DOSYA: ONKOLOJİ / Çocukluk Çağı Kanserleri
POPÜLER SAĞLIK DERGİSİ
ÇOCUKLUK ÇAĞI KANSERLERİNDE ERKEN TANI, DOĞRU TEDAVİ HAYAT KURTARIYOR
Çocukluk çağı kanserlerini erişkin kanserlerinden ayıran en önemli fark, kanser türlerindedir. Erişkinlerde akciğer, meme, prostat, kalın barsak gibi kanserler öne çıkarken; çocuklarda lösemiler, beyin tümörleri, Lenfomalar, Nöroblastoma, Wilms tümörü gibi embriyonik tümörler öne çıkmaktadır.
dahil yeni doğan döneminden16-18 yaşa kadar olan dönemi kapsamaktadır. Hangi kanserler daha sık derseniz, yaşa göre tür değişikliği görülebilir. Örneğin 2 yaş civarı Wilms tümörü yani böbrek üstü tümörü görülürken, 10 -12 yaşlarda osteosarkom (kemik tümörü) beze kanserleri gibi kanser türlerini görüyoruz.
Her yıl 15 Şubat’ta çocukluk çağı kanserinde farkındalık yaratmak amacı ile birçok ülkede etkinlikler düzenlenmektedir. Prof. Dr. Tezer Kutluk ile tanıdan tedaviye çocukluk çağı kanserlerini konuştuk.
PS: Kanser nasıl başlıyor? Yetişkinlerde ve çocuklarda kanser arasındaki farklar nelerdir?
PS: Çocukluk çağı kanserlerinde son verilerden bahseder misiniz? Prof. Dr. Tezer Kutluk: Dünyada her yıl 200 bin civarında çocuk kansere yakalanıyor. Erişkin kanserlerine göre daha az gözükse de, başınıza geldiğinde sizin için yüzde yüzdür. Kanser bu sebeple her yaşta, her cinste her ülkede ve her etnik grupta görülen çağın hastalığı. Dünya nüfusu arttıkça göreceli artış var. Avrupa’da yapılan ortak çalışmalar gösteriyor ki her 10 yılda %1’lik bir artış görülüyor. Sonuçta çocuk nüfusu artıyor, oranda buna göre kademeli artmış oluyor. Ülkemizde ise her sene 3 bin çocukluk çağı kanseri görülüyor. Bu da az bir rakam değil. PS: Çocukluk çağı kanserleri hangi yaş aralığını kapsıyor? Yaşa göre türlerde farklılıklar var mı? Prof. Dr. Tezer Kutluk: Çocukluk çağı kanserleri 0-18 yaşa kadar olan ergenlerde
Prof. Dr. Tezer Kutluk: Vücuttaki hücrelerin kontrol dışı büyümeye başladığında kanser başlar. Vücudun hemen hemen her kesiminde hücrelerinin kanser olabilir ve vücudun diğer bölgelerine yayılabilir. Yetişkinlerde görülen birçok kanserin aksine, çocukluk çağı kanserleri yaşam tarzı ya da çevresel risk faktörlerine bağlı değildir. Erişkenleri etkileyen faktörler az çok belli. Çocuklarda gelişen kanser tipleri genellikle yetişkinlerde gelişme tiplerinden farklıdır. Çocukluk çağı kanserleri genellikle hatta bazen doğumdan önce henüz embrionik dönemde oluşabiliyor. Organ gelişmeye başladığı dönemde gen düzeyinde bazı defektler bozukluklar oluşuyor ve bunların sonucunda çocuk kanserleri gelişiyor. Çok erken yaşta hücrelerde DNA değişikliklerinin sonucudur. Genlerdeki değişikliği, anne ve babadan geçen genetik faktörlerin geçmişini çok bilmiyoruz. Ancak genetik daha öne çıkabiliyor diyebiliriz. Genetik derken de, aile de var çocukta da olacak anlamında değil. Bir kromozomda oluşan mutasyondan bahsediyoruz.
Prof. Dr. Tezer Kutluk HÜ.Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları A.B.D Çocuk Onkoloji B.D Öğretim Üyesi
PS: Çocukluk çağı kanserlerinin en sık görülen türleri nelerdir? Prof. Dr. Tezer Kutluk: Çocuk kanserleri, uluslararası çocuk kanserleri sınıflamasına göre 12 ana grup altında incelenirler. Lösemi, sinir sistemi tümörleri, lenfomalar en sık görülen tipleridir. Büyük kısmı embriyonik tümörlerdir. Erişkin tümörlerinin büyük kısmı karsinomlardır. Genetik köken çocukluklarda erişkinlerde daha belirgindir. Kromozomal bozukluklar, immün yetmezlikler, nörofibromatozis yatkınlık yaratan durumlardan bazılarıdır. Lösemiler, Lenfomalar, beyin ve spinal kanal tümörleri, sempatik sistem tümörleri, Retinoblastoma, böbrek tümörleri, karaciğer tümörleri, kemik tümörleri, yumuşak doku sarkomları, Gonad ve germ hücreli tümörler, Epitelyal tümörler ve diğer malign neoplasmlar olarak sıralayabiliriz. PS: Ülkemizde çocuk kanserleri ile ilgili veri tabanı var mı? Prof. Dr. Tezer Kutluk: Ülkemizde önceki OCAK-ŞUBAT 2017 / PS 41