2015 bản tin dược t9 by Hoan My Pharmacy

Ph Số

CHỨC NĂNG - NHIỆM VỤ KHOA DƯỢC NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG QUẢN LÝ DƯỢC GƯƠNG MẶT DƯỢC HOÀN MỸ

á /2 t H 01 àn 5 h

TIN TỨC DƯỢC & THÔNG TIN THUỐC

Giới thiệu NỘI DUNG Giới thiệu Chức năng - Nhiệm vụ Khoa Dược nói chung & Khoa Dược Bệnh viện Hoàn Mỹ nói riêng Gương mặt Dược Hoàn Mỹ Gương mặt Dược Hoàn Mỹ Tâm sự Dược Lâm Sàng tại Bệnh viện Hoàn Mỹ: Thuận lợi và thách thức

CHỨC NĂNG - NHIỆM VỤ KHOA DƯỢC NÓI CHUNG & KHOA DƯỢC BỆNH VIỆN HOÀN MỸ NÓI RIÊNG

Tr. 02

Tr. 03

Tr. 04

Tập Huấn Tổng quan chương trình tập huấn Tr. 05 Tr. 05 Nâng cao chất lượng quản lý dược Xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả Tr. 06 công việc (KPIs) của Trưởng khoa Dược Ứng dụng Khoa học Ứng dụng 5S trong quản lý thuốc tại Khoa Dược BV Hoàn Mỹ Sài Gòn Bản tin thuốc Cà phê và nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi bị cao huyết áp nhẹ Điều trị dứt điểm viêm gan C genotype 1

Tr. 07

Tr. 08 Tr. 08

BAN BIÊN TẬP Tổng Biên tập Phạm Thị Minh Thu Ban Biên tập & Phóng viên Ths. Ds. Nguyễn Thị Thu Ba (HMĐN) Ds. Trần Minh Nhựt (HMSG) Ds. Hồ Thị Hoa Sen (PK HMSG) Ds. Hồ Quỳnh Bảo Trâm (HMĐL) Ds. CKI Nguyễn Thị Lệ Huyền (ĐNIH) Ds. CKI Trần Thị Thu Vân (HMMH) Ds. CKI Phan Khắc Xuân Vy (HMCL) Ths. Nguyễn Thị Thanh Hà

Cùng với bác sĩ và điều dưỡng, dược sĩ là một nhóm nhân viên y tế không thể thiếu trong việc chăm sóc điều trị bằng thuốc cho bệnh nhân. Khoa Dược các bệnh viện thành viên của Tập đoàn Y Khoa Hoàn Mỹ ngoài nhiệm vụ chung như Bộ Y Tế quy định, vẫn phải luôn bám sát với 5 giá trị cốt lõi của Tập đoàn: lấy bệnh nhân làm trung tâm, liêm minh chính trực, hợp tác chặt chẽ, tinh thần tự chủ và không ngừng sáng tạo. Bộ phận Dược Tập đoàn đã cùng các Khoa Dược các Bệnh viện Hoàn Mỹ thống nhất thực hiện sứ mạng sau:

Thiết kế - trình bày Lương Minh Hưng Trương Quỳnh Anh

• • •

Văn phòng:

•

180-192 Nguyễn Công Trứ, P. Nguyễn Thái Bình Q. 1, Tp. HCM, Việt Nam Điện thoại: 84-8-38206001 Fax: 84-8-38207031 Mọi ý kiến đóng góp xin vui lòng liên hệ E-mail: bantinduoc@hoanmy.com

Là bệnh viện tư nhân lớn hàng đầu tại Việt Nam, Tập đoàn Y Khoa Hoàn Mỹ góp phần không nhỏ vào hoạt động khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho người dân. Một trong những đóng góp vào thành công của Tập đoàn là hoạt động dược tại các bệnh viện. Xác định rõ nhiệm vụ Khoa Dược và đề ra các chiến lược sáng suốt để cải tiến chất lượng công tác dược là một giải pháp đúng đắn góp phần vào sự phát triển bền vững và nâng cao uy tín, thương hiệu của Tập đoàn.

