Biuletyn PTE nr 1/2008 by Polskie Towarzystwo Ekonomiczne

ISSN 1507-1383

Z A R Z Ą D K R A J O W Y P O LS K I E G O T O W A R Z Y S T W A E K O N O M I C Z N E G O

Nr 1 (35) – STYCZEŃ 2008

Zarząd Krajowy Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego 00-042 WARSZAWA, ul. Nowy Świat 49 tel. 022 551 54 01, 022 551 54 05, faks 022 551 54 44 e-mail: zk@pte.pl www.pte.pl Oddziały Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego

VIII Kongres Ekonomistów Polskich

BIAŁYSTOK, 15-732, ul. CHOROSZCZAŃSKA 31 tel. 085 652 09 25 e-mail: ejsmont@wse.edu.pl BIELSKO-BIAŁA, 43-309, ul. WILLOWA 2 tel./faks 033 816 36 80 e-mail: partship@pte.bielsko.pl BYDGOSZCZ, 85-034, ul. DŁUGA 34 tel. 052 322 65 52, faks 052 322 67 81 e-mail: sekretariat@pte.bydgoszcz.pl CZĘSTOCHOWA, 42-200, ul. KILIŃSKIEGO 32/34 tel. 034 324 97 33, 034 324 26 30 e-mail: opteczwa@onet.pl ELBLĄG, 82-300, ul. KRÓLEWIECKA 108 tel./faks 055 234 41 36 e-mail: wsir@elblag.com.pl GDAŃSK, 80-830, ul. DŁUGI TARG 46/47 tel. 058 301 54 61, 301 99 71, faks 058 301 52 46 e-mail: gdansk@pte.pl GLIWICE, 44-100, ul. ZWYCIĘSTWA 47 tel./faks 032 231 45 84, 032 331 30 81 i 82 e-mail: biuro@ptegliwice.pl KATOWICE, 40-129, ul. MISJONARZY OBLATÓW 27 tel./faks 032 259 88 78, tel. 259 62 79 faks 258 54 82 e-mail: katowice@pte.pl

Goście specjalni kongresu w czasie obrad sesji I plenarnej. Na pierwszym planie Sławo-mir Skrzypek, prezes NBP, i prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego.

KIELCE, 25-406, ul. ŚWIĘTOKRZYSKA 21 Akademia Świętokrzyska, Wydział Zarządzania i Administracji tel. 041 349 65 28 e-mail: a.szplit@plusnet.pl KOSZALIN, 75-254, ul. FRANCISZKAŃSKA 52 tel./faks 094 343 33 33 e-mail: czerwins@tu.koszalin.pl ptekoszalin@neostrada.pl KRAKÓW, 30-003, ul. LUBELSKA 21 tel. 012 634 32 59, faks 012 634 03 81 e-mail: krakow@pte.pl LEGNICA, 59-220, RYNEK 28 tel. 076 852 38 72 e-mail: pte.legnica@wp.pl LUBLIN, 20-805 ul. STRZELECKA 61 tel. 081 746 90 21 jlobocki7@wp.pl ŁÓDŹ, 90-608, ul. WÓLCZAŃSKA 51 tel. 042 632 28 17, tel./faks 042 630 28 19 e-mail: lodz@pte.pl

Otwarte forum dyskusyjne – ludzie biznesu i polityki o źródłach i barierach wzrostu gospodarki.

OLSZTYN, 10-117, ul. 1 MAJA 13 tel. 089 527 24 49, 089 527 58 25 e-mail: pte@pteolsztyn.edu.pl OPOLE, 45-082, ul. OZIMSKA 46a UNIWERSYTET OPOLSKI, WYDZIAŁ EKONOMICZNY tel./faks 077 401 69 05, 401 69 05 06 e-mail: zmikolajewicz@poczta.onet.pl POZNAŃ. 61-779, ul. KLASZTORNA 24/25 tel. 061 852 86 91 tel./faks 061 851 90 58 e-mail: info@pte.poznan.pl RZESZÓW, 35-045, ul. HETMAŃSKA 15 tel. 017 853 36 49, faks 017 853 38 15 e-mail: pterzeszow@poczta.onet.pl SZCZECIN, 71-414, pl. KILIŃSKIEGO 3 tel. 091 455 34 55, faks 091 455 34 71 e-mail: pte@pte.szczecin.pl TORUŃ, 87-100, ul. KOPERNIKA 21 tel. 056 622 79 44 e-mail: pte@stud.umk.pl WAŁBRZYCH, 58-300, ul. SZMIDTA 4a tel. 074 842 62 60 ptewch@wp.pl WARSZAWA, 00-042, ul. Nowy Świat 49 tel. 022 55 15 420, faks 022 55 15 444 e-mail: szkolenia@pteprofit.pl WROCŁAW, 50-146, ul. ŁACIARSKA 28 tel./faks 071 343 63 18 e-mail: pte-wroclaw@tlen.pl ZIELONA GÓRA, 65-066, ul. ŻEROMSKIEGO 3, skr. 165 tel. 068 327 04 19, faks 068 320 25 89 e-mail: pte@zg.pl

Waldemar Pawlak, wiceprezes Rady Ministrów, i prof. Jerzy Osiatyński

W czasie sesji plenarnej I (na pierwszym planie prof. Witold Bień)

Redaguje zespół w składzie: Adam Cymer, Paweł Dec, Beata Grabowska, Łukasz Janikowski, Józef Łobocki, Wiktor Krzyżanowski, Marek Misiak, Andrzej Muszyński (redaktor prowadzący), Artur Pollok, Stanisław Rudolf, Grzegorz Wałęga Biuro ZK PTE, 00-042 Warszawa, ul. Nowy Świat 49, tel. 022 551 54 01, 022 551 54 05, faks 022 551 54 44 e-mail: zk@pte.pl Produkcja Bartgraf, tel. 022 625 55 48, faks 022 621 14 55

Pokongresowe podsumowania, podziękowania i refleksje iniony, 2007 rok to dla PTE okres zwieńczenia ponaddwuletnich prac nad przygotowaniem VIII Kongresu Ekonomistów Polskich, który odbył się 29–30 listopada 2007 r. w Warszawie pod hasłem ,,Polska w gospodarce światowej – szanse i zagrożenia rozwoju’’. Program kongresu został wypracowany przez powołaną jesienią 2005 roku Radę Programową. W jej skład weszło 61 naukowców i praktyków, reprezentujących różne dziedziny ekonomii i różne ośrodki naukowe oraz środowiska gospodarcze. Merytoryczne debaty tego gremium zaowocowały bogatymi programami plenarnych i specjalistycznych sesji, bazujących na ponad 200 referatach nadesłanych na kongres. Dzięki staraniom Rady Programowej referaty przygotowali i wzięli udział w kongresie prominentni przedstawiciele nauk ekonomicznych i życia gospodarczego. Zgodnie z ukształtowaną już tradycją, kongres odbył się pod honorowym patronatem Prezydenta RP i zgromadził około 700 uczestników, nie tylko z Polski, ale także z zagranicy. W kongresie uczestniczyli przedstawiciele instytucji centralnych: Sławomir Skrzypek, prezes Narodowego Banku Polskiego, Waldemar Pawlak, wicepremier i minister gospodarki oraz prof. Barbara Kudrycka, minister nauki i szkolnictwa wyższego. Obecność na kongresie czołowych postaci życia gospodarczego i nauki stwarza szansę, że głos ekonomistów będzie bardziej brany pod uwagę w polityce gospodarczej. Kongresy ekonomistów mają długą tradycję, sięgającą 1887 roku, kiedy to ekonomiści z trzech zaborów zorganizowali w Krakowie pierwszy taki kongres. Po drugiej wojnie światowej kongresy ekonomistów polskich odbywały się w latach: I – 1950, II – 1956, III – 1971, IV – 1981, V – 1987 (w 100-lecie

Spis treści Elżbieta Mączyńska Pokongresowe podsumowania, podziękowania i refleksje

Marek Rocki, Marek Ratajczak, Andrzej Muszyński ,,Jakość kształcenia ekonomicznego’’

Ewa Okoń-Horodyńska ,,Ludzie biznesu i polityki o źródłach i barierach rozwoju gospodarki’’

Marek Misiak ,,Czwartki u ekonomistów’’ a kongres

Ewa Badzińska, Małgorzata Rembiasz, Katarzyna Sobiech ,,Ekonomiści o współczesnych problemach gospodarczych’’ 15

Grzegorz Wałęga Przed finałem XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej

Paweł Dec Kamienica Bentkowskiego – prawie 200 lat historii

Barbara Liberda, Andrzej Muszyński Profesor Adam Szeworski ukończył 90 lat

Jubileusz 80-lecia prof. Leszka Kałkowskiego

Recenzje i rekomendacje

Kalendarium

Biuletyn PTE nr 1/2008

kongresu z 1887 r.), VI – 1993 i VII – 2001. Zarazem powojenna historia kongresów wskazuje, że odbywały się one niemal zawsze w ważnych, przełomowych dla kraju okresach, czego najlepszym dowodem jest chociażby kongres z 1956 r. Tak się stało i tym razem, albowiem VIII Kongresowi Ekonomistów Polskich towarzyszyła zmiana rządu w Polsce. Jednak to, że kongres ten zorganizowany został w czasie szczególnym wynika nie tylko ze względu na przełom polityczny. Obecnie bowiem w gospodarce dokonują się zmiany, których zakres i skala są niebywałe. Wynika to przede wszystkim ze światowego przełomu cywilizacyjnego, polegającego na wypieraniu panującej przez kilkaset lat cywilizacji industrialnej przez nową, nie do końca jeszcze zdefiniowaną, określaną jako cywilizacja oparta na wiedzy. Wiedza staje się obecnie uniwersalnym substytutem. W Polsce na zmiany związane ze światowym przełomem cywilizacyjnym nakłada się przełom wynikający z transformacji i integracji z UE czy szerzej – globalizacji. W takich warunkach łatwo o błędy, a kreatywność przeplata się z destrukcją. Wskazuje to na wagę oceny stanu transformacji oraz szans rozwojowych i pozycji Polski w świecie. Tym właśnie zagadnieniom poświęcona była debata kongresowa. W jej ramach formułowane były rekomendacje dotyczące polityki gospodarczej i wnioski na temat perspektyw rozwojowych Polski, z uwzględnieniem przystąpienia do strefy euro. Wnioski z debaty oraz zawarte w referatach treści tworzą wieloaspektowy obraz transformacji, ale oceny jej efektów są wysoce kontrowersyjne. Jest to symptomatyczne, tym bardziej że niektórzy autorzy artykułów, profesorowie, wybitni naukowcy, pełnili w różnych okresach ważne funkcje w gospodarce, od premiera rządu począwszy (Marek Belka) poprzez wicepremierów odpowiedzialnych za sprawy gospodarcze (Zdzisław Sadowski, Grzegorz W. Kołodko, Jerzy Hausner). W debacie kongresowej zgodnie podkreślano fundamentalne znaczenie polityki ustrojowej dla prawidłowego rozwoju kraju. Natomiast to, co dzieliło – to opinie na temat optymalnego dla Polski modelu ustroju społeczno-gospodarczego. Wyjątkowo wyraziście znalazła tu potwierdzenie znana sentencja: doctrina multiplex, veritas una. Do refleksji nad modelem ustroju gospodarczego zmuszają przede wszystkim pojawiające się pod wpływem przełomu cywilizacyjnego rysy na tradycyjnych, dostosowanych do cywilizacji industrialnej, rozwiązaniach. Niespójności między przemianami cywilizacyjnymi a rozwiązaniami ustrojowymi prowadzą do patologii w funkcjonowaniu państwa, gospodarki i relacji społecznych. Brak polityki ustrojowej przynosi chaos w gospodarce, zaś nieład ustrojowy zagraża podstawom gospodarki i państwa. Charakterystyczne przy tym jest, że mimo rozmaitych, podejmowanych 4

Biuletyn PTE nr 1/2008

w skali globalnej i lokalnej, przedsięwzięć ukierunkowanych na łagodzenie dysproporcji i wynaturzeń społeczno-gospodarczych oraz na zrównoważony, trwały rozwój, dotychczas żaden w zasadzie kraj nie może poszczycić się w pełni satysfakcjonującymi i trwałymi rozwiązaniami tych problemów. Powstaje zatem pytanie, dlaczego tak się dzieje? Co jest podłożem tak wyraziście wykazywanych w prezentowanych artykułach błędów w polityce gospodarczej i czy, w jakim stopniu i jak można ich uniknąć? Wyraźne w debacie kongresowej i referatach kontrowersje na ten temat, a także rodzące się na tym tle kolejne pytania obejmują zarazem wyzwania, przed którymi współcześnie stają ekonomiści. Znajduje to odzwierciedlenie m.in. w światowej literaturze przedmiotu, gdzie wskazuje się na konieczność przewartościowania czy nawet rewizji niektórych starych teorii, które tracą aktualność w zmienionej i dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Dlatego niezwykle ważne jest, że w kongresie wzięli udział przedstawicieli różnych szkół w teorii ekonomii, różnych nurtów i instytucji, w tym także takich, które dotychczas nie współpracowały ze sobą. Spotkali się i dyskutowali ze sobą liberałowie, neoliberałowie, keynesiści i in. Co ważne, choć ze względu na złożoność i kontrowersyjność materii, były to debaty bardzo trudne, to okazały się bardzo konstruktywne. Dzięki temu, jakże krytyczna i, niestety, wciąż generalnie prawdziwa konstatacja Cypriana Kamila Norwida, że ,,nie umiemy różnić się pięknie i mocno’’, w przypadku kongresu okazała się na szczęście nieuprawniona. Dorobek kongresu został szczegółowo przedstawiony na stronie internetowej PTE, a obecnie trwają prace redakcyjne nad publikacjami książkowymi, powstającymi na kanwie kongresu. Kontynuowane są (m.in. na forum Rady Naukowej PTE), prace nad wdrażaniem dorobku kongresu w praktyce. Lista osób, które przyczyniły się do zorganizowania i dorobku kongresu jest bardzo, bardzo długa. Wszystkim, którzy poświęcili kongresowi swój czas oraz potencjał intelektualny, organizacyjny, a także finansowy, składam w tym miejscu w imieniu władz PTE i własnym wielkie podziękowania wraz z zapewnieniem, że dokonamy wszelkich starań, aby dorobek kongresu został należycie spożytkowany dla dobra publicznego. Zachęcam zatem do zgłębiania tez i materiałów kongresowych, których fragmenty publikujemy także w niniejszym biuletynie. Z życzeniami satysfakcjonującej lektury Elżbieta Mączyńska prezes PTE, przewodnicz¹ca Rady Programowej VIII Kongresu Ekonomistów Polskich

