PROGRAMMA - READ MY WORLD 2016

Page 1


S E F A N Y M A WIT Y M D A E R U L TIWA WORLD! ВІТАЄМО НА ФЕС ТИВАЛІ MY WORLD! READ

All programming with our international guests is accessible to English-speaking visitors. More than eighty percent of our talks, debates, musical programme and screenings will be conducted in English. More detailed information on specific programmes can be found on our website www.readmyworld.nl/en/


Welkom op Read My World en welkom op onze literaire reis naar de uiterste oostgrenzen van Europa: het vizier en de pen zijn dit jaar gericht op Polen en Oekraïne, een regio die op barsten staat. Oekraïne is in oorlog en in Polen woedt een conservatieve storm, met als recente uitwas de vervanging van partijkritische journalisten bij de publieke omroep door partijgezinde journalisten. De schrijvers uit deze landen staan al eeuwen, en ook nu, in de frontlinie. Bijna nergens in de wereld is literatuur nog zo belangrijk, nog zo invloedrijk, zowel in het parlement als aan de keukentafel. Wij gaan ze dit jaar leren kennen, de nieuwe stemmen van het protest en de verbeelding, die ageren tegen de massa, die hun woede uiten om wat er gekaapt wordt en hun rouw uitjammeren om wat er verloren gaat. De vonk van de Majdan-generatie is alles behalve gedoofd, sterker nog: hij is naar alle kanten overgeslagen. De wederzijdse nieuwsgierigheid is groot en berust op een eeuwenoude verbondenheid die zich niets aantrekt van de grenzen die door oorlogen en wereldrijken in dit gebied zijn getrokken. Het is een generatie die zich niet de mond laat snoeren door populisme, repressie en oorlogsretoriek. Het is een Europese generatie. En juist om die reden is het van belang dat we Oost-Europa dichterbij halen. In hoeverre kloppen de ideeën die de nieuwe generatie daar heeft over Europa bij de beleving van datzelfde Europa bij de jongere generatie hier? Is er een verwantschap tussen de jongere generatie schrijvers hier en de jongere generatie daar? Over welke thema’s schrijven ze, waar gaat hun literatuur over, hoe reflecteert die op de wereld waarin ze leven? Read My World heeft dit jaar twee curatoren bereid gevonden om de redactie in Amsterdam door hun wereld te gidsen: Iryna Vikyrchak uit Oekraïne en Grzegorz Jankowicz uit Polen. Zij vormen de bron van het programma dat voor u ligt. Op de volgende pagina’s stellen zij zich aan u voor. Laat u de komende vier dagen inspireren door een prachtige mix van nieuwe en vertrouwde, maar altijd onbegrensde stemmen. Namens het team van Read My World, Willemijn Lamp, artistiek directeur


RZ O G E GRZ OWICZ JANK Heart of Poland In Kraków we organize a literary festival named after Joseph Conrad. You all know him as the giant of modern English literature. Some of you may recall that he was Polish, born in Ukraine, and living in Poland for some time. After many years spent in Great Britain, he became a point of reference for other writers and critics - recognized and praised for stylistic mastery as well as for his political observations. In one of the interviews he referred to the profound core of his writings detected by British readers as something cryptic. He described this peculiar phenomenon as the heart of his Polish soul - something he drew from Polish culture. Polish writers invited to this year’s edition of the Read My World festival will not only present to you this complex/dark/undisclosed essence of our culture, but also address a similar cryptic element in your own language, a part of your cultural and political experience. We may differ in many aspects, but the fact we have something special in our cultures gives us a unique opportunity to initiate a process of mutual translation. Let’s try to translate our experiences not only into other languages, but also into certain forms of life we create in Polish and Dutch societies. The process of translation can be compared to the long walk from one place to another. This is a simple and modest invitation sent to you, Dutch readers, by Polish authors. We invite you to walk with us for a few days in your own city of Amsterdam. During this walk we will present to you our ways of putting together themes of contemporary Poland, Europe, and the world. Grzegorz Jankowicz – curator Polen


KY I V A N Y R I

K A H RC

Guernica Imagine a vast room with high ceiling, a studio. There are people in the room creators, writers and artists, volunteers and scholars. All of them are doing their usual work. But something in this room interferes with all the artworks, texts and minds of people there. Sometimes subtly, unconsciously, sometimes in a vivid, painful and personal way. That object in the room that creates the atmosphere is the famous Guernica by Pablo Picasso, occupying one of the walls. A mural, which has become a symbol warning humanity against the devastation and chaos caused by violence in any form. The same situation takes place in Ukraine nowadays – the whole vast space is filled with creative powers, young and resourceful, longing and working for transformation and growth. Everybody is doing their own thing. But the military conflict, though only covering about 8% of Ukraine’s huge territory, is there. Life thrives beyond it, but Guernica, this most known anti-war visual symbol, has become the part of our lives and of course, literature. The Ukrainian writers invited to the Read My World festival are the voices that remind us that culture, and literature in particular, are universal carriers of messages of shared global values, the most important and most urgent of which is peace. Iryna Vikyrchak – curator Oekraïne


INHOUD CONTENT WOENSDAG 5 OKTOBER/ WEDNESDAY 5 OCTOBER BIJLMER BOEKT!------------------ 8 DONDERDAG 6 OKTOBER/ THURSDAY 6 OCTOBER OPENINGSAVOND READ MY WORLD ’16-------------- 9 VRIJDAG 7 OKTOBER/ FRIDAY 7 OCTOBER SCHOOL DER POËZIE------------- 11 MOVIES THAT MATTER------------ 12 LITERATURE AND POLITICS------- 14 OP DE GRENS--------------------- 15 HARTLAND EUROPA-------------- 16 BOOKS ARE WEAPONS----------- 17 FEMINIST FUTURES--------------- 18 DE TAAL VAN HET BEEST--------- 19 RMW FESTIVALBAND: TOUKI DELPHINE EXPERIENCE--- 20 DE WETENSCHAP VAN HET AFSCHEID------------------------ 21


