Wat schaft de pot?

t a W t f a h sc ? t o p de Familierecepten

uit Zuid-WestVlaanderen

ft a h c s t a W de pot? it cepten u Familiere anderen t-Vla Zuid-Wes

Vorige pagina: dubbele pagina uit handgeschreven bakboek van bakker Vanneste (Doorniksestraat) uit Kortrijk

Recepten worden vaak doorgegeven van moeder op dochter – of vader op zoon. Op losse blaadjes, in schriftjes en boekjes worden ze neergekrabbeld.

Deze boekjes bevatten een schat aan informatie en vormen bovenal de basis voor heel wat (vergeten) lekkernijen.

Voor het erfgoedcafé 2019 gingen erfgoed zuidwest en de intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst Leiedal op zoek naar familierecepten. De recepten werden opgespoord en gebundeld in dit kleine receptenboekje, zodat ze straks opnieuw in de Zuid-West-Vlaamse keukens kunnen verschijnen. Ook onze eetcultuur maakt immers deel uit van het Zuid-West-Vlaamse culturele erfgoed.

Daarom veel dank aan alle koks en kokkinnen voor hun beproefde recepten, aan de huismoeders en -vaders om de recepten in stand te houden én aan de (over)grootmoeders en (over)grootvaders om hun keukengeheimen met ons te delen.

Smakelijk!

Om te drinken

Picon op z’n Tiegems Jan – Tiegem

Amer en Tiegemsen zijn te verkrijgen bij de Tiegemse likeurstokerij Windels

Ingrediënten: 1 l Amer Windels – 0,5 l citroenjenever, bij voorkeur Tiegemsen – 3 l droge witte wijn Werkwijze: Mix de Amer, citroenjenever en witte wijn.

Koel de drank tot 5 à 6 graden en dien fris op.

“Pas op, deze picon loopt zeer goed binnen”

Vooral in de grensstreek met Frankrijk is picon een populaire aperitief. De bittere drank – op basis van gedroogde sinaasappelschillen – werd in de jaren 1830

in Frankrijk ontwikkeld door Gaëtan Picon. Oorspronkelijk werd de kruidendrank op de markt gebracht als medicijn voor malaria.

Voors e j t h c e r e g

Franse paté

Addy Seys – Houthulst Ingrediënten: 500 gr spieringkoteletten – 600 gr varkenslever – 1 ei – 1 ui – 1 el bloemsuiker – 1 handje bloem – 20 cl rode wijn – geweekte jeneverbessen – olijfolie – peper, zout, tijm, laurier Werkwijze: Maal het vlees fijn.

Bak de ajuin goed bruin en voeg toe. Voeg het ei, de bloem, peper, zout, bloemsuiker en rode wijn toe.

Meng goed. Giet in een platte patépot. Giet er de olijfolie over. Steek in de randen laurierblaadjes, bedek met takjes tijm en jeneverbessen. Plaats in een voorverwarmde oven en bak bruin.

“Dit patérecept bracht mijn vader mee uit Frankrijk.

Het dateert van voor de Tweede Wereldoorlog.”

Kaassoep

Yentl Vandewalle – Harelbeke Ingrediënten: 4 uien – 1 teentje look – 1 el bloem – 1 doosje tomatenpuree – 1 l kippenbouillon – 1 doosje roomkaas – peper en zout Werkwijze: Snipper de ui en fruit met een geperst teentje look. Voeg de bloem toe en roer goed.

Schep de tomatenpuree door de ui, bak kort aan.

Voeg de bouillon toe en laat alles goed doorkoken.

Opgelet: nu kan de soep makkelijk overkoken

Voeg de roomkaas toe als alles goed kookt.

Mix en zeef de soep wanneer de kaas opgelost is.

Breng op smaak met peper en zout.

“Elk weekend wanneer het koud was, dronken mijn broer en ik hier liters van op de camping in Nederland bij oma en nonkel. Een soep sterker dan elke onenigheid. Als kind was het onze favoriet met balletjes gehakt of krokante soepballetjes.”

Kaasbroodjes uit Kuurne Rita Verdure – Kuurne

Ingrediënten: kaassaus – 2 eieren – wit brood Meng eventueel wat hesp onder de kaassaus!

Werkwijze: Maak kaassaus en voeg 2 eierdooiers toe.

Duw met een glas cirkeltjes uit de sneden wit brood.

Bestrijk het brood met de kaassaus.

Klop de eiwitten een weinig op en smeer bovenop de kaassaus. Bak in frietvet, dien warm op.

“Dit recept is afkomstig van tante Roos, de oudste van 10 kinderen. Op feestdagen gingen kinderen en kleinkinderen bij tante Roos eten. Met de kaasbroodjes als voorgerecht was het telkens een heus feest!”

Hoofdn e t h c e r e g

Gekaptbrood

Tabitha Maes – Lauwe Ingrediënten (12 porties): 1,5 kg gehakt – 1 doosje paneermeel (vroeger broodkruimels) – 6 eieren – 4 teentjes knoflook – 4 sjalotjes – nootmuskaat, zout Werkwijze: Meng de fijngesnipperde sjalotjes, look en eieren in een kom. Voeg het vlees en paneermeel toe en meng grondig. Breng op smaak met zout en nootmuskaat.

Vorm 3 vleesbroden en schik ze in een vuurvaste schotel.

Bak 1 uur in een voorverwarmde oven op 200 graden.

Prik regelmatig met een vork in de vleesbroden om overtollig vet te laten wegvloeien.

Laat afkoelen. Je kan het gehaktbrood perfect invriezen.

Na het ontdooien kan je ze opwarmen in de microgolfoven of in de oven (20 minuten op 150 graden).

“Gekaptbrood wordt/werd bij ons in de familie door beide grootouders regelmatig bereid. Het recept is vermoedelijk een versmelting van beide.”

Keun met pruimen Tabitha Maes – Lauwe

Ingrediënten (4 personen): 4 konijnenbouten – 4 uien – klontje boter – 250 gr gedroogde pruimen (liefst ontpit) – 2 el pruimenconfituur (of bruine suiker) – 2 el bloem – zout Werkwijze: Kruid de konijnenbouten langs de beide zijden.

Pel de uien, halveer ze en snij ze in fijne halve ringen.

Smelt een royale klont boter in een grote stoofpot op een matig vuur. Leg de stukken konijn in de pot en geef ze een goudbruin korstje.