Thực hiện tốt các quy chế, quy trình và quy định về dược Cung cấp cho bệnh nhân các dịch vụ dược và chăm sóc dược chất lượng cao Là người bạn đồng hành tốt của bác sĩ và điều dưỡng và là chuyên gia dược xuất sắc trong tư vấn sử dụng thuốc Góp phần làm tăng lợi nhuận cho nhà đầu tư thông qua việc quản lý hiệu quả

Dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Ban lãnh đạo Tập đoàn, tất cả các dược sĩ Khoa Dược thuộc hệ thống bệnh viện Hoàn Mỹ luôn phấn đấu cho Tầm nhìn: “Là Khoa Dược bệnh viện đạt tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế trong công tác quản lý và sử dụng thuốc”

Gương mặt Dược Hoàn Mỹ

NGUYỄN THỊ THU BA

TRẦN MINH NHỰT

HỒ THỊ HOA SEN

HỒ QUỲNH BẢO TRÂM

• DOB: 18/11/1961 • Nơi công tác: BV Hoàn Mỹ Đà Nẵng - Bộ Phận Dược Tập Đoàn Hoàn Mỹ • Gia nhập HM từ 2001 • Câu nói yêu thích: "Chữ Tâm phải bao gọn chữ Tài thì mới đúng nghĩa là người Thầy thuốc"

• DOB: 05/01/1980 • Nơi công tác: BV Hoàn Mỹ Sài Gòn • Gia nhập HM từ 2010 • Câu nói yêu thích: "An toàn và hiệu quả trong chăm sóc thuốc cho bệnh nhân luôn là niềm hạnh phúc để chúng tôi nỗ lực lao động và sáng tạo"

• DOB: 16/09/1979 • Nơi công tác: PK Hoàn Mỹ Tân Bình • Gia nhập HM từ 2015 • Câu nói yêu thích: "Sông càng sâu càng tĩnh lặng"

• DOB: 02/11/1984 • Nơi công tác: BV Hoàn Mỹ Đà Lạt • Gia nhập HM từ 2008 • Câu nói yêu thích: "Mọi công việc thành đạt đều nhờ sự kiên trì và lòng say mê"

NGUYỄN THỊ LỆ HUYỀN

TRẦN THỊ THU VÂN

PHAN KHẮC XUÂN VY

• DOB: 08/09/1982 • Nơi công tác: BV Quốc Tế Đồng Nai • Gia nhập HM từ 2014 • Câu nói yêu thích: "Đoàn kết là sức mạnh"

• DOB: 20/09/1982 • Nơi công tác: BV Hoàn Mỹ Minh Hải • Gia nhập HM từ 2012 • Câu nói yêu thích: "Hoạt động trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe con người, kiến thức quyết định sự thành bại"

• DOB: 01/02/1987 • Nơi công tác: BV Hoàn Mỹ Cửu Long • Gia nhập HM từ 2010 • Câu nói yêu thích: "Không gì là không thế"

Tâm sự Dược Lâm Sàng tại Bệnh viện Hoàn Mỹ: Thuận lợi và thách thức

Bà Nguyễn Thị Thu Ba tại buổi Tập huấn Nâng cao chất lượng quản lý Dược

Dược sĩ (DS) sau khi tốt nghiệp đại học có rất nhiều lĩnh vực chuyên khoa về dược để theo đuổi như: nghiên cứu sản xuất, phân tích kiểm nghiệm, kinh tế, giáo dục, quản lý, dược bệnh viện và dược lâm sàng... Riêng tôi, với bản tính thích đối diện với thách thức và khao khát vượt qua thách thức, điều mà hấp dẫn lôi cuốn tôi nhất vẫn là lĩnh vực dược lâm sàng (DLS), mà thông qua đó người DS có điều kiện thể hiện trọn vẹn các kiến thức chuyên ngành mà mình được học, đóng góp trực tiếp vào nhiệm vụ cao cả: chăm sóc sức khỏe cho người bệnh. Với vai trò trò Trưởng khoa Dược (TrKD) và DLS tại một bệnh viện thành viên của Tập đoàn Y Khoa Hoàn Mỹ, nơi 1 trong 5 giá trị cốt lõi quan trọng nhất là “Tất cả vì bệnh nhân”, tôi có nhiều điều kiện thuận lợi để thể hiện bản lĩnh nghề nghiệp. Vì sao? Bởi vì ở đây, tất cả chúng ta: bác sĩ (BS), DS, điều dưỡng (ĐD) và nhà quản lý đều gặp nhau ở cùng một mục đích chung, đó là mang lại sự hiệu quả nhất trong điều trị và sự hài lòng tối đa cho bệnh nhân; lợi ích của người bệnh gắn liền với lợi ích của nhà đầu tư và lợi ích của nhân viên y tế. Vậy vị trí TrKD có gì thách thức? DS TrKD trước hết phải là nhà quản lý giỏi, nếu có thêm chuyên môn DLS nữa thì điều đó hết sức thuận lợi cho cả bệnh viện lẫn người bệnh. Trong nhiệm vụ quản lý, TrKD không để thiếu thuốc cho bệnh nhân, đồng thời phải tính toán, cân nhắc không để thừa thuốc, hủy thuốc gây lãng phí; phải sắp xếp tổ chức, huấn luyện các nhân viên khoa dược chốt ở những vị trí cần thiết, thao tác gọn

