou de op één na grootste touroperator van Nederland ontstaan. Onlangs keurde de ACM de overname goed. “We betreuren het om deze aankondiging te doen, aangezien Sunweb Group aanzien lijke tijd en middelen heeft geïnves teerd om deze transactie mogelijk te maken. Omdat er voor de long stop

date niet aan de eisen is voldaan van de koop- en verkoopovereenkomst, hebben we de transactie beëindigd”, aldus Ten Brink. De aandeelhouders van Corendon vechten het besluit van Sunweb Group aan. De zaak wordt herzien door de rechtbank van Amsterdam.

Corendon.

KLM krimpt het Europese netwerk de komende maanden in wegens de toene mende internationale reisrestricties als gevolg van de tweede coronagolf. De meeste bestemmingen blijven voorlopig in de dienstregeling staan, maar het aantal vluchten gaat flink terug.

Volgens de luchtvaartmaatschappij wordt 90 tot 95 procent van het aantal oorspronkelijke Europese bestem mingen aangevlogen, maar gaat de capaciteit terug van 50 naar 40 procent

ten opzichte van de periode vóór de co ronacrisis. Het aantal intercontinentale passagiersvluchten blijft staan op 50 tot 60 procent van de normale dienstrege ling. Met de cargo-only vluchten erbij is dat circa 65 procent.

Binnen Europa zet KLM op veel routes kleinere vliegtuigen in dan gebruikelijk om aan de lagere vraag naar tickets te voldoen. Intercontinentaal wordt er met de Boeing 777 en 787 en de Airbus A330 gevlogen. Op sommige routes

wordt voornamelijk of uitsluitend vracht met die toestellen vervoerd.

KLM ziet ook kans om nieuwe lijndien sten te openen. Zo wordt er sinds eind oktober weer gevlogen naar Chengdu en Beijing, kwam er een lijndienst naar Po znan, is Edmonton terug in de dienstre geling, werd er in Berlijn geswitcht naar de nieuwe luchthaven Berlin Branden burg Airport en staan voor december en januari vluchten gepland naar Zanzibar en Riyad.

Door het toenemende aantal besmettin gen zijn de coronamaatregelen op Curaçao aangescherpt. Het ingaan van de avondklok is vervroegd naar 21.00 uur, restaurants moeten al om 20.00 uur dicht en in alle winkels en het openbaar vervoer is een mondkapje verplicht.

Curaçao en buureiland Bonaire zijn de laatste tijd weer in trek bij Neder landse vakantiegangers, doordat dit de enige twee bestemmingen zijn die zijn uitgezonderd van het kabinetsadvies om tot half januari 2021 niet op vakantie te gaan. Echter, het is er nog lang niet zo druk als vóór de coronacrisis.

Credit: KLM.

KLM KRIMPT EUROPESE NETWERK IN WEGENS TWEEDE CORONAGOLF

STRENGERE CORONAMAATREGELEN OP CURACAO

Credit: Curaçao Tourist Board.

HET HELE JAAR VOLOP GENIETEN OP TENERIFE

Met een gemiddelde temperatuur van 23 graden Celsius is Tenerife dé vakantiebestemming waar reizigers het hele jaar kunnen genieten van de zon. Zowel all inclusive in een resort als zeer exclusief in een boutique hotel. In nog geen vier uur vliegen ben je op het vulkaaneiland in de Atlantische Oceaan.

Naast zonzoekers kunnen ook natuurliefhebbers hun hart ophalen: lange zandstranden, natuurzwembaden, dolfijnen, walvissen en Nationaal Park Teide. Tenerife heeft meer te bieden dan je denkt.

Ontdek Tenerife! Wij zetten veertien redenen voor je op een rij waarom Tenerife een perfecte bestemming is:

1. Een aangenaam klimaat. Tenerife kent warme winters en zachte zomers en is dus het hele jaar door een perfecte zonbestemming.

2. Voor ieder wat wils. Tenerife heeft mogelijkheden voor alle soorten reizigers, van de individuele reiziger tot aan koppels en families, wat voor seizoen je ook kiest.

3. Keuze uit zoveel activiteiten. Wees actief op het water, het strand of in de bergen. Bewonder het beste van het landleven, spot walvissen, geniet van themaparken en speel golf. Ga wandelen en neem een duik, kijk naar de sterren en leef je uit.

4. Wonderlijke natuur. Stranden van wit of zwart zand, laurierbossen, natuurparken of Nationaal Park Teide.

5. Shoppen! Je kunt op Tenerife van shoppen een kunst

maken, want er zijn winkelgebieden zonder btw met algemene belastingtarieven van slechts 7 procent.

6. De blauwere hemel. De hemel van Tenerife is zo zuiver en helder dat deze als één van de beste van de planeet om sterren te observeren beschouwd wordt.

7. De lokale bevolking. Inwoners van Tenerife leven vrolijk en daarom glimlachen ze oprecht. Ze zijn vriendelijk en zachtmoedig en bezoekers worden met open armen ontvangen.

8. Authentieke smaken. De gastronomie van Tenerife verenigt het beste van de Atlantische en mediterrane keuken. Dit resulteert in originele gerechten bereid met verse producten. En wist je dat Tenerife maar liefst vijf restaurants met een of meerdere Michelinsterren heeft?

9. De ontspannen sfeer. Tenerife is een eiland waar kalmte, ontspanning en rust je zonder zorgen laten genieten en waar je, in geval dat nodig mocht zijn, kunt rekenen op een volledig netwerk van gezondheidsinstellingen.

10. Het is dichterbij dan je denkt. Het eiland ligt op slechts vier uur vliegen vanaf Nederland.

11. Perfecte bestemming om te trainen. Het klimaat geeft de mogelijkheid om tegelijk op zeeniveau en op hoogte te trainen. Moderne infrastructuur en accommodaties zorgen voor alle comfort voor professionele sporters.

12. Duurzaamheid. Tenerife geeft om het milieu. De bioklimatische woningen van het technologisch instituut voor duurzame energie ITER, een tram zonder vervuilende uitstoot of de continue erkenningen aan hotelaccommodaties voor de ontwikkeling van duurzame projecten, zijn enkele voorbeelden.

13. Makkelijk te bereizen. Tenerife mag dan wel het grootste Canarische eiland zijn, maar je kunt makkelijk binnen een dag van de ene naar de andere kant van het eiland toeren. De afstanden zijn eenvoudig af te leggen per huurauto of openbaar vervoer.

14. Alle soorten accommodatie. Tenerife heeft accommodaties voor alle soorten reizigers; van unieke boutique hotels, accommodaties op het platteland tot aan luxe vijfsterrenhotels.

UITGEVLOGEN?

Het ‘dringende advies’ om niet naar het buitenland te reizen duurt nog tot half januari. Uitgezonderd Curaçao en Bonaire, want dat hoort bij het koninkrijk, zei de minister-president. Hadden we nog maar koloniën, dan konden we ook nog naar Indonesië, Nieuw-Guinea, Suriname, Brazilië, Sri Lanka, Taiwan, New York en Zuid-Afrika.

Is het eigenlijk erg, nooit meer op reis? Tot mijn achttiende ben ik nooit in het buitenland geweest. Ik was toen niet ongelukkiger dan nu, want ik wist van niks. Ik had tot mijn achttiende ook geen kinderen. Nu ook niet meer (die zijn letterlijk en figuurlijk uitgevlogen) en dat gaat best.

Mijn vader spoot het anti-reisvaccin bij ons van jongs af aan diep in de aderen. Hij had een bloedhekel aan vakantie. “Thuis weet je tenminste wat je hebt”, zei hij. “Thuis slaap je ‘s avonds in je eigen bed en niet in een bed waarin vóór jou een viespeuk heeft gelegen. Thuis sta ik niet voor m’n vreten in de rij. Neen, vakantie en ik horen bij elkaar als een zak nootjes bij een tandeloze vrouw.”

Vakantie kenden we alleen van de tv (die we ook niet hadden). Ons hele portiek bleef trouwens thuis. Toen

een buurman op een dag vertelde dat hij dit jaar op kampeervakantie ging, moesten we – onder aanvoering van mijn vader - keihard lachen. “Wat moet je dan met de baby!?”, riep mijn vader. Daarvoor, zei de buurman, zou hij een soort hangbedje meenemen. We gierden het uit. Wat een ellende. We hielden het op een nieuwe rage die snel zou overwaaien. Dat heeft toch nog een jaar of veertig geduurd.

Met z’n allen opgesloten in ons koninkrijk heeft voordelen. Je hebt geen last meer van fearofmissingout: de angst die voortkomt uit het idee dat anderen elders meer plezier hebben dan jij in je suffe leventje thuis. Even geen blije snuiten van vrienden of collega’s op Facebook of Instagram, op Ibiza aan de rosé op een teakhouten speedboot of hangende aan een kokostouw in fokking Nirgendwo.

Wacht nog even met je paspoort verbranden. Houd moed. Het komt snel goed.

DE CANARISCHE EILANDEN KLEUREN WEER GEEL ALS DE ZON

Nadat het ene na het andere land een oranje reisadvies kreeg, zette het ministerie van Buitenlandse Zaken de Canarische Eilanden eind oktober juist van oranje op geel. Goed nieuws voor sommige reisorganisaties, aangezien het eiland van de eeuwige lente een favoriete winterzonbestemming is voor veel Nederlanders. Op uitnodiging van TUI Nederland verbleef Reisbizz een week op Tenerife.

Tekst: Neal Luitwieler • Foto’s: Reismedia en Pixabay

De eerste TUI-vluchten naar de Canarische Eilanden vertrokken zaterdag 31 oktober richting Gran Canaria en zondag 1 november naar Tenerife. TUI had speciaal voor deze vluchten een teststraat ingericht op een parkeerplaats bij Schiphol. Want ondanks dat lokale autoriteiten van de Canarische Eilanden tot 14 november geen coronatest eisten, vroeg TUI haar reizigers zich voor de vlucht gratis te laten testen. Door beelden op televisie – waar het wattenstaafje via de neus zowat de hersenen lijkt te raken – zag ik een beetje op tegen deze test. Gelukkig viel alles mee. Via een antigeensneltest werd er in no time en pijnloos een uitstrijkje van mijn keel genomen. De uitslag stond binnen twintig minuten op mijn telefoon. Met deze uitslag en de QR-code van mijn gezondheidsformulier op zak kon ik vertrekken richting de zon.

De vlucht werd uitgevoerd door een Boeing 737 en zat bijna helemaal vol. Volgens TUI is er weer grote belangstelling onder Nederlanders voor de Canarische Eilanden. De vlucht was grotendeels hetzelfde als voor corona, met als belangrijkste verschil het dragen van een mondkapje en een iets sobere catering. Mondkapjes benauwen mij normaal gesproken, maar ik droeg een heel comfortabel katoenen exemplaar waardoor het meeviel.

Eenmaal op Spaanse bodem nam ik de taxi richting het RIU Palace Tenerife in Costa Adeje, gelegen aan de zuidkant van het eiland. Om de kans op besmetting met het coronavirus te minimaliseren, gelden er

RIU Palace Tenerife

Het vijfsterren RIU Palace Tenerife in Costa Adeje is een heerlijk hotel om te ontspannen, met verschillende zwembaden en een ligging direct aan het strand. Met een huurauto kun je op eigen gemak het eiland ontdekken. Ondanks dat het hotel zich in een hoger segment bevindt, kun je er voor een goede prijs overnachten.

veel maatregelen in het hotel. Zo moeten gasten overal een mondkapje dragen, behalve in hun kamer, aan tafel, het zwembad of op het strand. Ook zijn er ontsmettingszuilen geïnstalleerd en wordt de lichaamstemperatuur van gasten opgemeten voor het betreden van het restaurant. Vanwege de lage bezetting was alleen het buffetrestaurant open. Looproutes zorgden ervoor dat je elkaar niet in de weg stond. Deze maatregelen gaven mij een veilig gevoel. Buiten het hotel moet er in openbare ruimtes een mondkapje worden gedragen, bijvoorbeeld op de boulevard en het strand. Niet ideaal, maar het doet verrassend weinig af van het vakantiegevoel.