Draai het vlees tijdig om. Schep het vlees uit de pot (het vlees is verre van gaar). Vervang indien nodig een deel van het braadvet door wat verse boter.

Stoof de uien in het hete braadvet. Roer regelmatig en laat ze zachtbruin bakken.

Snij gedroogde (en ontpitte) pruimen in hapklare stukken.

Voeg de pruimenconfituur toe of gebruik wat bruine suiker.

Zet het vuur wat zachter.

Bepoeder de inhoud van de pot met een laagje bloem en roer. Laat alles een minuutje bakken.

Om de saus te binden, kan je werken met een boterham ingesmeerd met mosterd (zoals in de klassieke bereiding van stoofvlees) of door het gebruik van een beetje bloem.

Klakkaards uit Overleie Antoon Duyck – Heule

Ingrediënten: oudbakken wit brood – 4 eieren – melk – kristalsuiker – kandijsuiker of confituur Werkwijze: Klop de eieren los, voeg een scheut melk en wat kristalsuiker toe.

Snijd de korsten van het brood en wentel de boterhammen in het eiermengsel.

Bak in een beboterde koekenpan aan beide zijden. Bestrooi met kandijsuiker of besmeer met confituur. Smullen maar!

Wentelteefjes, verloren brood, klakkers, klakkaards, klakoars.

Er bestaan heel wat benamingen voor dit oude recept. De herkomst van de naam klakkaards is onduidelijk, soms wordt het in verband gebracht met ‘klakken’

– eieren in de pan slaan. De uitspraak “Welkom op eenen klakkaard!” werd gebruikt om iemand uit te nodigen voor een (eenvoudig) gerecht.

(Bron: Woordenboek der Nederlandsche Taal)

Lapkoes van aan zee Robin Noulez – Oostende

Ingrediënten: boter – enkele ajuinen – 1 kg aardappelen – laurier – 1 blik Cornedbeef Ex�a lekker met een kotelet of een lepel pickles.

Bereid de lapkoes bij voorkeur een dag vooraf!

Werkwijze: Snij de ajuin in stukken. Laat de boter smelten en stoof de ajuinen. Schil de aardappelen en snij ze in kleine stukjes. Voeg toe bij de ajuinen. Voeg water toe tot de aardappelen en ui net onder zitten, voeg een laurierblaadje toe. Wacht tot het water net niet uitgekookt is en roer de Cornedbeef onder het mengsel.

“Lapkoes is een vissersrecept dat al generaties in onze familie zit. Vooral tijdens de oorlog werd er uit noodzaak veel van gegeten. Er waren immers weinig verse ingrediënten nodig.”

Lapkoes, lapskous, labskous?

Labskous is van oorsprong een scheepsstampot van resten gezouten vlees, vermengd met aardappelen en uien. De naam is een verbastering van het Engelse lobscouse (1706). Het gerecht is vooral populair in NoordEuropa. In de 20e eeuw werd het

gezouten vlees in onze streken vervangen door Cornedbeef.

Dit ingeblikte rundsvlees raakte tijdens de wereldoorlogen gekend als soldatenkost. Door de voedselschaarste vormde het ook voor de plaatselijke bevolking een welgekomen maaltijd.

(Bron: WNT)

Oma’s vispannetje Tabitha Maes – Lauwe

Ingrediënten: 0,5 l visbouillon – 1 glas witte wijn – scheutje cognac – kabeljauw, coquilles, garnalen, zalm – champignons – peterselie – sap van een halve citroen – 2 el boter – 4 el bloem – 2 eieren – 1 dl room – gemalen kaas (naar smaak) Werkwijze: Meng de visbouillon met het sap van een halve citroen, cognac, witte wijn en kruiden. Kook daarin de vis (10 min), de coquilles (5 min) en garnalen (1 min).

Maak een roux met 2 lepels vetstof en 4 lepels bloem.

Schik de vis in pannetjes/potjes. Voeg de champignons en de bouillonmengeling bij de roux. Voeg 2 eierdooiers en 1 dl room bij de saus. Giet de saus over de vis.

Strooi peterselie en gemalen kaas over en garneer in oven.

“Dit recept van oma Lena wordt regelmatig bovengehaald op feestdagen.

Vaak is elk bordje uniek, met een viscombinatie die de persoon in kwestie graag lust.”

Oma’s vollevang Tabitha Maes – Lauwe

Ingrediënten (4 personen): 1 soepkip – 250 gr gehakt – 60 gr boter – 80 gr bloem – 1 ei – 1 el broodkruim – 1,5 l kippenbouillon – 1,5 dl room – citroensap – zout – 250 gr Parijse champignons Werkwijze: Kook de soepkip in kippenbouillon.

Snij de stukjes kip fijn, zet even opzij. Meng het gehakt, samen met een ei en het broodkruim. Kruid met wat zout.

Rol het gehaktmengsel tot kleine balletjes en laat enkele minuten garen in bouillon. Snij de champignons in kwartjes.

Smelt een klontje boter in een pan en bak de stukjes paddenstoel, laat aankleuren en zet opzij.

Smelt de boter in een kookpot en voeg de bloem eraan toe. Laat de roux al roerend opdrogen en voeg de kippenbouillon geleidelijk toe in de pot.

Blijf doorroeren met een garde om klonters te vermijden.

Voeg de room toe en roer de saus goed om.

Voeg de gebakken champignons, de stukjes kip en de gehaktballetjes toe aan de saus.

Druppel wat vers citroensap in het mengsel en kruid naar smaak met wat peper en zout.

Overheerlijke wortelpatatjes Christa Degraeve – Deerlijk

Ingrediënten: 1 kg wortelen – 2 grote uien – 1,5 kg aardappelen – 1 grote doos erwtjes – spekreepjes Werkwijze: Snij de uien in fijne stukjes en laat ze in een grote kookpot stoven tot ze mooi glazig zijn.

Snij de aardappelen en wortels in kleine stukjes.

Voeg ze bij de ui. Laat alles stoven, voeg nu en dan wat water toe. Stamp – als de wortels en aardappelen gaar zijn – met een pureestamper tot puree. Voeg de erwtjes toe.

Bak de spekreepjes krokant en voeg ze toe.

“Dit is nog een recept van mijn ma, en nu zijn de kleinkinderen er dol op.

Als ik vroeger van school kwam, was ik blij als de geur van de wortelpatatjes me tegemoetkwam. Dat ervaar ik nu met mijn kleinkinderen.”