gàng, ăn khớp trong chuỗi quy trình chăm sóc thuốc cho bệnh nhân. Trong nhiệm vụ DLS, DS tư vấn cho BS để cân nhắc lựa chọn thuốc hợp lý nhất, hiệu quả nhất, an toàn nhất và tiết kiệm nhất phù hợp với từng cá thể người bệnh. DS DLS giúp cho ĐD thực hiện đúng các y lệnh thuốc, tăng hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ cho bệnh nhân. DS lâm sàng tư vấn, giải thích cho bệnh nhân về sử dụng thuốc, giúp họ hiểu biết để tăng sự tuân thủ điều trị và giúp phát hiện, ngăn ngừa tác dụng bất lợi của thuốc. Muốn làm được điều này cần phải tổ chức, huấn luyện cho nhân viên. Như vậy, vai trò quản lý dược và vai trò DLS khó có thể tách rời ra đối với vị trí TrKD. Để làm được điều này, DS TrKD cần tận dụng hết các kiến thức chuyên môn sử dụng thuốc trong điều trị, kỹ năng thực hành, nghệ thuật quản lý, kỹ năng giao tiếp và xử lý tình huống, kỹ năng huấn luyện, đào tạo…, có nghĩa là luôn đối diện với những thách thức không ngừng xảy ra trong thực tế. Tôi chỉ mong muốn một điều là tất cả các DS TrKD trong hệ thống Tập đoàn luôn thể hiện trọn vẹn vai trò tiên phong và đầy bản lĩnh ở vị trí vừa là một nhà quản lý vừa là nhân viên y tế góp sức vào một trong ba nhóm nhân viên y tế: bác sĩ- dược sĩ- điều dưỡng trong quy trình chăm sóc điều trị bằng thuốc cho bệnh nhân, chứ không chỉ đóng góp dưới vai trò hậu cần và cung ứng thuốc.

Ths.Ds. Nguyễn Thị Thu Ba

Tập huấn Tổng quan Chương trình Tập huấn “Nâng cao chất lượng quản lý Dược”

Ông Lê Quốc Sử - Tổng Giám đốc Tập đoàn (bìa trái) và các Trưởng Khoa Dược, Thủ kho Dược tại buổi Tập huấn Ngày 10 và 11/09/2015, trước sự cấp thiết của việc rà soát kết quả, đánh giá chất lượng và đưa ra giải pháp cải tiến công tác Dược và Hội đồng thuốc điều trị tại tất cả các bệnh viện thành viên thuộc Tập Doàn Y khoa Hoàn Mỹ; cũng như vấn đề nâng cao chất lượng trong công tác quản lý thuốc và thống nhất các quy trình liên quan đến khoa Dược, các khoa Dược thuộc Tập đoàn Y khoa Hoàn Mỹ đã tổ chức Chương trình Tập huấn khoa Dược cho các nhân sự thuộc khoa Dược. Tham gia chương trình có sự hiện diện của ông Lê Quốc Sử (GCEO), ông Huỳnh Lê Đức (Deputy GCEO), bà Phạm Thị Minh Thu (GCOO), các Trưởng khoa Dược và Thủ kho Dược và chuyên viên Phòng Operations thuộc Tập đoàn. Trong 2 ngày tập huấn, các vấn đề đang tồn tại của khoa Dược đều được đưa ra trình bày, mổ xẻ và thảo luận. Những vấn đề được quan tâm nhất bao gồm: Quy định bắt buộc CME/CPE đối với dược sĩ đại học và dược sĩ trung học, Tư vấn và báo cáo sai sót, Xây dựng KPI cho trưởng khoa dược, Cách thức quản lý tồn kho, nâng cao chất lượng bệnh viện theo 83 tiêu chí của BYT… Kết thúc khóa Tập huấn, đa số các vấn đề đều đã được thông qua hoặc đưa ra hướng giải quyết. Theo chia sẻ của chị Phan Khắc Xuân Vy, Trưởng khoa Dược Bệnh viện Hoàn Mỹ Cửu Long, sau nhiều năm công tác tại Hoàn Mỹ thì đây là buổi tập huấn đầu tiên của khoa Dược các bệnh viện. Chị Vy thay mặt các anh chị khoa Dược mong muốn sẽ có thêm nhiều khóa tập huấn như vậy để các bệnh viện có thể hỗ trợ nhau cùng đưa ra phương án, và đồng thời nâng cao tinh thần đoàn kết trong Tập đoàn.