PERSCONFERENTIE

Na nog maar twee dagen op het eiland te zijn, gaf het Nederlandse kabinet tijdens de persconferentie op 3 november het dringende advies om tot half januari 2021 niet meer naar het buitenland te gaan. Met uitzondering van de Nederlandse Antillen. Niet alleen voor Nederlandse toeristen op Tenerife,

maar ook voor de inwoners van de Canarische Eilanden was dit advies wrang. De lokale economie is bijna afhankelijk van het toerisme. Net nu dat weer een beetje op gang leek te komen, kondigde eerst Engeland een vakantieverbod af waarop het Nederlandse kabinet volgde met haar advies. TUI liet na de persconferentie weten de reisadviezen van het ministerie van Buitenlandse Zaken op te volgen en door te gaan met het organiseren van reizen naar de Canarische Eilanden. Niet het getest reizen naar gele gebieden, maar het gedrag van mensen is volgens de reisorganisatie de oorzaak van besmettingen.

Testverplichting

ZORGEN OVER TOEKOMST

Op Tenerife zijn de gevolgen van het wegblijven van toeristen goed te merken. Een aantal restaurants had de deuren gesloten. De horecazaken die wel open waren, zagen maar een kwart tot een derde van hun terrassen gevuld. Verschillende winkels hielden al opheffingsverkoop. En dat terwijl november het begin van het hoogseizoen op de Canarische Eilanden is. Veel inwoners van Tenerife zijn dan ook bezorgd over hun toekomst, zo vertelde een receptiemedewerker van het RIU Palace Hotel. Een substantieel deel van hen zit al in een tijdelijke werkloosheidsregeling van de Spaanse overheid, de zogeheten ERTE. Veel hotels op Tenerife zijn gesloten door een gebrek aan klandizie. De grote resorts houden het vooralsnog wel vol, die horen vaak bij een keten. Juist de kleine familiebedrijfjes hebben het erg zwaar. Het RIU Palace Tenerife heeft nog relatief wat boekingen. De bezetting lag in de eerste week van november tussen de veertig en vijftig procent.

HEERLIJKE VAKANTIEBESTEMMING

Mejasa Cerimovic.

De lokale overheid van de Canarische Eilanden eist sinds 14 november een negatieve coronatest van reizigers. Een antigeensneltest is sinds 23 no vember niet meer toegestaan. Reizigers uit hoog risicogebieden moeten maximaal 72 uur voor aankomst een PCR-test hebben afgelegd met een negatieve uitslag. Een gebied geldt als ‘hoog risico’ wanneer er in veertien dagen meer dan 150 besmettingen per 100.000 inwoners zijn gecon stateerd. Nederland zit daar op het moment van schrijven ruim boven. TUI vergoedt vooralsnog tot eind december de kosten voor een PCR-test.

De zon trekt zich gelukkig niks aan van de coronacrisis. Tenerife blijft om die reden een heerlijke vakantiebestemming. Op de Canarische Eilanden is het vrijwel de hele herfst en winter lekker weer. Daarbij gelden er op het eiland, in de accommodaties én de horecagelegenheden veel maatregelen om het aantal coronabesmettingen te beperken. Op sommige plaatsen voel je je veiliger dan in het soms zo drukke Nederland.

DE BONAIRE-TIPS VAN... KIRSTEN FRAZER-ZWIERS

Als het vliegtuig de daling inzet naar Bonaire, lacht het rood-roze gekleurde Flamingo Airport je al toe. Naast de hagelwitte zandstranden en het kristalheldere water – perfect voor snorkelen en duiken – kun je op Bonaire heerlijk wandelen en lekker eten. En met slechts 20.104 inwoners (2019) is het er een stuk rustiger dan op de andere Caribische eilanden. De slogan luidt niet voor niks: ‘Once a visitor, always a friend’. Kirsten Frazer-Zwiers, Product Manager Flight Holidays TUI Nederland, vertelt over de hidden gems.

Welke activiteiten raad je aan?

“Natuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen in Washington Slagbaai Nationaal Park. Je waant je echt even in een ander stukje Bonaire, de natuur is hier enorm divers. Het ene moment ben je omringd door grillige rotskusten, het andere moment rijd je door een intens groene omgeving vol prachtige vogels. Voor de hikers is er een wandeling naar de 241 meter hoge Brandaris. De top van deze berg is het hoogste punt van Bonaire. Zorg er wel voor dat je voor twaalf uur ’s middags aan de hike begint, anders kun je het park niet voor sluiting verlaten. Verder kun je in dit nationaal park goed snorkelen.”

Welke snorkelplekken zijn nog meer de moeite waard? “Bonaire staat bekend om haar mooie onderwaterwereld. Bij 1000 Steps, een baai met een

wit strand van koraalsteen, begint het rif direct nadat je het water ingaat. Rondom Klein Bonaire, een relatief klein en onbewoond eiland voor de kust van Bonaire, is de kans het grootst dat je schildpadden spot. Dat geldt trouwens ook voor Salt Pier. Duik onderwater en tref allerlei mooie gekleurde vissen aan. Met een beetje geluk zie je zelfs zeepaardjes!”

Zijn er nog andere dieren te bewonderen op het eiland? “Jazeker! Op het eiland leven meer dan zeshonderd ezels. Om te zorgen dat deze dieren niet verhongeren, worden ze opgevangen in de Donkey Sanctuary. De opvang geeft voorlichting over de leefwereld van ezels aan de eilandbewoners, op scholen en aan toeristen. Je kunt met een auto door het park rijden. Vooraf kun je eten kopen in het souvenirwinkeltje. Zo maak je binnen no time nieuwe vrienden.”

Andere hoogtepunten?

“Kanoën, kajakken of suppen door het Lac Bay Mangrove bos vind ik echt een aanrader. Je vindt hier papegaaivissen, barracuda’s maar ook fregatvogels en zeeschildpadden. Ook de zoutpannen en de slavenhuisjes aan de zuidkant van het eiland zijn een must-see. Flamingo’s spot je bij het Gotomeer. En het mooiste uitzicht? Dat vind je bij Seru Largu, wat in het Papiaments grote heuvel betekent. Je kunt vanaf hier het hele eiland bewonderen.”

Wat adviseer je voor vervoersmiddel?

“Op Bonaire zijn de taxi’s betaalbaar. Sommige resorts hebben een shuttleservice. Toch is een huurauto het meest prettig en vooraf te boeken bij TUI. Op deze manier kun je op je eigen tempo werkelijk alle uithoeken van het eiland bewonderen.”

Van alle activiteiten krijgen we honger, waar kun je lekker eten?

“Bonaire is rijk aan vele beachclubs, zoals Ocean Oasis en Windsock The Beach. Bij Jibe City kun je goed windsurfen. Doorgaans heb je elke donderdagavond salsafeesten bij Cuba Compagnie. Hier kun je tevens lekker eten. Mijn all time favourite is La Cantina. Dit gezellige restaurant heeft een grote binnentuin met een bierbrouwerij. Je kunt hier iedere dag een wisselend eigen gebrouwd biertje van de tap drinken.”

Goede nachtrust is ook belangrijk, waar gaan we slapen?

“TUI opent in het voorjaar 2021 het Chogogo Dive & Beach Resort Bonaire. Dit resort is opgezet door een Nederlands echtpaar, dat op Curaçao het gelijknamige en populaire resort runt. Op Bonaire nemen hun zoons deze taak op zich. Het resort wordt gebouwd in moderne stijl en telt acht bungalows en 192 appartementen. Het ligt op loopafstand van de hoofdstad Kralendijk en direct aan Playa Lechi. Naast een beachbar zijn er twee à la carte restaurants. Helemaal leuk is het zwembad, de zogenoemde lazy river, die door het hele resort stroomt. Genoeg plek om te zwemmen dus! Het resort wordt volledig ontworpen volgens het TIME TO SMILE-concept, wat inhoudt dat je van alle gemakken bent voorzien. Denk aan een Nespressoapparaat in je kamer, bedden van 2.10 meter, een stopcontact naast je bed om je telefoon op te laden en een inloopdouche. In het resort kun je bij de lokale reisagent alle genoemde excursies boeken.”

Dat klinkt goed! Wat is belangrijk om te weten als reisagent?

“Reizigers dienen een negatieve PCR-test te tonen voor vertrek naar Bonaire die niet ouder is dan 72 uur. Verder moeten reizigers een gezondheidsverklaring online invullen. Wil je duiken of snorkelen? Dat kan met een Stinapa Nature Fee. Op het eiland gelden verder dezelfde maatregelen als in Nederland: houd 1,5 meter afstand, draag een mondkapje op plekken waar dat niet kan en kom niet met grote groepen mensen bij elkaar. Reserveren bij een restaurant is aan te raden, maar niet verplicht.”

PRIJSVRIJ: JUIST NU INVESTEREN

Terwijl Nederland nog in de intelligente lockdown zat en vakanties ver weg leken, was Prijsvrij een van de eerste reisondernemingen die het aandurfde om weer commercials op televisie uit te zenden. “We deden dat om de klant een hart onder de riem te steken met de boodschap dat we er weer zijn zodra het kan”, zegt oprichter en CEO Marc van Deursen wanneer we hem spreken in het hoofdkantoor van Prijsvrij in de binnenstad van Den Bosch. Het geeft de eigengereidheid van de online travel retailer aan.

Marc van Deursen kwam twintig jaar geleden in de reisbranche terecht als IT-leverancier. Met zijn eigen bedrijf CiderHouse werkte hij mee aan de totstandkoming van KLM. com, en dan met name de boekingstechnologie. Voor KLM ontwikkelde hij ook Bluebiz en KLM Connect. CiderHouse

werkte ook voor andere partijen in de reisbranche, zoals D-reizen, Peter Langhout Reizen en Carlson Wagonlit. In 2011 besloot Van Deursen de B2C-kant op te gaan met de oprichting van een online travel retailer: Prijsvrij. Het moment was niet erg handig. Juist in die tijd waren er problemen tussen de gevestigde touroperators en Tjingo, een andere online travel retailer. “Wij kwamen met de naam Prijsvrij, dat werkte als een rode lap op een stier”, geeft Van Deursen toe. “Aan de consumentenkant werkte het heel goed, maar in de relatie met reispartijen minder.”

Prijsvrij maakt in de jaren daarmee een sterke groei door. De grote Nederlandse touroperators waren daar minder blij mee en verbraken hun samenwerking met het bedrijf van Van Deursen. “Wij waren toen genoodzaakt om zelf content

Tekst: Niek Vernooij • Foto’s: Prijsvrij, Marc Bolsius en Shutterstock

te gaan produceren.” In die tijd – rond 2014 – verkocht Van Deursen de helft van de aandelen aan de Duitse retailspecialist REWE. “Zij gingen ons ondersteunen met Duitse content, maar dat is redelijk beperkt. Daarom zijn we in 2017 met onze eigen virtuele touroperator live gegaan: Sunmix. Dat is nu goed voor zeventig procent van onze omzet.”

Verder verkoopt Prijsvrij reizen van touroperators als De Jong Intra, Alltours, FTI en Solfly. Tot een aantal jaren geleden verkocht Prijsvrij ook nog reizen van Corendon en het inmiddels verdwenen Thomas Cook. “Die zorgden voor een substantiële omzet. Door wat marktbewegingen – ik zal het netjes houden – werden we eruit gebonjourd. Uiteindelijk was dat een geluk bij een ongeluk, want daardoor zijn we nu contentonafhankelijk. Sindsdien groeien we weer met 30 tot 35 procent per jaar. Dat hebben we tot en met 2019 volgehouden.”

Die lijn werd in 2020 in eerste instantie vrolijk doorgezet, mede door het wegvallen van Thomas Cook in het najaar van 2019. Door het volledig schrappen van aanbetalingen – een primeur in Nederland - nam de klandizie vanaf december 2019 verder toe. “Begin dit jaar groeiden we zelfs met 130 procent, dat was echt niet normaal”, zegt Van Deursen. “En toen kwam corona.”

ROLLERCOASTER

Wat volgde was een rollercoaster van emoties, zoals Van Deursen het noemt. ”In eerste instantie dachten we de business in de meivakantie weer op te pikken. Toen dat niet zo bleek te zijn, dachten we dat het in de zomer onder controle zou zijn. Uiteindelijk is het constant vallen en opstaan geweest. Dat is ook vervelend voor het personeel: mensen worden onzeker. Niet iedereen vindt thuiswerken prettig. We hebben er daarom voor gezorgd dat mensen op kantoor kunnen werken, als ze dat willen. Uiteraard met inachtneming van de coronaregels.”