Pannenkoeken van spinazie en aardappelen Philippe Delameilleure – Marke

Ingrediënten: 0,5 kg spinazie – 0,5 kg aardappelen – 1 ei – 2 el bloem – 1 ui – zout, nootmuskaat Laat je de spinazie te lang in het water staan, dan gaan veel voedzame bestanddelen verloren

Werkwijze: Maak de spinazie schoon en was ze snel.

Laat uitdruppen en hak grof. Rasp de rauwe aardappelen en voeg bij de spinazie. Voeg toe: een ei, 2 lepels bloem, een fijngehakte ui, zout en nootmuskaat.

Laat in een pan boter of vet zeer heet worden.

Schep kleine hoopjes van het deeg in de pan, strijk glad tot pannenkoeken en bak – met het deksel op de pan – aan één zijde goudbruin. Keer om en laat de andere zijde – zonder deksel – bakken.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verschenen in het wekelijkse nieuwsblad Leieland regelmatig noodrecepten die de kook-

verbeelding van de huismoeders moest aanwakkeren. Dit is er eentje van. Inspiratie voor vandaag in de keuken?

Prakjes eten

Bart Poelaert – Wevelgem Ingrediënten (voor 4 personen): 5 kaashamburgers – 2 grote blikken ananas op suikersiroop – 600 gr vastkokende aardappelen – 250 gr gemalen emmentaler kaas – 100 gr donkerbruine suiker – peper en zout Werkwijze: Bak de kaashamburgers in boter en snij ze in kubussen van ongeveer 2 cm. Giet de ananas af en bewaar het sap. Bak de uitgelekte ananas in boter (mag in dezelfde pan als de kaashamburgers). Schil de aardappelen en doe ze in blokjes van ongeveer 2 cm.

Kook ze zo goed als gaar en giet af. Hussel in een grote ovenschotel de kaashamburgers, gebakken ananas en de aardappelen door elkaar. Kruid met peper en zout.

Kook in een pan het ananassap en de suiker in tot je een lichte siroop bekomt. Giet de siroop over de massa in de ovenschaal en roer nog éénmaal goed om. Strooi er de gemalen kaas over. Zet in een voorverwarmde oven van 180 graden gedurende een 30-tal minuten. Plaats voor een krokante korst op het einde nog even onder de grill.

“Dit recept is mijn eigen creatie en was voor onze kinderen steevast een feestmaal. Zij kozen de naam ‘prakjes eten’. Nu nog steeds — ondertussen zijn het twintigers — wordt deze schotel op een algemene goedkeurende ‘mmmmm...’ ontvangen.”

Rulderkes

Madeleine Seynhaeve – Wevelgem Ingrediënten (voor 4 personen): 2 ajuinen – 2 sjalotten – aardappelen – 150 gr boter – 1 l karnemelk – kaas (naar keuze) – peper en zout Werkwijze: Schil en kook de aardappelen genoeg gaar, maar zo dat ze niet uiteenvallen. Kook de karnemelk, roer voortdurend zodat ze niet aanbrandt. Snipper en stoof de ajuin en sjalotten mooi bruin in de boter. Snij de aardappelen in schijfjes en doe ze bij de gestoofde ajuinen. Schep geleidelijk de karnemelk er bovenop. Roer door elkaar met een spatel tot de aardappelen mooi los in de bereiding staan. Kruid met zout en peper. Schep op de borden en voeg kaas naar eigen smaak toe.

“Ikzelf – geboren in 1933 – erfde dit recept van mijn grootmoeder. Dit werd gewoonlijk op vrijdag gegeten (dag van vlees derven).”

Vlees derven? Bij heel wat katholieken was vrijdag jarenlang de wekelijkse vastendag. Dit ter herinnering aan het lijden en de dood van Christus, op een vrijdag.

Je moest je onthouden van de luxe van vlees. Als vervanger werd er vaak vis op tafel gezet: vrijdag,

visdag. Pas met het Tweede Vaticaanse Concilie (1962-1965) werd een einde gemaakt aan deze gedetailleerde regeltjes voor vastendagen. In tegenstelling tot andere geneugten als roken en drinken, mocht vlees eten wel.

Stampers

Stampers, keiremelkstampers, toatjespap… Dit recept blijkt met voorsprong het populairst in de Zuid-West-Vlaamse keukens, getuige de vele recepten die we ontvingen. Veel of weinig aardappelen? Melk koken of net zeker niet? Boter noisette, hazelnootbruin of goudbruin kleuren? Ieder heeft een eigen recept voor de overheerlijke stampers. Over smaken en geuren valt niet te discussiëren, toch?

Nicolas Denutte – Wevelgem Werkwijze: Kook 2 kg bloemige aardappelen en stamp ze grondig. Breng 1 liter karnemelk aan de kook en giet bij de aardappelen. Smelt 250 gram goeie boter noisette en giet erbij. Roer goed. Kruid met peper, zout en nootmuskaat. Nog lekkerder geserveerd met een zachtgekookt eitje en wat brood met boter en paterskaas.

“Toen men op school mijn lievelingseten vroeg, was mijn antwoord altijd ‘Stampers’. �iet iedereen kende dit.”

Leen Couvreur – Harelbeke Werkwijze: Kook 1 kg loskokende aardappelen gaar in water met zout. Warm ondertussen in een pannetje een liter ongezoete karnemelk op, al roerend met een schuimspaan. Laat het niet doorkoken, anders schift de melk. De melk moet op zijn minst lauw zijn, niet koud. Giet de aardappelen af en stamp ze al wat grof plat. Voeg er stapsgewijs de karnemelk bij tot je een gladde massa krijgt. Kruid royaal met peper, zout en veel nootmuskaat. Haal de stampers op het einde nog even door de passe-vite, of mix ze.

“Meme (Jacqueline Bourgoo) had vele goede recepten.

Sommige schreef ze neer in haar receptenboekje, andere – zoals dit stampersrecept – moesten we al spiekend leren. Meme toonde haar liefde voor ons vaak via eten.

En dat is volgens mij een van de hoofdingrediënten van dit stampersgerecht. Pepe at altijd een braadworst bij zijn stampers, en dus moest er een pan op het vuur met een goeie klomp boerenboter. Het aanbaksel en de boter voegde meme op het einde toe aan de stampers.”