ZATERDAG 8 OKTOBER/ S ATURDAY 8 OCTOBER LISANNE TIPT--------------------- 23 BOEKPRESENTATIE: DAGBOEK MAIDAN VAN ANDREY KURKOV----------------- 24 WHAT COMES FROM AFAR 2.0-- 25 MOVIES THAT MATTER----------- 26 ROOTS!--------------------------- 27 PAST VIOLENCE AND HATE SPEECH-------------------- 28 LET ME TELL YOU ’BOUT THE WORDS AND THE BEES----------- 29 ELEPHANT IN THE ROOM--------- 30 WHY WE (DON’T) LOVE OUR DICTATORS ----------------- 31 DICHTERSMARATHON------------ 32 RMW FESTIVALBAND: TOUKI DELPHINE EXPERIENCE--- 33 LITERAIRE VUURPOTPOURRI----- 34 TSEAD TIPT----------------------- 35 TIJDSCHEMA/TIMETABLE WOENSDAG 5 OKTOBER/ WEDNESDAY 5 OCTOBER-------- 36 DONDERDAG 6 OKTOBER/ THURSDAY 6 OCTOBER---------- 37 VRIJDAG 7 OKTOBER FRIDAY 7 OCTOBER-------------- 38 ZATERDAG 8 OKTOBER SATURDAY 8 OCTOBER---------- 40 COLOFON------------------------ 42 INFO------------------------------ 43


WOENSDAG 20:00 — 22 5 OKTOBER :00 • BIJLM ER PARKTH EAT

ER

BIJLMER BOEKT! X READ MY WORLD X AFROVIBES Bijlmer Boekt! x Read My World x Afrovibes Bijlmer Boekt! is een avondvullend programma vol literatuur, muziek en feest in Amsterdam-Zuidoost. Bij Bijlmer Boekt! wordt gestreefd naar een diverse line-up waarbij verschillende culturen worden verbonden, waarin plaats is voor gevestigd én opkomend talent en waarin de focus ligt op het verhaal in de breedste zin van het woord. Dit keer: een unieke samensmelting van literaire culturen tijdens de Bijlmer Boekt! x Read My World x Afrovibes. Bijlmer Boekt! is een programma van SLAA, het Bijlmer Parktheater en Christine Otten

Bijlmer Boekt! x Read My World x Afrovibes Bijlmer Boekt! is an engaging programme featuring literature, music and festivities in South-East Amsterdam. Bijlmer Boekt! strives for a diverse line-up that connects different cultures and showcases both established and emerging talent, with a focus on the story in the broadest sense of the word. This edition: a unique melting pot of literary cultures during Bijlmer Boekt! x Read My World x Afrovibes. Bijlmer Boekt! is a programme by SLAA, the Bijlmer Parktheater and Christine Otten

Met/with Diederik Samwel, Sanne Wallis de Vries, Victoria Amelina, Raj Mohan en HemelBesem. Muzikaal begeleid door Pablo Nahar/S anne Landvreugd en gepresenteerd door Christine Otten

8


DONDERDAG 6 O 20:00 — 01:00 KTOBER GROTE ZAAL • TO LHUISTUIN

OPENINGSAVOND READ MY WORLD ’16 Ontmoet onze gasten! Vanavond trappen we de vierde editie van het festival af met onze Poolse en

Oekraïense auteurs op het podium. In een wervelend tempo stellen zij zich aan u voor. Speciaal voor Read My World zal daarnaast de veelvuldig gelauwerde reisschrijver Ilija Trojanow een keynote speech verzorgen waarin hij nader zal in gaan op de dilemma’s van een documentair schrijver. Veelzijdig performancekunstenaar Babs Gons zal samen met de Touki Delphine Experience band een theatrale impressie geven van haar grenzeloze Europa. Dit alles onder de bezielende leiding van Jörgen Tjon A Fong. Touki Delphine DJ Experience sluit feestelijk af in de foyer.

Meet our guests! Tonight we kick off the fourth edition of the festival with all of our Polish and Ukrainian writers on stage. They will introduce themselves to you in quick succession. Exclusively for Read My World, laurelled travel-writer Ilija Trojanow will deliver a keynote speech in which he delves into the dilemmas of a documentary writer. Versatile performance artist Babs Gons, accompanied by the Touki Delphine Experience band, will give a theatrical impression of her borderless Europe. The evening will be led by the magnetic Jörgen Tjon A Fong. Touki Delphine DJ Experience closes the night on a festive note.

owicz, Olga chak, Grzegorz Jank Met/with Iryna Vikyr Szczygieł, Julia t Szczerek, Mariusz wi mo Zie k, zu rc ka To buzhko, Andriy Amelina, Oksana Za ria to Vic k, zu rc do Fie ojanow, Touki v, Babs Gons, Ilija Tr rko Ku ey dr An , ka Lyub ng (host) e, Jörgen Tjon A Fo Delphine Experienc

9


VRIJDAG 7 OKTOB ER / FRIDAY 7 OCTOB ER TO

IN U T S I LHU

10


VRIJDAG 7 12:00 – 13:3OKTOBER 15:00 — 16 0 UUR • GROTE ZAA :30 UUR • L GROTE ZAA L

SCHOOL DER POËZIE Revue School der Poëzie In een flitsend theaterprogramma presenteren meer dan 30 Amsterdamse jongeren hun eigen gedicht, geïnspireerd op het werk van gasten van deze editie van Read My World. Tussendoor kun je luisteren naar live muziek en spinnen en tollen breakdancers over het podium.

Revue School of Poetry In this stylish theatrical programme more than thirty teenagers from Amsterdam present their own poem, inspired by the work of guests at this edition of Read My World. Inbetween acts, listen to live music and be amazed as break dancers spin across the stage.

witz uinja en Ellen Deck Met/with Tsead Br t he . geren van o.m (presentatie) en jon est. Hervormd Lyceum W

11


ER 7 OKTOB ROTE ZAAL G A D IJ R V 22:30 • G 18:00 —

MOVIES TH AT MATTER

Ukrainian Sheriffs

(18:00-19:30)

Regie: R. Bondarchuk (Duitsland, 2015, 85’, Engelse ondertiteling) Op het platteland van Oekraïne is een groot tekort aan politiemensen. Om deze lacune op te vangen is men in Stara Zburivka op het lumineuze idee gekomen om de sterkste en slimste mannen van het dorp tot sheriffs te benoemen. Het droogkomische plattelandsleed wordt doorkruist door de rap naderende oorlog, die de mannen dwingt tot het maken van essentiële keuzes.