Nâng cao chất lượng quản lý dược Trong Bộ 83 tiêu chí đánh giá chất lượng bệnh viện, bên cạnh những tiêu chí chung của toàn bệnh viện, khoa Dược chịu trách nhiệm trực tiếp 6 tiêu chí về quản lý cung ứng và sử dụng thuốc từ C9.1 đến C9.6, bao gồm: Bệnh viện thiết lập hệ thống tổ chức hoạt động dược; Bảo đảm cơ sở vật chất khoa Dược; Cung ứng thuốc và vật tư y tế tiêu hao đầy đủ, kịp thời, bảo đảm chất lượng; Sử dụng thuốc an toàn, hợp lý; Thông tin thuốc, theo dõi báo cáo ADR kịp thời, đầy đủ và có chất lượng; Hội đồng thuốc và điều trị được thiết lập và hoạt động hiệu quả. Kết quả đánh giá các tiêu chí trên trong năm 2014 của các bệnh viện thuộc Tập đoàn được báo cáo như sau:

Khoa Dược các bệnh viện nhất trí đưa ra mục tiêu đạt được mức điểm trên 4 trong năm 2015.

Tập huấn Xây dựng tiêu chí đánh giá hiệu quả công việc (KPIs) của Trưởng khoa Dược

Bà Phạm Thị Minh Thu - Nguyên GCOO trình bày nội dung KPIs cho Trưởng khoa Dược tại buổi Tập huấn Trong các vấn đề chính được đưa ra tại Chương trình Tập huấn khoa Dược, KPIs cho Trưởng khoa Dược là một trong những tiểu mục nhận được nhiều sự quan tâm. Theo bà Phạm Thị Minh Thu, GCOO, buổi tập huấn này cần thống nhất KPIs cho các trưởng khoa Dược theo 3 nội dung chính: (1) Tổ chức thực hiện, quản lý và chịu trách nhiệm trước mọi hoạt động của Khoa dược theo quy định; (2) Tổ chức và triển khai thực hiện công tác Dược lâm sàng, thông tin thuốc và quản lý sử dụng thuốc an toàn - hợp lý; (3)Thực hiện công tác đào tạo liên tục (CME), viết bài đăng website và nghiên cứu khoa học. Đối với nội dung đầu tiên, việc quan trọng nhất mà các bệnh viện cần làm hiện nay là biên soạn và triển khai các quy trình hoạt động chuyên môn dược có kí duyệt theo thẩm quyền. Bên cạnh đó, việc xây dựng phương thức đo lường tính hiệu quả của các điều khoản cũng được đưa ra thảo luận và đi đến thống nhất.

Ở nội dung thứ hai, thảo luận tập trung vào vấn đề tham gia hội chẩn, bình bệnh án và bình đơn thuốc toàn viện của khoa Dược. Các dược sĩ không những cam kết sẽ tham gia 100% các ca hội chẩn được mời, mà còn đề nghị được tham gia hội chẩn nhiều hơn đối với các ca bệnh nặng, các ca hội chẩn viện hoặc hội chẩn liên khoa.