Annick Deroubaix – Harelbeke Werkwijze: Schil, was en kook de aardappelen tot ze gaar zijn. Giet de aardappelen af en stamp ze samen met peper, zout, nootmuskaat en een eitje. Voeg de karnemelk toe en stamp goed tot een super gladde massa met de gewenste dikte.

Laat een ‘goeie brok’ boter noisette kleuren en giet erover. Dien op met een zachtgekookt en gepocheerd eitje.

“Dit recept is van mijn oma. Ze maakte de beste stampers. Iedere keer we er als kind gingen slapen, stonden stampers op het menu. Veel beter dan thuis.”

Delphine Courtens – Otegem Werkwijze: Verwarm 1 liter karnemelk (vers van de boer) met 2 eetlepels bloem (niet koken). Schil en kook 4 aardappelen. Smelt een klontje boter goudbruin. Meng alles en kruid met peper, zout en nootmuskaat. Presenteer met een bruine boterham en een schel kaas.

Kimberly Devos – Harelbeke Werkwijze: Schil en kook de aardappelen en kook ze tot ze gaar zijn. Kook de eieren (bij voorkeur halfzacht).

Doe de fles karnemelk in een grote kookpot, spoel de fles uit met water (1/3 van de fles) en voeg dit bij de melk.

Voeg 1 grote soeplepel bloem toe en laat koken (roer voortdurend!).

Giet de aardappelen af, voeg ze toe en mix. Smelt een grote schep boter hazelnootbruin. Voeg toe aan de stampers en kruid met peper, zout en nootmuskaat.

Dien op met de eitjes, kaas en een bruine boterham.

“Elke vrijdagmiddag fietste ik tijdens de middagpauze van school naar oma toe en verlangde zo tot ik die heerlijke melkstampers mocht eten. Nu nog is en blijft dit mijn lievelingsgerecht! Telkens ik dit gerecht eet, denk ik terug aan haar en is ze terug een stukje bij mij. Ik heb toen altijd gekeken hoe ze dit maakte. Het recept vind je niet op papier, het is opgeslagen in mijn kindergeheugen."

Thérèses curry lasagne Els Belligh – Gistel

Ingrediënten: 100 gr spekjes – klontje boter en scheutje olijfolie – 100 gr boter – 100 gr bloem – 1 l melk – 2 uien – 3 teentjes look – 4 wortelen – 2 stengels selder – 1 kg gehakt – 250 ml rode wijn – 500 ml passata – lasagnebladen – geraspte kaas – tijm, rozemarijn, laurier, peper, zout, nootmuskaat, curry en spaghettikruiden Werkwijze: Maak de spaghettisaus: laat de spekjes bruinen met boter en olie in een grote pan. Voeg de fijngehakte uien en het vlees toe en roer regelmatig.

Voeg de wijn toe, laat verdampen op een middelhoog vuur. Voeg de look, wortels en selder toe. Laat 5 minuten sudderen. Kruid goed (tijm, rozemarijn, laurier, peper, zout, spaghettikruiden), laat wat uitkoken.

Maak de bechamelsaus: Laat de boter smelten, voeg 1 grote lepel curry toe.

Voeg de bloem toe. Giet geleidelijk aan de melk erbij en klop goed. Laat doorkoken en breng op smaak met peper, zout en nootmuskaat.

Bereid de lasagne: Neem een grote vierkante ovenschaal.

Leg een laagje spaghettisaus, een laagje lasagnebladen en een dikke laag curry-bechamelsaus. Herhaal dit tot de schaal vol is. Leg een royale laag geraspte kaas bovenop de lasagne en warm in een voorverwarmde oven van 200 graden voor 30 tot 40 minuten.

“Mama Thérèse maakte graag deze lasagne, ondertussen verschijnt het gerecht ook bij veel vrienden op de keukentafel.”

Vleeschballetjes met schorseneeren

Philippe Delameilleure – Marke Ingrediënten: gehakt – enkele el havermout of meel – melk of water – 1 ei – schorseneren – citroen – zout, peper, nootmuskaat Werkwijze: Maak met de havermout en wat melk of water een papje. Meng dit door het vlees en voeg een ei en de kruiden toe. Maak kleine balletjes.

Kook de balletjes. Kook de schorseneren.

Maak met wat bloem, wat boter en het water waarin de balletjes gekookt werden een witte saus. Laat de vleesballetjes en de schorseneren verder garen in de saus.

Voeg net voor het opdienen nog wat citroensap toe.

Dit recept verscheen tijdens de Tweede Wereldoorlog in het wekelijkse nieuwsblad Leieland.

Deze noodrecepten hielden rekening met wat voorradig was in de keuken. Bij het recept

wordt onder andere vermeld dat “het beschikbare bruine brood niet erg geschikt is om onder het gehakt te brokkelen”, daarom wordt het vervangen door meel of havermout.

Stoofvlees van runderwangen Dorine Goesaert – Harelbeke

Ingrediënten: 1 kg rundswangen – 1 l bier – 3 uien – 2 el bloem – 3 sneden peperkoek – 2 el mosterd – peper, zout, nootmuskaat, 2 laurierblaadjes Werkwijze: Snij de rundswangen in stukjes en snipper de uien. Bak de wangen mooi bruin in boter, voeg de ui toe en laat 5 minuten bakken.

Bestrooi met de bloem en laat 5 minuten bakken zodat de bloemige smaak verdwijnt.

Voeg kruiden toe, bier en peperkoek.

Laat 4 uur zachtjes stoven. Voeg de mosterd toe en laat nog 20 minuten stoven.

Serveer met gestoofde worteltjes en verse kroketten.

“Vroeger maakte ik het recept altijd na een grote dienst — de E3-prijs — voor mijn afdeling van het Rode Kruis. De potten waren altijd leeg!”

Taart k a b e g &

Ananastaart

Katrien Meersman – Kruisem Ingrediënten: 12 el zelfrijzende bloem – 10 el melk – 10 el suiker – 10 el maïsolie – 3 eieren – 1 klein blikje ananas (in stukjes op sap) Werkwijze: Meng de bloem, suiker, melk, olie en eieren met een houten lepel. Vet een taartvorm goed in, giet het deeg erin. Leg stukjes ananas in het deeg (bewaar het sap).

Bak in een voorverwarmde oven op 180 graden tot de taart mooi bruin is (ongeveer 30 min).

Prik met een mes in de taart. Als er geen deeg meer aan het mes kleeft, is de taart klaar. Haal de taart uit de oven en verdeel het ananassap over de taart.