Ida

(19.45-21:10)

Regie: P. Pawlikowski (Polen, 2013, 80’, NL ondertiteling) Polen, 1962. De wees Anna staat op het punt om haar geloften af te leggen bij de kloosterschool. Maar alles verandert als blijkt dat ze nog een levende tante heeft, Wanda. Anna ontdekt dat ze van Joodse afkomst is, dat haar echte naam Ida luidt en wordt geconfronteerd met de grimmige waarheid over haar familie.

Alisa in Warland (21.15-22:30) Regie: A. Kovalenko (Oekraïne, 2015, 75’, Engelse ondertiteling) Alisa is student aan de filmacademie in Kiev wanneer de inwoners daar de straat op gaan om het aftreden van hun president eisen. Alisa pakt de camera en begint een reis door Oekraïne om de onrust te begrijpen. Onderweg wordt ze geconfronteerd met beschietingen, bomexplosies en de schrijnende gevolgen van de oorlog voor de bevolking. Als ze gearresteerd wordt, wordt Alisa zelf onderdeel van de oorlog.

12


Ukrainian Sheriffs

(18:00-19:30)

Director: R. Bondarchuk (Germany, 2015, 85’, English subtitles) To fill the shortage of police officers in the Ukrainian countryside, the people of Stara Zburivka appoint the strongest and smartest men as sheriffs. This dry comedy is tempered by the advancing war, which forces the men to face essential choices.

Ida

(19.45-21:10)

Director: P. Pawlikowski (Poland, 2013, 80’, Dutch subtitles) Poland, 1962. The orphan Anna is about to take vows as a nun when her only living relative reveals that she is Jewish and her real name is Ida. She embarks on a journey to discover the truth about her family.

Alisa in Warland (21.15-22:30) Director: A. Kovalenko (Ukraine, 2015, 75’, English subtitles) When the Ukrainian people take to the streets to demand their president’s resignation, film student Alisa sets out to document the unrest. Alisa is confronted with shootings, explosions and the harrowing consequences of war. When she is arrested, Alisa becomes part of the war herself.

13


VRIJDAG 7 17:30 – 19:0OKTOBER 0 • TUINZA AL

LITERATURE AND POLITICS

Does one precede the other? Ever since people study literature the question arises: does fiction follow or does it shape reality? It is obvious - from allegories on people living in caves via descriptions of utopian islands to present day dystopian novels – the two cannot exist without one another. Both deal with imagination and reflection, and sometimes the lines blur. In the recent histories of both countries we have seen many events happening we never thought of, we even never imagined, or did we? In a public talk Ja Kapela of Krytyka Polityzcna Poland and Anna Kravets of Krytyka Polityzcna Ukraine will discuss these questions with writers Olga Tokarczuk and Andrey Kurkov whom both lived through various political regimes in their countries. How do they think about the relation between literature and politics? Or: what role does literature play in their countries? This programme is supported by European Cultural Foundation (ECF)

Met/with Jaś Kape la, Anna Kravets, Olga Tokarczuk, An drey Kurkov

14


VRIJDAG 7 O K 19:00 — 20:0 TOBER 0 • IJZAAL

S N E R G E D OP Op de grens De grens bepaalt waar het eigene ophoudt en het andere begint. Maar hoe scherp is die scheiding? Het grensgebied van Polen en Oekraïne is rijk aan gedeelde geschiedenis. Omdat Rusland de grenzen wil verschuiven, is Oekraïne in oorlog verwikkeld. Grenzen bepalen daarmee continu de loop van de geschiedenis. Ziemowit Szczerek uit Polen en Fleur de Weerd uit Nederland nemen je mee naar de grenzen van Polen, Oekraïne en Rusland.

On the border The border determines where the self ends and the other begins. But how clear is that division? The borderlands of Poland and Ukraine have a rich shared history. Now that Russia wants to move its border, Ukraine is at war. Borders continually decide the course of history. Ziemowit Szczerek from Poland and Fleur de Weerd from the Netherlands take you on a journey to the borders of Poland, Ukraine and Russia.

Met/wit h Fleur de Wee Grzego rd, Z iem rz Janko owit Sz w icz (mo (redact czerek, deratie ie) ), Lisan ne Sneld

ers

15


VRIJDAG 7 20:00 — 2 OKTOBER 1:00 • TUIN ZAAL

ND A L T R A H EUROPA Hartland Europa

Nu Europa steeds meer onthecht raakt en de Europese landen zich steeds onafhankelijker profileren wordt de zoektocht naar de Europese identiteit diffuser. De Oekraïense schrijver Andriy Lyubka en de Poolse journalist/essayist Mariusz Szczygieł zijn elk op hun manier gefascineerd door de Europese ‘ander’. De hoofdpersoon van Lyubka’s meest recente roman Karbid graaft een tunnel onder de grens van Oekraïne met de Europese Unie, om zijn land voorgoed met het continent te verbinden. Szczygieł, die zichzelf als een ‘crypto-Tsjech’ beschouwt, vindt in de cultuur van zijn zuiderburen de ideale remedie tegen Poolse pathos en tragiek. Een verkenning van individuele en nationale zelfidentificatie tegen de achtergrond van de recente politieke aardverschuivingen in Oekraïne en Polen.

Heartland Europe As Europe gradually becomes more detached and European countries seek to establish more independence, the search for European identity is becoming increasingly diffuse. Ukrainian writer Andriy Lyubka and Polish journalist/essayist Mariusz Szczygieł are both fascinated by the European ‘other’. An exploration of individual and national self-identification against the backdrop of the recent political shifts in Ukraine and Poland.

Szczygieł en ubka, Mariusz Ly riy nd A h it Met/w atie) actie en moder Eric Metz (red

16


VRIJD 20:00AG 7 OKTO BE — 21:0 0 • IJZR A

AL

E R A S K BOO ONS WEAP Books are weapons Books are weapons is een uitdagende theatrale en muzikale performance over de bevrijdende rol van literatuur. Twee schrijvers (Özcan Akyol, Christine Otten), een dichter (Iryna Vikyrchak) en een rapper (Lamyn Belgaroui) hebben zich met hun werk letterlijk de wijde wereld in geschreven (of gevochten). Hun werk is een wapen om de complexe werkelijkheid te lijf te gaan.