VIII Kongres Ekonomistów Polskich – edukacja

Marek Rocki, Marek Ratajczak, Andrzej Muszyński

,,Jakość kształcenia ekonomicznego’’ 29 listopada 2007 r. uczestnicy VIII Kongresu Ekonomistów Polskich debatowali nt. jakości kształcenia ekonomicznego w szerokim gronie przedstawicieli teorii i praktyki gospodarowania. Zapowiadane było kontynuowanie dyskusji w ramach konferencji i seminariów pokongresowych, co jest tym bardziej istotne, że wzrost roli Polski w gospodarce światowej zależy od poziomu wiedzy, umiejętności i zaufania społeczeństwa obywatelskiego. Na rolę zaufania zwracał uwagę prof. P. Sztompka, komentując debatę plenarną pt. ,,Polska transformacja i jej przyszłość’’ (szerzej – w stenogramie z sesji plenarnej na stronie www.pte.pl). esja została zaprojektowana tak, aby jakość kształcenia mogła być poddana analizom i ocenom z różnych punktów widzenia, doświadczeń zawodowych i dyscyplin naukowych. Przed rozpoczęciem obrad przyjęto, że najważniejsze jest odkrycie nowych możliwości rozwoju systemu kształcenia, kreowania przedsiębiorczości intelektualnej oraz tworzenie warunków pracy organicznej z młodzieżą utalentowaną – być może także rozpoczęcie procesu modelowania ekonomisty przyszłości. Wystąpienia wprowadzające o jakości i systemach kształcenia przedstawili dr B. Radomski (SGH) i prof. M. Ratajczak (AE w Poznaniu), o dylematach i kształceniu ustawicznym prof. J. Szambelańczyk (AE w Poznaniu), natomiast o oczekiwaniach gospodarki – K. Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich. Problematyka roli mediów w upowszechnianiu wiedzy ekonomicznej, w tym elektronicznych, została wyeksponowana w czasie dyskusji. Przebieg dyskusji o jakości kształcenia ekonomicznego w ramach samodzielnej sesji VIII Kongresu Ekonomistów Polskich świadczy o randze problemu oraz oczekiwań dotyczących roli edukacji ekonomicznej społeczeństwa w planowaniu i racjonalnym gospodarowaniu. W kontekście hasła kongresu ,,Polska w gospodarce światowej – szanse i zagrożenia rozwoju’’ jakość kształcenia jest warunkiem koniecznym skuteczności polityki gospodarczej, a być może także wyższej jakości koncepcji długofalowej strategii rozwoju kraju. W głównym nurcie dyskusji zauważono, że mimo ogromnego wzrostu liczby uczelni wyższych kształcących na kierunkach ekonomicznych nie do-

konano istotnych zmian w całokształcie kształcenia – zwłaszcza w zakresie szeroko pojętych zagadnień ekonomicznych. Zapewne z tego powodu sesja ta zgromadziła teoretyków i praktyków, profesorów i rektorów – w sumie ponad 50 osób zainteresowanych tą problematyką, z czego ponad połowa ze zgromadzonych zabierała głos w dyskusji. Uczestnicy dyskusji byli zgodni, że punktem wyjścia do dyskusji o jakości kształcenia powinny być konkretnie i ściśle zdefiniowane pojęcia. Niestety, nie ma do dziś w Polsce jasnych, powszechnie przyjętych definicji pojęć podstawowych. Poczynając od tego, czym jest kierunek studiów lub specjalizacja, a kończąc na tym, czym jest dziedzina nauk (w interesującym zgromadzonych na sesji osób była to: ekonomia i dyscypliny – odpowiednio: ekonomia i nauki o zarządzaniu). O ile w danym obszarze wiedzy definicje mogą być i z reguły są domyślne, o tyle najczęściej nie odpowiadają domysłom tworzonym przez przedstawicieli innych obszarów wiedzy. Na przykład – istnieją trzy dyscypliny nauk w dziedzinie ekonomia (ekonomia, zarządzanie, towaroznawstwo), podczas gdy w innych dziedzinach bywa ich od zera do kilkunastu. Podobnie jest z kierunkami studiów. Najlepszym przykładem braku dobrej definicji jest kierunek ekonomia, na którym – w pewnych uczelniach – uczy się studentów w ramach specjalności zarządzanie. Bezpośrednim, formalnym, powodem takiego stanu rzeczy jest to, że uczelnia ma uprawnienia do prowadzenia kierunku ,,ekonomia’’, ale popyt jest na nauczanie w zakresie zarządzania. Brak ogólnie przyjętych definicji nie zwalnia z myślenia o jakości, a jedynie utrudnia dyskusję. Biuletyn PTE nr 1/2008

VIII Kongres Ekonomistów Polskich – edukacja Podstawowym problemem strategicznym staje się odpowiedź na pytanie, jak mierzyć jakość. W tym pytaniu zawarte są podejścia, konteksty, kryteria, czynniki, miary, metody i ograniczenia. Z nim stykają się zarówno zespoły wizytujące Polskiej Komisji Akredytacyjnej, jak i środowiskowych komisji akredytacyjnych. Pytano m.in. czy można przyjąć, że odpowiednią jakość zapewnia x profesorów, a x-1 oznacza brak jakości? Z drugiej strony – czy 2x profesorów oznacza jakość dwukrotnie lepszą? Kolejny, ważny problem polega na tym, co mierzyć? Na przykład czy liczbę publikacji, których autorami są osoby prowadzące zajęcia lub dostępnych w bibliotece uczelnianej? Aktualność poruszanej problematyki (zarzuca się, że podręczniki są stare, a jednocześnie ogranicza się możliwość studiowania przez Internet), proporcje studentów i nauczycieli (różne dla różnych kierunków, różne na różnych typach zajęć), liczbę podejmujących prace absolwentów, przyrost płacy po ukończeniu studiów (jak na MBA)? Które z tych miar dają rzeczywiście obiektywny obraz ,,jakości’’ procesów nauczania? Czy można rozpatrywać model jakości systemu w oderwaniu od modelu jakości absolwenta? Czy uczelnie w pełni wykorzystują sygnały z innych rynków niż europejski? Z tym, co i jak mierzyć, aby określić jakość, związany jest problem, komu przypisać właściwości i kompetencje – czyli kto i jak ma mierzyć jakość kształcenia? Czy – na przykład – pomiarem jakości powinny się zajmować władze publiczne i agendy rządowe (ministerstwo, PKA, NIK) czy organizacje środowiskowe (tak jak kiedyś izby rzemieślnicze, które gwarantowały jakość usług)? Niewątpliwie, odróżnić trzeba rankingi od różnego rodzaju ewaluacji, certyfikacji, ratingów i akredytacji. Powstaje pytanie: czy instytucjami oceniającymi jakość mają być też media, gdyż to one publikują rankingi) czy na przykład konsumenci (a więc pracobiorcy i pracodawcy)? Wspomniane propozycje mają naturę egzogeniczną, a przecież można oceniać jakość endogenicznie – mogą ją wykonywać pełnomocnicy rektorów, działy audytu, kierownicy jednostek podstawowych. Następny problem to jak dbać o jakość. Endoczy egzogenicznie? Endo- to hospitacje, recenzje ofert dydaktycznych, ankiety studenckie, arkusze samooceny. Czy też egzo- poprzez powtarzalne kontrole, a może poprzez rynek? W pragmatycznej odsłonie systemu kształcenia istotne są problemy: 1) partykularyzmów środowiskowych, które utrudniają przygotowanie sensownych standardów nauczania oraz dają o sobie znać w ramach przygo6

Biuletyn PTE nr 1/2008

towywanych na podstawie standardów planów studiów w poszczególnych uczelniach, 2) słabości absolwentów w obszarach związanych z samodzielnym rozwiązywaniem problemów czy projektowaniem, a szerzej – w obszarze pewnych umiejętności i postaw wykraczających poza wąsko rozumiane kwalifikacje zawodowe, 3) stosunkowo słabe rozpoznanie rzeczywistych potrzeb rynków pracy, ale zarazem problemy z tym związane wynikające ze zmienności oczekiwań pracodawców dotyczących kwalifikacji absolwentów, 4) dylematy związane z troską o jakość edukacji, a presją utrzymania czy wręcz zwiększenia liczby studentów. W trakcie dyskusji uczestnicy sesji sformułowali kilka istotnych opinii. Za zasadnicze uznać należy następujące: 1) jakość edukacji i kształcenia powinien mierzyć rynek, czyli szeroko rozumiani pracodawcy, w konsekwencji rynek subiektywnie dobierze miary, które mogą (powinny?) być przedmiotem badań instytucji oferujących kształcenie – instytucje mogą bowiem tylko pomagać rynkowi w formułowaniu oceny, a uczelniom w konfrontowaniu się z subiektywnie konstruowanymi miernikami, 2) rynek to mechanizm alokacji, który ma większy wpływ na jakość, gdy lepiej prognozujemy popyt na specjalistów (tymczasem nadal brak dostatecznej współpracy uczelni z pracodawcami oraz instytucjami rynku pracy i przedsiębiorczości), 3) o jakości świadczy także dyplom uczelni – wskazano na prawdopodobną, z powodu masowości, deprecjację dyplomu magistra, 4) dyplom uczelni publicznych jako świadectwo kwalifikacji nie musi mieć wymuszanego ustawowo dyplomu firmowanego przez państwo – wskazywano na przejście do formy dyplomu sygnowanego przez uczelnie. W środowisku reprezentowanym na kongresie nie dało się zauważyć samozadowolenia. Z pewno-

ścią taki stan sprzyja podnoszeniu jakości nauczania. Powszechnie akceptowany był wniosek o konieczności zagwarantowania autentycznej, a nie deklaratywnej autonomii programowej uczelni wyższych. Uczelnie nie potrzebują nadmiernych regulacji utrudniających autonomiczne, bieżące dostosowywanie kwalifikacji absolwentów do oczekiwań gospodarki. Obserwacja, analiza i pomiar parametrów ,,jakości’’ wskazują, że ,,system’’ wymaga w warunkach zmienności otoczenia coraz wszechstronniejszego przygotowania zawodowego środowisk uczelni i szkół. Wymaga też umiejętności w tworzeniu warunków normalności, autonomii i innowacji. To uczelnie powinny określać, czego uczyć i jak, a społeczności – jak ,,móc i chcieć się uczyć’’. Tylko w tych warunkach można skutecznie budować jakościowy wizerunek uczelni, zwiększać jej potencjał rozwojowy i pozycję społeczną. W tym celu szkoły i uczelnie potrzebują współpracy ze stowarzyszeniami, partnerami i sponsorami, a wspomniane instytucje deklarują chęć takiej współpracy. Społeczności uczące się mogą tworzyć różne organizacje i programy specjalizacji zawodowej. Nie potrzebują regulacji, utrudniających inwestowanie w kapitał ludzki oraz dostosowanie kwalifikacji absolwentów do oczekiwań gospodarki. Potrzebują laureatów olimpiad i konkursów, a Polska – dobrego systemu olimpiad dla młodzieży, konkursów dla studentów oraz rankingów opartych na mechanizmie nagradzania szkoły i nauczyciela za sukces ucznia lub studenta.

Głosy w dyskusji:

Jan K. Solarz, prorektor Akademii Finansów Uczciwa konkurencja na krajowym i międzynarodowym rynku usług edukacyjnych warunkiem sukcesu 1. Obecny stan konkurencji na rynku edukacyjnym trudno jest uznać za satysfakcjonujący dla któregokolwiek z jego uczestników. Zarówno poziom presji na jakość kształcenia, jak i formy konkurencji cenowej między szkołami publicznymi i niepublicznymi są przedmiotem zasłużonej krytyki. 2. Para idzie w gwizdek, gdy spieramy się o minima programowe oraz to, kto je powinien ustalać i na czyją odpowiedzialność. Studenci muszą o tym głosować prawdziwymi pieniędzmi. Sprawdzają się jako profesjonalni konsumenci. Powinni się sprawdzić przy pozyskiwaniu kapitału wiedzy. 3. Weryfikatorem trafności treści kształcenia jest wyłącznie rynek pracy. Próby uznania się za mądrzejszego od rynku kończą się utratą konkurencyjności przez dany kraj.

4. Na pakiet zmian instytucjonalnych tworzący uczciwą konkurencję na rynku usług edukacyjnych na poziomie licencjata, magistra i doktora nauk składa się: a) zasada wyboru kanału i formy kształcenia przez zainteresowanego, a nie oferującego usługę, b) zasada gwarantowania jakości kształcenia marką uczelni, a nie autorytetem państwa, c) zasada atestowania uzyskanych w toku nauki kompetencji w centrach państwowych w warunkach jej dobrowolności. 5. Przejście na zasady uczciwej konkurencji powinno polegać na zdjęciu z dyplomów godła państwowego. Za zgodność dyplomu z ustawodawstwem krajowym i międzynarodowym odpowiada jedynie szkoła wyższa. 6. Popyt i podaż dyplomów reguluje sprawę ich jakości i marki. W zarządzaniu marką istotną rolę odgrywają centra oceny kompetencji absolwenta uczelni, których usługi są subwencjonowane przez państwa małym i średnim przedsiębiorstwom. 7. Aby zgodnie z prawem Kopernika gorsze dyplomy nie wypierały lepszych, każdy pracodawca jawnie deklaruje swoją politykę zatrudnienia i uznania dyplomów jakich uczelni. Składanie fałszywych oświadczeń podlega karze porządkowej. (Pełny tekst wystąpienia na www.pte.pl)

Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich Szkolnictwo ekonomiczne a oczekiwania praktyki (propozycje na przyszłość) 1. Wnioski z analizy status quo edukacji finansowej w Polsce n Częściowo nieaktualne podręczniki (podstawy przedsiębiorczości, ekonomia, bankowość, finanse) n Przeteoretyzowanie matematyki (w ćwiczeniach i zadaniach można uwzględniać sytuacje przydatne w życiu) n Brak kompleksowego wieloletniego programu dokształcania nauczycieli tych przedmiotów n Brak odpowiedniej liczby ćwiczeń na zajęciach biznesowych n Brak przedmiotów ekonomicznych i finansowych na niektórych kierunkach studiów n Niski poziom praktyk uczniowskich i studenckich n Brak zorganizowanego wsparcia dla przedsiębiorców i menedżerów potrzebujących aktualizacji wiedzy i ciągłego dokształcania n Zbyt mały udział mediów w edukacji finansowej społeczeństwa n Brak instytucjonalnej promocji kształcenia ustawicznego w Polsce 2. Stałe podnoszenie kwalifikacji – aktualizacja wiedzy jest niezbędna m.in. dla takich grup zawodowych jak: Biuletyn PTE nr 1/2008

VIII Kongres Ekonomistów Polskich – edukacja n przedsiębiorcy (w tym MSP), n menedżerowie wszystkich szczebli zarządzania, n nauczyciele, n członkowie zarządów firm. 3. Z myślą o przyszłości należy n poddawać okresowej ocenie i aktualizować podręczniki, programy komputerowe n włączyć media, głównie publiczne, do programu edukacji n wspierać nauczycieli w podnoszeniu kwalifikacji n angażować instytucje finansowe do współtworzenia programów edukacyjnych n promować systematyczne dokształcanie m.in. dla zawodów, dla których podstawy wiedzy finansowej są niezbędne do wykonywania pracy (sędziowie, dziennikarze itp.) 4. Konieczność stworzenia modelu konsultowania z praktykami zmian niezbędnych w edukacji n monitorowanie programów edukacyjnych, n badanie potrzeb, n uaktualnianie programów, n sprawdzanie efektów wprowadzanych zmian, n informowanie społeczeństwa o prowadzonych działaniach. (Pełny tekst wystąpienia na www.pte.pl)