“Mijn moeder maakte deze taart al 50 jaar geleden, en dan was het altijd feest. Nu maak ik de taart nog altijd en succes blijft verzekerd!”

Broodpudding Tabitha Maes – Lauwe

Ingrediënten: 300 gr brood – 5 eieren – halve liter melk (of lactosevrije melk) – 200 gr suiker (of 20 gr stevia) – 50 gr rozijnen – kaneel – 1 el vanillebloem Werkwijze: Doe brood in een kom en laat weken in lauwe, gesuikerde melk. Plet het mengsel met een vork (of aardappelstamper).

Voeg geklutste eieren, kaneel, vanillebloem en rozijnen toe.

Giet alles in een beboterde vuurvaste bakvorm.

Bak 45 min op 200 graden in de oven.

“Het recept is afkomstig van meme Julma, mijn overgrootmoeder aan moeders zijde. Mama is de derde generatie die het recept maakt. Het recept wordt vooral gebruikt om de restjes brood te verwerken.”

Niets mocht verloren gaan, ook geen ingrediënten. Broodpudding is een typisch gerecht om oudbakken brood te verwerken. Het oudste spoor dateert uit het begin van de 17e eeuw. In 1612 neemt Antonius Magirus een recept voor een ‘gemeyn witte toerte van wittenbroot’ (gemeyn = gewoon)

op in zijn Koocboec of Familieren Keukenboec. Voor de taart laat hij wit brood weken in melk. Hoewel broodpudding vandaag doorgaans een zoet gebak is – bijzonder lekker met bessen, pruimen of appelmoes in het deeg – voegt Magirus schapenkaas toe.

Onover�offen cake

Lisa Dejonghe – Wevelgem/Menen Ingrediënten: 15 el olie – 14 el bloem – 3 tl bakpoeder – 15 el suiker – 3 pakjes vanillesuiker – 6 eieren Werkwijze: Meng de olie, bloem, bakpoeder, suiker, vanillesuiker en eieren. Voeg eventueel appels of peren toe. Bak in een voorverwarmde oven.

“Oma groeide op in Wevelgem en woont nu al lange tijd in Menen. Haar cakerecept is onover�offen: weinig afwas, geen weegschaal nodig, vrij gezond en super lekker.”

Christinetaart

Lisa Van Speybroeck – Gent Ingrediënten: 750 gr bloem – eventueel 1 likeurglaasje water – 300 gr suiker – 320 gr boter – schil (verhakt) van 1 citroen – 5 eieren – abrikozenconfituur Werkwijze: Voeg bloem, water, 200 gram suiker, boter, de dooiers van de eieren en citroenschil samen. Kneed alles en laat 1 nacht staan. Vet 3 lage bakplaten (zonder opstaande rand) in en bestrooi met bloem. Rol het deeg open op de bakplaten. Bak 15 minuten in de oven op 180 graden zodat het deeg rijst tot koeken. Maak de koeken, eens uit de oven en lauw, los van de bakplaat met een lange spatel. Smeer de afgekoelde koeken in met opgewarmde abrikozenconfituur. Leg 3 lagen koeken op elkaar. Klop de 5 eiwitten stijf met 100 g suiker. Smeer het mengsel op de bovenste koek en versier met een mes. Is er deeg over kan je ‘wieletjes’ maken (bolletje deeg rollen en met vinger putje in duwen). Leg de wieletjes aan de randen en doe een beetje confituur in de gemaakte putjes.

Laat de taart in de oven op 220 graden 2 minuten kleuren.

“De taart is afkomstig van tante Christine, een oudtante van mijn opa. In de jaren 1800 was ze samen met haar man in dienst bij iemand van adel in Oostenrijk. Zij als kokkin, hij als chauffeur. De taart is sindsdien populair in de familie en vernoemd naar ‘tante Christine’.”

Grootmoeders peperkoek Meme Nies – Zwevegem

Ingrediënten: 0,5 l melk – 350 gr bruine suiker – 2 el bessengelei – 3 eieren – ½ pakje bakpoeder – 1 tl maagzout – 600 gr bloem – snuifje zout – 3 druppels anijs – (koffiepoeder) Werkwijze: Maak een kuiltje in de bloem. Strooi het zout errond. Doe de eierdooiers, de gelei, het maagzout en de suiker in het kuiltje en giet er langzaam al roerend de lauwe melk bij. Roer zeer goed tot alles opgenomen is. Strooi er het bakpoeder en anijs in en klop het deeg enkele ogenblikken zeer luchtig. Meng er lichtjes het stijfgeklopt eiwit onder. Giet in een beboterde en Doe aluminiumfolie boven de peperkoek voor een goede korst.

bebloemde vorm. Zet gedurende 20 minuten afgedekt op een warme plaats. Bak 45 à 60 minuten in een voorverwarmde oven van 200 à 225 graden.

Zoetekoeke, lekkerkoek, pennepisse of krudekoeke.

Net als heel wat benamingen, bestaan er veel recepten voor peperkoek. In onze streken werd het recept na de Romeinse tijd waarschijnlijk bewaard in kloosters. In Avelgem gaat tweejaarlijks de ‘Feesteworpstoet’

uit. Tijdens deze stoet wordt peperkoek naar het publiek gegooid. In de 19e eeuw vond in Avelgem de laatste jaarmarkt van het jaar plaats. De bezoekers leefden zich een laatste keer volledig uit. Voor de thuisblijvers nam men een stuk 'feeste' (peperkoek) mee.

Kroetje van ons moetje Frans Kemseke – Deerlijk

Ingrediënten: 300 gr bloem – 300 gr suiker – 300 gr boter – 2 pakjes vanillesuiker – 3 eieren – 1 pakje vanillebloem (+ melk en suiker voor de bereiding) – bloemsuiker Werkwijze: Smelt de boter en meng met de suiker en eierdooiers. Zeef de bloem en meng ze eronder.

Smeer een grote bakvorm in met boter en bestrooi met wat bloem. Smeer het mengsel erop uit, tot een gelijke laag, en bak in een voorverwarmde oven tot de wanden lichtbruin worden.

Maak de vanillepudding of banketbakkersroom en giet over de taart (1 cm). Klop de eiwitten (niet volledig stijf) en smeer over de pudding uit.

Strooi wat bloemsuiker bovenop het eiwit en plaats onder de grill tot het lichtbruin ziet.