Books are weapons Books are weapons is a challenging theatrical and musical performance about the liberating role of literature. Two writers (Özcan Akyol, Christine Otten), a poet (Victoria Amelina) and a rapper (Lamyn Belgaroui) have literally written (or fought) their way into the world at large. Their work is a weapon with which they combat the complex realities they encounter.

kraïne), yrchak (Oe ik V a n y Ir h ablo Met/wit Belgaroui,P n y m La l, o y (regie), Özcan Ak er Kapteijn p s a K , k) e zi Nahar (mu tie) tten (redac Christine O

17


VRIJDAG 7 O 21:00 – 22:3 KTOBER 0 • IJZAAL

ES R U T U F T FEMINIS Feminist futures Feminisme is overal, van Twitter tot in de literatuur. Gelukkig hoeft de emancipatiebeweging van nu niet vanuit het niets te beginnen. Drie grote feministische auteurs, Anja Meulenbelt, Astrid H. Roemer en Oksana Zabuzhko, die met hun boeken stuk voor stuk de bakens verzetten, staan zij aan zij met een nieuwe generatie feministisch talent, vertegenwoordigd door Victoria Amelina en Mia You.

Feminist futures Feminism is everywhere, from Twitter to literature. Luckily, the contemporary emancipation movement does not have to start from scratch. Three prominent feminist authors, Anja Meulenbelt, Astrid H. Roemer and Oksana Zabuzhko, whose books each helped turn the tides, stand shoulder to shoulder with a new generation of feminist talent, represented by Victoria Amelina and Mia You.

ja er, An Roem . n H a v id n tr K irste ko, As , h z u u o ) Y b a ia dactie sana Z Amelina, M ers (re ith Ok ld ia e w r / n t o S t e M Vic nne nbelt, ), Lisa Meule (moderatie ul den H

18


VRIJDAG 7 O 21:30 — 22:3 KTOBER 0 • TUINZAA L

D E TA A L VA H E T B E E ST N De taal van het beest Kunnen dieren praten? Hoe communiceren niet-menselijke wezens met elkaar en met ons? Zijn literatuur en kunst in staat het zwijgende dier een stem te geven, door middel van empathie, verbeelding – of iets anders? De Poolse dichteres Julia Fiedorczuk en de Nederlandse filosofe, schrijfster, singer-songwriter en beeldend kunstenares Eva Meijer gaan hierover met elkaar in gesprek, zowel vanuit hun eco-kritische perspectief als aan de hand van voorbeelden uit hun eigen werk.

The language of the beast Can animals talk? How do non-human creatures communicate with each other and with us? Are literature and art able to give the silent animal a voice, by appealing to empathy, imagination – or something else? The Polish poet Julia Fiedorczuk and the Dutch philosopher, writer, singer-songwriter and visual artist Eva Meijer discuss these questions from their eco-critical perspective, using examples from their own work.

Met/with Julia Fiedo rczuk en Eva Meije r. Eric Metz (redactie en moderatie)

19


VRIJDAG 7 O 21:00—0:00KTOBER • FOYER

RMW FESTIVALBAND: TOUKI DELPHINE EXPERIENCE Touki Delphine Experience Wat begon als een gelegenheidsband tijdens de Europe Endless Express krijgt een vervolg op Read My World, waar de festivalband Touki Delphine Experience drie dagen lang schrijvers zal begeleiden met hoekige electro, lome midtempo beats en ratelende percussie. De coole gasten van TDE hebben een rep to protect op het gebied van film, theater- en popmuziek, en kunnen als geen ander on the spot improviseren met schrijvers, dichters en zangers. Op vrijdag en zaterdag gaan ze dit vanaf 21.00 uur elk heel uur in de foyer laten horen en zien!

Touki Delphine Experience What started as a special occasion band during the Europe Endless Express will be reprised at Read My World, with festival band Touki Delphine Experience accompanying writers, poets and singers with angular electro, laid-back mid-tempo beats and rattling percussion. The cool guys of TDE have a rep to protect when it comes to film-, theatre-, and pop music, and can improvise on the spot like no other. Hear and see them in action on Friday and Saturday, every hour on the hour in the foyer!

Pouw, Met/with Jens Boutery, Ralf er, Me Bo Koek, Hans van der geest John van Oostrum en Rik Elst

20


VRIJDAG 7 OKTOBER 22:30 — 22:45 • IJZAAL

P A H C S N E T E DE W E ID H C S F A T E H VA N De wetenschap van het afscheid De wetenschap van het afscheid is een korte muzikale voorstelling waarin schrijver Renée van Marissing en pianist Nora Mulder zich verhouden tot het verhaal van de vertelster uit Oksana Zabuzhko’s Veldonderzoek naar Oekraïense seks. Het verhaal van een vrouw die zich in een wervelende tirade los probeert te vechten van de resten van een voorbije relatie en van haar vaderland om zichzelf bevrijd te kunnen voelen.

The Science of Parting The Science of Parting is a short musical performance in which writer Renée van Marissing and pianist Nora Mulder reflect on Oksana Zabuzhko’s Field Study on Ukrainian Sex. The story of a woman who fights to free herself from a past relationship and from her fatherland in order to feel liberated.

ariss van M e é n e ith R Met/w ulder N o ra M

21

ing en


G ZATERDA ER B O T K O 8 / Y A D R U T SA ER B O T C O 8

TOLHUI S

22

TUIN


T P I T E N LISAN

Hoe kwam je op idee voor Op de grens en welke onderwerpen komen er aan bod? Onze curator Grzegorz vertelde me dat het ‘Poolse landschap’, dat een grote rol speelt in de Poolse schilderkunst en literatuur, nu op Oekraïens volksgebied ligt. Het laat zien hoe de geschiedenis van de twee landen verknoopt is en dat grenzen veranderlijk zijn. Wat is ‘Pools’ en wat is ‘Oekraïens’ als grenzen verschuiven? Hoe wenselijk zijn grenzen als ze dienen voor uitsluiting en oorlog? Hoe schrijven auteurs daarover als ze die grenzen opzoeken, vroeg ik me af. Naar welk ander programma kijk je uit? Ik kijk erg uit naar Literature and Politics (p.14). Juist op momenten zoals nu, waarop de wereld in brand staat, is het belangrijk om literatuur niet in een vacuüm te bekijken. In Oekraïne en Polen is de vraag wat literatuur en politiek met elkaar te maken hebben ontzettend relevant nu politieke vrijheden onder druk komen te staan en Oekraïne in oorlog is. Ik ben heel nieuwsgierig hoe een jonge generatie auteurs (die de Sovjet-Unie nauwelijks bewust meemaakte) daarmee omgaat. Lisanne Snelders is redacteur van Read My World