Dr hab. Marek Rocki, profesor nadzwyczajny w Instytucie Ekonometrii Szkoły Głównej Handlowej Zarys koncepcji zmian w prawie o szkolnictwie wyższym Za zasadnicze uważam uwolnienie kreatywności uczelni, a jednocześnie oddanie im odpowiedzialności za prowadzone kierunki studiów. Tak rozumiem autonomię uczelni: n możliwość kreowania własnych kierunków studiów, n możliwość wydawania własnego dyplomu, n możliwość nadawania własnych tytułów zawodowych, n w dalej idącym wariancie także możliwość nadawania stopni i tytułów naukowych. W sądzie tym opieram się także na opiniach ekspertów OECD (OECD Reviews of Tertiary Education POLAND, str. 48 i inne). W praktyce oznacza to: n wprowadzenie dyplomu sygnowanego przez uczelnię (obecnie, zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy uczelnie wydają dyplomy państwowe), n wprowadzenie elastycznego systemu studiów (por. załącznik 1., zawierający opis systemu studiów w SGH w latach 1992 – 2005, obecnie niemożliwy do stosowania z powodu art. 8 ust. 2 ustawy, wymagającego, by student najpóźniej po drugim semestrze był przyjęty na określony kierunek studiów). W zasadzie ,,elastyczny system studiów’’ wynika 8

Biuletyn PTE nr 1/2008

wprost z przyjęcia zasad deklaracji bolońskiej i systemu ECTS, ale w praktyce ustawa w obecnym kształcie jest zaprzeczeniem deklaracji bolońskiej. n umożliwienie uczelniom kreowania kierunków studiów (obecnie czyni to minister zgodnie z art. 9 pkt 1 ustawy) zgodnie z ich koncepcją kształcenia. Wymagałbym opublikowania tej koncepcji, której realizacja podlegałaby kontroli PKA lub akredytacji środowiskowej), n zniesienie ustawowego limitu czasu studiów (art. 166 ustawy), wprowadzając w to miejsce limit czasu finansowania kosztu studiów przez podatników (budżet). W większości krajów Europy studia I stopnia trwają 4 lata, ale bywa że 5 lat, podczas gdy ustawa narzuca 6–7 semestrów. Czas studiów powinien być taki, jaki jest konieczny do uzyskania kwalifikacji, umożliwiających podjęcie pracy. Co więcej, system ECTS zakłada określanie postępu w studiach nie liczbą semestrów, lecz liczbą uzyskanych punktów (kredytów), n uwolnienie zasad rekrutacji tak, by uczelnie mogły, a nie musiały wykorzystywać ,,nowe matury’’ jako kryterium rekrutacji, n zmianę zasad przeprowadzania akredytacji przez PKA. Zgodnie z logiką systemu PKA przeprowadza postępowanie związane z certyfikacją, a nie akredytacją. Należałoby w kompetencjach PKA dodać kontrolowanie wydatkowania środków budżetowych uzyskiwanych przez uczelnię i wprowadzić zasadę kontrolowania tego, czy uczelnia wypełnia zobowiązania podjęte w opublikowanej koncepcji kształcenia. W moim pojęciu nie jest to sprzeczne z deklaracją bolońską i koncepcją ramowych treści kształcenia, n zmianę zasad finansowania budżetowego uczelni poprzez wprowadzenie bądź odpłatności proporcjonalnej do kosztu studiów bądź bonu edukacyjnego i współpłatności studentów. Warto tu odnotować, że w uzasadnieniu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 5 października 2005 r. w sprawie skargi konstytucyjnej Jacka Bąbki o zbadanie zgodności ,,starej’’ ustawy z konstytucją, możemy znaleźć następujący fragment: ,,Trybunał zwraca uwagę, że art. 70 ust. 2 konstytucji w sposób generalny wiąże odpłatność za naukę z poziomem kształcenia (szkoły wyższe), a nie z rodzajem studiów. Nie oznacza to, że obecny system pobierania opłat od studentów niestacjonarnych jest sprzeczny z przepisem konstytucji. Oznacza natomiast, że może być rozważana w ramach istniejących regulacji konstytucyjnych pewna postać opłat o charakterze powszechnym za korzystanie z określonych usług świadczonych przez uczelnie publiczne’’. (Pełny tekst wystąpienia na www.pte.pl)

VIII Kongres Ekonomistów Polskich – przedsiębiorczość

Ewa Okoń-Horodyńska

,,Ludzie biznesu i polityki o źródłach i barierach wzrostu gospodarki’’ Które warunki i rozwiązania regulacyjne zadecydują o rozwoju przedsiębiorczości w Polsce i poprawie konkurencyjności polskich przedsiębiorstw? Czy powstanie po kongresie pierwszy w historii raport PTE nt. „Przedsiębiorstw, przedsiębiorców i przedsiębiorczości”. Odpowiedzi na te i inne pytania, dotyczące praktycznych problemów świata przedsiębiorczości poszukiwali uczestnicy dyskusji w ramach sesji IV pt. „Ludzie biznesu i polityki o barierach i źródłach wzrostu gospodarki” – sesji pomyślanej jako otwarte forum dyskusyjne dla przedsiębiorców, ich reprezentantów, regulatorów, samorządowców, naukowców i polityków, prowadzonej przez prof. Ewę Okoń-Horodyńską (UJ) i red. Grzegorza Cydejkę (SDP). Do tej dyskusji aktywnie włączyli się uczestnicy kongresu i członkowie dwóch nowych klubów PTE: l Klubu Olimpijczyka – z wynikami badań oczekiwań przedsiębiorców wobec reprezentantów; l Klubu Przedsiębiorców i Przedsiębiorczości PTE. Wyniki dyskusji na zakończenie kongresu zaprezentowała prof. Ewa Okoń-Horodyńska. 1. Uwagi wstępne Nie można już znaleźć opozycji dla stwierdzenia, iż szybkość, kierunki, a nawet przypadkowość kreowania przedsiębiorczości jest wywoływana przez istniejącą bądź zmieniającą się konstrukcję instytucjonalną – ład instytucjonalny, który może stanowić zarówno siły motoryczne rozwoju, ale niestety także bariery. Przedsiębiorczość ma moc sprawczą rozwoju danej gospodarki, może zapewnić jej dobre miejsce w układzie globalnym. Niezbędne są jednak: l jasno sprecyzowany paradygmat rozwoju, za którym opowiedzą się wiodący aktorzy społeczni, l pakt na rzecz przedsiębiorczości, l zapewniający to ład instytucjonalny. W Polsce wykształciła się, zarówno w ujęciu narodowym, jak i regionalnym, pewna infrastruktura instytucjonalna na rzecz jej rozwoju, ale wciąż pozbawiona jest ona wartości wynikających z ciągłości tradycji działania opartego na zaufaniu, lojalności, etyce, prawdzie, subsydiarności, pomocniczości i budowaniu partnerstwa układu publiczno-prywatnego. Bez takiej formuły nie da się współpracować zarówno w skali lokalnej czy regionalnej, jak i – tym bardziej – w przedsiębiorstwie i w państwie. Dlaczego? Ponieważ ład instytucjonalny jest związany z tym

rodzajem reguł gry, dzięki którym społeczeństwo wyraża gotowość zarówno do zdobywania wiedzy i uczenia się, pobudzania innowacji, podejmowania ryzyka wszelkiego rodzaju, jak i rozwiązywania problemów i usuwania zatorów, które napotyka w toku rozwoju (D. North). Jeśli ich nie ma, konieczne jest zaangażowanie się wszystkich istotnych partnerów społecznych oraz kreowanie operacyjnego partnerstwa – układu centralnego (poprzez przedstawicieli), regionalnego i lokalnego dla osiągnięcia konsensusu co do reguł gry na rzecz kierunku rozwoju przedsiębiorczości. Pakt dla przedsiębiorczości, a więc i paradygmatu rozwoju gospodarczego opartego na innowacyjności bądź na innych kryteriach – jasno sprecyzowanych, zapewniających osiąganie korzyści przedsiębiorcom z jednej strony, a długookresowy wzrost gospodarczy – z drugiej. 2. Podsumowanie wyników dyskusji panelowych Dwie kwestie mogą obrazować źródła barier i szans rozwoju gospodarczego z punktu widzenia przedsiębiorców, mianowicie prezentacja jakości ładu instytucjonalnego w Polsce określana za pomocą wskaźników syntetycznych oraz szczegółowe raporty z wyselekcjonowanymi wyznacznikami barier ładu instytucjonalnego, przygotowywane zarówno przez reprezentantów przedsiębiorców, jak i agendy rządowe. 2.1. Jakość instytucjonalna w Polsce jako ramy otoczenia dla biznesu (CPI – Corruption Perception Index). Z danych Transparency International wynika, iż pozycja Polski Biuletyn PTE nr 1/2008

VIII Kongres Ekonomistów Polskich – przedsiębiorczość (a szczególnie jej zmiany) pod tym względem nie świadczy pozytywnie o jakości instytucji. W 1998 r. Polska na ocenianych 99 krajów była na 39. miejscu (CPI w skali 10–0, 10 – najlepsza jakość, 0 – najgorsza), w 1999 r. na 44. miejscu, w 2002 r. na miejscu 45., (na 102 kraje), w 2003 r. już na 64., ale przełomowo niekorzystny był rok 2005 (na 158 krajów), w którym Polska z indeksem 3,4 znalazła się na 70. miejscu. Jak widać, w okresie tym sukcesywnie pogarszała się jakość instytucjonalna kraju. Rok 2006 przyniósł poprawę sytuacji i Polska zmieniła pozycję na 61. miejsce (3,7 na 163 kraje), ale w 2007 r. Polska z indeksem 4,2 była wciąż na miejscu 61. (na 179 krajów). A więc ostra walka z korupcją podjęta przez rząd w latach 2005–2007 nie przyniosła znaczących rezultatów w zmianach wskaźnika korupcji, co może świadczyć o dalece niezadowalającym stopniu efektywności działania służb powołanych do zwalczania korupcji w Polsce. (OI – Opacity Index). Wskaźnik przejrzystości instytucjonalnej ocenia jasność, precyzję powszechnie stosowanych praktyk w systemie reguł prawnych i gospodarce. W jego obliczaniu bierze się pod uwagę brak przejrzystości w takich obszarach, jak administracja państwowa (struktura, sposób zarządzania), system prawny (głównie kontrakty i własność), otoczenie makroekonomiczne i polityka fiskalna, standardy rachunkowości, regulacje dotyczące działalności biznesu. Skutkiem braku przejrzystości jest podnoszenie kosztów działalności gospodarczej, ograniczenia w pozyskiwaniu kapitału na inwestycje, pozyskiwanie i wykorzystanie pomocy finansowej. Prowadzenie biznesu w Polsce, gdzie OI wynosi 41, oznacza, że przedsiębiorca musi wypracować stopę zwrotu wyższą o 4,43% niż w warunkach USA, aby na skutek znacznie wyższego ryzyka utrzymać zysk w swej firmie. Ale nadzwyczajną premię, ponieważ ryzyko jest niższe w stosunku do warunków gospodarki USA – można osiągnąć np. w Finladnii, Szwecji, Danii, w Hongkongu. W krajach o wysokim OI dodatkowy koszt prowadzenia biznesu wiąże się również z narzucaniem ukrytego podatku czy zwiększonym kosztem uzyskania kredytu. Polska, niestety, należy do takich krajów. Indeks wolności gospodarczej ocenia m.in. swobodę prowadzenia działalności gospodarczej, politykę handlową, obciążenia podatkowe, politykę budżetową, politykę rynku pracy czy stopień korupcji. W ostatnim rankingu wolności gospodarczej, w którym ocenie poddano 161 krajów, Polska zajęła odległe, 87. miejsce (i 35. miejsce w gronie 41 sklasyfikowanych państw europejskich). Za główne słabości w Polsce uznano m.in. wysoki stopień korupcji, 10

Biuletyn PTE nr 1/2008

nieefektywne sądownictwo gospodarcze, nieelastyczne prawo pracy czy nadmierny wpływ rządu na system bankowo-ubezpieczeniowy. Korzystnie oceniono politykę handlową, politykę monetarną oraz relatywnie niski poziom opodatkowania CIT. GCI – Growth Competitiveness Index 2006. Polska spadła o 5 miejsc i zajmuje obecnie 48. pozycję spośród 125 państw poddanych ocenie. Tym samym znalazła się wyraźnie za czołowymi krajami z grupy UE-10 – Estonią (25), Czechami (29) i Słowenią (33). Zdolność do rozwoju innowacji oraz postawy społeczne względem innowacji. Na podstawie European Innovation Scoreboard 2006 (EIS) najwyższą pozycję pod względem innowacyjności w UE (wskaźnik w przedziale 0; 1) osiąga Szwecja (0,72), Polska osiąga go na poziomie 0,23 – a więc trzykrotnie niższym niż w Szwecji. Jeśli chodzi o postawy wobec innowacji, Polska zaliczona jest do krajów, gdzie obywatele najmniej są przygotowani na asymilację innowacji, nie są też entuzjastami rozwoju innowacji; 3 z 5 obywateli w Polsce zaliczono do przeciwników innowacji lub niechętnych innowacjom. 2.2. Co mówią przedsiębiorcy i rząd Nie jest trudem zdobycie informacji o barierach przedsiębiorczości w Polsce. Badania w tym zakresie prowadzone są bowiem zarówno przez różne organizacje reprezentujące przedsiębiorców, jak np. Konfederacja Pracodawców Polskich, Business Centre Club, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Krajowa Izba Gospodarcza, niezależne organizacje badawcze, jak np. CASE, Stowarzyszenie Przedsiębiorczości i Inicjatyw Lokalnych, ale też reprezentantów rządu, jak np. PARP, MG czy MF, MPiPS, NBP, urzędy pracy, a także wiele innych organizacji i badaczy indywidualnych. Wszystkie raporty prowadzonych badań wskazują wyraźnie na poważne bariery i szkodliwe często posunięcia regulacyjne, operacyjne, polityczne dla przedsiębiorczości. Najważniejsze bariery przedsiębiorczości Krajowa Izba Gospodarcza i EUROCHAMBRES wskazują, iż wg przedsiębiorców warunki prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorstw w roku 2006 pogorszyły się (27,6%), a ponad połowa (52%) nie odnotowała żadnych pozytywnych zmian, choć poprawy warunków dla rozwoju przedsiębiorczości oczekiwało w 2006 roku aż 40% przedsiębiorców, a oczekiwania te związane były z nadzieją na realizowanie postulatów wyborczych adresowanych właśnie do przedsiębiorców.