In 2019 haalde Prijsvrij alles bij elkaar opgeteld een omzet van 200 miljoen euro. Het doel voor 2020 was een omzet van 240 miljoen euro. “We mogen blij zijn als we daar de helft van draaien”, zegt Van Deursen. Nu er een negatief advies van de regering voor internationale reizen in de komende periode is afgegeven, verwacht Van Deursen dat dit bedrag nog verder terug zal lopen.

Toch is hij gezien de omstandigheden niet ontevreden hoe het nu gaat. “Het staat niet in verhouding tot vorig jaar natuurlijk. Zo lag eind oktober de omzet bij Prijsvrij op 30 tot 35 procent ten opzichte van vorig jaar. Maar dat vind ik gezien de situatie met de weinige landen die nog ‘geel’ zijn niet heel erg slecht.”

Marc van Deursen.

NIET VERTICAAL GEINTEGREERD

Financieel gezien staat Prijsvrij er ondanks de coronacrisis goed voor. De onderneming heeft in de afgelopen jaren het nodige vet op de botten weten te kweken. “Ons voordeel is dat we niet verticaal zijn geïntegreerd, zoals TUI of Corendon. Daarnaast hebben we ons vermogen altijd redelijk op peil weten te houden. En we zijn onderdeel van REWE; dat is prettig in het geval er echt een probleem zou zijn.”

Het grootste knelpunt in het begin van de coronacrisis voor Prijsvrij was om de controle te houden over het Klanten Contact Center. “Als online bedrijf raken we normaal gesproken maar een op de honderd boekingen aan. Nu moesten we elke boeking wel drie tot vier keer behandelen. Mensen informeren over hun reis en waar nodig repatriëren, geplande reizen annuleren of omboeken en ga zo maar door.”

Om extra capaciteit voorhanden te hebben op het Klanten Contact Center kwam Prijsvrij uit bij Reisbureau De Wit in Veghel. “We hebben met De Wit een hele fijne samenwerking opgebouwd, waarbij zij ons zijn gaan ondersteunen daarin. Daarnaast zijn we een vergelijkbare samenwerking gestart met e-Business Travel. Dat zorgde voor een verdrievoudiging van de capaciteit. Niet dat daarmee alles was opgelost, maar het creëerde wel een betere bereikbaarheid van ons Klanten Contact Center.”

Net als de rest van de reiswereld hanteerde Prijsvrij in eerste instantie een voucherbeleid voor geannuleerde reizen. “We stelden ons op verzoek van ANVR-voorzitter Frank Oostdam solidair op. Maar tot mijn verbazing kreeg ik een paar dagen later een brief van het SGR of ik even de bankgarantie wilde verhogen met 14,5 miljoen. Dat was helemaal nergens op gestoeld en dat is ook teruggedraaid door de beroepscommissie van het SGR. Maar ik had toen wel even mijn buik vol van de handel en wandel van het SGR.”

DUIDELIJKHEID VOOR KLANT

Prijsvrij besloot daarop na 1 juni, toen de eerste ronde van de coronavoucher afliep, het voucherbeleid te schrappen. “Toen zijn we het beleid gaan volgen dat ze in Duitsland hanteren: geld terug bij annulering. Daarmee zorgen we ervoor dat we het probleem niet voor ons uit blijven schuiven en het geeft duidelijkheid aan de klant. Een nadeel is wel dat de markt door de vouchers op slot zit. Mensen gaan natuurlijk eerst allemaal die vouchers gebruiken voordat ze weer gaan boeken. Daarmee hebben we onszelf geen dienst bewezen.”

Prijsvrij heeft financieel gezien de luxe om niet meer mee te doen met het voucherbeleid. “Je moet je afvragen of dat een luxe is”, zegt Van Deursen. “Wij hebben ons bedrijf altijd gerund zoals het een goed huisvader betaamt, zowel voor ons

personeel als onze klanten. Maar er zijn ook partijen die scherp aan de wind zeilen doordat ze hotels openen”, daarmee overduidelijk refererend aan Corendon. “Dat is aan hen, maar dan moet je ook niet gek opkijken dat je kwetsbaar bent als er een dergelijke crisis over je heen komt.”

Prijsvrij en Corendon liggen al jaren met elkaar in de clinch, nadat de touroperator het Bossche bedrijf ‘buiten de deur zette’. Het leidde tot een jarenlange juridische strijd over een vergoeding die Prijsvrij van Corendon eiste. “Uiteindelijk komt het erop neer dat zij de marktwerking proberen te beïnvloeden en Prijsvrij beschadigen. Die recente actie van het SGR komt ook niet uit de lucht vallen. Steven van der Heijden was een van de grootste bepleiters van de coronavoucher. Wij hebben daar uiteindelijk gehoor aan gegeven. Maar als je dan twee dagen later vraagt om de bankgarantie met 14,5 miljoen te verhogen, terwijl de hele branche aan het infuus ligt, daar kan ik heel kwaad over worden. Daar zit wel wat emotie.”

PERSONEEL WERVEN

Ondanks de huidige situatie is Prijsvrij, waar zo’n tachtig mensen werken, volop personeel aan het werven. Waarom juist nu? Van Deursen: “We groeiden voor de crisis hard en waren al op zoek naar versterking van ons team. Dat was moeilijk. Nu zijn er veel mensen binnen de reisbranche die hun baan verliezen. Wij willen er gewoon staan als het stof van de coronacrisis is neergedaald. We zijn ook met projecten voor de lange termijn bezig waarvoor we functies hebben in te vullen. Daarnaast was onze reserveringsafdeling onderbemand tijdens de sterke groei in het eerste kwartaal. Wij verwachten dat we die groei weer gaan halen. We investeren nu in ons team om er straks weer klaar voor te zijn.”

Met de ontwikkeling van vaccins en teststraten verwacht Van Deursen dat consumenten vanaf december weer reizen gaan boeken, vanaf maart weer op vakantie kunnen. De meivakantie wordt het eerste grote vertrekmoment, een verder herstel vindt plaats in de zomervakantie. “Daar hebben wij onze strategie op dit moment op afgestemd.”

Prijsvrij is een echt B2C-platform, maar Van Deursen sluit niet uit stappen te gaan zetten op B2B-gebied. “De wereld is aan het veranderen, dus we praten wel met partijen. Wij kunnen met onze techniek heel veel faciliteren op het gebied van virtual touroperating. De kans is heel groot dat de retail onze technologie in licentie gaat gebruiken, dat doen we overigens in het buitenland al. De gesprekken daarover bevinden zich nog in de oriënterende fase. We waren er al in 2019 mee bezig, maar nu is er meer tijd om door te pakken.”

Wat is een virtuele touroperator?

Prijsvrij heeft met Sunmix een eigen virtuele tour operator gecreëerd. Wat is dat precies? “Op het moment dat de consument bij ons boekt, boeken wij direct bij de leveranciers, bijvoorbeeld een vliegticket en hotelverblijf”, zegt Van Deursen. “Een voordeel van dat model is dat je met de prijsfluctua tie meegaat. Ook loop je minder risico omdat je niet op voorhand inkoopt. Overigens doen wij dat hier en daar wel, maar dat is in verhouding een beperkt risico. Ook beheren wij niet onze eigen voorraad aan vliegtuigstoelen, maar werken we met feeds van diverse airlines. Op het moment dat de klant boekt, boekt het systeem automatisch in bij de airline.”

WINTERSPORT VOORLOPIG ONDERGESNEEUWD

Kilometers van besneeuwde bergen zoeven zit er dit jaar niet meer in voor Nederlanders. Althans, als het aan het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken ligt. Het ministerie gaf tijdens de persconferentie op 3 november het dringende advies om niet meer op vakantie te gaan tot half januari 2021. Ook wintersport wordt tot die tijd dus afgeraden. Maar hoe denkt de reisbranche daarover?

“Halfbakken”, noemt Henk van der Kooi, directeur van BBI Travel, de maatregelen die het kabinet tijdens de persconferentie op 3 november presenteerde. “Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Het kabinet mag van mij meer ballen tonen. Zet Nederland voor een paar weken in een lockdown. Dan kunnen we met elkaar de besmettingen de kop indrukken en daarna kijken wat er allemaal weer

Tekst: Jiska Kroon • Foto’s: Fredheim Fotos, Bern Tourismus/David Birri, Switzerland Tourism/Christian Perret, Switzerland Tourism/Martin Ruetschi en Joost Brantjes

mogelijk is.” Al ruim voor deze persconferentie besloot BBI Travel de reizen naar onder andere IJsland, Noorwegen, Zweden en Finland te annuleren. “Eerdere maatregelen deden veel klanten al twijfelen om te boeken. En om nou met een half vliegtuig naar een bestemming te gaan.” Vanaf 21 januari hoopt BBI Travel van Groningen naar Scandinavian Mountains Airport in het Zweeds/Noorse grensgebied te vliegen. Voor Lapland worden de vluchten 31 januari weer opgestart. “Of we moeten naar Curaçao vliegen”, grapt Van der Kooi over de run op vakanties naar het Caribische eiland. Andere bestemmingen aanbieden gaat Van der Kooi overigens niet doen.

Hanita van der Meer, Brand PR Director bij Belvilla, ziet voorzichtig toch enkele boekingen binnenstromen van Nederlanders die aankomende winter in een vakantiehuisje willen verblijven in een wintersportgebied. “We promoten deze accommodaties niet actief, maar bieden wel een flexibel annuleringsbeleid. De oproep aan Nederlanders om niet op vakantie te gaan is een advies van het kabinet, maar niet bij de wet geregeld. De verantwoordelijkheid om daadwerkelijk niet te gaan, ligt om die reden bij de reizigers zelf.” Wat Belvilla wel actief promoot deze winter, is vakantie in eigen land. Volgens Van der Meer is dit in verschillende Europese landen een populaire trend. Ook in Nederland. “Oostenrijkers boeken momenteel bijvoorbeeld

accommodaties in eigen land via Belvilla, zij willen graag genieten van het wintersportseizoen. Wij bieden voor wintersportvakanties in Oostenrijk een annuleringsbeleid waarbij je twee weken van te voren kosteloos kunt annuleren. Voor zover ik weet doet de Oostenrijkse regering er alles aan om zoveel mogelijk skigebieden open te houden als het wintersportseizoen losbreekt.”

ALTERNATIEVE VAKANTIE

Ook bij Sunweb boeken enkele Nederlanders nog een wintersportvakantie, vertelt Martine Langerak, hoofd communicatie en pers bij Sunweb. Al is dit aantal tachtig tot negentig procent lager dan vorig jaar. Zij boeken dan voornamelijk een wintersportvakantie met eigen vervoer in een appartement of chalet, zodat ze zo min mogelijk in contact zijn met anderen. “Oostenrijk en Frankrijk zijn net als vorig jaar de meest populaire landen voor een wintersportvakantie. Echter, wij voeren een vakantie alleen uit als een bestemming een geel reisadvies heeft.” Sunweb biedt in Nederland, in samenwerking met Roompot, tevens een vakantie in eigen land aan. Ook daar is veel vraag naar. “De keuze is weliswaar niet reuze, maar je merkt dat mensen er toch even tussenuit willen.” Toch is dit voor de ‘echte’ wintersporters niet altijd een alternatief, vindt Diana Klinkenberg, salesmanager van verkeersbureau Atout

France. “De wintersportsfeer tijdens het skiën en andere buitenactiviteiten zoals sneeuwschoenwandelen, freeride, langlaufen of een verblijf in de vrije natuur en de gezelligheid om met het gezin in een appartement of chalet aan de piste te verblijven, kan niet worden vervangen door een alternatieve vakantie.”

GEZONDHEID BOVEN ALLES

Volgens het NBTC-NIPO gaan er jaarlijks zo’n 900.000 Nederlanders op wintersport. Maar wanneer kunnen zij weer met een gerust hart op de piste staan? Het Oostenrijks Toeristenbureau hoopt in ieder geval later in het winterseizoen. “Zeventig procent van de Nederlandse wintersporters gaat in de maanden februari, maart en april op vakantie in Oostenrijk, voor hen is er nog hoop”, vertelt Thiebout van den Bergh, Marketing, PR en Community Manager van het Oostenrijks Toeristenbureau. “Het was voor ons wel even schrikken dat het kabinet het advies van het OMT, om daadwerkelijk tot na de kerst niet op vakantie te gaan, overnam. Maar gezondheid gaat boven alles, ik hoop dat Nederlanders het advies opvolgen.” Oostenrijk is 3 november middernacht een tweede lockdown ingegaan tot tenminste 30 november. Horeca, hotels en andere overnachtingsgelegenheden zijn gesloten voor toeristen. Reizigers die voor werk reizen, mogen wel ondergebracht worden. Kabelbanen en skiliften zijn bovendien gesloten. Verder is er een avondklok ingesteld tussen 20.00 en 06.00 uur om privé-afspraken tussen mensen te ontmoedigen.