23


ZATERDAG 8 OKTOBER AL 17:00 – 18:00 • GROTE ZA

: IE T A T N E S E R P BOEK N A D J A M K E O B G A D V O K R U K Y E R D N A N VA Boekpresentatie: Dagboek Majdan van Andrey Kurkov Uitgeverij Douane presenteert in samenwerking met Read My World de Nederlandse vertaling van Dnevnik Maydana (Dagboek Majdan, 2015). Kurkov geeft een inkijkje in zijn dagelijks leven als schrijver tijdens Euromajdan, de protesten die uitbraken toen bekend werd dat Oekraïne het associatieverdrag met de EU niet zou ondertekenen. Het dagboek geeft een verhelderend inzicht in zowel de politieke gang van zaken als in het dagelijks leven in Kiev, waar op enkele minuten lopen van Kurkovs appartement een van de belangrijkste en roerigste episoden in de geschiedenis van onafhankelijk Oekraïne plaatsvindt. Andrey Kurkov gaat in gesprek met Arie van der Ent, uitgever van Douane.

Book presentation Diary Maidan by Andrey Kurkov Publisher Douane and Read My World present the Dutch translation of Dnevnik Maydana (Dagboek Maidan, 2015). Kurkov offers a glimpse into his daily life as a writer living in Kiev during Euromaidan, the protests that broke out when it became clear that Ukraine would not sign the association treaty with the EU. The diary gives insight into political circumstances as well as Kurkov’s experience living just around the corner from the site of one of the most turbulent episodes in independent Ukrainian history. Andrey Kurkov discusses his work with Douane publisher Arie van der Ent.

der Ent Kurkov, Arie van ey dr An h it /W et M

24


ZATERDAG 8 17:00—18:0 OKTOBER 0 • TUINZAA L

WHAT COM AFAR 2.0 ES FROM What comes from afar 2.0 Jonge Amsterdammers voeren gesprekken met Victoria Amelina en Ziemowit Szczerek. Geïnspireerd door het werk van deze auteurs dragen de jongeren in de talkshow ook eigen werk voor. Het gesprek wordt gemodereerd door Tsead Bruinja.

What comes from afar 2.0 Pupils from various schools in Amsterdam engage in conversation with Victoria Amelina and Ziemowit Szczerek. Inspired by the work of these authors, the pupils will recite their own work. Tsead Bruinja will moderate the conversation.

resentatie), Tsead Bruinja (p en n re lie ho Sc h Met/Wit ek Ziemowit Szczer Victoria Amelina,

25


KTOBER ZATERDAG 8 O GROTE ZAAL • 19:00—22:00

MOVIES THAT MATTER Ukrainian Sheriffs

(19:00 – 20:30)

Regie: R. Bondarchuk (Duitsland, 2015, 85’, Engelse ondertiteling) Op het platteland van Oekraïne is een groot tekort aan politiemensen. Om deze lacune op te vangen is men in Stara Zburivka op het lumineuze idee gekomen om de sterkste en slimste mannen van het dorp tot sheriffs te benoemen. Het droogkomische plattelandsleed wordt doorkruist door de rap naderende oorlog, die de mannen dwingt tot het maken van essentiële keuzes.

Ida

(20.45 – 22:10)

Regie: P. Pawlikowski (Polen, 2013, 80’, NL ondertiteling) Polen, 1962. De wees Anna staat op het punt om haar geloften af te leggen bij de kloosterschool. Maar alles verandert als blijkt dat ze nog een levende tante heeft, Wanda. Anna ontdekt dat ze van Joodse afkomst is, dat haar echte naam

Ukrainian Sheriffs

(19:00 – 20:30)

Director: R. Bondarchuk (Germany, 2015, 85’, English subtitles) To fill the shortage of police officers in the Ukrainian countryside, the people of Stara Zburivka appoint the strongest and smartest men as sheriffs. This dry comedy is tempered by the advancing war, which forces the men to face essential choices.

Ida

(20.45 – 22:10)

Director: P. Pawlikowski (Poland, 2013, 80min., Dutch subtitles) Poland, 1962. The orphan Anna is about to take vows as a nun when her only living relative reveals that she is Jewish and her real name is Ida. She embarks on a journey to discover the truth about her family.

26


R 8 OKTOBE ZATERDAG :00 • IJZAAL 18:00 – 20

ROOTS! Roots! Roots! is een programma over de invloed van literatuur op iemands kunstenaarschap. Met welke literatuur kwam je als kind of jongvolwassene in aanraking? Op welke manier hebben deze werken jouw geluid als maker gevormd? De sprekers creëren binnen hun discipline een interpretatie van het thema en gaan aanvullend in gesprek met Kirsten van den Hul.

Roots! Roots! is a programme about the influence of literature on artistry. Which literary works did you encounter as a child or young adult? How did these works shape your voice as a maker? The speakers create an interpretation on this theme within their own discipline and engage in conversation with Kirsten van den Hul.

ske Beks, Weeda, Ne a is L v, o rk n den Hul ndrey Ku K irsten va , ir h a Met/with A T a m ić en Nae ctie) Daria Bukv amir (reda h S a y a M e), (moderati

27


ZATERDAG 8 OKTOBER 19:00 — 20:30 • TUINZA

PAST VIOLENCE & HATE SPEECH

AL

Literaire confrontaties met historische mythes en geweld Schrijvers die het nationaal geweten proberen aan te spreken worden geregeld het mikpunt van haat. Is het verstandig om gevoelige onderwerpen uit het verleden zoals gewelddadige onderdrukking of genocide in een historische roman te ontrafelen? Of kun je dit soort thema’s beter aan historici overlaten? In dit programma worden de (literaire) degens gekruist over ‘haatspraak’ en geweld, met o.m. Olga Tokarczuk die met haar uitspraken over de zwarte bladzijden uit de Poolse geschiedenis een ware haatcampagne over zich heen heeft gekregen, en Frank Westerman die met zijn meest recente boek Een woord, een woord een weerwoord op terreur zoekt.

Literary confrontations with historical myths and violence Writers that try to engage with the national conscience are regularly the subject of hate. Is it wise to unravel sensitive subjects from the past, such as mass violence or genocide, in a historical novel? Debate about (literary) confrontations with ‘hate speech’ and violence, featuring writers such as Olga Tokarczuk, whose remarks on the black pages in Polish history were met with a hate campaign, and Frank Westerman, whose latest book Een woord, een woord, is in search for an answer to terrorism.