Vấn đề nghiên cứu khoa học ở nội dung thứ 3 thể hiện sự đồng lòng của các nhân sự khoa Dược trên toàn Tập đoàn nhằm nâng cao kỹ năng chuyên môn của nhân viên khoa Dược. Theo đó, các bệnh viện thống nhất sẽ cùng bắt tay làm nghiên cứu chung cho toàn hệ thống bắt đầu từ năm 2016. Ngoài ra, các bệnh viện cũng đã hoàn thành tốt việc cùng nhau xây dựng Bản tin Dược và thông tin thuốc, ra mắt vào ngày 30.09.2015.

Ứng dụng Khoa học Ứng Dụng 5S trong quản lý thuốc tại Khoa Dược BV Hoàn Mỹ Sài Gòn

Trước khi áp dụng 5S

Sau khi áp dụng 5S

Quản lý Chất lượng bệnh viện, quản lý an toàn cho người bệnh, trong đó tránh sai sót thuốc, cấp phát thuốc đúng, đủ; bảo quản thuốc tốt, quản lý tồn kho chặt chẽ, quản lý thời hạn sử dụng thuốc là những yêu cầu tiên quyết mà nhân viên khoa Dược phải luôn luôn quan tâm và thực hành tốt.

thuốc, vật tư y tế, tốn thời gian tìm kiếm, tồn kho nhiều gây lãng phí, không thẩm mỹ, có nguy cơ gây mất đoàn kết nội bộ. Trong khi áp lực công việc trong ngày luôn cao, trực tiếp cấp phát thuốc cho hàng ngàn bệnh nhân ngoại trú, nội trú và cấp cứu khoa phòng mỗi ngày, nhưng phải đảm bảo tiêu chí: Nhanh chóng – Chính Xác – An Toàn.

Bệnh viện Hoàn Mỹ Sài Gòn đã triển khai nhiều biện pháp nhằm đảm bảo an toàn trong khám chữa bệnh, trong đó có chương trình quản lý theo mô hình 5S: Sàng Lọc, Sắp Xếp, Sạch Sẽ, Săn Sóc, Sẵn Sàng. Tình hình chung thực tế trước đây tại các khoa Dược qua khảo sát cho thấy các loại thuốc, vật tư y tế chưa được sắp xếp ngăn nắp, rõ ràng, đặc biệt ý thức cá nhân về cách sắp xếp chưa cao. Điều này dễ gây nên nguy cơ nhầm lẫn

Nhằm tổ chức quản lý Khoa Dược một cách khoa học hơn, Bệnh Viện Hoàn Mỹ Sài Gòn đã tiến hành huấn luyện toàn thể nhân viên Khoa Dược, phân công công việc, trách nhiệm, theo khu vực phụ trách cho từng cá nhân một cách chặt chẽ, từng nhóm lên kế hoạch và ứng dụng 5S trong khu vực mình quản lý một cách chi tiết.

Quá trình Hoạt động xây dựng 5S Kết quả bước đầu triển khai 5S cho thấy, thời gian trong qui trình cấp phát thuốc được rút ngắn, thời gian chờ giảm, hiệu suất làm việc của nhân viên Khoa Dược nâng cao, tránh lãng phí do quá hạn dùng do tồn kho quá lâu, kiểm soát chặt chẽ về số lượng cơ số thuốc tồn kho; môi trường làm việc luôn sạch sẽ, ngăn nắp và an toàn, nhân viên có ý thức tuân thủ qui trình, và tự hào về nơi làm việc của mình. Việc thực hiện 5S có những khó khăn như việc xây dựng, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho từng nhân viên hiểu rõ ý nghĩa và lợi ích của 5S, xây dựng ý thức tự giác thực hành cho nhân viên, chọn lựa vật tư phù hợp, thiết bị phù hợp mất nhiều thời gian. Tuy nhiên, được sự ủng hộ của

Ban Giám Đốc, sự quyết tâm của tập thể Khoa Dược, sự phối hợp nhiệt tình giữa các phòng ban đã giúp Khoa Dược ứng dụng 5S thành công. Nhằm duy trì hiệu quả việc ứng dụng mô hình 5S, Khoa Dược Bệnh Viện Hoàn Mỹ Sài Gòn đã xây dựng qui trình thực hiện các hoạt động sau: • Đảm bảo tất cả nhân viên phải được huấn luyện phổ biến thực hiện 5S trước khi nhận việc. • Phân công làm việc theo nhóm, trách nhiệm cụ thể từng cá nhân, giám sát lẫn nhau. • Thành lập đội kiểm tra, thi đua để duy trì 5S. • Liên tục cập nhật, cải tiến ứng dụng 5S.