VEILIGE VAKANTIE

Het verkeersbureau van Zwitserland hoopt ook dat Nederlanders in de tweede helft van het winterseizoen toch nog kunnen genieten van een vakantie in de Zwitserse sneeuw. “Dankzij de hoge ligging van de skigebieden kun je er vaak wintersporten tot in april. En voor wie wil toerskiën, duurt het seizoen nog langer”, zegt Maarten Visser, Manager Media & Communications van Zwitserland Toerisme. Helemaal verrassend was de boodschap van het kabinet niet voor het verkeersbureau. “Al vonden we het wel aan de vroege kant om deze vakantieperiode begin november al uit te sluiten. Maar we hebben begrip voor de terughoudendheid van de overheid: risicobeperking is natuurlijk van cruciaal belang in tijden van een pandemie.” De skigebieden in Zwitserland treffen in ieder geval verschillende maatregelen om een veilige vakantie te kunnen garanderen. Hotels, restaurants, bergbanen en andere voorzieningen houden zich met de Clean & Safe-label aan strikte hygiëne- en veiligheidsmaatregelen. In alle kabelbanen, gondels, stoeltjesliften en sleepliften is het verplicht om een mondkapje te dragen. Dat geldt ook tijdens het wachten voor de lift.

VAN HARTE WELKOM

Ook in Frankrijk wordt er alles aan gedaan om de wintersportplaatsen na de lockdown, die vooralsnog tot 1 december geldt, veilig open te stellen voor de Franse en buitenlandse gasten. De lokale overheden en wintersportplaatsen in de Franse bergen hebben alles in het werk gesteld om vakantiegangers veilig te kunnen ontvangen deze winter, vertelt Klinkenberg. Zo is het dragen van een mondkapje verplicht in onder andere restaurants en (in de wachtrij voor) skiliften. Alle aanraakpunten van de liften worden dagelijks gedesinfecteerd. Gasten kunnen vooraf online inchecken bij accommodaties, om te voorkomen dat ze bij de receptie moeten wachten. Skiverhuurlocaties worden, net als accommodaties, vaker gereinigd met hydro-alcoholische gel. “Aangezien het virus evolueert, worden de maatregelen continu aangepast in samenspraak met de bergprofessionals en het ministerie van Volksgezondheid zodat veiligheid van iedereen ter plaatse wordt gegarandeerd. De Nederlandse gast is komende winter van harte welkom in de Franse wintersportplaatsen, als de Nederlandse regering het weer toelaat.”

BERLIN BRANDENBURG

EINDELIJK OPEN

Tekst: Klaas-Jan van Woerkom en Neal Luitwieler • Foto’s: Berlin Brandenburg Airport en easyJet

Na bijna tien jaar vertraging was het op 31 oktober zover: de opening van Berlin Brandenburg Airport. De Duitse hoofdstad kreeg daarmee eindelijk één moderne, centrale luchthaven. Hoe heeft het zo lang kunnen duren? Een korte geschiedenis.

De eerste plannen voor de aanleg van één luchthaven die heel Berlijn zou bedienen werden al in 1989 gesmeed. Op dat moment werd er nog gebruikgemaakt van drie verschillende vliegvelden: Tegel en Tempelhof in het West-Duitse deel en Schönefeld in het Oost-Duitse deel. Tempelhof, dat al in 2008 dichtging, is beroemd vanwege de Berlijnse Luchtbrug uit het begin van de Koude Oorlog. Tegenwoordig is het een recreatiegebied.

Halverwege de negentiger jaren werd besloten om de drie luchthavens te vervangen door een geheel nieuw vliegveld. Als locatie werd er gekozen voor het bestaande vliegveld Schönefeld. Daar was voldoende ruimte om een nieuwe terminal te bouwen, de bestaande start- en landingsbaan met een kilometer te verlengen en nog een extra baan aan te leggen. En zo geschiedde.

In 2006 werd er begonnen met de bouwwerkzaamheden. Op dat moment was het geraamde budget zo’n 2,5 miljard euro, maar dat bleek later veel te optimistisch te zijn (het zou uiteindelijk drie keer zoveel worden). Als openingsdatum werd gestreefd naar 2011, maar in 2010 werd dat verschoven naar 2012.

KOSTBARE SOAP

Hoewel de Duitsers over het algemeen bekendstaan om hun stiptheid en efficiëntie, liep de ontwikkeling van Berlin Brandenburg daarna volledig uit de hand. Begin 2012 leek er nog geen vuiltje aan de lucht. Voor de openingsdag, zondag 3 juni 2012, had airberlin als belangrijkste gebruiker van de luchthaven een aantal rondvluchten ingepland. Lufthansa zou voor de gelegenheid van de eerste vlucht zelfs een Airbus A380 vanuit Frankfurt naar Berlijn sturen. En toen begon het drama.

Begin mei 2012 werd de opening afgeblazen. Als reden werd opgegeven dat er ‘een aantal’ technische mankementen geconstateerd was. De voornaamste daarvan was het brandveiligheidssysteem. In de jaren daarna zou blijken dat dit systeem inderdaad de grootste boosdoener en vertragingsfactor was, maar tegelijk een dekmantel voor vele andere gebreken. Een van de opvallendste ontwerpfouten was de afvoer van rook bij brand. Het systeem moest rook opnemen in de vloer, in tegenstelling tot gangbare technologieën, waarbij opstijgende rook in het plafond gezogen wordt. Een simpele aanpassing of verbetering bleek onmogelijk.

De nieuwe openingsdatum werd mei 2013, bijna een jaar later. Maar dat werd bijgesteld naar op zijn vroegst oktober 2013. Daarna volgde jaar in jaar uit een nieuwe termijn, waarbij voor het gemak maar geen precieze datum meer werd genoemd. De nazaten van voormalig bondskanselier Willy Brandt – naar wie de luchthaven officieel zou worden vernoemd – twijfelden openlijk of zijn naam wel op de gevel mocht prijken. Critici claimden dat het beter was om het nieuwe vliegveld volledig af te breken en weer bij nul te beginnen. Niet verwonderlijk dus dat ook de kopstukken binnen het coördinerende team bij

bosjes sneuvelden. Doorlopend werden nieuwe managers aangesteld om na een volgende tegenvaller weer te worden afgevoerd.

Het jaar 2015 verliep in het bijzonder desastreus. Imtech, de grote technologische dienstverlener uit Nederland, ging op de fles. De Duitse tak van het miljardenbedrijf was uitgerekend betrokken bij de realisatie van het omstreden brandbestrijdingssysteem. Tot overmaat van ramp bleek dat een topmanager van Berlin Brandenburg Airport zich had laten omkopen door een relatie bij Imtech, in een poging claims van de opdrachtgever te verdoezelen. Zo kwam aan de klucht rond het project ook een frauduleus geurtje te hangen.

De aanhoudende wisselingen in de top van het luchthavenbedrijf zorgden op hun beurt voor nieuwe vertragingen. Daar kwam bij dat er steeds nieuw kapitaal nodig was om de volgende stap te kunnen zetten en oude rekeningen te betalen. De vraag wie er financieel verantwoordelijk was, laaide voortdurend op.

TE KLEIN

De vertraagde oplevering creëerde nog een nieuw probleem. ‘Willy Brandt Airport’ zou bij oplevering al te klein zijn. Berlijn was als hippe bestemming in de smaak gevallen bij toeristen en met name prijsvechters hadden de Duitse hoofdstad gevonden. Bij de start van de werkzaamheden ging men ervan uit dat een capaciteit van maximaal 25 miljoen passagiers per jaar voldoende zou zijn voor Berlijn, een aantal dat al in 2012 werd bereikt. En zo kwamen plannen om de capaciteit te verhogen, nog voordat er een vliegtuig op Brandenburg Airport was geland.

Lufthansa voorzag een A320neo van speciale titels.

Lufthansa en easyJet zijn de voornaamste gebruikers van BER.

Schönefeld Airport heet nu Terminal 5.

EasyJet vernoemde een A320 naar Berlijn.

In 2018 werd er begonnen met de bouw van een tweede terminal, die de capaciteit zou verhogen naar ruim 40 miljoen passagiers per jaar. Maar ook dat zal op de lange termijn niet voldoende zijn. Vorig jaar verwerkten Schönefeld en Tegel samen 36 miljoen passagiers. Door delen van Schönefeld open te houden, moet de periode tot er nog meer capaciteitsuitbreiding beschikbaar is overbrugd worden.

Besloten werd om de luchthaven Tegel, dicht bij de stad, hoe dan ook te sluiten. Nadat ook nieuwe problemen met automatische deuren en sprinklerinstallaties waren opgelost, werd steeds meer duidelijk dat eind 2020 écht haalbaar was. In april kwam het goede nieuws: Berlin Brandenburg ‘Willy Brandt’ is er klaar voor.

GROTE OPENING

In het weekend van 25 oktober werd luchthaven Schönefeld officieel omgedoopt tot Terminal 5 van Berlin Brandenburg Airport. De luchthavencode van Schönefeld, die SXF luidde, kwam te vervallen. Vanaf die datum was het mogelijk om naar BER te vliegen.

Een week later vond de opening van het nieuwe gedeelte plaats en landden de eerste twee officiële vluchten (vol met genodigden) op de luchthaven; een toestel van Lufthansa en een van easyJet, de twee belangrijkste toekomstige gebruikers. Deze vluchten zouden eigenlijk simultaan landen, maar de weersomstandigheden gooiden roet in het eten: door een laaghangend wolkendek was er niet voldoende zicht. Daarom landde eerst de Airbus A320 van easyJet en pas enkele minuten later die van Lufthansa.

Met een druk op een knop werd de nieuwe Terminal 1 door de directie geopend. De bouw van Terminal 2, gericht op

prijsvechters, was net daarvoor voltooid, maar door een gebrek aan reizigers als gevolg van de coronacrisis blijft die voorlopig gesloten. Hoewel er dus jarenlang zorgen waren over te weinig capaciteit, blijkt dat probleem door onvoorziene omstandigheden voorlopig niet te spelen.

VERHUIZING

Nog dezelfde dag dat de luchthaven geopend werd, op zaterdag 31 oktober, arriveerden de eerste reguliere passagiersvluchten van easyJet. In de week daarna volgden geleidelijk aan steeds meer andere maatschappijen, zoals Turkish Airlines, Qatar Airways, Ryanair en Eurowings. In het weekend van 7 en 8 november maakten onder meer Lufthansa en KLM de overstap van Tegel Airport naar Brandenburg.

Eerstgenoemde luchthaven werd in datzelfde weekend gesloten, na een roemruchte geschiedenis van meer dan zeventig jaar. Hoewel Tegel behoorlijk verouderd was, was het mede daardoor ook iconisch geworden. Voor het afscheid vloog Lufthansa er met een Airbus A350 naartoe. De allerlaatste lijnvlucht die vanaf Tegel vertrok was van Air France, vlucht AF1235 naar Parijs. Tegel wordt in de komende jaren omgebouwd tot een bedrijven- en universiteitsterrein.

Met de sluiting van Tegel kwam er eindelijk een einde aan het project om Berlijn één centrale, moderne en grote luchthaven te geven, in plaats van drie afzonderlijke die elk te klein en verouderd waren. Hoewel het hele proces dat hieraan voorafging de geschiedenis ingaat als een uitzonderlijke opeenstapeling van fouten en tegenslagen, leert de ervaring met andere grote vertraagde projecten dat mensen dit snel vergeten nu ze eindelijk van de nieuwe luchthaven gebruik kunnen maken.

De fonkelnieuwe façade.

GROOTSTE CRISIS OOIT VOOR KLEINSCHALIGE REISORGANISATIES

De afgelopen maanden hebben we veel geschreven over de grote partijen in de branche, maar hoe gaat het nu eigenlijk met de kleinschaligere reisspecialisten tijdens de coronacrisis? Reisbizz Magazine spreekt elke maand een aantal reisbureaus en ZRA’s.

