Hipertoniczno-hiperosmolarna terapia objętościowa u chorych po zabiegach kardiochirurgicznych
nym z implantacją zastawki mitralnej. W 11 przypadkach pobierano lewą tętnicę piersiową wewnętrzną (left internal mammary artery – LIMA). W grupie II wykonano 36 zabiegów wieńcowych w 5 przypadkach połączonych z plastyką lewej komory i w 2 z implantacją zastawki serca. W 13 przypadkach wykonano przęsło tętnicze z LIMA. Dane demograficzne (płeć, wiek, wzrost, powierzchnia ciała chorych), a także czas trwania krążenia pozaustrojowego oraz czas zamknięcia aorty w obu grupach, nie wykazywały istotnych statystycznie różnic (tab. 1). Średnie wartości średniego ciśnienia tętniczego (MAP – mean arterial pressure) i wskaźnika sercowego (CI – cardiac index) przedstawiono na ryc. 1 a, b. Stwierdzono istotny statystycznie wzrost MAP w obu grupach, przy bardzo wysokim poziomie istotności w grupie I, utrzymujący się do 2 godziny obserwacji. Nieznamienne statystycznie jego obniżenie w 6 i 12 godzinie wykazało istotną statystycznie różnicę między grupami. Średnie wartości rzutu serca (CO – cardiac output) i CI wykazały istotny statystycznie wzrost w obydwu grupach. Mimo braku istot-
refractory hypovolemic shock by 7.5% sodium chloride injections was used by von de Felippe (24). The discussed mechanisms of those liquids were as follows: endogenous water mobilization with increase of intravascular volume, direct myocardial stimulation, peripheral arterial vasodilation, reestablishment of spontaneous arterial vasomotion (14, 23, 26-30). Following cardiac surgery with the use of CPB one can observe hemodynamic instability caused by vasodilatation after rewarming, myocardial function depression and excessive postoperative hemorrhage during the postoperative period. Postoperative fluid therapy after cardiac surgery seems to be the crucial problem, since expansion of plasma volume is impossible, due to the high level of total body water (31). Previous clinical studies confirmed the usefulness of hypertonic solutions in case of hypovolemic (24) and cardiogenic shock (25), after abdominal aortic aneurysm surgery (32, 33) and head injuries, in order to minimize increases in ICP (34, 35). In this study both hypertonic solutions were an effective plasma expander causing rapid hemodynamic improvement with significant statistical increase of MAP and CI. At the very
Tabela 1. Dane demograficzne Table 1. Demographic Liczba pacjentów / number Wiek (lata) / age Płeć / sex Wzrost (cm) / size (cm) Waga (kg) / weight 2 BSA (m ) AO (min) ECC (min)
61
Grupa / Group I 36 56,5 (39-72) 30 m / 6 k 170,2 (±7,1) 78,4 (±10,8) 1,89 (±0,15) 68 (±18) 122 (±31)
Grupa / Group II 36 55,2 (41-71) 28 m / 8 k 168,9 (±8,1) 78,8 (±12,6) 1,89 (±0,18) 63 (±19) 122 (±34)
Ryc. 1. a – średnie ciśnienie tętnicze, b – wskaźnik sercowy Fig. 1. a – mean arterial pressure, b – cardiac index + – p < 0,05 pomiędzy grupami / between groups # – p < 0,05 w danej grupie w stosunku do wartości wyjściowej / in the group compared to basic value