836
D. Zapolska-Downar, M. Naruszewicz
żowanych w proces aterogenezy (tab. 3). Podawanie przeciwciał anty CD40L myszom genetycznie pozbawionym receptora dla LDL, karmionych dietą cholesterolową, związane było ze zmniejszeniem wielkości zmiany miażdżycowej aorty i zawartości lipidów (42). Ponadto zmiany miażdżycowe u tych myszy zawierały dużo mniej makrofagów i limfocytów T. CD40L ulega złuszczeniu z powierzchni komórek i może się znajdować w krążeniu. Opublikowane ostatnio wyniki badań prospektywnych przeprowadzonych u zdrowych ludzi wskazują, że wysokie poziomy rozpuszczalnej formy CD40L maja dużą wartość predykcyją wystąpienia incydentów naczyniowo-sercowych (43). Oprócz komórek CD4+ w płytce miażdżycowej stwierdza się niewielką ilość limfocytów CD8+ o właściwościach cytotoksycznych (38). Do ich aktywacji dochodzi w następstwie prezentacji przetworzonego proteasomalnie antygenu za pomocą MHC klasy I. Sugeruje się, że cytotoksyczne właściwości limfocytów CD8+ odgrywają istotną rolę w apoptozie, której przypisuje się ostatnio istotną rolę w patogenezie miażdżycy, a szczególnie destabilizacji płytki miażdżycowej. Rycina 2 przedstawia udział mechanizmów odpowiedzi zapalnej i immunologicznej w patogenezie miażdzycy. Wykrycie przeciwciał anty oxyLDL zarówno w surowicy, jak i w płytce miażdżycowej po-
60. Elevated titers of antibodies against hsp 65/ 60 have been demonstrated in arterial hypertension and during early stages of atherosclerosis (45). A definite correlation between antibody titer, severity of atherosclerosis, and mortality has been disclosed. One of the critical consequences of local inflammation is the rupture of the atheromatous plaque. Rupture is followed by thrombus formation and occlusion of the artery manifested by myocardial infarction or cerebrovascular stroke (46). Autopsy usually reveals marked accumulation of macrophages and T cells at the site of plaque rupture. Inflammation inside the plaque is accompanied by the release of pro-inflammatory cytokines, which inhibit the synthesis of collagen on one hand and stimulate the synthesis of TF and metalloproteinases by macrophages on the other. Digestion of the connective tissue matrix by these proteases destabilizes plaque structure up to the point of rupture and exposure of its prothrombotic content. Predictive value of markers of the systemic inflammatory response The fundamental role of inflammation in atherosclerosis is nowadays supported by a large body of evidence from clinical and epidemiological studies. The role of the systemic inflam-
Ryc. 2. Rola odpowiedzi immunologiczno-zapalnej w patogenezie miażdżycy Fig. 2. Role of the immune and inflammatory responses in the pathogenesis of atherosclerosis ICAM-1 intracellular cell adhesion molecule-1, IL-1 – interleukina 1 / interleukin 1, IL-4 – interleukina 4 / interleukin 4, IL-10 – interleukina 10 / interleukin 10, IP-10 – białko indukowane interferonem-10 / interferon-inducible protein-10, INFg – interferon g / interferon g, 10, LDL – lipoproteiny niskiej gęstości / low density lipoproteins, MCP-1 – czynnik chemotaktyczny dla monocytów / monocyte chemoattractant protein-1, M-CSF – czynnik stymulujący kolonie monocytów / macrophage colony stimulating factor, Mig – monokina indukowana INFg / monokine induced by gamma-interferon, MMPs – metaloproteinazy / metalloproteinases, oxyLDL – zmodyfikowane oksydacyjnie LDL / oxidized LDL, RFT – reaktywne formy tlenu / reactive oxygen species, TAC – indukowany INFg chemoatraktant dla limfocytów / interferon-inducible T cell alpha chemoattractant, TF – czynnik tkankowy / tissue factor, TNFa - czynnik martwicy guza / tumor necrosis factor alpha, VCAM-1 – vascular cell adhesion molecule-1 / vascular cell adhesion molecule 1, VLDL – lipoproteiny bardzo niskiej gęstości / very low density lipoproteins