CBM Indicator w październiku 2007 roku poiformował, że za największe przeszkody w prowadzeniu firmy przedsiębiorcy uznają: zagmatwane przepisy (48,3%), biurokrację i sprawozdawczość (42,4%) i brak stabilności w przepisach, nieprawdopodobny bałagan w przepisach o zagospodarowaniu przestrzennym (17,7%), rodzący korupcję i wiele działań nieetycznych, nadmierne kontrole (14,2%). W kwestiach finansowych wskazuje się na biurokratyczne trudności w dostępie do unijnych środków (33,2%) i w ogóle do kapitału (11,0%), klin podatkowy (26,5%), brak środków na inwestycje i modernizację (20,5%), bariery zatrudnieniowe (31,5%), wiążąc je jednak w dużej mierze ze sztywnymi przepisami kodeksu pracy (21,3%). Inne: słaby popyt,

nierówność konkurencyjna, korupcja. 70% przedsiębiorców uważa, że gospodarka nie jest priorytetem dla rządu, nie wiadomo właściwie, jaką gospodarkę rząd w Polsce chce rozwijać, co wpływa negatywnie na indywidualną sytuację firm (66,2%). Przedsiębiorcy o funkcjonowaniu całej gospodarki: niejasność, nieprzejrzystość przepisów prawa gospodarczego (87,8%), co skłania do twierdzenia, iż siłą decydującą o gospodarce jest biurokracja, a nie przedsiębiorczość (75,7%), podatność urzędników na korupcję (53,3%), przetargi są w Polsce nierzetelnie rozstrzygane (48,7%), a podatki zbyt wysokie (70,7%), mniej istotne są problemy przy zakładaniu firm niż przy jej prowadzeniu i utrzymaniu, ponieważ aparat skarbowy walczy z przedsiębiorcami (50,8%) zamiast ich wspomagać dobrą interpretacją niejasnych przepisów. PKPP Lewiatan, formułowanymi w postaci Czarnej Listy Barier, ogłaszanej co roku przez PKPP – wskazuje na 4 grupy barier: 1) bariery podatkowe i finansowe, 2) bariery w procesie inwestycyjnym 3) bariery w wykorzystaniu funduszy strukturalnych i 4) zestaw innych barier w prowadzeniu działalności gospodarczej. Zgłoszono wiele nieprawidłowości „wspieranych” biurokracją, nieprzejrzystością i nieracjonalnością (naliczanie VAT, nieprawidłowości w ustawie

o rachunkowości, rozszerzone kontrole skarbowe i inne, brak kompetencji urzędników, pobieranie kaucji w obrocie wewnątrzunijnym, brak odpowiedzialności urzędników za błędy, podatki, koszty, inwestycje i wiele innych). Lewiatan, co bardzo ważne, proponuje konkretne rozwiązania i sposoby ich wdrażania. Choć pozytywnie ocenia się zmiany w obsłudze funduszy unijnych, to jednak przedsiębiorcy narzekają na bardzo niski poziom informatyzacji procesów administracyjnych, biurokratyczną strukturę wdrażania, słabość merytoryczną i rotację kadr obsługujących. KPP Zielona Księga. Proces rejestracji firmy trwa średnio 30 dni, a koszty są zbyt wysokie; średni czas nabywania nieruchomości wynosi w Polsce ok. 200 dni, podczas gdy w Bułgarii 19; nadużywanie tymczasowego aresztowania oraz środków zabezpieczających, takich jak zajęcie kont bankowych przedsiębiorców; rozdęte są obowiązki informacyjne przedsiębiorców – średnie polskie przedsiębiorstwo musi poświęcić 560 godzin miesięcznie na wypełnianie raportów i formularzy, ignorowanie bądź dyskredytowanie zasad ładu korporacyjnego; prawo otacza znacznie większą ochroną pracowników niż pracodawców. Apel KPP o „Państwo przyjazne przedsiębiorcom”. Z Raportu Banku Światowego: pod względem syntetycznej oceny swobody prowadzenia działalności biznesowej (ease of doing business) Polska znalazła się na 75. miejscu na 175 ocenianych państw, co oznacza spadek o 1 miejsce w stosunku do poprzedniego raportu. Pod względem egzekwowania postanowień umownych Polska znalazła się na odległym, 112. miejscu w rankingu. Miarą tej oceny jest czas potrzebny na egzekwowanie płatności, wynoszący w naszym kraju 980 dni. Na przykład na Węgrzech czas ten wynosi 335 dni, w Estonii 275 dni, a na Litwie 166 dni. Uzyskanie pozwolenia na budowę wymaga 322 dni, a 25 – formalności. Na podkreślenie zasługuje najwyższa pozycja Polski wśród państw UE-10 (bez Cypru i Malty) w zakresie ochrony inwestorów (33. miejsce – ex aequo z Estonią). Ok. 800 aktów prawnych reguluje przedsiębiorczość. Podobne jak we wskazanych raportach bariery przedsiębiorczości wynikają z badań indywidualnych, np. prof. E. Adamowicz widzi jako istotne: barierę podatkową, popytową, niestabilność przepisów prawnych oraz brak siły roboczej. Przedsiębiorstwa odczuwają pewne problemy z dostępnością surowców i materiałów oraz dostępnością kredytów. Tylko 4% przedsiębiorstw nie odczuwa żadnych barier. Biuletyn PTE nr 1/2008

VIII Kongres Ekonomistów Polskich – przedsiębiorczość Na przeregulowanie polskiej gospodarki i rozrost biurokracji zwracają uwagę prof. T. Kierczyński i prof. U. Malinowska. Stawiają pytanie, dlaczego partie polityczne nie wymuszają na aparacie Ministerstwa Finansów przygotowania projektu budżetu w taki sposób, aby zmniejszyć środki przeznaczone na regulacje i kontrole, a dzięki temu dofinansować ochronę zdrowia, naukę i edukację. Podnoszą zasadniczą sprawę odpowiedzialności za stan wiedzy, badań w tym zakresie – niedostateczny – a tu już wina leży po stronie ekonomii uniwersyteckiej. W kwestii finansowania inwestycji, jako że Polska jest krajem ubogim w kapitał, ważny głos pod kątem możliwych regulacji zgłasza dr M. Panfil. Oto kilka postulatów: rzadowe programy kapitałowe powinny dotyczyć: l wykorzystania publicznych środków jako dźwigni do celów finansowania prywatnego (na wzór SBIC w USA); l rozwoju publicznych programów kapitałowych w celu zmniejszenia luki kapitałowej we wczesnej fazie rozwoju przedsiębiorstw (brak kapitału zasiewu); l zatrudniania prywatnych menedżerów do zarządzania publicznymi i publiczno-prywatnymi funduszami kapitałowymi; ciągłej ewaluacji skuteczności inwestycji funduszy publicznych, publiczno-prywatnych. Inny problem – w kontekście z kwestią braku kapitału, zgłasza prof. S. Rudolf. Wskazuje na malejącą rolę kapitału finansowego we wzroście gospodar-

Biuletyn PTE nr 1/2008

czym oraz na rosnącą rolę w tym zakresie kapitału intelektualnego. W tym należy upatrywać olbrzymiej szansy dla Polski. Wykorzystanie go nie jest sprawą łatwą. Trzeba podejmować próby wypracowania odpowiednich form partycypacji pracowniczej, form nakierowanych na poprawę wyników ekonomicznych czy poprawę konkurencyjności. Ale i tu regulacje przeszkadzają. W świetle rozwoju sytuacji finansowej sektora przedsiębiorstw w ostatnich latach – nie występuje bariera finansowa w rozwoju tego sektora. Można określić trzy zasadnicze źródła finansowania przedsięwzięć rozwojowych w najbliższych latach, które mogą w sposób istotny i jednocześnie pozytywny wpływać na tempo rozwoju. Pierwsze i najważniejsze źródło to nadwyżka własna sektora przedsiębiorstw. Drugie to stosunkowo łatwe pozyskanie środków zewnętrznych w warunkach posiadania przez większość przedsiębiorstw zdolności kredytowej. Trzecie źródło to środki Unii Europejskiej. Ich skala to wielkość równa 2-letnim nakładom inwestycyjnym w całej gospodarce. Część z nich trafi do przedsiębiorstw bezpośrednio, a część w postaci zrealizowanego popytu na dobra i usługi, co jeszcze bardziej poprawi zdolność finansową przedsiębiorstw (prof. Cz. Skowronek). 2.3. Postulaty i rekomendacje przedsiębiorców na zakończenie dyskusji: 1) prosty i przejrzysty system podatkowy, obniżenie podatków, 2) pakiet działań umożliwiający szybkie i skuteczne wykorzystanie środków wspólnotowych, 3) poprawne i dokładne procedury stanowienia prawa, 4) zrealizowanie reformy finansów publicznych, 5) przywrócenie idei taniego państwa, 6) zmniejszenie reglamentacji, 7) wprowadzenie rzeczywistych ułatwień dla biznesu, 8) uporządkowanie spraw związanych z inwestycjami budowlanymi, 9) uporządkowanie problemów rynku pracy, umożliwiające zatrzymanie specjalistów i ludzi dobrze wykształconych w kraju, 10) modernizacja gospodarki, 11) „Pakt dla wsi” – chodzi tu przede wszystkim o rozwiązania w sprawie subwencji do edukacji na wsi i do systemu emerytalnego rolników, 12) reforma służby zdrowia, 13) nowelizacja prawa o rzemiośle, 14) walka z biurokracją i tworzenie przyjaznego domu dla przedsiębiorczości.

Konferencje i seminaria

,,Czwartki u ekonomistów’’ a kongres

Marek Misiak

Z przedkongresowych dyskusji, prowadzonych w ramach ,,Czartków u ekonomistów’’, wynikało, że reaktywowanie Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej przy Radzie Ministrów powinno być przedmiotem dyskusji w ramach debaty kongresowej. Można mieć nadzieję, że w kolejnych Biuletynach opublikujemy równie interesujące rekomendacje z innych konferencji PTE. zwartki’’ miały służyć właśnie otwarciu na wymianę myśli i rolę tę w części spełniły. Politycy społeczni wysłuchiwali uwag zwolenników nurtu liberalnego o zawodności państwa, a zwolennicy nurtu liberalnego wysłuchiwali uwag polityków społecznych o zawodności rynku. Za dużo państwa. Wnioskiem z czwartków jest ogólna konstatacja, że transformacja jest niedokończona i ciągle mamy za dużo państwa i za dużo populizmu. Jest go za dużo zwłaszcza w ręcznym sterowaniu gospodarką – tam gdzie jest ono mniej sprawne od rynku. Jest za dużo szczegółowych regulacji ograniczających przedsiębiorczość. Nadmierna regulacja jest niekonstruktywna, a destruktywna nie naprawia, a niszczy. Była o tym mowa na konwersatoriach z udziałem ludzi biznesu i polityki. Mówiliśmy o tym przy okazji analizy stopnia zaawansowania procesów transformacji w kierunku gospodarki rynkowej w Polsce w porównaniu z innymi krajami. Z analizy porównawczej nowych krajów akcesyjnych wynika, że zajmujemy poślednie miejsce pod względem warunków prowadzenia działalności gospodarczej. Zrobiliśmy duży krok do przodu na samym początku okresu transformacji, ale później inne kraje były lepsze. Makrokorupcja. Na kilku ,,czwartkach” mówiliśmy o pięcie achillesowej polskiej transformacji, jaką są niezreformowane finanse publiczne. Finanse publiczne były dyżurnym tematem wielu posiedzeń zlikwidowanej w 2005 r. Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej. Politycy ze wszystkich rządów polskiej transformacji mają swój udział w opóźnianiu reform finansów publicznych. Owszem, następowały zmiany, ale przeważnie końcowym ich efektem był wzrost udziału wydatków sztywnych w wydatkach publicznych. Pod względem udziału wydatków sztywnych w wydatkach publicznych jesteśmy w końcówce listy rankingowej nowych krajów akcesyjnych w UE (w końcówce, tzn. mamy jeden z najwyższych udziałów). Różne grupy interesów wykorzystywały swoje powiązania z parlamentem i rządem do ustanawiania złych ustaw i innych złych przepisów. Wejście do strefy euro warunkiem utrzymania konkurencyjności. Od obniżenia deficytu w sektorze

publicznym zależy zawieszenie procedury nadmiernego deficytu i termin wejścia do strefy euro. O strategii wejścia mówiliśmy na dwóch konwersatoriach czwartkowych. Choć wejście do strefy euro to nie tylko korzyści, ale i koszty, to w Polsce przeważają korzyści. Główną przyczyną jest to, że kurczą się nasze przewagi konkurencyjne wynikające z relatywnie niskiego kosztu pracy. Demografia i rynek pracy. Istotne są wnioski z dwóch czwartków o demografii i rynku pracy. Emigracja zarobkowa sięga już ok. dwóch milionów osób i wciąż się powiększa. Wraz ze skutkami niskiego przyrostu naturalnego tworzy ona zagrożenie szybkiego starzenia się ludności Polski. Jest coraz więcej ludzi w wieku emerytalnym i jednocześnie jesteśmy krajem o bardzo niskim wskaźniku aktywności zawodowej. Pomoc socjalna nie powinna zmniejszać wciąż jeszcze bardzo niskiej w Polsce aktywności zawodowej ludności. Potrzebne są reformy rynku pracy, wydłużające wiek przedemerytalny i zwiększające podaż pracy. Dlatego nie powinna być odkładana reforma ograniczająca przywileje związane z wcześniejszym przechodzeniem na emeryturę oraz ze zrównywaniem wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Jakie tempo wzrostu? Obniżenie deficytu w sektorze publicznym jest konieczne bez względu na termin wejścia do strefy euro. Bez niego grozi nadmierny wzrost nie tylko deficytu w finansach publicznych i długu publicznego, ale przestrzelenie deficytu obrotów bieżących bilansu płatniczego, skokowe osłabienie kursu złotego, powrót wysokiej inflacji, konieczność ostrego zwiększenia restrykcyjności polityki pieniężnej i długotrwałe osłabienie tempa wzrostu gospodarczego. Decentralizacja i samorządność. Celem reformy sektora publicznego powinno być zmniejszanie nadmiernie rozbudowanej administracji z jednoczesną racjonalizacją spełnianych przez nią funkcji regulacyjnych. Powinno to oznaczać konsekwentną decentralizację zarządzania państwem, w tym zmniejszanie aparatu rządowego i zastępowanie go przez samorządy i instytucje partnerstwa publiczno-prywatnego. Jest to droga prowadząca do odblokowania wielu inwestycji współfinansowanych ze środków z UE, zielone światło Biuletyn PTE nr 1/2008