Tekst: Jiska Kroon • Foto’s: Mambulu! Safaris With A Difference en Hemingstone Travel

Rob Sijm, eigenaar Mambulu! Safaris With A Difference

(reisspecialist voor Afrika sinds 2010)

Hoe zijn de afgelopen maanden verlopen?

“Het jaar begon met een vliegende start. Sterker nog, het leek het beste jaar uit onze geschiedenis te worden. Totdat de hele reiswereld in maart door corona piepend en krakend tot stilstand kwam. Nadat de eerste stofwolken waren opgetrokken, heb ik al mijn gasten persoonlijk gebeld om te bespreken wat ze met hun geboekte safari voor 2020 wilden doen. De meeste van onze gasten wilden hun safari een-opeen verplaatsen naar 2021.”

Waar heb je je allemaal mee beziggehouden?

“In maart realiseerde ik mij direct dat onze gasten zich grote zorgen maakten over hun geboekte safari’s en de reeds gedane aanbetalingen. Gezien de persoonlijke band met onze gasten werd mijn telefoontje zeer gewaardeerd. Samen hebben we de situatie en de mogelijkheden besproken. Meestal was het resultaat een verzoek om de safari te verplaatsen naar 2021. En gelukkig niet om te annuleren of een voucher te krijgen. Het verplaatsen van de safari’s vergde natuurlijk veel afstemming met mijn lokale partners en mijn

ticketing agent. Ook voor hen was dit een compleet nieuwe situatie. Ik merkte al snel dat mijn partners heel flexibel waren bij het omboeken. Dat had een positief effect op het vertrouwen van onze gasten in mijn dienstverlening.”

Waar heb je je daarna op gericht? “Nadat alle safari’s waren omgeboekt, ben ik aan de slag gegaan met onze website. Ik heb de website in een nieuw jasje gegoten en de inhoud geactualiseerd en uitgebreid. Bovendien heb ik alle content aangepast voor Search Engine Optimization (SEO) en heb ik een aantal technische aanpassingen gedaan voor een betere user experience.”

Zijn er zaken waar je tegenaan loopt in deze coronacrisis? “Als kleinschalige reisorganisatie en aanbieder van pakketreizen ben ik verplicht, op basis van de Europese regelgeving bij annulering door corona, om onze gasten de betaalde reissommen (of aanbetalingen) geheel terug te betalen. Op zich kan ik dat nog begrijpen vanuit bescherming van de consument. Maar er wordt geen rekening gehouden

Rob Sijm.

met dat ik als kleine reisorganisatie de ontvangen aanbetalingen direct door moet sluizen naar mijn lokale partners om bevestigde boekingen te krijgen. Deze lokale aanbetalingen worden doorgaans niet terugbetaald. Ook niet als gevolg van annuleringen door corona. Daarom ben ik erg blij dat mijn meeste safari’s zijn omgeboekt naar 2021. Als dat niet het geval was geweest, dan was ik in een spagaat terechtgekomen: enerzijds zou ik mijn gasten moeten terugbetalen en anderzijds zou ik mijn lokale betalingen kwijt zijn.”

Wat heb je nodig?

“Een coronavrije wereld. Of in ieder geval een wereld waarin het virus onder controle is. De berichtgeving over sneltesten en vaccins stemmen hoopvol voor de nabije toekomst.”

Hoe houd je je hoofd boven water? “Door onze uitgaven tot een absoluut minimum te beperken en door in te teren op mijn reserves. Daarnaast blijf ik communiceren met onze gasten en onze doelgroep.”

Wanneer verwacht je weer op te starten?

“Ik merk dat mensen langzamerhand weer aan safari’s durven te denken, maar dat ze nu nog huiverig zijn

om te boeken. Mensen willen eerst meer duidelijkheid over de economische gevolgen voor hen persoonlijk, de ontwikkeling van het aantal besmettingen in Nederland en de bestemmingslanden en over het reisadvies van de Nederlandse overheid.

Als deze zorgen van reizigers verminderen en de berichten over de termijn van de beschikbaarheid van sneltesten en vaccins kloppen, dan lijkt mij dat het moment dat mijn business weer aantrekt. Dat gaat dan waarschijnlijk om de eerste maanden van 2021.”

En hoe kijk je naar de toekomst?

“Op zich positief. Als al onze verplaatste safari’s daadwerkelijk in 2021 doorgaan, aangevuld met nieuwe boekingen, dan kan 2021 een jaar van herstel worden. Wel denk ik dat de manier van reizen verandert in de toekomst. Reizigers zullen voorzichtiger zijn. Massatoerisme wordt zoveel mogelijk gemeden. De reiziger kiest liever kleinschalige individuele reizen, met zo min mogelijk contact met anderen. In het onoverzichtelijke landschap van reisaanbieders gaat de reiziger steeds meer op zoek naar kleine gespecialiseerde aanbieders, die hen persoonlijk begeleiden bij het maken van de juiste keuzes. Iemand die hun wensen écht serieus neemt.”

Heb je tips voor andere reisprofessionals? “Blijf positief en in contact met je (potentiële) gasten. Laat weten dat je nog steeds klaar staat om hun verplaatste of nieuwe reis te realiseren.”

Huub van Luyt, eigenaar Hemingstone Travel (privé

maatreizen

naar verre bestemmingen)

bestemming in het noorden van Portugal is daarop een uitzondering. Voor deze bestemming maken wij, exclusief voor onze reizigers, unieke korte reizen naar een Nederlandse wijnmaker in de Douro-regio. Deze wijnmaker dompelt onze reizigers op een ongelofelijk aangename manier onder in de wereld van de wijn- en portproductie. Je verblijft dan bij hem thuis, direct gelegen aan de wijngaard en met een fabelachtig uitzicht over de Douro.”

Huub van Luyt.

Hoe zijn de afgelopen maanden verlopen?

“Wij organiseren voornamelijk verre reizen buiten Europa. In de laatste negen maanden hebben we geen enkele reis verkocht. Alles wat we voor 2020 en begin 2021 op het schema hadden staan, is ondertussen geannuleerd of omgezet naar later in 2021. Je staat ervan te kijken hoeveel werk een annulering nog met zich meebrengt. Onze lokale partners zijn over het algemeen heel erg flexibel in het schuiven of annuleren van de landprogramma’s. Maar met name de onzekerheid over de afhandeling van geannuleerde vliegtickets door slecht bereikbare luchtvaartmaatschappijen, zorgen ervoor dat je lange tijd de annulering niet helemaal kunt afwerken. Het levert niet alleen negatieve omzet op, maar kost daarbij nog bizar veel tijd en moeite.”

Waar heb je je allemaal mee beziggehouden?

“Liever steken we onze tijd en creativiteit in het ontwerpen en organiseren van nieuwe verre reizen, maar dat kan door de coronabeperkingen nu logischerwijs niet. Even kwam de afweging om ons dan helemaal te gaan richten op de Europese landen met een geel reisadvies. Maar daar kunnen wij te weinig toegevoegde waarde leveren. Over het algemeen kunnen Nederlandse reizigers namelijk prima zelf hun privéreizen in Europa regelen. Onze bijzondere

Waar richt je je nu wel op? “Wij blijven ons liever concentreren op wat we echt goed doen. Dat zijn prachtige privéreizen op maat, naar verre bestemmingen. We hebben ons de laatste maanden gericht op het aanharken van ons eigen terrein. Er lag namelijk nogal wat achterstallig werk in het onderhoud van onze website, die is nu bijna helemaal up-to-date. Je schrikt ervan hoeveel werk daarin gaat zitten. We zijn met de website zeker drie maanden bezig geweest. Dit soort werkzaamheden blijft om die reden een beetje liggen in drukke tijden. Overigens is het onderhouden van je website trouwens wel heel motiverend, je ziet dagelijks de vooruitgang die je boekt en het geeft ook een voldaan gevoel dat onze website weer beter aangeeft waarvoor wij staan: prachtige privéreizen op maat!”

Dat klinkt goed! En verder?

“We hebben extra overleg gehad met onze partners over de hele wereld. Zij organiseren veel inhoudelijke presentaties, waarbij we bijvoorbeeld allerlei nieuwe plekken en mogelijke activiteiten bespreken die ons in de toekomst nieuwe kansen kunnen bieden.”

Loop jij ergens tegenaan? “Nou, ik zou wel graag willen dat wij als kleine reisorganisaties beter worden ondersteund door de overheid. Momenteel is er nauwelijks tot geen steun voor ons en worden we gedwongen om onze reserves op te eten. Ik heb daar in principe nog geen probleem mee, want in zekere zin zijn reserves daarvoor. Maar ik vind het jammer dat het in politieke afwegingen altijd maar over de horeca en grote reisorganisaties gaat. Zij worden met miljarden ondersteund. Dat voelt voor een kleine zelfstandige reisondernemer als een schrijnend contrast.”

Wat heb je nodig? “Wat we uiteindelijk allemaal nodig hebben is perspectief. Dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan, want er zijn momenteel gewoonweg nog te veel onzekerheden om een duidelijk perspectief te kunnen scheppen. We moeten het nu

dus vooral hebben van ons geduld en uithoudingsvermogen. Gelukkig zijn beide bij reisprofessionals ruim voorradig.”

Hoe houd je je hoofd boven water?

“Omdat we weinig overheadkosten hebben en financieel behoorlijk krachtig zijn, houden we ons hoofd zonder problemen boven water. Als de coronacrisis nog lang blijft aanhouden, dan overweeg ik om tijdelijk weer als internationaal projectmanager aan de slag te gaan. Dan ga ik wat kortlopende projecten managen, helemaal buiten de reiswereld om. Het liefst op een wat lokale schaal en ten bate van de gemeenschap. Als dat niet lukt dan kan het eigenlijk elk soort project zijn. Kijk, ik heb natuurlijk de afgelopen tijd meer dan gemiddeld veel tijd gehad om te genieten van zaken als de Giro, de Tour de France en de Champions League, maar helemaal stil gaan zitten is natuurlijk ook geen optie. Voor het leven van een pensionado is het wat mij betreft nog iets te vroeg. Tenzij we tijdens deze coronacrisis wel op reis hadden gekund, dan had ik het wel geweten.”

Wanneer verwacht je weer op te starten? “Het ligt nu ook weer niet helemaal stil. Er komen regelmatig verzoeken binnen voor reizen na corona. We kunnen deze reizen weliswaar niet concreet vastleggen, maar er is wel het nodige uitzoekwerk en een voorzichtige planning mee gemoeid. Als we weer zoals vanouds mogen reizen, hebben we daar direct de handen aan vol. Wel is mijn persoonlijke verwachting dat dit nog geruime tijd kan gaan duren. Natuurlijk hopen we op verdere doorbraken in de vorm van vaccins, supersnelle testen of medicijnen. Maar daarna moeten grenzen weer opengaan, luchtvaartmaatschappijen opschalen en reizigers zich weer comfortabel voelen om ver van huis te gaan.”

Hoe kijk je naar de toekomst?

“Ik vraag mij af wanneer mensen zich weer comfortabel voelen om verre reizen te gaan maken. En kiezen ze dan bewuster voor landen met een goede gezondheidszorg?

Kiezen ze vaker voor landen met een organisatiegraad zoals we dat in West-Europa kennen? Of gaan ze juist weloverwogen op zoek naar de diepe jungle van Suriname, de afgelegen provincies van Myanmar, of hoog de Kilimanjaro op? Omdat we nu hebben meegemaakt dat je nooit van tevoren weet wanneer zo’n reis plotseling niet meer kan. Het wordt in ons (hogere) marktsegment waarschijnlijk een mix van al deze afwegingen. In alle varianten zorgen wij ervoor om als vanouds weer helemaal klaar te staan voor onze reizigers.”

Wat verwacht je verder?

“Mensen gaan een meer afgewogen keuze maken in hun reisplannen. We hopen dat er op termijn uit milieuoverwegingen minder onnodig gevlogen wordt op de kortere afstanden. Voor corona leefden we in een ‘niet omdat het moet, maar omdat hat kan-wereld’. Mensen

stappen op een low-budget vlucht naar Milaan, omdat het goedkoper is dan met de auto naar de Waddenzee te rijden. Puur onnadenkende overdaad aan consumptie. Wij hopen dat deze periode, waarbij er natuurlijk op allerlei gebieden nogal wat systeemfouten aan de oppervlakte zijn gekomen, bij veel mensen de ogen verder openen. Dat reizigers meer milieubewust worden en duurzamere keuzes maken. Die trend is in theorie al wel ingezet de afgelopen jaren, maar wij hopen dat die ook veel verder in praktijk wordt gebracht. Wat ons betreft wordt er véél minder en veel bewuster gereisd in de toekomst. Het moet in de mentaliteit van de mensen weer gaan om kwaliteit, niet om kwantiteit.”