Met/with Olga Tokarczuk, Frank Westerman, Remco Ensel (openingsstatement), Jasper Henderson (moderatie), Iwona Gusc (redactie)

28


ZATERDAG 8 20:00 — 21:0OKTOBER 0 • IJZAAL

U O Y L L E T LET ME E WORDS ’B O U T T H B E E S AND THE Let me tell you ’bout the words and the bees Het politieke engagement lijkt haar rentree te hebben gemaakt in de Nederlandse literatuur. Er wordt echter weinig geschreven over het milieu en tegen haar vervuilers. Twee dichters, Julia Fiedorczuk en Maartje Smits, hebben in aanloop naar het festival met elkaar van gedachten gewisseld over hun schrijven en welke rol het milieu daarin speelt. Vandaag zullen zij elkaar voor het eerst in levenden lijve ontmoeten. Met beeldend kunstenaar Klaske Oenema en saxofonist Jan Klug treden ze ’s avonds op tijdens een performance met poëzie, muziek en beeld.

Let me tell you ’bout the words and the bees Political engagement seems to be back on the Dutch literary scene. However, not much is being written about the environment and against its polluters. In the lead up to this festival, poets Julia Fiedorczuk and Maartje Smits exchanged thoughts about the role the environment plays in their writing. Today they will meet in the flesh for the first time. Performing with visual artist Klaske Oenema and saxophonist Jan Klug, they will blend poetry, music and visuals.

Met/with Maartje Smits, Juli a Fiedorczuk, Jan Klug, Klaske Oenema, Tsead Bruinja (redactie)

29


ZATERDAG 8 OKTOBER 20:30 — 21:30 UUR • TUINZAAL

ELEPHANT IN THE ROOM

Elephant in the room

‘Don’t mention the war,’ de gevleugelde Fawlty Towers-uitdrukking, dringt zich onvermijdelijk op wanneer je als festival je pijlen richt op Polen en de Oekraïne. Het grote boze R-woord hangt continu als een zwaard van Damocles boven alle gesprekken, voordrachten en discussies die de komende dagen gevoerd zullen worden. Toch is het in de loop van de geschiedenis altijd de taak van de schrijver geweest om de oorlog juist wél te noemen. In Elephant in the room zoomen we in op de Oekraïense situatie: wat betekent een dreigende grootmacht aan de buitengrenzen van Europa voor de vrijheid van meningsuiting? Wat is je taak als schrijver? De Oekraïense auteur Oksana Zabuzhko is een felle criticaster van Rusland, maar wat betekent dit voor haar autonome schrijverschap? In dit programma gaat Zabuzhko over deze onontkoombare vraagstukken in gesprek met slaviste Ellen Rutten en schrijver en reiziger Auke Hulst.

Elephant in the room ‘Don’t mention the war,’ the famous phrase coined by Fawlty Towers, inevitably comes up when the focus of your festival is on Poland and the Ukraine. Like the sword of Damocles, the R-word hangs above all conversations, readings and discussions. Yet it has always been the role of the writer to address the elephant in the room. In this programme we zoom in on the Ukrainian situation: How does the superpower looming just across the European border affect freedom of speech? What is your responsibility as a writer? Ukrainian author Oksana Zabuzhko is a fierce critic of Russia, but what does that mean for her autonomy as a writer? In this programme Zabuzhko discusses these imperative questions with professor of Slavic studies Ellen Rutten and writer and traveller Auke Hulst.

Met/with Oksana Zabuzhko, Ellen Rutten (o.v.), Auke Hulst en Bahram Sadegh i (moderatie)

30


ER OKTOB ZAAL 8 G A D N ZATER 22:30 • TUI — 21:30

WHY WE (DON’T) LOVE OUR DICTATORS Why we (don’t) love our dictators In Europa denken we nog steeds dat onze parlementaire democratie het beste regeringsmodel ter wereld is. De werkelijkheid laat iets anders zien. In Rusland is Vladimir Poetin nog nooit zo populair geweest. In Turkije is Erdogan voor veel mensen een held. Steeds vaker hoor je de roep om ‘een sterke leider’, hoe komt dat? Zit het ergens in de mens, dat verlangen jezelf ondergeschikt te maken aan een leider? Why we (don’t) love our dictators is een inhoudelijk én onderhoudend programma met columns, discussie en cabaret.

Why we (don’t) love our dictators In Europe we still insist that parliamentary democracy is the best system of government in the world. Reality suggests otherwise. In Russia, Vladimir Putin has never been so popular. Many in Turkey see Erdogan as a hero. Around the world there seems to be an increasing desire for strong leaders. Why? Is it inherently human to wish to subjugate ourselves to a leader? Why We (Don’t) Love Our Dictators is an informative and entertaining programme featuring columns, discussions and cabaret.

Met/with Maxim Februari, Tahmin a Akefi, Soula No (cabaret), Bahram tos Sadeghi (moder atie), Christine Otten (redactie )

31


ZATERDA 21:00 — 2G 8 OKTOBER 3:00 • IJZ AAL

N O H T A R A M S R E T DICH L J I T S E NIEUW Dichtersmarathon nieuwe stijl In de Dichtersmarathon nieuwe stijl lezen twintig dichters werk van zichzelf en één gedicht van een buitenlandse dichter naar keuze. Ze trekken voorbij als stemmen in een weldadig lang gesprek, waarbij je vrijelijk aan en af kunt haken. Er wordt geen tijd verspild met aankondigingen; zonder de betovering te verbreken volgen ze elkaar op: podiumbeesten en prevelaars, abstractici en anekdotici, guppies en geriaten. Poëzie is niet moeilijk! Poëzie is spannend, werelds, divers en vooral: lees-, beluister- en bewoonbaar.