Konferencje i seminaria dla budowy autostrad i innych inwestycji infrastrukturalnych i nie tylko infrastrukturalnych. W tym kierunku idą niektóre postulaty nowego rządu, dotyczące wielu inwestycji współfinansowanych ze środków z UE. Na przykład, gdy proponuje się ograniczenie administracji w urzędzie wojewódzkim na rzecz marszałkowskiego. Stawka na decentralizację i samorządność jest także drogą do szerszego współfinansowania ze środków zagranicznych nakładów na innowacje, B+R i edukację. Innowacje, B+R i edukacja. Obciążenie finansów publicznych nieefektywnymi wydatkami na cele socjalne prowadzi do nadmiernego oszczędzania na wydatkach na potrzeby rozwojowe, na innowacje, B+R, edukację. Na jednym z czwartków powoływaliśmy się na przykład Finlandii, niedawno jeszcze uznawanej za kraj drwali, a dzisiaj konkurującej pod względem wydatków na B+R i edukację z krajami najwyżej rozwiniętymi. W ciągu minionych siedemnastu lat dużo mówiliśmy o potrzebie wzrostu nakładów publicznych i prywatnych, krajowych i zagranicznych na rozwój B+R oraz na kapitał ludzki. Fakty są takie, że pod względem udziału wydatków publicznych Polska jest ciągle na jednym z ostatnich miejsc w porównaniu z innymi krajami o podobnym poziomie rozwoju. Zwiększenie dobrze ukierunkowanej pomocy ze środków publicznych może dać efekt mnożnikowy, ponieważ może pociągnąć za sobą relatywnie znaczniejsze zaangażowanie na te cele środków krajowych i zagranicznych z sektora prywatnego, nie mówiąc o pomocy z UE. Stajnia Augiasza, czyli skutki cyklów politycznych w reformowaniu ochrony zdrowia. Na jednym z czwartków zajęliśmy się sytuacją w ochronie zdrowia. Jest to w Polsce dziedzina wyjątkowo źle zarządzana z przyczyn politycznych. Jedną z nich jest to, że niemal wszystkie rządy polskiej transformacji chciały zaczynać wszystko od nowa. Narodowy Fundusz Zdrowia nie musiał oznaczać likwidacji regionalnych kas chorych. Późniejsze zmiany też nie musiały stawać się kolejnymi początkami historii w reformowaniu ochrony zdrowia. Bilans jest taki, że środowisko pracownicze w ochronie zdrowia jest skonfliktowane z państwem, co oznacza nieefektywny wzrost wydatków publicznych na tę tak bardzo ważną dziedzinę usług publicznych. Paleta problemów dyskutowanych na czwartkowych spotkaniach ,,U ekonomistów’’ była szeroka. Mówiliśmy o strategiach długookresowych, których priorytetem powinno być zapobieganie niszczeniu środowiska naturalnego. Na jednym z czwartków mówiliśmy o potrzebie lepszego sprawowania mecenatu państwa nad twórcami kultury. To tylko ważniejsze z listy tematów naszych spotkań. Decyzje są trudne, bo wzrost płac nauczycieli, lekarzy i pielęgniarek jest naturalną konsekwencją procesów konwergencji i bez niego grozi osłabienie funkcjonowania systemu edukacyjnego 14

Biuletyn PTE nr 1/2008

i ochrony zdrowia. Nie ustaje silna presja na utrzymanie przywilejów socjalnych w górnictwie i niektórych innych branżach poza rolnictwem, a w rolnictwie KRUS. Ważnym elementem reformy finansów publicznych jest kontynuacja przebudowy systemu emerytalnego oraz regulacje wprowadzane w Polsce, UE i w skali globalnej w odniesieniu do funduszy inwestycyjnych. Racjonalne rozwiązanie nabrzmiałych problemów wymaga więc trudnych negocjacji. Tym bardziej że zainteresowane grupy zawodowe chcą utrzymać posiadane przywileje, a niechętnie zgadzają się na stawianie im podwyższonych wymagań w jakości kształcenia i świadczonych innych usług. Tematem jednego z najbliższych czwartków pokongresowych powinno być nadrabianie opóźnień w prywatyzacji i rozwój instytucji partnerstwa publiczno-prywatnego. Punkty widzenia na te problemy są w środowisku ekonomistów, jak zresztą także w wielu innych dziedzinach, podzielone. W szerokim odbiorze funkcjonuje wiele różnych mitów. Jest dorobek badawczy w środowisku ekonomistów i badaczy społecznych. Zajęcie się tymi problemami na jednym z najbliższych spotkań pokongresowych ,,U ekonomistów’’ wydaje się tym bardziej na czasie, że do obniżenia deficytu fiskalnego w przyszłorocznym budżecie – według nowego projektu budżetu nowego rządu – ma się w znacznym stopniu przyczynić odrabianie opóźnień w procesach prywatyzacyjnych. Prawie 20 konwersatoriów w okresie od czerwca 2005 r. do listopada 2007 r. zasługuje na to, żeby zostały z nich opracowane wnioski i rekomendacje dla polityki gospodarczej. Debata pokongresowa będzie ich kontynuacją i – w jakimś sensie – ukoronowaniem. Kongres nie oznacza też końca czwartkowych spotkań. Przeciwnie – należy oczekiwać ich kontynuacji i rozwinięcia z coraz szerszym udziałem innych stowarzyszeń ekonomistów i stowarzyszeń innych profesji oraz ludzi biznesu i polityki. Prezydium nieistniejącej już Rady Strategii Społeczno-Gospodarczej w latach 90. stosowało praktykę polegającą na tym, że po podobnych debatach opracowywało specjalny dokument: stanowisko z wnioskami i rekomendacjami dla polityki gospodarczej. Dokument ten był przekazywany mediom, rządowi i innym instytucjom. Politycy reagowali słabo na te rekomendacje, ale jakiś ślad z pewnością po sobie pozostawiały. Jeśli chcemy obecnie liczyć na większy niż wówczas, to tej dobrej praktyki nie powinno się zaniechać. Dzisiaj mogłoby to być stanowisko Prezydium ZK PTE lub po VIII Kongresie Ekonomistów Polskich – stanowisko Rady Programowej kongresu. Tekst opublikowany w nr. 22/2007 r. ,,Nowego Życia Gospodarczego’’.

Konferencje naukowe

Ewa Badzińska, Małgorzata Rembiasz, Katarzyna Sobiech

,,Ekonomiści o współczesnych problemach gospodarczych” Ogólnopolska Konferencja Naukowa dniach 25-26 września ub.r. Zakład Nauk Ekonomicznych Politechniki Poznańskiej oraz Poznański Oddział Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego zorganizował Ogólnopolską Konferencję Naukową pt. ,,Ekonomiści o współczesnych problemach gospodarczych’’. Patronat honorowy nad konferencją objął marszałek województwa wielkopolskiego. Gośćmi honorowymi konferencji byli: prof. dr hab. Wacław Wilczyński oraz Krzysztof Pietraszkiewicz – prezes Związku Banków Polskich. Organizatorzy postawili sobie za cel prezentację wyników badań prowadzonych w różnych ośrodkach w kraju, integrację środowiska naukowego i biznesowego, a przede wszystkim promocję młodej kadry naukowej, czemu służył konkurs na najlepsze wystąpienie. W konferencji wzięło udział ponad 70 osób z kilkunastu ośrodków akademickich w Polsce i praktyki gospodarczej. Nadesłane na konferencję artykuły opublikowano w formie dwóch monografii pod redakcją prof. dr hab. Eulalii Skawińskiej: ,,Konkurencyjność i innowacyjność podmiotów’’ oraz ,,Zarządzanie przedsiębiorstwem’’ (Wyd. Politechnika Poznańska). Ze względu na duże zaangażowanie autorów i recenzentów w jakość prezentowanych prac obie książki mogą pełnić funkcję poznawczą i edukacyjną, znajdując uznanie nie tylko w środowiskach naukowych, ale przede wszystkim wśród menedżerów instytucji lokalnych i regionalnych. Po uroczystym otwarciu konferencji przez prof. dr. hab. inż. Marka Fertscha, dyrektora Instytutu Inżynierii Zarządzania, wystąpili: prof. dr hab. inż. Tomasz Łodygowski, prorektor Politechniki Poznańskiej, który przekazał zebranym informacje dotyczące roli i miejsca Politechniki Poznańskiej w szkolnictwie wyższym w Polsce) oraz prof. dr hab. Eulalia Skawińska, przewodnicząca konferencji. Następnie rozpoczęła się pierwsza sesja w formie panelu dyskusyjnego pt. ,,Przyszłość polskiej gospodarki: szanse i zagrożenia’’. Funkcję moderatora pełnił prof. dr hab. Marek Ratajczak z Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. W panelu wzięli udział: prof. dr hab. Wacław Wilczyński, prof. dr hab. Aldona Kamela-Sowińska oraz dr Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes

Związku Banków Polskich, a także przedstawiciele świata biznesu, firm, które uzyskały sukces (m.in. Zbigniew Bigaj z EVER Sp. z o.o., Dariusz Jedliński z Ośrodka Sportu i Rekreacji Stare Kaleńsko, PHU DJ INWEST, Tomasz Maik z Trigger Composites i Szczęsny Wielgosz, dyrektor V Oddziału Banku Zachodniego WBK S.A.). W dyskusji poruszono następujące problemy sformułowane w formie pytań i tez przez prof. dr. hab. Marka Ratajczaka:

n perspektywy krótko- i średniookresowe rozwoju polskiej gospodarki (czy bardzo dobre wyniki polskiej gospodarki w ostatnich kilku kwartałach należy traktować jako gwarancję dalszego pozytywnego przebiegu zjawisk makroekonomicznych?), n zmiany na rynku pracy oraz w sferze wynagrodzeń jako zagrożenia dla wzrostu gospodarczego w Polsce (czy wzrost wydajności będzie podążać za wzrostem płac? Czy podaż pracy może okazać się barierą rozwoju polskich przedsiębiorstw i napływu inwestycji zagranicznych?), n termin wejścia naszego kraju do strefy euro (czy wspólny pieniądz postrzegany jest jako szansa czy raczej zagrożenie?), n konieczne zmiany w polityce gospodarczej i społecznej z punktu widzenia umacniania aktywności ekonomicznej w Polsce (jakie zmiany w sferze finansów publicznych, a także – szerzej – polityki makroekonomicznej byłyby szczególnie pożądane dla podtrzymania wysokiego tempa wzrostu gospodarczego?). Ponadto wystąpienia uczestników panelu dotyczyły m.in: n przejścia do epoki informacyjnej i innowacyjności polskiej gospodarki (prof. dr hab. Wacław Wilczyński), n funkcjonowania, szans i zagrożeń sektora bankowego oraz rozwoju gospodarki elektronicznej w Polsce (Krzysztof Pietraszkiewicz), n braku strategii gospodarczej w postaci doktryny gospodarczej oraz generalnego sprawozdania finansowego państwa (prof. dr hab. Aldona Kamela-Sowińska), n problemów rozwoju branży innowacyjnej przejawiających się w braku wykształconej i kreatywnej kadry oraz trudnościach związanych z marketingiem (Tomasz Maik). Druga sesja obejmowała dwa równoległe panele, którym przewodniczyli: prof. dr hab. Bogna Pilarczyk i prof. dr hab. Romuald Zalewski. Autorzy referatów zaprezentowali następujące tematy: n stymulowanie rozwoju regionalnego: przedsiębiorczość społeczna (dr Agata Austen),

Biuletyn PTE nr 1/2008

Konferencje regionalne PTE n wpływ modernizacji sieci transportowej na dostępność podregionów w Polsce (mgr Piotr Rosik), n uwarunkowania rozwoju gospodarczego państw Azji Centralnej (dr Katarzyna Czerewacz), n analiza wpływu handlu zagranicznego na wzrost gospodarczy Chin (mgr Dominika Chochół), n wzrost polskich inwestycji zagranicznych na przełomie XX i XXI w. (dr Grzegorz Górniewicz), n działalność inwestycyjna polskich przedsiębiorców (dr Anna Wolak-Tuzimek), n rozwój funduszy inwestycyjnych w wybranych krajach Europy Środkowo-Wschodniej po wejściu do Unii Europejskiej (dr Dawid Dawidowicz), n konkurencyjność otwartych funduszy inwestycyjnych a racjonalność inwestorów na polskim rynku kapitałowym (dr Tomasz Brzęczek), n źródła budowy przewagi konkurencyjnej firm działających na rynku młodych konsumentów (mgr Ewa Badzińska), n programy lojalnościowe jako narzędzie tworzenia i kształtowania relacji z klientami (mgr Edyta Gołąb). Trzeciej sesji przewodniczyli: prof. dr hab. Jolanta Zieziula oraz prof. dr hab. Roman Niestrój. Poruszono na niej następujące problemy: n polskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne na Ukrainie (mgr inż. Jakub Bis), n wykorzystanie funduszy strukturalnych przez samorządy w procesie stymulowania rozwoju (dr Maciej Holko), n rola technologii informacyjnych i komunikacyjnych w procesie rozwoju krajów słabo rozwiniętych gospodarczo (dr Ewa Lechman), n szanse i korzyści Europejskiego Rynku Wewnętrznego (dr Marcin Komor), n cykl życia firmy rodzinnej (dr Ewa Więcej-Janka), n problemy wykorzystania marketingu relacji w procesach innowacyjnych (dr inż. Jerzy Koszałka), n tworzenie klastrów w kontekście funduszy strukturalnych UE (dr inż. Edyta Ropuszyńska-Surma), n rozwiązania ICT jako narzędzie zwiększania innowacyjności przedsiębiorstw (dr Jacek Szumigaj), n wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez stosowanie skutecznych zasad motywacji (mgr inż. Katarzyna Grzybowska). Podczas czwartej sesji konferencji, której przewodniczyli prof. dr hab. Aldona Frączkiewicz-Wronka i prof. dr hab. Eulalia Skawińska przedstawiono następujące zagadnienia: n powiązania sieciowe a proces internacjonalizacji przedsiębiorstwa (mgr Milena Ratajczak), n analiza zależności międzyokresowych w polityce ekonomicznej (mgr inż. Aneta Bernat), n czynniki sukcesu przedsiębiorstwa (mgr inż. Maria Bigaj), n marketing wewnętrzny w przedsiębiorstwie edukacyjnym (mgr inż. Katarzyna Ragin-Skorecka), n analiza przestoju zasobów krytycznych (dr inż. Łukasz Hadaś), n analiza opłacalności wdrażania elastycznych systemów produkcyjnych (dr inż. Ireneusz Gania).

Biuletyn PTE nr 1/2008

Po każdym wystąpieniu miała miejsce ciekawa, merytoryczna dyskusja dotycząca przedstawianego tematu. Wszyscy referenci otrzymali certyfikaty wystąpienia na konferencji. W ramach imprez towarzyszących odbyło się m.in. interesujące dla środowiska naukowego spotkanie z burmistrzem Pobiedzisk, podczas którego uczestnicy konferencji mieli szansę zapoznać się ze strategią rozwoju miasta oraz wieloma gospodarczymi i demograficznymi informacjami statystycznymi, świadczącymi o tym, że tą leżącą 25 km od Poznania miejscowość należy traktować jako miejsce bardzo atrakcyjne dla inwestorów. Komisja konkursowa przyznała następujące dyplomy i nagrody w konkursie ,,Młode orły ekonomii’’: n pierwsza nagroda dla dr Ewy Więcek-Janki, ufundowana przez marszałka województwa wielkopolskiego, n druga nagroda dla mgr Mileny Ratajczak, ufundowana przez prezesa Międzynarodowych Targów Poznańskich, n trzecia nagroda dla dr. inż. Łukasza Hadasia, ufundowana przez przedsiębiorstwo Kiekrz Market, n czwarta nagroda dla mgr Ewy Badzińskiej, ufundowana przez przewodniczącą konferencji. Wyróżnienie w postaci publikacji w miesięczniku o charakterze naukowym – ,,Przegląd Mleczarski’’ – otrzymała mgr inż. Maria Bigaj. Wyróżnienia ufundowane przez Polskie Towarzystwo Ekonomiczne w postaci książek autorstwa prof. dr. hab. Wacława Wilczyńskiego: ,,Polski przełom ustrojowy 1989–2005. Ekonomia epoki transformacji’’ otrzymali: mgr Agata Austen, mgr Dominika Chochół, mgr inż. Jakub Bis, dr Maciej Holko, mgr Ewa Lechman, mgr inż. Aneta Bernat, mgr inż. Katarzyna Grzybowska, mgr inż. Katarzyna Ragin-Skorecka, dr inż. Ireneusz Gania, dr inż. Jacek Szumigaj. Wyróżnienia ufundowane przez Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne w formie książek: Bob de Wit, Ron Meyer ,,Paradoksy strategii a tworzenie przewagi konkurencyjnej’’ otrzymali: dr Tomasz Brzęczek, dr Dawid Dawidowicz, mgr Piotr Rosik. Nagrody rzeczowe otrzymały natomiast: dr Anna Wolak-Tuzimek i dr inż. Edyta Ropuszyńska-Surma. Wręczenia ufundowanych nagród dokonali: Wojciech Jankowiak, członek Zarządu Województwa Wielkopolskiego, Przemysław Trawa, prezes Międzynarodowych Targów Poznańskich, prof. dr hab. Stanisław Rudolf, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i prof. dr hab. Bogna Pilarczyk, prezes PTE Oddział w Poznaniu. Podsumowania i zamknięcia dokonała prof. dr hab. Eulalia Skawińska, dziękując zebranym za uczestnictwo. Podczas obrad konferencji poruszano aktualne problemy rozwoju regionalnego, internacjonalizacji przedsiębiorstw i zmian w strategii marketingowej oraz pozycji ekonomisty we współczesnej gospodarce. Są to zagadnienia ściśle związane z przyszłością, choć swoimi korzeniami tkwiące w teraźniejszości i w przeszłości. Ich rozwiązanie jest wyzwaniem dla ludzi młodych, dynamicznych i przedsiębiorczych, którzy są gotowi do dialogu praktyki z nauką, a także młodości z doświadczeniem.