“Een recept afkomstig van mijn moeder Bea�ix Christiaens (1914-1993).”

Lekker ouderwetse beschuitentaart

Rita Vannieuwenhuyse – Deerlijk Ingrediënten: 0,5 l rauwe verse melk – 250 gr boerenboter – 10 el suiker – 3 eieren – 12 à 15 beschuiten – 2 el bruine suiker Werkwijze: Verwarm de melk met de boter (hou een klein beetje boter over voor op de taart) tot de boter gesmolten is. Voeg de 10 eetlepels suiker en de beschuiten toe tot je een dikke brei bekomt.

Voeg de eieren 1 voor 1 toe en roer goed.

Vet een taartvorm (28cm) in en doe het deeg erin.

Leg kleine klontjes boter op het deeg. Bestrooi met de bruine suiker. Bak 35 à 40 minuten op 175 graden.

Laat afkoelen.

Klaaskoeken

Meme Nies – Zwevegem Ingrediënten: 1 kg bloem – 100 gr gist – 2 eieren – 1 snuifje zout – 250 cl melk – ½ glas lauw water – 200 gr suiker – 2 zakjes vanillesuiker – 150 gr boter Werkwijze: Doe de bloem in een kom, voeg het zout en de eieren toe. Doe de boter in blokjes erbij.

Los de gist op in het lauw water en giet erbij.

Meng alles. Warm de melk op met de suiker en vanillesuiker tot het lauw is. Meng alles samen, kneed goed.

Laat een half uur rusten. Kneed opnieuw.

Rol uit en steek vormpjes uit. Laat een half uur rusten.

Bak 20 min op 200 graden.

In Zuid-West-Vlaanderen wordt Sinterklaas gevierd met klaaskoeken. Deze lekkernij wordt in de periode rond Sinterklaas bij de bakkers per kilo verkocht. In vele families worden ze zelf gebakken.

De koeken – in de vorm van een man, een paard of een man op een paard (mantepeirden) – worden gemaakt van een zoet en licht gekruid ‘sandwichdeeg’.

Kneutels Dit recept is ook bekend als Kor�ijkse knibbels.

Ooit een naoorlogs gerecht voor arme mensen, nu een pure lekkernij.

Isabel Mestdagh – Harelbeke Ingrediënten: 500 gr bloem – 2 eieren – zout – 25 gr verse gist – wat rozijnen – 6 afgestreken el suiker – 250 ml melk – stukje (braad)boter – bruine suiker Werkwijze: Meng de bloem met de eieren, een snuifje zout, suiker en rozijnen. Verwarm de melk tot lichaamstemperatuur en los daarin de gist op. Giet dit bij de bloem en meng tot het deeg half lopend is.

Leg er een handdoek over en laat 30 minuten rijzen (bijvoorbeeld in een oven van 45 graden). Zet een grote kom water met een koffielepel zout op het vuur en breng aan de kook. Steek een eetlepel eventjes in het kokende water (om nat en warm te worden) en schep bolletje per bolletje het deeg in het water (5 à 6 per keer). Laat enkele minuten koken tot het deeg binnenin gaar is. Schep de kneutels uit het water met een schuimspaan en laat eventjes uitlekken. Laat een stuk boter bruinen (noisette). Giet hiervan enkele lepels over de kneutels en bestrooi ze met bruine suiker.

“Het recept komt van mijn moeder, maar is wellicht oorspronkelijk van een tante van mijn vader. Tante Flavie diende voor WO I en tijdens het interbellum als kok bij een markies en markiezin uit Kor�ijk.”

Smakelijke s�onttaart Elke De Clercq – Deerlijk

Ingrediënten: beschuiten – melk – vanillepudding – hagelslag Werkwijze: Vet de taartvorm in. Dop de beschuiten (hoeveelheid hangt af van de grootte van de taartvorm) in melk en leg ze in de taartvorm. Maak vanillepudding en giet deze over de beschuiten. Strooi rijkelijk wat hagelslag (muizenstrontjes) over de taart. Zet enkele minuten in een voorverwarmde oven op 200 graden.

“Het recept van de s�onttaart is afkomst van mijn meme, Marcella Verleyen. Telkens als we in de vakantie langsgingen, maakte ze deze taart voor haar kleinkinderen.

Om ze op te eten, draaiden we ons bord ondersteboven om daar het stuk taart op te leggen.”

Perentaart

Lies Vansteenkiste – Desselgem Ingrediënten: 10 el suiker – 10 el zelfrijzende bloem – 10 el melk – 5 el maïsolie – 1 doos peren (0.5 liter) op sap – 3 eieren Werkwijze: Scheid het eigeel van het eiwit. Klop het eigeel samen met de suiker. Voeg melk en olie toe. Voeg de gezeefde bloem bij het mengsel. Snijd de peren in stukjes en voeg samen met 4 eetlepels sap toe. Klop de eiwitten met weinig suiker tot sneeuw en spatel door het deeg.

Gebruik een vorm van ongeveer 24 cm diameter.

Bak in een voorverwarmde oven op 180 graden gedurende 40 minuten.

“Dit recept is afkomstig van mijn moeder, die het recept op haar beurt van een nicht kreeg. Waarschijnlijk werd de taart vroeger met verse peren gemaakt, maar dit werd in de loop der jaren aangepast.“

Tiegemse perentaart Jan – Tiegem

Ingrediënten: 3 kg peren (niet te sappig) – 1 tas bruine suiker – 1 tas kristalsuiker – 300 gr gele rozijnen – kaneel – 50 gr vanillebloem – 1 kg bloem – 500 gr boter – 3 eieren – 2 glaasjes jenever Werkwijze: Kook de peren, haal ze zonder het sap door de passe-vite, voeg de bruine en kristalsuiker toe.

Roer de rozijnen onder de perenmoes en voeg kaneel naar eigen smaak toe. Los de vanillebloem op in het sap van de peren en bind hiermee de moes.

Laat een nacht rusten in de kelder.

Maak een deeg met de bloem, boter en 2 eieren.

Kneed goed en voeg de jenever toe. Kneed goed.

Laat een nacht rusten in de kelder. Verwarm de oven op 225 graden. Beboter een ronde bakvorm en bestrooi met bloem. Laat het deeg 15 minuten op kamertemperatuur rusten. Rol het deeg open, leg het in de vorm en prik er wat gaatjes in. volgende pagina

Nu volgt het lastigste moment: wacht met proeven, laat de taart eerst afkoelen.