Poetry marathon new style Twenty poets will recite their work alongside one poem by a foreign poet of their choice. Tune in or out at any time as they pass by like voices in a leisurely long conversation. No time is wasted on introductions; madcaps and mumblers, abstracts and anecdotes, juveniles and geriatrics follow each other in quick succession without breaking the illusion. Poetry is not difficult! Poetry is exciting, sophisticated, varied and above all, readable and listenable.

eke Claus, CA Conrad, Met/with Victor Schiferli, Ann van Amstel, Neske Beks, Marieke van Rijneveld, Anne Bartelds, Dean Bowen, Maartje Smits, Mia You, Umeu , Iryna Vikyrchak Julia Fiedorzcuk, Andriy Lyubka

32


ER OKTOB YER 8 G A D ZATER — 22:00 • FO N 20:00 – 01:00 • TUI 22:00

: D N A B L A V I T RMW FES HINE TOUKI DELP EXPERIENCE Rmw festivalband: Touki Delphine Experience Ook op zaterdagavond begeleidt festivalband Touki Delphine Experience weer een groep schrijvers met hoekige electro, lome midtempo beats en ratelende percussie. De coole gasten van TDE hebben een rep to protect op het gebied van film- theateren popmuziek, en kunnen als geen ander on the spot improviseren met schrijvers, dichters en zangers. Op zaterdag gaan ze dit vanaf 20.00 uur elk heel uur in de foyer laten horen en zien!

Rmw festivalband: Touki Delphine Experience Saturday evening Touki Delphine Experience will perform again at Read My World, accompanying writers, poets and singers with angular electro, laid-back mid-tempo beats and rattling percussion. The cool guys of TDE have a rep to protect when it comes to film-, theatre-, and pop music, and can improvise on the spot like no other. Hear and see them in action on Saturday, every hour on the hour in the foyer!

Met/with Jens Bout ery, Ralf Pouw, Bo Koek, Hans van der Meer, John van Oostrum en Rik Elstgeest

33


ZATERDAG 8 OKTOBER 22:00 — 01:00 • TUIN

LITERAIRE VUURPOTPOURRI Literaire vuurpotpourri Zaterdagavond worden de vuren ontstoken in de mooiste tuin van Amsterdam en nemen muzikanten en verhalenvertellers daarbij plaats om al vertellend en zingend de nacht in te luiden. Verwacht bij die vuren bijvoorbeeld violist, trompettist en verhalenverteller Dolan Jones die samen met Anje Robertson de geschiedenis van een teruggevonden viool zal terughalen, een geschiedenis die leidt van Amsterdam naar Poolse vernietigingskampen. Dean Bowen zal plaats nemen bij het vuur om daar zijn poëzie ten gehore te brengen. Columnist en verhalenverteller Esra Seval Dede put inspiratie voor haar verhalen uit haar eigen leven als jonge vrouw met een Turkse achtergrond in Nederland. Een perfect programma om je door de tuin dolend en in het vuur turend mee te laten slepen naar alle uithoeken van taal, klank en wereld.

Fireside Literature On Saturday evening campfires will illuminate the most beautiful garden in Amsterdam as musicians and storytellers come together to usher in the night. Listen to violinist, trumpet player and storyteller Dolan Jones and Anje Robertson tell the history of a rediscovered violin, a history that leads from Amsterdam to the extermination camps in Poland. Dean Bowen will take place fireside and recite his poetry. Columnist and storyteller Esra Seval Dede’s stories are inspired by her experiences as a young woman with Turkish heritage in the Netherlands. Wander through the garden, gaze into the flames, and be transported through language and sound.

onrad, Anje n Jones, CA C l e.v.a. Met/with Dola en, Esra Seva ow B n ea D , Rober tson

34


TSEAD TIPT Hoe kwam je op het idee voor Let me tell you ’bout the Words and the Bees en wat gaan we zien tijdens het programma? Ik kwam op het idee voor door het lezen van het werk van Julia Fiedorczuk en dan met name het in het Engels vertaalde korte verhaal ‘Weightlessness’ over een zwerfster die een slaapplek zoekt op een Pools volkstuinencomplex. Toen ik mij wat meer verdiepte in haar achtergrond stuitte ik op haar interesse in eco-literatuur. Rond diezelfde tijd zat ik vaak in de trein van Amsterdam naar Arnhem met collega-dichter Maartje Smits. Zij vertelde mij over het houden van bijen en haar interesse in de natuur. Smits’s sterke debuutbundel Als je een meisje bent gaat dan weliswaar niet zo zeer over die natuur maar wel over het vrouw zijn en worden wat dan weer goed aansloot bij een van de thema’s van het festival, namelijk het feminisme. Ik was benieuwd naar wat deze twee dichters elkaar over beide onderwerpen te vertellen hebben en vroeg ze een briefwisseling op te zetten. Net als vorig jaar wilde ik graag een dag lang met dichters, muzikanten en beeldend kunstenaars werken met als doel om tot een performance te komen. Door twee van die deelnemers een paar maanden daarvoor al aan elkaar te verbinden, krijgt het programma meer diepgang. Ik ben benieuwd naar wat dat gaat toevoegen aan de performance met beeldend kunstenaar en muzikante Klaske Oenema en multi-instrumentalist Jan Klug. Naar welk ander programma kijk je uit tijdens het festival? Ik kijk uit naar het programma Feminist Futures omdat ik erg nieuwsgierig ben naar hoe het feminisme in verschillende landen en generaties wordt ervaren, maar ook omdat ik programmamaakster Lisanne Snelders erg hoog heb zitten. Bovendien ben ik benieuwd naar wat dichteres Mia You over het feminisme heeft te vertellen, zeker na het lezen van haar bundel I, too, dislike it. Tsead Bruinja is redacteur van Read My World

35


TIJDSCHEM

BLE A / TIMETA WOENSDAG 5 OKTOBER

WEDNESDAY 5 OCTOBER BIJLMER PARKTHEATER 20:00 20:30 21:00

BIJLMER BOEKT!

20:00 - 22:00 | p.8

21:30 22:00

END

BIJLMER P ARKTHEA

TER

Anton de Komplein 240 Amsterdam Zuidoost

36


DONDERDAG

6 OKTOBER

THURSDAY 6 OCTOBER

GROTE ZAAL

FOYER

20:00 20:30

OPENINGSPROGRAMMA

20:00 - 21:30 | p.9

21:00 21:30

END

22:00 22:30 23:00

TOUKI DELPHINE EXPERIENCE

22:00 - 01:00 | p.20

23:30

???