XXI Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej

Grzegorz Wałęga

Przed finałem XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej roku szkolnym 2007/2008 odbywa się XXI Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej. Hasło przewodnie bieżącej edycji to ,,Gospodarstwo domowe – wymiar społeczno-ekonomiczny”. Pierwszym z trzech etapów OWE są zawody szkolne (I stopnia). Do zawodów szkolnych XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej zgłoszonych zostało łącznie 14 551 uczniów z 819 szkół. Liczba uczestników, którzy wzięli udział w zawodach tego stopnia OWE wzrosła o 10,5% względem poprzedniej edycji, natomiast liczba szkół, które przystąpiły do zawodów była większa o prawie 20%. Z największym zainteresowaniem aktualna edycja OWE spotkała się w województwach wielkopolskim, śląskim, dolnośląskim, małopolskim i mazowieckim. Około 23% ogółu uczniów przystępujących do zawodów szkolnych stanowili uczniowie z liceów ogólnokształcących. Unowocześnienie wizerunku OWE (opracowanie nowego logo, profesjonalne wydanie ,,Informatora o Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej’’ oraz plakatu), a także przeprowadzenie na szeroką skalę akcji mailingowej na podstawie bazy danych pozyskanej z Ministerstwa Edukacji Narodowej, to niektóre z powodów większej liczby uczestników bieżącej edycji. Również uaktualniona strona internetowa OWE oraz forum spotkały się z wyraźnym zainteresowaniem ze strony uczestników. Ponadto uruchomiono biuletyn (newsletter) rozsyłany pocztą elektroniczną, poświęcony wydarzeniom związanym z Olimpiadą Wiedzy Ekonomicznej. W bieżącej edycji OWE wprowadzono także zasadę, w myśl której klucz z prawidłowymi odpowiedziami na pytania z danego stopnia zawodów jest publikowany na stronie internetowej (www.pte.pl/owe) do 24 godzin od ich zakończenia. Niezależnie od powyższych działań podjęto starania zmierzające do pozyskania nowych sponsorów i partnerów OWE. Do tego grona dołączyło Wydawnictwo Difin, Biuro Informatyki Stosowanej ,,Format’’ oraz Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami. Podjęto również próby pozyskania patronów medialnych OWE i szerszego jej zaakcentowania w mediach – pierwsze efekty tych działań można zobaczyć na stronie internetowej w zakładce ,,OWE w mediach’’. Zmagania w XXI Olimpiadzie Wiedzy Ekonomicznej rozpoczęły zawody I stopnia (szkolne), które odbyły się 5 listopada 2007 r. Uczestnicy tego etapu OWE odpowiadali na jedno pytanie o charakterze ogólnym (do wyboru z dwóch podanych), rozwiązywali zadanie

z podstaw ekonomii oraz 35 pytań testowych (każde z jedną prawidłową odpowiedzią). Komisje szkolne dokonały wstępnej weryfikacji prac, a następnie najlepsze z nich (łącznie 2589 prac z 640 szkół) przekazały do komitetów okręgowych. Jury, powołane przy komitetach okręgowych, dokonały oceny nadesłanych przez szkoły prac. Na tej podstawie komitety okręgowe zakwalifikowały – na zasadach konkursu – do zawodów II stopnia (okręgowych) XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej łącznie 1383 uczniów, z czego 35% stanowili uczniowie liceów ogólnokształcących. Zawody II stopnia (okręgowe) XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej odbyły się w sobotę, 5 stycznia 2008 r., w siedemnastu komitetach okręgowych zlokalizowanych w największych miastach: Białymstoku, Bydgoszczy, Częstochowie, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Olsztynie, Opolu, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie, Wrocławiu i Zielonej Górze. Uczestnicy zawodów II stopnia (okręgowych) udzielali odpowiedzi na pytanie opisowe i na pytanie sprawdzające umiejętność rozumienia tekstu artykułu, tematycznie powiązanego z hasłem olimpiady. Ponadto uczestnicy mieli do rozwiązania zadanie sprawdzające umiejętność korzystania z danych statystycznych oraz 30 pytań testowych (każde z jedną prawidłową odpowiedzią). Prace uczestników zawodów II stopnia (okręgowych) zostały ocenione przez jury powołane przy każdym komitecie okręgowym. Następnie najlepsze z nich zostały przekazane do zespołu ds. weryfikacji wyników zawodów II stopnia (okręgowych) powołanego przez Komitet Główny Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. Spośród tych prac wyłoniono stu najlepszych uczestników, którzy wezmą udział w zawodach III stopnia (centralnych) XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. Lista uczestników zakwalifikowanych do kolejnego etapu zawodów została zatwierdzona 23 stycznia 2008 r. na posiedzeniu Komitetu Głównego Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. 8 i 9 marca 2008 r. w Centrum Edukacji Statystycznej Głównego Urzędu Statystycznego w Jachrance koło Warszawy odbędą się zawody III stopnia (centralne) XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. Do finałowych zmagań zakwalifikowano 100 najlepszych uczestników, którzy wywodzą się z 57 szkół. Wśród szkół, które są prawdziwą ,,kuźnią’’ ekonomicznych talentów w tej edycji OWE znajduje się: XIV Liceum Ogólnokształcące im. Polonii Belgijskiej we Wrocławiu (11 uczBiuletyn PTE nr 1/2008

XXI Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej niów zakwalifikowanych do zawodów centralnych), I Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika z Łodzi (9 uczniów) oraz III Liceum Ogólnokształcące im. Marynarki Wojennej RP w Gdyni (8 uczniów). Warto też wspomnieć, że tegoroczna finałowa setka uczestników jest silnie zmaskulinizowana – do Jachranki przyjedzie 16 dziewcząt i aż 84 chłopców (w poprzedniej edycji było to odpowiednio 28 dziewcząt i 72 chłopców). Zawody III stopnia (centralne) XXI Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej będą obejmować dwie części: egzamin pisemny i ustny. W pierwszym dniu zawodów odbędzie się część pisemna, która będzie składać się z: n pytania opisowego o charakterze ogólnym nawiązującym do hasła OWE, n pytania uwzględniającego preferencje sponsora – do wyboru z 2 lub 3 propozycji. Sponsorem nagrody specjalnej, podobnie jak w poprzedniej edycji, jest Polska Izba Ubezpieczeń (www.piu.org.pl), pytania będą więc związane z problematyką ryzyka i ubezpieczeń. Autor najlepszej pracy z tej dziedziny otrzyma Nagrodę Specjalną Prezesa Polskiej Izby Ubezpieczeń, n zadania analitycznego sprawdzającego umiejętność interpretacji zjawisk i tendencji obserwowanych w gospodarce, n 30 pytań testowych wielokrotnego wyboru. Do części ustnej egzaminu – w drugim dniu zawodów – przystąpią tylko ci uczestnicy zawodów III stopnia (centralnych), którzy z części pisemnej uzyskają minimum kwalifikacyjne ustalone przez jury zawodów. Każdy uczestnik podczas części ustnej egzaminu odpowiada na pytanie zawarte w wylosowanym przez siebie zestawie pytań oraz prezentuje wskazany przez jury jeden z trzech wcześniej zadanych tematów. W bieżącej edycji OWE uczestnicy przygotowują 5–7-minutową prezentację każdego z niżej podanych tematów: 1. Jak zreformować system finansowania służby zdrowia w Polsce? 2. Nowy system emerytalny w Polsce – czy różnorodność (III filary) zapewni bezpieczeństwo? 3. Rewolucja czy ewolucja systemu podatkowego w Polsce? Twój pomysł na sprawiedliwe podatki. Dodatkowo w trakcie zawodów III stopnia (centralnych) zostanie również przeprowadzony konkurs o nagrodę specjalną ufundowaną przez Izbę Zarządzających Funduszami i Aktywami (www.izfa.pl). Nagrodę – nowoczesny komputer przenośny (notebook) – otrzyma autor najlepszego – ciekawego i nieszablonowego – eseju na temat: Czy warto lokować oszczędności w funduszach inwestycyjnych, a jeśli tak, to w jaki sposób? Już dziś serdecznie zachęcam do zapoznania się z relacją z finałowych zmagań XXI OWE, która ukaże się w kolejnym wydaniu Biuletynu PTE. Grzegorz Wałęga sekretarz naukowy Komitetu Głównego OWE Zdjęcia: Migawki z zawodów okręgowych XXI OWE.

Biuletyn PTE nr 1/2008

Historia

Paweł Dec

Kamienica Bentkowskiego – prawie 200 lat historii lica Nowy Świat 49 w Warszawie. Dla członków Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego to bardzo znany adres. Tu bowiem mieści się główna siedziba tej organizacji. Klasycystyczna kamienica Bentkowskiego, bo to o niej mowa, została wybudowana w latach 1819–1822 według projektu Hilarego Szpilowskiego1) dla profesora Feliksa Bentkowskiego2) (dziekana Wydziału Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego).3) W drugiej połowie XIX wieku jej mieszkańcem był m.in. rzeźbiarz Adam Zelt. Kamienica Bentkowskiego została zniekształcona w XIX w. oraz na początku XX wieku (zdjęcie1 i 2).

Natomiast podczas drugiej wojny światowej uległa znacznemu zniszczeniu (zdjęcie 3). W 1949 roku została odbudowana według projektu Zygmunta

Zdjęcie 1. Kamienica Bentkowskiego przełom XIX i XX w. – zbiory archiwalne.

Zdjęcie 3. Zniszczenia wojenne w 1944 r. – zbiory archiwalne.

Zdjęcie 2. Kamienica Bentkowskiego, 1938 r. – zbiory archiwalne.

Zdjęcie 4. Odbudowa kamienicy w 1949 r. – zbiory archiwalne.

Feliks Bentkowski Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/Feliks_Bentkowski

Biuletyn PTE nr 1/2008

Historia Stępińskiego i Mieczysława Kuźmy. (zdjęcie 4)4) Kamienica Bentkowskiego (zwana od jej właściciela Warszawskim Domem Ekonomisty) to trzykondygnacyjna budowla na planie prostokąta, której środkową część fasady zdobią cztery doryckie półkolumny (zdjęcie 5). Kamienica (łącznie z przylegającym do niej ogrodem) została wpisana do rejestru zabytków, stąd też ogromna odpowiedzialność spoczywająca na władzach Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i troska o jej stan i wygląd. Dlatego w ostatnich miesiącach Biuro Zarządu Krajowego PTE podjęło w tym kierunku wiele działań. Przede wszystkim rozpoczęto przygotowania do renowacji całej elewacji i remontu dachu budynku.

Zdjęcie 5. Kamienica Bentkowskiego, zima 2006 r. Zbiory archiwalne.

Niewątpliwym problemem dla władz PTE związanym z przywracaniem świetności kamienicy Bentkowskiego jest bardzo duży koszt prac remontowych. Biuro Zarządu Krajowego PTE czyni starania w celu pozyskania niezbędnych środków finansowych. Zwracamy się także do naszych czytelników, członków i sympatyków PTE z apelem o pomoc w tym zakresie. Kontakt: tel: 022 551 54 01, 022 551 54 05, e-mail: zk@pte.pl W następnym artykule historycznym przedstawiona zostanie sylwetka profesora Feliksa Bentkowskiego. Zdjęcie 6. Warszawski Dom Ekonomisty, styczeń 2008 r.

W kamienicy wymieniono piony instalacji elektrycznej oraz zamontowano system monitoringu (4 kamery przemysłowe) i czujników przeciwpożarowych. Przeprowadzono renowację zabytkowych żyrandoli (styl Księstwa Warszawskiego) oraz kinkietów w sali im. E. Lipińskiego. W ogrodzie wykonano pierwsze od wielu lat prace pielęgnacyjne zieleni. Ponadto pozyskano nowych najemców parteru budynku (między innymi pierwsza w Warszawie kawiarnia Costa Coffee), którzy dokonali gruntownych adaptacji i renowacji swoich pomieszczeń. (zdjęcie 6). 20

Biuletyn PTE nr 1/2008

Szpilowski Hilary, ur. w 1753, zm. 10.03.1827, ojciec Sylwestra, architekt; profesor Uniwersytetu Warszawskiego; głównie na Mazowszu klasycystyczne pałace (Mała Wieś, Walewice), kościoły (Zaborów) i ratusze. http://encyklopedia.pwn.pl/haslo.php?id=3983387 2)Feliks Bentkowski (ur. 27 maja 1781 w Lubartowie, zm. 23 sierpnia 1852 w Warszawie), prawdopodobnie na jego ślubie grał sam F. Chopin.http://kursprzewodnikow.bloog. pl/kat,0,m,1,r,2007,.?ticaid=65424, http://pl.wikipedia.org/wiki/Feliks_Bentkowski. 3) http://www.zabytki.waw.pl/warszawa002.html, 10.01.2008 r., Piotr Czyż, http://www.warszawa1939.pl/index.php?r1= nowy_49&r3=0, 10.01.2008 r. 4) http://www.zabytki.waw.pl/warszawa002.html, 10.01.2008 r.

