EEN STENEN BERMMONUMENT IN WAARLOOS?
A
LS PUBER stopte ik al op een van mijn vele fietstochten aan het stenen monumentje, bijna op de top van de ‘Vosberg’, net voor een bedrijf in natuursteen. Veel meer dan de naam van een edelman en het jaartal 1912 kon ik er niet op lezen. Wel werd het me duidelijk dat het om een auto-ongeval ging, toch wel zeldzaam in de eerste jaren van de twintigste eeuw. Wist ik veel dat de Grote Steenweg in Waarloos daar al Antwerpse Steenweg in Rumst werd genoemd. Dit alles flitste door mijn fotografisch geheugen toen ik in Knack eind oktober van de hand van Stijn Tormans een artikel las over ‘Bermmonumenten in Vlaanderen’ waarin Tony Oost oud-conservator van het Vleeshuis te Antwerpen het resultaat van zijn opzoekingen over dit monument openbaart. Het blijkt waarschijnlijk het oudste bermmonument in Vlaanderen te zijn. Het werd opgericht ter ere van Hélin van Zuylen van Nyevelt, gestorven op 18 december 1912. Misschien wel een van de eerste verkeersdoden in België. Op de zuil lees je: My First, My Last, My Everything wel in een Franse versie: ‘Je ouders, mijn beste zoon, hebben dit monument opgetrokken. Opdat iedereen elke dag de liefde zou zien die we voor jou hadden. En het verschrikkelijke leed waar we door moeten na jouw dood.’ De achterzijde vermeldt: ‘Hij is gelukkig vertrokken, omringd door zijn vrienden. Het leven dat voor hen lag, leek prachtig. Op een seconde heeft de dood al die hoop vernietigd en doen veranderen in de verschrikkelijkste wanhoop.’ Een historicus die wat verderop woont vertelt erbij dat niemand hier in de buurt het verhaal echt kent. Frank Judo is zijn naam en hij weet heel wat ter vertellen over deze merkwaardige historie: ‘Hélin behoorde tot de katholieke tak van het befaamde adellijke geslacht Van Zuylen van Nyevelt. Zijn vader Etienne had het kasteel de Haar in Utrecht geërfd. Hij wou dat helemaal in zijn oude glorie herstellen – het moest een ontmoetingsplaats worden voor de internationale beau monde van die tijd. Daarnaast was Etienne een van de grote promotors van de auto, vooral uit liefde voor het paard. Hij was de eerste voorzitter van de eerste autoclub ter wereld. Franse tekst op de zuidzijde van het Deze man scoorde wel meer primeurs, lees ik in zijn biografie. Hij monument had als een van de eersten een autopark, zijn vrouw was de eerste persoon die een rijbewijs behaalde. Samen bouwden ze een van de eerste garages. Ook hun zoon Hélin hadden ze begiftigd met de liefde voor de auto. ‘Een onrustige jongen’, zegt Judo. ‘In alle sporten die hij beoefende, was hij weleens geblesseerd geraakt. ‘Alleen met de auto heb ik nog niets voorgehad’, zou hij naar het schijnt tegen zijn vrienden gezegd hebben. Hij had net een nieuwe job: secretaris op de Belgische ambassade in Sint-Petersburg, maar wou eerst oudejaar doorbrengen in Kasteel de De jonge baron omcirkeld Haar. Die ochtend reed hij naar Utrecht om er te gaan eten, samen met een paar van zijn aristocratische vrienden.’ De rest van het verhaal staat in de zondagskrant van toen. Maandagochtendkranten werden in 1912 nog niet uitgegeven. ‘Schrikkelijk automobielongeval in Rumpst’, staat er. ‘Twee dooden: baron Van Zuylen en barones Elisabeth de Woot de Trixhe. ‘Een getuige legde volgende verklaring af: “We waren om 8 ure 45 uit Brussel vertrokken om naar Utrecht te rijden. Ik weet niet juist hoeveel kilometers de automobiel aflegde. Voor eene mestkar die
4.3 .4
-4
22
en
ng
eri
in Re
Een van de vele modellen van de Dion Bouton 1912 BH
Tijdschrift van de Koninklijke Kring voor Heemkunde Kontich