00:00 00:30 01:00

END

I TOLHU

STUIN

IJpromenade 2 Amsterdam

37


BLE A / TIMETA M E H C S D IJ T GROTE ZAAL 12:00 — 13:30 15:00 – 16:30

TOLHUISTUIN TUINZAAL

REVUE SCHOOL DER POËZIE

12:00 - 13:30 15:00 - 16:30 | p.11

18:00 18:30

LITERATURE AND POLITICS

17:30 - 19:00 | p.14

19:00 19:30 20:00

MOVIES THAT MATTER

18:00 - 22:30 | p.12

HARTLAND EUROPA

20:00 - 21:00 | p.16

20:30 21:00 21:30

DE TAAL VAN HET BEEST

21:30 - 22:30 | p.19

22:00 22:30

END

END

23:00 23:30 00:00 00:30 01:00

38


VRIJDAG 7 O FRIDAY 7 OCT OBER KTOBER IJZAAL

FOYER

12:00 — 13:30 15:00 – 16:30 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30

OP DE GRENS

19:00 - 20:00 | p.15

BOOKS ARE WEAPONS

20:00 - 21:00 | p.17

21:00 21:30

FEMINIST FUTURES

21:00 - 22:30 | p.18

22:00 22:30 23:00

DE WETENSCHAP VAN...

22:30 - 22:45 | p.21 END

TOUKI DELPHINE EXPERIENCE

00:00

21:00 - 21:15 22.00 - 22:15 23:00 - 23:15 23:30 - 0:30 | p.20

00:30

END

23:30

01:00

39


TIJDSCHEMA 17:00 17:30

/ TIMETABLE

GROTE ZAAL

TUINZAAL

BOEKPRESENTATIE ANDREY KURKOV: DAGBOEK MAJDAN

WHAT COMES FROM AFAR

17:00 - 18:00 | p.24

17:00 - 18:00 | p.25

18:00 18:30 19:00 PAST VIOLENCE & HATE SPEECH

19:30 20:00 20:30

19:00 - 20:30 | p.28

MOVIES THAT MATTER

19:00 - 22:00 | p.26

ELEPHANT IN THE ROOM

20:30 - 21:30 | p.30

21:00 21:30 22:00

WHY WE (DON’T) LOVE OUR DICTATORS

21:30 - 22:30 | p.31

END

22:30

END

23:00 23:30

40


Z

DA ATER

G

E TOB K O 8

R

SATURDAY 8 OCTOBER

IJZAAL

FOYER/TUIN

17:00 17:30 18:00 18:30 19:00

ROOTS!

18:00 - 20:00 | p.27

19:30 20:00 20:30

LET ME TELL YOU ’BOUT THE WORDS AND THE BEES

20:00 - 21:00 | p.29

21:00 21:30 22:00

TOUKI DELPHINE EXPERIENCE

20:00 - 20:15 21.00 - 21:15 22:00 - 22:15 | p.33 (foyer)

DICHTERSMARATHON

21:00 - 23:00 | p.32

22:30 23:00

LITERAIRE VUURPOTPOURRI

END

22:00 - 01:00 | p.34 (tuin)

23:30 00:00 00:30 01:00

END

41


COLOFON Directie Daphne de Heer, Marije Koens,

Grafisch Ontwerp HOAX

Willemijn Lamp

Fotografie campagne Jaya Pelupessy

Curatoren Grzegorz Jankowicz,

Aankleding festival LABland

Iryna Vikyrchak

Vrijwilligerscoördinator

Programmaredactie Tsead Bruinja, Iwona

Merel Hobrink

Gusc, Eric Metz, Christine Otten, Matthijs Ponte, Maya Shamir, Lisanne Snelders,

Speciale dank voor het verwezenlijken

Sarien Zijlstra

van Read My World aan

Dichtersmarathon Joost Baars,

Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam,

Thomas Möhlmann

School der Poëzie, Perdu, Tolhuistuin,

Movies That Matter Dirk van der Straaten

Bijlmer Parktheater, Ilonka Verdurmen,

Huisband Touki Delphine Experience

Boekhandel Over Het Water, Boekhandel

Hoofd Productie Floortje Halters

Pegasus, Boekhandel Perdu, Sweet Dreamz,

Productiemedewerker Patricia Samwels

Movies that Matter, Tuin aan zee, European

Stagiaire Productie Ingrid Stoop

Cultural Foundation, Krytyka Polityczna,

Technische productie Rik van der Veen

Polish Book Insitute, Stichting Literatura,

PR, Marketing & Communicatie

Uitgeverij Douane, Black Heritage Tour,

Ruth Bergmans, Karin van de Wiel

Uitgeverij De Geus, Bozar Paleis voor schone

| StudioKVDW, Malika Soudani

kunsten Brussel, Mezrab en alle medewer-

Social Media Milan Vaassen

kers en vrijwilligers

Tekstredactie Esther Kuijper Vertaling Elly Spiro

Bestuur Read My World Jan Langman,

Coördinatie vertalingen Soesja Schijven

Lian van de Wiel, Herma Hofmeijer

Foto Iryna Vikyrchak Adrie Mouthaan

42


Locatie/Location

INFO

Read My World 2015 | Tolhuistuin | IJpromenade 2 | Amsterdam

Prijzen/Prices Prijs/Price*

Kortingsprijs/Discount price**

Festival passe-partout Festival Pass 6 t/m 8 oktober

€ 30,-

€ 25,-

Opening Read My World Festival 2016: 6 oktober

€ 15

€ 12,50

€ 17,50

€ 15

€ 5,-

€ 5,-

Kaarten/Tickets

Dagkaart/Day Pass 7 of 8 oktober Literaire Vuurpotpourri: 8 oktober Tijd/Time vanaf from 22.00 uur Locatie/Location de Tuin *

Prijzen zijn exclusief servicekosten. Zit- en staanplaatsen zijn ongeplaceerd. Er is een

beperkt aantal zitplaatsen. Prices excluding service charge. Seated and standing tickets are unnumbered. There is a restricted number of seats. **

De kortingsprijs is geldig op vertoon van één van de volgende passen bij de kassa én ingang van

de zaal. The discount price is valid on presentation at the box office and the theatre entrance of a: CJP-pas, studentenkaart, Stadspas, 65+-kaart, SLAA-vriendenpas, Perdu-vriendenpas. ***

Het festival is op vrijdag 7 oktober gratis toegankelijk voor We Are Public-leden. On Friday

October 7th the festival is freely accessible to We Are Public members.

Kaarten/Tickets E-tickets koop je via www.eventbrite.nl. De kassa op het festivalterrein is geopend van 6 t/m 8 oktober. Openingstijden: een uur voor aanvang van het programma. You can buy your e-tickets on www.eventbrite.nl. The box office on the festival grounds is open from 6-8 October 2016, an hour before the start of the programme.

43



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.