Ιούλιος 2015
Βιβλιοτρόπιο 40
Βούρλα, όταν δεν μπορούσαν να δουλέψουν μέσα στην ασφάλεια του καθιερωμένου μπορντέλου».
Τοποθετημένα στις παρυφές της πόλης, σε συγκεκριμένες συνοικίες που χαρακτηρίζονται κακόφημες, οι οίκοι ανοχής είναι τόποι που κινούνται έξω από τον ευρέως αποδεκτό χώρο, νησίδες που λειτουργούν παράλληλα με τον υπόλοιπο κόσμο και διέπονται από τους δικούς τους κανόνες. Ο Φουκώ τους συγκαταλέγει μαζί με τα ψυχιατρεία, τις φυλακές, τα πλοία, τα μουσεία και άλλα στους χώρους που ονομάζει “ετεροτοπίες”. Σύμφωνα με το νόμο άλλωστε, πρέπει να απέχουν τουλάχιστον 200 μέτρα από πλατείες, πάρκα, ναούς, παιδικές χαρές και σχολεία. Τα πορνεία είναι επίσης στενά συνδεδεμένα με τα λιμάνια, στην Ελλάδα δε η μοίρα τους εξαρτάται απόλυτα από την παρουσία ξένων στόλων, πράγμα που καθίσταται εμφανές σε ταινίες όπως τα Κόκκινα φανάρια ή το Ποτέ την Κυριακή που εκτυλίσσονται στα χαμαιτυπεία της Τρούμπας. Μα και στην αρχαιότητα, τα πορνεία βρίσκονταν κοντά στον Κεραμεικό και στο λιμάνι του Πειραιά. Όσο μεγαλύτερος είναι ο χώρος που μεσολαβεί ανάμεσα στο δρόμο και το δωμάτιο, ανάμεσα στη φαντασίωση και στην πραγμάτωσή της, τόσο πιο πολυτελής είναι ο οίκος ανοχής. Ο εσωτερικός διάκοσμος είναι περίπου πάντα ο ίδιος: ένα δωμάτιο με διπλό κρεβάτι, ένα κομοδίνο μ’ ένα αμπαζούρ, ένα λαβομάνο, ένας καθρέφτης. Το κόκκινο χρώμα κυριαρχεί συνήθως, αν και στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Μάριο Βάργκας Λιόσα (μτφρ. Κ. Τζωρίδου, εκδ. Καστανιώτη), ο δον Ανσέλμο, ο ιδιοκτήτης του περιβόητου πορνείου, δίνει εντολή να βαφτεί ολόκληρο πράσινο. «Το βάφτισαν αμέσως: “Το Πράσινο Σπίτι”. Δεν τους διασκέδαζε όμως μονάχα το χρώμα, αλλά και η παράξενη διαρρύθμισή του. Αποτελούνταν από δυο ορόφους… Ο δεύτερος όροφος περιλάμβανε έξι μικροσκοπικά δωμάτια, παραταγμένα μπροστά σ’ έναν διάδρομο με ξύλινο παραπέτο που έβγαινε πάνω από το σαλόνι του πρώτου ορόφου». Διαρρύθμιση κατάλληλη για να μπορεί να παρατάσσεται το εμπόρευμα και να επιλέγει ο πελάτης. «Ο δον Ανσέλμο μας παράγγειλε ένα γραφείο, έναν πάγκο μπαρ ακριβώς ίδιο με του “Άστρου του Βορρά” και μισή ντουζίνα κρεβάτια, έξι λαβομάνα, έξι καθρέφτες, έξι δοχεία νυκτός». Μπαίνοντας, οι γυναίκες χάνουν την ταυτότητά τους, έχουν μόνο ένα υποκοριστικό ή ένα παρατσούκλι, γίνονται ένα επιπλέον αντικείμενο στο χώρο. «Η βία μετατρέπει σε πράγμα αυτόν που την υφίσταται», έλεγε η Σιμόν Βέιλ. Καμπαρέ, χαμαιτυπεία, μπουντουάρ, φτωχικές κάμαρες αλλά και πολυτελή δωμάτια, τα πορνεία τροφοδότησαν τη φαντασία και ενέπνευσαν πολλούς συγγραφείς. Το 1931, άνοιξε τις πόρτες της στο Παρίσι η «Σφίγγα», οίκος ανοχής που έγινε διάσημος, με έμβλημά του «βλέπεις τα πάντα, ακούς τα πάντα και δεν λες τίποτα». Φιλοξένησε διάσημους συγγραφείς όπως τον Μπλεζ Σαντράρ και τον Σιμενόν ο οποίος, εμπνευσμένος από εκεί έγραψε το μυθιστόρημα Στο
32