Bản tin thuốc Cà phê và nguy cơ nhồi máu cơ tim ở người trẻ tuổi bị cao huyết áp nhẹ bị cao huyết áp mức độ 1 không được điều trị, nếu uống mỗi ngày từ một đến ba cốc cà phê espresso sẽ có nguy cơ tai biến mạch máu (chủ yếu là nhồi máu cơ tim) trong vòng mười năm cao gấp ba lần so với người không uống cà phê. Nếu uống nhiều hơn, từ bốn cốc cà phê espresso trở lên thì nguy cơ sẽ cao hơn bốn lần. Theo thông tinchia sẻ, một cốc cà phê espresso 30ml chứa khoảng 60 hoặc 70mg cafein. Thông điệp của nghiên cứu trên nhắn gởi đến những trẻ tuổi và trung niên bị cao huyết áp mức độ nhẹ và không có yếu tố nguy cơ tim mạch nên giảm lượng uống cà phê mỗi ngày. Theo kết quả nghiên cứu HARVEST được công bố tại Hội Nghị 2015 của Hội Tim mạch Châu Âu ngày 29/8/2015 tại Luân Đôn (Anh), những người với độ tuổi từ 18 đến 45 và

Theo “Coffee tied to MI risk in younger adults with mild hypertension”, tác giả Marlene Busko, đăng trên Heartwire Medscape, 08/9/2015.

Điều trị dứt điểm viêm gan C genotype 1 và chuẩn bị có thêm thuốc mới điều trị viêm gan C genotype 4, 6 Góp phần vào cuộc chiến chống lại virus viêm gan C, mới đây Hãng bào chế Merck cũng đã công bố kết qủa thử nghiệm phase 3 của nghiên cứu C-EDGE đối với một thuốc mới chứa hai hoạt chất grazoprevir và elbasvir, uống mỗi ngày 1 viên trên 412 bệnh nhân trên toàn cầu tham gia vào nghiên cứu. Thuốc có hiệu quả điều trị dứt điểm viêm gan siêu vi C genotype 1 và cả genotype 4 và genotype 6. Tỷ lệ lành bệnh là 92-99% với genotype 1, 100% với genotype 4 và 80% với genotype 6. Hy vọng sự thành công của thuốc mới này sẽ góp phần giảm bớt chi phí điều trị cho bệnh nhân. Ngày 10/10/2014, thuốc HARVONI dạng viên phối hợp hai hoạt chất lepasdivir (90mg) và sofosbuvir (400mg), do hãng bào chế Gilead sản xuất đã được Cơ quan FDA (Mỹ) phê duyệt dùng cho điều trị dứt điểm bệnh viêm gan siêu vi C genotype 1. Thuốc được uống mỗi ngày 1 viên; đợt điều trị kéo dài 12 tuần đối với bệnh nhân chưa điều trị thuốc trước đó có hoặc không có xơ gan, 12 tuần với bệnh nhân đã từng được điều trị với các thuốc khác và chưa có xơ gan, 24 tuần ở bệnh nhân đã từng điều trị với các thuốc khác và có kèm xơ gan và 8 tuần ở các bệnh nhân chưa từng điều trị, không có xơ gan và kết quả xét nghiệm HCV-DNA dưới 6 triệu IU/ml. Tỷ lệ khỏi bệnh hoàn toàn là 96-99%. Giá thành 1 viên thuốc là $1.125.

Riêng ở Việt Nam virus viêm gan C thường gặp nhiều ở genotype 1 (khoảng 70%), tiếp đó là genotype 6 (khoảng 20%), rất ít gặp genotype 2, 3, và hoàn toàn không gặp genotype 4, 5. Cuộc chiến đấu chống lại căn bệnh này vẫn còn nhiều thách thức phía trước khi ngành Dược chưa phát minh ra thuốc điều trị cho genotype 2, 3 và 5. Theo: (1) Ledipasvir-Sofosbuvir (Harvoni). Hepatitis C Online - Website: University of Washington; (2) “Merck challenges Harvoni with new hepatitis C treatment”tác giả David Heitz- đăng ngày 24/4/2015 trên Healthline News.