Breng een goede laag moes aan (1 cm).

Snij een boord (3 cm) en breng rondom aan. Wrijf de boord in met een geklutst ei. Bak 35 à 40 minuten in de oven, tot de rand goudbruin ziet.

“Het recept komt van mijn grootmoeder, zij kreeg het op haar beurt van haar Tiegemse schoonmoeder. 65 jaar terug mocht ik helpen om het deeg open te rollen. Met de resterende stukjes brokkeldeeg mochten we daarna kleine taartjes bakken met onze initialen op. Daarna brachten we de taarten naar de bakker op de hoek om ze in zijn oven te bakken. Als wederdienst kreeg hij een paar glaasjes oude klaren van mijn meter.”

Zoet

Wafels met spuitwater Filip Meuris – Roeselare

Ingrediënten: 500 gr zelfrijzende bloem – 3 eieren – 200 gr boter – 1 l spuitwater – 2 el suiker – 1 pakje vanillesuiker Werkwijze: Smelt de boter, klop het eiwit in sneeuw.

Voeg alles samen, klop goed. Bak onmiddellijk. Bestrooi met bloemsuiker.

met de hand

"Toen ik het huis 'uitvloog', kreeg ik van mijn moeder het beroemde Ons Kookboek van de Boerinnebond. Doorheen de jaren had mijn moeder heel wat recepten uit het boek verbeterd. Ze schreef haar versie van de recepten op allerhande kaartjes die ze in haar eigen versie van het boerinnekookboek bewaarde. Na mijn ver�ek kreeg ik van mijn moeder regelmatig handgeschreven recepten op de achterkant van kerstkaarten. De kaarten droegen titels als "Recept voor een heerlijke wafel" of "Een delicate ananastaart als je weinig tijd hebt"."

Wafels

Jos Callens – Kuurne Ingrediënten: 1 kg bloem – 8 eierdooiers – 200 gr fijne suiker – 1 pakje vanillesuiker – 50 gr gist – lauw water – 400 gr boter – 750 ml melk – 750 ml spuitwater – 2 el olie Werkwijze: Zeef 1 kg bloem in een diepe kom.

Maak in het midden een kuiltje en doe hierin 8 eierdooiers en 200 gram suiker. Los 50 gram gist op in lauw water en voeg toe. Laat 400 gram boter smelten in 1,5 liter melk-spuitwater (half om half) en 2 lepels olie.

Roer het omringende meel met een houten lepel bij de vloeistof en vermeng alles tot een goed beslag.

Voeg een snuifje zout en het opgeklopte eiwit toe.

Laat het deeg een half uur rusten op een warme plek tot het verdubbelt. Bakken maar!

Wafeltjes om te bewaren Tine Bruynooghe – Bissegem

Ingrediënten: 200 gr boter – 250 gr geraspte suiker – 1 of 2 eieren – 2⁄3 tas melk – kaneel of vanille – Geen zelfrijzende bloem in huis? Meng bloem en bakpoeder met verhouding 1 pakje bakpoeder op 1 kg bloem

600 gr zelfrijzende bloem Werkwijze: Meng de ingrediënten goed tot je een zeer glad deeg bekomt. Laat 2 uur rusten. Verdeel in stukjes van 20 gram en rol in de vorm van een sandwich.

Bak in een matig verwarmd ijzer.

“Mijn moeder bakte deze wafeltjes af en toe. En dat doe ik ook, bijvoorbeeld als ik wil �akteren op ‘t werk voor mijn verjaardag. De wafeltjes bewaren lang en zijn pas lekker daags na het bakken. Succes verzekerd!”

Provençaalse wafels (gauffres à la provençale) Dit recept is afkomstig uit het handgeschreven bakboek van bakker Vanneste (Doornikses�aat) uit Kor�ijk

Ignace Van Canneyt – Kortrijk

Ingrediënten: 250 gr bloem – een snuifje zout – 1 el brandewijn – 2 tl olijfolie – 3 eieren Werkwijze: Meng de ingrediënten met een houten lepel.

Giet er melk bij totdat het deeg een ‘dunne brij’ wordt.

Laat het deeg 2 uur rusten. Bak de wafels.

Fruitig dessertje uit Wevelgem Addy Seys – Houthulst

Ingrediënten: sinaasappels – harde banaan – ananasblokjes uit blik Werkwijze: Pers de sinaasappels. Snij de banaan in stukjes. Voeg samen met het sinaasappelsap en de ananasblokjes. Voeg een beetje ananassap toe. Laat een uurtje weken op kamertemperatuur.

“In de jaren 40 serveerde mijn moeder dit fris dessertje.

Ideaal na paté, smout, koteletten, hesp …”

Pannenkoeken Filip Meuris – Roeselare

Ingrediënten: 500 gr zelfrijzende bloem – 750 ml volle melk – 250 ml spuitwater – 3 eieren – 100 gr boter – 1 pakje vanillesuiker – 2 el suiker – mespuntje zout Je kan het deeg op voorhand maken en in de koelkast bewaren.

Lekker met poedersuiker of ‘kindjessuiker’!

Werkwijze: Klop het eiwit tot sneeuw. Smelt de boter lichtjes. Voeg alles (behalve het eiwit) samen en klop goed. Voeg het eiwit toe. Bak onmiddellijk.

Flensjes Kuurne

Ingrediënten: 1 l melk – 500 gr bloem – 5 eieren – 1 el suiker – 1 el vanillebloem – 125 gr gesmolten boter Werkwijze: Meng de melk, bloem, eieren, suiker, vanillebloem en gesmolten boter. Bak in een koekenpan.

Chocolademousse zonder room Ledegem

Ingrediënten: 200 gr pure chocolade – 6 eieren – 250 gr fijne suiker – 150 gr pure boter – een scheutje melk – Madeirakoekjes Werkwijze: Smelt de chocolade – samen met een beetje melk – au bain-marie. Laat de boter zacht worden. Splits de eieren en klop het eiwit tot sneeuw.

Klop de zachte boter met de suiker en ruban en voeg er dan de eierdooiers bij, nogmaals flink kloppen.

Voeg bij dit mengsel de gesmolten chocolade en spatel dan voorzichtig het eiwit eronder. Giet in een kom en versier met madeirakoekjes. Laat alles enkele uren opstijven.