Heb je als afsluiter nog tips voor andere reisprofessionals? “Reduceer of minimaliseer je financiële risico’s is inmiddels een open deur. Wat er met onze markt is gebeurd, was ondenkbaar. Bij het aangaan van nieuwe risico’s, neem ik in het vervolg ook het meest ondenkbare mee in de afweging. Verder moet iedere reisprofessional vooral zijn eigen afwegingen maken. Sommigen willen wellicht door deze crisis stoppen, anderen moeten flink inkrimpen en een aantal gaat zelfs sneuvelen. De reisbranche wordt kleiner, dat is gewoon onontkoombaar. Maar dat biedt ook nieuwe kansen voor diegenen die het overleven. Hou vol!”

TRAVEL IMPRESSIONS

KIJKT MET REALISME VAN NU NAAR TOEKOMST

‘OOK DEZE CRISIS GAAT EEN KEER VOORBIJ’

Travel Impressions richt zich als touroperator op luxe reizen, maar het coronavirus maakt geen onderscheid in budget. De hele reisbranche heeft ermee te kampen. VP Carla van der Giesen ziet gelukkig nog genoeg lichtpuntjes. Zo geven luxe eilandvakanties momenteel een veilig en coronaproof gevoel. Rondtrekken door Afrika wordt daarom wel nog even uitgesteld. “Herstel zou nog wel eens sneller kunnen gaan dan we denken als er eenmaal een vaccin is, maar we moeten wel realistisch blijven: het jaar 2021 gaat geen 2019 worden.”

Zoals voor vrijwel ieder bedrijf in de reisindustrie blijkt 2020 ook voor touroperator Travel Impressions niet het jubeljaar dat het aan de start leek. Carla van der Giesen is Vice President/General Manager van Travel Impressions International, woont in Amsterdam en is normaliter nog geen week achter elkaar thuis. “Nu staat mijn koffer te verstoffen. Ik ben sinds de coronamaatregelen van kracht zijn niet meer naar het buitenland geweest.” Daar zitten ook positieve kanten aan. “Zo heb ik nu een keer de lente bewust meegemaakt in Nederland: het bloeien van de natuur in eigen land zou anders langs me heen zijn gegaan doordat ik te druk in andere landen was.” Toen het coronavirus ook Nederland bereikte en de lockdown werd ingezet, was Van der Giesen op vakantie op de Malediven. “Gelukkig waren we al aan het eind van onze trip. Toen we eenmaal thuiskwamen, zat Nederland al een week binnen. Het was heel bijzonder om te zien hoe iedereen er in zo’n korte tijd al aan gewend was om vanuit huis te werken. De mens is flexibel en iedereen past zich snel aan de nieuwe situatie aan: het is zoals het is. Eerst overvalt het je, maar je gaat er eigenlijk ook direct in mee.”

Tekst: Floortje Vink • Foto’s: Travel Impressions

Carla van der Giesen.

GELD TERUG

In Nederland heeft de B2B-touroperator een moeilijk jaar achter de rug en het tij is nog niet gekeerd. Hoe en wanneer de coronapandemie stopt, ligt buiten de macht van de branche. “Travel Impressions is er voor de lange termijn en dat laten we nu zien.” Het bedrijf heeft een grote Amerikaanse moedermaatschappij, onder die vleugels is het naar verhouding goed toeven. Klanten kregen dan ook direct hun geld terug toen reizen geannuleerd moesten worden. “We hebben geen vouchers afgegeven. Klanten hebben of de reis omgeboekt of hun geld teruggekregen. Met veel partners hebben we goede afspraken kunnen maken, waardoor wij zelf ook kosteloos konden annuleren. De reisbureaus waar wij mee werken hebben we zoveel mogelijk willen helpen. We hebben dan ook proactief onze klanten benaderd en gezocht naar de beste oplossing per situatie.”

NAAMSBEKENDHEID

Travel Impressions is voor de Nederlandse reisagent een vrij nieuwe speler. Sinds 2016 is het bedrijf actief onder deze naam. “We zijn blijven doen wat we al deden, zijn niet opeens andere producten gaan leveren of veranderd van doelgroep. We hebben ons altijd afgevraagd: wat kunnen we binnen onze controle doen? Het antwoord is goede service bieden. We zijn een touroperator in het hogere segment, leveren luxe reizen en daar hoort ook een bepaald serviceniveau bij.” ‘Luxe met een twist’, zo is te lezen op de website van Travel Impressions. “Daar blijven we ons ook in moeilijke tijden mee onderscheiden.” De crisiswerkzaamheden startten daarom ook met annuleren, annuleren en annuleren. “Ook toen landen deze zomer weer op geel kwamen te staan en er voorzichtig reizen werden geboekt, volgden toch veel annuleringen. Bestemmingen kregen van de een op de andere dag weer code oranje. Dan moet je meebewegen, je hebt geen keus.”

BEZUINIGEN

Hoewel Van der Giesen 2020 een heel moeilijk jaar noemt, probeert zij ook in moeilijke tijden voldoening uit haar werk te halen. “Ook deze crisis gaat een keer voorbij. Terwijl wij in Europa weer in een volgende ronde lockdowns zijn beland, zien we de markt in de Verenigde Staten, ondanks het aantal besmettingen, opkrabbelen.” Natuurlijk nog

niet op het niveau van voor de coronacrisis, maar vooral reizen naar de Cariben en Mexico trekt weer aan vanuit de Verenigde Staten. “Het herstel van corona gaat daar sneller dan bij ons.” Hoewel Travel Impressions kan terugvallen op haar Amerikaanse moeder en er geen zorgen zijn over het voortbestaan van de touroperator, zijn wel de nodige maatregelen genomen om de pandemie het hoofd te bieden. Op de kantoren in Amsterdam en Londen, van waaruit klanten in vijftien landen in Europa en het Midden-Oosten bediend worden, werkten zo’n zestig mensen. Inmiddels is van ongeveer een derde afscheid genomen. “De situatie dwingt je kritisch naar je processen en kosten te kijken. We hebben dus niet alleen afscheid moeten nemen van sommige medewerkers, maar ook de efficiency aangepakt.”

VEELEISEND

Vanuit Europa worden ook de klanten in het Midden-Oosten en Rusland bediend. Zij hebben de naam veeleisend te zijn, maar daar ook graag voor te betalen. Dat is in de praktijk ook vaak zo, bevestigt Van der Giesen. “Het is vaak een type klant dat om een andere benadering vraagt dan bijvoorbeeld Europeanen of Amerikanen. Daar passen wij ons aanbod op aan en spelen wij continu op in. Wij weten heel goed wat de klant wil.” Saudi-Arabië zit nog op slot, maar andere landen in het Midden-Oosten boeken weer voorzichtig reizen via Travel Impressions. “Er zijn veel strenge lockdowns in het Midden-Oosten geweest, maar ook daar zijn nu weer

mogelijkheden ontstaan. Onze doelgroep in die regio is gewend om veel te reizen en niet lang in eigen land te verblijven. Zij pakken dat reizen nu ook weer mondjesmaat op. Opvallend is bijvoorbeeld dat er binnen de Verenigde Arabische Emiraten veel reizen worden geboekt, bijvoorbeeld naar de stranden van Dubai. In de zomermaanden is het er te heet, maar nu is het er heerlijk om buiten te zijn”, legt Van der Giesen uit. “We hebben het geluk dat onze klanten uit verschillende landen komen en wij kunnen meebewegen met versoepelingen vanuit overheden per land. Zo hebben wij bijvoorbeeld voor Italiaanse en Spaanse klanten veel staycations kunnen boeken tijdens de zomermaanden.”

VEILIGHEID

Ook het toerisme op de Malediven en de Seychellen komt weer op gang. “Dat moet je natuurlijk in perspectief zien. De aantallen reizen zijn zeker niet op het niveau van 2019. Eilanden geven toeristen een veilig gevoel. Er is veel ruimte en als je wil kun je je prima afzonderen met je reisgezelschap.” Afrika is bijvoorbeeld ook een belangrijke bestemming voor Travel Impressions, maar daar trekt het aantal boekingen naar verwachting langzamer aan. “Voor veel Nederlandse klanten is Afrika een gewilde bestemming. Het verschil met de eilanden in de Indische Oceaan is dat het vaak rondreizen zijn die geboekt worden. Dat betekent reizen van plek naar plek, veel restaurants, hotels en nationale parken die bezocht worden. Veel meer

contactmomenten met andere mensen en dus meer kans op een coronabesmetting, maar ook tijdelijke overheidsmaatregelen die tussentijds van land tot land kunnen verschillen. De eilanden in de Indische Oceaan trekken nu toeristen die extra luxe willen en er is veel vraag naar suites en villa’s op het strand. Reizigers willen zich op de meest ideale manier kunnen afzonderen. Extra luxe geeft ze die mogelijkheid om hun reis nog meer coronaproof in te richten.”

LANGE WINTER

Luxe reizen kan nu tegen hele mooie prijzen. “Veel hotels hebben de prijzen verlaagd of geven upgrades om klanten te trekken. Wie wil reizen kan het wat dat betreft het beste nu doen. Het herstel van deze coronacrisis heeft nog een lange weg te gaan. We zijn daarbij zo afhankelijk van externe factoren, dat gemaakte plannen en verwachtingen steeds wijzigen. Alles valt of staat met de vraag of er een vaccin komt, maar ook hoe het verloop van sneltesten gaat en hoe het virus zich verder ontwikkelt.” Desondanks is Van der Giesen wel optimistisch over het komende jaar. “We gaan een lange winter tegemoet, maar ik denk dat we in het tweede kwartaal van 2021 toch zeker wel verandering gaan zien. Het is belangrijk om positief te blijven. Als we weer kunnen en mogen reizen gaat het herstel misschien zelfs sneller dan we nu voor mogelijk

houden. We denken en hopen dat mensen dan ook echt uitpakken en kiezen voor een bijzondere reis, omdat het weer kan. Daarbij moeten we wel realistisch zijn. Het jaar 2021 gaat geen 2019 worden. Wie dat verwacht wordt iedere dag teleurgesteld. Wij gaan in ieder geval met goede moed het nieuwe jaar in en kijken met het realisme van nu naar de toekomst.”

Over Travel Impressions

Travel Impressions is van origine een Amerikaans bedrijf, maar heeft klanten over de hele wereld. Het hoofdkantoor is gevestigd in de buurt van Philadelphia. De Europese kantoren zijn in Amsterdam en Londen gevestigd, waar Carla van der Giesen verantwoordelijk voor is, even als het kantoor in Mexico-Stad. Tot 2016 luidde de naam van Travel Impressions nog American Express Vacations. De B2B-touroperator was voorheen onderdeel van financieel dienstverlener American Express. Sinds 2013 maakt het bedrijf echter deel uit van de Apple Leisure Group (ALG). In Amerika is de ALG een van de grootste tour operators, in Europa is Travel Impressions bezig met een opmars.

SAAMHORIGHEID ONTBREEKT

Je kent hem vast wel. Atlas, de krachtpatser op de achtergevel van het Koninklijk Paleis in Amsterdam, die met voorovergebogen hoofd een ronde wereldbol op zijn schouders torst. Ik zie dat beeld voortdurend voor me als metafoor voor hoe onze reissector momenteel kreunt, zucht, peigert en gebukt gaat onder zoveel geselingen, onrecht en lasten. Net zoals de draagkracht van Atlas scheurtjes begint te vertonen, zo brokkelt door COVID-19 langzaam maar zeker het economisch fundament onder de mondiale toeristensector af.

Het dringende advies van het kabinet aan de Nederlandse bevolking om tot medio januari niet op vakantie naar het buitenland te gaan, is wederom een dolksteek voor onze sector. Wordt de reissector niet snel ondersteund met een serieuze financiële injectie, dan gaan honderden reisbedrijven omvallen en mogen straks duizenden branchegenoten zich omscholen of hun handje ophouden.