Info

Pierwsze otwarte seminarium Klubu Przedsiębiorców i Ekspertów PTE Inauguracja tegorocznego cyklu seminariów Klubu w PTE była udana i inspirująca. Uczestnicy spotkali się z żywą, interesującą prezentacją Barbary Nosal-Biesiadeckiej, eksperta ds. Funduszy Europejskich pt. ,,Fundusze strukturalne 2007–2013 – nowe szanse i możliwości rozwoju przedsiębiorczości w Polsce’’. Szczególnie ważne były w niej treści rozwoju przez innowacje, prace naukowe i B+R oraz nowe możliwości finansowania jednostek badawczo-rozwojowych. Od początku atmosfera na seminarium miała charakter proinnowacyjny. W słowach przywitania przez E. Mączyńską, prezes PTE i M. Szczerbak, prezes KPiE PTE, wyraźne były akcenty rozwojowe z nadzieją na to, że wspólnie możemy więcej, lepiej i efektywniej. Także prof. J. Kotowicz-Jawor, wiceprzewodnicząca Rady Naukowej PTE, wskazała na nowe możliwości rozwoju przedsiębiorczości na bazie koncepcji gospodarki innowacyjnej. Zdolności konkurencyjne przedsiębiorców zależą dziś zarówno od kadr, ich pomysłowości oraz współpracy ze środowiskami naukowymi i badawczo-rozwojowymi, jak i od dostępu do kapitałów niezbędnych

dla wdrażania innowacji. Członkowie, założyciele klubu, mieli też okazję zaprezentowania swoich pomysłów na rozwój kadr i przedsiębiorczości oraz konieczność systemowego podejścia do planowania, programowania i finansowania przedsiębiorczości. Pod koniec pierwszej części seminarium F. R. Zięba, prezes Europejskiej Akademii Planowania Finansowego, a na początku drugiej M. Szczerbak i A. Muszyński, zachęcali do współpracy z ekspertami PTE, w tym z naukowcami i zaprosili przedstawicieli firm do zgłaszania własnych rekomendacji dla ekspertów oraz do prezentowania własnych, interesujących projektów rozwojowych w PTE. Następne spotkanie zaplanowano na 27 lutego 2008 r. z prezentacjami pt. ,,Nowa strategia inwestycyjna na rynkach finansowych’’ – z udziałem ekspertów – Alfreda Adamca i Jacka Rembiszewskiego. M.S. i A.M.

Wydawnictwa nadesłane do PTE (po 1 listopada 2007) n Bielska Agnieszka, Three Years of Poland’s Membership in the the European Union. Analysis of the Social and Economic Cost and Benefits Attributable to Accession to the European Union – Poland and other Coutries of the Region, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2007. n Bielska Agnieszka, Trzy lata członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Bilans korzyści i kosztów społeczno-gospodarczych związanych z członkostwem w Unii Europejskiej – Polska na tle regionu, Urząd Komitetu Integracji Europejskiej, Warszawa 2007. n Gorynia Marian, Studia nad transformacją i internacjonalizacją gospodarki polskiej, Difin, Warszawa 2007. n Harasim Janina, Oszczędzanie i inwestowanie indywidualne w Polsce, PTE Oddział w Katowicach, Katowice 2007. n Hegemejer Jan, Michałek Jan Jakub, Normy techniczne i sanitarne w handlu międzynarodowym, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007. n Jaworska Maria, Zmiany strukturalne w przemyśle państw OECD w latach 1993–2003 – trendy i ocena efektu strukturalnego, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2007. n Koleśnik Jan, Zygierewicz Mariusz, Wpływ zmian rozwiązań regulacyjnych na działalność banków w Polsce w 2006 roku, Centrum Prawa Bankowego i Informacji, Warszawa 2007. n Lubińska Hanna, Kozłowski Tomasz, Środki unijne i inne formy pomocy państwa – w rachunkowości, sprawozdawczości i podatkach, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2007. n Lubińska Hanna, Małecki Paweł, Inwestycje w podatkach i rachunkowości, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa 2007.

n Lubińska Teresa, Budżet zadaniowy w Polsce. Reorientacja z wydatkowania na zarządzanie pieniędzmi publicznymi, Difin, Warszawa 2007. n Łoś Kazimierz (współautor), Ludzie ze stali. Wspomnienia hutników warszawskich, Fundacja Cinema Art, Warszawa 2007. n Piontek Barbara, Piontek Franciszek, Zarządzanie rozwojem. Aspekty społeczne, ekonomiczne ekologiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007. n Raport – Budżet zadaniowy, Tom I – Budżet zadaniowy na rok 2008, Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, Warszawa 2007. n Raport – Budżet zadaniowy, Tom II – Omówienie budżetów zadaniowych dysponentów części budżetowych na rok 2008, Warszawa 2007. n Rudolf Stanisław (red.), Perspektywy rozwoju partycypacji pracowniczej w Polsce w warunkach Unii Europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2007. n Skoczylas Wanda, Determinanty i modele wartości przedsiębiorstw, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007. n Wernik Andrzej, Finanse Publiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2007. n Zarządzanie Ryzykiem nr 23, Konferencja ,,Ryzyko rozwoju Polski w perspektywie roku 2015’’ 26.11.2007, Akademia Finansów w Warszawie, Warszawa 2007. n Zarządzanie Ryzykiem nr 24, Konferencja ,,Ryzyko rozwoju Polski w perspektywie roku 2015’’ 26.11.2007, Akademia Finansów w Warszawie, Warszawa 2007. n Zarządzanie wiedzą nr 4/2007 (18), Wydawnictwo Naukowe Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007.

Biuletyn PTE nr 1/2008

Jubileusze i jubilaci

Profesor Adam Szeworski ukończył 90 lat Jubileusz zorganizowało Polskie Towarzystwo Ekonomiczne i Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego. 11 stycznia 2008 r. o godzinie 13.00 w Sali im. O. Lange Wydziału Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego były kwiaty, gratulacje, wspomnienia i refleksje i... kilka niespodzianek. Nie zabrakło, zgodnie z oczekiwaniami, rozważań i refleksji o prof. Michale Kaleckim, neokeynesizmie i postkeynesizmie oraz istocie teorii wzrostu gospodarczego M. Kaleckiego.

Przyjaciele przypomnieli, że profesor pracował i prowadził wykłady na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego od lutego1974 roku. Nie wiedzieliśmy jednak, że profesor wcześniej ukończył wydział prawa na UW i został magistrem, a studia rozpoczął przed drugą wojną światową. W ciągu 55 lat działalności naukowej i trzydziestu lat pracy dydaktycznej profesor był przez wiele lat kierownikiem Studium Doktoranckiego na WNE. Był też kierownikiem Katedry Teorii Rozwoju Gospodarczego w latach 1986–1989.

Książki przetłumaczone przez prof. Adama Szeworskiego.

Biuletyn PTE nr 1/2008

Badania i wykłady profesora Szeworskiego skoncentrowane były na analizie zmian w funkcjonowaniu gospodarki kapitalistycznej pod wpływem zmian strukturalnych oraz współczesnej myśli ekonomicznej. Wykładał teorię koniunktury i problematykę interwencjonizmu państwowego. Jako wieloletni współpracownik i redaktor dzieł zebranych Michała Kaleckiego, profesor przekazywał studentom unikalną wiedzę, która, niestety, nie została nigdzie opublikowana. Wypromował kilku doktorów. Recenzował wiele przewodów doktorskich i habilitacyjnych oraz książek krajowych i zagranicznych. Profesor Adam Szeworski był i jest wyjątkowo skromną osobą. Znany jako tłumacz kilkunastu książek, w tym podręczników, z podstawowych dziedzin ekonomii nie miał zbyt wielu okazji opublikowania swoich referatów i recenzji. Na spotkaniu okazało się, że był też recenzentem znanej książki J. K. Galbraitha pt. ,,Społeczeństwo dobrobytu’’, którą ocenił jako najpoważniejszą analizę krytyczną ustroju kapitalistycznego (dodać należy, że tą recenzją zyskał osobiste uznanie i sympatię autora). Jego tłumaczenie kolejnej pracy J. K. Galbraitha pt. ,,Godne społeczeństwo’’ zainicjowało w PTE serię wydawniczą – Biblioteka Myśli Ekonomicznej. W czasie uroczystości jubileuszowej wystawiono też inne prace przetłumaczone przez profesora. Wiele z nich to prace o znaczeniu fundamentalnym dla rozwoju nauk ekonomicznych i nauk zarządzania. Pewnie każdy z uczestników spotkania odnalazł wśród nich co najmniej jedną ze swoich ulubionych książek. Niewiele jest osób, które tak wiele zrobiły dla popularyzacji najwybitniejszych dzieł naukowych i wybitnych naukowców. Warto podkreślić przy tym, że profesor od kilkudziesięciu lat opracowuje adnotacje bibliograficzne do Przeglądu Bibliograficznego Piśmiennictwa Ekonomicznego PWE. Barbara Liberda, Andrzej Muszyński

Jubileusz 80-lecia prof. Leszka Kałkowskiego W ubiegłym roku prof. Leszek Kałkowski obchodził w Krakowie 80. urodziny. Jubileusz połączony został z konferencją naukową pt. ,,Polski rynek nieruchomości – bilans otwarcia po wejściu Polski do Unii Europejskiej’’, która odbyła się 19 października. W uroczystościach tych PTE reprezentowała prof. E. Mączyńska i dr Artur Pollok. Kanwą konferencji był wykład profesora, stanowiący autorską próbę przedstawienia funkcjonującego w Polsce rynku nieruchomości w latach 1920–2005. rofesor, osoba niezwykle zasłużona, zacna i dowcipna, przedstawia się często jako emerytowany profesor Akademii Ekonomicznej w Krakowie, mimo że nadal jest aktywny społecznie i zawodowo. Pracuje w Małopolskiej Wyższej Szkole Ekonomicznej w Tarnowie, gdzie kieruje Katedrą Nieruchomości i Ubezpieczeń, a także wykłada w Wyższej Szkole Ekonomii i Informatyki w Krakowie i zawsze znajduje czas dla społecznego ruchu edukacyjnego, skupionego wokół ludzi PTE i ogólnopolskiej Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej. Jako specjalność zawodową obrał ekonomikę procesu inwestycyjnego, którą poznał praktycznie zaraz po studiach, pracując przy budowie Nowej Huty. Wiedzę na ten temat pogłębiał w czasie studiów doktoranckich w Szkole Głównej Planowania i Statystyki (obecnie Szkoła Główna Handlowa) w Warszawie oraz w resortowym Instytucie Budownictwa, początkowo w Warszawie, a następnie w Krakowie. W 1970 r. został powołany na kierownika Katedry Inwestycji i Nieruchomości w Akademii Ekonomicznej w Krakowie, które to stanowisko zajmował do 1997 r. Wypromował w tym czasie ponad 500 magistrów i licencjatów, 7 doktorów oraz recenzował dorobek kilkunastu docentów i profesorów. Jego dorobek naukowy dokumentuje ponad 200 publikacji oraz ok. 120 ekspertyz i recenzji. Przez pięć lat pełnił funkcję podsekretarza stanu

w Ministerstwie Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Działalność praktyczną i dydaktyczną łączył z uczestnictwem w komisjach Ekonomicznej, Architektury i Urbanistyki Polskiej Akademii Nauk, z działalnością w zarządach Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa, Polskiego Związku Inżynierów i Techników Budownictwa, radach naukowych i fundacjach. W ciągu czterdziestu lat pracy w resortowym instytucie budownictwa miał możliwość zbadania i określenia relacji ekonomicznych budownictwa z jego szeroko rozumianym zapleczem produkcyjno-usługowym, związków budownictwa z gospodarką narodową oraz wpływu na gospodarkę rozwijającego się rynku nieruchomości. Od samego początku jest związany z ruchem olimpijskim w Polskim Towarzystwie Ekonomicznym. Przez dwadzieścia lat pełnił funkcję przewodniczącego jury zawodów III stopnia (centralnych) Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej, dbając o jej wysoki poziom. Wśród rozlicznych obowiązków znalazł także czas na pogodny wątek zmagań olimpijskich, publikując książeczki pt. ,,Humor olimpijski’’, zawierające zabawne sformułowania, błędy i pomyłki autorów prac konkursowych. Jego skuteczna i szeroka działalność została dostrzeżona i wysoko nagrodzona. Został uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz wieloma resortowymi i stowarzyszeniowymi odznaczeniami, w tym Złotą Odznaką Honorową Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego z Wieńcem. Pozazawodowym obszarem zainteresowań profesora jest numizmatyka. Zgromadził dużą kolekcję polskich plakiet i medalionów, przekazanych ostatnio do Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, oraz kolekcję historycznych papierów wartościowych, która stała się podstawą polsko-angielskiego wydania albumu pt. ,,Polskie papiery wartościowe’’. Artur Pollok

Biuletyn PTE nr 5/2007

Info

Recenzje i rekomendacje Prof. zw. dr hab. Michał Gabriel Woźniak, Katedra Ekonomii Stosowanej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Recenzja monografii prof. dr. hab. Edwarda Łukawera pt. ,,O tych z najwyższej półki, czyli rzecz w sprawie naszego środowiska ekonomicznego’’ (skrót od redakcji, cały tekst na www.pte.pl). Przedłożona do recenzji praca ma charakter wyjątkowy z wielu powodów. Po pierwsze, jest poświęcona środowisku ekonomistów, a ściślej rzecz biorąc tym, którzy po drugiej wojnie światowej aż do czasów nam współczesnych nadawali ogólny kierunek oraz kształtowali poziom i treść teorii ekonomii popularyzowanej w Polsce w środowisku akademickim, debatach publicznych i w polityce gospodarczej. Z tego względu autor słusznie proponuje tytuł opracowania ,,O tych z najwyższej półki, czyli rzecz w sprawie naszego środowiska ekonomicznego’’. Po drugie, jest to przedsięwzięcie niezwykle trudne, gdyż dotyczy ludzi, którzy w olbrzymiej większości przypadków byli emocjonalnie zaangażowani w budowę, należącej już do historii, gospodarki centralnie planowanej, jej usprawnianie i reformowanie, krytykę uprawianej polityki gospodarczej w Polsce, ale dotyczy również naukowców, którzy zasłużyli się w procesie urynkowienia. Po trzecie, książka jest hołdem złożonym luminarzom ekonomii, którzy mieli aspiracje zbudowania w Polsce systemu ekonomicznego na miarę wyzwań czasu i miejsca, w którym przyszło im żyć i przy respektowaniu ograniczeń zewnętrznych, których – ich zdaniem – nie można było ignorować. Po czwarte, jej autorem jest prof. Edward Łukawer, jeden z tych najstarszych ekonomistów, który jak nikt inny doskonale znał środowisko ekonomiczne, ludzi, o których pisze, a większość z nich to ludzie bardzo mu bliscy jako przyjaciele, adwersarze debat konferencyjnych, cenieni przez niego dlatego, że troszczyli się szczerze nie tylko o rozwój myśli ekonomicznej, ale też środowiska intelektualnego w którym pracowali, jak również pomyślność Polski i często ponosili z tego tytułu rozmaite ofiary, choć czasem zajmowali eksponowane stanowiska w administracji państwowej. Już tylko z tego ostatniego powodu książka ta zasługuje na rekomendację. Któż jak nie E. Łukawer potrafiłby to zrobić z takim znawstwem faktów, dyskusji i publikacji, które powstawały w naukowym środowisku ekonomii w Polsce i z taką 24

Biuletyn PTE nr 5/2007

elegancją prezentacji różnych przecież poglądów, a zarazem tak pięknym przesłaniem i wołaniem o odbudowę środowiska ekonomicznego i kontynuowanie tradycji rozwoju polskich szkół ekonomicznych, wielkich katedr, w których rozwijane byłyby teorie ekonomiczne i powstawały nowe szkoły ekonomiczne. Prof. dr hab. Michał Gabriel Woźniak, Katedra Ekonomii Stosowanej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Recenzja monografii prof. dr. hab. Grzegorza W. Kołodko pt. ,,Wędrujący świat” (skrót od redakcji, szerzej na www.pte.pl). Na początku kwietnia 2008 r. nakładem wydawnictwa Prószyński i spółka ukaże się nowe dzieło Grzegorza W. Kołodko, poświęcone fundamentalnym problemom ekonomiczno-społecznym współczesnego świata. O niezwykłości tej publikacji przesądza fakt, że jej autorem jest uznany w świecie ekonomista, autorytet w zakresie ekonomii, polityki gospodarczej i finansów publicznych, ekspert organizacji międzynarodowych (m.in. Banku Światowego, MFW, OECD, ONZ), legitymujący się niezwykle bogatym dorobkiem naukowym, najczęściej cytowany polski ekonomista w światowej literaturze dotyczącej transformacji, globalizacji i trudnych problemów rozwoju społeczno-gospodarczego wielu krajów. G. W. Kołodko miał również okazję z powodzeniem weryfikować w praktyce swoją wiedzę teoretyczną na stanowisku wicepremiera i ministra finansów RP (1994–1997 i ponownie 2002–2003) oraz w trakcie wielu jego podróży do rozmaitych zakątków i metropolii globu. Napisał tę książkę z perspektywy obserwatora globalizacji, polityk uprawianych przez rządy i obserwowanych bezpośrednio problemów dostosowawczych różnych grup społecznych. O jej niezwykłości świadczą jednak przede wszystkim kierunki prowadzonej refleksji i sposób ich prezentacji. Fundamentalne problemy rozwoju ekonomii jako nauki, polityki i praktyki biznesowej są tak przekonywająco zapowiedziane w tytułach i podtytułach rozdziałów, iż zmuszają do przestudiowania tej książki nie tylko ekonomistów. Warto je zatem przytoczyć w tej recenzji.*) 1. Świat, słowa i treści (czyli jak rodzi się prawda, błąd i kłamstwo w ekonomii i polityce i co czynić, aby prawda brała górę). 2. Jak to się dzieje (czyli jak biegną procesy gospodarcze, co do tego ma nauka, polityka i przypadek i kto nas tak urządził).