Luchtige chocomousse Tabitha Maes – Lauwe

Ingrediënten: 200 gr chocolade – 4 eieren (gescheiden) – 75 gr fijne suiker (of 7,5 gr stevia) – 30 gr bloemsuiker – 200 ml volle room Werkwijze: Laat de chocolade au bain-marie smelten.

Laat 5 minuten afkoelen. Scheid 4 eieren.

Klop eigeel en de fijne suiker op. Voeg de chocolade en het eigeel samen. Klop de room op (dikker, maar geen slagroom). Roer dit door het mengsel.

Klop het eiwit hard met 30 gr bloemsuiker.

Spatel door het chocolade-room-mengsel en verdeel in potjes. Laat minimum 4 uur in de koelkast opstijven.

“Doorheen de jaren werd dit familierecept aangevuld. Suiker wordt soms vervangen door stevia en de room en chocolade door lactosevrije producten.”

Kèrepap

Isabel Mestdagh – Harelbeke Ingrediënten: 0,5 l karnemelk – 1 kleine el bloem – 2 el dessertrijst – 2 el havermout – bruine suiker Werkwijze: Breng alle ingrediënten (behalve de bruine suiker) al roerend aan de kook. Laat een 20-tal minuutjes rustig koken op een klein vuurtje. Roer af en toe.

Dien op met bruine suiker (ongeveer 1 eetlepel per tas).

Kersen op alcool Guy Opsomer – Waregem

Ingrediënten (voor 2 bokalen van 500 gr): 1 kg zure kersen – 750 ml alcohol van 45 graden – 250 gr suiker – 2 kaneelstokjes – 4 kruidnagels Werkwijze: Was de kersen en droog ze goed. Verwijder de steeltjes. Schik de vruchten in de bokalen en bestrooi met suiker. Voeg kaneel en kruiden toe.

Giet de alcohol over de kersen en sluit de bokalen.

Laat drie maanden staan.

Marsepein Dit recept is afkomstig uit het handgeschreven bakboek van bakker Vanneste (Doornikses�aat) uit Kor�ijk

Ignace Van Canneyt – Kortrijk Ingrediënten: 250 gr amandelen – water – 250 gr poedersuiker – vanillestokje Werkwijze: Stamp 250 gram amandelen met wat water en doe ze in een kookpot met 250 gram poedersuiker.

Meng goed. Zet de kookpot op de plaat naast het vuur en laat het mengsel wat verdampen.

Voeg er een vanillestokje bij. Doe wat poedersuiker op het aanrecht en duw de marsepein erop uit.

�ieuwjaarskoekjes Jos Callens – Kuurne

Ingrediënten: 500 gr bloem – 400 gr rapé suiker – 2 pakjes vanillesuiker – 4 eieren – 350 gr boter – 1 snuifje zout – druppel cognac Werkwijze: Smelt de boter. Roer de suiker en vanillesuiker erdoor. Sla de eieren erin en roer. Voeg een snuifje zout, de bloem en de cognac toe. Bereid een dag vooraf, laat rusten op een koele plaats. Maak balletjes van het deeg, zet niet te koel dat ze zacht blijven.

Rotsjes

Guy Opsomer – Waregem Ingrediënten: 2 eiwitten – 125 gr suiker (1/2 tas) – 125 gr geraspte kokos (of 150 gr) – zout Werlwijze: Klop de eiwitten met een snuifje zout tot sneeuw. Spatel voorzichtig de suiker eronder en dan de �iet te veel roeren!

geraspte kokos. Leg bakpapier op een bakplaat. Maak met een koffielepel hoopjes. Bak 15 tot 20 minuten op 175 à 200 graden.

“Deze recepten zijn afkomstig van mijn moeder/meme Bérenice Vanthuyne (12/8/1928-3/11/2014). De recepten schreef ze zelf neer, soms overgenomen van haar moeder/bomma Maria Detailleur. Haar recepten werden voor de familie gebundeld in een door de kinderen gemaakt fotoalbum.”

Lukken of nieuwjaarswafeltjes Lily Degroote – Deerlijk

Ingrediënten: 350 gr bloem – 300 gr suiker – 250 gr boter – 3 eieren – 1/4 glaasje rum – 3 pakjes vanillesuiker Werkwijze: Smelt de boter en voeg er de eierdooiers, suiker, rum en vanillesuiker bij. Roer goed met een lepel.

Zeef de bloem en voeg ze toe. Klop het eiwit tot sneeuw en spatel het door het deeg. Laat het deeg een nacht rusten. Breng het met behulp van een koffielepel op het wafelijzer en bakken maar!

“Dit is een recept van la mama dat ik elk jaar maak.

Soms maar één keer, maar het is een blijvertje. Kinderen en kleinkinderen vragen erom. Ook het wafelijzertje is afkomstig van mijn mama en zeker 50 jaar oud.”

Lukken komt van ‘geluk wensen’.

Traditioneel werden deze harde wafeltjes met Nieuwjaar gebakken om elkaar geluk te wensen. Ook nu wordt in West-Vlaanderen rond de eindejaarsperiode nog

volop gebakken. Vele families hebben een eigen recept. Bakken gebeurde op een ovaalvormig wafelijzer met ruitjespatroon. Het gebruik zou tot de middeleeuwen teruggaan.

Choco

Meme Nies – Zwevegem Ingrediënten: 200 gr fondant chocolade – 1 potje gesuikerde melk – 300 gr boter Werkwijze: Breek de chocolade in kleine stukjes en doe ze in een beker.

Giet er kokend water op. Laat een klein beetje rusten. Giet het water af. Roer de gesuikerde melk erdoor en voeg de boter toe. Mix met de klopper.

Wat schaft de pot is een eenmalige uitgave van erfgoed zuidwest en Intercommunale Leiedal.

Verantwoordelijke uitgever: Griet Vanryckegem, voorzitter zuidwest Concept en uitvoering: erfgoed zuidwest, IOED Intercommunale Leiedal, President Kennedypark 10, 8500 Kortrijk Illustraties: SoďŹ e Vandevoorde Erfgoed zuidwest is de cultureel-erfgoedcel voor de dertien steden en gemeenten in Zuid-West-Vlaanderen, Intercommunale Leiedal richt zich als intergemeentelijke onroerenderfgoeddienst op het onroerend erfgoed in de regio. www.erfgoedzuidwest.be erfgoed@zuidwest.be www.leiedal.be onroerenderfgoed@leiedal.be