Nou dacht ik na ruim 34 jaar werkzaam te zijn in de reissector deze bedrijfstak wel een beetje te kennen. Blijkt ze mij toch nog te kunnen verrassen. Wat de evenementenbranche, horecasector en landbouw wel lukt, blijft voor het toeristisch bedrijfsleven een lastige klus: de overheid overtuigen dat we aan de rand van de afgrond staan. Dat het water ons bóven de lippen staat.

Zijn wij intern enorm verbonden, naar buiten toe lukt het ons maar niet om één gezamenlijke vuist te maken. De voorzitter van de ANVR werkt zich een slag in de rondte om Den Haag te overtuigen dat onze sector op omvallen staat, CEO’s van grote reisorganisaties nemen afwisselend

plaats in actualiteitenprogramma’s om een noodkreet te slaken, een advertentie hier en brief daar. Ondanks alle inzet en goede bedoelingen blijven het slechts gefragmenteerde ’speldenprikken’ die de bewindspersonen onvoldoende wakker schudden.

Was er ooit een tijd voor saamhorigheid en eendracht in plaats van ieder voor zich, dan is het nu. Er rest ons een laatste ouderwets middel om de overheid ervan te overtuigen dat een kapitaalinjectie voor de toerismebranche cruciaal is. De tijd van pissige tweetjes en lamenteren in nieuwsuitzendingen is voorbij. Reisbroeders aller Nederlanden, verenigt u! Het is onze laatste strohalm. Het uur U nadert. En masse demonstreren op het Malieveld waar we met zijn tienduizenden zo’n luide noodkreet slaken dat die zelfs door de geluidsisolerende ramen van het Torentje doordringt. Waar we zo hard stampvoeten van woede dat de bureaus van Rutte, Hoekstra en Wiebes trillen.

ANVR, ANWB, NBTC, Schiphol en overige toeristische en recreatiekoepel- organisaties, laten we een voorbeeld nemen aan de lotsverbondenheid en het motto van de vier musketiers: één voor allen, allen voor één. Neem het voortouw en roep uw achterban op, het gras van het Malieveld is voor minder onrecht vertrapt! Het is vijf voor twaalf, maar wij maken voor een massale schreeuw om hulp met u graag tijd vrij om een #savetourism en #coderood spandoek te beschilderen en dat pontificaal op het Malieveld te plaatsen.

Baltus

Baltus Communications

Marcel

AFRIKA BLIJFT

SPEERPUNT IN STRATEGIE BRUSSELS AIRLINES

Ook in coronatijden blijft Afrika een belangrijk speerpunt in de strategie van Brussels Airlines. Zeker nu het vliegverkeer binnen Europa een grote terugval doormaakt vanwege de tweede coronagolf, zijn vluchten naar Afrika belangrijk, zegt CEO Dieter Vranckx van de Belgische luchtvaartmaatschappij. “Die markt is onze kerncompetentie.”

Brussels Airlines besloot tijdens de eerste coronagolf de vloot vrijwel volledig aan de grond te houden. Slechts een klein aantal vliegtuigen bleef operationeel met het oog op repatriëringsvluchten. Uiteindelijk werden in de periode tussen 21 maart tot 14 juni alle reguliere vluchten opgeschort. In de zomer, toen het coronavirus de kop leek ingedrukt, was er sprake van een tijdelijke opleving van het aantal vluchten.

Inmiddels is de situatie zoals bekend weer kritiek, maar deze keer blijft Brussels Airlines doorvliegen, zij het op beperkte schaal. “De winterperiode tot maart 2021 wordt een hele moeilijke en belangrijke periode”, zegt Vranckx. Deze winter bestaat dan ook een belangrijk deel van de capaciteit uit de Afrika-activiteiten van Brussels Airlines. Een uitgekleed Europees netwerk blijft voornamelijk in stand om de verre vluchten te ‘feeden’.

Binnen moederbedrijf Lufthansa Group is Brussels Airlines de Afrika-specialist. “Wij geloven in dat continent”, zegt Vranckx. “Afrika vormt een belangrijk deel van de capaciteit die we de komende zes maanden aanbieden. Onze klanten rekenen op ons, ook in Afrika. Vanuit dat perspectief willen we een minimale dienstverlening, zowel qua bestemmingen als frequenties, blijven aanbieden.”

STABIELER

Het voordeel van de sterke focus op Afrika is volgens Vranckx dat het continent veel stabieler is dan andere regio’s. Wanneer bijvoorbeeld in Azië en Noord-Amerika sprake is van een boom, is de groei in Afrika relatief beperkt. Anderzijds is het zo dat in het geval van een zware wereldwijde crisis ook in Afrika een afname merkbaar is, maar minder sterk dan elders. Hij is vol lof over de manier waarop het continent de coronacrisis gemanaged heeft. Door onder meer de ebolacrisis hebben ze er veel ervaring met de bestrijding van infectieziekten.

“Onze kennis van de markt en de teams die we ter plekke hebben, spelen een belangrijke rol. Het gaat daarbij om tientallen jaren ervaring”, zegt Vranckx,

Tekst: Niek Vernooij • Foto’s: Brussels Airlines

daarmee ook refererend aan het Sabena-tijdperk. “We hebben daarom een groot vertrouwen van onze klanten.”

De Afrikaanse landen waarop Brussels Airlines vliegt zijn inmiddels allemaal weer open. “Daarmee kunnen we tegemoetkomen aan de marktvraag.” Daarbij gaat het overigens wel uitsluitend om essentiële reizen. Toerisme vanuit België en andere Europese landen naar Afrika is nog steeds niet mogelijk, afgezien van Rwanda. Brussels Airlines focust zich wat verre vluchten betreft vooralsnog alleen op Afrika. New York keert bijvoorbeeld pas in februari terug in de dienstregeling. Binnen de Lufthansa Group is het ook mogelijk om via Frankfurt, München of Zürich naar Noord-Amerika te reizen.

Brussels Airlines is door de coronacrisis genoodzaakt te herstructureren. Het komende half jaar kan volgens Vranckx daarbij in twee delen worden gesplitst. “Als eerste het deel tot aan de jaarwisseling. Ons doel is om dan negentig procent van onze herstructurering te hebben voltooid. Dat betekent een vermindering van personeelskosten, een verkleining van de vloot en het heronderhandelen van onze grote contracten. Als we de herstructurering hebben voltooid, geeft ons dat een betere positie om in 2021 te starten.”

De herstructurering leidt tot een personeelsreductie van twintig procent en een capaciteitsreductie van dertig procent. De vloot is ingekrompen van 54 naar 38 vliegtuigen: veertien Airbus A319’s en zestien A320’s voor de korte en middellange afstand en acht Airbus A330-300’s voor de lange afstand. Vranckx: “Een van de elementen van onze herstructurering is ‘simplicity’. Naast een zoveel mogelijk geharmoniseerde vloot is ook een hoge betrouwbaarheid belangrijk. Dat is ook in de toekomst een belangrijke ambitie. Tegelijkertijd moet iedereen zich thuis kunnen voelen, zowel werknemers als klanten.”

SNELTESTS IN PLAATS VAN QUARANTAINES

Vranckx gelooft niet dat wachten op een vaccin de oplossing is voor de luchtvaartsector. “De ontwikkeling van een vaccin duurt zeker nog drie tot vier maanden, vervolgens gaan er nog eens drie tot vier maanden overheen om het vaccin te verspreiden onder de bevolking. Dan zitten we al in juli.” Hij vervolgt: “In de tussenperiode zijn twee dingen nodig: een Europese manier om het reizen binnen Europa te managen, zodat er een eind kan komen aan quarantaines. Dat kan door gebruik te maken van sneltests, in combinatie met Europese regelgeving voor reizen. Dat zou vooral het zakenreizen weer op gang moeten brengen, maar is ook een oplossing voor toeristische reizen. Dat systeem zou de periode tot aan de invoering van een vaccin moeten overbruggen.”

Brussels Airlines wacht niet rustig af: op korte termijn voert de maatschappij in samenwerking met Brussels Airport proeven uit met sneltests op geselecteerde vluchten naar bestemmingen binnen Europa.

Dieter Vranckx.

ZRA’S GOOIEN HET ROER OM

‘IK WIL BEZIG ZIJN’

Het zijn uitdagende tijden voor veel ZRA’s. Er worden weinig tot geen reizen geboekt, waardoor de werkzaamheden stil komen te liggen. Toch zitten velen niet bij de pakken neer en kijken als creatieve ondernemers naar manieren om brood op te plank te hebben. Reisbizz Magazine spreekt elke maand met een aantal ZRA’s.

Tessa Korenhoff, ZRA Travel Counsellor

“Als afgestudeerd bedrijfseconoom heb ik altijd bij grote corporate organisaties gewerkt. Ongeveer 2,5 jaar geleden gooide ik het roer om, ik wilde mijn passie volgen. Vanaf de eerste dag als zelfstandig reisadviseur verkocht ik

direct veel reizen. Ik heb het altijd druk gehad, zelfs zo druk dat ik afgelopen januari riep dat ik adempauze nodig had. Nou, misschien heb ik dat iets te hard geroepen.

Ik ben echt geschrokken van de kwetsbaarheid van de reisbranche. Dat kende ik niet in loondienst. Van maart tot afgelopen zomer ben ik heel druk geweest met het omboeken van reizen en het voeren van vervelende gesprekken met klanten over annuleringen. Ik werd geleefd in die periode, terwijl ik aan al die werkzaamheden niks verdiende. In de zomer kreeg een aantal landen weer een positief reisadvies. Dat gaf hoop.

Met mijn gezin zijn we in die periode drie weken door Italië gereisd, heerlijk. Ik had gehoopt bij terugkomst met nieuwe energie te kunnen knallen, maar niets was minder waar. Weer ging bijna alles op slot. Om moedeloos van te worden! Alle boekingen droogden op. Ik besloot bij de GGD te starten als medewerker bron- en contactonderzoek. Lekker bezig zijn én je steentje bijdragen. Het werk is flexibel; ik kan mijn eigen tijd indelen. Ook heeft het een mooie wisselwerking met de reisbranche. Als het toerisme weer aantrekt, verwacht ik dat er minder werk is bij de GGD. Dan kan ik mij weer richten op mijn rol als reisadviseur.

Heel even heb ik getwijfeld om tijdelijk terug het bedrijfsleven in te gaan, maar ik ben gewend geraakt aan de vrijheid en flexibiliteit van mijn werkzaamheden als zelfstandige. Dat wil ik niet meer kwijt. De GGD is nu een prima oplossing. Inmiddels mag ik ook collega’s trainen, vervelen doe ik mij zeker niet. En door tijdelijk afstand te nemen van de reisbranche voel ik mij echt beter in deze tijden. Je kunt de situatie niet veranderen, maar wel hoe je er mee omgaat.”

Tekst: Jiska Kroon • Foto’s: Anne Ploegmakers, Tessa Korenhoff, Ingrid Guezen, Claudia Wolswijk

Tessa Korenhoff.

Anne Ploegmakers, ZRA

“Ik ging er in het begin van het jaar eerlijk gezegd van uit dat het coronavirus wel over zou waaien. Wie had gedacht dat we bijna negen maanden later in zo’n gigantische pandemie zouden zitten. En wat is er ondertussen veel voor mij veranderd. Mijn werkzaamheden als ZRA kwamen – na het omboeken van reizen en uitgeven van vouchers –volledig stil te liggen. Het coronavirus heeft ook invloed op het werk van mijn man, die heeft namelijk een horecazaak. Hoewel het in de reisbranche lastiger is om met creatieve oplossingen toch reizen te verkopen – aan een negatief reisadvies verander je immers niks – kun je in de horeca wel naar andere mogelijkheden kijken om je diensten aan te bieden. Zo bouwden we een drive-thru bar en lieten we tijdens Koningsdag de meest begeerde vrijgezelle mannen van het dorp sangria bezorgen. In de zomer mocht de zaak gelukkig weer open.

Ondertussen ging ik in mijn eentje op studiereis naar Mallorca om klanten via social media te laten zien hoe het is om op vakantie te gaan tijdens corona. Normaal ben ik niet zo actief op social media. Ik heb een vaste klantenkring en hoef om die reden geen nieuwe klanten te werven via Facebook of Instagram. Van de studiereis heb ik dit keer actief foto’s en video’s gedeeld op social media, om klanten toch te enthousiasmeren voor een reis.