3. Krótka historia świata i co z niej wynika (czyli dlaczego jedne narody są bogate, inne biedne i czy tak już zawsze być musi). 4. Globalizacja i co dalej? (czyli skąd przyszła globalizacja i jak wyjść na swoje w epoce ogólnoświatowych współzależności). 5. Świat jaki jest (czyli jak się mają ludzie i ich życiowe sprawy w różnych zakątkach zmieniającego się świata). 6. Upadający neoliberalizm i jego marna spuścizna (czyli dlaczego szkodliwa koncepcja na jakiś czas zawojowała pół świata i jak sobie z tym poradzić). 7. Co to jest rozwój i od czego zależy (czyli skąd się bierze rozwój społeczno-gospodarczy i czy może nas uszczęśliwić). 8. Instytucje i polityka dla zastoju i rozwoju (czyli o regułach gospodarczej gry, szkodliwej i postępowej polityce oraz znaczeniu kultury w rozwoju. 9. Koincydencji teoria rozwoju i nowy pragma-

tyzm (czyli od czego zależy wzrost produkcji i rozwój gospodarczy i co robić, aby było lepiej). 10. Niepewna przyszłość (czyli co nas czeka w bliższej i dalszej przyszłości i jaki mamy na to wpływ). Oryginalnym składnikiem tej książki jest zamieszczony w Internecie (www.wedrujacyswiat.pl) ,,Nawigator’’ – dynamiczny aneks statystyczny, zawierający także fotografie ilustrujące rozważania oraz blog internetowy autora. ,,Nawigator’’ umożliwia bezpośrednie sięganie przez czytelnika do literatury i materiałów źródłowych, zwłaszcza raportów najbardziej renomowanych światowych ośrodków badawczych zawierających statystyki dotyczące diagnozowanych przez autora problemów. Ułatwia to prowadzenie debaty w kwestiach poruszanych przez autora i sposobach ich interpretacji. *)

Szerszy tekst został złożony w redakcji czasopisma ,,Ekonomista’’.

Najlepsze prace dyplomowe dla Pomorza Środkowego Oddział koszaliński zamknął XII edycję corocznego konkursu na najlepsze prace dyplomowe i magisterskie z dziedziny nauk ekonomicznych, podejmujące problematykę Pomorza Środkowego. Uwieńczyła ją uroczystość wręczenia nagród i wyróżnień laureatom konkursu oraz okolicznościowych listów gratulacyjnych promotorom nagrodzonych i wyróżnionych prac. Spośród zgłoszonych na konkurs 23 prac licencjackich i magisterskich, obronionych w roku akademickim 2006/2007, jury konkursu pod przewodnictwem prof. dr. hab. Zdzisława Zdrojewskiego przyznało 4 nagrody pieniężne i 2 wyróżnienia. Laureatami konkursu zostali: mgr Irena Oleksy, absolwentka Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej w Koszalinie (I nagroda za pracę: ,,Struktura dochodów i wydatków budżetowych gminy Manowo w latach 2004–2006’’), Aleksandra Łowkiewicz z Wydziału Zamiejscowego w Kołobrzegu Społecznej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Łodzi (II nagroda za pracę: ,,Rozwój sieci sklepów wielkopowierzchniowych w Polsce’’), mgr Andrzej Kulesza i mgr Joanna Petryk z Wydziału Ekonomii i Zarządzania Politechniki Koszalińskiej (dwie III nagrody za prace: ,,Możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii w gminie Polanów w latach 2006–2020’’ i ,,Analiza korzyści, barier i następstw rozwoju alternatywnych źródeł energii na przykładzie siłowni wiatrowych w gminie Darłowo’’) oraz mgr Sabina Mętrak, absolwentka Uniwersytetu Szczecińskiego i Karolina Płatosz z Wydziału Zamiejscowego Społecznej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Łodzi (wyróżnienia za pra-

ce: ,,Rola samorządu lokalnego w procesie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie gminy i miasta Darłowo’’ i ,,Wpływ funkcjonowania Hotelu Senator w Dźwirzynie na rynek lokalny’’). Obok laureatów konkursu i promotorów nagrodzonych i wyróżnionych prac i licznego grona pracowników nauki miejscowych uczelni, w uroczystości uczestniczyli także burmistrzowie i wójtowie miast i gmin, których dotyczyły nagrodzone i wyróżnione prace. Doceniając zainteresowanie dyplomantów problematyką swoich miast i gmin i ich promocją, obdarowali oni laureatów konkursu okolicznościowymi upominkami. Gratulacje i życzenia dla laureatów konkursu przekazała w specjalnym liście profesor Elżbieta Mączyńska, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego. W zgodnej opinii uczestników uroczystości konkurs, ogłaszany corocznie przez koszaliński oddział PTE, przyczynia się do podnoszenia poziomu merytorycznego prac dyplomowych, przygotowywanych przez studentów, i pobudza zainteresowanie zarówno studentów, jak i pracowników nauki problemami ekonomicznymi regionu Pomorza Środkowego. Coraz częściej stają się one przedmiotem prac badawczych podejmowanych także w uczelniach położonych poza Pomorzem Środkowym. Z uznaniem spotkały się zgłoszone na konkurs po raz pierwszy w 2007 roku prace napisane i obronione na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego. Stanisław Bartoszewski

Biuletyn PTE nr 5/2007

Kalendarium 30.11.2007 I Ogólnopolski Bal Andrzejkowy Ekonomistów PTE zoranizowało w stylowych salach Domu Technika w Warszawie, z wieloma atrakcjami i wróżbami i nadzieją na kolejne. Już dziś zapraszamy na tegoroczny – zdjęcia z ostatniego balu można Była też nauka tańca towarzyskiego... obejrzeć na www.pte.pl ,,Galeria zdjęć’’). 11.12.2007 Posiedzenie przewodniczących sesji VIII Kongresu Ekonomistów Polskich pod kierownictwem prof. Elżbiety Mączyńskiej, prezes PTE, przewodniczącej Rady Programowej. Na posiedzeniu uzgodniono zasady przygotowania wydawnictw pokongresowych oraz opracowania wniosków i zorganizowania cyklu konferencji.

Przewodniczący Rady Sponsorów OWE, przewodniczący KG OWE i prezes PTE.

11.12.2007 Spotkanie E. Mączyńskiej, prezes PTE, ze środowiskiem ekonomistów warszawskich pt. ,,Wyzwania dla ekonomistów – refleksje po VIII Kongresie Ekonomistów polskich’’. W wyniku interesującej dyskusji, zorganizowanej przez władze O/PTE w Warszawie i prowadzonej przez prezesa zarządu oddziału, dr. J. Małkowskiego, zgłoszono wiele nowych pomysłów, dotyczących wykorzystania dorobku kongresu w zaprzyjaźnionych środowiskach, w tym organizacji cyklu konferencji i seminariów pokongresowych w PTE.

Prezydium Komitetu Głównego OWE.

14.12.2007–18.01.2008 Wystawa fotografii Grzegorza W. Kołodko pt. ,,Świat jaki jest...’’ w Wyższej Szkole Przedsiębiorczości i Zarządzania im. Leona Koźmińskiego, ATRIUM, Warszawa, ul. Jagiellońska 59. Wystawę odwiedziła prof. E. Mączyńska, prezes PTE, a opowiedziała o niej Elżbieta Dzikowska. Od 25.02. do 29.03.2008 r. wystawę będzie można obejrzeć w Dolnośląskim Centrum Fotografii (Domek Romański) w Galerii Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu, pl. bp Nankiera 8. (Szerzej na www.pte.pl i www.kozminski.edu.pl). 17–18.01.2008 IV Konferencja Naukowa z cyklu ,,Wiedza i innowacje’’ pt. ,,Fundusze unijne i przedsiębiorstwa w rozwoju nauki i gospodarki’’ pod honorowym patronatem Ministerstwa Gospodarki, Misterstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Kraków, Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego. Na konferencji zaprezentowano dwie relacje z kongresu. Pierwszą – prof. Elżbieta Mączyńska, prezes PTE, a drugą – prof. Urszula Płowiec. (Szerzej na www.instytut.info). 23.01.2008 XXI Olimpiada Wiedzy Ekonomicznej – posiedzenia Rady Sponsorów OWE pod przewodnictwem dr. Piotra

Biuletyn PTE nr 1/2008

Szeligi i Komitetu Głównego Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej pod przewodnictwem prof. S. Owsiaka. Przyjęto podstawowe dokumenty, związane z przygotowaniem finału XXI OWE (lista finalistów i skład jury) oraz hasło kolejnej edycji OWE: ,,Środowisko naturalne w procesie gospodarowania’’.

30.01.2008 Inauguracja cyklu seminariów Klubu Przedsiębiorców i Ekspertów PTE pt. ,,Fundusze strukturalne 2007–2013 – nowe szanse i możliwości rozwoju przedsiębiorczości w Polsce’’. (Szerzej – w prezentacji A. Muszyńskiego oraz na www.pte.pl). Klub ten, podobnie jak Klub Olimpijczyka, powstał w ramach Koła PTE przy Zarządzie Krajowym PTE. 6.02.2008 Inauguracja nowego cyklu konferencji i seminariów pokongresowych w PTE – posiedzenie Rady Naukowej PTE ,,Kierunki rozwoju współczesnej ekonomii – na pograniczu dyscyplin naukowych’’. Wprowadzenie do dyskusji przedstawił prof. Z. Hockuba, na bazie referatu przygotowanego wspólnie z M. Gorynią i dr. M. Brzezińskim pt. ,,Między imperializmem a kooperacją – ekonomia a inne nauki społeczne na początku XXI wieku’’. (Szerzej na www.pte). Zapowiedzi, najbliższe plany (www.pte.pl) 7.03.2008 Konferencja jubileuszowa z okazji XX-lecia Olimpiady Wiedzy Ekonomicznej pt. ,,Inwestowanie w kapitał ludzki’’ w Warszawskim Domu Ekonomisty PTE. 13.03.2008 Inauguracja nowego cyklu ,,Czwartki u ekonomistów – VIII Kongres Ekonomistów Polskich – rekomendacje dla praktyki’’.

KLUB PRZEDSIĘBIORCÓW I EKSPERTÓW POLSKIEGO TOWARZYSTWA EKONOMICZNEGO Klub Przedsiêbiorców i Ekspertów

Szanowni Państwo, pragniemy poinformować, iż przy Zarządzie Krajowym Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego powstał Klub Przedsiębiorców i Ekspertów. Klub proponuje nową jakość w działalności Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego i wykorzystywaniu jego naukowego oraz eksperckiego potencjału, dzięki czemu może stać się silnym ośrodkiem innowacyjności oraz przedsiębiorczości gospodarczej. Zamierzamy stworzyć efektywną sieć własnych kontaktów, gdzie kreatywność, zaufanie i wymiana informacji stanowią o sukcesie. Klub umożliwia 1. Utworzenie własnej sieci kontaktów. 2. Zgłaszanie problemów ograniczających innowacyjność i przedsiębiorczość do organów przedstawicielskich (Sejm, Senat, samorządy terenowe). 3. Korzystanie z zespołu ekspertów i uzyskiwanie unikalnej wiedzy naukowej i specjalistycznej. 4. Korzystanie m.in. z infrastruktury PTE w całym kraju, reklamy oraz zaproszeń na kongresy, konferencje i seminaria. Zapraszamy do udziału w bezpłatnych seminariach merytorycznych. Zarząd Klubu Przedsiębiorców i Ekspertów

Do klubu zapraszamy także ekspertów zarówno o specjalnościach ekonomicznych, jak i o innych specjalizacjach zawodowych.

BIBLIOTEKA I WYDAWNICTWA PTE Szanowni Państwo, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne wydaje i gromadzi wybitne, niezwykle interesujące pozycje książkowe. W naszych zbiorach wydawniczych znajdziecie Państwo to, co ważne w teorii i praktyce gospodarowania. Są wśród nich ubiegłoroczne pozycje z serii Ekonomia i świat wpółczesny, np. Etyka i ekonomia pod redakcją B. Klimczak i A. Lewickiej-Strzałeckiej oraz dodruki wybitnych dzieł znanych, światowej sławy ekonomistów, m.in. B. Snowdon, H. R. Vane – Rozmowy z wybitnymi ekonomistami. Wkrótce możemy spodziewać się nowych rekomendacji i wydawnictw serii okolicznościowej – z VIII Kongresu Ekonomistów Polskich, Warszawa, 2007. Oferujemy także książki z poprzedniego, VII Kongresu Ekonomistów Polskich, Warszawa 2001. Pełną listę oraz opisy książek mogą Państwo znaleźć na stronie www.pte.pl, na której można dokonać także zamówienia. Książki można kupić również bezpośrednio w księgarniach naukowych i siedzibie Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, ul. Nowy Świat 49, 00-042 Warszawa, tel. 022 55 15 401, faks 022 55 15 444 e-mail: zk@pte.pl

Zapraszamy do współpracy, wzbogacania i sponsorowania biblioteki PTE