Even leek het erop dat de reisbranche weer ging aantrekken, maar na de zomer kregen steeds meer landen een negatief reisadvies. Het cafetariagedeelte in de horecazaak van mijn man vatte ook nog eens vlam, het leek wel klap op klap. Maar ook nu wilden we niet klagen. We regeleden een wagen om buiten friet te verkopen met als aanbieding – hoe toepasselijk – vlammetjes. Helaas is de horecazaak inmiddels weer volledig gesloten vanwege de aangescherpte coronamaatregelen.

Nu zitten we beiden zonder inkomsten. Je kunt in een gezamenlijk huishouden helaas geen twee keer een Tozo aanvragen. Ik ben daarom bij het aannemersbedrijf van mijn broers gestart, ik vang een zwangerschapsverlof op. Dit bedrijf is overgenomen van mijn vader, een keuze die ik toen bewust niet heb gemaakt omdat ik voor mijzelf wilde beginnen. Het is grappig om te zien hoe dingen kunnen lopen. Ondanks alles ben ik blij dat ik elke dag naar mijn werk kan gaan. Dat geeft mij ritme en een doel. Ik wil andere reisagenten dan ook zeker adviseren om niet bij de pakken neer te gaan zitten. Met de juiste instelling kom je er wel weer!”

Anne Ploegmakers.

Ingrid Guezen, ZRA YourTravel

“Ik werk momenteel als commercieel medewerker binnendienst bij een bedrijf gespecialiseerd in zonnepanelen. Want ondanks dat ik aan het begin van de coronacrisis gigantisch druk was met het omboeken en annuleren van reizen, ligt mijn werk als zelfstandig reisadviseur momenteel nagenoeg stil. Een enkele klant vraagt mij nog een reis naar een bestemming met oranje reisadvies te boeken. Toch raad ik dit af, vanwege de onzekerheid of de SGR de reis dekt.

Het is fijn om momenteel voor een bedrijf te werken waar het wel goed gaat, dit helpt mij om mijn gedachte te verzetten zodat ik mij niet elke dag druk hoef te maken over de reisbranche. Toch kan ik niet ontkennen dat de situatie bitterzoet voelt. Vijf jaar geleden begon ik aan mijn avontuur als reisadviseur. Als je mij toen had gevraagd waar ik over vijf jaar zou staan, was dat natuurlijk niet in de rol als commercieel medewerker binnendienst. Een functie die ik namelijk ook al bekleedde voordat ik in de reisbranche startte. Het voelt alsof er iets van mij is afgenomen, waar ik geen invloed op heb gehad.

Als reisadviseur heb ik veel te maken met vrouwelijke klanten, als commercieel medewerker binnendienst met mannen. Dat was in het begin wel even wennen. De overeenkomst is dat ik in beide rollen voornamelijk met enthousiaste mensen te maken krijg. Dat maakt het werk leuk. En die paar lastige gesprekken, die weet ik ook wel om te buigen naar iets positiefs. Het bedrijf waar ik nu voor werk is ooit ontstaan op een zolderkamer. Mijn werk als reisadviseur begon ook thuis, waar ik een kamer omtoverde tot kantoor. Ik heb bewondering voor ondernemers die iets weten op te bouwen van niets naar iets.

Totdat de markt weer aantrekt, blijf ik voorlopig drie dagen per week werken als commercieel medewerker binnendienst. Ik heb onlangs een jaarcontract gekregen, daar ben ik blij mee. Ik heb met mijn huidige werkgever afgesproken dat ik mijn werk voor hem afbouw naar twee dagen per week, als ik meer reizen kan boeken als reisadviseur. Wanneer de markt precies aantrekt, vind ik lastig in te schatten. Dat zou zomaar eens pas volgend jaar zomer kunnen zijn. Maar als mensen eenmaal weer op reis kunnen, dan heb ik er alle vertrouwen in dat ze dat gaan doen.”

Ingrid Guezen.

Claudia Wolswijk, ZRA Travel Coach

“Toen de coronacrisis steeds heftigere vormen aannam, was ik in totale shock. Ik had namelijk echt niet verwacht dat het zo lang zou aanhouden. Sterker nog, ik riep tegen klanten dat de crisis vast snel voorbij zou zijn. Immers, een wereld op slot gooien zou niet goed zijn voor onze economie. Op die opmerking ben ik wel teruggekomen, hoe heb ik zo naïef kunnen zijn. De rust die ik in eerste instantie ervoer, nadat alle reizen voor klanten waren omgeboekt en geannuleerd, was geen straf als je altijd maar 24/7 bezig bent. Maar toch gaat ook die rust op den duur vervelen, ik wil bezig zijn.

Voor mij stond een ding als een paal boven water in mijn zoektocht naar ander werk: niet meer in loondienst zijn. Ondernemen zit in mijn familie. Wij hebben een handelsgeest en willen verkopen. Het aanbieden van reizen is voor mij echt een feestje, daarom ben ik in 2016 mijn eigen onderneming begonnen in de reisbranche. Wat sommige mensen niet weten, is dat ik jaren geleden ook een klein uitstapje heb gemaakt naar de wereld van cosmetica en natuurvoeding. En dat komt nu van pas! Ik ben in mei dit jaar begonnen met natuurlijknynke.nl

Hiermee hoop ik een platform te kunnen bieden met informatie over gezonde keuzes op het gebied van hoofd en haar. Juist in deze tijd moeten we extra goed voor onszelf zorgen. Dat geldt ook voor je uiterlijk. En wat je op je huid smeert, moet je ook kunnen eten. Althans, dat vind ik. Kunstmatige toegevoegde producten zijn wat mij betreft dan

ook uit den boze. Veel ziektes ontstaan vanuit gifstoffen die we binnenkrijgen. Ik probeer daar met natuurlijknynke.nl een verschil in te maken.

Ik schrijf blogs, houd actief mijn social media bij en verkoop producten. Net als reizen, draait ook dit product om een beleving. Dit raakvlak vind ik erg leuk. Overigens moet ik trouwens eerlijk opbiechten dat ik, toen ik net startte met natuurlijknynke.nl, niet actief durfde te communiceren dat ik me ook hiermee bezighield naast mijn werk als reisadviseur. Vraag me nu niet waarom, maar ik vond het not done als een reisadviseur ook andere producten dan reizen verkocht. Daarom koos ik voor de naam Nynke op mijn site. Naast dat het lekker bekt en hip en jong klinkt, wist niemand dat het van mij was.

Nu we al maanden in de coronacrisis zitten en ik zie hoeveel reisagenten extra werkzaamheden oppakken, vind ik het helemaal geen zwaktebod meer maar juist iets om trots op te zijn. Het laat zien dat we echte ondernemers zijn. Ik krijg uit mijn omgeving veel complimenten, dat doet me goed. Achter de schermen probeer ik nog zichtbaar te zijn als reisadviseur. Maar echt veel reizen verkopen kan nu natuurlijk niet. Bijna alle bestemmingen hebben een negatief reisadvies. Trouwens, voor ik het vergeet, ik doe sinds kort ook nog wat secretariële werkzaamheden. En als de markt weer aantrekt? Dan pak ik gewoon weer alles op zoals ik gewend ben. Ik heb die drukte nodig, daar word ik blij van.”

Claudia Wolswijk.

REISVERSLAAFD

Als reisagent heb ik de afgelopen dertig jaar veel van de wereld mogen zien. Tijdens mijn vakanties ben ik dol op een beetje actie. Zo heb ik de Kilimanjaro beklommen, de Annapurna-trek in Nepal gedaan en ben ik op zoek gegaan naar de berggorilla’s in Oeganda. Voor mij geen luxe, ik geniet van kleinschalige accommodaties en mooie ontmoetingen met de lokale bevolking.

Regelmatig wordt mij gevraagd of ik onderhand niet alles heb gezien, maar niets is minder waar. Juist in deze coronacrisis kom ik erachter dat ik behoorlijk reisverslaafd ben. Mijn bucketlist is dan ook niet mis. Afgelopen mei zou ik vertrekken naar Israël. Deze reis was verzet naar november, maar ging helaas opnieuw niet door. Deze bestemming blijft daarom nog even op mijn lijst staan. Ook ben ik heel benieuwd naar Oman; de Oosterse mystiek en mooie landschappen. Het liefst ga ik dan een nacht kamperen onder de sterrenhemel. Op studiereis ben ik een dag in Luxor geweest en sindsdien wil ik niets liever dan de Nijl ontdekken met een cruise. Na mooie verhalen van mijn collega’s over Japan wil ik heel graag eens het beroemde zebrapad in Tokyo oversteken, overnachten in een tempel en foto’s maken van de geisha’s in Kyoto.

Ik ben dol op Afrika. Thuis heb ik een prachtig boek liggen met geweldige natuurfoto’s van fotograaf Adri de Visser uit Harderwijk. Ik kijk daar regelmatig in om weer even het Afrika-gevoel te ervaren. Op safari gaan verveelt nooit, ik zou graag nog door Botswana willen reizen met een 4x4 met daktent. Er is nog zoveel moois te ontdekken: met een Fiat 500 door Puglia toeren, de Meteora kloosters in Griekenland bezoeken, het Noorderlicht bewonderen.

Als reisverslaafde heb ik last van notriphobia:thefear ofnothavinganytripsbooked. Gelukkig komt dat wel in orde; Israël is ingeruild voor winterkamperen met een camper in Nederland. Ook staat er een stedentrip naar Belgrado op de planning voor mei 2021. Iets om naar uit te kijken en blij van te worden!

Mariska Hooghordel D-reizen Harderwijk

TUI

TUI Nederland is de grootste reisorganisatie van Nederland en zorgt er met haar verschillende reismerken en de belofte ‘Discover your smile’ voor dat reizigers kunnen genieten van een onvergetelijke vakantie. Meer info: 088-0885885. www.tui.nl

NS INTERNATIONAL

NS International biedt één loket voor alle internationale treinen vanuit Nederland: Eurostar, Thalys, ICE, Intercity Berlijn en Intercity Brussel naar de belangrijkste bestemmingen binnen Europa. Meer info: B-to-B@ns.nl. www.nsinternational.nl

KLM

Met een hoge mate van punctualiteit, directe verbindingen, gunstige vertrektijden én een persoonlijke service vliegt KLM samen met haar partners naar meer dan 500 bestemmingen wereldwijd. Meer info: 020-4747747. www.klm.com

TRAVEL IMPRESSIONS

Wij bieden een met zorg samengestelde selectie van ‘s werelds mooiste hotels en resorts op de allerbeste locaties, gecombineerd met uitzonderlijke service, flexibele boekingsvoorwaarden en vele verrassende extra’s. Meer info: 020-7109210. www.travelimpressions.nl

TENERIFE

Tenerife is dankzij de unieke combinatie van natuur, cultuur, de vele mogelijkheden voor zowel activiteiten als ontspanning én het fijne klimaat in zowel de zomer als winter een perfecte vakantiebestemming voor jong en oud. Meer info: 06-41449116. www.webtenerife.nl

DYAMI

Dyami is een adviesbureau gespecialiseerd in veilig reizen, commerciële inlichtingen en aviation security. Zij ontzorgt organisaties in het omgaan met reisrisico’s. Meer info: 030-2072120. www.dyami.services

OOK PARTNER WORDEN VAN REISBIZZ? BEL 020-3330095 OF MAIL NAAR

NIEUW IN 2021

CHOGOGO DIVE & BEACH RESORT BONAIRE

Na een succesvol Chogogo op Curaçao, opent in 2021 het Chogogo Dive & Beach Resort op Bonaire haar deuren! Het resort is alles wat je van een TIME TO SMILE verwacht: modern ingerichte bungalows en appartementen die van alle gemakken zijn voorzien. Een Nespresso-apparaat en Smeg koelkast

op de kamer, extra lange bedden, een inloopdouche en gelegen op een toplocatie direct aan het mooiste strand van het eiland. Dé eye catcher: een lazy river waarop je door het hele resort kunt dobberen. En met een huurauto verken je het hele eiland op je gemak. Als dat geen topvakantie wordt.

Uniek: dobberen in de lazy river

Vlak bij het knusse Kralendijk

Aan het mooiste strand van Bonaire

Splinternieuwe appartementen

Fiets- en autoverhuur op het resort

Daarom Chogogo Dive & Beach Resort Bonaire: